Evaluation of Crop Yield and Water Productivity of

:ijswr.2020.310989.668755DOI/10.22059 (161-173ص ) 1400، فروردين 1، شماره 52ران، دوره تحقيقات آب و خاک اي

Evaluation of Crop Yield and Water Productivity of Different Hybrids of Maize with Drip-Tape

Irrigation

ELAHE MIRZAEE1, HAMED EBRAHIMIAN1*, AREZOO N. GHAMESHLOU1, OMID RAJA1

1. Department of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of

Tehran, Karaj, Iran. (Received: Oct. 3, 2020- Revised: Nov. 7, 2020- Accepted: Nov. 22, 2020)

ABSTRACT

Increasing water productivity in agricultural sector is necessary, since this sector is the largest consumer of

water in Iran. Because of higher irrigation efficiency, in particular, the reduction of losses of deep percolation

and evaporation from the soil surface, drip-tape system is a good option for irrigation. Additionally, using

varieties of a crop having high yield is another way to increase water productivity. The objective of this study

is to investigate the crop yield and irrigation water volume and to estimate the physical and economical water

productivity for different hybrids of maize by drip-tape irrigation. Field experiments were conducted at the

research farm of the Agricultural and Natural Resources College of the University of Tehran, in Karaj in 2017.

The treatments were nine hybrids of maize (BK42, KSC400, KSC260, BK65, KSC600, BK50, BK74, Barekat3

and KSC704). The results of this study showed that the type of hybrid had a significant effect on crop yield and

water productivity. Generally, among the examined varieties, the BK65 hybrid had the highest biomass

production (19.54 ton/ha) and biomass water productivity (3.43 kg/m3), and the lowest yield (10.55 ton/ha) and

grain water productivity (1.62 kg/m3). Additionally, the KSC600 hybrid had the highest grain yield (13.86

ton/ha) and grain water productivity (2.12 kg/m3) compared to other hybrids. The reason for the high biological

performance of BK65 hybrid compared to other hybrids was the higher growth of vegetative part related to

reproductive part. The BK42 and KSC260 hybrids had the lowest yield and productivity.

Keywords: Physical and Economical Water Productivity, Hybrids of Maize, Water Requirement, Karaj.

* Corresponding Author’s Email: [email protected]

https://ijswr.ut.ac.ir/issue_10582_10583.html

https://dx.doi.org/10.22059/ijswr.2020.310989.668755

1400 ، فروردين1، شماره 52، دوره تحقيقات آب و خاک ايران 162

ینوار-یاقطره یاريآب ستمياستفاده از س طيمختلف ذرت در شرا هيبريدهایآب در یورعملکرد و بهره یبررس

1اميد رجا، 1، آرزو نازی قمشلو*1، حامد ابراهيميان1الهه ميرزايی

انی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.گروه مهندسی آبیاری و آباد. 1

(2/9/1399تاریخ تصویب: -17/8/1399تاریخ بازنگری: -12/7/1399)تاریخ دریافت:

چکيده

های وری آب جزء ضرورترود، افزایش بهرهشمار میکننده آب در ایران بهبا توجه به این که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف

طور مشخص کاهش تلفات نفوذ نواری با توجه به راندمان بالا و به-ایشود. استفاده از آبیاری قطرهن بخش محسوب میای

وری های افزایش بهرهای مناسب برای آبیاری است. همچنین، یکی دیگر از راهکارعمقی و تبخیر از سطح خاک، گزینه

رد بالاتری دارند. هدف از این مطالعه بررسی عملکرد و حجم آب استفاده از هیبریدهای مختلف یک گیاه است که عملک

وری فیزیکی و اقتصادی آب هیبریدهای مختلف محصول ذرت در شرایط استفاده از های بهرهآبیاری، محاسبه شاخص

ج در کر نواری است. این مطالعه در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع-ایآبیاری قطره

، BK42 ،KSC400 ،KSC260 ،BK65 ،KSC600 ،BK50انجام شد. تیمارهای مورد بررسی نه هیبرید ذرت ) 1396در سال

BK74 ،Barekat3 ،KSC704وریداری بر عملکرد و بهره( بودند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد نوع هیبرید اثر معنی

54/19دارای بیشترین عملکرد بیولوژیکی ) BK65طور کلی هیبرید ررسی، بهدانه داشت. در میان هیبریدهای مورد ب-آب

تن در هکتار( و 55/10کیلوگرم بر مترمکعب( و کمترین عملکرد دانه ) 43/3بیولوژیکی )-وری آبتن بر هکتار( و بهره

تن 86/13رین عملکرد دانه )بیشت KSC600کیلوگرم بر مترمکعب( را داشت. علاوه بر این هیبرید 62/1دانه )-وری آببهره

کیلوگرم بر مترمکعب( را در میان سایر هیبریدها داشت. دلیل بالا بودن عملکرد 12/2دانه )-وری آببر هکتار( و بهره

کمترین BK42ها رشد بیشتر قسمت رویشی نسبت به زایشی بود. هیبرید نسبت به دیگر هیبرید BK65هیبرید بیولوژیکی

در یک گروه آماری قرار گرفتند. KSC260را داشت و با هیبرید وری عملکرد و بهره

وری فیزیکی و اقتصادی، هیبریدهای ذرت، نیاز آبی، کرج.بهره کليدی: هایواژه

مقدمهبر معیشت زندگی در یک مشکل جهانی عنوانبهکمبود آب و غذا

دهدشونیتجدگذارد. کمبود آب اثر می خشکمهینمناطق خشک و

های کشاورزی با بحران ازین موردآب نیتأمیا موجب شده در دن

چالش پیش نیتربزرگتری روبرو گردد. به همین دلیل جدی

کشاورزی افزایش تولید محصولات با حداقل نهیزم درروی دنیا

(. در چنین شرایطی، Eid & Negm 2019مصرف آب خواهد بود )

. است گرفته رارقبسیاری محققان توجه موردوری آب ارتقاء بهره

استفاده بهینه از آب در کشوری نظیر ایران با اقلیم خشک و

دراغلب مناطق آن از اهمیت خاصی در توسعه خشکمهین

متوسط میزان کهی حال درهای کشاورزی برخوردار است. فعالیت

متر است، میزان بارندگی در میلی 813بارندگی سالانه در جهان

متر بوده که میلی 228و 217ترتیب ن بهمنطقه خاورمیانه و ایرا

Mohammad Jani) متوسط جهان است سومککمتر از ی

&Yazdanian, 2014.)

[email protected]نویسنده مسئول: *

1 Water Productivity (WP)

ذرت در قسمت اعظم دنیا یک گیاه غذایی بسیار مهم است

ازشود و وسیعی کشت می صورتبههای جهان و در اغلب قاره

غلات تولید، بعد از گندم و برنج سومین محصول در میان نظر

کننده را دارد؛ زیرا ترین مصرفدر بین غلات، ذرت بیشاست.

ها، در غذای انسان و علوفه برای دام عنوان بهافزون بر مصرف

اتانول نیز جمله ازهای متنوع صنعتی صنایع تخمیر و فرآورده

(. بر اساس et al.,Huqin 2012) گیردقرار می استفاده مورد

، میزان 1396-97اورزی در سال زراعی آمارنامه وزارت جهاد کش

درصد و میزان تولید 4/3ای درصد سطح زیر کشت ذرت علوفه

درصد از کل محصولات زراعی در کشور را به خود اختصاص 4/14

(. Ahmadi et al., 2019داده است )

هایی است که برای ارزیابی یکی از شاخص 1وری آببهره

ای یک نوع گیاه مشخص بر مدیریت آبیاری، تاثیر نوع هیبریده

ی ورگیرد. بهرهقرار می استفاده موردعملکرد و میزان آب مصرفی

آب، نسبت عملکرد به آب مصرفی است که تولید به ازای هر واحد

163 ... وری آب در هيبريدهایميرزايی و همکاران: بررسی عملکرد و بهره

Kijne et al., 2003; Pereira etدهد )آب مصرفی را نشان می

al., 2012یابد وری در آن است که تولید افزایش(. افزایش بهره

دیرمفیغدون آنکه تبخیرتعرق کاهش یابد و یا اینکه تبخیرتعرق ب

پاشی و آبیاری موضعی کاهش هایی از قبیل مالچاز طریق روش

Rabieee atتولید حفظ شود و یا افزایش یابد ) کهیحال دریابد

2013 al., 2014 et al.,Bostani ; 2015 et al.,Metwally -El et Abdelraouf ;2020 et al.,ne Azzeddi 2017;et al., Marwa

2020; et al.,2020; Wang al.,.)

بهبود عملکرد دانه و زیست توده ناشی از هیبریدهای برتر،

اهمیت است؛ اما حائزهای مدیریت زراعی و آبیاری بسیار شیوه

,Cockerham, 1961; AL-Rawiشود )اغلب نادیده گرفته می

2012; Bender et al., 2013; Al-Rubaie and Al-Ubaidi,

2018; Almousawi and Hassan, 2020وری آب در (. بهره

تواند از طریق تخصیص و توزیع بهتر آب مناطق تحت آبیاری، می

تواند با استفاده از تلفات آب در مزارع می ،بهبود یابد. همچنین

اهش شدت ک ای بههای آبیاری پیشرفته از قبیل آبیاری قطرهروش

(.Grabow et al., 2004یابد )

هایی است که علاوه بر ای یکی از روشسامانه آبیاری قطره

حفظ یا افزایش عملکرد محصول، مقدار آب کاربردی را کاهش

وری آن بهره جهینت در( و El-Habbasha et al., 2014دهد )می

ی فرد به منحصرهای ای با ویژگیبیاری قطرهآیابد. آب افزایش می

دقیق و یکنواخت در تناوب صورتبهرد آب و مواد غذایی نظیر کارب

تواند موجب کاهش شوری خاک و افزایش محتوای آب بالا می

Ayarsخاک، مواد مغذی و هوادهی کافی در منطقه ریشه شود )

2020 et al.,Xylogiannis 2007;et al., Dichio ;2003 et al., .)

-های نواری استفاده میلهامروزه برای آبیاری گیاهان ردیفی از لو

ین های پایها با داشتن فشار کارکرد پایین و هزینهشود. این لوله

است. شده مطرحهای موفق در دنیا آبیاری جمله ازتهیه لوله

Ahmadali and Khalili (2009) بررسی منظور بهتحقیقی

یاقطره آبیاری) میکرو و نشتی آبیاری هایسامانه رد آب وریبهره

متوالی سال سه در پروژه اجرای از حاصل نتایج انجام دادند. پ(تی

در نواری-ایقطره آبیاری تیمارهای در آب وریبهره، داد نشان

تیمار در و مقدار بیشترین دارای درصد 100 و 80 آبی نیاز سطوح

Akbariاست. در مطالعه دیگر مقدار کمترین دارای نشتی آبیاری

dam (2010)and Nakhjavani Mogha اثر سه روش آبیاری

نواری تیپ -ایآبیاری قطره، نواری تیپ زیر سطح خاک-ایقطره

و دارچکانهای قطرهای با لولهو آبیاری قطره روی سطح خاک

درصد تامین آب مورد نیاز 100و 75، 50سطوح مختلف آبیاری

ر طوفرنگی مورد ارزیابی قرار دادند. بهگیاه را بر عملکرد گوجه

در صورتی که محدودیت منابع آبی در طول کلی، نتایج نشان داد

در زیر عمق ایروش آبیاری قطره ،فصل رشد وجود داشته باشد

وری بهرهدرصد نیاز آبی برای حصول حداکثر 75با تامین خاک

.گرددپیشنهاد میآب

وری آب استفاده از های افزایش بهرهاز روش گرید یکی

با تقویت از یک محصول مشخص است که های مختلفهیبرید

ذرت های جدید مدیریت، نقش مهمی در افزایش عملکردشیوه

ی آب ورکند. اگرچه نوع گیاه و هیبرید آن برای بهبود بهرهایفا می

وری، گسترش بسیار حیاتی است؛ اما توجه عمده در بهبود بهره

اک های جدید آبیاری است که رطوبت خهای زراعی و روششیوه

این موضوع در مقایسه با نقش رقم محصول از را حفظ کنند.

Mehrpouyan et) برخوردار استاثرگذاری و اهمیت بیشتری

al., 2014; Marwa et al., 2017; Li et al., 2018 .)Abdollahi

et al. (2014) اثر تراکم کشت و هییرید بر عملکرد و اجزاء عملکرد

کوهدشت را مورد بررسی قرار دانه هیبریدهای ذرت در منطقه

دادند. نتایج نشان داد با توجه به شرایط اقلیمی مناسب منطقه،

توان تراک کشت را افزایش داد و از طرفی اثر نوع هیبرید بر می

630و 704طوری که ارقام دار بود. بهروی عملکرد دانه معنی

Choukan (2013) بیشترین عملکرد را داشتند. در مطالعه دیگر

et al. هیبریدهایذرت با یخارج یدهایبریعملکرد ه سهیبه مقا

با نام 20نتایج نشان داد هیبرید شماره پرداختند. یداخل

70May89 تن در هکتار بالاترین عملکرد دانه 40/11با میانگین

های به بررسی اثر روش et al.Mehrpouyan ( 2014را داشت. )

مصرف و برخی خصوصیات مختلف آبیاری و کشت بر راندمان

COS16 ن،یشامل خم عملکرد در سه هیبرید مختلف لوبیا چیتی

پرداختند. به طور کلی، نتایج نشان داد هیبریدهای خمین و تلاش

درصد نسبت به هیبرید تلاش 32و 36به ترتیب COS16و

ای استفاده از آبیاری قطرهافزایش عملکرد داشتند. همچنین،

درصد نسبت به روش آبیاری سطحی 28 انه رامیانگین عملکرد د

ای، مقدار آبدر روش آبیاری قطرهاز سوی دیگر .افزایش داد

Nagoreدیگر مطالعه در کاهش یافت. درصد 32 میزانبهمصرفی

et al. (2017) های دانه، اجزای عملکرد و ویژگی-وری آببهره

دو وفیزیولوژیکی سه هیبرید ذرت شامل یک هیبرید قدیمی

هیبرید جدید، را بررسی کردند. نتایج نشان داد که حداکثر مقدار

دانه در هیبریدهای جدید بیشتر از هیبرید قدیمی -وری آببهره

است.

شود که های انجام شده مشخص میبا توجه به بررسی

استفاده از هیبریدهای مختلف یک نوع گیاه به عنوان یک راهکار

وری آب کمتر توجه شده رد و بهرهزراعی برای افزایش عملکبه

نواری با توجه به -ایاست. همچنین، استفاده از آبیاری قطره

راندمان بالا و کاهش تلفات نفوذ عمقی و تبخیر از سطح خاک،

وری های بهرهای مناسب برای آبیاری و افزایش شاخصگزینه


و بررسی عملکرد ( 1است. بنابراین، اهداف این مطالعه عبارتند از

حجم آب آبیاری هیبریدهای مختلف محصول ذرت در شرایط

های ( محاسبه شاخص2نواری و -ایاستفاده از آبیاری قطره

وری فیزیکی و اقتصادی آب برای هیبریدهای مختلف بهره

.محصول ذرت

هاروش و مواد

مشخصات مزرعه

در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی 1396این مطالعه در سال

ر منظور بررسی اثعی دانشگاه تهران واقع در کرج، بهطبی منابعو

وری آب با استفاده از نوع رقم محصول ذرت بر عملکرد و بهره

نواری انجام شد. قبل از شروع اجرای سیستم -ایآبیاری قطره

-برداری خاک توسط مته حفاری به دو صورت دستآبیاری، نمونه

40-60و 20-40، 0-20نخورده در سه عمق خورده و دست

اک انجام یی خایمیشمتر برای تعیین خصوصیات فیزیکی و سانتی

(.1شد )جدول

های کامل تصادفی با سه این آزمایش در قالب طرح بلوک

کرت آزمایشی انجام شد. مساحت 27 مجموع درتکرار و نه تیمار،

( که شامل چهار ردیف ذرت با فاصله 4×3) مترمربع 12هر کرت

تیمارها شامل نه هیبرید ذرت طول چهار متر بود.متر و سانتی 75

( نشان داده 1بودند. جانمایی هیبریدها و شماتیک طرح در شکل )

شده است.

مطالعه مورد ذرت هيبريدهای مشخصات

-این هیبریدها با توجه به زمان رسیدن از سه دسته زودرس، میان

، BK42رس و دیررس انتخاب شد که هیبریدهای زودرس شامل

KSC400 ،KSC260شامل رس؛ هیبریدهای میانBK65 ،

KSC600 ،BK50 هیبریدهای دیررس شامل وBK74 ،Barekat3

( 2بودند. مشخصات کلی این هیبریدها در جدول ) KSC704و

است.ارائه شده

خصوصيات فيزيکی و شيميايی خاک مزرعه آزمايش -1جدول

شوری عصاره

(dS/mاشباع ) pH

گینقطه پژمرد

)درصد حجمی(

ظرفیت زراعی

()درصد حجمی

وزن مخصوص

(3g/cmظاهری )

بافت

خاک

عمق درصد ذرات تشکیل دهنده خاک

(cm) رس سیلت شن

0-20 31 46 32 لوم رسی 34/1 9/28 5/11 7/7 92/1

20-40 33 46 20 لوم رسی 32/1 6/29 2/11 8/7 18/3

40-60 36 41 23 لوم رسی 33/1 2/29 9/11 8/7 09/3

جانمايی هيبريدهای ذرت و شماتيک طرح -1شکل

مشخصات کلی هيبريدهای ذرت مورد مطالعه -2 جدول

هیبرید

زودرس رس انیم ررسید مشخصات BK74 Barkat3 KSC704 BK50 BK65 KSC600 BK42 KSC260 KSC400

130-

120 یکیولوژیزیف دنیرس تا روز تعداد 115-120 120-125 100* 115-130 120-128 120* 125-135 125-120

(cm) بوته ارتفاع نیانگیم 208 206 225* 215* 290 255* 300 280 280

(cm) بلال طول متوسط *26/19 *46/17 *33/18 20 26 54/17* 25 28 25

(ton/ha) تر عملکرد نیانگیم 46-45* 36-35* 40* 44-43* 90 57-56* 75 85 75

(ton/ha) دانه عملکرد نیانگیم 11-10 11-10 11-10* 14-13* 14 11-10* 12 14 12 (g) دانه هزار وزن 280 290 354* 180 477* 447* 374* 396* 409*

کشت مناسب منطقه معتدل معتدل - مناطق همه ریگرمس - معتدل ریگرمس معتدل

-علوفه

دانه دانه-علوفه دانه-علوفه

-علوفه

*دانه کاربرد *دانه-علوفه دانه-علوفه *دانه-علوفه دانه انهد-علوفه

مطالعه یهاافتهي*


یاريآب انجام نحوه و یآب ازين محاسبه

ای و با استفاده از نوارهای تیپ قطره صورتبهآبیاری مزرعه

متری، دبی دو لیتر بر سانتی 30های چکاندار با فاصله قطرهپلاک

( انجام شد. عملیات کاشت barساعت و فشار کارکرد یک بار )

انجام شد. 1396ماه سال صورت دستی در اواخر اردیبهشتبه

فاده تعرق با است-منظور تعیین نیاز آبیاری، میزان تبخیربه

از رابطه زیر محاسبه شد.

𝐸𝑇𝑐 (1رابطه ) = 𝐾𝑐 𝐸𝑇𝑜

تبخیرتعرق cETتعرق گیاه مرجع، -تبخیر oETکه در آن

تبخیرتعرق (. Allen et al., 1998) استضریب گیاهی cKگیاه و

های با استفاده از داده CROPWATگیاه مرجع توسط نرم افزار

ایستگاه هواشناسی مزرعه محاسبه شد. ضریب گیاهی در مراحل

ضریب . فائو تعیین گردید 56مختلف رشد، براساس نشریه شماره

های ابتدایی، توسعه، میانی ( و طول روزهای دورهcKگیاهی ذرت )

اما با توجه به تفاوت زمان برداشت ؛ ( ارائه شده است3و در جدول )

هیبریدهای مختلف دوره انتهایی در نهایت با مقدار فرض شده

متفاوت بود. لازم به ذکر است مطابق با دستورالعمل ارائه شده در

مقادیر ضرایب گیاهی با استفاده از پارامترهای 56نشریه فائو

رطوبت نسبی، سرعت باد و ارتفاع گیاه اصلاح شد. ذرت یاهيگ بيطول دوره رشد و ضرا -3 جدول

طول دوره رشد ضرایب گیاهی

نام گیاه کل اولیه میانی انتهایی

مرحله

پایانی

مرحله

میانی

مرحله

توسعه

مرحله

اولیه

ذرت 20 35 40 30 125 3/0 2/1 6/0

تعرق معادله بیلان -های برآورد تبخیریکی دیگر از روش

(. با توجه به میزان آبیاری در یک آبیاری و 2آب است )معادله

تعیین تغییرات رطوبت آب در خاک قبل از دو آبیاری متوالی و با

توجه به چگالی ظاهری خاک و عمق ریشه، میزان تبخیرتعرق

گیری رطوبت خاک به (. شش نمونه3د )معادله شوگیاه برآورد می

-40، 0-20گیری توسط آگِر در سه عمق، روش وزنی و با نمونه

، در هر نوبت بیترت نیا بهمتر انجام شد. سانتی 40-60و 20

میزان رطوبت خاک برای نه هیبرید و هر هیبرید در سه عمق و

ط پلات گیری از وسنمونه خاک تعیین شد. نمونه 27 درمجموع

برای تمامی هیبریدها انجام شد. در این مطالعه از موردنظر

ت تعرق بود، حداکثر رطوب-که نیاز آبیاری بر اساس تبخیرآنجایی

دلیل استفاده از خاک به حد ظرفیت زراعی رسید و همچنین به

بود. شده ای، میزان نفوذ عمقی صفر لحاظ آبیاری قطره

𝐼 (2رابطه ) = 𝐸𝑇 ± ∆𝑆 + 𝐷𝑃

𝑆∆ (3رابطه ) = (𝜃2 − 𝜃1) × 𝑍 × 𝜌𝑏

تغییرات ذخیره ∆S(، mmتعرق )-تبخیر ETکه در آن

رطوبت 𝜃1و 𝜃2(، mmنفوذ عمقی ) DP(، mmرطوبت خاک )

( mmط ریشه )عمق متوس Zوزنی خاک قبل از دو آبیاری متوالی،

( است.3g/cmچگالی ظاهری خاک ) 𝜌𝑏و

با توجه به تعداد زیاد هیبریدها و دور آبیاری کوتاه،

گیری رطوبت خاک در منطقه ریشه برای هر هیبرید در اندازه

بر بود. بنابراین در این طول کل فصل رشد بسیار دشوار و زمان

وبت آبیاری مطابق تعرق گیاهان فقط در سه ن-مطالعه مقدار تبخیر

با سه دوره توسعه، میانی و انتهایی رشد هیبریدها تعیین شد. در

نهایت در این مطالعه، عمق آب آبیاری به روش علمی و براساس

فائو( تعیین شد. دور 56محاسبات نیاز آبی گیاه )نشریه شماره

آبیاری نیز مطابق با خصوصیات خاک و دور آبیاری رایج برای

ای سه روز در نظر گرفته شد. براساس به روش قطره آبیاری ذرت

تجربیات و تحقیقات مختلف در این مزرعه پژوهشی، حداکثر دور

آبیاری برای گیاه ذرت با توجه به خصوصیات خاک شش روز است.

سپس، مطابق با نیاز آبی، حجم آب مورد نیاز با استفاده از کنتور

های مورد آزمایش پلاتشده در ابتدای سامانه، به حجمی تعبیه

داده شد.

یوربهره یهامحاسبه شاخص

برداری از محصول در دو نوبت برداشت عملیات برداشت و نمونه

برداری علوفه به این صورت است ای انجام شد. نمونهعلوفه و دانه

متری از ابتدا و سانتی 75های وسط کرت و با فاصله که از ردیف

و قسمت هوایی انتخابصورت تصادفی انتهای کرت چهار بوته به

و به شدهمنتقلشود. سپس به گرمخانه و وزن می جداشدهآن

گراد خشک و دوباره درجه سانتی 74ساعت در دمای 72مدت

شود تا بتوان وزن خشک یا عملکرد زیست توده را توزین می

(. زمان برداشت et al.,Salazar -Rodríguez 2009دست آورد )به

برداشت علوفه برای ی مختلف متفاوت بود. دهایبریهدر محصول

روز بعد از 83( KSC260و BK42 ،KSC400هیبریدهای زودرس )

روز بعد از KSC600 ،98 جزبهکاشت و برای سایر هیبریدهای

روز بعد از کاشت انجام شد. KSC260 ،114کاشت و برای هیبرید

ها کاملا بوته شده وبرداشت دانه زمانی است که آبیاری قطع

درصد باشد. برای نمونه14باشند و رطوبت دانه شده خشک

متری از سانتی 75های وسطی کرت و با فاصله برداری، از ردیف

تصادفی برداشت شد. طوربههای چهار بوته ابتدا و انتها، بلالوری فیزیکی و اقتصادی آب با توجه به عملکرد بهره

وری آب بهره انه محاسبه شد.محصول به دو صورت علوفه و د

-وری فیزیکی آب است، بهآبیاری که معمولاً اصطلاح رایج بهره

(:Kijne et al., 2003شود )تعریف می (4)صورت رابطه

𝑊𝑃𝐼 (4رابطه ) =𝑌

𝐼


)مترمکعب( مقدار آبیاری در طول فصل زراعی Iکه در آن

IWPمیزان عملکرد دانه یا علوفه )کیلوگرم( است. همچنین Yو

وری آب و که به طور معمول با اختصار بهره وری آب آبیاریبهره

شود )کیلوگرم بر متر مکعب(.وری آب کل مشخص میبهره

یا میزان دشدهیتولوری اقتصادی ارزش محصول در بهره

ختلف ذرت، ارزش فروش و سود مدنظر است. در هیبریدهای م

میزان عملکرد کهییآنجا ازاما ؛ بازارپسندی متفاوت نیست

شود واقع می مؤثروری اقتصادی، متفاوت خواهد بود لذا در بهره

(Kijne et al., 2003:)

𝑊𝑃𝐸𝐶𝑂 (5رابطه ) = 𝐼𝑛𝑐𝑜𝑚𝑒

𝐼

𝑊𝑃𝐸𝐶𝑂 میزان درآمد )تومان( و Incomeدر آن که

وری اقتصادی )تومان بر مترمکعب( است. بهره

انجام شد. Rافزار محاسبات آماری با استفاده از نرم

در این پژوهش، ازیموردنهمچنین رسم نمودارها و محاسبات

انجام شد. Microsoft Excelافزار توسط نرم

نتايج و بحث

نشان داد خصوصیات هیبریدهای مختلف اعم از نتایج این مطالعه

تاریخ گلدهی، تاریخ ظهور بلال، طول دوره رشد علوفه، طول دوره

-(. همان4رشد دانه، طول بلال و ارتفاع بوته متفاوت است )جدول

به عنوان یک هیبرید KSC600طور که شرح داده شد، هیبرید

این هیبرید رس معرفی شده است اما این مطالعه نشان دادمیان

برای منطقه کرج دیررس است.

تعرق-ميزان تبخير

تعرق گیاهان در سه نوبت آبیاری مطابق با مرحله -مقدار تبخیر

توسعه، میانی و انتهای در طول دوره رشد براساس تعیین رطوبت

ای خاک در منطقه ریشه )قبل و بعد از آبیاری( تعیین شد. خلاصه

( ارائه شده است.2)تعرق در شکل -از نتایج تبخیر

تعرق برآورد شده توسط فائو -نتایج نشان داد میزان تبخیر

تواند متفاوت و در نتیجه نیاز آبی هیبریدهای مختلف ذرت می

همچنین نتایج نشان داد در مرحله توسعه برای اکثر باشد.

ها آبیاری و در مرحله میانی رشد در اکثر رقمهیبریدها بیش

BK65)زودرس(، BK42هیبریدهای ست.آبیاری رخ داده اکم

رق تع-)دیررس( دارای بیشترین میزان تبخیر BK74رس( و )میان

رس( و )میان KSC600)زودرس(، KSC400و هیبریدهای

Barekat3 تعرق در تمامی -)دیررس( دارای کمترین میزان تبخیر

ها بودند.دوره

خصوصيات هيبريدهای مختلف ذرت -4جدول

ویژگی رقم

زودرس رسمیان زودرس

KSC400 KSC260 BK42 KSC600 BK65 BK50 KSC704 BK74 Barekat3

خرداد 24 خرداد 24 خرداد 24 تاریخ کاشت

خرداد 29 خرداد 29 خرداد 29 زنیتاریخ جوانه

تاریخ گلدهی

)روز بعد از کاشت( 27 26 23 38 28 26 31 27 31

تاریخ ظهور بلال

عد از کاشت()روز ب 51 50 45 75 54 50 62 54 62

98 98 98 98 83 104 83 83 83 طول دوره رشد علوفه )روز(

113 113 113 113 113 120 99 99 99 طول دوره رشد دانه )روز(

21/24 58/20 45/19 54/17 66/19 41/16 33/18 46/17 66/19 متر()سانتی طول بلال

روز بعد از 100 روز بعد از کاشت )دوره ميانی(، ج( 73روز بعد از کاشت )دوره توسعه(، ب( 49ی الف( اريبا مقدار عمق آب واقعی تعرق-ريتبخ سهيمقا -2 شکل

(يیکاشت )دوره انتها

051015202530

ET

ز)رو

ه س

درر

متی

يل(م

نوع هيبريد

ET (mm)

عمق آبياری

051015202530

ET

ز)رو

ه س

درر

متی

يل(م

نوع هيبريد

ET (mm)

عمق آبياری

0

5

10

15

20

25

ET

ز)رو

ه س

درر

متی

يل(م

نوع هيبريد

ET (mm)

عمق آبياری


ميزان آب آبياری

با توجه به متفاوت بودن طول دوره رشد علوفه و دانه در

محصول ذرت، مقدار آب آبیاری برای هر هیبریدهای مختلف

(. با توجه به این که برداشت علوفه 5هیبرید متفاوت است )جدول

رس و برای هیبریدهای زودرس نسبت به هیبریدهای میان

بنابراین زمان قطع آبیاری برای دیررس زودتر انجام شد.

رس و دیررس هیبریدهای زودرس نسبت به هیبریدهای میان

شد. لذا مقادیر آب آبیاری کمتری برای هیبریدهای زودتر انجام

دست آمد. بر رس نسبت به هیبریدهای زودرس بهدیررس و میان

بیشترین میزان و هیبریدهای KSC600این اساس، هیبرید

زودرس کمترین میزان آب آبیاری را دارند. شایان ذکر است

است دلیل عدم اطلاع از نیاز آبی دقیق هر هیبرید، ممکن به

آبیاری برای برخی هیبریدها وجود داشته باشد. آبیاری یا بیشکم

های رشد علوفه و دانهميزان آب آبياری در هيبريدهای مختلف برای دوره -5جدول

(ha3m-1) مقدار آب آبیاری در طول دوره رشد رقم

علوفه دانه

5/5183 1/5144 BK42

KSC400 1/5144 5/5183 زودرس

5/5183 1/5144 KSC260

2/6526 7/5690 BK65

KSC600 4/6114 2/6526 رسانیم

2/6526 7/5690 BK50

2/6526 7/5690 BK74

Barekat3 7/5690 2/6526 ررسید

2/6526 7/5690 KSC704

عملکرد بيولوژيکی

منظور از عملکرد بیولوژیکی همان وزن خشک علوفه است. تحلیل

( ارائه شده است. 6د بیولوژیکی در جدول )تجزیه واریانس عملکر

وری ماده خشک و دانه تحت دهد عملکرد و بهرهنتایج نشان می

براساس آزمون دانکن ،همچنین تاثیر نوع رقم ذرت قرار دارد.

درصد 5میانگین عملکرد وزن خشک در ارقام مختلف در سطح

برید (. با توجه به این مقایسه هی6است )جدول دار بوده معنی

BK65 دارای بالاترین عملکرد بیولوژیکی است؛ اما با تمامی

در یک گروه آماری BK42و KSC260هیبریدها به جز هیبرید

در بررسی تاثیر et al.Estakhroye (2015) (.3قرار دارد )شکل

خشکی موضعی بر عملکرد وزن خشک و شاخص برداشت ذرت با

مصرفی و عملکرد وزن بیان کردند میزان آب KSC704هیبرید

مترمکعب و 8760ترتیب برابر خشک در تیمار آبیاری کامل به

در Li et al. (2018)تن بر هکتار برآورد شد. همچنین، 9/21

بررسی تفاوت در رشد، گسترش و تجمع ماده منظوربهپژوهشی

خشک، همچنین، جذب و توزیع پتاسیم در هیبریدهای مختلف

دهای جدید روند گسترش کندتر، طول ذرت دریافتند که هیبری

ت به تری نسبتر، سطح برگ بیشتر و پیری آرامدوره رشد طولانی

علاوه، هیبریدهای جدید رشد تر دارند. بههیبریدهای قدیمی

-از هیبریدهای قدیمی سرعتبهها بیشتری دارند و وزن خشک آن

یابد.تر افزایش می

عملکرد دانه

( ارائه شده است. بر 7تجزیه واریانس عملکرد دانه در جدول )

درصد 5اساس آزمون دانکن مقایسه میانگین وزن دانه در سطح

دار بوده است. بر این اساس بیشترین مقدار وزن دانه در معنی

(. هیبرید 4اختصاص یافت )شکل KSC600هکتار به هیبرید

KSC600 های بسیار کوچک نهنسبت به سایر هیبریدها دارای دا

هستند؛ ولی تفاوت آن با سایر هیبریدها، وجود دو بلال در یک

بوته است.

باشد(می 022/0شده برای اين تجزيه واريانس محاسبه p-value)مقدار ایتجزيه واريانس عملکرد بيولوژيکی )وزن خشک( ذرت علوفه -6جدول

SOV df SS MS sF صفت مورد مطالعه

عملکرد بیولوژیکی

095/3* 98/24 8/199 8 واریته

07/8 3/145 18 خطا

1/345 26 کل

72/11 تغییراتضریبSOV تغییرات، منبعdf ،درجه آزادیSS ،مجموع مربعاتMS ،میانگین مربعاتsF درصد است. 5دار در سطح باشد و * اختلاف معنیمی شدهآزمون فیشر محاسبه


درصد 5مقايسه عملکرد وزن خشک ذرت علوفه هيبريدهای مختلف بر اساس آزمون دانکن در سطح -3شکل

ندارند( دارمعنی اختلاف درصد 5احتمال سطح در دانکن آزمون بر پایه مشترک، حرف یک )نمادهای دارای

تجزيه واريانس عملکرد دانه -7جدول

باشد(می 041/0ريانس شده برای اين تجزيه وامحاسبه p-value)مقدار

SOV df SS MS sF صفت مورد مطالعه

عملکرد دانه

65/2* 46/5 68/43 8 واریته

06/2 07/37 18 خطا

75/80 26 کل

72/11 تغییراتضریب

SOV تغییرات، منبعdf ،درجه آزادیSS ،مجموع مربعاتMS ،میانگین مربعاتsF درصد است. 5دار در سطح باشد و * اختلاف معنیفیشر محاسبه شده میآزمون

درصد 5مقايسه عملکرد دانه هيبريدهای مختلف بر اساس آزمون دانکن در سطح -4شکل

(.ندارند دارمعنی اختلاف درصد 5احتمال سطح در دانکن آزمون بر پایه مشترک، حرف یک دارای )نمادهای

13)(20 et al.Choukan 22منظور مقایسه عملکرد به

هیبرید ذرت تولید شده در خارج و داخل کشور ایران پژوهشی

کرج، شیراز، قراخیل قائمشهر، مغان، در هشت شهر مختلف

انجام دادند. هیبرید مشترک با میاندوآب، دزفول، اصفهان و ایلام

بود که عملکرد دانه آن در شهر کرج KSC704پژوهش حاضر

ای مطالعه et al.Salemi (2015)ر هکتار برآورد شد. تن ب 17/9

آبیاری بر عملکرد دانه ذرت انجام دادند که به منظور بررسی کم

کیلوگرم بر هکتار 9450در تیمار آبیاری کامل میزان عملکرد دانه

یبرا ایهمطالع Owusu et al. (2018)همچنین برآورد شد.

در ی ذرتدیبریه بیترک 45 ی برداریو پا یعملکرد نسب یابیارز

ریعملکرد دانه و سا یها بر روداده .دادندانجام های مختلفمحیط

نشان داد هاآن شد. نتایج یآورهر مکان جمع یبرا یصفات زراع

b

ab

b

a

ab

a

ab

aa

0

5

10

15

20

25

BK42 KSC400 KSC260 BK65 KSC600 BK50 BK74 Barekat3 KSC704

ی يک

وژول

بيرد

لکعم

(ار

کت ه

برن

ت)

هيبريد ذرتزودرس رسميان ديررس

c

abcbc

aba

c

abc

ab ab

0

4

8

12

16

BK42 KSC400 KSC260 BK65 KSC600 BK50 BK74 Barekat3 KSC704

ه دان

د کر

ملع

(ار

کت ه

برن

ت)



سایر وداری بر عملکرد دانه ها اثر معنیاثر متقابل آنکه ژنوتیپ و

دارد.صفات زراعی

بيولوژيکی-وری آببهره

بیولوژیکی که با عملکرد وزن خشک در ارتباط -ری آبوبهره

داری در ارقام مختلف است، بر اساس آزمون دانکن اختلاف معنی

حال مقایسه میانگین در ارقام (. با این8دهد )جدول را نشان نمی

( نشان داده شده است. 5مختلف ذرت صورت گرفته که در شکل )

-وری آبین بهرهبالاتر BK65دهد هیبرید نتایج نشان می

بیولوژیکی را از بین تمامی هیبریدها دارا است که با هیبریدهای

BK50 ،Barekat3 ،BK74 وKSC400 در یک گروه آماری قرار

وری مورد ترین بهرهپایین BK42است. در این میان هیبرید گرفته

است.نظر را به خود اختصاص داده ولوژيکیبي-وری آبتجزيه واريانس بهره -8جدول

باشد(می 069/0شده برای اين تجزيه واريانس محاسبه p-value)مقدار صفت مورد

مطالعهSOV df SS MS sF

-وری آببهره

بیولوژیکی

ns29/2 58/0 61/4 8 واریته

25/0 53/4 18 خطا

14/9 26 کل


SOV تغییرات، منبعdf آزادی، درجهSS ،مجموع مربعاتMS ،میانگین مربعاتsF

داری وجود ندارد.اختلاف معنی nsباشد، آزمون فیشر محاسبه شده می

درصد 5بيولوژيکی هيبريدهای مختلف بر اساس آزمون دانکن در سطح -وری آبمقايسه بهره -5شکل

(.ندارند دارمعنی اختلاف درصد 5حتمال ا سطح در دانکن آزمون بر پایه مشترک، حرف یک دارای )نمادهای

دانه-وری آببهره

دانه در -وری آببر اساس آزمون دانکن مقایسه میانگین بهره

(. از 9دار بود )جدول درصد معنی 5هیبریدهای مختلف در سطح

از بالاترین عملکرد دانه برخوردار KSC600که هیبرید آنجایی

ز در بالاترین سطح نسبت به دانه نی-وری آباست از لحاظ بهره

اما با هیبریدهای (.6است )شکل دیگر هیبریدها قرار گرفته

KSC400 ،KSC260 ،KSC704 ،BK65 وBarekat3 در یک گروه

طبق مطالعه داری ندارد.ها اختلاف معنیآماری قرار گرفته و با آن

Nagore et al. (2017) دانه در -وری آبحداکثر مقدار بهره

ز متر( بیشتر اکیلوگرم بر هکتار بر میلی 25ای جدید )هیبریده

ری ومتر( است. بهرهکیلوگرم بر هکتار بر میلی 23هیبرید قدیمی )

دانه بیشتر در هیبریدهای جدید با عملکرد دانه بالاتر در -آب

-های آبی مشاهده شد که نتیجه پوشش گیاهی بزرگتمامی رژیم

در et al.Aliabadi (2015)تر در این هیبریدها بود. همچنین،

وری آب ذرت بذری را در سه سامانه آبیاری نشتی، پژوهشی بهره

-بهره ترتیب میانگینای را ارزیابی کردند؛ که بهسنترپیوت و قطره

، 42/0وری آب برای عملکرد دانه در سه سامانه آبیاری فوق برابر با

ای لعهکیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد. در مطا 48/0و 46/0

تاثیر آبیاری یک در میان Mosavat (2015) Kiani andدیگر

وری آب گیاه ذرت را بررسی کردند. در و شیرین بر بهره آب شور

15/2وری آب دانه تیمار بدون تنش میانگین دو سال بهره

کیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد.

دانه-وری آبتجزيه واريانس بهره -9جدول

باشد(می 042/0شده برای اين تجزيه واريانس محاسبه p-value)مقدار SOV df SS MS sF صفت مورد مطالعه

دانه-وری آببهره

63/2* 13/0 03/1 8 واریته

05/0 88/0 18 خطا

91/1 26 کل


SOV تغییرات، منبعdf ،درجه آزادیSS بعات، مجموع مرMS ،میانگین مربعاتsF درصد است. 5دار در سطح و * اختلاف معنی باشدآزمون فیشر محاسبه شده می

c

abc

bc

a

abc

ab

abc

abcab

0

1

2

3

4

BK42 KSC400KSC260 BK65 KSC600 BK50 BK74 Barekat3KSC704

بی آ

ورره

به-

یيک

وژول

بي

(ب

کعرم

متر

م بگر

لوکي

)



درصد 5دانه هيبريدهای مختلف بر اساس آزمون دانکن در سطح -وری آب. مقايسه بهره6شکل

(.ندارند دارمعنی اختلاف درصد 5ل احتما سطح در دانکن آزمون بر پایه مشترک، حرف یک دارای )نمادهای

علوفه -وری اقتصادیبهره

که جنبه اقتصادی بسیار حائز اهمیت است، در این از آنجایی

وری آب از نظر اقتصادی نیز مورد بررسی قرار گرفته پژوهش بهره

رسد. است. گیاه ذرت به دو صورت علوفه و دانه به فروش می

-وری اقتصادیدو زیرمجموعه بهره وری اقتصادی بهبنابراین، بهره

طور کلی در خصوص شود. لازم به ذکر است بهعلوفه و دانه می

ذرت، سه عملکرد علوفه )تر(، بیولوژیکی )علوفه خشک( و دانه

وری وری اقتصادی، بهرهقابل گزارش است. اما در گزارش بهره

شود. دانه بررسی می-وری اقتصادیعلوفه و بهره -اقتصادی

وفه عل-وری اقتصادیساس آزمون دانکن مقایسه میانگین بهرهبرا

داری درصد اختلاف معنی 5در هیبریدهای مختلف ذرت در سطح

(. قیمت ذرت علوفه بر اساس نرخ روز 10نشان دادند )جدول را

تومان در نظر گرفته شد. بر این 400(، 1396)قیمت تابستان سال

ری وعلوفه بالا، بیشترین بهره وریبا توجه بهره BK50اساس هیبرید

(. عملکرد 7اقتصادی از نظر علوفه را نیز به خود اختصاص داد )شکل

است اما عملکرد BK50کمتر از هیبرید BK65علوفه هیبرید

است. از BK50بیشتر از هیبرید BK65بیولوژیکی )خشک( هیبرید

ستفاده ا وری اقتصادی بیولوژیکی از عملکرد علوفهطرفی چون در بهره

BK50وری اقتصادی هیبرید شود لذا به همین دلیل است که بهرهمی

شده است. BK65بیشتر از هیبرید

علوفه -وری اقتصادی. تجزيه واريانس بهره10جدول

باشد(می 00011/0شده برای اين تجزيه واريانس محاسبه p-value)مقدار SOV df SS MS sF صفت مورد مطالعه

علوفه-وری اقتصادیبهره

29/8** 560758 4486062 8 واریته

67612 1217015 18 خطا

5703077 26 کل

69/7 تغییراتضریبSOV تغییرات، منبعdf ،درجه آزادیSS ،مجموع مربعاتMS ،میانگین مربعاتsF درصد است. 1دار در سطح * اختلاف معنیو * باشدآزمون فیشر محاسبه شده می

درصد 5وری اقتصادی علوفه هيبريدهای مختلف بر اساس آزمون دانکن در سطح مقايسه بهره -7شکل

(.ندارند دارمعنی اختلاف درصد 5احتمال سطح در دانکن آزمون بر پایه مشترک، حرف یک دارای های)نماد

bab ab

ab a

bab

a a

0

1

2

3


بی آ

ورره

به-

نهدا

(ب

کعرم

متر

م بگر

لوکي

)

هيبريد ذرتزودرس ميان رسديررس

cd

abc

d

ab

d

a

bcd

ababc

0

1000

2000

3000

4000

5000


یاد

صقت

ی اور

ره به

-فه

لوع

(ب

کعر م

متر

ن بما

تو)

هيبريد ذرتزودرس ميان رس ديررس


دانه -وری اقتصادیبهره

در دانه-وری اقتصادیآزمون دانکن مقایسه میانگین بهرهبر اساس

شده است )جدول دار نشان دادهدرصد معنی 5ارقام مختلف در سطح

تومان با توجه به قیمت 1400ای، کیلویی (. نرخ روز ذرت دانه11

در نظر گرفته شد. لازم به ذکر است، 1396آن در تابستان سال

ی ندارند؛ اما از لحاظ بازارپسندی هیبریدهای مختلف قیمت متفاوت

ممکن است در یک گروه نباشند. در این پژوهش بازارپسند بودن

است. با توجه به مقایسه میانگین، هیبرید مورد بررسی قرار نگرفته

KSC600 (. 8دانه را داشت )شکل -وری اقتصادیبالاترین مقدار بهره

علوفه در تمامی وری اقتصادی آب برای تولید طور کلی، بهرهبه

وری اقتصادی برای تولید دانه بدست آمد هیبریدهای بیشتر از بهره

که نتیجه بسیار حائز اهمیت و کاربردی است. دانه -وری اقتصادیتجزيه واريانس بهره -11جدول

صفت مورد

مطالعهSOV df SS MS s F

وری بهره

علوفه-اقتصادی

56/1* 560758 1207024 8 واریته

96470 1736466 18 خطا

2943530 26 کل


SOV تغییرات، منبعdf ،درجه آزادیSS ،مجموع مربعاتMS ،میانگین مربعاتsF

درصد است. 5دار در سطح * اختلاف معنی باشدآزمون فیشر محاسبه شده می

درصد 5هيبريدهای مختلف بر اساس آزمون دانکن در سطح دانه-وری اقتصادیمقايسه بهره. 8شکل

(.ندارند دارمعنی اختلاف درصد 5احتمال سطح در دانکن آزمون بر پایه مشترک، حرف یک دارای )نمادهای

گيرینتيجه

ت هایی اسای یکی از روشبا توجه به این که سامانه آبیاری قطرهه علاوه بر حفظ یا افزایش طوری ککه دارای راندمان بالا بوده به

عملکرد محصول، مقدار آب کاربردی را کاهش )از طریق کاهش ن، آ جهینت دردهد و تلفات نفوذ عمقی و تبخیر از سطح خاک( می

نوع ریتاث یابیارز ،یابد. همچنینوری آب افزایش میبهره یآب مصرف زانیمشخص بر عملکرد و م اهینوع گ کی یدهایبریه نیابنابراین . زراعی حائز اهمیت استراهکار بهعنوان یک به

هبودب بر ذرت مختلف هیبریدهای ریتاث یبررس منظوربه مطالعهی آب از جمله عملکرد، دانه و بیولوژیکی و نیز وربهره هایشاخص

.دش انجامنواری -ایبا استفاده از آبیاری قطره وری اقتصادیبهره بریدهی نوع داد نشان طالعهم نیا از حاصل جینتاطور کلی به

اساس بر .داشتدانه -آب یوربهره و عملکرد بر یداریمعن اثرمورد هیبریدهای انیدر م ،مطالعه نیاز ا دست آمدهبه جینتا

طور کلی به است. رسانیم یک هیبرید BK65 هیبرید ،یبررستن در 54/19دارای بیشترین عملکرد بیولوژیکی ) BK65هیبرید کیلوگرم بر مترمکعب( 43/3بیولوژیکی ) -وری آببهره هکتار( و

تن بر هکتار( 86/13بیشترین عملکرد دانه ) KSC600و هیبرید لیدلکیلوگرم بر مترمکعب( را داشت. 02/2دانه )-وری آبو بهره

گرینسبت به د BK65 دیبریه یکیولوژیبالا بودن عملکرد بد. بو یشیزانسبت به یشیقسمت رو شتریرشد ب هادیبریه

رسد دلیل بالا بودن عملکرد دانه در هیبرید به نظر میهمچنین

KSC600است بوته کی در بلال دو وجود نسبت به سایر هیبریدها است. یمورد بررس هیبریدهای گریآن نسبت به د تیکه تنها مز

هیبریدهای به نسبت یکوچک اریبس یهادانه KSC600 هیبرید .ردیگیم قرار استفاده مورد یلیآج رتذ منظور به و دارد گرید

و با رقم ی را داشتوربهره و عملکردکمترین BK42 هیبریدKSC260 ارزش کهییآنجا از. است برخوردار یکسانی عملکرد از

یصاداقت یوربهره جینتا ندارد، یتفاوت بازار در مختلف هیبریدهایات تحقیق شود درپیشنهاد می. استمشابه با عملکرد متناظر آن

به بر درآمد کشاورز هیبرید ذرت نوع ریتاث یاقتصاد لیتحل آتی، د. انجام شوکشت یبرا یاقتصاد هیبرید نیبهتر یمنظور معرف

تعرق -نتایج این تحقیق نشان داد که مقدار تبخیرهمچنین

در هیبریدهای مختلف ذرت متفاوت است. بنابراین ضروری است

مختلف ذرت در طول فصل رشد مقدار ضریب گیاهی هیبریدهای

ری برای تریزی آبیاری دقیقدر تحقیقات آتی تعیین شود تا برنامه

وری آب انجام شود.این هیبریدها به منظور افزایش بهره

"گونه تعارض منافع بين نويسندگان وجود نداردهيچ"

aba

a

aba

bab

a ab

0

1000

2000

3000


یاد

صقت

ی اور

ره به

-نه

دا

(ب

کعر م

متر

ن بما

تو)

هيبريد ذرتزودرس ميان رس ديررس


REFERENCES

Abdelraouf, R. E., El-Shawadfy, M. A., Ghoname, A.

A. and Ragab, R. (2020). Improving Crop

Production and Water Productivity Using a New

Field Drip Irrigation Design. Plant

Archives, 20(Suppl. 1): 3553-3564

Abdollahi, Y., Azizi, Kh and Khorgami, A. (2014). The

effects plant density and cultivar on yield and yield

component of corn (Zea mays L.), Journal of

Agronomy Sciences, 4(5): 43.

Ahmadali, J. and Khalili, M. (2009). Study on Yield and

Water Use Efficiency of Drip Tape and Furrow

Irrigation Systems in Single and Two-Row

Planting Systems of Grain Corn, Iranian Journal of

Irrigation and Drainage, 3(2): 71-78.

Ahmadi, K., Abedzadeh, H.R., Hatami, F., Abeshah, H.

and Kazemian, A. (2019). Agricultural Statistics-

crop year 2017-2018, 1:95p.

Akbari, S. and Nakhjavani Moghadam, A.

(2010). Effect of Three Methods of Micro-

irrigation and Irrigation Levels on Yield of

Tomato, Journal of water and soil, 24(3): 574. (In

Persian)

Aliabadi, H., Alizadeh, A. and Erfani, A.

(2015). Energy and Water Productivity under

Different Irrigation Systems, (Case Study of Corn

in Jovain Agro-Industry), Iranian Journal of

Irrigation & Drainage, 9(4): 571-582. (In Persian)

Allen, R. G., Pereira, L. S., Raes, D. and Smith, M.

(1998). Crop evapotranspiration-Guidelines for

computing crop water requirements-FAO

Irrigation and drainage paper 56. Fao, Rome,

300(9), D05109.

Almousawi, S. H. and Hassan, W. A. (2020). Evaluation

of The Performance of Triple, Single Crosses and

Their Inbred in Bred Lines of Maize Under Two

Plant Population, Plant Archives. 20(1): 1705-

1716.

AL-Rawi ,O.H.I.(2012). Genetic analysis in single and

three- evaluation of the performance of triple, single

crosses and their inbred in bred lines 1715 WAY

crosses of maize. Ph.D. College of Agriculture-

ALAnbar University. Field Crops Department.

139.

Al-Rubaie, M. A. and Al-Ubaidi, M. O. G. (2018).

Response of Maize Yield and Yield Components

to Tillage System and Plant Populations. The Iraqi

Journal of Agricultural Science. 49(6): 944.

Ayars, J. E., Johnson, R. S., Phene, C. J., Trout, T. J.,

Clark, D. A. and Mead, R. M. (2003). Water Use

by Drip-Irrigated Late-Season Peaches. Irrigation

Science, 22(3-4): 187-194.

Azzeddine, C., Mostapha, B. B. and Houria, C. (2020).

Influence of Regulated Drip Irrigation on

Productivity and Physicochemical Traits of

Tomato ‘Tofane’under Hot Desert

Climate. Journal of Horticultural

Research. 1(ahead-of-print).

Bender, R.R., J.W. Haegele, M.L. Ruffo and Below,

F.E. (2013). Nutrient uptake partitioning and

remobilization in modern transgenic insect-

protected maize hybrids. Agronomy Journal,

105(1): 161-170.

Bostani. F., Mohammadi., H. and Moeinodini., Z.

(2014). Consequences to Irrigation Groundwater

Price and Quotas Policies in Fars Province

(Positive Mathematical Programming Approach

Corrected), Water Engineering, 7(20):65-78. (In

Persian)

Choukan, R., Estakhr, A., Haddadi, H., Shiri, M. R.,

Anvari, K., Afarinesh, A., Darkhal, H. and

Ghasemi S. (2013). Comparison of Yield of

Foreign Maize Hybrids with Local Cultivars, Seed

and Plant Improvment Journal, 29(4): 747-760.

(In Persian)

Cockerham C.C. (1961). Implications of genetic

variance in a hybrid-breedingprogram. Crop

Science., 1: 47-52.

Dichio, B., Xiloyannis, C., Sofo, A. and Montanaro, G.

(2007). Effects of Post-Harvest Regulated Deficit

Irrigation On Carbohydrate and Nitrogen

Partitioning, Yield Quality and Vegetative Growth

of Peach Trees. Plant and Soil. 290(1-2): 127.

Eid, A.R. and Negm A. (2019). Improving Agricultural

Crop Yield and Water Productivity via

Sustainable and Engineering Techniques. Book

Chapter in “Conventional Water Resources and

Agriculture in Egypt. Hdb. Env. Chem. 74: 561–

592

El-Habbasha, S.F., E.M. Okasha, R.E. Abdelraouf and

Mohammed A.S.H. (2014). Effect of Pressured

Irrigation Systems, Deficit Irrigation and

Fertigation Rates on Yield, Quality and Water Use

Efficiency of Groundnut, International Journal of

ChemTech Research. 07(01): 475–487.

El-Metwally, I., R.E. Abdelraouf, M. Ahmed, O.

Mounzer, J. Alarcón and Abdelhamid M. (2015).

Response of Wheat (Triticum Aestivum L.) Crop

and Broad-Leaved Weeds to Different Water

Requirements and Weed Management in Sandy

Soils, Agriculture. 61(1): 22-32.

Estakhroye, A., Hooshmand, A., Boromand Nasab, S.

and Khanjani, M. (2015). Water Use Efficiency

and Harvest Index of Corn Affected by Partial

Root-Zone Drying in The Kerman Area, Iranian

Water Research Journal, 8(15): 103-113. (In

Persian)

Grabow, G.L., Huffman, R.L., Evans, R.O., Dmisten

K.E. and Jordan, D. (2004). Subsurface Drip

Irrigation Research on Commodity Crops in North

Carolina. Tech. Report, N.C. University, USA.

Huqin, W., Yanping, J., Yaohu, K., Wei, H., Shufang,

J., Junli, T. and Wei L. (2012). Drip irrigation of

waxy corn (Zea mays L. var. ceratina Kulesh) for

production in highly saline conditions.

Agricultural Water Management. 104: 210-220.

Kiani, A. and Mosavat, A. (2015). Investigation of

Alternate Irrigation Strategies Using Saline and

Non-Saline Water On Yield and Water


Productivity of Grain Maize in Drip Tape

Irrigation, Iranian Journal of Soil and Water

Research, 46(1): 1-10. (In Persian)

Kijne, J., Barker, R. and Molden, D. (2003). Improving

Water Productivity in Agriculture Edirors Over in

“J.W. Kijne, Barker, R. And D. Molden, Water

Productivity in Agriculture: Limits and

Opportunities for Improvement”. CAB.

Li, X., Kang, Sh., Zhang, X., Li, F. and Lu, H. (2018).

Deficit Irrigation Provokes More Pronounced

Responses of Maize Photosynthesis and Water

Productivity to Elevated CO2, Agriculture Water

Management. 195: 71-83.

Marwa, M.A., R.E. Abdelraouf, S.A. Wahba, K.F. El-

Bagouri and El-Gindy A.G. (2017). Scheduling

Irrigation Using automatic Tensiometers for Pea

Crop, Agricultural Engineering International:

CIGR Journal, Special issue: 19(5): 174-183.

Mehrpouyan, M., Farboodi, M., Ajali, J., Davoodi, F.

and Jafari, A. (2014). Effect of Different Irrigation

and Planting Methods On Water Use Efficiency

and Some Seed Yield Characteristics in Three

Pinto Common Bean Cultivars (Phaseolus

Vulgaris L.), Agroecology Journal, 9(3): 73-83.

(In Persian)

Mohammad Jani, E. and Yazdanian, N. (2014). The

Analysis of Water Crisis Conjecture in Iran and

The Exigent Measures for Its Management,

21(65): 117. (In Persian)

Nagore, M., Maggiora A., Andrade F. and Echarte L.

(2017). Water Use Efficiency for Grain Yield in

an Old and Two More Recent Maize Hybrids.

Field Crops Research. 214: 185-193.

Owusu, G.A., Nyadanu, D., Mensah O., Amoah, A.,

Amissah, S. and Danso, F. (2018). Determining

the Effect of Genotype×Environment Interactions,

On Grain Yield and Stability of Hybrid Maize

Cultivars Under Multiple Environments in Ghana.

Ecological Genetics and Genomics. 9:7-15.

Pereira, L.S., Cordery, I. and Iacovides, I. (2012).

Improved Indicators of Water Use Performance

and Productivity for Sustainable Water

Conservation and Saving, Agriculture Water

Management, 108 (2012): 39–51.

Rabiee, Z., Honar, T. and Kazemi, A.R. (2013).

Optimal, Simultaneous Land and Water

Allocation Under Resource Limitation

Conditions, Using Soil Water Balance (Case

Study of Doroudzan Dam Irrigation and Drainage

Network), Iranian Journal of Irrigation and

Drainage, 7(2): 159-166. (In Persian)

Rodríguez-Salazar, J., Suárez, R., Caballero-Mellado,

J. and Iturriaga, G. (2009). Trehalose

accumulation in Azospirillum brasilense improves

drought tolerance and biomass in maize

plants. FEMS Microbiology Letters, 296(1): 52-

59.

Salemi, H.R., Tavakoli, A.R. and Heydari, N.

(2015). Effects of Deficit Irrigation on Yield and

Yield Components of Maize and Determining of

Water Productivity in Nekuabad Isfahan Irrigation

Network, Agroecology Journal, 6(4): 858-869. (In

Persian)

Wang, J., Niu, W. and Li, Y. (2020). Effects of Drip

Irrigation with Plastic on Photosynthetic

Characteristics and Biomass Distribution of

Muskmelon, Agriculture. 10(3): 84.

Xylogiannis, E., Sofo, A., Dichio, B., Montanaro, G.

and Mininni, A. N. (2020). Root− to− Shoot

Signaling and Leaf Water− Use Efficiency in

Peach Trees under Localized

Irrigation, Agronomy. 10(3): 437.

Documents

Evaluation of Crop Yield and Water Productivity of