ROMAE HISTORIAARRASATE BHI

LINGUAE LATINAE DEPARTAMENTUMRamon Osinaga

HISTORIA ROMAE 2

Romae Historiae Aetates

In Romae historia tres aetates sunt:

Monarchia: a. C. 753 – a. C. 509 Res Publica: a. C. 509 – a. C. 27Imperium: a. C. 27 – A. D. 476

HISTORIA ROMAE 3

 

SISTEMAPOLITIKOA

URTEAK EKINTZAK

MONARKIA -753  -509

Erromaren sorreraZazpi erregeen aroaLazioko nagusitasunaErregeak desagertzea

ERREPUBLIKA -509 -272-264/202-218-146 -133-51-30

Bruto eta Colatino, erregeen aurkakoheroiakItaliako nagusitasunaGerra punikoakErromatarrak Anpurias-enGrezia eta Cartago (Afrika) erroma- tar probintziakHispania menperatzen duteGalietako konkistaEgipto erromatar probintzia

INPERIOA -27 -27/+6869/9494/192 285/305 313 395476

Octavio Augusto izendatzen duteHasten da printzipatuaJulio-Claudia dinastiaFlavia dinastiaAntoninotarren aroa (Trajano).Inperioaren hedakuntza handienaDioclezianok  inperioa deszentraliza- tzen du  Erroma ez da hiriburua.Constantinok Kultu askatasuna ematen duTeodosiok Inperioa banatzen duRomulo Augustulo, Mendebaldeko azken enperadorea kentzen dute

HISTORIA ROMAE 4

ERROMAKO HISTORIA BARRUKO HISTORIA

Erregimena  MONARKIA -753 / -509 

ERREPUBLIKA - 509 / -27 

IMPERIOA -27 / + 476 

Aroak  Latino- Sabino –VIII / -VII Etrusko -VI 

Demokratizazioa –IV / -III Oligarkia –II /-I 

Printzipatua –I / +III Dominatua +III / +V 

KANPOKO HISTORIA Faseak  Latio Italia

Mare Nostrum Expansio

Divisio

Latin I Santillana. 191 or.

 

HISTORIA ROMAE 5

HISTORIA ROMAE 6

Historia Romae

Nahiz eta Erromako Historia diapositiba batzutan laburtzea oso zaila izan, puntu garrantzitsuenak aipatzen saiatuko gara.

Romulok eta Remok, tradizioaren arabera, K.a. 753eko apirilaren 21anErroma eratu zuten.

HISTORIA ROMAE 7

Antea...

K.a. Urtean TROYAKo gerratea izan zen. (Gogoratu Brad Pitt...)Gerra honetan......Troyako Priamo erregearen seme batek, Parisek, Menelao Greziako erregearen emaztea, Helena, amodioz eta edertasunez jota, bahitu zuen, eta Troyara eraman zuen.

HISTORIA ROMAE 8

ITALIA

GREZIA

HISTORIA ROMAE 9

HISTORIA ROMAE 10

Troiae Bellum

Menelao bere anaia Agamenon-ekinaliatzen da eta Troyaren aurka doaz.Gerra honen informazioa Homerok ematen digu ”ILIADA“obran.Guerratearen bukaeran Eneasek...…, Virgiliok bere obran ILIADAn kontatzen digunez, …

HISTORIA ROMAE 11

Eneas...

... bere semearekin (Askanio-Iulus) eta lagun batzurekin Troiatik ihes egin zuen eta Latium-en desenbarkatu zuen.Askaniok, Eneasen semeak, Albano Mendian Alba Longa hiria fundatu zuen.Denboraren poderioz, Alba Longa latindar hirien buru bilakatu zen.

HISTORIA ROMAE 12

HISTORIA ROMAE 13

Post Aeneam...

300 urte geroago...

... Amuliok, anai txikia izanik, Numitor erregea tronotik bota egin zuen.

Amuliok Numitoren alaba Rhea Silvia Vestal izatera behartu zuen.

HISTORIA ROMAE 14

Lupus...

Egun batean, egundoko otso batek Rhea Silvia ohiatetik zehar zebilen bitartean, erabat bildurtu zuen...... koba batean sartu zen babesteko asmoz...... Marte jainkoa agertu zen eta bere emazte egin zuen....

HISTORIA ROMAE 15

Romulus et Remus

... kontaktu honen ondorioz Romulo eta Remo bikiak jaio ziren.

Amuliok Romulo eta Remo Tiber ibaira botatzea agindu zuen (gogoratu Moises...).

HISTORIA ROMAE 16

Lupa....

Otsoeme batek, Tiber errekaren ondoan topatu ondoren, elikatu egin zituen.

HISTORIA ROMAE 17

Faustulus...

Geroago, Faustulok, Erregearen artzain batek, bere etxean mantendu zituen handiak izan arte.

HISTORIA ROMAE 18

Regnum recuperantes...

Romulok eta Remok, helduak zirenean, Numitor aitonari tronoa bereskuratzen lagundu zioten.

Numitorren aginduaz, otsoemeak topatu zituen lekuan hiri bat eraiki zuten:

Erroma.

HISTORIA ROMAE 19

HISTORIA ROMAE 20

Romulus Remum necat

Hiriaren potereagatik anaien artean borroka sortu zen eta Romulok Remo hil zuen. Gogoratu Kain eta Abel, Adan eta Ebaren semeak.

HISTORIA ROMAE 21

Romuli urbs: Roma

Romuloren hiria, ERROMA, ingurunekoen babestoki bilakatu zen...

... baina emakumerik ez zeuzkaten.

HISTORIA ROMAE 22

Sabinarum raptus

Emakumerik ez zeuzkatenez...

... joku batzuk antolatu zituzten, eta...

... jokuak egiten ziren bitartean, Sabiniar emakumeak, ondoko herrikoak, bahitu egin zituzten.

HISTORIA ROMAE 23

HISTORIA ROMAE 24

HISTORIA ROMAE 25

Titus Tatius

Laidoa mendekatzeko asmoz, Sabiniar erregea, Titus Tatius Erromaren aurka joan zen.Borroka hasteko zegoenean, emakumeaktartekatu ziren eta bakea proposatu eta lortu zuten.Romulok eta Titus Tatius-k Erroma gobernatu zuten.

HISTORIA ROMAE 26

Monarchiae ChronologiaK.a. 753 Erromaren sorrera Romulo Numa Pompilius Tullius Hostilius Ancus Martius Lucius Tarquinius Priscus Servius Tullius Tarquinius Superbus Eregeen aroaK.a. 509 Erregeak desagertzen dira.

HISTORIA ROMAE 27

Romulus Rex

Titus Tatius hil zutenean Romulok agintea lortu zuen.Romulo tropei errebista pasatzen ari zitzaien bitartean, tximista eta trunboien artean zeruetara eramana izan zen... Gogoratu Jesusen “aszensioa”...... honen ondorioz, “Quirino” izenarekin jainkotzak hartua izan zen.

HISTORIA ROMAE 28

Septem colles

Romulok “Palatinum” mendixkan ipini zuen sedea, gero poliki poliki aldameneko beste sei mendixka bildu ziren: “Germalus”, “Caelius”, “Esquilinum”, “Oppius”, “Cispius” eta “Fatugal”, zazpien artean “Septimontium” delakoa osatuz.

HISTORIA ROMAE 29

HISTORIA ROMAE 30

Septem Reges

Romuloren ostean beste sei errege egon ziren:

Numa PompiliusTullius HostiliusAncus MartiusLucius Tarquinius PriscusServius TulliusTarquinius Superbus

HISTORIA ROMAE 31

Reges et gesta

Errege bakoitzak bere ekintzak egin zituen, baina laburtuz:Romulok: Hiria zabaldu zuen “Septimontium”-era heldu arte.Tullio Hostiliok: Alba Longa suntsitu zuen.Anco Martiok:”Ianiculus”, errekaren beste kaldeko mendixka menderatu zuen.

HISTORIA ROMAE 32

Lucius Tarquinius Priscus-ek: Monarkiaren ezaugarriak ezarri zituen: koroa, zetroa, mantua, tronoa, “lictores”, “fasces”,... “Cloaca Maxima” egin zuen.Servius Tulius-ek: Hiria zabaldu zuen: zazpi mendixka handiak okupatuz: “Palatinus”, Capitolinus”, “Quirinalis”, “Viminalis”, Esquilinus”, “Caelius” eta “Aventinus”.Tarquinius Superbus: Erromatarrek bota zuten potereaz abusatzeagatik, azken erregea izan zen.

HISTORIA ROMAE 33

HISTORIA ROMAE 34

A: Forum BoariumB: Iovis Optimi Maximi TemplumC: Iunonis Monetae TemplumD: Semonis Sancti TemplumE: Alta semitaF: LautumiaeG: Centum GradusH: Templum SaturniI: Curia HostiliaL: ComitiumM: Argiletum

HISTORIA ROMAE 35

N: Vicius SuburanusO: Turris MamiliaP: Domus ValeriorumQ: Vestae TemplumR: regiaS: Lucus eta Domus VestaliumT: Castorum TemplumU: Vicus TuscusV: Vicus IugariusZ: Clivius Capitolinus

HISTORIA ROMAE 36

Rei Publicae ChronologiaK.a. 509 Bruto eta Colatino heroiakK.a. 272 Italiako nagusitasunaK.a 264-202 Gerra punikoakK.a. 218 Erromatarrak AmpuriasenK.a. 146 Grezia eta Kartago probintziakK.a. 133 Hispania menperatzen duteK.a. 51 Galietako konkistaK.a. 27 Egipto erromatar probintzia

HISTORIA ROMAE 37

Res Publica: a.C. 509 – a.C. 27

Azken erregea –Tarquinius Superbus- bota ondoren, ERREPUBLIKA eratzen da Erroman.

HISTORIA ROMAE 38

Res Publica: Peculiaria

Ezaugarri nagusiak:Pertsona baten poterea bukatzen da eta aginte ezberdinak banatzen dira.Politiko Instituzioak herri sektoreen beharren eta indarren orekaren arabera berrizten eta konzentratzen ziren.Oinarri nagusiak: MAGISTRATURAE, SENATUS eta COMITIA

HISTORIA ROMAE 39

Res Publica: Magistraturae

Magistraturak ulertzeko nahiko erraz daukagu:

Magistraturae = Kargu Politikoak.Bi mota zueden:Ohikoak: egoera normaletan zeudenak.Ezohikoak:egoera zailetan eta beriziki izendakoak.

HISTORIA ROMAE 40

Magistraturae Ordinariae

Gobernuko lanetaz arduratzen ziren, “Cursus honorum” delakoa osatzen zuten (carrera política).Goitik hasita:“Consul”“Praetor”“Edilis”“Quaestor”

HISTORIA ROMAE 41

“Consules”

Bi izaten ziren. Zibil eta militar goreneko autoritatea zeukaten.Senatua eta Asanblada presiditzen zituzten.Ejerzituan agintzen zuten.Beste magistratuen buru izaten ziren.

HISTORIA ROMAE 42

“Praetores”Errepublikaren bukaerara arte bi izaten ziren.Justiziaren administrazioaren arduradunak izaten ziren.Administrazioa ezberdintzen zen: “Praetor Urbanus”: Erromatarren tarteko arazoetarako eta“Praetor Peregrinus”: arazoetan kanpotarrak inplikaturik zeudenean.

HISTORIA ROMAE 43

“Ediles”

Lau izaten ziren, bi patrizioak “Cureles” eta bi plebeioak.

Egungo zinegotzen ardurak izaten zituzten: lan publikoak, jaiak, ornidurak,hiri segurtasuna...

HISTORIA ROMAE 44

“Quaestores”

Hasieran bi, baina Cesarren denboretan 40 izatera heldu ziren.

Beraien ardura nagusia: zibil eta militar gastuen kontrola, zein Erroman, zein probintzietan.

HISTORIA ROMAE 45

Magistraturarum peculiaria

Komunak ziren magistratura guztientzat:Urtekoak izaten ziren.Kolegialtasuna bi edo “collega” gehiago izaten ziren eta biek autoritate bera zeukatenDohaintasuna: Karguak ez ziren ordaintzen.Progresibitatea: Batetik bestera pasatzen ziren. Kargu bakoitzak bere qadin konkretua exigitzen zuen.

HISTORIA ROMAE 46

Aliae Magistraturae

Beste magistraturak ba zeuden “ejekutiboak” ez zirenak, garrantzitsu-enak:

“Censores”

“Plebis Tribuni”

HISTORIA ROMAE 47

“Censores”

Kontsulohien antean aukeraturik. Bi ziren.Erraldoa bost urtetan behin zuzentzen zuten.Herritarren ohituretaz arduratzen ziren. > ZentsuraKarguaren bukaeran “Lustrum” egundoko sakrifizioa antolatzen zuten. > “Lustro”

HISTORIA ROMAE 48

“Plebis Tribuni”

Hamar ziren.Plebea babesten zuen beste magistratuen gehiegikeriez. “Vetum” eskubidea zeukaten.Plebearen “comitia” konbokatzen eta presiditzen zituzten.Sakratuak-ikutuezinak izaten ziren,.

HISTORIA ROMAE 49

Magistraturae extraordinariae

Estaturako egoera larrietan, gorrietan, txarretan, kanutetan... izendatzen zituzten.

Bi magistraturak ziren:

HISTORIA ROMAE 50

“Dictator”

Potere guztiak bere eskuetan izaten zituen.Bakarra izaten zen.Kontsulohien artean aukeraturik.Askoz jota sei hilabeterako agindua izaten zuen.

HISTORIA ROMAE 51

“Equitum Magister”

“Dictator”-en lokteniente izaten zen (“lugarteniente, segundo de abordo, sub-dictator...).

Dictator-i ejerzitoan laguntzen zion.

HISTORIA ROMAE 52

“Senatus”

Errepublikaren benetako poterea politiko autoritateagatik eta partaideen pertsonal potereagatik.Senatoreak betirako izaten ziren.Hasieran 300 ziren.Zentsoreek, aurretik magistratura bat izan zutenen artean, bost urtetan behin aukeratzen zituzten.

HISTORIA ROMAE 53

Senatus officia I

Kanpoko politikan:Gerra deklarazioak.Bake izenpenak.Probintzietako agintarien izendapenak.Militar karguen izendapenak....

HISTORIA ROMAE 54

Senatus officia I I

Barruko politikan:K.a. III. menderarte legeen ratifikazioak. Magistratuen zuzenketa eta kontrola.Senatuaren aginduak “Senatus Consultus”direlakoek lege balorea zeukaten.Hazienda publikoaren kudeaketa....

HISTORIA ROMAE 55

“Comitia”

“Comitia” Asanbladak izaten ziren.

HISTORIA ROMAE 56

“Comitia Curiata”

“Comitia Curiata”: Monarkian existitzen zen baina protokolo funtzioak izaten zituzten.

HISTORIA ROMAE 57

“Comitia Centuriata”

Hiritarrek bozketatzen zuten, aberastasu-nez banaturik, bost mailetan, maila bakoitzak 193 zenturia zeuzkan. Zenturia bakoitzak botu bat zeukan.Funtzeko garrantzitsua: hauteskundea izaten zen, pretoreak, kontsulak, eta zentsoreak aukeratzen zituzten.Marteren landan biltzen ziren.

HISTORIA ROMAE 58

“Comitia Tributata”

Hasieran “Concilum Plebis” zen, K.a. III. mendetik aurrean hiritar guztiek parte hartzen zuten, patrizioek eta plebeioek.Tribuka bozketatzen zuten, erresiden-tziaren arabera,

HISTORIA ROMAE 59

Societatis organitatio

Hasierako banaketek- Libreak, esklabuak, patrizioak, plebeioak...- Errepublikaren zehar sakoneko aldakuntzak jasan zituzten...

HISTORIA ROMAE 60

“Patricii”

Statusa eta eskubideak mantendu zuen.Politiko arloan garrantzia galdu zuen.Famili patrizioa asko desagertu ziren.Honen ordez “Ordo Equestris” politiko indarra hartu zuen.Patrizio Senatoreak “Patres” ziren, besteak “Conscripti” ziren.

HISTORIA ROMAE 61

“Equestris Ordo”

Monarkiko aroan sortuta, denboraren poderioz, egundoko poterea lortu zuen.Potere ekonomikoa izan zuen: finantzen kontrola, industria, merkataritza, esklabuen trafikoa, zergen kobrantza... Zirela eta Inperioko administrazioaren funtzezko ohinarria bilakatu zen.

HISTORIA ROMAE 62

“Plebeii”Nekazariek gehienek, inperialista zabalkun- tza aurrera eraman zuten.Erromaren zabalkuntzak beraientzat hondamena suposatu zuen.Ezin zuten konpetitu: lurrak galdu, latifundioari aurre ezin...Erroman “Proletarii” bezala gelditu ziren edo......publiko benefizientziari esker bizi ziren.

HISTORIA ROMAE 63

“Servi”

Gerrei esker izugarri areagotu ziren.

“Lan esku merkea” bilakatu ziren.

Beraien komertzioak “goikoak” aberastu zituen.

HISTORIA ROMAE 64

“Civis Romanus”

Politiko eskubideak zituzten: bozketa, apelazioa... eta pribatu eskubideak ere: propietatea, komertzioa, eskontza...“Hiritargotasuna” pribilegioa izaten zen eta oso gogor kontrolaturik zegoen.Italiako biztanleei K.a. I. mendean eman zizkieten.Kanpokoiei ia-ia ez zizkieten ematen.

HISTORIA ROMAE 65

“Ex urbe ad orbem”

Errepublikaren garaian Erroma Tiberretik Mediterraneo osoan zabaldu zen.

HISTORIA ROMAE 66

- VI

Hasieran inguruko “herriak” menperatu zituzten...

HISTORIA ROMAE 67

-V / -IV

Italiako erdigunea menderatzen dute

HISTORIA ROMAE 68

-IV / -III

Italiako hegoaldea menperatzen dute.

HISTORIA ROMAE 69

- III (Punica Bella)Kartagotarren aurkako gerrak:Lehendabizikoa: (-264 / -241) Erromatarrek Kartagotarrak Siziliatik bota zituzten.Bigarrena: (-219 / -202)Kartagiarrek kontrolatzen zituztena menperatu zuten: Sicilia, Corcega, Cerdeña, Iberiko Penintsulako hegoaldea eta ekialdea, Gallia eta Italiako iparraldea.

HISTORIA ROMAE 70

HISTORIA ROMAE 71

HISTORIA ROMAE 72

Mare Nostrum A.C. 270

HISTORIA ROMAE 73

- II

Iberiar penintsulako barruko partea OESTE lortu zuten ( Viriato, Numancia). Hispania bi probintzitan banatzen dute:Hispania Ulterior HEGOALDEA / OESTEHispania Citerior ERDIKOA / ESTE

HISTORIA ROMAE 74

HISTORIA ROMAE 75

Grezia konkistatzen dute.

Kartago suntzitzen dute eta Afrika probintzia eratzen dute

HISTORIA ROMAE 76

Mare Nostrum A.C. 220

HISTORIA ROMAE 77

- I

Bi ekintza nagusiak nabari ditzakegu:

ORIENTE: Erroma zabaltzen da Beltz Itsasoa, Siria, Chipre eta Creta menperatuz.

OCCIDENTE: -60 / -51 Cesarrek Galiak konkistatzen ditu.

HISTORIA ROMAE 78

Mare Nostrum A.C. 86

HISTORIA ROMAE 79

HISTORIA ROMAE 80

HISTORIA ROMAE 81

Imperii ChronologiaK.a. 27 Octabio Augusto izendatzen dute

Printzipatua hasten da.K.a. 27 / K.o. 68 Julio-Claudia dinastia94 / 192 Antoninoen aroa (Trajano)

Hedakuntza handiena 285 / 305 Dioklezianoren deszentralizazioa395 Kultu askatauna, Konstantinorekin476 Teodosiok Inperioa banatzen du

HISTORIA ROMAE 82

Imperium: A.C. 27 – A.D. 476

Bost mende iraundu zuen. Tradizionalki BI garai dezberdintzen dira:Goi Inperioa: A.C. 27 – III mendeko bukaerarteBerant Inperioa :III mendeko bukaeratik - 476

HISTORIA ROMAE 83

Differentiae

Bien artean ezberdintasun handiak daude:Barruko historia: Politika eta Egoera Soziala.Kanpoko historia: Inperioaren egoera eta aldemeneko herriekin harremanak.

HISTORIA ROMAE 84

Altum Imperium: Principatus

Oktabio Augustoarekin “Printzipatua” hasten da. Enperadoreak “princeps” titulua zeukan eta.Ejerzitoak lagundurik Oktabio potere gorena lortu zuen, Marco Antonio Actium-en gainditu zuen, ohore guztiak eta funtzezko agintak bereganatuz.

HISTORIA ROMAE 85

Pretoriar Kohorteek hurrengoa aukeratzen ohi zuten. Hurrengoek kargua hartzen zuten ohore eta aginte guztiekin.Errepublikako instituzioek balorea galtzen dute.Kargu politiko berriak sortzen dira “prefecti”, kapitaleko administrazioak arduradunak; “procuratores”, enperadorearen laguntzaile, baino gehiago... egungo ministroen aintzindariak.Funtzionariek “Consilium Principis” osatzen zuten.

HISTORIA ROMAE 86

HISTORIA ROMAE 87

“Berant” imperium: Dominatus

Dena ordenatzeko Dioklezianok inperioko sistemari izugarrizko buelta ematen dio: monarkiko, absolutista, ekialdeko kutsuaz.Enperadorea jaun, jainko eta jabe izaten zen. Inperioa bitan zatitzen du: Ekialdea, Nikodemia kapitalarekin, bere eskuan utzi zuen eta mendebaldea Milanen Maximiliano ipini zuen, biak Augusto izanik eta bakoitzak Zesar banarekin = TETRARKIA.

HISTORIA ROMAE 88

Tetrarkia hau ez zen asko mantendu. Augustoa biak 304an abdikatu zuten eta arazoak sortu eta iraundu ziren Konstantinok Inperioa batu arte. Gero semeen artean banatu zuen berriro.

IV. Mendean banaketek eta batuketek jarraitu zuten Teodosiok semeen artean banatu arte. Horrela mantendu zen.

HISTORIA ROMAE 89

HISTORIA ROMAE 90

Interior Historia: Ordo socialis

Bi maila oso argi daude “humiliores” eta “honestiores”, azken hau beste bi mailetan banaturik “senatores” eta “equites”.

Hiritar eta ez hiritar banaketa poliki poliki galduz doa. Caracalla enperadoreak 212an biztanle guztiei “civis” eskubidea ematen die.

HISTORIA ROMAE 91

Esklabuen kopurua gero eta gorago doa, baina askok “liberatuak” izan ziren, LIBERTI bilakatuz.

“Liberti” hauek ez ziren hiritarrak eta jabearen izena mantentzen zuten.

Askok negozioetan et administrazioan destakatu zuten.

HISTORIA ROMAE 92

Exterior Historia a.C. I.

K.a. I. mendea: Egipto eta Hispania: Betica, Lusitania eta Tarraconense.

HISTORIA ROMAE 93

Exterior Historia I. Mendea “Limes” Danubio eta Rhin, Mauritania eta Brytannia.

HISTORIA ROMAE 94

Exterior Historia II. Mendea Arabia, Armenia, Mesopotamia, Dacia, gaur Rumania.

HISTORIA ROMAE 95

Exterior Historia III. Mendea Barbaroek mugetan indarra egiten zuten eta hasten dira “sartzen” poliki poliki: Godoak, alanoak, frankoak eta beste batzuk posizioak hartzen dituzte Inperioaren barruan.

HISTORIA ROMAE 96

Exterior Historia IV. Mendea Barbaroek gero eta leku gehiago hartzen dute: bisigodoak, hunoak eta pertsak. Erromatarrak txarto mantentzen dira.

HISTORIA ROMAE 97

Exterior Historia V. Mendea Iparraldetik barboroak “masiboki” sartzen dira: sueboak, bandaloak, burgindioak... Beraien artean borrokatzen dute agintea lortzeko. Erroma sakeatzen dute 476an Odoacrok azken enperadorea Romulo tronotik kendu zuen.

HISTORIA ROMAE 98

Inperioaren jauzia

Barbaroek egindakoaz, izugarrizko sarata egin zuen.Geroago oso pelikula luze bat egin zuten, EITBek ipinitakoa, batez ere Aste Santuetan.

HISTORIA ROMAE 99

Inperioaren hedapena

HISTORIA ROMAE 100

Qui? Et Quid?

http://homepage.uibk.ac.at/homepage/c614/c61404/KAISER/k300-aai.html#30010 Kargu ezberdinak: Enperadoreak, Kotsulak....

HISTORIA ROMAE 101

Imperatores

http://www.roman-emperors.org/impindex.htmErromatar enperadoreak INGELEAZhttp://www.roman-emperors.org/Erromatar enperadoreak INGELERAZhttp://www.tesorillo.com/roma/alto_imperio.htmEnperadores “Imperio Alto” GAZTELANIAZhttp://www.tesorillo.com/roma/bajo_imperio.htmEmperadores “Bajo Imperio” GAZTELANIAZhttp://harpy.uccs.edu/roman/html/imperialports.html

Imperatorum imagines

HISTORIA ROMAE 102

Tabulae, Biographiae...

http://www.culturaclasica.com/mapas/imperioromano.htm Erromakoakhttp://www.culturaclasica.com/mapas/mapas.htm Antzineko mundukoakhttp://www.culturaclasica.com/biografias/biografias.htm Antzineko muduko biografiakhttp://www.tesorillo.com/roma/mapas.htm

Erromako mapak

HISTORIA ROMAE 103

Et alia....

http://www.roman-empire.net/http://www.roman-empire.net/maps/map-italy.htmlhttp://www.roman-empire.net/maps/map-empire.htmlhttp://www.roman-empire.net/maps/map-rome.htmlhttp://www.roman-empire.net/army/army-pictures.html

HISTORIA ROMAE 104

http://www.roman-empire.net/republic/earlyrep-gallery-index.html http://www.roman-empire.net/diverse/pictures.htmlhttp://www.roman-empire.net/diverse/reenactment.htmlhttp://www.romanarmy.net/fabrica.htmhttp://fyl.unizar.es/HAnt/atlas/index.html

HISTORIA ROMAE 105

http://www.imperiobizantino.com/historia.html http://fyl.unizar.es/HAnt/guia.html http://www.roman-emperors.org/impindex.htmhttp://www.roman-emperors.org/http://www.tesorillo.com/roma/alto_imperio.htmhttp://www.tesorillo.com/roma/bajo_imperio.htm

HISTORIA ROMAE 106

http://homepage.uibk.ac.at/homepage/c614/c61404/KAISER/k300-aai.html#30010http://www.puntubi.comhttp://www.roman-emperors.org/battles.htm#http://www.roman-empire.net/index.htmlhttp://www.guasa.ya.com/asterixyobelix/gobierno.htmhttp://www.roman-emperors.org/impindex.htm

HISTORIA ROMAE 107

HISTORIA ROMAE 108

Eskarrik asko zuen arretagatik.Eskarrik asko gure konpanian egan egiteagatik.Atseginez, agur bero bat har ezazu.Vale!

ramon osinaga