SYSTEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W IRLANDII

PRZEWODNIK DLA

OBYWATELI UE

Department of Social and Family Affairs (Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych)

www.welfare.ie

pro

jekt

wg

ww

w.r

eddo

g.ie

SY

ST

EM

UB

EZ

PIE

CZ

EŃ

SP

OŁ

EC

ZN

YC

H W

IRL

AN

DII P

RZ

EW

OD

NIK

DL

A O

BY

WA

TE

LI U

E

1

Wstęp

W niniejszym przewodniku opisano świadczenia dostępne w ramach opieki społecznej w Irlandii oraz ich klasyfikację w świetle Rozporządzeń Unii Europejskiej. Przedstawiono tu również informacje na temat świadczeń w ramach irlandzkiego systemu opieki zdrowotnej.

Rozporządzenia UE dotyczące ubezpieczeń społecznych (Rozporządzenia 1408/71 oraz 574/72) regulują prawa pracowników migrujących na terytorium Unii Europejskiej. Rozporządzenia te zapewniają pracownikom migrującym zabezpieczenie na wypadek zdarzeń przewidzianych w Rozporządzeniach, takich jak choroba, brak zatrudnienia czy osiągnięcie wieku podeszłego oraz gwarantują, że prawa związane z ubezpieczeniem społecznym nabytym w jednym kraju przysługują również w razie przeniesienia się do innego kraju. Oznacza to również, że muszą być traktowani tak jak obywatele kraju, w którym przebywają, w zakresie, w jakim mają zastosowanie postanowienia Rozporządzeń.

Na naszej stronie internetowej www.welfare.ie można znaleźć wszystkie informacje zamieszczone w formie broszur i zestawień. Zawierają one szczegółowe dane na temat warunków, jakie należy spełnić, aby otrzymać poszczególne świadczenia opieki społecznej i zasiłki.

Bezpłatne egzemplarze publikacji wydanych przez Ministerstwo można otrzymać również w lokalnym biurze Social Welfare lub zwrócić się o nie do:

Information ServicesDepartment of Social and Family AffairsSocial Welfare Services OfficeCollege RoadSligo

Email: lnfo@welfare.ieInfolinia w sprawie dokumentów: 1890 20 23 25

Więcej przydatnych informacji na temat opieki zdrowotnej w Irlandii można znaleźć na stronie www.citizensinformation.ie lub www.hse.ie

Niniejszy przewodnik ma służyć jedynie jako źródło informacji i nie może stanowić podstawy interpretacji prawnej.

2

Spis treści

Rozdział 1Opis irlandzkiego systemu ubezpieczeń

społecznych 7

Kto podlega ubezpieczeniu? 9

Jak dokonać rejestracji, aby móc korzystać z usług i świadczeń społecznych 9

Składki PRSI dla pracowników 10

Składki PRSI dla osób samozatrudnionych 11

Składki PRSI zakredytowane 12

Ubezpieczenie dobrowolne 12

Warunki opłacania składek PRSI 12

Rok wypłaty świadczenia 13

Odpowiedni rok podatkowy lub składkowy 13

Miejsce zamieszkania 13

Rozdział 2Opis irlandzkiego systemu opieki zdrowotnej 15

Kategoria 1 – osoby posiadające kartę świadczeń zdrowotnych 16

Kategoria 2 – osoby nieposiadające karty świadczeń zdrowotnych 17

Program refundacji leków 17

Karta wizytowa lekarza pierwszego kontaktu 17

Program chorób przewlekłych 17

Leczenie dentystyczne, okulistyczne oraz leczenie słuchu 17

Usługi bezpłatne, ogólnodostępne 18

- Program opieki dla matek i noworodków 18

- Inne usługi 18

Kategorie uprawnień do usług medycznych 18

3

Rozdział 3Ogólne zasady zawarte w Rozporządzeniach WE i umowach dotyczących ubezpieczeń społecznych 19

Rozporządzenia WE 20Kogo dotyczą Rozporządzenia? 20W jakich krajach obowiązują te zasady? 21Jakie zagadnienia zostały uregulowane? 21Ogólne zasady związane z ustalaniem zastosowania prawa danego kraju 22Szczególne kategorie pracowników 22Obywatele państw trzecich 25Porozumienie pomiędzy Unią Europejską a Szwajcarią 25Porozumienia dotyczące ubezpieczeń społecznych z innymi krajami 26

Rozdział 4Zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński 27

Świadczenia pieniężne 28Świadczenia rzeczowe 28Świadczenia pieniężne z tytułu choroby w Irlandii 28

Świadczenia wypłacane na podstawieubezpieczenia społecznego 29

Zasiłek macierzyński 29Zasiłek dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, narażonych na szkodliwewarunki pracy 29Zasiłek adopcyjny 30Zasiłek chorobowy 30Zasiłek opiekuńczy 31Refundacja kosztów leczenia 32

Świadczenia wypłacane niezależnie od ubezpieczenia społecznego 34

Dodatek na leczenie niektórych chorób zakaźnych 34Dodatek dla osób niewidomych 34Dodatek dla osób korzystających z zajęć rehabilitacyjnych 34Który kraj wypłaca świadczenia pieniężne? 34

Usługi medyczne dla osób czasowo przebywających w Irlandii 35Usługi medyczne dla osób mieszkających w Irlandii ubezpieczonych w innym kraju członkowskim 36Pracownicy przygraniczni – zasady specjalne 36

4

Rozdział 5Wypadki przy pracy i choroby zawodowe 37

Świadczenia rzeczowe 38

Świadczenia pieniężne 38

Zasiłek z tytułu wypadku przy pracy 38

Zasiłek z tytułu inwalidztwa oraz dodatek z tytułu niezdolności do pracy 39

Opieka medyczna 39

Zasiłek z tytułu śmierci 39

Który kraj wypłaca świadczenie? 40

Rozdział 6 Renta inwalidzka 41

Który kraj wypłaca świadczenie? 42

Jak obliczana jest wysokość świadczenia 46

Rozdział 7Zasiłki dla bezrobotnych 47

Osoby bezrobotne w Irlandii, które wcześniej pracowały w UE/EOG 48

Poszukiwanie pracy w innym kraju członkowskim 49

Co należy zrobić przed wyjazdem 49

Po przybyciu do kraju, w którym poszukuje się pracy 50

Powrót do domu 51

Zasiłek dla bezrobotnych oferowany pracownikom przygranicznym 52

Rozdział 8Zasiłki rodzinne 53

Zasiłek na dziecko 54

Dodatek z tytułu opieki nad małym dzieckiem 54

Zasiłek dla rodzin o niskich dochodach 54

Dodatek dla rodzin niepełnych 56

Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty – bezskładkowy 56

Dodatek z tytułu opieki domowej nad chorym dzieckiem 56

Który kraj wypłaca świadczenie? 57

Kilka praktycznych przykładów 57

5

Rozdział 9Emerytury 59

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny) 60

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu opłacanych składek) 61

Zmniejszone składki na świadczenie emerytalne — specjalna emerytura

dla osób opłacających składki przed 1953 r. 62

Który kraj wypłaca świadczenie? 63

Rozdział 10Zasiłki dla spadkobierców oraz dodatkoweświadczenia z tytułu śmierci 65

Renta dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek 66

Który kraj wypłaca świadczenie? 67

Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty z tytułu opłacanych składek 68

Który kraj wypłaca świadczenie? 68

Zapomoga z tytułu śmierci członka rodziny 69

Który kraj wypłaca świadczenie? 70

Rozdział 11Świadczenia bezskładkowe 71

Rozdział 12Inne przepisy 73

Świadczenia dla osób pozostających na utrzymaniu 74

Jakie warunki musi spełniać osoba dorosła, by przysługiwała na nią zapomoga? 74

Jakie warunki musi spełniać dziecko, by przysługiwała na nie zapomoga? 75

Wypłacanie zasiłków i rent po śmierci świadczeniobiorcy 76

Wypłacane świadczenia 77

Bezpłatne przejazdy 77

Pakiet świadczeń na opłacenie rachunków domowych 77

Inne świadczenia 78

Decyzje w sprawie wniosków i odwołań 78

Informacje dodatkowe i pomoc 79

66

Załączniki 83Załącznik 1: Placówki Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych 84

Załącznik 2: Inne biura Social Welfare 88

Załącznik 3: Biura placówek zarządzających służbą zdrowia 96

Słownik 99

77

ROZDZIAŁ 1

Opis irlandzkiego systemu

ubezpieczeń społecznych

8

Świadczenia opieki społecznej w Irlandii można podzielić na trzy grupy:

świadczenia z ubezpieczenia społecznego (określane również jako świadczenia z tytułu opłacanych składek), które zależne są od ilości opłaconych składek PRSI – wpłat na ubezpieczenie społeczne zgromadzonych w określonym czasie;

świadczenia z systemu opieki społecznej (określane również jako świadczenia bezskładkowe), przewidziane dla osób, które nie są uprawnione do pobierania świadczeń z ubezpieczenia społecznego; ich wysokość ustalana jest na drodze procedury badania dochodów oraz

inne świadczenia, takie jak zasiłek na dziecko, które przysługują niezależnie od dochodów określonej osoby lub opłaconych składek PRSI.

Osoby ubiegające się o przyznanie świadczenia muszą spełniać określone warunki. W przypadku niektórych świadczeń, wymagane jest spełnienie również innych warunków , poza tymi, które są związane z odpowiednią ilością opłaconych składek PRSI czy pomyślnym przejściem procedury badania dochodów. Na przykład, osoby starające się o zasiłek dla bezrobotnych muszą szukać pracy i wyrażać gotowość jej podjęcia.

Uwaga: W przeciwieństwie do niektórych krajów UE, irlandzkie prawo nie przewiduje specjalnych programów ubezpieczeń społecznych dla poszczególnych grup pracowników, takich jak rolnicy, pracownicy służby cywilnej czy inne grupy zawodowe.

Poniżej zamieszczono listę świadczeń z ubezpieczenia społecznego (z tytułu opłacanych składek), dostępnych dla osób ubezpieczonych oraz osób pozostających na ich utrzymaniu.

Zasiłek dla osób poszukujących pracy (JB); Zasiłek chorobowy (IB); Zasiłki z tytułu niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy lub

choroby zawodowej (OIB); Zasiłek macierzyński; Zasiłek z tytułu adopcji; Zasiłek dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, narażonych na szkodliwe

warunki pracy; Renta inwalidzka; Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny) Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu opłacanych składek) Renta dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek; Refundacja kosztów leczenia; Zapomoga z tytułu śmierci członka rodziny; Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty z tytułu opłacanych składek;

Zasiłek opiekuńczy.

9

Osoby, które nie są uprawnione do pobierania wymienionych świadczeń, mogą starać się o podobne, bezskładkowe świadczenia z listy świadczeń z systemu opieki społecznej przedstawionej poniżej. Przyznanie tych świadczeń uzależnione jest od spełnienia warunków procedury badania dochodów.

Dodatek dla osób poszukujących pracy (JA); Dodatek dla rodzin niepełnych (OPFP); Dodatek z tytułu niepełnosprawności (DA); Dodatek opiekuńczy; Emerytura wypłacana przez państwo bezskładkowa; Renta bezskładkowa dla wdów i wdowców; Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty – bezskładkowy; Renta dla osób niewidomych; Dodatek rolniczy; Zapomogi w ramach Programu dodatkowych świadczeń socjalnych (SWA).

Niżej wymienione świadczenia pieniężne są przyznawane przez państwową służbę (HSE) (patrz Załącznik nr 3 na temat biur placówek zarządzających służbą zdrowia):

Dodatek na leczenie niektórych chorób zakaźnych; Dodatek dla osób niewidomych; Dodatek dla osób korzystających z zajęć rehabilitacyjnych; Dodatek z tytułu opieki domowej nad chorym dzieckiem.

Kto podlega ubezpieczeniu?Zasadniczo, ubezpieczeniu podlegają wszystkie osoby zatrudnione na etat i osoby samozatrudnione powyżej 16-tego roku życia przed osiągnięciem wieku emerytalnego (66 lat). Pracownicy zarabiający poniżej 38 € tygodniowo oraz osoby powyżej 66 roku życia są ubezpieczeni tylko od skutków wypadków przy pracy.

Jak dokonać rejestracji, aby móc korzystać z usług i świadczeń społecznych Podejmując pracę w Irlandii należy niezwłocznie złożyć odpowiedni wniosek do lokalnego biura świadczeń społecznych o przyznanie numeru ubezpieczenia społecznego (PPS). Numerem tym należy się posługiwać podczas załatwiania wszelkich spraw związanych z usługami publicznymi, takimi, jak świadczenia społeczne, podatki i usługi medyczne. Po otrzymaniu indywidualnego numeru PPS należy skontaktować się z lokalnym urzędem skarbowym w celu uregulowania spraw podatkowych.

Numer PPS należy podawać przy ubieganiu się o świadczenia oraz we wszelkiej korespondencji z Ministerstwem Spraw Społecznych i Rodzinnych. Pomoże to szybko odnaleźć Państwa rejestr ubezpieczenia i skróci czas przyznawania świadczeń.

10

Składki PRSI dla pracownikówWysokość składek PRSI (na ubezpieczenie społeczne zależne od dochodów)

jest określana procentowo w oparciu o kwotę brutto tygodniowych zarobków

pracownika. Składka opłacana jest częściowo przez pracownika i częściowo przez

pracodawcę. Jeśli zarobki tygodniowe są poniżej pewnej określonej kwoty, nie

trzeba odprowadzać składek PRSI za ten tydzień.

Pracodawca ma prawny obowiązek opłacić całą składkę. Jednak pracodawca

każdorazowo potrąca z tygodniowych zarobków pracownika tę część składki,

którą powinien odprowadzić pracownik.

Istnieją różne klasy składek w zależności od zawodu.

Na przykład, osoby pracujące w przemyśle, handlu i usługach odprowadzają

składki klasy A, obejmujące wszystkie świadczenia.

Prosimy upewnić się, czy są Państwo zarejestrowani oraz że pracodawca zna Państwa numer PPS. W przeciwnym razie, składki PRSI na ubezpieczenie społeczne mogą być nieprawidłowo rejestrowane.

11

Część składki zazwyczaj opłacana przez pracownika składa się z dwóch elementów: składki na ubezpieczenie społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne zwolnieni są pracownicy, którzy:

posiadają kartę świadczeń zdrowotnych lub pobierają dodatek dla spadkobierców lub dla rodzin niepełnych w Irlandii

bądź zasiłek lub dodatek dla spadkobierców w innym kraju członkowskim.

Składki PRSI dla osób samozatrudnionychW przypadku osób samozatrudnionych, wysokość składki PRSI zależy od wysokości wykazanego dochodu w skali roku. Jednak niektórych rodzajów dochodów nie bierze się pod uwagę (np. odpisów kapitałowych czy świadczeń opieki społecznej) przy obliczaniu składki PRSI. Osoby samozatrudnione o niskich dochodach płacą składkę zryczałtowaną – stałą kwotę zamiast procentowej wartości ich dochodów.

Większość osób samozatrudnionych opłaca składki PRSI wraz z podatkiem dochodowym do Urzędu skarbowego. Jeśli ich dochody są na tyle niskie, że nie otrzymują rocznego zwrotu podatku, odprowadzają składki PRSI bezpośrednio do Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych.

12

Składki PRSI zakredytowaneZazwyczaj warunkiem uzyskania świadczenia z tytułu opłacanych składek jest wcześniejsze zatrudnienie i odprowadzanie składek. Jednak w pewnych sytuacjach, Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych przyznaje zakredytowane składki PRSI. Składki zakredytowane mogą ułatwić spełnienie warunków do uzyskania świadczeń w przyszłości. Składki zakredytowane są zazwyczaj przyznawane:

osobom, które pobierają świadczenia z tytułu bezrobocia, choroby lub emerytury;

uczestnikom kursów zawodowych organizowanych przez FÁS (krajową instytucję szkolenia zawodowego);

osobom podejmującym pracę po raz pierwszy (otrzymują one specjalne kredyty dla osób rozpoczynających pracę) oraz

studentom uczącym się w pełnym wymiarze godzin.

Jeśli w dowolnym momencie okresu aktywności zawodowej składki PRSI nie były opłacane ani kredytowane przez 2 pełne lata podatkowe pod rząd, składki zakredytowane nie zostaną przyznane do czasu powrotu do pracy i ponownego opłacania składek przez co najmniej 26 tygodni.

Ubezpieczenie dobrowolneOsoby nieobjęte ubezpieczeniem obowiązkowymi składkami PRSI w Irlandii ani żadnym innym programem ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo lub dobrowolnie, w żadnym z krajów UE, oraz które nie ukończyły 66 roku życia, mogą dobrowolnie odprowadzać składki, które w przyszłości mogą ułatwić uzyskanie uprawnień do pobierania niektórych świadczeń, np. emerytury. Jest to możliwe w przypadku osób, które:

pracowały i już opłaciły 260 składek PRSI oraz złożą wniosek w odpowiednim terminie po ustaniu ubezpieczenia.

Warunki opłacania składek PRSINie trzeba opłacać składek PRSI, aby korzystać z usług medycznych lub pobierać zasiłek na dziecko.

Zasadniczo, aby móc otrzymać krótkoterminowe świadczenia (takie jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński lub zasiłek dla osób poszukujących pracy), należy spełnić następujące warunki:

mieć opłacone co najmniej 52 składki na PRSI od momentu rozpoczęcia rejestru ubezpieczenia oraz

mieć opłaconych lub zakredytowanych co najmniej 39 składek PRSI w danym roku podatkowym lub składkowym.

13

Aby móc pobierać większość świadczeń długoterminowych (takich jak renta dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek, emerytura wypłacana przez państwo z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny oraz emerytura wypłacana przez państwo z tytułu opłacanych składek, należy odprowadzić przynajmniej 156 składek PRSI, w tym osiągnąć minimalny roczny poziom składek opłaconych lub zakredytowanych. Aby móc pobierać rentę inwalidzką i połączoną rentę ubezpieczeniową, należy opłacić 260 składek oraz osiągnąć minimalny średni poziom w skali roku.

Rok wypłaty świadczeniaJest to rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o świadczenie. Trwa od stycznia do grudnia, zaczyna się w pierwszy poniedziałek stycznia.

Odpowiedni rok podatkowy lub składkowy Jest to przedostatni pełny rok podatkowy przed rokiem wypłaty świadczenia. Prosimy zapoznać się z tabelą poniżej.

Rok, w którym świadczeniobiorca ubiega się o zasiłek:

Odpowiedni rok podatkowy:

2007 2005

2008 2006

Miejsce zamieszkaniaAby móc pobierać niektóre świadczenia niewymagające opłacania składek (Patrz rozdział 11) oraz zasiłek na dziecko, należy spełniać warunek stałego zamieszkania. “Miejsce zamieszkania” oznacza, że osoba ubiegająca się o świadczenie jest w pewien sposób, który można udowodnić, związana z Irlandią lub inną częścią Wspólnego Obszaru Celnego.1

Podczas orzekania o spełnieniu warunku stałego zamieszkania, Ministerstwo weźmie pod uwagę:

Jak długo osoba ubiegająca się o świadczenie mieszka w Irlandii? Czy mieszka tu stale? Dlaczego tu mieszka? Plany na przyszłość, posiadanie rodziny w Irlandii oraz inne okoliczności.

Każdy wniosek rozpatrywany jest indywidualnie.

1 Tzw. Wspólny Obszar Celny obejmuje Irlandię, Wielką Brytanię, Wyspy

Normandzkie oraz Wyspę Man.

14

W Irlandii nie trzeba opłacać

składek ubezpieczeniowych

PRSI, aby korzystać z usług

medycznych oraz zasiłku

na dziecko.

ROZDZIAŁ 2

Opis irlandzkiego systemu

opieki zdrowotnej

15

16

Opis irlandzkiego systemu opieki zdrowotnejUprawnienia do otrzymywania świadczeń z zakresu opieki zdrowotnej w Irlandii są zazwyczaj przyznawane na podstawie miejsca zamieszkania oraz dochodów. Każdy, kto niezależnie od narodowości, zostanie uznany przez państwową służbę zdrowia (HSE) za osobę zamieszkałą na stałe w Irlandii, ma prawo korzystać z usług w pełnym zakresie (Kategoria 1) lub w ograniczonym zakresie (Kategoria 2).

Aby uznać kogoś za osobę na stałe mieszkającą w Irlandii, przedstawiciel państwowej służby zdrowia (HSE) musi zyskać przekonanie, że osoba ta zamierza pozostać w tym kraju przez co najmniej kolejny rok.

Kategoria 1 – osoby posiadające kartę świadczeń

zdrowotnychKarty świadczeń zdrowotnych są wydawane osobom korzystającym z usług medycznych w Kategorii 1, jako potwierdzenie ich uprawnienia do korzystania z tych świadczeń. Osoby należące do tej kategorii mogą korzystać z pełnego zakresu bezpłatnych świadczeń, w tym:

opieki lekarza pierwszego kontaktu (GP);

przepisanych leków, wyrobów medycznych, urządzeń medycznych i chirurgicznych;

całodobowej opieki na oddziałach szpitali publicznych, w tym konsultacji medycznych;

całodobowej opieki w szpitalu, w tym konsultacji medycznych;

bezpłatnej pomocy medycznej na oddziale powypadkowym i intensywnej opieki medycznej;

leczenia dentystycznego, okulistycznego i leczenia słuchu oraz niezbędnych środków medycznych;

opieki zdrowotnej dla noworodków i dla matki;

każdorazowej zapomogi fi nansowej z tytułu urodzenia dziecka.

Każda osoba, która ukończyła 70 lat zyskuje automatycznie prawo do otrzymania karty świadczeń zdrowotnych. Uprawnienia pozostałych osób są ustalane w zależności od wysokości osiąganego dochodu. Określenie, czy dana osoba spełnia warunki i może otrzymać kartę świadczeń zdrowotnych, należy do państwowej służby zdrowia (HSE), która w uzasadnionych przypadkach ma prawo przyznać kartę osobie niespełniającej kryteriów związanych z wysokością dochodów, jeśli nieprzyznanie karty spowodowałoby znaczne problemy.

Osoby uprawnione do uzyskania karty świadczeń zdrowotnych będą mogły korzystać jeszcze z dodatkowych przywilejów. Między innymi jest to zwolnienie z opłacania składek zdrowotnych, zwolnienie z opłat egzaminacyjnych w szkołach średnich, dofi nansowanie na zakup podręczników oraz pełne dofi nansowanie dojazdu do szkół dzieci, które mieszkają co najmniej 3 mile od najbliższej szkoły.

17

Kategoria 2 – osoby nieposiadające karty świadczeń zdrowotnychOsoby, które mieszkają w Irlandii i są uprawnione do korzystania z usług medycznych, ale nie kwalifi kują się do Kategorii 1 - należą do Kategorii 2. Osoby z Kategorii 2 (nieposiadające kart świadczeń zdrowotnych) mogą korzystać z:

całodobowej opieki na oddziałach szpitali publicznych w tym konsultacji medycznych, za pewną opłatą;

porad i usług specjalistów w przychodniach (z wyłączeniem leczenia dentystycznego, okulistycznego i leczenia słuchu);

opieki zdrowotnej dla noworodka i matki; dopłat do przepisanych leków i środków medycznych (patrz Program

refundacji leków oraz Program chorób przewlekłych); w niektórych wypadkach, wizyty lekarza pierwszego kontaktu (patrz niżej); za opłatą, pomocy medycznej na oddziale powypadkowym i intensywnej

opieki medycznej; (bez opłaty w razie skierowania przez lekarza pierwszego kontaktu).

Program refundacji lekówProgram obejmuje osoby zamieszkałe w Irlandii oraz ich rodziny i polega na tym, że płacą one maksymalnie 85 € miesięcznie za leki i inne określone środki medyczne, wykorzystywane przez tę osobę lub jej rodzinę w danym miesiącu.

Karta wizytowa lekarza pierwszego kontaktuOsoby zakwalifi kowane do Kategorii 2 mogą otrzymać dodatkowo świadczenie w postaci karty wizytowej lekarza pierwszego kontaktu, która upoważnia ich oraz członków ich rodzin do korzystania z bezpłatnych wizyt u lekarza pierwszego kontaktu.

Przyznanie tej karty uzależnione jest od uzyskiwanych dochodów. Placówka państwowej służby zdrowia (HSE) może przyznać kartę osobom wymagającym regularnej i intensywnej opieki medycznej lub wizyt u lekarza, nawet jeśli nie spełniają one powyższych warunków.

Program chorób przewlekłychOsoby przewlekle chore mają prawo do bezpłatnych leków i środków niezbędnych do leczenia tych chorób.

Leczenie dentystyczne, okulistyczne oraz leczenie

słuchuLeczenie dentystyczne, okulistyczne i leczenie słuchu nie jest objęte zakresem usług dostępnych w przychodniach, jednak takie leczenie jest stosowane wobec dzieci, które dostały skierowanie z przychodni dziecięcej lub ze szkoły.

Usługi bezpłatne, ogólnodostępne

Program opieki dla matek i noworodkówProgram opieki dla matek i noworodków przewiduje opiekę należną wszystkim kobietom mieszkającym w Irlandii spodziewającym się dziecka. Ciąża prowadzona jest przez wybranego przez pacjentkę lekarza pierwszego kontaktu i lekarza położnika ze szpitala. Lekarz pierwszego kontaktu opiekujący się matką zajmuje się również noworodkiem. W ramach opieki, w okresie pierwszych 6 tygodni po porodzie, przeprowadzane są badania kontrolne.

Inne usługi

Opieka szpitalna dla dzieci cierpiących na niektóre przewlekłe choroby; Leki i środki medyczne dla osób niepełnosprawnych; Opieka szpitalna, diagnozowanie i środki prewencyjne stosowane w celu

zapobiegania chorobom zakaźnym.

Kategorie uprawnień do usług medycznych

Poniższy schemat pokazuje, do jakich rodzajów usług uprawnione są osoby należące do poszczególnych kategorii.

Więcej informacji na temat świadczeń opieki zdrowotnej w Irlandii można uzyskać w lokalnej placówce służby zdrowia (HSE) (patrz Załącznik 3). Informacje te dostępne są również za pośrednictwem stron internetowychwww.citizensinformation.ie oraz www.hse.ie.

18

Pełne uprawnienia (posiadacze kart świadczeń zdrowotnych)

Ograniczone uprawnienia (z kartą wizyt lekarza pierwszego kontaktu)

Ograniczone uprawnienia

Bezpłatna opieka

szpitalna i lekarza

pierwszego

kontaktu

Bezpłatne leczenie

dentystyczne,

okulistyczne

i leczenie słuchu

Opieka dla matek

Leki i środki

medyczne w ramach

Ogólnej Opieki

Medycznej

Bezpłatne wizyty

u lekarza pierwszego

kontaktu

Pełna opieka szpitalna

(podlegająca opłatom)

Opieka dla matek

Refundacje

i dofinansowanie

leczenia w ramach

Programu refundacji

leków i Programu

chorób przewlekłych.

Pełna opieka

szpitalna

(podlegająca

opłatom)

Opieka dla matek

Refundacje

i dofinansowanie

leczenia w ramach

Programu

refundacji leków

i Programu chorób

przewlekłych.

1919

ROZDZIAŁ 3

Ogólne zasady zawarte

w Rozporządzeniach WE

i umowach dotyczących

ubezpieczeń społecznych

20

Rozporządzenia WE Zasady dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych zostały opisane

w Rozporządzeniach (EWG) Nr 1408/71, 574/72 oraz 859/2003.

Rozporządzenia te mają na celu zapewnienie ochrony w zakresie ubezpieczeń

społecznych osobom przemieszczającym się w obrębie Unii Europejskiej

i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dostarczają one rozwiązań licznych

problemów, na jakie napotyka wiele osób po przeniesieniu się do innego kraju

UE. Poniżej opisano kilka przykładów:

Kto płaci za pobyt w szpitalu w razie choroby lub wypadku, które miały

miejsce podczas pobytu w innym kraju?

Który kraj wypłaca świadczenia rodzinne?

W jaki sposób rozwiązana jest kwestia uprawnień do emerytury, jeśli dana

osoba przepracowała kilka lat w innym kraju?

Który kraj wypłaca zasiłek dla bezrobotnych pracownikom przygranicznym?

Kogo dotyczą Rozporządzenia?Obecnie, Rozporządzenia regulujące kwestie ubezpieczeń społecznych dotyczą

wymienionych poniżej grup osób przemieszczających się lub pozostających na

terytorium krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego:

osób zatrudnionych na etat oraz osób samozatrudnionych, ubezpieczonych

zgodnie z prawem jednego z krajów Unii Europejskiej lub Europejskiego

Obszaru Gospodarczego;

bezpaństwowców i uchodźców;

urzędników służby cywilnej;

studentów;

emerytów;

obywateli państw trzecich, tj. państw nienależących do Unii Europejskiej ani

do Europejskiego Obszaru Gospodarczego2 oraz

członków rodzin i spadkobierców wyżej wymienionych osób, niezależnie

od obywatelstwa.

2 Więcej informacji w punkcie 'Obywatele państw trzecich’ w tym rozdziale.

21

Austria Hiszpania Portugalia

Belgia Holandia Republika Czeska

Bułgaria Irlandia Rumunia

Cypr Litwa Słowacja

Dania Litwa Luksemburg Słowenia

Estonia Łotwa Szwecja

Finlandia Malta Węgry

Francja Niemcy Wielka Brytania

Grecja Polska Włochy

W jakich krajach obowiązują te zasady?Na przepisy Rozporządzeń Wspólnoty Europejskiej można powoływać się we wszystkich krajach należących do Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Poniżej zamieszczono listę krajów Unii Europejskiej:

Europejski Obszar Gospodarczy obejmuje 27 krajów członkowskich orazNorwegię, Islandię i Liechtenstein.

Uwaga: “Państwo”, “Kraj”, “kraje członkowskie” użyte w treści niniejszego przewodnika oznacza jedno z tych państw, chyba, że z kontekstu jasno wynika inaczej.

Jakie zagadnienia zostały uregulowane?

Rozporządzenia dotyczące ubezpieczeń społecznych znajdują zastosowanie do przepisów prawa krajowego w odniesieniu do:

świadczeń chorobowych i macierzyńskich; świadczeń z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych; świadczeń z tytułu inwalidztwa; zasiłków dla bezrobotnych; świadczeń rodzinnych; emerytur; zasiłków dla spadkobierców oraz dodatkowych świadczeń z tytułu śmierci.

22

Ogólne zasady związane z ustalaniem zastosowania

prawa danego krajuPrzed podjęciem zatrudnienia należy dowiedzieć się, przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych którego kraju członkowskiego zostaną zastosowane. Jest to istotne nie tylko z uwagi na opłacanie składek na ubezpieczenie, ale również na możliwość pobierania świadczeń społecznych oraz uprawnień do świadczeń emerytalnych w przyszłości.

Obecne przepisy wykluczają sytuację, w której nie obowiązuje żadne prawo oraz możliwość równoczesnego zastosowania dwóch konkurencyjnych systemów prawnych, w przypadku np. regularnego przemieszczania się pomiędzy dwoma państwami. Przepisy te są wiążące i nie pozwalają na wybór rozwiązań prawnych dotyczących systemu ubezpieczeń społecznych.

Z reguły każdy (osoba zatrudniona na etat lub osoba samozatrudniona) ubezpieczony jest w ramach systemu ubezpieczeń społecznych tylko jednego kraju członkowskiego w danym czasie. Zazwyczaj jest to kraj, w którym osoba ta pracuje, niezależnie od miejsca zamieszkania pracownika czy siedziby pracodawcy. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. (Patrz kategorie specjalne, poniżej).

W przypadku osób niezamieszkujących w żadnym z krajów członkowskich, w których pracują, obowiązuje prawo o ubezpieczeniach społecznych kraju, w którym znajduje się siedziba pracodawcy. Jednak pracownik, który był zatrudniony w jednym z krajów członkowskich i jednocześnie samozatrudniony w innym państwie członkowskim, może w wyjątkowych przypadkach być zatrudniony w obu tych krajach.

Szczególne kategorie pracowników

1 Pracownicy delegowani

Niekiedy przedsiębiorstwo lub organizacja może czasowo skierować pracownika do świadczenia pracy na terytorium innego państwa. Nazywa się to delegacją. Jeśli pracownik zostanie oddelegowany do pracy na czas krótszy niż 12 miesięcy, bez celu zastąpienia innego pracownika, którego czas delegacji dobiegł końca, podlega on nadal systemowi ubezpieczenia społecznego kraju, z którego został oddelegowany.

Pracownik, który został oddelegowany do innego kraju, przed wyjazdem powinien uzyskać formularz E101 zaświadczający, że podlega on nadal systemowi ubezpieczeń społecznych kraju, z którego został oddelegowany. Formularz może uzyskać pracownik lub pracodawca z odpowiedniej instytucji w kraju, w którym pracownik będzie ubezpieczony podczas delegacji.

23

Jeśli okres pracy za granicą wydłuży się powyżej 12 miesięcy z powodu nieprzewidywalnych okoliczności, można starać się o przedłużenie ubezpieczenia w kraju, z którego pracownik został oddelegowany, na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy. Po przyznaniu prawa do przedłużenia tego okresu, należy wystąpić o Formularz E102.

Zasady te obowiązują osoby zatrudnione na etat, jak i osoby samozatrudnione.

Więcej informacji można znaleźć w praktycznym poradniku na temat pracy w delegacji na stronie Komisji Europejskiej pod adresem:

http://europa.eu.int/comm/employment_social/social_security_schemes/docs_en.htm.

2 Marynarze

Marynarze pracujący na statkach pływających pod flagą jednego z krajów członkowskich podlegają systemowi ubezpieczeń tego państwa, nawet jeśli mieszkają w innym kraju członkowskim. Inaczej jest w sytuacji, kiedy siedziba przedsiębiorstwa zatrudniającego marynarza znajduje się w kraju jego zamieszkania. Poza tym, jeśli praca świadczona jest w porcie, stosuje się ustawodawstwo kraju, w którym marynarz pracuje.

24

3 Pracownicy zatrudnieni w transporcie międzynarodowym

Pracownicy zatrudnieni w firmie prowadzącej działalność związaną z międzynarodowym transportem kolejowym, drogowym, powietrznym, lub wodnym śródlądowym podlegają systemowi ubezpieczeń kraju członkowskiego, w którym znajduje się przedsiębiorstwo. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy pracownik jest zatrudniony w oddziale lub przedstawicielstwie danej firmy, znajdującym się w innym kraju lub jeśli pracownik jest zatrudniony głównie na terytorium kraju członkowskiego, na terenie którego zamieszkuje.

4 Urzędnicy służby cywilnej

Pracownicy służby cywilnej ubezpieczeni są w kraju, któremu podlega zatrudniająca ich administracja.

5 Pracownicy powołani do wojska

Pracownicy powołani do wojska lub zastępczej służby cywilnej państwa członkowskiego podlegają ustawodawstwu tego państwa.

6 Osoby zatrudnione w placówkach dyplomatycznych i na stanowiskach konsularnych

Zasadniczo, osoby takie są ubezpieczone w kraju, w którym znajduje się placówka dyplomatyczna lub konsularna. Jednakże obywatele kraju, z którego zostali oddelegowani, mogą wybrać system ubezpieczeń obowiązujący w tym kraju.

7 Pracownicy przygraniczni

Pracownikiem przygranicznym jest osoba zatrudniona na etat lub osoba samozatrudniona, która:pracuje w innym kraju członkowskim niż to, w którym mieszka orazpowraca do kraju, w którym mieszka, co najmniej raz w tygodniu.

W przypadku pracowników przygranicznych stosuje się te same przepisy o ubezpieczeniach społecznych, co w przypadku innych grup objętych rozporządzeniami WE. Na przykład:

pracownicy ci są ubezpieczeni w kraju, w którym mieszkają;

mogą ubiegać się o świadczenia rodzinne w kraju, w którym pracują dla członków swoich rodzin mieszkających w innym kraju członkowskim.

będą otrzymywać osobne emerytury z każdego kraju, w którym byli ubezpieczeni przez co najmniej jeden rok.

25

W przypadku świadczeń chorobowych i zasiłków dla bezrobotnych obowiązują specjalne przepisy.

Obywatele państw trzecichZasady WE dotyczące ubezpieczeń społecznych obejmują również3 obywateli państw trzecich i ich rodziny oraz osoby będące na ich utrzymaniu.

Obywatele państw trzecich podlegają tym zasadom, o ile:

legalnie zamieszkują na terytorium kraju członkowskiego oraz mieszkali lub pracowali w co najmniej dwóch krajach członkowskich.

Kwestia legalności zamieszkania ustalana jest zgodnie z prawem danego kraju członkowskiego.

Powyższe zasady nie upoważniają do wstępu, przebywania, mieszkania lub podejmowania pracy na terytorium kraju członkowskiego oraz nie dotyczą Danii, Norwegii, Islandii, Liechtensteinu i Szwajcarii.

Porozumienie pomiędzy Unią Europejską

a SzwajcariąSzwajcaria nie jest członkiem Unii Europejskiej ani Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ale Porozumienie, które weszło w życie w dniu 1 czerwca 2002 r. stanowi, że większość przepisów związanych z ubezpieczeniem społecznym obowiązujących w krajach członkowskich obejmuje również Szwajcarię.

Porozumienie obejmuje kraje Unii Europejskiej i ich obywateli, bezpaństwowców, uchodźców (na podstawie Konwencji Genewskiej) oraz obywateli Szwajcarii. Porozumienie nie obejmuje Norwegii, Islandii ani Liechtensteinu.

Aby móc podjąć pracę w Szwajcarii, należy uprzednio uzyskać pozwolenie na zamieszkanie, a zgodnie z Porozumieniem pomiędzy UE a Szwajcarią, Szwajcaria ma prawo do ograniczenia liczby wydawanych pozwoleń. Porozumienie to dotyczy pracowników, którzy uzyskali pozwolenie na zamieszkanie na rok lub dłużej. W przypadku pracowników, którzy otrzymali pozwolenie na czas krótszy niż rok, obowiązują inne przepisy.

3 Rozporządzenie Rady (WE) 859/2003, które weszło w życie w dniu 1 czerwca 2003 r.

26

Porozumienia dotyczące ubezpieczeń społecznych

z innymi krajamiIrlandia podpisała specjalne umowy o ubezpieczeniach społecznych z następującymi krajami:

Austrią (w większości zastąpione Rozporządzeniami UE); Kanadą; Australią; Stanami Zjednoczonymi; Nową Zelandią; Prowincją Quebec; Szwajcarią (w większości zastąpione Rozporządzeniami UE).

Porozumienia te chronią uprawnienia emerytalne osób pracujących w Irlandii oraz w jednym z tych krajów. Zgodnie z zapisami porozumień, odpowiednie instytucje podejmując decyzje o uprawnieniach emerytalnych uwzględniają zarówno okres ubezpieczenia w Irlandii, jak i okresy ubezpieczenia i zamieszkiwania w innym kraju.

Irlandia zawarła również porozumienie z Wielką Brytanią. Porozumienie to zapewnia ubezpieczenie społeczne dla pracowników i ich rodzin przemieszczających się pomiędzy Irlandią a Wyspą Man i Wyspami Normandzkimi4. Porozumienie to chroni nie tylko uprawnienia emerytalne, ale również uprawnienia do niektórych krótkoterminowych świadczeń, jak zasiłek dla bezrobotnych czy zasiłek chorobowy.

W efekcie, osoby pracujące w Irlandii oraz w jednym z krajów, z którymi Irlandia zawarła porozumienie w sprawie ubezpieczeń społecznych, będą mogły uzyskać świadczenia finansowe na podstawie tych porozumień.

4 Wyspy objęte porozumieniem to: Jersey, Guernsey, Alderney, Herm i Jethou.

2727

ROZDZIAŁ 4

Zasiłek chorobowy

i zasiłek macierzyński

28

Zgodnie z prawem wspólnotowym, istnieją dwie grupy świadczeń chorobowych i macierzyńskich:

świadczenia pieniężne i rzeczowe.

Świadczenia pieniężneŚwiadczenia te mają z założenia zastąpić dochody, których świadczeniobiorca nie osiąga z powodu choroby. Zazwyczaj, pieniężny zasiłek chorobowy wypłacany jest w kraju, w którym świadczeniobiorca jest ubezpieczony, niezależnie od tego, gdzie mieszka lub pracuje.

Świadczenia rzeczowe Świadczenia te obejmują zazwyczaj opiekę lekarską i dentystyczną, lekarstwa, leczenie szpitalne oraz bezpośrednie środki przeznaczone na opłacenie tych usług.

Zazwyczaj, świadczenia rzeczowe są oferowane w kraju członkowskim, w którym dana osoba mieszka lub przebywa, tak jakby była ubezpieczona w tym kraju.

Świadczenia pieniężne z tytułu choroby w IrlandiiW świetle Rozporządzeń WE, w ramach zasiłków chorobowych i macierzyńskich wyróżnia się następujące świadczenia:

Świadczenia wypłacane na podstawie ubezpieczenia społecznego:

Zasiłek macierzyński; Zasiłek dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, narażonych na szkodliwe

warunki pracy; Zasiłek adopcyjny; Zasiłek chorobowy; Zasiłek opiekuńczy; Refundacja kosztów leczenia.

Świadczenia wypłacane niezależnie od ubezpieczenia społecznego:

Dodatek na leczenie niektórych chorób zakaźnych; Dodatek dla osób niewidomych; Dodatek dla osób korzystających z zajęć rehabilitacyjnych.

Świadczenia wypłacane na podstawie ubezpieczenia

społecznego

Zasiłek macierzyńskiZasiłek macierzyński jest świadczeniem dla osób pracujących (na etacie lub w systemie samozatrudnienia), spełniających warunki związane z ilością opłaconych składek PRSI. Pracownice zatrudnione na etat powinny posiadać zatrudnienie bezpośrednio przed dniem pierwszego dnia urlopu macierzyńskiego, zgodnie z Ustawą o ochronie macierzyństwa pracowników z 1994 r. W przypadku osób samozatrudnionych, musi być to zatrudnienie dające możliwość ubezpieczenia.

O przyznanie zasiłku macierzyńskiego należy ubiegać się na 6 tygodni przed planowaną datą porodu (12 tygodni w przypadku kobiet pracujących w systemie samozatrudnienia). Zasiłek jest wypłacany przez 26 tygodni5 – w tym przynajmniej przez dwa tygodnie przed i przynajmniej cztery tygodnie po planowanej dacie porodu. Zasiłek jest wypłacany co tydzień na rachunek bankowy lub za pośrednictwem poczty (w formie czeku). Wysokość zasiłku wynosi 80% zarobków uzyskanych w ostatnim roku podatkowym, przy czym istnieją ograniczenia dotyczące minimalnej i maksymalnej wysokości cotygodniowej wypłaty. Odpowiedni rok podatkowy ustala się w oparciu o datę rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego.

Można również starać się o świadczenia rzeczowe w postaci opieki lekarskiej z państwowej służby zdrowia (HSE).

Zasiłek dla kobiet w ciąży i karmiących piersią,

narażonych na szkodliwe warunki pracyZasiłek ten jest świadczeniem dla kobiet zatrudnionych na etacie, którym przyznano urlop ze względu na ciążę, urodzenie dziecka lub karmienia piersią i które nie mogą pracować z uwagi na zagrożenie dla zdrowia.

Pracodawca przyznaje ten zasiłek, jeśli nie jest w stanie wyeliminować z miejsca pracy źródła zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownicy w okresie ciąży lub karmienia piersią, lub gdy nie może zlecić jej wykonywania innych, bezpiecznych obowiązków.

Pracodawca jest zobowiązany do wypłacania zasiłku dla kobiet narażonych na szkodliwe warunki pracy przez pierwsze 21 dni. Po upływie tego okresu zasiłek wypłaca Ministerstw Spraw Społecznych i Rodzinnych. Zasiłek jest wypłacany co tydzień na rachunek bankowy lub za pośrednictwem poczty (w formie czeku). Jego wysokość jest wyliczana na podstawie indywidualnego wskaźnika, przy uwzględnieniu dodatków na osoby dorosłe i dzieci, na które przysługuje zapomoga (patrz Rozdział 12).

5 22 tygodnie, jeśli urlop macierzyński rozpoczyna się przed 1 marca 2007 r.

29

30

Zasiłek adopcyjnyJest to świadczenie dla rodzica adoptującego dziecko. Może być ono przyznane

osobom zatrudnionym na etat, a także osobom pracującym w systemie

samozatrudnienia posiadających w rejestrze ubezpieczenia odpowiednią ilość

opłaconych składek PRSI.

Osoby zatrudnione na etat powinny posiadać zatrudnienie zapewniające

możliwość ubezpieczenia, objęte Ustawą o adopcji z 1995 r.

Wniosek o zasiłek adopcyjny należy złożyć na 5 tygodni przed zaplanowanym

urlopem z tytułu adopcji. Zasiłek można otrzymywać przez nieprzerwany

okres 24 tygodni6 od dnia przyjęcia dziecka. Zasiłek jest wypłacany co tydzień

na rachunek bankowy lub za pośrednictwem poczty (w formie czeku). Wysokość

zasiłku wynosi 80% zarobków uzyskanych w ostatnim roku podatkowym, przy

czym istnieją ograniczenia dotyczące minimalnej i maksymalnej wysokości.

Zasiłek chorobowy Zasiłek chorobowy jest wypłacany co tydzień osobom ubezpieczonym w czasie,

gdy są one niezdolne do pracy (najczęściej z powodu choroby lub obrażenia

ciała). Zamiast zasiłku chorobowego może być wypłacany zasiłek z tytułu

wypadku przy pracy, jeśli niezdolność do pracy jest wynikiem wypadku przy

pracy lub choroby zawodowej.

Poza niezdolnością do pracy, należy spełnić określone warunki związane

z opłacaniem składek PRSI.

Zasiłek nie jest wypłacany przez trzy pierwsze dni niezdolności do pracy,

określane jako 'dni oczekiwania'. Jeśli świadczeniobiorca ma w sumie 260 tygodni

opłaconych składek PRSI, może otrzymywać zasiłek chorobowy przez cały okres

niezdolności do pracy oraz do momentu osiągnięcia wieku emerytalnego (66 lat).

Jeśli opłaconych składek jest mniej, prawo do zasiłku wygasa po 52 tygodniach

niezdolności do pracy.

Wniosek o zasiłek należy złożyć w terminie 7 dni od dnia powstania niezdolności

do pracy. Należy wysłać do Ministerstwa 'zaświadczenie lekarskie o niezdolności

do pracy' wystawione przez lekarza. Zaświadczenie zazwyczaj jest wymagane

za każdy tydzień niezdolności do pracy.

Zasiłek chorobowy wraz z odpowiednimi dodatkami na osobę dorosłą lub

dziecko, na które przysługuje zapomoga (patrz Rozdział 12) wypłacany jest

co tydzień na rachunek bankowy lub za pośrednictwem poczty (w formie czeku).

6 20 tygodni, jeśli urlop z tytułu adopcji rozpoczął się przed 1 marca 2007 r.

31

Zasiłek opiekuńczyZasiłek opiekuńczy jest świadczeniem dla osób, które niedawno zrezygnowały z wykonywania pracy zawodowej, aby podjąć opiekę nad określonymi osobami wymagającymi opieki i uwagi w pełnym wymiarze godzin. Obejmuje on świadczenie dla opiekuna oraz dodatek dla dzieci, na które przysługuje świadczenie. Zasiłek może być wypłacany przez dwa lata. O zasiłek można się ubiegać za jeden nieprzerwany okres 65 tygodni lub kilka okresów, łącznie stanowiących 65 tygodni. W razie opieki nad więcej niż jedną osobą, opiekun może ubiegać się o podwyższenie świadczenia osobistego o 50%. Zasiłek jest wypłacany co tydzień przelewem na konto bankowe.

Aby zasiłek został przyznany, opiekun oraz osoba, nad którą sprawowana jest opieka, muszą spełniać pewne warunki. Warunki te opisano poniżej:

Opiekun musi spełniać następujące warunki:

mieć skończone 16 lat; być zatrudniony przez 8 tygodni w ciągu ostatnich 26 tygodni; spełniać określone warunki dotyczące ilości opłaconych składek PRSI; zrezygnować z zatrudnienia (w ramach którego pracował w wymiarze

przynajmniej 16 godzin w tygodniu lub 32 godzin w ciągu dwóch tygodni), aby podjąć opiekę w pełnym wymiarze godzin;

nie być zatrudnionym na etat ani w systemie samozatrudnienia poza domem w wymiarze większym niż 15 godzin tygodniowo;

nie mieszkać w szpitalu, sanatorium lub podobnej instytucji.

Osoba, nad którą sprawowana jest opieka, musi spełniać następujące warunki:

posiadać niepełnosprawność w stopniu wymagającym opieki w pełnym wymiarze czasu (potrzebne jest zaświadczenie lekarskie) oraz

nie mieszkać w szpitalu, sanatorium lub podobnej instytucji.

Osoba, która rezygnuje z pracy zawodowej, aby sprawować opiekę w pełnym wymiarze godzin, może być uprawniona do bezpłatnego urlopu w miejscu pracy, tzw. urlopu dla opiekuna. Więcej informacji na ten temat można uzyskać w Employment Rights Information Unit w Department of Enterprise, Trade and Employment pod numerem (01) 631 3131 lub, dla osób telefonujących spoza obszaru 01, pod numerem 1890 201 615.

Więcej informacji na temat zasad przyznawania urlopu dla opiekuna można uzyskać na stronie internetowej Department of Enterprise, Trade and Employment www.entemp.ie, lub pisząc na adres erinfo@entemp.ie.

32

Refundacja kosztów leczeniaRefundacja kosztów leczenia obejmuje świadczenia pieniężne i rzeczowe, dlatego określenie, który kraj jest odpowiedzialny za wypłatę świadczenia, będzie zależało od rodzaju tego świadczenia.

Na podstawie Programu refundacji kosztów leczenia, Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych zapewnia świadczenia w zakresie leczenia dentystycznego, okulistycznego i leczenia słuchu.

Posiadacze karty świadczeń zdrowotnych, w tym osoby powyżej 70 roku życia, otrzymują świadczenia w zakresie leczenia dentystycznego, okulistycznego i leczenia słuchu w ramach państwowej służby zdrowia (HSE).

Dzieci, które nie osiągnęły wieku szkolnego oraz dzieci w szkole podstawowej otrzymują świadczenia w zakresie leczenia dentystycznego, okulistycznego i leczenia słuchu, jeśli w wyniku badań lekarz uzna je za konieczne. Dzieci, które nie ukończyły 16 lat, uczęszczające do szkół państwowych, są uprawnione do otrzymywania świadczeń w zakresie leczenia dentystycznego.

W ramach Programu refundacji kosztów leczenia można otrzymać świadczenie pieniężne na następujące usługi i środki medyczne:

leczenie dentystyczne, w tym wizyty kontrolne, diagnostyka, usuwanie kamienia i czyszczenie, leczenie chorób dziąseł, wypełnienia, usuwanie zębów, leczenie kanałowe, protetyka;

leczenie okulistyczne, w tym badania, szkła korekcyjne, wymiana szkieł; aparat słuchowy (do połowy ceny aparatu) oraz naprawy aparatu

do określonej kwoty oraz szkła kontaktowe do określonej kwoty lub połowa kosztów, jeśli szkła są

wskazane ze względów medycznych.

Aby być uprawnionym do pobierania zasiłku we własnym zakresie oraz dla utrzymywanego współmałżonka, należy spełniać pewne warunki związane z ilością opłaconych składek PRSI. To świadczenie jest jedynie dodatkiem do poniesionych kosztów leczenia - część kosztów leczenia lub środków medycznych należy pokryć we własnym zakresie.

Osoby, które spełniają warunki związane z ilością opłaconych składek PRSI w wieku 60 lub 66 lat, otrzymują prawo do refundacji kosztów leczenia na całe życie.

33

Można się ubiegać o przyznanie:

Refundacji kosztów opieki dentystycznej w innym kraju UE/EOG; Refundacji kosztów opieki okulistycznej poniesionych na badania lub szkła

korekcyjne albo szkła kontaktowe w innym kraju UE/EOG; Refundacji kosztu aparatu słuchowego uzyskanego w innym kraju UE/EOG.

Przykład 1 Osoba pracująca w Irlandii, która zdecyduje się na wyjazd do Czech na

leczenie dentystyczne. W Czechach będzie musiała zapłacić za wszystkie

usługi i urządzenia związane z leczeniem dentystycznym, a następnie

powinna wysłać na poniższy adres wniosek, który musi zostać wypełniony

równieżprzez stomatologa w Czechach.

Ponieważ osoba ta już pokryła koszty usług oraz/lub środków

dentystycznych, Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych wypłaci

świadczenie bezpośrednio tej osobie, a nie dentyście. W przypadku braku

odpowiedniej liczby opłaconych składek PRSI w Irlandii, istnieje możliwość

połączenia rejestru ubezpieczenia w Irlandii z rejestrem ubezpieczenia

w innym kraju członkowskim, aby uzyskać prawa do refundacji.

Przykład 2 Osoba pracująca od kilku miesięcy w Irlandii, wcześniej pracowała przez kilka

lat w Austrii. Podczas wizyty w Austrii przeszła badania okulistyczne, które

wykazały potrzebę przepisania okularów lub szkieł kontaktowych.

Osoba powinna opłacić wszelkie usługi i środki medyczne w Austrii,

a następnie przesłać na poniższy adres wniosek, który musi zostać

wypełniony również przez okulistę w Austrii.

Ponieważ osoba ta już zapłaciła za badanie wzroku i okulary bądź szkła

kontaktowe, Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych wypłaci

świadczenie tej osobie, a nie okuliście. W przypadku braku odpowiedniej

liczby opłaconych składek PRSI w Irlandii, istnieje możliwość połączenia

rejestru ubezpieczenia w Irlandii z rejestrem ubezpieczenia w Austrii lub

innym kraju członkowskim, aby uzyskać prawa do refundacji.

34

Przed wyjazdem należy zwrócić się do Wydziału ds. refundacji kosztów leczenia, aby uzyskać odpowiedni formularz oraz szczegółowe informacje:

Treatment Benefit SectionDepartment of Social and Family AffairsSt. Oliver Plunkett RoadLetterkennyCo. Donegal.Infolinia: 1890 400 400

Świadczenia wypłacane niezależnie od ubezpieczenia społecznego

Dodatek na leczenie niektórych chorób zakaźnych Dodatek na leczenie niektórych chorób zakaźnych jest przeznaczony dla osób powyżej 16 roku życia chorujących na gruźlicę lub inne, określone choroby zakaźne.

Dodatek ten jest wypłacany w zależności od wysokości dochodów przez państwową służbę zdrowia (HSE).

Dodatek dla osób niewidomych Dodatek dla osób niewidomych jest przeznaczony dla osób niewidomych, pobierających rentę dla osób niewidomych lub dodatek z tytułu niepełnosprawności.

Dodatek ten jest wypłacany w zależności od wysokości dochodów przez państwową służbę zdrowia (HSE).

Dodatek dla osób korzystających z zajęć

rehabilitacyjnych Dodatek dla osób korzystających z zajęć rehabilitacyjnych jest przeznaczony dla osób uczestniczących w Programie Rehabilitacyjnym zatwierdzonym przez Ministerstwo Zdrowia i Dzieci.

Świadczenie to wypłacane jest przez państwową służbę zdrowia (HSE) i nie podlega badaniu dochodów.

Który kraj wypłaca świadczenia pieniężne?Zazwyczaj, zasiłek chorobowy lub macierzyński pobiera się w kraju, w którym świadczeniobiorca jest ubezpieczony, zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym kraju.

W przypadku świadczeń wypłacanych na podstawie ubezpieczenia społecznego, osobom pracującym w Irlandii i odprowadzającym składki mogą przysługiwać

35

świadczenia z tego kraju na podstawie rejestru ubezpieczenia PRSI. Osoby nie spełniające warunków związanych z ilością opłaconych składek PRSI, które pracowały w innym kraju członkowskim przed przyjazdem do Irlandii, mogą połączyć składki płacone w innym kraju, aby spełnić wymagane warunki.

Wniosek o przyznanie takiego świadczenia powinien zawierać szczegółowe informacje na temat zatrudnienia w innym kraju. Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych zwróci się następnie bezpośrednio do tych krajów, aby uzyskać potrzebne informacje.

Jeśli po przyjeździe do Irlandii osoba ubiegająca się o świadczenia nie pracowała, a pracowała przed przyjazdem w innym kraju członkowskim, świadczenia będą wypłacane przez państwo, w którym świadczeniobiorca ostatnio pracował. Należy wysłać wniosek o przyznanie świadczenia do Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych, które następnie zwróci się do właściwego państwa członkowskiego.

Osoba uprawniona w Irlandii do pobierania pieniężnego zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego, zamierzająca przenieść się do innego państwa członkowskiego lub państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, powinna zwrócić się do Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych aby uzyskać pozwolenie. Ministerstwo może odmówić wydania pozwolenia jeśli uzna, że taki wyjazd mógłby mieć niekorzystne skutki dla zdrowia świadczeniobiorcy.

Przykład Osoba mieszkająca w Irlandii przez ostatnie dwa lata, jednak na stałe

mieszkająca w Niemczech, otrzymuje zasiłek chorobowy w Irlandii

i postanawia wrócić do Niemiec. Po powrocie do Niemiec będzie otrzymywała

zasiłek tak długo, jak długo przysługiwałby jej zgodnie z przepisami

irlandzkimi.

Aby sprawdzić, czy są Państwo uprawnieni do świadczeń wypłacanych na podstawie ubezpieczeń społecznych, należy skontaktować się z placówką państwowej służby zdrowia (HSE) (patrz Załącznik 3).

Usługi medyczne dla osób czasowo przebywających

w Irlandii Osoba przebywająca tymczasowo w Irlandii i ubezpieczona w systemie opieki zdrowotnej innego kraju członkowskiego może uzyskać bezpłatnie potrzebną opiekę medyczną w Irlandii po okazaniu Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) lub Tymczasowego Certyfi katu Zamiennego (PRC).

"Potrzebna opieka medyczna” oznacza opiekę w zakresie koniecznym ze względów medycznych do utrzymania dobrego stanu zdrowia przez okres planowanego pobytu w Irlandii tak, aby nie było potrzeby skrócenia planowanego pobytu w celu podjęcia leczenia. Nie obejmuje ona osób, które przyjechały do Irlandii w celu podjęcia leczenia.

36

Usługi medyczne dla osób mieszkających w Irlandii

ubezpieczonych w innym kraju członkowskim Osoba mieszkająca w Irlandii, która jest ubezpieczona w innym kraju członkowskim, jest uprawniona do pełnej, bezpłatnej opieki medycznej dostępnej zgodnie z prawem obowiązującym w Irlandii, i w innej sytuacji otrzymałaby kartę świadczeń medycznych. Zazwyczaj dotyczy to osób:

Pracujących na etacie lub w systemie samozatrudnienia w innym kraju członkowskim, ale mieszkających w Irlandii;

Uprawnionych do otrzymywania świadczeń emerytalnych w innym kraju członkowskim, niepobierających emerytury w Irlandii i niezatrudnionych w Irlandii;

Osób będących na utrzymaniu wyżej wymienionych grup osób.

Pracownicy przygraniczni – zasady specjalne

Pracownikiem przygranicznym jest osoba, która pracuje w jednym kraju członkowskim, natomiast mieszka w innym kraju, jednak powraca do kraju, w którym mieszka, co najmniej raz w tygodniu. Pracownicy przygraniczni mogą korzystać z usług medycznych w obu krajach. Osoby pozostające na ich utrzymaniu są uprawnione do opieki medycznej w kraju, w którym mieszkają. Pracownikom przygranicznym mieszkającym w Irlandii i osobom pozostającym na ich utrzymaniu przysługuje karta świadczeń zdrowotnych tak długo, jak długo ich współmałżonek / partner nie jest zatrudniony na etat lub samozatrudniony w Irlandii.

Informacje na temat uzyskania takich uprawnień można uzyskać w placówce państwowej służby zdrowia (HSE) (patrz Załącznik 3).

Więcej informacji na temat zasad zwrotu kosztów opieki medycznej można uzyskać na stronie internetowej Komisji Europejskiej pod adresem:

http://ec.europa.eu/employment_social/social_security_schemes/healthcare/index_en.htm

3737

ROZDZIAŁ 5

Wypadki przy pracy

i choroby zawodowe

38

Zasiłki z tytułu niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej mogą być wypłacane osobom, które uległy wypadkowi w czasie pracy lub które zapadły na niektóre choroby zawodowe.

Zgodnie z prawem WE, zasiłki z tytułu niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej dzielą się, podobnie jak zasiłki chorobowe i macierzyńskie, na świadczenia pieniężne i świadczenia rzeczowe.

Świadczenia rzeczoweOsoba, która uległa wypadkowi przy pracy lub zachorowała na chorobę zawodową, może pobierać świadczenia rzeczowe w kraju, w którym mieszka. Obowiązuje to nawet w przypadku, gdy osoba ta opłaca składki na ubezpieczenie społeczne w innym kraju.

Świadczenia pieniężneZgodnie z prawem WE, wymienione poniżej świadczenia pieniężne można zaklasyfikować jako zasiłki z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej:

Zasiłek z tytułu wypadku przy pracy; Zasiłek z tytułu inwalidztwa oraz dodatek z tytułu niezdolności do pracy; Opieka medyczna; Zasiłek z tytułu śmierci.

Zasiłek z tytułu wypadku przy pracy Zasiłek z tytułu wypadku przy pracy przysługuje osobie niezdolnej do pracy przez okres do 26 tygodni liczonych od momentu powstania niezdolności do pracy. Przy niezdolności do pracy powyżej 26 tygodni, świadczeniobiorca może ubiegać się o przyznanie zasiłku chorobowego (patrz Rozdział 4).

Pracodawca powinien zostać poinformowany o zajściu wypadku przy pracy. Należy również wysłać do Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych zaświadczenie o poniesionym uszczerbku na zdrowiu na specjalnym formularzu; zaświadczenie może wystawić większość lekarzy. Takie zaświadczenie należy wysyłać co tydzień przez cały okres niezdolności do pracy.

Wysokość zasiłku jest wyliczana na podstawie indywidualnego wskaźnika, przy uwzględnieniu dodatków na osoby dorosłe i dzieci, na które przysługuje zapomoga (patrz Rozdział 12). Zasiłek wypłacany jest zazwyczaj od czwartego dnia niezdolności do pracy, co tydzień, czekiem za pośrednictwem poczty.

Zasiłek z tytułu inwalidztwa oraz Dodatek z tytułu

niezdolności do pracy Zasiłek z tytułu inwalidztwa może pobierać osoba, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznała stałego uszczerbku na zdrowiu fizycznym lub psychicznym, nawet, jeśli pozostała zdolna do pracy. Wniosek o przyznanie zasiłku należy złożyć przed upływem trzech miesięcy od wypadku lub początku choroby. Niezłożenie wniosku w tym terminie grozi utratą części świadczenia.

Wysokość świadczenia zależy od stopnia uszczerbku na zdrowiu, który zostanie oceniony przez lekarza.

Jeśli uszczerbek na zdrowiu wyniesie mniej niż 20%, świadczenie będzie miało postać jednorazowego zasiłku (tzw. wypłata). Wysokość wypłaty uzależniona jest od stopnia niepełnosprawności i spodziewanego okresu trwania niepełnosprawności. Przy stopniu uszczerbku na zdrowiu wynoszącym więcej niż 20%, świadczenie ma postać renty.

Dodatkowo, osoby otrzymujące zasiłek z tytułu inwalidztwa, którym nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego, w razie trwałej niezdolności do pracy w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej mogą otrzymywać dodatek z tytułu niezdolności do pracy (patrz Rozdział 4).

Opieka medyczna Program świadczeń z tytułu niezdolności do pracy obejmuje pokrycie kosztów opieki medycznej, w zakresie, w jakim koszty te są wyższe od kwoty wypłacanej przez państwową służbę zdrowia (HSE) lub z tytułu refundacji kosztów leczenia.

Osoby korzystające z opieki medycznej z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej muszą zgłosić ten fakt do Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych w terminie 6 tygodni od momentu rozpoczęcia pobierania świadczenia.

Zasiłek z tytułu śmierci Zasiłek z tytułu śmierci może zostać wypłacony po śmierci ubezpieczonego, jeśli śmierć nastąpiła wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. O zasiłek mogą również ubiegać się osoby będące na utrzymaniu ubezpieczonego, jeśli ten przed śmiercią pobierał dożywotnią rentę inwalidzką i jeśli uszczerbek na zdrowiu został oceniony jako wyższy niż 50%.

Zasiłek z tytułu śmierci obejmuje:

Rentę dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek; Rentę dla dzieci osieroconych lub opuszczonych przez rodziców; Rentę dla rodziców będących na utrzymaniu dzieci; Jednorazową zapomogę na pogrzeb.

39

40

Wniosek o zasiłek z tytułu śmierci należy złożyć do Ministerstwa Spraw

Społecznych i Rodzinnych w terminie 3 miesięcy od dnia śmierci. Niezłożenie

wniosku w terminie może skutkować utratą świadczenia.

Który kraj wypłaca świadczenie?Świadczenia pieniężne z tytułu wypadku przy pracy lub chorób zawodowych

są wypłacane przez kraj, w którym dana osoba jest ubezpieczona w momencie

wypadku lub początku choroby, niezależnie od miejsca zamieszkania lub pobytu.

Przed planowanym wyjazdem do innego kraju członkowskiego (np. po podjęciu

decyzji o powrocie do domu w celu podjęcia leczenia), należy skontaktować się

z odpowiednią instytucją, z której świadczeniobiorca pobiera zasiłek, aby móc

otrzymywać to świadczenie również w kraju, do którego się udaje.

Jeśli choroba zawodowa była spowodowana pracą w więcej niż jednym kraju

członkowskim, jeśli stan zdrowia pogarsza się lub rekonwalescencja trwa dłużej

niż przewidywano, obowiązują inne zasady przyznawania zasiłków. Osoby, które

uważają, że mogą podlegać tym zasadom, powinny skontaktować się z lokalnym

biurem Social Welfare.

Przykład Osoba, która przez kilka lat pracowała w Bułgarii, przeniosła się następnie do Irlandii i pracowała tam przez kilka miesięcy. W Irlandii uległa wypadkowi przy pracy, w wyniku którego stała się niezdolna do pracy.

O wypadku powinien zostać powiadomiony pracodawca. Wniosek o przyznanie zasiłku z tytułu wypadku przy pracy należy złożyć w ciągu 21 dni od dnia powstania niezdolności do pracy.

Jeśli po 26 tygodniach osoba ta nadal jest niezdolna do pracy, uzyska zasiłek chorobowy z Irlandii o ile spełnia warunki związane z opłaceniem odpowiedniej liczby składek na ubezpieczenie społeczne. Okres ubezpieczenia w Bułgarii zostanie dodany do rejestru ubezpieczenia w Irlandii, jeśli jest to konieczne do spełnienia powyższych warunków.

Jeśli skutkiem wypadku przy pracy był uszczerbek na zdrowiu fizycznym lub psychicznym, osoba ta będzie dodatkowo uprawniona do zasiłku z tytułu inwalidztwa.

W określonych okolicznościach może ona liczyć na zwrot kosztów opieki medycznej.

4141

ROZDZIAŁ 6

Renta inwalidzka

42

Renta inwalidzka może być wypłacana co tydzień zamiast zasiłku chorobowego

(patrz Rozdział 4) w przypadku osób, które spełniają warunki związane z ilością

opłaconych składek PRSI.

Zazwyczaj, renta inwalidzka przysługuje po co najmniej 12 miesiącach

otrzymywania zasiłku chorobowego. Jednak w pewnych okolicznościach może

przysługiwać wcześniej. Osoby mieszkające w Irlandii otrzymują rentę inwalidzką

wraz z dodatkiem na osobę dorosłą, na którą przysługuje świadczenie (patrz

Rozdział 12) bezpośrednio na rachunek bankowy lub w postaci książeczki wypłat,

którą można zrealizować w dowolnym urzędzie pocztowym.

Osoby zamieszkałe poza terytorium Irlandii otrzymują świadczenia w formie

czeku.

Który kraj wypłaca świadczenie?

Osoby ubezpieczone wyłącznie w IrlandiiOsoby ubezpieczone wyłącznie w Irlandii przez cały okres zatrudnienia otrzymują

rentę inwalidzką z Irlandii, w wysokości określonej zgodnie z powyższymi

zasadami.

Osoby ubezpieczone w więcej niż jednym kraju W krajach należących do Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru

Gospodarczego obowiązują dwa różne rodzaje programów dla inwalidów:

W niektórych krajach, w tym w Irlandii, wysokość renty jest taka sama

bez względu na długość okresu ubezpieczenia przed zaistnieniem trwałej

niezdolności do pracy. Jest to system typu A;

W innych krajach wysokość renty jest ustalana na podobnych zasadach jak

emerytura: jest ona uzależniona od okresu ubezpieczenia przed złożeniem

wniosku o przyznanie renty. Jest to system typu B.

Kraje, w których obowiązuje System typu A Kraje, w których obowiązuje System typu B

Belgia Austria

Bułgaria

Finlandia (obowiązuje jedynie przy rentach krajowych dla osób niepełnosprawnych od urodzenia lub osób, które bardzo wcześnie zostały inwalidami)

Dania

Francja (oprócz osób zatrudnionych w górnictwie lub osób pracujących w systemie samozatrudnienia, jednak nie obejmuje rolników)

Finlandia (oprócz świadczeń krajowych dla osób niepełnosprawnych od urodzenia lub osób, które stały się niepełnosprawne we wczesnym wieku)

Grecja (jedynie w przypadku programu dla rolników)

Francja (tylko dla górników)

Irlandia Niemcy

Holandia Grecja (poza programem ubezpieczeń dla rolników)

Hiszpania (poza programami specjalnymi dla pracowników służby cywilnej, sił zbrojnych oraz sądownictwa)

Islandia

Wielka Brytania

Estonia (tylko określone programy) Włochy

Łotwa (z wyjątkiem niektórych zasiłków z tytułu inwalidztwa)

Liechtenstein

Luksemburg

Norwegia

Portugalia

Rumunia

Hiszpania (jedynie dla pracowników służby cywilnej, sił zbrojnych oraz sądownictwa)

Szwecja

Szwajcaria

Cypr

Republika Czeska

Estonia (z wyjątkiem określonych systemów)

Węgry

Łotwa (jedynie świadczenia z tytułu inwalidztwa wypłacane inwalidom grupy I i II)

Litwa

Malta

W poniższej tabeli przedstawiono systemy obowiązujące w poszczególnych krajach.

43

44

Kwestie dotyczące tego, które państwo wypłaca świadczenie, każdorazowo

zależą od rodzaju systemu, jaki obowiązuje w kraju, w którym świadczeniobiorca

był ubezpieczony. Istnieje kilka możliwości:

Osoba ubezpieczona wyłącznie w krajach, w których obowiązuje system

typu A, będzie otrzymywała rentę z kraju, w którym była ubezpieczona

w momencie powstania trwałej niezdolności do pracy.

Przykład 1 Osoba pracująca w Irlandii ulega wypadkowi przy pracy, w wyniku którego

staje się niepełnosprawna. Przed rozpoczęciem pracy w Irlandii, pracowała

przez kilka lat w Holandii, gdzie była ubezpieczona na wypadek

inwalidztwa. Osoba ta może starać się o rentę inwalidzką w Irlandii,

ale w Holandii nie jest uprawniona do renty. Jeśli osoba ta nie opłaciła

odpowiedniej ilości składek

PRSI, aby uzyskać prawo do otrzymywania renty na podstawie rejestru

ubezpieczenia w Irlandii, składki opłacane w Holandii mogą zostać dodane

do składek irlandzkich.

Osoba ubezpieczona wyłącznie w krajach, w których obowiązuje system

typu B będzie otrzymywała dwie osobne renty z obu krajów.

Przykład 2 Osoba mieszkająca w Irlandii ulega wypadkowi przy pracy, w wyniku

którego staje się niepełnosprawna. Przed wyjazdem do Irlandii, pracowała

przez kilka lat w Niemczech i w Polsce. Jeśli osoba ta spełnia warunki

uprawniające do otrzymania renty w Niemczech i w Polsce, wtedy z obu tych

krajów będzie otrzymywała osobne świadczenia, przy czym ich wysokość

będzie zależała od okresu zatrudnienia w każdym z nich.

W przypadku osoby, która najpierw była ubezpieczona w kraju, w którym

obowiązuje system typu B, a następnie w kraju z systemem typu A, istnieją

dwie możliwości: zasadniczo, osoba ta będzie otrzymywała dwie renty –

zkraju, w którym była ubezpieczona w pierwszej kolejności, pod warunkiem,

że spełnia warunki prawne dotyczące okresu ubezpieczenia, oraz z kraju,

w którym była ubezpieczona w momencie zaistnienia trwałej niezdolności do

pracy. Jednak w pewnych okolicznościach bardziej korzystne może okazać się

otrzymywanie renty tylko z kraju, w którym świadczeniobiorca był ostatnio

ubezpieczony.

Przykład 3 Osoba mieszkająca w Irlandii ulega wypadkowi przy pracy, w wyniku

którego staje się niepełnosprawna. Przed podjęciem pracy w Irlandii

pracowała przez krótki czas w Polsce. Jeśli osoba ta spełnia w Irlandii warunki

związane z liczbą opłaconych składek PRSI i nie ma potrzeby łączenia ich

ze składkami opłacanymi w Polsce, można ubiegać się o przyznanie renty

inwalidzkiej z Irlandii, jednak nie można ubiegać się o świadczenie z tytułu

niepełnosprawności ani świadczenia emerytalne z Polski.

W przypadku niespełnienia warunków związanych z opłaceniem odpowiedniej

ilości składek PRSI do ubiegania się o rentę inwalidzką, świadczeniobiorca będzie

otrzymywać oddzielne świadczenia z Irlandii i z Polski. Wysokość świadczeń

zależy od okresu zatrudnienia w każdym z tych krajów.

Osoba najpierw ubezpieczona w kraju, w którym obowiązuje system typu A,

a następnie w kraju z systemem typu B, będzie otrzymywała dwie renty,

a wysokość każdej z tych rent będzie uzależniona od okresu zatrudnienia

w danym kraju.

Przykład 4 Osoba pracująca w Polsce ulega wypadkowi, w wyniku którego staje

się trwale niezdolna do pracy. Przed podjęciem pracy w Polsce osoba ta

pracowała przez kilka lat w Irlandii. Jeśli spełni ona warunki polskiego

i irlandzkiego programu świadczeń dla inwalidów, otrzyma osobne

świadczenia z obydwu tych krajów. Wysokość świadczeń zależy od okresu

zatrudnienia w każdym z krajów.

45

46

Jak obliczana jest wysokość świadczeniaKażde państwo, w którym świadczeniobiorca opłacał ubezpieczenie, będzie oceniało rejestr ubezpieczenia zgodnie z przepisami obowiązującymi w danym kraju, i na tej podstawie ustali wysokość świadczenia. Spełnienie warunków każdego z tych państw będzie oznaczało, że świadczenia będą wypłacane z każdego kraju osobno.

Każde z państw będzie również brało pod uwagę ubezpieczenie w innym kraju członkowskim. Składki opłacane w innym kraju mogą przyczynić się do przyznania renty lub zwiększenia jej wysokości. W tym celu, kraje wymieniają się informacjami na temat opłaconych składek.

Każde państwo wylicza wysokość świadczenia. Istnieją dwa sposoby określania uprawnień do świadczeń emerytalnych. Zawsze wybierany jest sposób bardziej korzyst dla świadczeniobiorcy.

Przykład Osoba ubezpieczona:

przez 10 lat w kraju członkowskim A oraz

przez 5 lat w kraju członkowskim B.

Oznacza to, że osoba ta była ubezpieczona przez 15 lat w momencie wystąpienia niezdolności do pracy i niepełnosprawności.

Sposób 1: Każdy z krajów wylicza wysokość świadczenia na podstawie ubezpieczenia opłaconego w ramach własnego systemu ubezpieczeń społecznych.

Sposób 2: Każdy z krajów wylicza, jaka mogłaby być wysokość świadczenia, jeśli osoba ubiegająca się o świadczenie opłaciłaby wszystkie składki ubezpieczeniowe w ramach własnego systemu ubezpieczeń społecznych.

W powyższym przykładzie, kraj członkowski A wylicza wysokość świadczenia, jaką dana osoba mogłaby otrzymać będąc ubezpieczona przez okres 15 lat w tym kraju. Następnie wypłaci świadczenie proporcjonalnie do całkowitego okresu ubezpieczenia – 10/15 (lub 2/3) tej sumy – jeśli jest to kwota wyższa, niż obliczona przy użyciu Sposobu 1.

Podobnie, kraj B będzie płaciło 5/15 (lub 1/3) sumy, jaka wynikałaby z wyliczenia, jeśli uprawniony do świadczenia byłby ubezpieczony w tym państwie przez 15 lat.

Otrzymywanie świadczeń w ten sposób odbywa się na zasadzie pro-rata – w kwocie proporcjonalnej do okresu ubezpieczenia.

4747

ROZDZIAŁ 7

Zasiłki dla bezrobotnych

48

Zasiłek dla osób poszukujących pracy jest wypłacany osobom ubezpieczonym co tydzień, w czasie, gdy pozostają one bezrobotne. Aby móc ubiegać się o przyznanie zasiłku dla osób poszukujących pracy, należy spełnić następujące warunki:

spełniać warunki związane z ilością opłaconych składek PRSI; mieć możliwość i wyrażać gotowość podjęcia zatrudnienia oraz rzeczywiście szukać pracy.

W pewnych okolicznościach, prawo do zasiłku może zostać cofnięte na pewien czas, np. jeśli utrata pracy nastąpiła wskutek nieodpowiedniego zachowania pracownika lub w razie odmowy podjęcia proponowanego zatrudnienia.

Zazwyczaj, zasiłek dla osób poszukujących pracy jest płacony od 4 dnia od dnia utraty zatrudnienia. Jednak osobom, które złożyły wniosek o przyznanie zasiłku chorobowego w ciągu ostatnich 13 tygodni przed utratą pracy, zasiłek będzie wypłacany od pierwszego dnia po utracie zatrudnienia. Zasiłek przysługuje zazwyczaj przez maksymalnie 390 dni.

W pierwszym dniu po utracie zatrudnienia należy złożyć wniosek do lokalnego biura Social Welfare o przyznanie zasiłku dla osób poszukujących pracy. Biuro może poprosić osobę ubiegającą się o świadczenie o złożenie rozliczeń podatkowych, takich jak P45 (rozliczenie dotyczące składek na ubezpieczenie i podatków od początku roku podatkowego do momentu utraty pracy) oraz P60 (roczne rozliczenie podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie), w celu wyliczenia wysokości zasiłku.

Zasiłek dla osób poszukujących pracy jest wypłacany co tydzień w formie czeku, przekazu pocztowego - realizowanego w urzędzie pocztowym - lub przelewem na konto bankowe. Jego wysokość jest wyliczana na podstawie indywidualnego wskaźnika, przy uwzględnieniu dodatków na osoby dorosłe i dzieci, na które przysługuje zapomoga (patrz Rozdział 12)

Osoby bezrobotne w Irlandii, które wcześniej

pracowały w UE/EOGW przypadku osób, które pozostają bez pracy na terenie Irlandii, istnieje możliwość doliczenia do okresu ubezpieczenia w Irlandii składki na ubezpieczenie opłacane w innych krajach członkowskich. Zasada ta obowiązuje jedynie w przypadku, gdy bezrobotny opłacał składki PRSI na ubezpieczenie klasy A, H lub P7 od momentu przyjazdu lub powrotu do tego kraju.

7 Składki klasy A są płacone przez pracowników w sektorach przemysłu, handlu i usług, których zarobki brutto z tytułu zatrudnienia przekraczają 38€ tygodniowo;

składki klasy H są płacone przez pracowników jednostek irlandzkich sił zbrojnych; składki klasy P są płacone dobrowolnie przez osoby pracujące w systemie samozatrudnienia,

których głównym źródłem dochodów jest pozyskiwanie i sprzedaż akcji.

Zgodnie z przepisami WE, zasiłek dla osób poszukujących pracy jest zaliczany do

zasiłków dla bezrobotnych.

Przykład Osoba starająca się o zasiłek dla osób poszukujących pracy w Irlandii nie

spełnia warunków związanych z ilością opłaconych składek, ponieważ

pracowała w Irlandii tylko przez trzy miesiące. Jednak przed rozpoczęciem

pracy w tym kraju, pracowała przez dwa lata na Litwie. Aby spełnić warunki

związane z ilością opłaconych składek, do irlandzkiego rejestru ubezpieczeń

dodane zostaną okresy składkowe opłacane na Litwie.

Poszukiwanie pracy w innym kraju członkowskimOsoby bezrobotne mogą udać się na trzymiesięczny pobyt do innego kraju członkowskiego w celu znalezienia pracy zachowując prawo do zasiłku dla osób poszukujących pracy.

Zasiłek dla osób poszukujących pracy będzie wypłacany jedynie osobom szukającym pracy na terenie innego kraju członkowskiego przez określony czas. Należy spełnić określone warunki:

Należy pozostawać do dyspozycji urzędu pracy kraju, który wypłaca zasiłek, przynajmniej przez 4 tygodnie po przejściu na bezrobocie. Urząd pracy może skrócić ten okres;

Należy zarejestrować się w odpowiednim urzędzie w kraju, w którym poszukuje się zatrudnienia w ciągu 7 dni od dnia wyjazdu;

Należy przestrzegać przepisów związanych z zatrudnieniem w tym kraju.

Po spełnieniu powyższych warunków, świadczeniobiorca jest uprawniony do pobierania zasiłku przez trzy miesiące.

Co należy zrobić przed wyjazdem Należy złożyć wniosek o wydanie formularza E303, dostępnego w lokalnym

urzędzie ubezpieczeń społecznych lub urzędzie pracy; należy upewnić się, że wniosek został wypełniony prawidłowo;

Należy pamiętać, aby zabrać ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) lub Tymczasowe Zaświadczenie Zamienne (PRC). Na podstawie obu tych dokumentów można otrzymać pomoc medyczną podczas pobytu w innym kraju, jeśli pobyt ten jest związany z poszukiwaniem pracy. Pomoc jest świadczona na koszt kraju płacącego zasiłek. W momencie podjęcia pracy w innym kraju lub po ustaniu ochrony zapewnionej przez prawo obowiązujące w kraju wypłacającym zasiłek, karta EKUZ oraz Zaświadczenie PRC tracą ważność. Więcej informacji na temat kart EKUZ i PRC, patrz Rozdział 4;

49

50

Należy przeczytać uważnie informacje zawarte w formularzu E303. Aby

otrzymać zasiłek, należy złożyć ten dokument w zakładzie ubezpieczeń

społecznych lub urzędzie pracy w kraju, w którym świadczeniobiorca szuka

pracy, aby tam otrzymywać zasiłek dla bezrobotnych.

Po przybyciu do kraju, w którym poszukuje się pracy Bezzwłocznie, najpóźniej w ciągu 7 dni, należy zwrócić się do lokalnego

urzędu pracy;

Urząd pracy tego kraju zdecyduje o warunkach poszukiwania pracy. Będzie

również wypłacał zasiłek w walucie kraju, w którym poszukuje się pracy;

W razie znalezienia zatrudnienia, należy poinformować o tym fakcie

oba urzędy pracy – w kraju, który płaci zasiłek, oraz w kraju, w którym

świadczeniobiorca znalazł pracę.

Przykład Osoba, która pracowała w Republice Czeskiej przez pięć lat, stała się

bezrobotna. Otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych z Republiki Czeskiej

przez 6 tygodni, po czym zdecydowała się pojechać do Irlandii poszukiwać

pracy. Osoba taka powinna złożyć wniosek na specjalnym formularzu:

“Application for certificate E303”, aby przenieść zasiłek do Irlandii.

Po przybyciu do Irlandii, osoba ta powinna niezwłocznie, najpóźniej

w ciągu 7 dni, zarejestrować się w lokalnym urzędzie pracy najbliższym

miejsca zamieszkania w Irlandii. Osoba powinna wystąpić o przyznanie

numeru PPS, przy czym zostanie poproszona o okazanie dowodu

tożsamości (na przykład paszport) oraz potwierdzenia miejsca

zamieszkania (na przykład pisma od właściciela domu). Pobierając zasiłek

dla bezrobotnych w Irlandii, trzeba wykazać, że aktywnie poszukuje się

pracy; może również okazać się konieczne zarejestrowanie w krajowej

instytucjI szkolenia zawodowego (znanej jako FÁS)

W przypadku znalezienia pracy w Irlandii, należy powiadomić urząd pracy

oraz zakład ubezpieczeń społecznych lub urząd pracy w Republice Czeskiej.

Powrót do domu Aby zachować prawo do zasiłku, należy wrócić do kraju, który wypłaca

świadczenie, w terminie trzech miesięcy od daty wyjazdu, widniejącej

na formularzu E303. Również ta data jest podana na formularzu;

Przed powrotem do domu należy upewnić się, czy zakład ubezpieczeń

społecznych lub urząd pracy za granicą wypełnił ostatnią stronę

formularza E303;

Po powrocie należy złożyć ostatnią stronę formularza E303 w lokalnym

zakładzie ubezpieczeń społecznych lub w urzędzie pracy;

Uprawnienie do trzymiesięcznego zasiłku przysługuje tylko raz pomiędzy

dwoma okresami zatrudnienia.

Przykład Osoba, która przyjechała do Irlandii z Republiki Czeskiej aby znaleźć

pracę otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych z Irlandii przez trzy miesiące.

Nie znalazła pracy i postanowiła wrócić do domu.

Aby zachować prawo do zasiłku dla bezrobotnych w Republice Czeskiej,

osoba ta powinna wrócić do domu w ciągu trzech miesięcy od daty

wyjazdu widniejącej na formularzu E303. Data powrotu jest również podana

na formularzu. Po powrocie do Czech, osoba ta powinna natychmiast

zgłosić się do lokalnego zakładu ubezpieczeń społecznych lub urzędu pracy.

51

52

Zasiłek dla bezrobotnych oferowany pracownikom

przygranicznymPracownik przygraniczny, który stał się częściowo lub czasowo bezrobotny,

powinien wystąpić o zasiłek w kraju, w którym pracował.

Pracownik przygraniczny, który stał się całkowicie bezrobotny, musi zarejestrować

się w odpowiednim urzędzie w kraju zamieszkania, chyba że wykaże, że jest

silniej związany z krajem, w którym był zatrudniony.

Przykład 1 Osoba mieszkająca w Irlandii Północnej codziennie podróżuje do pracy

do Republiki Irlandii. Pracodawca redukuje liczbę godzin pracy tej osoby

do 3 dni w tygodniu. Jeśli osoba ta spełni pozostałe warunki, będzie ona

uprawniona do pobierania zasiłku dla osób poszukujących pracy z Irlandii

za czas pozostawania bez zatrudnienia.

Przykład 2 Osoba mieszkająca w Republice Irlandii pracuje w Irlandii Północnej.

Powraca do Irlandii co najmniej raz w tygodniu. Pracodawca likwiduje jej

stanowisko pracy i osoba ta pozostaje całkowicie bezrobotna. Jeśli spełni

pozostałe warunki, będzie uprawniona do zasiłku dla osób poszukujących

pracy z Irlandii – kraju zamieszkania. Jednak jeśli wykaże, że jest bardziej

związana z Irlandią Północną, wtedy - o ile spełni pozostałe warunki –

będzie uprawniona do otrzymywania zasiłku z Irlandii Północnej.

5353

ROZDZIAŁ 8

Zasiłki rodzinne

54

Zgodnie z przepisami WE, do zasiłków rodzinnych zaliczane są wymienione

poniżej świadczenia:

Zasiłek na dziecko;

Dodatek z tytułu opieki nad małym dzieckiem;

Zasiłek dla rodzin o niskich dochodach;

Dodatek dla rodzin niepełnych;

Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty – bezskładkowy;

Dodatek z tytułu opieki domowej nad chorym dzieckiem.

Zasiłek na dziecko Zasiłek na dziecko przysługuje na każde dziecko poniżej 16 roku życia. Zasiłek może być wypłacany dłużej, do momentu osiągnięcia przez dziecko 19 roku życia, jeśli uczy się ono w pełnym wymiarze godzin lub jest niepełnosprawne.

Osoba odprowadzająca składki na ubezpieczenie w Irlandii lub pobierająca świadczenia w postaci zasiłku lub renty zgodnie z prawem obowiązującym w Irlandii, może otrzymywać zasiłek na dziecko z Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych, nawet jeśli dziecko mieszka w innym kraju członkowskim.

Zasiłek na dziecko jest wypłacany co miesiąc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dziecko się urodziło lub zamieszkało w Irlandii. Np. jeśli dziecko urodziło się w maju, świadczenie wypłacane będzie od 1 czerwca. Świadczenie jest zazwyczaj wypłacane matce dziecka; w ciągu 3 miesięcy od urodzenia dziecka lub zamieszkania w Irlandii należy złożyć wniosek na formularzu, który można uzyskać we wszystkich lokalnych biurach Social Welfare.

W przypadku ciąży mnogich, rodzicowi lub opiekunowi wypłacone zostanie specjalne jednorazowe świadczenie po urodzeniu dzieci, a następnie, kiedy dzieci osiągną wiek 4 oraz 12 lat.

Dodatek z tytułu opieki nad małym dzieckiemDodatek z tytułu opieki nad małym dzieckiem (ECS) to świadczenie mające na celu pomóc rodzicom pokryć wydatki związane z opieką nad dzieckiem. Jest wypłacany raz na kwartał do momentu osiągnięcia przez dziecko wieku 6 lat.

Zasiłek dla rodzin o niskich dochodachDodatek dla rodzin o niskich dochodach (FIS) to świadczenie wypłacane co tydzień, niepodlegające opodatkowaniu, przeznaczone dla rodzin uzyskujących niskie dochody, w tym rodziców samotnie wychowujących dziecko pracujących za niskie wynagrodzenie.

O przyznanie zasiłku mogą się ubiegać osoby, które:

pracują w pełnym wymiarze godzin, przynajmniej 19 godzin tygodniowo bądź 38 godzin lub więcej w ciągu dwóch tygodni;

mają na utrzymaniu przynajmniej jedno dziecko mieszkające z nimi pod jednym dachem, na które przysługuje świadczenie;

osiągają dochody netto poniżej określonej wysokości (np. w 2007 r. było to 480 € dla rodziny z jednym dzieckiem).

Praca w pełnym wymiarze godzin oznacza, że zatrudnienie powinno trwać przez trzy kolejne miesiące. Praca sezonowa lub programy rządowe nie są pracą w pełnym wymiarze godzin.

55

56

Dodatek dla rodzin niepełnych Dodatek dla rodzin niepełnych to świadczenie dla mężczyzn i kobiet poniżej wieku emerytalnego (66 lat), którzy wychowują dzieci samotnie, bez współmałżonka lub partnera.

O dodatek może się ubiegać osoba, która:

jest niezamężna, jest wdową/wdowcem, współmałżonkiem więźnia, jest w separacji lub rozwiedziona bądź

której małżeństwo zostało unieważnione i nie mieszka już ze współmałżonkiem.

Dodatek zostanie przyznany jeśli osoba ta:

jest głównym opiekunem dziecka, które z nią mieszka; nie mieszka na stałe z partnerem (jak mąż i żona); zarabia mniej niż 375€ tygodniowo; zostanie zakwalifikowana pozytywnie po procedurze badania dochodów oraz spełnia warunek stałego zamieszkania.

Dodatek wypłacany jest przelewem bezpośrednio na rachunek bankowy lub za pomocą książeczki umożliwiającej wypłatę gotówki w dowolnym urzędzie pocztowym.

Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty –

bezskładkowy Bezskładkowy zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty to świadczenie podlegające procedurze badania dochodów, zazwyczaj wypłacane opiekunowi prawnemu sieroty. Wypłacany jest do momentu osiągnięcie przez dziecko pełnoletności, lub w razie podjęcia przez dziecko studiów w pełnym wymiarze godzin – do osiągnięcia 22 lat. Dla celów wypłaty tego świadczenia, za sierotę uważa się dziecko, którego oboje rodzice zmarli lub jeden rodzic zmarł, jest nieznany, opuścił dziecko albo odmówił opieki nad nim, a drugi rodzic jest nieznany, opuścił dziecko lub odmówił opieki nad nim.

Zasiłek wypłacany jest przelewem bezpośrednio na rachunek bankowy lub za pomocą książeczki umożliwiającej wypłatę gotówki w dowolnym urzędzie pocztowym.

Dodatek z tytułu opieki domowej nad chorym

dzieckiem Dodatek z tytułu opieki domowej nad chorym dzieckiem to świadczenie przysługujące na dzieci poniżej 16 roku życia, które mieszkają w domu i wymagają znacznie więcej opieki, niż zazwyczaj dzieci tym samym wieku. Dodatek podlega procedurze badania dochodów przeprowadzanej przez państwową służbę zdrowia (HSE) na podstawie środków posiadanych przez dziecko. Świadczenie jest wypłacane raz w miesiącu rodzicowi lub opiekunowi dziecka.

57

Który kraj wypłaca świadczenie?Ponieważ świadczeniobiorca może być uprawniony do otrzymywania świadczeń rodzinnych w więcej niż jednym kraju członkowskim, Rozporządzenie WE określa ogólne zasady dotyczące tego, który z krajów jest odpowiedzialny za wypłatę świadczenia.

Jeśli uzyskanie prawa do świadczeń jest uzależnione od spełnienia pewnych warunków związanych z opłacaniem składek, do okresu ubezpieczenia świadczeniobiorcy dolicza się, w razie potrzeby, okres ubezpieczenia w innym kraju członkowskim;

Wszelkie warunki związanie z zamieszkaniem wymagane zgodnie z prawem krajowym zostają uchylone.

Prawo do pobierania zasiłków rodzinnych w kraju, w którym świadczeniobiorca jest zatrudniony, zastępuje prawo do pobierania świadczeń w kraju, w którym mieszka. Jeśli świadczeniobiorca jest zatrudniony w obu krajach, świadczenie wypłacane jest z kraju, w którym mieszkają dzieci;

Jeśli świadczenie wypłacane w kraju zamieszkania byłoby wyższe niż świadczenie przysługujące w kraju, w świadczeniobiorca pracuje, różnica może zostać wypłacona przez kraj zamieszkania.

Kilka praktycznych przykładówPoniżej przedstawiono przykłady, które pozwolą lepiej zrozumieć sposób funkcjonowania tych zasad.

Przykład 1 Rodzina (rodzice z dziećmi) mieszka na stałe w Republice Irlandii. Jedno

z rodziców pracuje, drugie nie. W takim wypadku rodzina jest uprawniona

do świadczeń rodzinnych w Irlandii. Jeśli niepracujący rodzic podejmie

zatrudnienie w innym kraju członkowskim, np. w Wielkiej Brytanii (Północnej

Irlandii), będzie nadal uprawniony do pobierania świadczeń rodzinnych w

Republice Irlandii; może ponadto być uprawniony do pobierania dodatku

wypłacanego przez władze Irlandii Północnej, jeśli kwota pobieranych

świadczeń rodzinnych z Wielkiej Brytanii jest wyższa od kwoty przyznanej

przez Republikę Irlandii.

Przykład 2 Osoba mieszkająca z rodziną w Holandii przyjeżdża do Irlandii i podejmuje

pracę. Drugi rodzic pozostał w Holandii i nie pracuje. Osoba ta będzie

mogła pobierać świadczenia rodzinne z Irlandii dla dzieci mieszkających

w Holandii. Jeśli holenderskie świadczenia rodzinne są wyższe od

irlandzkich, dodatek będzie wypłacany z Holandii w wysokości różnicy

pomiędzy tymi kwotami.

58

Przykład 3 Jeśli rodzic z przykładu 2 mieszkający w Holandii podejmie pracę,

świadczenie rodzinne będzie wypłacała Holandia, a jeśli świadczenia

irlandzkie będą wyższe od holenderskich, rodzina otrzyma również

dodatek z Irlandii w wysokości różnicy pomiędzy tymi kwotami.

Zasady przedstawione w przykładach 2 i 3 będą miały nadal zastosowanie, jeśli pracownik w Irlandii straci pracę i będzie otrzymywał zasiłek dla osób poszukujących pracy z Irlandii.

Osoby pracujące, uzyskujące dochody poniżej pewnej kwoty, mogą również być uprawnione do pobierania zasiłku dla rodzin o niskich dochodach.

Przykład 4 Osoba mieszkająca na Litwie przyjechała do Irlandii i podjęła pracę. Na

Litwie została niepracująca żona i dwójka dzieci. Jeśli zarobki tej osoby

są poniżej pewnego poziomu (w zależności od liczby dzieci), będzie ona

mogła pobierać dodatek, którego wysokość stanowi procentową wartość

różnicy pomiędzy kwotą tygodniowych dochodów a pułapem dochodów

określonym dla rodzin tej wielkości. Będzie mogła też pobierać zasiłek na

dziecko.

Rodzice, którzy samotnie wychowują dziecko, mogą otrzymać dodatkowo

dodatek dla rodzin niepełnych.

Przykład 5 Rodzic samotnie wychowujący dziecko, mieszkający z dzieckiem w Irlandii,

będzie uprawniony do otrzymywania dodatku dla rodzin niepełnych

oraz zasiłku na dziecko w Irlandii. Dodatkowo, jeśli rodzic ten pracuje, a

jego zarobki nie przekraczają miesięcznej kwoty określonej dla rodzin tej

wielkości, będzie on dodatkowo uprawniony do otrzymywania zasiłku dla

rodzin o niskich dochodach.

5959

ROZDZIAŁ 9

Emerytury

60

Zgodnie z przepisami WE, do świadczeń emerytalnych zaliczane są:

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny)

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu opłacanych składek)

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu

wejścia w wiek poprodukcyjny) Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny)

przysługuje osobom, które pracowały w pełnym wymiarze godzin i osiągnęły

wiek 65 lat, spełniającym pewne warunki związane z liczbą opłaconych składek

PRSI. Zazwyczaj, osoby w wieku pomiędzy 65 a 66 rokiem życia są uznawane

za uprawnione do otrzymywania świadczenia emerytalnego, jeśli zarabiają mniej

niż 38 € tygodniowo lub jeśli dochód z prowadzonej przez nie działalności nie

przekracza 3 174,35 € . Tego warunku nie muszą spełniać osoby, które ukończyły

66 lat.

Osoba, która zamierza starać się o emeryturę wypłacaną przez państwo z tytułu

wejścia w wiek poprodukcyjny, powinna złożyć wniosek najpóźniej na trzy

miesiące przed ukończeniem 65 lat lub w ciągu trzech miesięcy od ustania

stosunku zatrudnienia w związku z przejściem na emeryturę, jeśli ma to miejsce

po przekroczeniu 65 roku życia. Formularze są dostępne w lokalnych biurach

Social Welfare i urzędach pocztowych.

Emerytura wypłacana jest raz w tygodniu za pomocą książeczki umożliwiającej

wypłatę gotówki w dowolnym urzędzie pocztowym (w przypadku osób

zamieszkałych w Irlandii) lub przelewem na rachunek bankowy. Wysokość

emerytury jest wyliczana na podstawie indywidualnego wskaźnika, przy

uwzględnieniu dodatków na osoby dorosłe i dzieci, na które przysługuje

zapomoga (patrz Rozdział 12)

Emeryturę wypłacaną przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny)

można otrzymywać za granicą. Przed planowanym wyjazdem, należy

skontaktować się z Ministerstwem Spraw Społecznych i Rodzinnych pod

adresem:

Social Welfare Services OfficeCollege Road

Sligo

Telefon: 1890 50 00 00 z Republiki Irlandii lub

(071) 916 9800

61

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu opłacanych składek) Świadczenie to przysługuje osobom, które osiągnęły 66 lat, jeśli spełniają określone warunki związane z liczbą opłaconych składek PRSI. Emeryturę wypłacaną przez państwo (z tytułu opłacanych składek) mogą otrzymać nawet osoby, które postanowią kontynuować pracę. Nie można jej jednak łączyć z emeryturą wypłacaną przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny). Wniosek o przyznanie emerytury należy złożyć najpóźniej na 3 miesiące przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Emerytura wypłacana jest raz w tygodniu za pomocą książeczki umożliwiającej wypłatę gotówki w dowolnym urzędzie pocztowym (w przypadku osób zamieszkałych w Irlandii) lub przelewem na rachunek bankowy. Jej wysokość jest wyliczana na podstawie indywidualnego wskaźnika, przy uwzględnieniu dodatków na osoby dorosłe i dzieci, na które przysługuje zapomoga (patrz Rozdział 12)

Emeryturę można otrzymywać za granicą. Przed planowanym wyjazdem, należy skontaktować się z Ministerstwem Spraw Społecznych i Rodzinnych pod adresem:

Social Welfare Services OfficeCollege RoadSligo

Infolinia: 1890 50 00 00 – z Republiki Irlandii lub (071) 916 9800

W pewnych sytuacjach osoby, które w Irlandii opłacały składki PRSI zarówno w pełnej, jak i zmodyfikowanej wysokości8, mogą otrzymywać zmniejszone świadczenia emerytalne w wieku 66 lat (lub wcześniej, jeśli owdowiały przed ukończeniem 66 lat i otrzymują rentę dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek).

8 Niektórzy pracownicy w sektorze publicznym nie są objęci wszystkimi świadczeniami

i emeryturami w związku z tym opłacają oni obniżone składki PRSI.

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny) przysługuje osobom, które pracowały w pełnym wymiarze godzin i osiągnęły wiek 65 lat. Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu opłacanych składek) przysługuje osobom, które ukończyły 66 lat, nawet jeśli pozostają zatrudnione.

62

Zmniejszone składki na świadczenie emerytalne —

specjalna emerytura dla osób opłacających składki

przed 1953 r. Osoby, które opłacały pełne składki na ubezpieczenie przed 1953 r., mogą

otrzymywać specjalne emerytury wypłacane przez państwo (z tytułu opłacanych

składek) w wysokości połowy stawki. Emerytura ta przysługuje osobom, które

opłaciły 260 pełnych składek.

Składki te mogą obejmować:

jedynie składki odprowadzone przed 1953 lub

składki połączone – odprowadzone przed i po 1953 r.

Przy ustalaniu liczby opłaconych składek, każde dwie składki opłacone przed

1953 r. liczone się jako trzy.

63

Który kraj wypłaca świadczenie?W przypadku braku odpowiedniej liczby opłaconych składek PRSI, wymaganych do otrzymania emerytury wypłacanej przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny bądź z tytułu opłacanych składek), osoby, które pracowały winnym kraju członkowskim, mogą zsumować wszystkie odprowadzane składki, aby otrzymać świadczenie emerytalne o obniżonej stawce. Jest to możliwe dzięki połączeniu rejestru ubezpieczenia w tym kraju z rejestrem ubezpieczenia w Irlandii. Istnieje również możliwość uzyskania uprawnień do otrzymywania świadczeń emerytalnych z innego państwa, w którym dana osoba pracowała.

Istnieje możliwość uzyskania osobnej emerytury z każdego kraju, w którym świadczeniobiorca był ubezpieczony co najmniej przez rok, pod warunkiem, że spełnia pewne warunki zgodnie z prawem obowiązującym w danym kraju (np. związane z osiągnięciem wieku emerytalnego). Okresy ubezpieczenia w innym kraju członkowskim mogą być brane pod uwagę, jeśli pomogą one świadczeniobiorcy spełnić wymogi prawa obowiązującego w danym kraju.

Każde państwo, w którym świadczeniobiorca opłacał ubezpieczenie, będzie przeglądało rejestr ubezpieczenia zgodnie z przepisami obowiązującymi w danym kraju i na tej podstawie ustali wysokość świadczenia. Spełnienie warunków każdego z tych państw będzie oznaczało, że świadczenia będą wypłacane z każdego kraju osobno.

Każdy z tych krajów będzie również brał pod uwagę ubezpieczenie w innym kraju członkowskim. Składki opłacane w innym kraju mogą umożliwić przyznanie emerytury lub zwiększenie jej wysokości. W tym celu kraje wymieniają się informacjami na temat opłaconych składek.

Każdy kraj wylicza wysokość świadczenia. Istnieją dwa sposoby wyliczania tej wysokości. Zawsze wybierany jest sposób bardziej korzystny dla świadczeniobiorcy.

Przykład Osoba ubezpieczona:

przez 10 lat w kraju członkowskim A

przez 25 lat w kraju członkowskim B oraz

przez 5 lat w kraju członkowskim C.

Oznacza to, że okres ubezpieczenia wynosił w sumie 40 lat przed osiągnięciem

wieku emerytalnego.

64

Sposób 1: Każdy z krajów wylicza wysokość świadczenia na podstawie

ubezpieczenia opłaconego w ramach własnego systemu ubezpieczeń

społecznych.

Sposób 2: Każdy z krajów wylicza, jaka mogłaby być wysokość świadczenia,

jeśli osoba ubiegająca się o świadczenie opłaciłaby wszystkie składki

ubezpieczeniowe w ramach własnego systemu ubezpieczeń społecznych.

W powyższym przykładzie, kraj członkowski A wylicza wysokość świadczenia,

jaką dana osoba mogłaby otrzymać będąc ubezpieczona przez okres 40 lat

w tym kraju. Kraj ten będzie wypłacał w wysokości proporcjonalnej do całego

okresu ubezpieczenia – 10/40 (1/4) tej kwoty – jeśli świadczenie to jest wyższe

niż wyliczone przy zastosowaniu sposobu 1.

Podobnie, kraj B będzie wypłacał świadczenie w wysokości 25/40 (5/8)

kwoty, do której dana osoba byłaby uprawniona w tym kraju po 40 latach

ubezpieczenia.

Kraj członkowski C będzie wypłacał świadczenie w wysokości 5/40 (1/8)

kwoty, do której dana osoba byłaby uprawniona w tym kraju po 40 latach

ubezpieczenia.

Otrzymywanie świadczeń w ten sposób odbywa się na zasadzie pro-rata –

w kwocie proporcjonalnej do całego okresu ubezpieczenia.

Można pobierać osobne świadczenia emerytalne w każdym państwie członkowskim, w którym opłacało się składki na ubezpieczenie przynajmniej przez jeden rok.

6565

ROZDZIAŁ 10

Zasiłki dla spadkobierców

oraz dodatkowe świadczenia

z tytułu śmierci

Zgodnie z przepisami WE, do zasiłków dla spadkobierców i dodatkowych świadczeń z tytułu śmierci zalicza się wymienione poniżej świadczenia:

Renta dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek; Świadczenie dla opiekuna z tytułu opłacanych składek; Zapomoga z tytułu śmierci członka rodziny.

Renta dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych

składekRenta dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek przysługuje osobom:

których małżonek zmarł lub które rozwiodły się przed śmiercią małżonka i nie zawarły ponownie związku małżeńskiego;

które nie mieszkają na stałe z partnerem (jak mąż i żona); które spełniają warunki związane z liczbą opłaconych składek lub

których zmarły małżonek otrzymywał zwykłą emeryturę lub zwykłą rentę z tytułu opłacanych składek, obejmującą dodatek dla osoby dorosłej, na którą przysługuje zapomoga lub która obejmowałaby taki dodatek, gdyby osoba ta nie otrzymywała emerytury bezskładkowej, renty dla osób niewidomych lub dodatku dla opiekunów we własnym zakresie.

Świadczenie to wypłacane jest niezależnie od wieku ani od jakichkolwiek innych dochodów świadczeniobiorcy, np. dochodów z tytułu zatrudnienia, emerytury pracowniczej lub renty pracowniczej po zmarłym małżonku. Renta dla wdów i wdowców może być przyznana na podstawie rejestru ubezpieczenia osoby składającej wniosek lub jej zmarłego małżonka, jednak nie można łączyć obu rejestrów.

Renta wypłacana jest co tydzień i obejmuje dodatki na dzieci, na które przysługuje zapomoga (patrz Rozdział 12); wypłata jest realizowana przelewem na rachunek bankowy, za pośrednictwem kasy mieszkaniowej lub konta w urzędzie pocztowym, bądź za pomocą książeczki umożliwiającej wypłatę gotówki w dowolnym urzędzie pocztowym.

Renta dla wdów i wdowców może być również wypłacana za granicą. Przynajmniej na 4 tygodnie przed planowanym wyjazdem, należy skontaktować się z Ministerstwem Spraw Społecznych i Rodzinnych pod adresem:

Social Welfare Services OfficeCollege RoadSligo

Infolinia: 1890 50 00 00 – z Republiki Irlandii lub (071) 916 9800

66

Który kraj wypłaca świadczenie?Istnieje możliwość uzyskania osobnej emerytury z każdego kraju, w którym

świadczeniobiorca był ubezpieczony co najmniej przez rok, pod warunkiem,

że spełnia pewne warunki zgodnie z prawem obowiązującym w danym kraju.

Okresy ubezpieczenia w innym kraju członkowskim mogą być brane pod uwagę,

jeśli pomogą one świadczeniobiorcy spełnić wymogi prawa obowiązującego

w danym kraju. Jeśli świadczeniobiorca lub jego zmarły małżonek pracował

również w innym kraju członkowskim, można połączyć okresy ubezpieczenia

tych osób, co może pomóc w spełnieniu warunków wymaganych do otrzymania

świadczenia.

Każdy kraj, w którym świadczeniobiorca opłacał składki na ubezpieczenie,

będzie przeglądało rejestr ubezpieczenia zgodnie z przepisami obowiązującymi

w danym kraju i na tej podstawie ustali wysokość świadczenia. Spełnienie

warunków każdego z tych krajów będzie oznaczało, że świadczenia będą

wypłacane z każdego kraju osobno.

W tym celu kraje wymieniają się informacjami na temat opłaconych składek.

Każde państwo wylicza wysokość świadczenia. Istnieją dwa sposoby

wyliczania tej wysokości. Zawsze wybierany jest sposób bardziej korzystny

dla świadczeniobiorcy.

Przykład: Osoba ubezpieczona:

przez 10 lat w kraju członkowskim A

przez 10 lat w kraju członkowskim B oraz

przez 5 lat w kraju członkowskim C.

Oznacza to, że okres ubezpieczenia przed śmiercią współmałżonka wynosił

w sumie 25 lat.

Sposób 1: Każdy z krajów wylicza wysokość świadczenia na podstawie

ubezpieczenia opłaconego w ramach własnego systemu ubezpieczeń

społecznych.

Sposób 2: Każdy z krajów wylicza, jaka mogłaby być wysokość świadczenia,

jeśli osoba ubiegająca się o świadczenie opłaciłaby wszystkie składki

ubezpieczeniowe w ramach własnego systemu ubezpieczeń społecznych.

67

W powyższym przykładzie, kraj członkowski A wylicza wysokość świadczenia, jaką dana osoba mogłaby otrzymać będąc ubezpieczona przez okres 25 lat w tym kraju. Kraj ten będzie wypłacał świadczenie w wysokości proporcjonalnej do całego okresu ubezpieczenia – 10/25 (lub 2/5) tej kwoty - jeśli świadczenie to jest wyższe niż wyliczone przy zastosowaniu sposobu 1.

Podobnie, kraj B będzie wypłacał świadczenie w wysokości 10/25 (2/5) kwoty, do której dana osoba byłaby uprawniona w tym kraju po 25 latach ubezpieczenia.

Kraj członkowski C będzie wypłacał świadczenie w wysokości 5/25 (1/5) kwoty, do której dana osoba byłaby uprawniona w tym kraju po 25 latach ubezpieczenia.

Otrzymywanie świadczeń w ten sposób odbywa się na zasadzie pro-rata – w kwocie proporcjonalnej do całego okresu ubezpieczenia.

Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty z tytułu

opłacanych składekZasiłek dla opiekuna prawnego sieroty (z tytułu opłacanych składek) zostanie wypłacony, jeśli rodzic biologiczny lub przybrany spełnia warunki związane z liczbą opłaconych składek PRSI. Zasiłek jest zazwyczaj wypłacany opiekunowi sieroty, do momentu, gdy dziecko osiągnie pełnoletność, lub jeśli podejmie studia w pełnym wymiarze godzin – do momentu osiągnięcia 22 lat.

Dla celów wypłaty tego świadczenia, za sierotę uważa się dziecko, którego oboje rodzice zmarli, lub jeden rodzic zmarł, jest nieznany lub opuścił albo odmówił opieki nad dzieckiem, a drugi rodzic jest nieznany, opuścił lub odmówił opieki nad dzieckiem.

Zasiłek wypłacany jest przelewem bezpośrednio na rachunek bankowy lub kasy mieszkaniowej, bądź za pomocą książeczki umożliwiającej wypłatę gotówki w dowolnym urzędzie pocztowym.

Który kraj wypłaca świadczenie?Jeśli rodzice osieroconego dziecka byli ubezpieczeni w jednym kraju UE, opiekun będzie mógł pobierać zasiłek na osierocone dziecko zgodnie z prawem obowiązującym w tym kraju, niezależnie od tego, w którym kraju UE/EOG mieszka dziecko.

Jeśli rodzice osieroconego dziecka nie zgromadzili odpowiedniej liczby składek PRSI, wymaganej do uzyskania zasiłku dla opiekuna prawnego sieroty, można połączyć odpowiednie okresy składkowe z innych krajów członkowskich z rejestrem ubezpieczenia w Irlandii.

68

Osoby, którym przysługuje zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty (z tytułu

opłacanych składek), po przeniesieniu się do innego kraju członkowskiego,

będą nadal otrzymywały zasiłek, jeśli nie będą uprawnione do analogicznego

świadczenia w tym kraju. Jeśli świadczenie to będzie niższe, niż świadczenie

przysługujące w Irlandii, Irlandia wypłaci dodatek w wysokości różnicy pomiędzy

kwotami tych świadczeń.

Zapomoga z tytułu śmierci członka rodzinyZapomoga ta zostanie wypłacona po śmierci:

osoby ubezpieczonej;

współmałżonka osoby ubezpieczonej;

wdowy/wdowca po osobie ubezpieczonej;

dziecka, na które przysługuje świadczenie lub dziecka poniżej 18 roku życia,

lub 22 roku życia, jeśli dziecko uczy się w pełnym wymiarze godzin (pod

warunkiem, że rodzic lub osoba, z którą dziecko mieszka, spełnia warunki

związane z liczbą opłaconych składek PRSI;

osoby uprawnionej do otrzymywania emerytury z tytułu opłacanych składek;

małżonka osoby uprawnionej do otrzymywania emerytury z tytułu

opłacanych składek;

osoby dorosłej, na którą przysługuje świadczenie dla osoby pobierającej

emeryturę z tytułu opłacanych składek, w tym osoby, na którą mogłoby

przysługiwać świadczenie, gdyby nie pobierała innego świadczenia opieki

społecznej, np. zasiłku dla opiekuna;

sieroty otrzymującej zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty (z tytułu

opłacanych składek).

W razie śmierci osoby dorosłej, zapomoga z tytułu śmierci członka rodziny może

być wypłacona na podstawie składek osoby zmarłej lub odprowadzonych przez

jej współmałżonka. W razie śmierci dziecka, zapomoga zostanie wypłacona na

podstawie rejestru ubezpieczenia rodzica lub osoby, z którą dziecko mieszkało.

Wniosek o zapomogę należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci.

Formularze można otrzymać w lokalnym biurze Social Welfare.

69

Który kraj wypłaca świadczenie?Zazwyczaj, zapomogę wypłaca tylko jedno państwo – przeważnie to, w którym

zmarły był ubezpieczony. W razie potrzeby, uwzględnione zostaną okresy

ubezpieczenia lub okresy traktowane jako okresy ubezpieczenia w innym kraju

członkowskim.

Kraj odpowiedzialny za wypłatę świadczenia dokona wypłaty (jeśli

świadczeniobiorca spełnia warunki) niezależnie od tego, czy dana osoba zmarła

na terytorium tego kraju, czy w innym kraju członkowskim.

Również zapomoga zostanie wypłacona niezależnie od tego, gdzie mieszka

świadczeniobiorca.

Przykład Osoba, która przez całe życie mieszkała w Irlandii i otrzymuje emeryturę

wypłacaną przez państwo (z tytułu opłacanych składek) przeprowadza się

z Irlandii do Hiszpanii. Po śmierci tej osoby w Hiszpanii małżonek tej osoby

(lub rodzina) są uprawnieni do jednorazowej zapomogi z tytułu śmierci

członka rodziny, niezależnie od tego, gdzie na terenie Unii Europejskiej lub

Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej zamieszkują.

70

7171

ROZDZIAŁ 11

Świadczenia bezskładkowe

Osoby mieszkające w Irlandii, które nie spełniają warunków związanych z liczbą

opłaconych składek, wymaganą do otrzymania świadczenia lub wykorzystały już

przysługujące im składki, mogą ubiegać się o świadczenia bezskładkowe.

Aby móc otrzymać świadczenie, należy przejść pozytywnie procedurę badania

dochodów. Zazwyczaj, świadczenie zostanie przyznane, jeśli dochody osoby

ubiegającej się o jego przyznanie nie przekroczą wyznaczonego progu.

Świadczenia bezskładkowe obejmują:

Dodatek dla osób poszukujących pracy – dla osób nieuprawnionych

do uzyskania Zasiłku dla osób poszukujących pracy;

Emerytura wypłacana przez państwo bezskładkowa – dla osób

nieuprawnionych do uzyskania Emerytury wypłacanej przez państwo

(z tytułu opłacanych składek);

Dodatek z tytułu niepełnosprawności – dla osób niepełnosprawnych w wieku

od 16 lat poniżej wieku emerytalnego (66 lat);

Renta dla osób niewidomych – dla osób niewidomych w wieku od 18 lat

poniżej wieku emerytalnego (66 lat);

Renta dla wdów i wdowców bezskładkowa - dla osób owdowiałych w wieku

poniżej wieku emerytalnego (66 lat), nieuprawnionych do uzyskania renty

dla wdów i wdowców z tytułu opłacanych składek;

Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty bezskładkowy – dla sierot, które nie

są uprawnione do pobierania zasiłku dla opiekuna prawnego sieroty z tytułu

opłacanych składek;

Dodatek dla rodzin niepełnych – dla samotnych rodziców poniżej wieku

emerytalnego (66 roku życia);

Zasiłek dla opiekunów – dla opiekunów osób wymagających opieki i uwagi

w pełnym wymiarze godzin.

Należy również spełniać Warunek stałego zamieszkania. Warunek stałego

zamieszkania oznacza, że aby otrzymać świadczenie, należy wykazać,

że mieszkało się na stałe na terenie Irlandii lub Wspólnego Obszaru Celnego,

tj. Wielkiej Brytanii, Irlandii Północnej, Wysp Normandzkich i Wyspy Man przez

dłuższy czas.

Zgodnie z przepisami WE, dodatek dla rodzin niepełnych i zasiłek dla opiekuna

prawnego sieroty (bezskładkowe) są zaliczane do świadczeń rodzinnych (patrz

Rozdział 8). Warunek stałego zamieszkania nie obowiązuje osób uprawnionych

do pobierania jednego z tych świadczeń zgodnie z przepisami WE.

72

7373

ROZDZIAŁ 12

Inne przepisy

Świadczenia dla osób pozostających na utrzymaniuMężczyznom i kobietom przysługują równe prawa dotyczące przyznawania

świadczeń na współmałżonka oraz dzieci, na które przysługuje zapomoga.

Różnice w wysokości świadczeń występują w przypadku dodatków na osoby

dorosłe i dodatków na dzieci. W pewnych wypadkach, świadczenie na dziecko

zostanie rozdzielone pomiędzy rodziców.

Jakie warunki musi spełniać osoba dorosła,

by przysługiwała na nią zapomoga?Osoba dorosła, na którą przysługuje zapomoga, to współmałżonek lub osoba

mieszkająca ze świadczeniobiorcą jak mąż i żona.

Jeśli świadczeniobiorca mieszka z dziećmi, bądź jest osobą samotną, wdowcem/

wdową lub w separacji, wtedy osobą dorosłą, na którą przysługuje zapomoga,

jest osoba opiekująca się dziećmi, pod warunkiem, że osoba ta ukończyła 16 lat

i mieszka ze świadczeniobiorcą lub pozostaje na jego utrzymaniu.

Dodatek nie zostanie przyznany na osoby, które:

Osiągają tygodniowe dochody powyżej określonej wysokości;

Pobierają świadczenie z opieki społecznej (za wyjątkiem zasiłku z tytułu

inwalidztwa, zapomogi w ramach programu dodatkowych świadczeń

socjalnych, dodatku lub zasiłku dla opiekuna prawnego sieroty,

zasiłku na dziecko oraz zasiłku dla rodzin o niskich dochodach) na zwykłych

warunkach;

Pozbawione zostały prawa do pobierania zasiłku/ dodatku dla osób

poszukujących pracy ze względu na uczestnictwo w sporze handlowym;

lub

Uczestniczą w kursie rozwoju osobistego FÁS w pełnym wymiarze godzin.

74

Jakie warunki musi spełniać dziecko,

by przysługiwała na nie zapomoga?

Zazwyczaj, musi być to dziecko w wieku do 18 lat, mieszkające ze świadczeniobiorcą i pozostające na jego utrzymaniu;

Jeśli świadczeniobiorca otrzymuje rentę lub długoterminowy dodatek dla osób poszukujących pracy, wtedy zapomoga nadal przysługuje na dzieci w wieku od 18 do 22 lat, jeśli uczą się one w pełnym wymiarze godzin, w trybie dziennym.

Można otrzymać zapomogę na każde dziecko, na które przysługuje. W pewnych sytuacjach, można otrzymywać zapomogę na dzieci, które ukończyły 18 lat przez kolejne 3 miesiące, jeśli czas ten przeznaczony jest na ukończenie edukacji na poziomie średnim.

75

Wypłacanie zasiłków i rent po śmierci

świadczeniobiorcyJeśli umiera osoba, która otrzymywała świadczenie socjalne, w pewnych okolicznościach świadczenie to może być wypłacane przez kolejne 6 tygodni od daty śmierci osobom dorosłym, na które zmarłemu przysługiwała zapomoga.

Poniżej opisano sytuacje, w których możliwe jest przedłużenie okresu wypłaty świadczenia:

Jeśli zmarły: Osoba, na którą przysługuje zapomoga:

Otrzyma:

otrzymywał dodatek dla osoby dorosłej, na którą przysługuje dowolne świadczenie z listy

jest osobą dorosłą, na którą przysługuje zapomoga:

świadczenie pobierane wcześniej przez osobę zmarłą plus dodatek na osobę dorosłą

otrzymywał dowolne z wymienionych świadczeń

otrzymuje jedno z wymienionych świadczeń

świadczenie dotychczas pobierane przez zmarłego plus własne świadczenie

był dzieckiem, na które przysługuje zapomoga

otrzymuje dodatek dla dziecka, na które przysługuje zapomoga, razem z jednym z wymienionych świadczeń

świadczenie osoby ubiegającej się plus kwotę dodatku dla dziecka, na które przysługuje zapomoga

był osobą dorosłą, na którą przysługuje zapomoga

otrzymuje jedno z wymienionych świadczeń

świadczenie własne plus dodatek dla osoby dorosłej, na którą przysługuje zapomoga

potrzebował stałej opieki z uwagi na stan zdrowia

otrzymuje dodatek lub zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad tą osobą

wypłacany wcześniej dodatek lub zasiłek opiekuńczy

76

Wypłacane świadczenia: Renta dla osób niewidomych; Dodatek opiekuńczy; Zasiłek opiekuńczy; Zasiłek na okoliczność śmierci w ramach programu wypłaty zasiłków z tytułu

wypadku przy pracy; Dodatek z tytułu inwalidztwa; Zasiłek chorobowy; Dodatek rolniczy; Zasiłek z tytułu wypadku przy pracy; Renta inwalidzka; Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu opłacanych składek lub

bezskładkowa); Dodatek dla rodzin niepełnych; Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny); Program Dodatkowych Świadczeń Socjalnych; Dodatek dla osób poszukujących pracy; Zasiłek dla osób poszukujących pracy; Dodatek z tytułu niezdolności do pracy; Renta dla wdów i wdowców (z tytułu opłacanych składek).

Aby ubiegać się o wypłatę świadczenia po śmierci świadczeniobiorcy, należy niezwłocznie poinformować odpowiedni wydział Ministerstwa odpowiedzialny za wypłatę świadczenia.

Bezpłatne przejazdy Bezpłatne przejazdy to świadczenie dostępne dla osób, które ukończyły 66 lat oraz dla niektórych osób niepełnosprawnych w wieku poniżej 66 lat. Pozwala ono na bezpłatne korzystanie ze środków transportu publicznego, licznych prywatnych linii autobusowych oraz promów. Współmałżonek lub partner podróżujący razem z osobą uprawnioną do bezpłatnych przejazdów w pewnych okolicznościach również może być zwolniony z opłaty za przejazd.

Pakiet świadczeń na opłacenie rachunków

domowychPakiet świadczeń na opłacenie rachunków domowych obejmuje trzy rodzaje świadczeń: dodatek na prąd lub gaz dodatek na telefon oraz bezpłatny abonament telewizyjny. Pakiet ten mogą otrzymywać osoby powyżej 70 roku życia, niezależnie od dochodów. Osoby, które nie ukończyły 70 lat, mogą również otrzymać specjalny pakiet świadczeń, jeśli zostaną zakwalifikowane w drodze procedury badania dochodów.

77

Inne świadczeniaŚwiadczenie dla osób mieszkających na wyspach przysługuje osobom

powyżej 66 roku życia oraz niektórym osobom, które nie osiągnęły tego wieku,

mieszkającym na określonych wyspach w pobliżu wybrzeża Irlandii. Świadczenie

można otrzymać, jeśli pobiera się analogiczne świadczenie z innego kraju

członkowskiego. Dodatek dla osób mieszkających samotnie lub Dodatek dla osób

powyżej 80 roku życia nie zostaną przyznane osobom, które nie otrzymują renty

socjalnej, ponieważ są to jedynie dodatki do rent i emerytur.

Decyzje w sprawie wniosków i odwołańUrzędnicy Ministerstwa podejmują decyzje dotyczące wniosków osób

starających się o uzyskanie świadczeń wypłacanych z opieki społecznej, którymi

zarządza Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych oraz w kwestiach

ubezpieczenia osób zatrudnionych.

W terminie 21 dni od dnia otrzymania decyzji można odwołać się od niej

za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych.

Sprawa zostanie następnie przekazana do organu odwoławczego działającego

niezależnie od Ministerstwa. W razie potrzeby, sprawa może zostać rozpatrzona

na kolegium, na którym można występować osobiście lub przez pełnomocnika.

Urzędnik, który wydał decyzję w pierwszej instancji musi podać powody odmowy

pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Osoba ubiegająca się o świadczenie ma

prawo przedstawić własne uwagi w odpowiedzi na oświadczenia urzędnika.

Jeśli odwołanie dotyczy zasiłku lub dodatku dla osób poszukujących pracy,

podczas rozprawy mogą być obecni dodatkowi doradcy, wyznaczeni przez

związki zawodowe lub organizacje pracownicze, asystując osobie rozstrzygającej

sprawę.

78

Informacje dodatkowe i pomoc

Na kolejnych stronach podano adresy, pod którymi można uzyskać więcej

informacji na temat rozmaitych świadczeń. Dodatkowo, Załącznik 1 zawiera

pełną listę placówek Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych, a Załącznik 2

zawiera listę biur Social Welfare. Listę placówek zarządzających służbą zdrowia

(HSE) zamieszczono w Załączniku 3.

Więcej informacji na temat programów prowadzonych przez Ministerstwo

Spraw Społecznych i Rodzinnych można znaleźć w broszurze Guide to Social Welfare Services (SW 4) dostępnej bezpłatnie w każdym lokalnym biurze Social

Welfare. W tej broszurze zamieszczono dodatkowo listę lokalnych punktów

informacyjnych, adresy biur Social Welfare, biur zajmujących się świadczeniami

zdrowotnymi oraz szczegółowe informacje na temat poszczególnych świadczeń.

Wysokość składek na ubezpieczenie (PRSI) ulega częstym zmianom, podobnie,

jak wysokość zasiłków, rent, emerytur i dodatków. Aktualne stawki wypłacanych

świadczeń zawiera broszura SW 19.

Broszury informacyjne można otrzymać bezpłatnie w każdym lokalnym biurze

świadczeń społecznych lub pod adresem:

Information ServicesDepartment of Social and Family Affairs

Social Welfare Services Office

College Road, Sligo

Tel. +353 1 7043000 Infolinia: 1890 662244 (tylko w Irlandii)

Email: info@welfare.ie

Szczegółowe informacje można również znaleźć na stronie internetowej

Ministerstwa pod adresem www.welfare.ie Guide to Social Welfare Services (SW4)

jest również dostępny na tej stronie w języku irlandzkim, angielskim, francuskim,

polskim, hiszpańskim, rumuńskim, portugalskim, rosyjskim, arabskim i chińskim.

Więcej informacji na temat ubezpieczeń społecznych w Europie można znaleźć

na stronach Komisji Europejskiej:

http://ec.europa.eu/employment_social/social_security_schemes/index

Citizens Information Board – dawniej Comhairle – punkt informacyjny,

działający pod egidą Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych, oferuje

szeroki zakres informacji na temat świadczeń socjalnych. Informacje na temat

usług publicznych można uzyskać na stronie internetowej

www.citizensinformation.ie

79

The Citizens Information BoardHume House, Ballsbridge, Dublin 4

Tel (01) 6059000 Email: info@ciboard.ie

Strona internetowa: www.citizensinformation.ie

Pomoc w kwestiach związanych z zatrudnieniemOsoby wybierające się do Irlandii do pracy lub w celu poszukiwania pracy,

powinny uzyskać informacje na temat oferowanych stanowisk, praw

pracowniczych, warunków pracy i mieszkania jeszcze przed przyjazdem. Poniżej

zamieszczono kilka adresów, które mogą w tym pomóc:

EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia)System EURES został założony przez Komisję Europejską w celu umożliwienia

i ułatwienia swobodnego przepływu osób. Usługi świadczone przez system

EURES obejmują:

wyszukiwanie miejsc pracy;

informacje na temat warunków pracy i zamieszkania w każdym z krajów

członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego;

porady na temat poszukiwania pracy oraz możliwości znalezienia pracy

w danym kraju.

Z systemu EURES można skorzystać za pośrednictwem strony internetowej

europa.eu.int/eures. W Irlandii, system EURES obsługuje FÁS – lrlandzki Urząd

Pracy i Szkolenia Zawodowego.

FÁS – Irlandzki Urząd Pracy i Szkolenia ZawodowegoFÁS jest instytucją rządową – Urzędem Pracy i Szkolenia Zawodowego,

prowadzącym programy szkoleń i zatrudnienia oraz usługi w zakresie

pośrednictwa pracy. FÁS posiada sieć biur i ośrodków szkoleniowych na terenie

całego kraju. Informacje dotyczące lokalizacji biur i dane kontaktowe można

znaleźć na stronie internetowej: www. fas.ie. Dostępne są tam również informacje

na temat oferowanych miejsc pracy.

FÁS – Irlandzki Urząd Pracy i Szkolenia ZawodowegoHead Office

27-33 Upper Baggot Street

Dublin 4

Telefon: (01) 607 0500

Email: info@fas.ie Strona internetowa: www.fas.ie

Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych prowadzi szereg programów

zapewniających pomoc w znalezieniu pracy oraz związanych z działalnością

edukacyjną i szkoleniową. Więcej informacji na temat poszczególnych

programów można uzyskać w:

80

Employment Support Services,Department of Social & Family Affairs

P.O. Box 3840, Dublin 2

Telefon: (01) 704 3165

Strona internetowa: www.welfare.ie

Prawa pracowniczeMinisterstwo Przedsiębiorczości, Handlu i Zatrudnienia odpowiada

za wdrażanie i rozwój polityki państwowej w zakresie przedsiębiorczości, rozwoju

handlu i promocji zatrudnienia oraz ochrony pracowników. Zakres działania

Ministerstwa obejmuje również stosunki gospodarcze oraz rozmaite kwestie

mające wpływ na warunki zatrudnienia, w tym bezpieczeństwo i higienę pracy.

Dane kontaktowe:

Department of Enterprise, Trade and EmploymentDavitt House, 65A Adelaide Rd., Dublin 2

Telefon: (01) 631 2121

Infolinia: 1890 220222

Email: info@entemp.ie Strona internetowa: www.entemp.ie

Obowiązki Ministerstwa Sprawiedliwości, Równości i Reformy Prawnej obejmują działania związane z imigracją i azylem, eliminowaniem dyskryminacji

i promowaniem równego traktowania grup najuboższych. Dane kontaktowe:

Department of Justice, Equality & Law Reform94 St Stephen’s Green, Dublin 2

Telefon: (01) 602 8202

Infolinia: 1890 221227

Email: info@justice.ie Strona internetowa: www.justice.ie

Urząd do spraw równouprawnienia odpowiada za promocję

równouprawnienia w miejscu pracy oraz zwalczenie dyskryminacji. Dane

kontaktowe:

Equality Authority2 Clonmel St., Dublin 2

Telefon: (01) 417 3333

Infolinia: 1890 245545

Email: info@equalityie Strona internetowa: www.equality.ie

81

82

Świadczenia opieki zdrowotnejMinisterstwo Zdrowia i Dzieci odpowiada za planowanie i wdrażanie polityki

dotyczącej ochrony zdrowia.

Zadania Ministerstwa obejmują również strategiczne planowanie w zakresie

ochrony zdrowia. Zadania te są realizowane wspólnie z państwową służbą

zdrowia (HSE), innymi dostawcami usług, ministerstwami i innymi stronami

zainteresowanymi.

Department of Health and ChildrenHawkins House, Dublin 2

Tel (01) 635 4000 lub infolinia: 1890 200 311

Wiadomości można wysyłać na adres: info@health.gov.ie

Strona internetowa: www.doh.ie

Państwowa Służba Zdrowia (HSE) jest instytucją odpowiedzialną za

zapewnienie w Irlandii usług w zakresie ochrony zdrowia dla osób uprawnionych.

W razie pytań i wątpliwości związanych ze świadczeniami opieki zdrowotnej,

należy się skontaktować z tą instytucją.

PlacówkiOak House, Millennium Park, Naas, Co. Kildare

Telefon: (045) 880 400

Faks: 1890 200893

Parkgate St. Business Centre, Dublin 8

Telefon: (01) 635 2500

Faks: 01 635 2823

Email: webmaster@hse.ie

Strona internetowa: www.hse.ie

83

ZAŁĄCZNIKI

84

Załącznik 1

Placówki Ministerstwa Spraw Społecznych i Rodzinnych

Áras Mhic Dhiarmada

Store StreetDublin 1Telefon: (01) 679 7777

• Pytania na temat zasiłków chorobowych

Telefon: (01) 704 3000

• Biuro Prasowe • Sprawy międzynarodowe • Planowanie • Zarządzanie placówkami • Wydziały ds. rodziny • Kadry

Townsend Street

157-164 Townsend StreetDublin 2

Telefon: (01) 704 3000

• Informacje na temat dodatku oraz zasiłku dla osób poszukujących pracy • Rozwój firm • Zasiłek z tytułu niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy lub

choroby zawodowej • Oddział ds. orzeczeń medycznych • Opieka medyczna • Oddział HRC

Dundalk

St. Alphonsus RoadDundalkCo. LouthTelefon: (042) 939 2600

• Księgowość

85

Gandon House

Amiens StreetDublin 1Telefon: (01) 704 3000

• Biuro ds. integracji społecznej• Główny wydział dokumentacji • Oddział ds. osób prowadzących dom

Social and Family Support Services (SFSS)Department of Social and Family AffairsP.O. Box 3840Dublin 1

• Dodatek dla pracowników w ramach programu Powrotudo pracy (01) 704 3165

• Program zwolnienia pracowników z opłacania składek PRSI (01) 704 3867 • Powrót do edukacji (01) 704 3713/ 704 3756

Department of Social and Family AffairsP.O. Box 3988Dublin 1

Oisin House

212-213 Pearse StreetDublin 2Telefon: (01) 704 3000

• Informacje o Unii Europejskiej • Operacje międzynarodowe • Oddział ds. szkolenia zawodowego (SDU) • Oddział ds. zakresu • Zwrot składek na PRSI

Waterford

Department of Social and Family AffairsGovernment OfficesCork RoadWaterfordTelefon: Waterford (051) 356 000 / Dublin (01) 704 3000

• Wydział samozatrudnienia • System specjalnego pobierania składek pracowników nieobjętych

systemem PAYE • Wydział składek dobrowolnych

86

Letterkenny

Social Welfare Services Office

St. Oliver Plunkett Road

Letterkenny

Co. Donegal

Telefon: Infolinia: 1890 400 400 / Dublin (01) 704 3000

• Zasiłek na dziecko

• Refundacja kosztów leczenia, w tym dentystycznego i okulistycznego

• Zasiłek macierzyński

• Zasiłek adopcyjny

• Zasiłek dla kobiet w ciąży i karmiących piersią narażonych na szkodliwe warunki pracy

Longford

Social Welfare Services Office

Government Buildings, Ballinalee Road

Longford

Telefon: Longford (043) 45211 / Dublin (01) 704 3000

• Renta inwalidzka

• Zasiłek z tytułu inwalidztwa

• Zasiłek lub dodatek opiekuńczy

• Zapomoga z tytułu śmierci członka rodziny

• Zasiłek dla rodzin o niskich dochodach (FIS)

• Dodatek na czynsz (Zniesienie kontroli czynszów)

• Dodatek z tytułu inwalidztwa

87

Sligo

Social Welfare Services Office

College Road, Sligo

Infolinia: 1890 50 00 00 – z Irlandii

lub

Telefon: (071) 916 9800

• Wydział informacji

• Renta dla osób niewidomych

• Emerytura wypłacana przez państwo (bezskładkowa)

• Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu wejścia w wiek poprodukcyjny) oraz

Emerytura wypłacana przez państwo (z tytułu opłacanych składek)

• Zasiłek lub zapomoga dla kobiet opuszczonych przez mężów

• Zasiłek dla opiekuna prawnego sieroty (z tytułu opłacanych składek) oraz Zasiłek dla

opiekuna prawnego sieroty (bezskładkowy)

• Dodatek dla żon więźniów

• Renty dla wdów i wdowców

• Dodatek dla rodzin niepełnych*

• Pakiet świadczeń na opłacenie rachunków domowych

• Bezpłatne przejazdy

• Zapomogi w ramach Programu dodatkowych świadczeń socjalnych

* Wydział ds. dodatku dla rodzin niepełnych lub lokalne biuro Social Welfare

Carrick-on-Shannon

Social Welfare Services Offices

Shannon Lodge, Carrick-on-Shannon,

Co. Leitrim

• Usługa Identyfikacji Klientów (01) 704 3281

• Biuro ds. wolności informacji (FOI) (071) 967 2544 lub (071) 967 2545

Hrabstwo Miasto Adres Telefon

CARLOW

SWLO Carlow Kennedy Avenue, Carlow (059) 9170170

SWBO Muine Bheag Regent Street, Muine Bheag (059) 9722940

SWBO Tullow Abbey Street, Tullow (059) 9152500

SWI Carlow Kennedy Avenue, Carlow (059) 9170170

CAVAN

SWLO Cavan Dublin Road, Cavan (049) 4368960/61

SWBO Bailieboro Barrack Street, Bailieboro (042) 9694020

SWBO Belturbet Main Street, Belturbet (049) 9529010

SWI Bailieboro Barrack Street, Bailieboro (042) 9694021

SWI Cavan New Court, Church Street (049) 4368980

CLARE

SWLO Ennis Kilrush Road, Ennis (065) 6867800

SWBO Ennistymon Parliament Street, Ennistymon (065) 7072528

SWBO Kilrush Vandeleur Street, Kilrush (065) 9080030

SWBO Tulla Main Street, Tulla (065) 6831908

SWI Ennis Kilrush Road, Ennis (065) 6867800

SWI Kilrush 45 Moore Street, Kilrush (065) 9080020

CORK

SWLO Bantry 7 Main Street, Bantry (027) 20800

SWLO Cobh Harbour Row, Cobh (021) 4908010

SWLO Cork Hanover Quay, Cork (021) 4270055

SWLO Mallow 72 Rear Main Street, Mallow (022) 30920

SWBO Bandon 96 North Main Street, Bandon (023) 20200

SWBO Bantry Bridge Street, Bantry (027) 20820

SWBO Castletownbere Blackrock Terrace, Castletownbere (Środa) (027) 71900

SWBO Clonakilty 1 Astna Street, Clonakilty (023) 21210

SWBO DunmanwayUnit 3, Riverside Commercial Park, Park Road, Dunmanway

(023) 55910

SWBO Fermoy O’Rahilly Row, Fermoy (025) 49010

SWBO Kinsale Market Lane, Kinsale (021) 4702910

Załącznik 2 Inne biura Social Welfare

Objaśnienie skrótów: SWLO Social Welfare Local Office (Lokalne biuro Social Welfare); SWBO Social Welfare Branch Office (Biuro oddziału Social Welfare); SWI Social Welfare Inspector (Urzędnik Social Welfare)

Z doradcą ds. zatrudnienia można skontaktować się poprzez centrum SWLO.

88

89

SWBO Macroom 3 The Terrace, Masseytown, Macroom (026) 20110

SWBO Mallow 72 Rear Main Street, Mallow (022) 30934

SWBO Midleton Enterprise Park, Dwyer Road, Midleton (021) 4621200

SWBO Newmarket New Street, Newmarket (029) 22110

SWBO Passage West Strand Street, Passage West (021) 4859110

SWBO Skibbereen Mardyke Street, Skibbereen (028) 40300

SWBO Youghal Store Street, Youghal (024) 25020

SWI Bandon Weir Street, Bandon (023) 20900

SWI Bantry 6 Main Street, Bantry (027) 20811

SWI Clonakilty 9 Wolfe Tone Way, Clonakilty (023) 21900

SWI Cobh Harbour Row, Cobh (021) 4908010

SWI Cork Hanover Street, Cork (021) 4270055

SWI Dunmanway Church Street, Dunmanway (023) 55900

SWI Fermoy Connolly Street, Fermoy (025) 49000/49001

SWI Macroom Bowl Road, Macroom (026) 20900

SWI Mallow 72 Rear Main Street, Mallow (022) 30920

SWI Newmarket Main Street, Newmarket (029) 22100

SWI Youghal 14a North Main St., Youghal (024) 25010

DONEGAL

SWLO Buncrana Castle Avenue, Buncrana (074) 9320070

SWLO Donegal Public Service Centre, Donegal Town (074) 9740070

SWLO Dunfanaghy Main Street, Dunfanaghy (074) 9136750

SWLO DungloePublic Service Centre, Gweedore Road, Dungloe

(074) 9561031/ 9561032

SWLO Letterkenny High Road, Letterkenny (074) 9160460

SWBO Ballybofey Unit 1, Garvan Court, Main Street, Ballybofey (074) 9130490

SWBO Ballyshannon East Port, Ballyshannon (071) 9822030

SWBODonegal Town

Shopping Centre, The Glebe, Donegal Town (074) 9740050

SWBO Killybegs Bridge Street, Killybegs (074) 9741010

SWI BallybofeyUnits 14/15, Shopping Centre, Chestnut Road, Ballybofey

(074) 9130480

SWI Ballyshannon Beleek Road, Ballyshannon (071) 9822040

SWI Buncrana Park House, St Marys Road, Buncrana (074) 9320211/9320212

SWI DonegalPublic Service Centre, Drumlonagher, Donegal Town

(074) 9740070

SWI DungloePublic Services Centre, Gweedore Road, Dungloe

(074) 9561043

SWI Falcarragh Main Street, Falcarragh (074) 9162020

SWI Killybegs Donegal Road, Killybegs (074) 9741031

SWI LetterkennySocial Welfare Services Office, Oliver Plunkett Road, Letterkenny

(074) 9164400

90

SWI Moville Greencastle Road, Moville (074) 9385000

DUBLIN

SWLO Apollo House Tara Street, Dublin 2 (01) 6369300

SWLO Ballyfermot Rossmore Ave, Ballyfermot, Dublin 10 (01) 6160300

SWLO Ballymun Ballymun Shopping Centre, Dublin 11 (01) 8427433

SWLOBishop Square

Redmond’s Hill, Dublin 2 (01) 4763500

SWLO BlanchardstownWestend House, Snugborough Road Extension, Dublin 15

(01) 8246300

SWLO Clondalkin 9th Lock Road, Clondalkin, Dublin 22 (01) 4030000

SWLO CoolockNorthside Civic Centre, Bunratty Road, Coolock, Dublin 17

(01) 8661000

SWLODun Laoghaire

18-21 Cumberland Street, Dun Laoghaire, Co Dublin

(01) 2145540

SWLO Finglas Mellowes Road, Dublin 11 (01) 8581100

SWLO KilbarrackGreendale Shopping Centre, Greendale Road, Kilbarrack, Dublin 5

(01) 8063830

SWLO Navan Road Navan Road, Dublin 7 (01) 8823100

SWLONth Cumberland Street

23-28 Nth Cumberland Street, Dublin 1 (01) 8899500

SWLO NutgroveNutgrove Shopping Centre, Rathfarnham, Dublin 14

(01) 4069010

SWLO Tallaght The Square, Tallaght, Dublin 24 (01) 4629400

SWLOThomas Street

126-128 Thomas Street, Dublin 8 (01) 6369330

SWBO Balbriggan Railway Street, Balbriggan, Co. Dublin (01) 8020050

SWI Ballyfermot Rossmore Ave, Ballyfermot, Dublin 10 (01) 6160300

SWIBishop Square

Redmond’s Hill, Dublin 2 (01) 4763500

SWI BlanchardstownWestend House, Snugborough Road Extension, Dublin 15

(01) 8246300

SWI Clondalkin 9th Lock Road, Clondalkin, Dublin 22 (01) 4030000

SWIDun Laoghaire

18-21 Cumberland Street, Dun Laoghaire, Co. Dublin

(01) 2145540

SWI Finglas Mellowes Road, Dublin 11 (01) 8581100

SWI CoolockNorthside Civic Centre, Bunratty Road, Coolock, Dublin 17

(01) 8661000

SWI Kilbarrack Greendale Shopping Centre, Dublin 5 (01) 8063830

SWI Lucan Chapel Hill, Lucan, Co. Dublin (01) 6010050

SWI Malahide Main Street, Malahide (01) 8061040

SWI Navan Road Navan Road, Dublin 7 (01) 8823100

91

SWI NutgroveNutgrove Shopping Centre, Rathfarnham, Dublin 1

(01) 4069010

SWINth Cumberland Street

23-28 Nth Cumberland Street, Dublin 1 (01) 8899500

SWI Tallaght The Square, Tallaght, Dublin 24 (01) 4145210

SWIThomas Street

126-128 Thomas Street, Dublin 8 (01) 6369332

GALWAY

SWLO Clifden Galway Road, Clifden, Co. Galway (095) 22210

SWLO Galway Hynes Buildings, St Augustine Street, Galway (091) 566191

SWBO Ballinasloe Unit 1-2, Riverview, Main Street, Ballinasloe (090) 9631800

SWBO Gort Loughrea Road, Gort (091) 630210

SWBO Loughrea Kings Street, Loughrea (091) 870000

SWBO Tuam Church View, Tuam (093) 70940

SWI BallinasloeThe Old Bank Chambers, Society Street, Ballinasloe

(090) 9631810

SWI Galway 8 Claddagh Quay, Galway (091) 519540

SWI Loughrea Bride Street, Loughrea (091) 870010

SWI Clifden Galway Road, Clifden (095) 21372

SWI Gort Station Road, Gort (091) 630200

SWI Portumna Castle Avenue, Portumna (0509) 9759100

SWI Tuam The Mall, Tuam (093) 70930/ 70932

KERRY

SWLO Caherciveen St. Brendans Terrace, Caherciveen (066) 9473440

SWLO Listowel The Square, Listowel (068) 50030

SWLO Kenmare Bridge Street, Kenmare (064) 40050

SWLO Tralee Godfrey Place, Tralee (066) 7149500

SWBO Dingle Goat Street, Dingle (066) 9150060

SWBO Killarney St. Anthony’s Place, Killarney (064) 70980

SWBO Killorglin The Square, Killorglin (066) 9790010

SWI Caherciveen St. Brendan’s Terrace, Caherciveen (066) 9473440

SWI Kenmare Bridge Street, Kenmare (064) 40053

SWI Killarney Beech Road, Killarney (064) 70940

SWI Listowel The Square, Listowel (068) 50030

SWI Tralee Godfrey Place, Tralee (066) 7149500

KILDARE

SWLO Newbridge Eyre Street, Newbridge (045) 446300

SWBO Athy Leinster Street, Athy (059) 8640250

SWBO Maynooth Town Centre Mall, Main Street, Maynooth (01) 6106000

SWI Athy Hibernian House, Leinster Street, Athy (059) 8640260

SWI Naas Unit 2, Rathesker Square, Naas (045) 884430

92

SWI Newbridge Henry Street, Newbridge (045) 446330/1

KILKENNY

SWLO Kilkenny Government Buildings, Hebron Road, Kilkenny (056) 7720350

SWBO Thomastown Lowe Street, Thomastown (056) 7754080

SWI Kilkenny Government Buildings, Hebron Road, Kilkenny (056) 7720350

* Signing and Information Office

LAOIS

SWBO Portarlington Main Street, Portarlington (0502) 42110

SWBO Portlaoise 3 Railway Street, Portlaoise (0502) 78010

SWBO Rathdowney Main Street, Rathdowney (0505) 46920

SWI PortlaoiseGovernment Buildings, Abbeyleix Road, Portlaoise

(0502) 78020

LEITRIM

SWLOCarrick-on-Shannon

Leitrim Road, Carrick-on-Shannon(071) 9650070/ 9650071

SWLO Manorhamilton Sligo Road, Manorhamilton (071) 9820030

SWI Ballinamore High Street, Ballinamore (071) 9645250

SWICarrick-on-Shannon

Leitrim Road, Carrick-on-Shannon (071) 9650091

SWI Manorhamilton Sligo Road, Manorhamilton (071) 9820035

LIMERICK

SWLO Limerick Dominick Street, Limerick (061) 212200

SWLO Newcastlewest Gortboy, Newcastlewest (069) 20100

SWBO Kilmallock Charleville Road, Kilmallock (063) 20900

SWI Kilmallock Charleville Road, Kilmallock (063) 20905

SWI Limerick Dominick Street, Limerick (061) 212200

SWI Newcastlewest Gortboy, Newcastlewest (069) 20100

LONGFORD

SWLO LongfordGovernment Buildings, Ballinalee Road, Longford

(043) 45211

SWI Granard 1 Moxham Street, Granard (043) 87560/87561

SWI LongfordGovernment Buildings, Ballinalee Road, Longford

(043) 45211

LOUTH

SWLO Drogheda Custom House Quay, Drogheda (041) 9871130

SWLO DundalkGovernment Buildings, St. Alphonsus Road, Dundalk

(042) 9392600

SWBO Ardee Moore Hall, Ardee (041) 6850950

SWI Ardee 1A William Street, Ardee (041) 6850940

SWI DundalkGovernment Buildings, St. Alphonsus Road, Dundalk

(042) 9392600

93

SWI DroghedaFitzwilliam Business Centre, Singleton House, St. Lawrence’s Street, Drogheda

(041) 9871180

MAYO

SWLO Achill Achill Sound, Achill (098) 45050

SWLO Ballina Bohernasup, Ballina (096) 60833

SWLO Belmullet American Street, Belmullet (097) 81029

SWLO Castlebar Michael Davitt House, Castlebar (094) 9034280

SWLO Westport Prospect Avenue, Westport (098) 50930

SWBO Ballinrobe Main St., Ballinrobe (092) 9520070

SWBO Claremorris Ballyhaunis Road, Claremorris (094) 9372500

SWBO Swinford Dublin Road, Swinford (094) 9252880

SWI Ballina Government Buildings, Ballina (096) 60360

SWI Ballyhaunis Upper Main Street, Ballyhaunis (094) 9632050

SWI Belmullet American Street, Belmullet (097) 20060

SWI Castlebar Humbert Hall, Castlebar (094) 9034330

SWI Claremorris James Street, Claremorris (094) 9372510

SWI Swinford Main Street, Swinford (094) 9252890

SWI Westport Prospect Avenue, Westport (098) 50939

MEATH

SWLO Navan Kennedy House, Kennedy Road, Navan (046) 9077010

SWBO Kells Bective Square, Kells (046) 9280490

SWBO Trim Haggard Street, Trim (046) 9481040

SWI Kells Headford Place, Kells (046) 9280040

SWI Navan Kennedy House, Kennedy Road, Navan (046) 9077020/1

SWI Trim Town Hall, Trim (046) 9481060

MONAGHAN

SWBO Carrickmacross Ardee Road, Carrickmacross (042) 9690080

SWBO Castleblaney Monaghan Road, Castleblaney (042) 9795050

SWBO Clones 2 McCurtain Street, Clones (047) 20030

SWBO Monaghan Rooskey, Monaghan Town (047) 30170

SWI Carrickmacross Ardee Road, Carrickmacross (042) 9690085

SWI Castleblaney Monaghan Road, Castleblaney (042) 9795050

SWI Clones Fitzpatrick Square, Clones (047) 20020

SWI Monaghan The Plantation (047) 31062

OFFALY

SWBO Birr Castle Street, Birr (0509) 69040

SWBO Edenderry Unit 1, St. Francis Street, Edenderry (046) 9733580

SWLO TullamoreGovernment Buildings, Clonminch Road, Tullamore

(057) 9325140

SWI Edenderry St. Mary’s Road, Edenderry (046) 9733570

SWI Birr Emmet Street, Birr (0509) 69050

94

SWI TullamoreGovernment Buildings, Clonminch Road, Tullamore

(057) 9325510

ROSCOMMON

SWBO Boyle Elphin Street, Boyle (071) 9664033

SWBO Castlerea St. Patrick’s Street, Castlerea (094) 9625070

SWBO Roscommon Abbey Street, Roscommon (090) 6630930

SWI Castlerea St. Patrick’s Street, Castlerea (094) 9625075

SWI RoscommonGovernment Offices, Convent Road, Roscommon

(090) 6630920

SLIGO

SWLO Sligo Government Offices, Cranmore Road, Sligo (071) 9169966/9169967

SWBO Tubbercurry Teeling St., Tubbercurry (071) 9120040

SWI Tubbercurry Teach Haighne, Humbert Street. (071) 9120172

SWI Sligo Government Offices, Cranmore Road, Sligo(071) 9148213/ 9140531

TIPPERARY

SWLO Clonmel Harbour House, New Quay, Clonmel (052) 25277

SWLO Thurles Stradavoher, Thurles (0504) 20210

SWBO Cahir Market Yard, The Square, Cahir (052) 45200

SWBO Cashel Bohermore, Cashel (062) 64220

SWBO Nenagh Church View, Nenagh (067) 50902

SWBO Roscrea Lwr. Limerick Street, Roscrea (0505) 22840

SWBO Tipperary 8 Church Street, Tipperary (062) 80230

SWBOCarrick-on-Suir

55 New Street, Carrick-on-Suir (051) 601190

SWICarrick-on-Suir

55 New Street, Carrick-on-Suir (051) 601195

SWI Clonmel Harbour House, New Quay, Clonmel (052) 70225

SWI Templemore Mary Street, Templemore (0504) 32590

SWI NenaghGovernment Buildings, St. Conlan’s Road, Nenagh

(067) 50916

SWI Tipperary Government Buildings, Davis Street, Tipperary (062) 80240

SWI Thurles Stradavoher, Thurles (0504) 20210

WATERFORD

SWLO Waterford Cork Road, Waterford (051) 356000

SWBO Dungarvan 3 Friary Street, Dungarvan (058) 20540

SWI Dungarvan Civic Offices, Davitt’s Quay, Dungarvan (058) 20700

SWI Waterford Cork Road, Waterford (051) 356000

WESTMEATH

SWLO Athlone Government Buildings, Pearse Street, Athlone (090) 6421610

SWLO Mullingar Blackhall Street, Mullingar (044) 34220

95

SWBO Castlepollard The Square, Castlepollard (044) 62230

SWI Athlone Government buildings, Pearse Street, Athlone (090) 6421640

SWI Mullingar Blackhall Street, Mullingar (044) 34220

WEXFORD

SWLO Wexford Anne Street, Wexford (053) 65400

SWBO Enniscorthy Mernagh Street, Enniscorthy (054) 42900

SWBO Gorey Thomas Street, Gorey (055) 30040

SWBO New Ross Cross Street, New Ross (051) 421693

SWI Gorey Thomas Street, Gorey (055) 30044

SWI Enniscorthy Slaney Place, Enniscorthy (054) 42670

SWI Wexford Anne Street, Wexford (053) 65400

WICKLOW

SWLO Arklow Castle Park, Arklow (0402) 20420

SWLO Bray The Esplanade, Bray (01) 2768960

SWBO Baltinglass Lathaleere, Baltinglass (059) 6482240

SWBO WicklowUnit E6, The Enterprise Centre, The Murraigh, Wicklow

(0404) 20440

SWI Arklow Castle Park, Arklow (0402) 20422

SWI Bray 25-27 Main Street, Bray (01) 2768900

SWI Wicklow Government Buildings, The Murragh, Wicklow (0404) 20400

96

Załącznik 3

Biura placówek zarządzających służbą zdrowia

Kontakt za pośrednictwem linii informacyjnej w godz. 8 - 20, od poniedziałku

do soboty. Za pomocą Infolinii 1850 24 1850 uzyskają Państwo odpowiedzi

na pytania związane z usługami medycznymi, uprawnieniami oraz dostępnością

usług medycznych w ramach państwowej służby zdrowia (HSE) lub socjalnych.

Lokalne placówki służby zdrowia HSELokalne placówki służby zdrowia to pierwsze miejsce, za pośrednictwem którego

można uzyskać dostęp do usług zdrowotnych i świadczeń socjalnych. Szeroki

zakres usług świadczonych przez lokalne placówki służby zdrowia i ośrodki

zdrowia obejmują usługi lekarza pierwszego kontaktu, opiekę pielęgniarską,

opiekę zdrowotną dla dzieci, świadczenia specjalistyczne, leczenie stóp, leczenie

wzroku, leczenie mowy, aktywności społeczne, leczenie uzależnień, fi zjoterapię,

medycynę pracy, porady psychiatryczne oraz pomoc przy chorym w domu.

Dublin North East Local Health Offices

North West Dublin Local Health Offi ce, Rathdown Road, Dublin 7

Tel: 01 8825000

North Central Dublin Local Health Offi ce, 193 Richmond Road, Dublin 3

Tel: 01 857 5400

North Dublin Local Health Offi ce, Cromcastle Road, Coolock, Dublin 5

Tel: 01 8164200

Cavan: Community Care Offi ces, Lisdaran, Cavan

Tel: 049 4361822.

Monaghan: Community Care Offi ces, Rooskey, Monaghan

Tel: 047 30400.

Louth Local Health Offi ce, Community Care Offi ces, Dublin Road, Dundalk

Tel: 042 9331194.

Meath Local Health Offi ce, Community Care Offi ces, Co. Clinic, Navan

Tel: 046 9021595

Dublin Mid Leinster Local Health Offices

Dun Laoghaire Local Health Offi ce, Tivoli Road, Dun Laoghaire, Co. Dublin

Tel: 01 2843579.

Dublin South East Local Health Offi ce, Vergemount Hall, Clonskeagh, Dublin 6

Tel: 01 2680300

97

Dublin South City Local Health Offi ce, Carnegie Centre, 21-25 Lord Edward

Street, Dublin 2

Tel: 01 648 6500

Dublin South West Local Health Offi ce, Old County Road, Crumlin, Dublin 12

Tel: 01 415 4700

Dublin West Local Health Offi ce, Cherry Orchard Hospital, Ballyfermot,

Dublin 10

Tel: 01 6206300

Kildare / West Wicklow Local Health Offi ce, Poplar House, Poplar Square,

Naas, Co Kildare

Tel: 045 876 001

Wicklow Local Health Offi ce, Glenside Road, Co. Wicklow

Tel: 0404 68400

Laois/Off aly Local Health Offi ce

Laois: Health Centre, Dublin Road, Portlaoise

Tel: 057 86 21135

Off aly: Health Centre, Arden Road, Tullamore Tel: 057 93 41301

Longford/ Westmeath Local Health Offi ce

Longford: Health Centre, Dublin Road, Longford

Tel: 043 50169.

Westmeath: Health Centre, Longford Road, Mullingar

Tel: 044 93 40221

West Local Health Offices

Donegal Local Health Offi ce, Ballybofey, Co. Donegal

Tel: : 074 9131391

Sligo/Leitrim/West Cavan Local Health Offi ce Community Services, Markievicz

House, Sligo

Tel: 071-9155100

Roscommon Local Health Offi ce, Community Services, Roscommon,

Co Roscommon

Tel: 0903 375 00

Mayo Local Health Offi ce, County Clinic, Castlebar, Co. Mayo

Tel: 094 223 33

Galway Local Health Offi ce, Community Services, 25 Newcastle Road, Galway

Tel: 091 523 122

Clare Local Health Offi ce, 16 Carmody Street Business Park, Ennis Co. Clare

Tel: 065 6863480

98

North Tipperary / East Limerick Local Health Offi ce, Holland Rd., Plassey,

Limerick.

Telefon: 061 464063

Limerick Local Health Offi ce, 31-33 Catherine Street, Limerick

Tel: 061 483291

South Local Health Offices

Cork: South Lee Local Health Offi ce, Abbeycourt House, George’s Quay, Cork

Tel: 021- 4965511

Cork: North Lee Local Health Offi ce, Abbeycourt House, George’s Quay, Cork

Tel: 021- 4965511

West Cork Local Health Offi ce, Coolnagarrane, Skibbereen, Co. Cork

Tel: 028- 21722

North Cork Local Health Offi ce, Gouldshill House, Mallow, Co. Cork

Tel: 022- 22220

Carlow/Kilkenny Local Health Offi ce

Carlow Community Care, Athy Road, Carlow.

Telefon: 0503-30053

Kilkenny Community Care Headquarters, James’s Green, Kilkenny.

Telefon: 056-52208

South Tipperary Local Health Offi ce, Western Road, Clonmel

Tel: 052-22011

Waterford Local Health Offi ce, Cork Road, Waterford

Tel: 051-842800

Wexford Local Health Offi ce,Grogan’s Road, Wexford

Tel: 053-23522

Kerry Local Health Offi ce, 18-20 Denny Street,Tralee, Co. Kerry

Tel: 066- 7121566

99

Słownik

ŚrodkiŚrodki to element brany pod uwagę przy ubieganiu się o świadczenie z systemu

opieki społecznej. Główne elementy zaliczane do środków to dochody

gotówkowe, dochody z zatrudnienia, wartość posiadanych nieruchomości poza

zamieszkiwanym domem, wartość wszelkich inwestycji i kapitału.

Osoba dorosła, na którą przysługuje zapomogaZasadniczo, jest to osoba całkowicie lub w znacznej mierze utrzymywana przez

wnioskodawcę, małżonek lub osoba powyżej 16 roku życia opiekująca się

dzieckiem zależnym od wnioskodawcy.

Dziecko, na które przysługuje zapomogaZasadniczo, jest to dziecko poniżej 18 roku życia, mieszkające z wnioskodawcą,

lub dziecko pełnoletnie, które nadal uczy się w pełnym wymiarze godzin.

Zarobki bruttoDochody podlegające opodatkowaniu, przed dokonaniem jakichkolwiek zmian/

potrąceń.

Kraje członkowskie Unii EuropejskiejKraje, które wstąpiły do Unii Europejskiej. Obecnie Unia Europejska obejmuje

27 krajów członkowskich.

Europejski Obszar Gospodarczy (EOG)Europejski Obszar Gospodarczy obejmuje 27 krajów członkowskich Unii

Europejskiej oraz Norwegię, Islandię i Liechtenstein. Obywatele tych krajów

cieszą się prawami podobnymi do tych, jakie mają obywatele krajów

członkowskich UE, włącznie z zawartymi w Rozporządzeniach (EWG) nr 1408/71

i 574/72 dotyczących koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych.

Porozumienia dwustronnePorozumienia zawarte pomiędzy Irlandią i innym państwem.

Rok wypłaty świadczeniaRok kalendarzowy, w którym wnioskodawca składa wniosek. Zaczyna się

w pierwszy poniedziałek stycznia i trwa od stycznia do grudnia.

Rok składkowyPrzedostatni rok składkowy poprzedzający rok, w którym wnioskodawca składa

wniosek.

Emerytura/renta wypłacana na zasadzie pro-rataEmerytura wypłacana proporcjonalnie do okresów ubezpieczenia/zatrudnienia

w danym kraju.

Pracownik przygranicznyPracownik przygraniczny to osoba, która pracuje w innym kraju członkowskim

niż ten, w którym mieszka, i do którego powraca co najmniej raz w tygodniu.

NiezdolnośćNiezdolność do pracy z powodu choroby.

Numer PPSOsobisty Numer Usług Publicznych. Jest to indywidualny numer, którym

należy posługiwać się podczas wszelkich działań związanych ze świadczeniami

publicznymi, w tym świadczeniami socjalnymi, potrąceniem podatku

i uprawnieniami do usług medycznych.

Obywatel kraju trzeciegoTermin określający każdą osobę niebędącą obywatelem kraju członkowskiego

UE/EOG.

WnioskodawcaOsoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia z systemu opieki społecznej.

Formularz P45Po zakończeniu okresu zatrudnienia, pracodawcy w Irlandii wystawiają

pracownikom P45. Jest to formularz zawierający liczbę tygodni zatrudnienia

oraz potrącenia dokonane od początku roku podatkowego do końca okresu

zatrudnienia.

Formularz P60Pod koniec każdego roku podatkowego, pracownicy w Irlandii wystawiają

pracownikom formularz P60. Jest to formularz, na którym wyszczególnione

są informacje dotyczące zarobków brutto oraz potrącenia dokonane w ciągu

roku na rzecz pracownika.

Odpisy kapitałoweOdpisy podatkowe z tytułu nakładu kapitału w pewnych rodzajach obrotów

handlowych, np. zakłady i maszyneria/pojazdy silnikowe będące przedmiotem

obrotu handlowego.

100

SYSTEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W IRLANDII

PRZEWODNIK DLA

OBYWATELI UE

Department of Social and Family Affairs (Ministerstwo Spraw Społecznych i Rodzinnych)

www.welfare.ie

pro

jekt

wg

ww

w.r

eddo

g.ie

SY

ST

EM

UB

EZ

PIE

CZ

EŃ

SP

OŁ

EC

ZN

YC

H W

IRL

AN

DII P

RZ

EW

OD

NIK

DL

A O

BY

WA

TE

LI U

E