53
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik Ekran Kartları ve Grafikler Display Adapters & Graphics

Ekran Kartları ve Grafikler

  • Upload
    eileen

  • View
    79

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Ekran Kartları ve Grafikler. Display Adapters & Graphics. Bilgisayar Grafiği Kavramı. Grafik terimi PC'nin birçok parçası arasındaki karmaşık bir etkileşimi içerisinde barındırır Monitör veya ekran, işletim sisteminiz veya programlarınızda ne tür ilerlemeler olduğunu size gösterir - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Kartları ve GrafiklerDisplay Adapters & Graphics

Page 2: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Bilgisayar Grafiği KavramıGrafik terimi PC'nin birçok parçası arasındaki karmaşık bir

etkileşimi içerisinde barındırırMonitör veya ekran, işletim sisteminiz veya programlarınızda

ne tür ilerlemeler olduğunu size gösterirEkranlar PC için birincil çıktı aygıtıdırEkran kartı (veya bağdaştırıcısı) ise CPU ve monitör arasındaki

iletişimi yönetir

Page 3: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Bu bölümde grafik kavramı ve ekran kartlarını ele alacağız;Grafik kavramının teknik detaylarıGörüntü modları ve standartlarıEkran kartları ile ilgili temel özellikleri ve türleriGPU, 3D grafikler ve DirectX arasındaki ilişkiEkran kartı bağlayıcı türleriEkran kartları ile ilgili montaj ve kurulum işlemleriSorun giderme ipuçları

Monitörler ise bir sonraki eğitimin konusudur

Genel Bakış

Page 4: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Tüm sayısal görüntülerin en küçük parçası olan üçlü nokta grubuna piksel denir

Dijital görüntüler, yatay ve dikey biçimde yan yana sıralanmış piksellerden oluşur

Ekranda seçtiğiniz 1024x768 gibi bir çözünürlük değeri kaç adet yatay ve dikey pikselin gösterileceğini belirler

Piksel Kavramı

Page 5: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Piksel ve Renk BileşenleriRGB ve CMYK kavramları piksel renk yeteneklerini ifade ederBilgisayarda renkler RGB, yani kırmızı - yeşil - mavi renkler ile

gösterilir; bu renklerin karıştırılması ile diğer renkler elde edilirHer piksel için kullanılan bit sayısı gösterilebilecek maksimum

renk sayısını belirler

Page 6: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

RGB Renk KatmanlarıRGB bir görüntüde, 3 farklı rengin farklı tonlarını taşıyan 3 ayrı

katman olduğunu ve bunların üst üste gelmesi ile görüntünün elde edildiğini düşünebilirsiniz

Page 7: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Renk DerinliğiHer bir pikselin bit derinliği, o noktanın kaç farklı rengi ifade

edebileceğini gösterir4 bit (24 = 16) farklı renk tonunu taşıyabilir

8 bit 256, 16 bit 65.536, 24 bit ise 16.777.216 rengi ifade ederYaygın olarak 24 bit “true color”, yani gerçek renk olarak tanımlanır32 bit renklendirme de 16 milyon rengi ifade eder; farklı olarak ilave

8 bit ile donukluk saydamlık gibi değerleri saklar

24 bit 4 bit

Page 8: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran çözünürlüğünü ifade eden yatay ve dikey piksel sayıları ile ilgili çeşitli standartlar vardır

Bu çözünürlük değerleri monitör büyüklüğü ve ekran kartının özelliklerine göre değişmektedir

Temel olarak kullanılan 5 tiporantı vardır3:24:35:416:916: 10

Çözünürlük Standartları

Page 9: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Çözünürlük ModlarıEkran çözünürlüklerinin atası IBM’in VGA, yani görüntü grafik

dizisi (video graphics array) standardıdırBu standart 640x480 piksel çözünürlükte 16 renk sunmaktadırGörüntü teknolojilerindeki ilerlemeler VGA üzerine çok sayıda

görüntü standardının oluşmasını zorunlu kılmıştırFarklı görüntü modlarının kullanımında 3 temel etken vardır

Monitörün fiziksel boyutu ve desteklediği maksimum piksel sayısı

Ekran kartının üretebildiği maksimum piksel boyutu

Ekran kartı ile monitör arasında kullanılan bağlayıcı ve kablolar

Page 10: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Çözünürlük StandartlarıGörüntü

ModuÇözünürlü

kEn Boy

Tipik Aygıt

QVGA 320 x 240 4:3 PDA'lar ve küçük video oynatıcılar

VGA 640 x 480 4:3

WVGA 800 x 480 5:3 Araç navigasyon sistemleri ve taşınabilir PC'ler

SVGA 800 x 600 4:3 Küçük monitörler

XGA 1024 x 768 4:3 Monitörler ve taşınabilir projektörler

WXGA 1280 x 800 16:10 Küçük geniş ekran laptoplar

HDTV 720p 1280 x 720 16:9 HDTV olarak adlandırılabilen en düşük çözünürlük

SXGA1280 x 1024

5:4 Çoğu masaüstü LCD monitör için doğal çözünürlük

WSXGA 1440 x 900 16:10 Geniş ekran laptoplar

SXGA+1400 x 1050

4:3 Laptop monitörleri ve yüksek teknoloji projektörler

WSXGA+1680 x 1050

16:10 Büyük laptoplar ve 20” geniş ekran monitörler

UXGA1600 x 1200

4:3 Büyük CRT monitörler

HDTX 1080p1920 x 1080

16:9 Tam HDTV çözünürlük

WUXGA1920 x 1200

16:10 Büyük 24” geniş ekran monitörler

WQUXGA2560 x 1600

16:10 Büyük 30” geniş ekran monitörler

Page 11: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Windows’ta Çözünürlük ve Renk DerinliğiWindows’da ekran kartı ve monitörünüzün desteklediği ekran

çözünürlüğü ve renk kalitesi ayarlarını seçebilirsinizGenelde seçilebilir bir çok

mod olmasına rağmen çoğumonitörün kendine has ideal bir çözünürlüğü vardır

Renk kalitesi açısından da her zaman olası en iyi renk kalitesini kullanmalısınız

Bu ekrana masaüstünde sağ tuşmenüsünden görüntü özellikleriveya kişiselleştirme menüsündenulaşabilirsiniz

Page 12: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Kartı KavramıEkran kartı, CPU'dan gelen bilgiyi işleyip onu monitöre

gönderen fiziksel donanımı ifade ederÇoğu masaüstü sistemde özel bir genişleme yuvasına takılan

bir genişleme kartı şeklindedirTaşınabilir cihazlarda ve bazı masaüstü sistemlerde ise anakart

üzerine entegre edilmiş şekildedirÇok farklı isimlerle anılsa da hepsi aynı kavramı ifade eder

Grafik, görüntü veya video…Kart, bağdaştırıcı, adaptör

veya birimi…

Page 13: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran kartları 4 temel parçadan oluşur; görüntü RAM'i, görüntü işlemci devresi, bağlayıcılar ve soğutucular

Görüntü RAM'i video görüntüsünü depolarGPU, yani görüntü işleme devresi görüntü RAM'inden bilgiyi alır ve

onu bağlayıcılar aracılığı ile monitöre gönderirModern ekran

kartlarında bulunan GPU ve bellekler, ana sistem işlemcileri ve belleklerinden çok daha güçlüdür

GPU’lar özel soğutmabirimlerine ihtiyaç duyar

Ekran Kartlarının Bileşenleri

Page 14: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Kartı Yapısı

Video BelleğiPCI Express Arayüz

GPU Soğutucusu ve Altında GPU

DVI Bağlayıcı

VGA Bağlayıcı

HDMI Bağlayıcı

SLI / CrossFire Köprüsü Arayüzü

Eski nesil kartlarda S Video veya Composite Bağlayıcı

Page 15: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Anakart Bağlantı ArayüzleriEkran kartları 3 farklı bağlantı arayüzü kullanır

PCIAGP (Özelleşmiş PCI)PCI Express

PCI veri yolları bir çok aygıt için yeterli hız imkanı sunuyor olsa bile, güncel ekran kartları için yeterli değildir

AGP, ekran kartları için özelleşmiş bir PCI türevidirPCI Express ise PCI’ın yerini alan yeni nesil genişleme yoludur

Page 16: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

PCI hızlarının ekran kartları için yetersiz kalması karşısında Intel tarafından geliştirilmiştir ve PCI yuvasına benzer bir yapıdadır66 MHz, 32 bitlik PCI 2.1 teknik özelliğinden üretilmiştir

Tek ve özel bir yuva olup, sadece görüntü için tasarlanmıştırTek avantajı PCI’dan daha hızlı olması değildir

Kuzey köprüsüne bağlıolan kendi özel veri yolunu kullanır

Pipelining ve sidebanding desteği sunar

Sistem belleğinden bellek adresi çalabilir

AGP: Accelerated Graphics Port

Page 17: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

AGP Hızları ve TürevleriAGP1.0, AGP2.0 ve AGP3.0 olmak üzere 3 sürümü vardırAncak daha çok 1x, 2x, 4x ve 8x şeklinde darbe çarpanları ile

tanımlanırlarAGP 1x hızı 66 MHz’dir ve 254 MB/s aktarım hızına sahiptir2x, 4x ve 8x modlarında aktarım hız 2, 4 ve 8 kat olmaktadırBirçok AGP kart, eski AGP anakartlar üzerine takılabilirAncak bazı eski kartlar

daha yeni AGP slotlara takılamayabilir

Eski kartlar yeni kartlardan farklı fiziksel bağlantılar gerektirir

Page 18: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

PCI ExpressPCI Express, PCI slotlarına alternatif olarak çıkmıştırPCI Express geliştirilme sürecinde AGP’nin iyi yanlarını da

dikkate alarak geliştirilmiştirAGP’nin özelleşmiş bir yuva olmasına karşın teknik olarak PCI

Express’in ekran kartları için özel geliştirilmiş bir formatı yokturSadece ekran kartları PCI Express x16 ve x32 modunu kullanırPCI Express’in seri iletişim

metodunu kullanarak mükemmel bir hıza sahip olması, doğal olarak AGP’nin yerini almasını sağlar

PCI Express AGP’nin ekstra özelliklerinin çoğunu standart olarak sunar

Page 19: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

PCI Express Hızları ve TürevleriPCI x1 modu 2.5 GHz’dir ve 500 MB/s aktarım hızına sahiptirx2, x4, x8, x16 ve x32 modlarında aktarım hızı belirtilen çarpan

hızı kadar artmaktadırPCI Express genel bir port olmasına rağmen, x16 ve x32

slotlarını kullanan başka bir aygıt yokturEkran kartları dışında bu seviyede hıza ihtiyaç duyan donanım

yokturBu yüzden x16 ve x32 yuvalar

direkt kuzey köprüsüne bağlıdır ve sadece ekran kartları tarafından kullanılır

Page 20: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

GPU: Grafik İşlemciPiyasada 2 tane büyük GPU üreticisi vardır; ATI ve NVIDIANVIDIA ve ATI GPU’ları yapar ve ekran kartı üreticilerine satarBir ekran kartı alınırken karar verilmesi gereken en önemli ve

tek şey grafik işlemci seçimidirDüşük grafik işlemciler standart

işlevler için yeterlidirYüksek grafik işlemciler ise 3

boyutlu oyunlar ve bazı özel tasarım yazılımları için özel olarak geliştirilirler

GPU performans farkları gerçek anlamda 3D oyunlarda anlaşılır

Page 21: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Kartı BelleğiEkran belleği, ekranda gerçekleşen her bir değişikliğe tepki

vermek için neredeyse sürekli güncellenirEkran belleklerinin performansını etkileyen 3 kriter vardır

Ekran belleği ile GPU arasındaki veri yolunun genişliğiRAM türü ve hızıToplam RAM seviyesi

Ekran kartının, üzerindeki RAM‘e ulaşması, PCI Express veri yolunda bile sistem belleğine ulaşmasından daha çabuk olurBirçok render (grafik oluşturma) ve işleme

işlemi, CPU yerine kart üzerindeki GPU tarafından yapılır

Page 22: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

GDDR BelleklerEkran kartı bellekleri her zaman sistem belleklerinden daha

ileri teknolojiye sahip olmuşlardırPC’lerde DDR2 kullanımda iken ekran kartları GDDR3 kullanıyorlardıBugün yeni nesil ekran kartları GDDR4 ve GDDR5 kullanıyorlar

GDDR, Graphics DDR bellekleri ifade ederGPU ve ekran belleği arasındaki veri yolu 32, 64, 128 veya 256

bit genişliğe sahip olabilmektedir

Page 23: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

3D Grafikleri AnlamakBilgisayar dünyasındaki gelişmelerin öncülüğü genellikle

oyunlar ve 3D uygulamaları yapmıştır3D uygulamaları 1990 öncesinde özelleşmiş Unix sistemler

üzerinde idi; pahalı ve kullanımı zor sistemlerdiPC açısından ilk devrim Wolfenstein oyunu olmuşturBu oyun sağlam RAM ve

CPU gücü desteği ile ekranda 3 boyutlu bir dünya oluşturuyordu

3D objeler sabitgörüntü nesnelerindenoluşturuluyordu(sprite)

Page 24: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

İkinci nesil 3D, "sprite"ların yerine gerçek 3D objeleri getirdiBunlar çok daha kompleks yapıdadır ve milyonlarca noktanın

birleşiminden oluşmuşturBu yapıya “vertices” veya vektör denir ve X,Y,Z olarak

tanımlanmış pozisyona sahiptirBu vektörel noktaların hareketlerinin hesaplanması yoğun CPU

ve RAM gücü gerektirir

3D Nesneler

Page 25: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

RenderingRender işlemi, vektörel noktaların yoğun hesaplamalar ile

nesnelere çevrilmesidirBu sadece noktaların birleştirilmesini değil, dolgu, gölge ve

renk gibi özelliklerin ayarlanmasını da kapsarVektörel noktalar çizgilerle birbirine bağlanırlar ve kenarlar oluşurKenarların içleri üçgenlerle doldurulur ve poligonlar elde edilirSonraki adımda poligonlar desenlerle kaplanır (texturing)

Page 26: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

GPU İle KonuşmakEkran kartları çok güçlü işleme birimi ve bellekler bulundururYazılımların CPU ile konuşmasını işletim sisteminin sağladığı

gibi, GPU ile olan etkileşimi yöneten arabirimler vardırAPI (application programming interfaces) adı verilen bu

yazılım katmanları, 3D uygulamalarının doğru ve hızlı şekilde GPU ile iletişimde olabilmeleri için geliştirilmiştirOpenGLDirectX

Page 27: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Kartları ve DirectXEskiden uygulamalar işlemler için donanıma direkt erişirlerdi

Yeterince iyi olmayan yazılımlar sistem çökmelerine sebep oluyorduBunu engellemek için Microsoft DirectX API’sini çıkarttıAmacı özellikle grafik uygulamalarında donanıma olan

erişimleri doğru şekilde yönetmek ve kolaylaştırmaktırGrafiklerin dışında ses, ağ bağlantıları

ve giriş aygıtları gibi çok geniş bir donanım yelpazesini destekler

DirectX sadece Windows içindirUnix ortamlar için DirectX alternatifi

OpenGL’dir ve hem Windows hem deMac sürümleri bulunmaktadır

Page 28: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

DirectX Tanılama AracıBugün neredeye tüm oyunlar DirectX'e ihtiyaç duyar ve tüm

ekran kartlarının DirectX'i destekleyen sürücüleri vardırDirectX her sistemdeki yüklü ve çalışır durumda olmalıdırBunu doğrulamak

için DirectX tanı aracı bulunurÇalıştır : dxdiag

Bu ekrandan birçok özelliği testedebilirsiniz

Page 29: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran kartlarının anakart bağlantı arayüzü dışında, birbirlerine bağlanabilmelerini sağlayan ikinci bir bağlantı arayüzü vardır

Bu sayede bir sistemde çift ekran kartının gücünün kullanılması ve bunların tek bir ekran kartı gibi çalışması sağlanmaktadır

ATI ve NVIDIA bu teknolojilerini farklı isimlendirmiştirNVIDIA: SLI (Scalable Link Interface)ATI: CrossFire

İki veya daha fazla ekrankartı bir köprüleme kartı ile birbirine bağlanır

Asıl amaç GPU gücünü artırmaktır

Çoklu Bağlantı Arayüzü

Page 30: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Görüntü Çıkışları & Monitör BağlayıcılarıEkran kartlarında 6 farklı görüntü çıkış vardır

VGA, DVI, HDMI, Component, S Video ve CompositeBunlar, bağlayıcı türü değişikliğinden fazlasını ifade ederlerGörüntü özellikleri bağlayıcı türüne göre ciddi farklar gösterirHarici dönüştürücülerle bir türü başka bir bağlayıcıya

çevirmek, görüntü özelliklerini olumlu yönde değiştirmezVGA bir çıkışı DVI’a dönüştürmek, DVI kalitesine ulaşmayı sağlamaz

Ekran kartları dijital olmayan çıkışlara görüntü vermek için özel dönüştürücü birimler kullanır

Page 31: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

VGA en eski analog görüntü standardıdırEn fazla 1280x1024 çözünürlüğe izin verir15 pin D-Sub tipi bağlayıcı kullanırBu bağlantıda dijital sinyaller bir devre

yardımı ile analoga çevrilir

VGA Bağlayıcı

Page 32: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

ADC - DAC Kavramı Bilgisayarlar analog sinyaller üzerinde direkt işlem yapamazlarAnalog sinyaller üzerinde işlem yapmak gerektiğinde öncelikle

bu sinyallerin dijital karşılıkları elde edilmelidirAynı şekilde bilgisayar tarafından üretilen dijital sinyallerin

analog cihazlarda kullanılması için tersi yönde çevrilmesi gerekirBu işlem için kullanılan 2 tip dönüştürücü vardır

ADC: Analog Digital ConverterDAC: Digital Analog Converter

Ekran kartları analog bağlantı türleri için RAMDAC olarak bilinen dönüştürücü kullanırlar

Page 33: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Analog Dijital Dönüşüm İşlemleriBir analog sinyalin dijital karşılığının alınmasında iki önemli

kriter vardır; örnekleme ve her örnek için kaç bit kullanılacağıÖrnekleme ne kadar

sık olursa kayıp o kadar az, dosya boyutu da o kadar büyük olur

Dijital sinyal üretilirken alınan örnek noktaları geri birleştirilerek dijitalden analog sinyal üretilir

Page 34: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

DVI hem analog hem de dijital video sinyallerini iletebilirDVI girişi olan bir monitör ile kullanılması

durumunda ekran kartının verileri analogolarak dönüştürmesi gerekmez

Analog dönüştürme işlemi olmadığındandaha net bir görüntü elde edilir

2560x1600 çözünürlüğe kadar desteklerPin sayısı ve dizilimine göre 5 türü vardırPin sayıları desteklenen maksimum

çözünürlük ve yenileme oranlarını etkiler

DVI: Digital Visual Interface

Page 35: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Dijital ses ve video aktarımı için geliştirilen en güncel arayüzdürHerhangi bir ses veya görüntü kaynağından gelen çoklu veriyi

tek kablo üzerinden aktarırPC monitörlerin yanı sıra yeni nesil TV türlerinin çoğunda HDMI

desteği yer almaktadır3200x2048 çözünürlüğe kadar desteklerHDMI’dan DVI dönüşücülerle

görüntü alınabilir, ancak ses için orijinal HDMI kablo gerekir

Ekran kartından HDMI bağlantısı ile görüntü ve ses aktarımı için özel sürücüler yüklenmesi gerekebilir

HDMI: High Definitions Multimedia Interface

Page 36: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Component, S Video ve Composite BağlayıcılarBu bağlayıcı türleri HDMI bağlantısının yaygınlaşması ile birlikte

tarihe karışmaktadırVGA bağlantısında olduğu gibi analog sinyal gerektirdiklerinden

RAMDAC tarafından dönüştürülen sinyali iletirlerComponent 1080i HD kalitesinde görüntü verebilir

Kalite sıralaması; Component > S Video > Composite şeklindedir

Page 37: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran kartının fiziksel kurulumu sırasında, iki önemli nokta vardırUzun PCB’ye sahip ekran kartlarıYakın PCI kartları ve büyük ekran kartı soğutucuları

Bazı gelişmiş ekran kartları fiziksel olarak kasanıza uymazYeni nesil ekran kartları ciddi şekilde ısındığından çok yakınında

bir PCI kart bulunması ideal değildirKurulum sonrasında kasa içinde

hava dolaşımı için yeterli alan kalıyor olmasına dikkat edilmelidir

Kurulum işlemleri genel PCI genişleme kartı montajı prosedürüne göre yapılmalıdır

Fiziksel Kurulum

Page 38: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Demo: Fiziksel Kurulum

Page 39: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran kartları üzerlerindeki BIOS sayesinde sürücü yüklemesi yapılmadan, sadece görüntü vermesi için kullanılabilirler

İşletim sistemi altında ekran kartının tüm özelliklerinden faydalanılması için ise uygun sürücülerin yüklenmesi gerekir

Windows’un yerleşik sürücülerisağlıklı olsalar da, özellikle 3D fonksiyonlarının tam kullanımı için en yeni sürücüleri edinin

Ekran kartı sürücüleri sürekli olarak güncellenmektedir; en az ayda bir sürücü güncellemesi yapmalısınız

Ekran Kartı Sürücüleri

Page 40: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Görüntü özellikleri uygulamasındaki üç sekme ekranın görselliğini ayarlayan işlevleri barındırırTemalar, Masaüstü ve Görünüm

Buradan ekranların renk ve diğer görsel özellikleri kullanıcının kişisel zevkine göre ayarlanabilir

Temalar hazır görsel kalıplar sunarMasaüstü kısmından arka plan

resmi ve simgeler ayarlanabilirGörünüm sekmesi ise her türlü

görsel öğeyi ileri düzeyde ayarlama imkanı sunar

Görsel Öğelerin Ayarlanması

Page 41: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Koruyucu ve Güç SeçenekleriEkran koruyucu ekranda uzun süre durağan bir görüntünün

kalmasını engelleyerek monitörün zarar görmesini önlerBuradan ulaşacağınız diğer

önemli bir işlev de güç yönetimi seçenekleridir

Güç yönetimi asli olarak ekran kartları konusunun kapsamında değildir

Monitörlerin ne kadarsüre sonra kapatılacağı bu sekme üzerinden ayarlanmaktadır

Page 42: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Görüntü özellikleri uygulamasındaki en önemli araç budurEkran çözünürlüğü ve renk derinliği buradan ayarlanabilirWindows sadece ekran kartı ve monitörlerin kabul ettiği

çözünürlük ve renk derinliği kombinasyonlarını listelerHangi çözünürlüğün kullanılacağı

kullanıcı seçimi olsa da, her ekranın daha keskin görüntü vereceği ideal çözünürlüğü vardır

Bu kısımdan birden fazla monitör kullanımı da yapılandırılabilir

Standart Ekran Ayarları

Page 43: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Çoklu Monitör YapılandırılmasıTek bir kart üzerinden çift çıkış veya iki ayrı ekran kartı olması

durumu aynı şekilde yapılandırılabilirVarsayılan olarak, ikinci monitör etkinleştirilmemiştirAyarlar sekmesi sadece görüntüyü basit şekilde diğer ekrana

uzatır; yani masaüstünü 2 ekrana yayarGelişmiş ayarlar sekmesinden

veya sürücünün özel yapılandırma yazılımındanuzatma yerine klonlama şeklinde de yapılandırılabilir

Uzatma durumunda her bir ekran için farklı çözünürlük düzeyleri ayarlanabilir

Page 44: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Monitör sekmesinden ekran yenileme sıklığı değiştirilebilir ve bu CRT ekranlar için çok önemli bir ayardır

Göz sağlığı için 75 Hz ve üzeri bir değeri tercih edinRenk yönetimi sekmesi,

özellikle baskı ürünleri hazırlayan kişilerin ekranda gerçek baskı renklerini görebilmeleri için ileri düzeyayarlamalar gerektirir

Ayrıca bu ekranda çoğunlukla ekran kartı sürücüsüne ait özel bir sekme de yer alır

Gelişmiş Görüntü Ayarları

Page 45: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

ATI, NVIDIA ve hatta Intel’in güncel tüm ekran kartı sürücüleri, bir yönetim yazılımı ile birlikte gelirler

Bu yazılıma gelişmiş ayarlar sekmesinden ulaşılabilirBu yazılımlar parlaklık,

kontrast, ekran konumu,pozisyonu, ileri düzeyrenk seçenekleri gibibir çok ayarı yapmanızaolanak tanır

Yetenekleri yazılım sürümü, üretici ve donanımınıza göre farklılıklar gösterebilir

Özel Ayarlama Yazılımları

Page 46: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Demo

Page 47: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran kartı sürücüleri genellikle kurulum yazılımı ile birlikte yüklenir ve bu yazılım bir çok işlemi otomatik olarak yapar

Ancak bazı sorunlu veya özel durumlarda elle sürücüyü kurmanız gerekirse, mutlaka eski sürücü versiyonlarının kaldırılması gerekir

Bunun dışında sürücü özellikleri kısmında yapmanız gereken bir müdahale bulunmamaktadır

Sürücülerle Çalışmak

Page 48: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Kartında Problem GidermekEkran kartı problem belirtileri, her zaman için iki donanımdaki

arızaya işaret ediyor olabilir; ekran kartı ve monitörBu eğitimde monitörümüzün kesin olarak sağlam olduğunu

varsayıyoruz; monitör sorunları bir sonraki eğitimin konusudurEkran kartında karşılaşılan yaygın donanım sorunları 2 tiptir

GPU soğutucu fanının bozulması veya yeteri derecede soğutmamasıEkran belleğinin bozulması

Ancak çoğu sorunun temeli yazılım ve sürücü problemleridir

Page 49: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Hata BelirtileriEkranda hiç görüntü olmaması

Görüntü kablosu takılmamış veya problemliBirden fazla görüntü birimi var ise aktif olmayan bir çıkışa bağlanmışEkran kartı arızalı

Ekranda titremeler, hareket eden çizgiler, vb. şeyler olmasıGörüntü tazeleme oranı desteklenen miktarda değil Kablo kısmi olarak arızalı

Ekrandaki görüntünün kalitesizve gözü rahatsız ediyor olmasıDoğru aygıt sürücüleri yüklenmemişDonanımla uyumlu olmayan

ayarlar seçilmiş

Page 50: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Yazılımsal Problemlerin GiderilmesiGörüntünün ekrana tam olarak yerleşmemesi söz konusu ise

monitör veya yazılım aracılığı ile uygun ayarlara ulaşabilirsinizEğer 640x480 ve 16 renk VGA bir ekran ile karşılaşıyorsanız

ekran kartı sürücülerini kontrol edin ve yeniden kurunEğer monitörünüz uyumsuz

sinyal veya yenileme oranı gibi bir uyarı veriyorsa bilgisayarı güvenli veya VGA modda açın

Mümkünse sürücüleri kaldırınve yeniden başlatarak kurulumubaştan yapın

Page 51: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Ekran Kartı Bağlayıcıları Özet

Yeni Eklendi

Tür Bağlayıcı

VGAVideo Graphics Array

15 Pin D Sub

DVIDigital Visual Interface

DVI-D (Digital), DVI-A (Analog), DVI-I (Digital + Analog), M1-DA (Digital + Analog + USB), DVI-DL (Double)

HDMIHigh Definition Multimedia Interface

Type A (HD), Type B (Çift Video Bant Genişliği + HD), Type C ve D (Taşınabilir Aygıtlar)

S-VideoSeparate Video

4 veya 7 Pin Mini DIN

RGBComponent Video

RCA ile sonlandırılan kırmızı, yeşil ve mavi renk kabloları

Page 52: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

TV ve Video Yakalama KartlarıTV kartı bilgisayarda TV sinyallerini kullanabilmenizi sağlarken,

video yakalama (capture) kartları ise herhangi bir dış görüntü kaynağındaki sinyalleri bilgisayarda kullanmanızı sağlar

Bu iki kart işlevi de ekran kartlarına entegre durumda olabilirTV kartı takılı olan bir bilgisayar normal bir televizyondaki

özelliklerin hemen hemen tümüne sahip olurken, eğer kartınız DVB-S uyumlu ise bilgisayarı uydu alıcısı olarak kullanabilirsiniz

Yeni Eklendi

Page 53: Ekran Kartları ve Grafikler

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Ekran Kartları ve Grafik

Bölüm SonuGöstermiş olduğunuz ilgiden dolayı teşekkür ederiz…

Niyazi SaralGenel Koordinatör

Eğitim İçerikleri

Erman ÜretEğitim İçerikleri

SeslendirmeEğitim Videoları

Hüseyin YiğitEğitim İçerikleriGörsel Tasarım

Seslendirme MetinleriVideo Montaj

Gülnaz KocatepeSeslendirme

Fatma Yılmaz YiğitSes Montaj

Betül BayrakdarSlayt Senkronizasyon

Kontrol