FİNANS KAPİTAL VE TÜRKİYE

832019 FİNANS KAPİTAL VE TUumlRKİYE

httpslidepdfcomreaderfullfinans-kapital-ve-tuerkiye 131

FİNANS KAPİTAL VE TUumlRKİYE

İCcedilİNDEKİLER

I - Finans Kapital ve Tuumlrkiye II- Finans Kapitalin Tuumlrkiyedeki İşleyişi Osmanlı Doumlnemi III - Finans Kapitalin Tuumlrkiyedeki İşleyişi İlk Cumhuriyet Doumlnemi IV - Finans Kapitalin Tuumlrkiyedeki İşleyişi İkinci Emperyalist Savaşından

Guumlnuumlmuumlze V - Finans Kapitalin Tuumlrkiyedekiİşleyişi Sorular ve Cevaplar

I - FİNANS KAPİTAL ve TUumlRKİYE

Sevgi ve saygı değer arkadaşlarım

Hepinizi buumlyuumlk acıyla selamlarım Acımız nedir 17 Yuumlzyılda batılı kefereler Uyvar oumlnuumlnde Estergon oumlnuumlndeki Tuumlrk gibi diye korkarlar ve titrerlerdi BiliyoruzOumlyle bir duruma geldik ki oumlğrenci yurdu oumlnuumlnde Tuumlrk gibi diyecek gavurlarınguumllmelerine ve tırnaklarına tuumlkuumlrmelerine şahit olmaktan korkuyoruz Acımız budurBu acı nedeniyle değerli vakitlerimizin 30 saniyesini bu acıyı protesto iccedilin susuşsaniyeleri saymak istiyorum

(Sol yumruklar havada 30 saniyelik saygı duruşu) Neden ve niccedilin bu duruma duumlştuumlk Bunun tek soumlzcuumlkle karşılığı Finans-

Kapitalden oluyor Onun iccedilin buguumlnkuuml konumuzun sanılabildiğinden ccedilok fazla sonyuumlzyılın alınyazımızı temelinden ilgilendiren bir konu olduğunu belirtmek istiyorum

Finans-Kapital bizi bu hale getirmişse onun iccedilyuumlzuumlnuuml burada elden geldiğincekısa olarak tartışmak goumlrevimizdir Bu tartışmaya girerken metodolojik dedikleritutulacak yol uumlzerinde iki şeyi soumlylemeden edemeyeceğim Bu tartışmamız herşeydenoumlnce bilim tartışması olacaktır Bilim deyincehellip Sanıyorum ccediloğunluğumuz okur-yazar taifesiyiz kitabiyiz Kitapta yazılanların bir araya gelmesini bilim saymak eğilimindeyiz Oysa kitaptaki yazılanlar eğer olaylara uyarsa bilimdir Olaya uymayanher yazı bilim dışıdır Demek oluyor ki biz burada bilimcil bir araştırma yaparkenkitapların yazdıklarına elbet eğileceğiz gerekirse Ama esas olaylara bakacağızOlaylara bakışın da gene tutulacak yol accedilısından ilginccedil bir yanı var O karıştırıyor zaten zihnimizi en ccedilok

Olaylar varlığın iccedilinde Hayatta ve toplumsa bir sebep-netice sıralanışı iccedilindedirVe bu sıralanış Hiyerarşi mertebeler zinciri guumlder Kimi olaylar temel olaylardırKimisi ondan sonuccedil olarak İkinci derece uumlccediluumlncuuml derece sonuccedil olarak ccedilıkar Olaylar

bir mahşerdir gerek varlıkta gerek toplumda iccedilinden ccedilıkılamayacak kaos gibigoumlzuumlken birbirini tutmaz zannedilen bir kalabalıktır Şu halde biz olaylara baktığımızzaman o kaos iccedilinden olaycığı seccedilmek durumundayız Temel olayı ele almak durumundayız

Finans-Kapital uumlzerinde son zamanlarda accedilık olmamakla beraber ağızdankulaktan birccedilok eğilimlerin yanılmalarına şahit olmaktayız Bu yanılmalar Finans-Kapitali ilk defa kimi kitaplardaki formuumlllerden kimi de bazı yuumlzeysel olaylardanesinlenerek ele almaktan ileri geliyor kanısındayım

Temel olayhellip Oumlrneğin bir canlı huumlcre olmadan can diye birşey yoktur Biz canıanlamak iccedilin onun maddesine huumlcreye iniyoruz Tıpkı bunun gibi insan beyni



dediğimiz şey yani madde olmadan yeryuumlzuumlnde yaratıcı duumlşuumlnce yani zeka olayıgoumlruumllmemiştir Bilimin binlerce yıldan beri arayıp bulduğu tartışılmaz gerccedilek budur

Tıpkı bunun gibi toplumda da boumlyle bir temel ilişkiler alanı biliyoruz Bilimselsosyalizm yahut tarihsel maddecilik accedilısından yani gerccedilek bilim accedilısından temelolaylar daima ekonomik olaylardır Ekonomik olaylar nedir Orada da bir hiyerarşi

vardır Ekonomik olay biliyoruz Uumlretim (yani yoktan var etmek) ekonomik olaydırUumlleşim Var edilen değerlerin insanlar arasında paylaşımıdır Dağıtım O paylaşılandeğerlerin toplum iccedilinde yayılışıdır En sonunda da tuumlketim gelir Bunlar da ekonomik olaylardır

Bu doumlrduuml iccedilinde dahi biliyoruz ki bir hiyerarşi vardır ve temel olan uumlretimdirEğer bir ekonomik olayın uumlretim accedilısından karakteristiği kavranılmazsa mutlakayanılma şansı ccediloğalır Hepimizin bildiği gibi uumlretilmiş bir şey bir nesne ortada yoksa

Ne paylaşılacak nesne vardır ne uumlleşilecek ne tuumlketilecek bir şey vardır Mecburuzuumlretimi ilkin tutmaya

Finans-Kapital dediğimiz zaman da bunun oumlzellikle uumlretimdeki karakteristiği anakarakteridir Finans-Kapital luumlgat soumlzcuumlk anlamıhellip Finans Eskiden mali maliye

derdik Buguumln bazı arkadaşlar halk anlamaz belki bunu diyorlar İsterseniz tamccedilevirisini yapmak gerekirse Parababası demek muumlmkuumln Finans demek parababsıdemektir Kapital de bildiğiniz gibi uumlcretli işguumlcuumlnuuml satın alıp ondan artı-değer ccedilıkaran bir kurumdur diyelim Demek oluyor k Finans-Kapital dedik mi Kapitalin

parababaları elinde parababaları kapitali haline gelişi oluyorAma nasıl parababaları Modern toplumda 20 Yuumlzyılla birlikte başlamış bir

parababalığı karakteristiği vardır Kapitalizmin son şekli hatta yatalak can ccedilekişenşekli de tarifi vardır Finans-Kapitalin Bunun nasıl geliştiğini bize uumlretim ilişkileri

belirtirKapitalizm 19 Yuumlzyılın sonuna kadar bildiğiniz gibi serbest rekabetccediliydi Yani

vur vuranın tut tutanınhellip Her kapitalist oumlteki kapitalistin ayağına karğuz kabuğukoyup onu yıkmak kapitalini şu veya bu yolla ele geccedilirmek tabii kuumlccediluumlkburjuvaları(koumlyluumlleri esnafları) buumlsbuumltuumln taruumlmar etmek onların kapitalciklerini ele geccedilirmek vb suretiyle işliyordu Buna kapital birikişi diyoruz

Bu birikiş 19 Yuumlzyılın sonuna kadar hep bildiğiniz gibi ben tekrarlamışoluyorum karıştırılmasın diye 19 Yuumlzyılın sonuna kadar serbest rekabetti Yanikapitalist olmak şartıyla herkes herkesi buumltuumln kapitalistler birbirlerini ccedilelmeleyipdevirerek kendi sermayesini oumlzel sermayesini arttırdı

Bunun sonucu olarak ilkin kuumlccediluumlk cılız kapitaller iflas ettiler Ve bunlarındeğerleri yavaş yavaş konsantrasyon dediğimiz biccedilimde bir araya gelip yoğunlaştıSonra bu konsantrasyon yapmış kapitaller de daha geniş oumllccediluumlde daha yuumlksekliğine

birleştiler Santralizasyon yaptılar yanihellip Boumlylece kapital serbest rekabet kavgasıyla bir yandan kendisi buumlyuumlrken sahipleri gittikccedile kuumlccediluumllduuml ve konsantre oldu santralizeoldu

O hale geldi ki en sonunda santralizasyon tekelciliğe kadar vardı Yanikapitalistler serbest rekabetccediliyken sermayeleri muazzam oumllccediluumlde buumlyuumlyerek sayılarıazaldıkccedila Aralarında birbirlerini yememek iccedilin bir takım anlaşmalar olanak halinegeldi Hatta klasik bilimde bir rakam da soumlyleniyor yani pekiştirilmiş bulunuyorHerhangi bir uumlretim dalında 20 kadar kodaman kapitalist işletme kaldı mı 20 kapitalistkendiliğindenbaşkasının kışkırtmasına gerek olmaksızın bir tekel kurarlar Aralarındaherhangi bir gazinoda buluşurlar yahut olnların meşhur kluumlpleri vardır oraya giderlerSen uumlretimini yapıyorsun ben boumlyle yapıyorum der ve fiili tekellerini kurarlar

Binaenaleyh aşağı-yukarı demek herhangi bir uumllkede monopol dedikleri tekelkapitalizmde var mıdır yok mudur diye bakıp anlamak istedik mi oradaki belirli



uumlretim dallarında en kodaman o dala egemen olacak kadar uumlretim yapankapitalistlerin 20ye kadar inip inmediğine bakmak bize bir fikir verebilir İnmişseorada tekel kurulmuştur Kapitalistler budala değiller artık 20 kiş kalmışız belki onkalırız ama Birbirimizi yersek 1 kalırsak ne olacak Alaşağı da ediliriz Artık tehdithaline gelir tehlike haline gelir İster istemez yani şeylerin gidişiyle serbest rekabet

kalkar kapitalistler arasında Tekelcilik başlarİşte bu tekelci kapitalistler her uumllkede kendi dallarına olduğu gibi uumllkenin ccedileşitliekonomi alanlarına ve ekonomi temelinin uumlstuumlndeki buumltuumln uumlstyapıya Hukuk ilişkilerine politika ilişkilerine kuumlltuumlr ilişkilerine devlet ilişkilerine hatta dinilişkilerine (bizde olduğu gibi) yavaş yavaş kolayca el atmanın yolunu ararlar ve

bulurlarİşte uluslararası oumllccediluumlde tekelci sermayeden kaynak alan bu durumun kişilerine

tekelci kapitalistlerin topuna birden her uumllkede Oligarşi derler yahut Pluumltokrasiderler Pluumltos Zengin Kras Egemen olmakhellip Zenginlerin tahakkuumlmuuml anlamına gelirPluumltokratlar teşekkuumll eder Kapital tekelleşti mi kapitalin sahipleri o memlekette bir avuccedil tahakkuumlm yapan zengin haline gelirler

Ve tabii zenginler yalnız ekonomiye tahakkuumlm etmekle kalmazlar Memleketin buumltuumln uumlstyapı ilişkilerine de tırnakların penccedilelerini uzatabilirler Ve uzattıkları iccedilin detahakkuumlmlerini yuumlruumltuumlrler Onun iccedilin azınlığın tahakkuumlmuuml anlamında bunlaraOligarklar da denir

Demek oluyor ki uumlretimde tekelin monopolun tekelci kapitalin teşekkuumlluumlFinans-Kapital temelidir Bu temel uumlzerinde o uumllkenin iccedil ilişkilerinde gelişim başlarBu gelişimin birinci basamağı Pluumltokrasinin ve Oligarşinin o memlekete egemenolmasıdır Bu egemenlik ikinci bir netice daha doğrusu ikinci kategori bir sonuccedil dahaverir Bu sonuccedilta asalak ve gerici Oligarklar ve Pluumltokratlar sisteminin doğması

biccediliminde olurTekelci kapitalistler Oligarklar ve Pluumltokratlar kendi egemenliklerini

suumlrduumlrebilmek iccedilin gidip artık uumlretimle uğraşmazlar Biliyorsunuz Buumlyuumlk fabrikaların buumlyuumlk şirketlerin gidin iccediline Kapitalisti nerede Yoktur ortada Muumlduumlr vardır İdare Heyeti vardır Hatta İdare Meclisleri vardır Kapitalist meydanda bileyoktur Hatta kapitaliste gitseniz senin kapital nerde işliyor deseniz Bana ne der benfalan şeye verdim o benim sermayemi kullanıyor Onun ilgilendiği Zaman zaman oyatırılmış buumlyuumlk kapitalinin ona sağladığı gelirdir Neden nasıl gelirse gelsinUşakları hizmetccedilileri memurları adamları ajanlarıhellip Onlar hiccedil zahmetsiz sen otur koumlşende biz sana getireceğiz derler

İşte bu asalak tip haline gelir bu yoldan tekelci kapitalist Ve tabii asalaklığıilerledikccedile goumlze ccedilarpar Yahu bu adam oturuyor hiccedil bir fonksiyonu yok 19 Yuumlzyılda

iyi koumltuuml kapitalist dediğimiz bir girişkin adamdı Gider taştan su ccedilıkarır bir takım ileriadımlar atar memlekette bir sanayi kalkınmasında hızlı gelişim sağlar falanhellip Bir goumlrevi vardı 20 Yuumlzyılda kapitalist meydanda yok ama kapitalistin tahakkuumlmuuml vehazıryiyiciliği var

Binaenaleyh nedir bu hal diye devrimci tepkiler belirir Buna karşı bu devrimcitepkileri yani bu haksız tahakkuumlm sstemine karşı halk iccedilinde ccedilalışan yığınlar iccedilindedoğan tepkileri bastırmak iccedilim Pluumltokratlar ve Oligarklar ister istemez kendiliğindengerici yani ilerici devrimci hareketi geri alacak tedbirler ararlar

Bir uumlccediluumlncuuml basamağı vardır tekelci kapitalizmin bir uumllke iccedilinde O basamak taFinans-Kapital ccedilağının kritik bir ccedilağ bunalımlar ccedilağı oluşu ve bir geccedilit ccedilağı oluşu

biccediliminde goumlzuumlkuumlr Bunalımlar deyince biliyoruz en başta herguumln oumlnuumlmuumlze ccedilıkan

ekonomik krizler gelir Yahut ekonomik krizlerin ccediloumlzuumllemeyişinden ekonomik krizlerin sonucu siyasi krizler başlar Bunların başında harpler gelir savaşlar gelir



Ekonomik durumu ccediloumlzuumlmleyemeyen kapitalistler her uumllkenin kapitalisti oumlteki uumllkeyitalan edip bu işi biraz daha suumlrduumlrmenin yolunu arar Bu savaştır

Tabii biliyoruz hepimiz oumlrneklerini Krizler savaşlar birbirini kovalarkeninsanlık tapayı atar ve kapitalist duumlzenini alaşağı eder yer yer Onun yerine yeni bir sisteme geccedililir Birinci cihan savaşından sonraki devrimleri biliyorsunuz İkinci cihan

savaşından sonraki devrimleri gene biliyorsunuzİşte bu accedilıdan tekelci kapitalizmin Finans-Kapitalin bir uumllke oumllccediluumlsuumlnde -ve tabiiduumlnya oumllccediluumlsuumlnde- ama daha ccedilok o uumllkenin iccedil ilişkileri ve ccedilelişkileri iccedilin başlıcakarakteristiği bunlardır

Ondan sonra gene aynı Finans-Kapitalin oumlteki devletlerle dış uumllke ilişkilerinde bir takım kaccedilınılmaz gelişimleri vardır Bunların başında sermaye ihracı gelirTuumlrkiyede Finans-Kapitali inkar etmeye ccedilalışanların en ccedilok uğraştıkları bu Sermayeihracı meselesi var mı yok mu diye birşey Oysa soumlylediğim gibi sermaye ihracıuumlretim olayının ikinci basamağıdır memleket iccedili değil memleket dışı basamağıdır

Buumltuumln tekelci kapitalist devletler kendi uumlretimlerini ayakta tutabilmek iccedilin halkınaveremediği malları satamadığı malları -ccediluumlnkuuml daima soumlmuumlruumllduumlğuuml iccedilin buumltuumln malları

halk satın alıp tuumlketemez- bu malları dışarıdaki pazarlara satar Ama kapitalistmemleketler hepsi birbirinden kocaman Finans-Kapital canavarı haline geldi mister istemez mal ihracına karşı guumlmruumlkleri yuumlkseltirler birbirlerinin guumlmruumlklerinikarşılarına alırlar O karşılıklı guumlmruumlk yuumlkseltmesi sonucu guumlmruumlkten malgeccediliremeyince Paranın kokusu yoktur soumlzuumlyle anlaşılacağı gibi para aktarmaya

başlarlar Sermaye ihracı yaparlarGene ikinci nokta bu sermaye ihraccedilları yollu gittikleri uumllkelerde nuumlfuz boumllgeleri

kurarlar Yani iccediline işledikleri boumllgeleri Şurası senin burası benim diye duumlnyayı paylaşırlar Ve aralarında harp patlayıncaya kadar boumlyle kendi sınırlarını birbirlerinetanıtan anlaşmalar yaparlar

Bu anlaşmaların da bir haddi vadır bildiğiniz gibi Şimdiye kadar goumlrduumlğuumlmuumlzegoumlre 20 Yuumlzyılın başında Finans-Kapital gelişti ve 14 yıl sonra 1914 EmperyalistEvren Savaşı yani birinci Emperyalist Evren Savaşı patladı O bitti Arkasındankrizler patırtılar 1938-39 yılında bir de baktık ki ikinci Evren Savaşı patlak verdiBoumlylece 20-30 senede bir adeta bir hastalığın noumlbeti gibi emperyalist savaşlarlainsanlık karşılaşıyor

Şimdi bu oumlzetlediğimiz karakteristiğiyle Finans-Kapital dediğimizin ne olduğunualfabetik biccedilimde anlaşılıyor

II - FİNANS-KAPİTALİN TUumlRKİYEDEKİ İŞLEYİŞİ OSMANLIDOumlNEMİ

Tuumlrkiyede bu olay nasıl başladı ve nasıl gelişti Asıl konumuz hiccedil şuumlphesiz buBen kısa işaretler vereyim Tuumlrkiyede Oligarşinin ve Pluumltokrasinin oluşu iccedilin Eğer vaktimiz kalırsa burada rakamlar vereceğiz Bunda hiccedil kimsenin zannediyorumşuumlphesi yok Nasıl bir asalak sınıftır bizim Pluumltokratlar_ Bunu da borccedillarımızdananlayabiliriz Boğaza kadar hatta tepemizi aşacak kadar borccedil iccediline goumlmuumllmuumlşuumlzduumlrOnun da rakamlarını goumlreceğiz

Gericiliği artık bilmeyen kalmadı Her koumlyde bir Kuran kursu falan filanhellipBunların altında hepimiz biliyoruz ki temiz din duygularının roluuml hiccedil yoktur Finans-Kapitalin gericiliğini halk yığınlarını kandırarak onlara dayatması araccedilları halinegelmiştir bunlar

Bunalımsa yıllardan beri hep var 1960da 27 Mayıs ihtilaline kadar gelen bunalım malumdu Ondan sonra bir izafi istikrar yapılmak istendi Fakat son zamanda



artık sokağa doumlkuumllen biccedilimde bunalım Tuumlrkiyede yoktur diyen kalmadı Buumltuumln bezirgan partiler başta gelmek uumlzere herkes Tuumlrkiyenin iccedilinden ccedilıkılmaz bir bunalımda bir krizde bir buhran iccedilinde olduğunu her guumln soumlyluumlyor

Geccedilit konusu da bir tek kelimeyle soumlylemek gerekirse 27 Mayıs gibi olayları bir yana bırakalım bizzat başımızdaki Pluumltokratlar ve Oligarklar bildiğiniz gibi harıl harıl

Tuumlrkiyenin sınırlarını nasıl kaldıracağız diye ccedilırpınıyorlar Onun iccedilin daha duumln Ortak Pazara girme gibi kararlarını yuumlruumlrluumlğe sokmaya girişmiş bulunuyorlar BuTuumlrkiyenin vatan ve millet buumltuumlnluumlğuuml sınırlarını kaybedişi binaenaleyh başka bir

biccedilim idareye geccedilişi demektir Tabii bununla kalacak değil Yahut bizim bir avuccediltahakkuumlm yapan Oligarklarımızın istedikleri gibi bir geccediliş olacağı da hiccedil kimsetarafından garanti edilemez Ancak bir geccedilit belgeleri alametler belirtileri iccedilindeolduğumuz oportadadır

Sermaye ihracına gelincehellip Bizde buhellip Sırası gelince yalnız bizde olmadığını dagoumlstereceğiz Yani rakamlarla olaylarla İşimiz hep olaydır bizim Ancak bizde okadar geccedil geldik ki biz bu Finans-Kapital sistemi uumlretimehellip Sermaye ihracı tersineoldu Biliyorsunuz her sene Tuumlrkiyeye guumlya yabancı sermaye ithal etmek kaygısıyla

Finans-Kapital iktidara geldi Fakat hesap yapınca goumlruumlyoruz ki uluslararası yabancısermayenin Tuumlrkiyeye soktuğu 15-20 milyonsa 20-25 milyonu dışarıya ccedilıkarıyor her sene Transfer yapıyoruz diyorlar Hep frenkccedile laflarlahellip Halk anlamasın diyeTransferhellip Yani bir nevi sermaye ihraccedil ediyorlar Tabii klasik sermaye ihracı bu değilAnavatan doğrudan doğruya sermaye ihraccedil edip oumlteki memleketleri soumlmuumlruumlyor Ama

bizim gibi topal eşekle sonradan Finans-Kapitalizme katılan uumllkelerde proses tersinedoumlnduuml Biz gelmiş sermayeye transfer hakkı tanımak suretiyle kanımızı canımızımuntazaman dışarıya ihraccedil ediyoruz

Bir başka gizli sermaye ihracı vardır ki succediltur Ama bu succedil resmen ve milyarlar oumllccediluumlsuumlnde her sene muntazaman yapılır arkadaşlar Bu da dış ticaret dediğimizoyundur Biraz dış ticaretle meşgul olmuş insanların yanından geccedilen her arkadaşımız

biraz onun yaptığı işlere yakından bakmışsa bir şeyi goumlrmuumlştuumlr Yabancı memlekettenTuumlrkiyeye mal sokmak isteyen insan orada diyelim ki 100 kuruşluk bir mal satınalmışsa onu 150 kuruş diye yazdırır Truumlkiyeden halis doumlviz olarak 50 kuruş fazlaccedilıkarır Ve boumlyle İsviccedilre bankalarında falan başka bankalarda yatmış paralar diyearasıra bir laf ccedilıkar ve kaybolur Bu lafların gerccedilek olduğu yuumlzde yuumlz muhakkakFakat nasıl ccedilıktığı uumlzerinde kimse durmaz

Hakikatte bu ithalat-ihracat sırasında bizim Finans-Kapitalistlerimizin iktidarlaanlaşarak bile bile Tuumlrkiyenin birikecek sermayesini dışarıya kaccedilırmaları biccedilimindeharıl harıl devam eder Tuumlrk malı satarken başka oyun oynar doumlviz kaccedilakccedilılığıyapmak iccedilin Tuumlrk malını yok pahasına toplar dışarıya sevkeder Orada onun hakiki

parasını alır O aradaki farkı kaccedilak olarak gene başka yabancı uumllkelere yatırım yapar

Nuumlfuz boumllgeleri ve diğer noktalar uumlzerinde durmayalım Asıl konumuz olanFinans-Kapitalin Tuumlrkiyedeki karakterine geccedilmek iccedilin bir alfabetik meseleyi koyuşolarak bu noktaları belirtmek istedim

Arkadaşlarım Tuumlrkiyede Finans-Kapital ccedilok tuhaf bir olayların gelişimiylediyebiliriz ki Batıdan hemen hemen yarım yuumlzyıl oumlnce tahakkuumlme teşebbuumls ettigirişim yaptı Hatta onu alay olsun diye bazan arkadaşlara soumlylerim Biz Avrupadanccedilok geriyiz ama bu Finans-Kapital uğrunda biz Avrupayı ccedilok geccediltik yahu Onlar 19yuumlzyılın sonunda Finans-Kapital tahakkuumlmuumlne uğradılar Biz 19 Yuumlzyılın ortasındanitibaren daha Tuumlrkiyede kapitalizm kurulmadan Finans-Kapitalizm teşebbuumlslerine

giriştik Nasıl giriştik Bu enteresan bir gelişim olduFinans-Kapital yahut tekeci sermaye deyince bunun en oturaklı biccedilimi buumlyuumlk



kumpanyalar ve şirketlerdir biliyoruz Tuumlrkiyede ilk defa 1849 yılı bakıyoruz bir Şirket-I Hayriye kuruluyor İlk kumpanyası Tuumlrkiyenin Bu gemicilik kumpanyasıhellipBunda iki tane hafız bir uumlccediluumlncuuml hafız muumlduumlr başkan Mehmetzade Abut Efendi bir dekomprador burjuva Teodor Kurji ismindehellip 5 kişi bu şirketi kuruyorlar Tuumlrkiyedeuumlretim yapan bir fabrika kurmadan oumlnce hop atlıyorlar Avrupanın Finans-Kapital

tahakkuumlmuuml ccedilağını accedilacak olan bir şirketi kuruyorlar İlginccedil olan yanı buOndan oumlnce biliyoruz Lale devrinde ondan sonraları falan fabrika kurmateşebbuumlsleri oldu Tuumlrkiyede Hatta bunlara biliyorsunuz Karhane dediler Kar işdemektir Ama halk onu biliyorsunuz ccedilok koumltuuml bir anlamda Kerhane falan şeklindeisimlendirdi Ve bastılar yaktılar attılar Tutunamadı bizde Yani serbest rekabetccedilikapitalizm yol goumlruumlp Tuumlrkiyede başlayamadı başlatılamadı Bunun neden Tefeci-Bezirgan sermayenin Tuumlrkiyede ccedilok aşırı gelişkin olmasından ileri geliyorBinaenaleyh avrupai anlamda (eskilerin deyimiyle) yani Batıcı anlamda ilk kapitalistteşebbuumls Şaşılacak bir şey gerccedili fakat bizde daha 19 Yuumlzyılın ortasına gelmeden bir kumpanya biccediliminde goumlruumllduuml

Arkasından 1854-56 Kırım Savaşı patladı biliyorsunuz Bu bizim hafızların

hocaların oumlncuumlluumlğuumlyle kurulan ilk Finans-Kapitalist muumlessesesi diyebileceğimizkumpanyanın uumlzerinden hemen hemen 6 yıl geccedilmeden başımıza Kırım Harbi

patlatıldı Bu duumlnya kapitalist devletlerinin Osmanlı İmparatorluğunu paylaşmahırlaşmasında bir geccedilit noktası oldu Biliyorsunuz Ccedilarlık Rusyası sıcak denize inmek iccedilin boğazları ele geccedilirmek uumlzere Balkanlara inmek istiyor Avusturya-MacaristanTunanın ağzını ele geccedilirmek iccedilin onunla ccedilatışıyor

Fakat bu iki ccedilelişkili ve karı kadim diyebileceğimiz antika imparatorluğunkarşısında da daha modern iki imparatorluk var İngiliz ve Fransız İmparatorluğuhellipOnlar da Hint yolu uumlzerinde tepişiyorlar Ama yukarıdan gelecek yeni antikahaydutları Akdenize indirmek de istemiyorlar

Bir taraftan istiyorlar ki Tuumlrkiye soumlmuumlrgeleşsin yani yuumlzde yuumlz kendi emirlerinegirsin Oumlte taraftan da bu yuumlzde yuumlz emirlerine girecek uumllkeyi Ccedilarlığa ve Avusturya-Macara bırakmamak lazım İşte bu ccedilelişkiler iccedilinde yani kapitalist duumlnyanın her zaman olan ccedilelişkilerinden bizimle ilgili olanın yanında bir de bakıyoruz Ccedilarlık işiazıtınca İngilizler Fransızlar Sicilya krallığı bize yardım ettiler Ve gittikhellip İştemeşhur Sivastopol oumlnuumlnde yatan gemiler şarkımızı da yaratan Kırım savaşı patladı

E olur savaş diyeceğiz Ama bizim iccedilin oumlyle olmadı Bu savaş hem İngilizFransız kapitalistlerinin Ccedilarlığı geri atmasını sağladı bir an iccedilin Hem de Tuumlrkiyeyiartık yuumlzde yuumlz torbada keklik haline getirdi Ve onun uumlzerine bir de baktık ki dahaKırım Harbi biterken kumpanyalar Tuumlrkiyeye akın etmeye başladılar

1856 yılında Osmanlı İzmir-Aydın Demiryolu kuruldu Bunun merkezini bile

Tuumlrkiyeye getirmemişler Londra da merkezi Tuumlrkiyede şimenıdifer kuruluyordemiryolu kuruluyor Merkezi orda Koyduğu sermaye de 892 bin Tuumlrk lirasıArkasından iki yıl sonra Tuumlrkiye harpten bozgun halinde ccedilıktığı iccedilin sana

yardım edelim diyorlar Ve bildiğimiz borccedillar sistemi başlıyor Sermaye ihracıBatının sermaye ihracı başlıyor

İlk borccedil 1858 yılında 4 milyon kuumlsur Tuumlrk liralık (altın lira tabii o zamanki)istikraz dediğimiz oumlduumlnccedil almayla kuumlşat merasimini yapıyor

Ve 4 sene sonra Osmanlı Gaz Kumpanyası kuruluyor5 sene sonra bir de bakıyonız Tabii bu oumlduumlnccedillerin hepsini saymak vaktimizi

ccedilok alır Yalnız 1863 yılında Avrupa kapitalistlerinin Tuumlrkiyeye borccedil diye verdikleri paraları Tuumlrkiyede kontrol edecek ve Tuumlrkiye nin buumltuumln ekonomik ve finans işlerine el

koyacak meşhur oumlnce hariccedilte kurulmuş Osmanlı Bankası başına bir Osmanlı geccedilirmek suretiyle Şahane Osmanlı deyip Tuumlrkiyeye getirildi



Bunun merkez kurucuları 6 İngiliz 15 Frenk (Fransız) İstanbuldaki 6 idareciyiseccedilenler 10 İngiliz10 Fransız Alt komite idare eden 4 İngiliz 4 Fransız BatınınFinans-Kapital adını alan sermaye akını boumlylece Osmanlı bankası biccediliminde geldiTuumlrkiyenin bağrına oturdu Ve buumltuumln borccedillar uumlzerinde kontrolunu kurdu Bu banka o

borccedillarm alacaklılarnnn bankasıydi Tuumlrkiye ye alacaklarını yerinde tahsil etmek uumlzere

gelip kurulmuştu Sermaye ihracını boumlyle yaptı Boumlylece Tuumlrkiyenin alnıyazısınaecnebi Finans-Kapital tehakkuumlm etmeye başladı Hadiseleri yani bunun politik sonuccedillarını hepiniz az ccedilok bildiğiniz iccedilin burada saymaya luumlzum goumlrmuumlyorum

Yalnız bu arada1856dan 1857 yılına kadar geccedilen bir birinci safha var EcnebiFinans-Kapitalin adeta yoklaya yoklaya girdiği safha 16 yıl iccedilinde Tuumlrkiyede 278milyon altın liralık borccedil hesaba geccediliyor Ve imparatorİuk iflas ettim diyor 278 milyonİira Buguumlnkuuml milyarların ccedilok uumlstuumlnde bir rakam

Buna karşılık Tuumlrkiye bu kadar muazzam bir borccedil iccedilinde boğulduğu sıradaTuumlrkiyede iki banka kurulmuş bir rıhtım ve liman şirketi kurulmuş bir tuumlnel accedilılmış(şu bildiğimiz tuumlnel Galata tuumlneli) iki tane de su şirketi kurulmuş Tuumlrkiyeyi saftertemiz Finans-Kapital borccedil biccediliminde boğmuş Arasıra da şurada burada birkaccedil

hissedar accedilıkgoumlz ccedilıkmış bir iki ufak teşebbuumlse de geccedilmiş Modem anlamda guumlyatesisler kurmuş

Bu iflas uumlzerine biliyoruz Tuumlrkiye veremiyorum ben bu parayıoumldeyemeyeceğim deyince Oumlyleyse oturalım hesaba dediler Batılı Finans-Kapitalistler Ve Tuumlrkiyeye Osmanlı Duumlyunu Umumiyesi diye bir muumlesseseyerleştirdiler Osmanlı bankasından sonra ikinci konağımız Tuumlrkiyenin Finans-Kapital ama yabancı Finans-Kapital tahakkuumlmuuml altına girişi Duumlyunu Umumiyehesabıyle oldu

Ondan sonra 1875ten 1907ye kadar o 278 milyon liralık borcu 114 milyonliraya guumlya indirme şeklinde bir bağış yapıp sağlama bağladılar Ccediluumlnkuuml zaten o borcunyarıya yakını vurgundu

Yani gerccedilek bir oumldeme yapılmış değildi Uzun hesap Hepiniz onuincelemişsinizdir belki de Buna mukabil 8 banka 10 sigorta (şirketi hep bunlar) 4rıhtım 2 su 6 maden (maden kuyusu) 3 tramvay şirketi 2 elektrik şirketi 2gemicilik 1 kurtarma şirketi 5 ticaret şirketi 3 tane de sanayi şirketi kurulmuş

Bu sanayi şirketleri nelerdir diye insan merak ediyor Bu uumlccedil şirketten birisi 1886yılı kurulan Yuumlnluuml Pamuklu Ticari-Sınai Anonim Şirket imiş Bunu padişahfermanıyla alanlar Ahmet Refik Bey Reşit Bey Refik Bey Yani Tuumlrkiyede uumlretimyapacak bir muumlessese teşebbuumlsuuml gene muumlsluumlmanlardan ccedilıkmış Bunlar da Refik Beydevlet danışmanı Reşit Bey şahane muumlhuumlrdar yardımcısı bu tarz kapıkulları Ancak

bu şirketin idare meclisine bakınca bir de goumlruumlyoruz ki 10 kişilik idare meclisinden 8i

yabancıdır Bir tane iccedilinde hani tohum olsun diye Hulusi Bey isminde birini dealmışlar Fakat geri kalan hepsi Biri Levanten dediğimiz yani Komprador yerli gayrı-Tuumlrk burjuva olmak uumlzere hepsi yabancı ecnebi kapitalistler

Oumlteki Selanik Ticari-Sınai Anonim Şirketi Bu da bir Yahudinin un değirmenietrafında kurulmuş Ve 13 Yahudi levanten idare meclisini teşkil etmiş

Ancak bu doumlnemin sonu olan 1907 (1908de biliyoruz Meşrutiyet Huumlrriyetihtilali oldu) 1907 yılında ondan bir yıl oumlnce Oriental Karpet Manifaktuumlr dedikleriİngiliz halı şirkeli kurulmuş

Boumlylece Tuumlrkiye ilk Meşrutiyet Huumlrriyet Devrimini yapıncaya kadar bir yandan52 yabancı Finans-Kapitalist muumlessese gelmiş Tuumlrkiyenin ccedileşitli ekonomik alanlarınael koymuş Oumlte yandan da Duumlyunu Umumiye gelmiş Duumlyunu Umumiye nelerimize

el koymamış Hepimiz biliyoruz Tuzun tekelini almış Tuumltuumlnuumln tekelini almışİspirtolulardan vergi almış Balıkccedilılığı gene vergilemiş İpek oumlşuumlruumlnuuml almış Pul



resmini almış Ayrıca tuumlmbaki resmi diye bir şey icatetmiş Acemistandan gelentuumlmbekiden gene haraccedil almış Temettuuml vergisinin fazlasını almış Guumlmruumlk temettuumluumlnuumln bir miktardan sonrasını almış Boumlylece Tuumlrkiyenin hemen buumltuumlnekonomik alanları yabancı Finans-Kapitalin yuumlzde yuumlz mutlak tahakkuumlmuuml altınagirmiş

Duumlyunu Umumiyenin idare meclisi İki başkan var noumlbetleşe başkanlık ediyorBirisi Fransız birisi İngiliz Uumlccedil delege Birisi Alman birisi Avusturya-Macar birisiİtalyan Bir delege de Osmanlı Bankasından sonra oumltekiler yetmiyormuş gibi Ayrıca

bir genel gelirler muumlduumlruuml Bir Levanten Osmanlılardam yani Tuumlrkiyeden muumlsluumlmanolarak Bir Hamdi Bey (Osmanlı delegesi guumlya) bir de Sahane Komiser Saip BeyTabii bunların iğrapta mahalli yok Oumltekiler idare ediyorlar

Şimdi demek 1907de aşağı yukarı 20 yuumlzyılın başına geldiğimiz zaman bir de bakıyoruz ki Tuumlrkiye kıskıvrak buumltuumln ekonomi kaynaklarıyla buumltuumln devletmaliyesiyle yabancı Finans-Kapitalin tahakkuumlmuuml altına girmiş

Oysa bu Finans-Kapitalin tahakkuumlmuuml Avrupada daha o yıllar yeni başlamış 19yuumlzyıl sonunda İngiliz Boer Haibi Guumlney Afrikadaki o altınlar ve elmas bulunca

yapılan savaş ve bir de Amerikanın Kuumlbadan Filipine kadar yeryuumlzuumlnde soumlmuumlrgeler saltanatı kurmak iccedilin giriştiği İspanyol-Amerika savaşı ile Avrupa da ancak 1900yılına doğru Finans-Kapital tam tahakkuumlmuumlnuuml yani topluma egemen olma amaistediği gibi dayatarak egemen olma olanağını ele geccedilirdi

Tuumlrkiyede 50 yıldan beri bu olanak ecnebi sermaye ile bizim kompradorlar (kiccediloğu Tuumlrk veyahut muumlsluumlman dahi değil) onların ortaklığıyla yerleşmiş Boumlyle bir talihimiz var Yani duumlnyada ilk Finans-Kapital tahakkuumlmuumlne uğramış boumlylenuumlmunelik bir uumllke haline gelmişiz

Bildiğiniz gibi bu durum Emperyalist Evren Savaşını kışkırttı Oumlteki BalkanTrablus savaşlarını artık anmıyorum) Biz de iccediline girdik Ondan sonra milli muumlcadelesavaşı geldi katıldı Ve milli muumlcadele savaşından ccedilıktığımız zaman yeni bir doumlnemegirdik Bu doumlnemin kısaca karakteristiğini yapmazsak buguumln Finans-Kapitaldediğimiz tahakkuumlmuumln başımıza neden bu kadar ccediloumlreklendiğini nasıl ccediloumlreklendiğinianlamak ccedilok guumlccedil oluyor

III - FİNANS-KAPİTALİN TUumlRKİYEDEKİ İŞLEYİŞİ İLK CUMHURİYET DOumlNEMİ

Milli muumlcadele bildiğiniz gibi Muumldafaai Hukuk Cemiyeti dediğimiz Anadolu burjuvazisinin oumlrguumltlerinin ideolojisi ve adeta youmlntemi altında fakat bizim tarihimizde buumlyuumlk rol oynamış Suumlnufu Devlet denilen insanlarımızın yani devlet sınıfları

dediğimiz irısanlarımızın vurucu guumlccedil olarak rol oynamaları biccediliminde cereyan ettiMilli muumlcadele sırasında gerek ecnebi yabancı Finans-Kapital gerekse onunTuumlrkiyedeki ajanlığını yapan bizim Kompradorlar (ki biz ona Tuumlrkiye deKompradordan ziyade Levantenler ismini vemişiz Yani Doğusallı falan anlamınageliyor) bunlar olduğu gibi duumlşman işgali altındaki merkezlerde kaldılar İstanbul

başta gelmek uumlzere Sonra İzmir boumllgesini biliyorsunuz Yunanlılar oumlnde olmak uumlzereAvrupa emperyalistleri işgal ettiler Ve bu işgal alanında kalan Finans-Kapital veKompradorların Anadolu hareketine karşı saltanatı nasıl kullandıkları heyecanlıhikaye halinde biliniyor

Biz işin kapital daha doğrusu ekonomik ilişkiler anlamı uumlzerinde duruyoruz Buanlama giriyoruz Milli muumlcadele sırasında Hindistandan Mustafa Kemal Paşaya 5-6

yuumlz bin lira geliyor O bunun 500 bin lirasını Garp Cephesi Kumandanlığı emrineveriyor Zafer olunca Bakanlar Kurulu kararıyla 380 bin lirasını geri alıyor Bir de



gene Mısır sabık Hidivi Abbas Hilmi Tuumlrk uyruğuna geccedilmek iccedilin 900 bin kuumlsur liravemiş bulunuyor

1923 yılına geldiğimiz zaman Tuumlrkiye nin ccedilok geri kalmışlığı ve kalkınması birirıci mesele haline gelmiştir Harpler darplerle İşte bu sırada lider MustafaKemalin Tuumlrkiye sosyal ve ekonomik yapısı uumlzerine goumlruumlşleri buumlyuumlk oumllccediluumlde etken

oluyor Bu goumlruumlşlerin tuumlmuumlnuuml oumlzetlemek uzun olacak Yalnız birkaccedil tanesinikarakteristik pasaj olarak sınıflar uumlzerine soumlylenmiş birkaccedilını hatırlatacağım17 Şubat 1923 guumlnuuml CHP oumlrguumltuumlnuuml kurma girişimleri sırasında şoumlyle diyor

Buumlyuumlk arazi ve ccediliftlik sahipleri kaccedil kişi Hiccedil kimse buumlyuumlk araziye sahip değildirBinaenaleyh bu arazi sahipleri himaye edilecek insanlardır

Buumlyuumlk arazi sahipleri iccedilin bu kanıyı besliyor Sonra buumlyuumlk sermayesahibinegelince Buumlyuumlk sermaye sahibi insanlar yoktur diyor Kaccedil milyonerimiz var HiccedilBinaenaleyh biraz parası olanlara da duumlşman olacak değiliz Bilakis memleketirnizde

birccedilok milyonerlerin hatta milyarderlerin yetişmesine ccedilalışacağızModern toplumda iki egemen sınıf vardır Birisi buumlyuumlk arazi sahipleri birisi de

buumlyuumlk sermaye sahipleri Demek ki onlar yeni doumlnemin kalkınma ccedilabasında himaye

edilecekler Buna karşılık bir işccedili sınıfımız yok muydu Onun iccedilin de şoumlyle diyorİşccedilimizin miktarı 20 bini geccedilmez

Şimdi savaşı başarıyla geliştirmiş bir askerin Tuumlrkiye iccedilinde gayet net ve olaylarıgoumlren goumlzuumlyle bakınca durum boumlyle goumlruumlluumlyor Edinilmiş ideolojinin de youmlntemialtında

Ve binaenaleyh 1923 yılı nutkunda resmi nutkunda gene Mustafa Kemal PaşaKalkınmamızın tuumlccar sınfını zengin edebilmek iccedilin ticaretin yabancı ellerde

bulunmasına mani tedbirler almak mecburiyetindeyiz diyorBu fıkir yapısı iccedilinde pratiğe geccedililince1924 yılı bakıyoruz Mustafa Kemal

Paşanın kayınbiraderi Uşakizade Muammer Bey gidiyor Celal Beye (Celal Bey bildiğiniz Celal Bayar) ve bizim diyor 250 bin liramız var bununla bir ithalat ihracatşirketi kuralım Zaten soumlylenenler de aşağı yukarı bu mealde

Şimdi Tuumlrkiyede ithalat-ihracat şirketi kurmak ne oluyor Adeta ondan evvelmilli muumlcadele sırasında milli muumlcadelenin karşısına ccedilıkmış olan Kompradorlarınişini yapmak gibi bir şey oluyor Ama başka da yol goumlruumlnmeyince bu yatırımyapılmak isteniyor

Fakat duumlşuumlnuumlluumlyor taşınılıyor Bu ithalat-ihracat nasıl yapılacak Bin bir taneyabancı Finans-Kapitalist Tuumlrkiyenin buumltuumln ekonomisine hakim Levantenler buumltuumlnduumlnya oumllccediluumlsuumlnde ithalat-ihracatı haraca kesmiş Bunlar arasında boumlyle kuumlccediluumlcuumlk sermayeli bir ithalat-itiracat şirketi yani bir komprador muumlessese daha kurmak onuniflasını peşinen goumlze almak demektir O halde bu yapılmasın Ne yapılsın Bir banka

kurulsunVe işte onun uumlzerine İş Bankası dediğimiz bir muumlessese kuruldu Tabii bir muumlessesenin kuruluş felsefesi ve yapısı kurucularının karakteristiğinden anlaşılabilirAmaccedil yukarıda Mustafa Kemal Paşanın dediği Ticaretin yabancı ellerde

bulunmasına mani tedbir almak Amaccedil bu Gaye o zaman iccedilin yabancı Finans-Kapitale ve yerli Komprador burjuvaziye karşı bir tedbir almak Kimler bu tedbirialmak ve bu tedbirde kurucu olmak durumunda kalmış Onlara bakınca bizim ozamanki Tuumlrkiye sosyal yapısının iccedilinde uumlccedil tip insan ccedilıkıyor Birisi Milletvekilleridiye Yani İş Bankasının kurucularına bakıyoruz 14uuml milletvekili Mahmud CelalMahmut İhsan Hasan Saka Rasim Rahmi Salih Fikret Fuat Kılıccedil Ali Bunlar kimlerdir Biz goumlzuumlmuumlz oumlnuumlne koyunca Bunlar modern kapitalist değil Tefeci-

Bezirgan Hacıağa da değil Bunlar bizim Suumlnufu devletimiz Yani devlet sınıflarımızınmuumlmessilleri



Devlet sınıfları biliyorsunuz Seyfıyye İlmiyye Muumllkiyye Kalemiyye 500 seneTuumlrkiyeyi bu sınıf idare etmiş İşte onun milli muumlcadelede vurucu guumlccedil ve oumlncuuml roluumloynayan en ileri gelenleri bakıyoruz İş Bankasnın iccediline de girmişler O zamanmilletvekilı olmuşlar tabii Yani Mustafa Kemal Paşa kendisine en yakın olan buSuumlnufu devlet kişilerini bankanın iccediline yerleştirmiş oluyor

Bunun dışında bir de 17 tane Tefeci-Bezirgan diyebileceğimiz yani o zamankiTuumlrkiye iccedilinde ekonomik anlamı bu olan zadeler goumlruumlyoruz Huumlseyin Beyzadeİbrahim Mora Yenişehirlizade Ethem Hasan Eşraftan Suumlkkeizade Tevfik PaşaSuumlreyya Emir Paşa Kavalalı İbrahim Paşazade Huumlseyin Aktarzade Rasimİnegoumllluumlzade Mehmet Saffet Uşşakizade Muammer Yelkencizade Luumltfi MusahipzadeRıza Kınacızade Şakir Nemlizade Sıtkı Hep zadeler17 kişi

Yabancı sermayeye karşı yerli bir teşebbuumlste kimlere dayanacağız deyince bir de bakıyoruz bu zadeler -hem de ccediloğunluğu temsil etmek suretiyle- araya giriyor

Bir 6 tane de modern kapitalist Gene ikisi zade Hanifzade Ahmet ve AltıAğazade Mustafa tuumlccardan bunlar 4 tane de duumlpeduumlz kapitalist tuumlccar EdirneliEmin Manifaturacı Halit

Eczai Tıbbiye Taciri Necip Nemli zade ve ŞuumlrekasıBoumlylece ilk milli muumlcadele sonu korunuş sistemi olarak oumlne suumlruumllen İş

Bankasnın iccedilinde kurucuların 14uuml eski Suumlnufu devlet 17si antika Tefeci-Bezirgandoumlkuumlntuumlleri (zadeler) Ki bunlar biliyorsunuz modern sermayedar değil Tefecilikleve vurguncu bezirganlıkla eşraf olurlar ayan olurlar sonra toprak sahibi de olurlar ve

buumlyuumlk arazi sahipliğine doğru giderler Binaenaleyh o sınıfın iccedilinde buumlyuumlk arazisahibi de dahil bir grup Ve bir de uumlccedil doumlrt tane milyoner olarak az ccedilok modernkapitalizmin ancak ticaret biccediliminde yahut işte Necip gibi kokular yağlar yapan ufak

bir uumlretim alanında yetişmiş tipleri katılıyorDikkat edilecek youmln burada yani enteresan cihet Bunların Tefeci-Bezirgan

zuumlmresinin durumu Bunlar para koymuyorlar hiccedil Mustafa Kemal Paşa nın parasıylakuruluyor banka Ama hepsi kurucu ve ortak halindeler Onun iccedilin paşa da

bunlara -besbelli bu olaylardan anlıyoruz- guumlvenmiyor Guumlvenmediği iccedilin onlarınhiccedilbirini hemen hemen Youmlnetim Kuruluna almamış Yalnız onları etrafta bu kargaşalık ccedilıkmasın duumlzen olduğu gibi arızasız yuumlruumlsuumln diye bankaya almış

Asıl Youmlnetiın Kurulunda şunlar Reis Mahmud Muumlduumlruuml Umumi Celal oumltekiuumlyeler de eski Ticaret Bakanı Rahmi sonra Fuat Sadi Kılıccedil Ali Fikret bir de Kınacızade Şakir (Ankara milletvekili o da)

Boumlylece İş Bankasını buumlyuumlk bir samimiyetle Tuumlrkiyede yabancı Finans-Kapitalinve tabii Levanten dediğimiz Komprador burjuvazinin tehakkuumlmuumlne karşı bir tedbir olmak uumlzere kurmak zorunda kalınmış

Bankanın 1923 senesinde kurulduğunu duumlşuumlnuumlrsek artık bir Finans-Kapitalmuumlessesesi olduğu unutulamaz Gelişimi tabii Suumlnufu devletin desteği sayesindeolmuş O zaman Paşanın en yakın adamı geccedilinen Falih Ccedilankaya ikinci kitabında Suumlnufu devlet insanlarına Nuumlfuz komisyoncuları adını koymuş Devletinyapacağını banka yapmaış Şuumlphesiz arada bankanın yabancı iş ve yerli nuumlfuzkomisyoncuları asıl hisseyi paylaşacaklar şeklinde bir de atıfta bulunuyor sonradanFalih Bey

Ancak bu kurum suumlratle ve muazzam bir gelişim sağlıyor 1924 senesinde bankaiki şube ve 29 memurcukla başlıyor 1934 senesinde 10 sene iccedilinde 49 şube ve 671memur sahibi oluyor Demek 10 senede Şubelerin sayısı bakımından 2450 artışmemur sayısı bakımından 2313 artış olmuş

Mevduat adeta yağmış Bankaya mevduat hiccedil bir benzeri muumlesseseye nasipolmayan bir şekilde durmadan artmaya başlamıştır diyor 1934 senesindeki banka



raporu 1924 senesinde İş Bankasının Kuumlccediluumlk Cari hesabına 96 kişi para yatırmış 1934senesinde 57 191 kişi yatırmış Boumlylece para yatıranların sayısı 59573 artmışİnanılır bir rakam değil ama rakamlar boumlyle Yani olaylar rakamlarla boumlylegoumlzuumlkuumlyor

Bilanccedilo yekuumlnuuml de oumlyle 3 milyon kuumlsur ilk senede bilanccedilosu bilanccedilo tutarı 1934

senesinde 10 sene sonra 88 milyon 474 bin lira oluyor ki 2442 artış goumlsteriyorŞimdi bir kurumun Finans-Kapital kurumu olup olmadığını anlamak iccedilin tekelciolup olmadığına bakacağız Ve bu tekeli oumlzellikle ilkin konuşurken soumlylediğimiz gibiuumlretim alanında gerccedilekleştirebilip gerccedilekleştiremediğini hesaba katacağız

Bu uumlretim ve ekonomi alanındaki tekelciliği Finans-Kapital luumlgatindekikarşılığına Filial derler Fransızlar biz de iştirakler diyoruz Bu iştiraklerin İşBankasında nasıl geliştiği aşağı yukarı herkesccedile az ccedilok biliniyor Ben birkaccedil senelik suumlre iccedilinde birkaccedil olayını vermekle yetineceğim

1934-35 yılı resmi raporunda boumlyle yazıyorBanka 1924 senesinde hemen tesisini muumlteakip (yani kurulur kurulmaz) maden

koumlmuumlruuml işleriyle ilgilendi Koumlmuumlr madeninin sanayideki mevkiini izaha luumlzum yoktur

Koumlmuumlr işi duumlnyanın en muumlhim işlerindendirBoumlylece banka daha kurulduğu sene Tuumlrkiyede duumlnyanın en oumlnemli işi olan

koumlmuumlre tekel koymuş bulunuyor 1926 senesinde 27 Haziranda koumlmuumlr işi KozluŞirketi 1 Temmuzda Tuumlrkiş Maden Koumlmuumlr İşleri Tuumlrk Anonim Şirketi kuruluyor Ozaman daha semayesi birkaccedil yuumlz bin lira Fakat bu şirketleri ikişer milyon lirasermayeli Bunların amacı da Zonguldak koumlmuumlr madenlerinin muumlhim bir kısmınıişletmek oluyor

Sonra kuruluşunun 4 yılını tamamlamadan İtibarı Milli Bankasını buumlnyesineilhak ederek milli oumllccediluumlde buumlyuumlk bir hareket yaptı İş Bankası Bu İtibarı Milli belkiyeni kuşak bilmez İttihatccedilı Kompradorların birinci Cihan Emperyalist Savaşısırasında kurdukları bir bankadır Bunun tasfiyesidir bu Ve boumlylece İş Bankasıhemen 4 yılda onu da sinesine katmak suretiyle tasfiye etmiştir

Birccedilok ufak ve orta bankalar gihi İtibarı Milli Bankası da milli muumlcaadeledensonra cumhuriyet idaresinin muumlzaheretiyle canlanmaya ve kalkınmaya başlamıştıdiyor Onun iccedilin o canlı şeyi biz kendi yapımız iccediline aldık diyor

Altıncı teşebbuumls Demiryolu finansmanı Bunu İş Bankası uumlzerine alıyor Ve biliyorsunuz Tuumlrkiye demir ağlarla oumlruumlluumlyor

Ve bir de yedinci iş Huumlkuumlmetin bankalarla muumlşterekerı teşkil ettiği Konsorsiumfaaliyetine başından sonuna kadar iştirak ediyor İş Bankası

İzmirin imarı iccedilin diğer mali teşekkuumlllerle birlikte İzmir Belediyesinin ccedilıkardığı2 milyon liralık tahvilatı tamamen plase etmeyi uumlzerine alıyor

Ergani Bakır madenini uumlzerine alıyorDerken1929 senesi Cihan buhranı dediğimiz kriz evren oumllccediluumlsuumlnde patlıyorFakat buumltuumln duumlnyada Finans-Kapital sarsıntı geccedilirirken bizim İş Bankası tam tersine

bundan yararlanmayı muumlkemmelen beceriyor Hatta o raporunda Banka iccedilinduumlşebilirdi diyor Yani bu muumlthiş kriz sırasında duumlşebilirdi Ancak tarihte iştirak ettiği veya doğrudan doğruya kurduğu başka muumlesseseler kendisine yeni plasmanimkanları verdi

Demek ki gerek iştirakleriyle gerek şubeleriyle kurulmuş olan İş Bankası tamefradını cami ağyarını mani ve Tuumlrkiye oumllccediluumlsuumlnde bir Finans-Kapital muumlessesidirŞubelerini artık saymıyorum burada Hepimiz biliyoruz Hangi adım başında gitsek

bir İş Bankası şubesi goumlruumlyoruz Buguumln Tuumlrkiyenin buumltuumln sathını suumlratle adeta eline

almış bir muumlessesedir Buna biz ne isim verebiliriz şimdi Finans-Kapitalist bir muumlesseseden başka hiccedil bir şey değil



Binaenaleyh işte o sene yani 1923 ile 1929 yılları arasında 6 yıl iccedilin Tuumlrkiyedehemen buumltuumln bellibaşlı ekonomi alanlarına uumlretim alanlarına ve buumltuumln yurt yuumlzeyindevilayetlere kazalara kadar el atmış buumlyuumlk bir fınans muumlessesesi bir Finans-Kapitalistmuumlessesesi teşekkuumll etmiş

1929 yılı emperyalıst bunalım ve cumhuriyetin de 10 yılı oluyor O yıl

Tuumlrkiyede yalnız Finans-Kapitalist muumlessese olarak İş Bankası mı var Hayır Buumltuumlnşirketleri goumlz oumlnuumlne alıyoruz Bakıyoruz ki Tuumlrkiye de 187 buumlyuumlk şirket var Bunların116sı yabancı sermaye şirketi Binaenaleyh 64uuml Tuumlrk şirketi oluyor

Bunun dışında adeta yere serilmiş gibi Şimdilik ccedilalışmayan Tuumlrk şirketleri 52tane ancak hukuki mevcudiyetleri devam eden Tuumlrk şirketleri 28 tane tasfiyehalinde bulunan Tuumlrk şirketleri 35 tane 115 Tuumlrk şirketi iler tutar yeri kalmamış

boumlyle duruyorDemek ki 10 senelik faaliyet iccedilinde bir muumlessese bir Finans-Kapital muumlessesesi

Tuumlrkiye oumllccediluumlsuumlnde muazzam bir buumlyuumlme kaydetmiş Fakat oumlteki şirketler daha ccedilok hala yabancı Finans-Kapitalin elinde Ancak 64 tane Tuumlrk şirketi ayakta kalabilmiş115 tanesi işlemez durumdalar

Neden boumlyle olmuştur Yeni kuşak bilmez eskiler bilirler Bu LozanMuahedesinin korkunccedil bir kompromisi yuumlzuumlndendir Lozan Muahedesi gerccedili bir zafer muahedesi oldu ama ekonomik accedilıdan ta 1929 yılına kadar Tuumlrkiyenin guumlmruumlk tarifelerinde değişiklik yapmaması iccedilin soumlz vermiş olması ve bağlanması anlaşması daoldu Lozanda 1929 yılına gelinceye kadar buguumln guumlmruumlkler ne ise oumlyle kalacakdenildi

O guumlnkuuml guumlmruumlkler de bildiğiniz gibi 19 yuumlzyılda Avrupa Finans-Kapitalininharaca bağlamış olduğu Osmanlı İmparatorluğunun guumlmruumlkleriydi Yani Tuumlrkiyedeyapılan uumlretimi sanayii ekonomiyi katiyen savunmayan tam tersine kanatan tuumlketenguumlmruumlklerdi O guumlmruumlkler 1929 yılına kadar devam ettiği iccedilin durum bu şekilde

Fakat ondan 2 sene oumlnce bir -ayrıntılarına girmiyorum- yeni ticaret kanunukabul edildi Bu tiraret kanunu tipik Alman Fransız Belccedilika İsviccedilre yani empeiyalistuumllkelerin kanunlarından aktarma derleme idi

Oraya nasılsa -herhalde bizim Suumlnufu devlet gayretiyle- bir maddecik konulmuş 348 madde Orada deniliyor ki şirketler falanlar iccedilin başta Muumlrakıplar

birden fazla olursa yarıdan ziyadesi Tuumlrk tabiiyetinde olmalıdır Hiccedil değilse kontroledenlerden iki tane varsa bir tanesi Tuumlrk olsun diyor Tuumlrk tebası Komprador daolur ya levanten de olur o birtane

O kadarcık bir kayıt hakkında bile o zamanki şirketler komiseri falan gibiTuumlrkiyenin ekonomi-politikasında soumlz sahibi insanların muumltaleasi var Bunlar gucircyaccedilok vatanperver goumlruumlnuumlyorlar O komiserler şunu yazmışlar kitaplannda

Ecnebi sermayelerinin bu fıkra huumlkmuumlnden sakınmakta oldukları ccedileşitlikaynaklardan incelenmiştir (s23)Ama bu madde ecnebi Finans-Kapitalin hoşuna gitmedi diyorlar24 sayfada daSermayedarların (kapitalistlerin yani) emin olmadıkları ellere sermayelerini

tevdi etmeye rıza goumlstermeyecekleri tabiidirAdeta ekonomiden anlar goumlruumlnen insanlarımız da bu 1929 senesine kadar

Tuumlrkiyede Finans-Kapitalin yabancı kanadının hoşnut edilmesini ister bir tutumtakınmışlar O yuumlzden mesela

Balık ağları yapılmak iccedilin yeni guumlmruumlk tarifesi yapıldığı zaman tarife konuluyorİpliklerin kilosuna 30 kuruş koyuyorlar Ağ haline gelmiş yani imal edilmiş ipliklerin

20 kuruş koyuyorlar Tersi olması lazım değil mi Tuumlrkiyede ağ oumlruumllsuumln ipliğindenİplik yapamıyoruz bari ağlar yapılsın Tuumlrkiyede Binaenaleyh ipliğe ucuz guumlmruumlk



koyacağına tersine Dışarıdan gelen mala az guumlmruumlk koyuyor iccedileride yapılanı ccedilok guumlmruumlkluumlyor Bu hava

Yani hangi hava Bu Finans-Kapitalist zuumlmresinin yalnız karını o anda elegeccedilireceği karı duumlşuumlnuumlp memleketin kalkınmasını uumlretim yapısının gelişimini falanhiccedile saydığını goumlsteriyor Şirketler ccediloğalsın O şirket ecnebi olmuş Tuumlrk olmuş

oumlnemi yok Onları memnun edelim Sermaye gelsin Ama gelen sermaye kim İşte buşirket sermayesidir Onu hesaba katmıyorBu arada bizdeki Pluumltokrasi iccedilin o zamanki bir etuumltte şu neticeleri hesaplamışız

28 sanayi şirketinde 20 mepus 38 bankada 31 mepus var milletvekili Yani hemenhemen her buumlyuumlk yerli milli şirketin millet meclisinde bir mepusu var Her şirkette

bulunan birccedilok eski temyiz azaları buumlyuumlk askeriye muumllkiye erkanı da ayrıO zamanki Tuumlrkiye Yani rakamlardan ccedilıkan bu Ayrıntılarını verip de zaten

yorgunsunuz daha fazla başınızı ağrıtmayayımBuumltuumln buumlyuumlk enduumlstriye 7 banka hakim Bunlardan 3uuml devlet bankası Yalnız bir

tanesinde İş Bankasında tam 13 mepus var Yani İş Bankasının idare meclisi bir Buumlyuumlk Millet Meclisinin minyatuumlruuml

Nihayet işte şaheser denilmiş o kitapta (79 uncu sayfada) İş Bankasının sabık Umum Muumlduumlruuml Celal 5 yıldan beri Ekonomi Bakanı Bayar sıfatı ile Tuumlrkiyeninekonomi-politik muumlduumlruuml olmuş Boumlyle bir olay karşısında bulunuyoruz

Bayarın yıldız falı 929dan belli Celal oumlnce Bayar sonra Başbakan sonraCumhurbaşkanı olacak ve yassıada da İdamdan kurtulacaktır

Pluumltokrasi yahut Oligarşi nasıl ekonomiyi monopollaştırdıktan sonra o monopolguumlcuumlne dayanarak memleketin kaderine de politikasına ve ilh ına da egemen oluyorOnu goumlruumlyoruz

Tabii oumltede İşsizlik ve Pahalılığın gelişmeleri doumlrt nala gidiyor Onları hepimiz biliyoruz Buumltuumln bu gelişimlerin iccedilyuumlzuuml Tuumlrkiyede Finans-Kapital dediğimiz asalak vegerici sermaye guumlcuumlnuumln sonuccedillarıdır Tesaduumlf değildir

IV - FİNANS-KAPİTALİN TUumlRKİYEDEKİ İŞLEYİŞİ İKİNCİ EMPERYALİST EVREN SAVAŞINDAN GUumlNUumlMUumlZE

Bu hal biliyorsunuz 1939-40larda patlayan İkinci Emperyalist Evren Savaşıuumlzerine Tuumlrkiyeyi yeniden kritik durumlara soktu Ve o zaman Finans-Kapitalin bukorkunccedil tehlikeli gelişimi (bunun dini imanı yok memleketi yok falan) bu korkunccedildurumu karşısında Suumlnufu devlet yeniden tedbirler almayı duumlşuumlnduumller Ve o zamanın

başbakanı (Refik Saydam) memlekette halkın kırılışı ve hoşnutsuzluğu arttığı iccedilinşoumlyle bir beyanda bulundu

Biz tuumlccarı millet hayatında lazım bir unsur telakki ediyoruz Fakat tuumlccar bunu boumlyle telakki etmezse tamamen iccedilimizden ccedilıkması lazım gelen bir unsur olduğunakanaat getirerek ona goumlre hareket etmek kararındayız

Finans-Kapitali hala tuumlccar goumlruumlyor bizim başbakan Ve diyor ki Karışmamayağını denk al Finans-Kapital artık memlekette geliştim palazlandım her şeyi benelime alacağım demeye başlıyor Bilhassa Mustafa Kemal Paşa oumllduumlkten sonra Harptegelmiş dayanmış en buumlyuumlk tehlike biccediliminde Tabii kıpırtıları sezen başbakan tehditediyor Yoksa kaldırırız sizi diyor

Bilıyorsunuz bu hiccedil uğurlu gelmedi Refik Saydam bir gece ansızın 10-15 guumlnsonra fuumlceten oumllduuml Nasıl oumllduuml bilmiyoruz Pera Palasta oumllduumlğuumlnuuml işittik Perhizhastasıydı Kendisine bir muumlkemmel şoumllen ccedilektiler Ve o gece Angin douml Puvatrinden

oumllduuml1941de o soumlyleniyor Arkasından1942 senesi İnoumlnuuml Paşa şu beyanda bulundu





Ayrıntılara geccedilmediğim iccedilin pek accedilıklayamadım orasını Bakarsınız bu Finans-Kapitalist 10 tane şirkette kurucu uumlye olur meclisi idare azası olur başkan olur şuolur bu olur Ve birbirlerine iccedilli dışlı olurlar Boumlyledir Tuumlrkiyede Onların iccedilindeesas rol oynayan milyonerler 340 kişi Bunların net kazancı 1 milyar 400 milyonŞimdi duumlşuumlnuumln 4275 firma 1 milyar 600 milyon kar ediyor 340 fırma onun iccedilinden

1 milyar 400 milyon Yani 4000 fırma 200 milyon net kazanccedil yapıyor 340 firma 1milyar 400 milyon net kar yapıyor İşte hakiki parababalan bunlar bu 340 firmaSayıları 8 bile değil şirketler topluluğu iccedilinde Ama net kazancın 87-88ini bunlar ceplerine atıyorlar

Bu milyonerlerle de iş bitmiyor Milyonerlerin iccedilinde de milyonercikler varBunu bereket son yıl sanayi odası bir anket accedilmış oradan oumlğreniyoruz 100 firmaalmış en kodamanlarından milyonerlerin Bunların cirosu tutarı 11 milyar 800 milyonBu 100 fırma hepsi de 100 milyon ccedilevresinde ciro yapıyor senede Yani satış matışBunların 100 milyon liradan aşağı ciro yapanları 75 firma 100 milyon İiradan yukanciro yapanları 25 firma İndik mi 340 demiştik Asıl kodaman parababası 25mişmeğer

Bu iki guumlruh (hepsini toplasak zaten 100 kişi) bu iki guumlruhun ciro toplamlarına bakıyoruz 75 firma 5 milyar 739 milyon lira ciro yapmış 25 firmauml 6 milyar 67milyon Tuumlrk lirası ciro yapmış Binaenaleyh cironun yarıdan fazlasını 25 firma enkodamanları oumltekisini 75 firma yapmış

Şimdi duumlşuumlnuumln 25 kişiyi O 25 firmanın da iccedilinde diyelim ki 40-50 kişi olsunBunlar Tuumlrkiyenin hangi meselesinde bir kahvede oturmakla anlaşmazlar Finans-Kapitalin anlamı ve dehşeti burda yatıyor Biz bunu anlamadık mı buguumln nasıl olur da yahu daha duumln yeryuumlzuumlnde milli muumlcadelenin zaferini temsil etmiş bir milletolarak Buguumlnkuuml duruma duumlşmuumlşuumlz Kavrayamayız

Amerika geccedilen asırda yapmış biz hiccedil olmazsa 20 yuumlzyılda ilk defa bir millikurtuluş hareketinin zaferini temsil etmişiz Ondan sonra bir de bakmışız etrafımızaTuumlrkiye uumls haline gelmiş Tuumlrkiyede kaccedilak şeyleri casuslar yapıyor Ve 10 bin 20 binecnebi uzman ismi altına casus asker cirit atıyor falan Bu duruma nasıl gelmişizBirdenbire bunun farkına varıyoruz biz

Oysa bu buguumlnkuuml duumlnkuuml mesele değil Daha 1923 senesinde rotamızı ccedilizerken bu Finans-Kapital kurma saflığını goumlsterdiğimiz guumlnden itibaren bu akıbetleri beklemeliydik Nitekim 1929 istatistiklerini goumlrduumlğuumlmuumlz zaman 1929 yılında tesbitettiğimiz zaman Tuumlrkiyede Finans-Kapitalin korkunccedil bir guumlccedil kazanmış olduğunuaccedilıklamak zorunda kalmıştık Ve bu korkunccedil guumlcuumln iccedilinde de en korkuncu İşte İşBankası demiştik ve ona kitapta La Şeriyke lehuumlucirc ve la maziyre leh (yani Allahuumlteala Tuumlrkiyede bir İş Bankası da bir bankamız da bir) demiştik Bu kadar kudretli

Şimdi İş Bankasının buguumlnkuuml durumu hakkında ben size Accedilın cebinizdekilalettayn cep defterini ordan okuyun Cam sanayii Petrol sanayii Şeker sanayiiCcedilimento sanayii Ağır Metal sanayii Sigortalar Dokumalar Bankalar (yani TuumlrkiyeSınai Kalkınma Bankası Amerikan-Tuumlrk Dış Ticaret Bankası Sınai Yatırım ve KrediBankası) Bunlar hepsi bir tek bankanın tekeline girmiş Ondan sonra uluslararası

buumlyuumlk firmalarla işbirliği yapmış Elektrikte General Elektrikle ampul fabrikası buzdolabı soğutucu sistemi sanayii kurmuş Lastik sanayiinde Pirelli ile anlaşmışYağ sanayiinde Llnilever ile V ita Sana hepimizin her guumln yediği şeyler İccedil ticaretteMigros-Tuumlrk falan

Şimdi duumlşuumlnuumln bir tek muumlessese İccediltiğimiz suyun bardağı onun accediltığımız penccrenin camı onun bilmem giydiğimiz kumaş onun mezara giderken sarıldığınız

kefen onun yediğimiz yağ onun ve ilh ve ilh Buumltuumlnuumlyle yememize iccedilmemize elatmış Bu derece kudretli bir muumlessese Finans-Kapital



Şimdi boumlyle bir olaylar mahşeri iccedilinde bunu goumlrmezsek Tuumlrkiyede hiccedil bir şeyigoumlrmuumlyoruz demektir Ve zaten buumltuumln duumlnyada da Finans-Kapitalin oynadığı en

başarılı oyun budur Goumlruumlnmez olmaktır Bu Avrupada da boumlyledir Duumlnyada da boumlyledir Hatta eski Sosyalistte bir Fransız buumlyuumlk ekonomistinin soumlzuumlnuuml tercuumlmeetmiştik Boumlyle diyor diyor ki

Guumlnluumlk gazetelerde diğer dergilerde falan bakarsınız en uumlcra koumlşeye uumlccedil satırlıkİsviccedilrede falan falan bankaların şeyleri buluşmuşlardır diye bir havadis geccediler Buhavadisin altında 2-3 milyar insanın ertesi guumln boğazından geccedilecek rızkına ait buumltuumln

problemler konuşulmuş sıkı sıkı muumlhuumlrlenip kararlaştırılmıştır Ama bu havadis sankihiccedil Tesaduumlfen uumlccedil tane işte Mister yahut Von bir arada buluşmuşlar da konuşmuşlarOlur ya İsviccedilrede hava almışlar Oumlyle yazılır gazetelerde diyor

Tuumlrkiyede de Finans-Kapitalin başlıca huumlneri bu oldu Ve maalesef bu huumlner bizim yani (hiccedil etrafına bakmayan olaylar nedir bir an iccedilin duumlşuumlnmeyen) aklıevvelsosyalistlerimizin arasına bile bal gibi girmiş ve bu yuumlzden yığınla karışıklığa sebebolmuştur

Bu aklıevvel sosyalistlerimizin ikide bir yani zortlama şeklinde son tutamakları

da şu Tuumlrkiye Finans-Kapitali sermaye ihracı yapıyor mu hani sermaye ihracı var mıBunun iccedilin başlarken biraz soumlylemiştim Şimdi de gene ayrıntısız hatırlayalım Yaniİş Bankası mesela Hanovrda yahut Mısırda şubeler accedilmıştıBir bankanın şube accedilmasısermaye ihracıdır Tabii kediye goumlre budu Tuumlrkiyenin Finans-kapitali bu kadar accedilabilir

Duumlnyayı kaplamış buguumln Oumlyle bir Finans-Kapital uluslararası Finans-Kapitalcanavarı var ki yağma mı var Tuumlrkiye gibi sonradan topal eşekle kervana katılmışFinans-Kapitale Gel şu pazara sermaye ihraccedil et de ordan benim karımı al desinElbet bunu engeller

Ancak buna rağmen buguumln zaten sayılı buumlyuumlk metropollar (anavatanlar)dediğimiz İngiltere Fransa Almanyada durum bizden daha farklı değil Oraya daSuumlper-Emperyalist Amerikanın harıl harıl sermaye ihracı olur ve onların Amerikayasermaye ihracı ağıza alınmayacak kadar ccedilocuk oyuncağı sayılır

Onun iccedilin buguumln Avrupada İşte Ortak Pazar mortak pazar dalavereleri hep buOrdaki Finans-Kapitalistler guumln goumlrmuumlş huumlkuumlm suumlrmuumlş Finans-Kapitalistler Başka

bir Finans-Kapitalistin gelip de kendilerini soumlmuumlrge haline getirmesine yaniAmerikan soumlmuumlrgesi haline gelmelerine kolay kolay bizimkiler gibi katlanamıyorlarVe aman ne yapalım Ortak Pazar yahut Avrupa ekonomisi falan filan Şoumlyle birazda bizim gibi 40-50 tane derme ccedilatma geri uydu da bulurlarsa Amerikaya karşı bir siper alırız diyorlar Buumltuumln kaygıları bu

Ve onlardan bir kuumlccediluumlk pasaj nakledeyim Şimdi science-base dindustrie

dedikleri yani sanayiin taban bilimi diye bir bilim var Belccedilika Başbakanı TheodoreLefebvre Yani bir Finans-Kapital anavatanının başbakanlığını etmiş adam rakamlar verip kitabında şunları soumlyluumlyor Biz diyor ccedilelik sanayii ile dokuma sanayii ilekumda ccedilelik ccedilomak oynuyoruz Amerikan ordinatoumlr ccedilıkarıyor sesten hızlı uccedilan uccedilak yapıyor ve nuumlkleer santrallar kuruyor Bu muumlthiş teknoloji hamlesi oumlnuumlnde Avrupahala ccedilelikle ccedilomakİa bilmem işte dokumayla falan uğraşır mı Bununla biz batarızdiyor Ve oumlrnekler goumlsteriyor 1965 yılı 6 devlette (Avrupanın sayılı emperyalist 6

devletlerinde) 10u yatırımların Amerikan yatırımlarıdır Fakat bunun 90ı bilim tabanlı enduumlstriye yatırılıyor Yani Avrupa da bilim tabanına dayananaraştırmalı her guumln yeni keşif yapmak zorunda kalan enduumlstrinin yatırımlarının90ını Amerika yapıyor diyor

Bırakın bizi demek Yani sermaye ihracı yapıyor muyuz yapmıyor muyuzArtık o demagojinin oumlmruuml İkinci Cihan harbinden evvel bitmiş Buguumln realite olaylar



buOrtak Pazarın Amerikaya yaptığı ihracatla Amerikadan yaptığı ithalat oranını

yani Amerikaya ihracatıyla ithalatının nisbetini yapmış adamcağız diyor kiPlastik sanayiinde Amerika Avrupaya 5 kat fazla mal satıyormuş İlaccedil

sanayiinde 3 kat fazla mal satıyormuş Demek Avrupa oraya 1 yollarsa Amerika

onlara 3 satıyor Aeoronotik (yani havacılık) ta 8 kat mal satıyor Elektrik elektronik sanayiinde 2 kat fazla mal satıyorSayılı emperyalist devletlerde dahi durum bu Ve onun uumlzerine adam şoumlyle bir

konkluumlzyona varıyor Uzun şeyleri okumayayımSanayi insiyativinin (yani teşebbuumls guumlcuumlnuumln) anahtarları artık onların elinde

değil Onların dediği Kendilerinin Avrupa kapitalistlerinin Bu anahtarlar buumlyuumlk Amerikan entrprenoumlrlerinin (muumlteşebbuumlslerinin) elindedir Onlar guumlccedilluuml bir araştırma

potansiyeline dayanıyorlar O yuumlzden diyor en sonunda ikinci sanayi ihtilalimizin bir ccedileşit blokajına uğruyoruz Yani ihtilal yapacağız biz de Amerikaya yetişelimFakat bloke ediyor tıkıyor bizim bu şeyimizi Amerika tıkıyor diyor Ve iflastansakınmak iccedilin alanımızın anahtarını bir yabancı guumlduumlcuumlnuumln eline teslim etmek zorunda

kalıyoruz diyorBunu Avrupa Batı Avrupanın sayılı emperyalist devletleri de boumlyle soumlyluumlyorlar

Binaennleyh bazı ufak tefek goumlruumlnuumlşlerle asıl olayları goumlzden kaybedip duumlnyayıgoumlzden kaybedip kendi uumllkemizde taban problemimiz nedir diye aramazsak o zamanevvela kafalarımız ccedilorbaya doumlner Ve tabii bu ccedilorbadan da hiccedil bir politika tamamıyahut ziyafeti yapılamaz

Finans-Kapital problemi bu ccedilok eksik ccedilizileriyle anlattığım problemdir Bununuumlzerine hepiniz her guumln her saat ccedilevremize bakarak olayların nasıl geliştiğiniizlemek zorundayız

Soumlzuumlm bu kadardır Hepinizi saygıyla selamlarım

V - FİNANS-KAPİTALİN TUumlRKİYEDE İŞLEYİŞİ SORULAR-CEVAPLAR

Soumlzluuml veya yazılı olarak sorulmak istenen varsa burda arkadaşların sorularınıcevaplandıralım Efendim

-Yalnız Finans-Kapital hakkında mı-E pek dağıtmayalım Ama Finans-Kapitalin zaten ilgili olmadığı konu da

yoktur yaEfendim Ne gibi Teklif edin de Bir de dinleyicilerimizin de takatini hesaba

katarız

Efendim Finans-Kapital dışında soru accedilılsa tartışma yapılsa Gerekli midiryarar mı Falan diyorlar arkadaşlar Elbet yarar ama ben genel topluluğun bunoktadaki yorgunluğunu da duumlşuumlnerek onun karar vermesini tercih ediyorum Oyakoruz icabında

Sorular bitti herhalde arkası gelmediğine goumlre Arkadaşların tartışmak istedikleri sorular bitti Başka var mıydı Tamam herhalde

Bu sorular 11 tanesi doğrudan doğruya Finans-Kapital konusuna ait 6 tanesi deonun dışında devrim problemleri uumlzerine devrim problemleri ve davranışlarıuumlzerine

Şimdi tabii oumlnceliği Finans-Kapital konumuza vermek gerek Oumlnce Finans-Kapital konumuz olduğu iccedilin onun soruları uumlzerinde duracağız Bu soruların elden

geldiğince bu hiyerarşisini yaptığımı sanıyorum Birincisi yani gelme sırası değil de benim konuya girerken



Ses gelmiyor mu Hangisi sesi goumltuumlruumlyor acaba Bu mu Evet pekiFinans-Kapital problemi uumlzerindeki sorulardan daha hafifınden başlayıp daha

kompleksine doğru gideceğizBirinci (Buumllent Aksoy) Finans-kapital soumlzuumlnuuml ilk olarak kim ne zaman kullandı

Şeklinde

Şimdi bu soumlz elbette kapitalist uumlretimin sonucu olan bu proseyi terimlemek soumlzcuumlğuuml olarak oumlnce burjuva ekonomist ve sosyologlarının diyebileceğiz ağzında başladı Hatta Finans-Kapital uumlzerine kendince hayli ilginccedil araştırmalar yapmış ccedileşitliuluslararası bilgin (burjuua bilgini tabii) var Ama biz buumltuumln bunları bir doumlkuumlm yapıpda uumlzerinde durmadık Durmakta da bir yararlık goumlrmuumlyorum ben Bizim iccedilin elbet

bilimsel sosyalizmin bu termi alıp asıl net kavramına kavuşturduğu andan itibaren neanlama geldiği oumlnemlidir Ccedileşitli burjuva bilginlerinin Finans-Kapital uumlzerine sonsuzaraştırmaları yahut yazıları bizi o kadar ilgilendirmez ve sizi de işgal etmemelidir

Finans-Kapitalin bizim iccedilin başlangıcı Leninin Emperyalizm Kapitalizmin SonHaddi dediği eseriyle başlar Bizim iccedilin bilimsel tarifte oradadır Ondan oumltekilerioumlncekileri oumlnemli saymıyoruz

Bir de Tuumlrk basını hangi Finans-Kapitalistlerin elindedir Şeklinde bir soru var

E bunu aşağı yukarı hepimiz biraz biliyoruz Tam adları elimizde değil Yalnızen son Ticaret Odasının yaptığı ankette bu basın iccedilinde as olarak 130 kuumlsur milyonciro yapan bildiğimiz meşhur Huumlrriyet gazetesi de bulunuyor Bunun arkasındakifinans gruplannın (yerli-yabancı) listesi elimizde yok Fazla ayrıntı verecek durumdadeğilim bu anda Yalnız Burla Biraderlerden başlayıp ta şeye kadar gittiği soumlylenir

Bu iki soru uumlzerinde bu kadarla yetineceğimBir de uumlccediluumlncuuml Amerika Avrupaya tahakkuumlm ettiğine goumlre Tuumlrkiyedeki gelişim

ccedilizisi nedirVe ona bitişik gibi olan doumlrduumlncuuml soru Yerli-yabancı Finans-Kapital ilişki-

ccedilelişkisi nedirBu ikisi de goumlruumlyoruz ki aşağı yukarı aynı soruya bağlanıyor Amerikan Finans-

Kapitali emperyalist sektoumlrde Duumlnya buguumln uumlccedil sektoumlrduumlr biliyorsunuz Birisidoğrudan doğruya emperyalizmin arabasına bağlanmış olanlar Birisi sosyalizmincephesi Uumlccediluumlncuumlsuuml de bu ikisinin ortasında sallanan Arafattaki devletlerdir

Biz tabii kararlı olarak emperyalist sektoumlrdeyiz Bu accedilıdan bizimdurumumuzda demin kısmen işaret ettiğimiz oumlrneğin Belccedilika başbakanının sektoumlruuml

birdir Ortak Pazara biz de giriyoruz Ortak Pazar devletleri Amerikan Finans-Kapitalinin tahakkuumlmuumlne karşı ne durumdaysa biz de o Ortak Pazarı benimsemişolmakla onların boumlluumlmuumlnde sayılabiliriz

Bu accedilıdan uluslararası Finans-Kapital ile Tuumlrkiyedeki Finans-Kapitalin ilişki veccedilelişkileri İlişkileri bir ccedilelişkidir tabii aynı zamanda Ccedilelişki de burjuvazinindoğuşundan başlar Burjuvazi bildiğiniz gibi yeryuumlzuumlnde kutsal bir sınır kavramımillet kavramı vatan kavramı yaratmış bir sınıftır

Ondan oumlnce her şey uumlmmet kavramı iccedilindeydi Evrenseldi Muumlsluumlman uumlmmeti buumltuumln duumlnyanın sınırlarını kendisinden sayardı Hristiyan uumlmmeti gene oumlyleydi İlk defa millet sınır vatan sınırı burjuvazinin yani kapitalizmin kendi top ateşinin erdiğiyere kadar bir ccedilizgi ccedilizip onu kutsallaştırması biccediliminde başladı

O serbest rekabetccedili kapitalizm ccedilağıydı Tekelci kapitalizme gelir gelmez tersinedoumlnduuml kapitalizm Yani serbest rekabeti kaldırdı onun zıddını koydu Boumlylece butersine doumlnen kapitalizm eski kutsal bildiği sınırları da ortadan k



aldırmak gibi bir zor altında kaldı adeta Gerek tekniğin gelişiıni gerekse Finans-Kapitalist dediğimiz bir avuccedil insanın her millet iccedilinde kendi varlığını kendi başınatek başına savunmasının guumlccedilluumlğuumlnuuml goumlrmuumlş olması Onu ister istemez duumlne kadar kutsal ilan ettiği ve milletlere kabul ettirdiği sınırları -seba surlarını aşındıran fareler gibi- gizli gizli muumltemadiyen aşındırmaya zorladı

Bu bir muazzam ccedilelişki tabii Bir taraftan kendi soumlmuumlruuml ve tehakkuumlm ccedilevresinielinde tutmak istiyor ki o milli sınırlardır Oumlte taraftan da bunu elinde tutmanınguumlccedilluumlğuuml gerek ekonomik gerek politik guumlccedilluumlğuuml oumlnuumlnde Kendine benzer başkaFinans-Kapitalist uumllkelerle sıkı işbirliği dayanışma ve sınırları da bir guumln gelipkaldırma Guumlmruumlğuuml kaldırmakla sınırı kaldırmak arasında biliyorsunuz ccedilok ufak bir fark vardır Yani aşama farkı vardır

Yeryuumlzuumlnde milli birlikler kapitalist ccedilağın yarattığı milli birlikler ilkin kuumlccediluumlk sınırları kaldırmakla olmuştur Yani derebeyi sınırları kalkmasaydı kapitalizmingetirdiği millet ve vatan sınırı da doğmazdı Bu derebey sınırlarının kaldırılmasıGuumlmruumlklerin kaldırılmasıyla başlamıştır Ona Kara Guumlmruumlkleri derlerdi Tuumlrkiyede

biliyorsunuz Avrupada en klasik oumlrneği bunun Almanların durumudur

Biliyorsunuz ccedileşitli tarihsel sebeplerle Alman milleti diye bir buumltuumlnluumlğuuml yoktuCermen ırkının yer yer prenslikteri yani derebeylikleri beylikleri kralcıkları falanvardı Bunların bir Almanya teşekkuumlluuml Alman milleti yaratmaları Zolferayndedikleri yani Guumlmruumlk Birliği parolasıyla başlaınıştır Oumlnce Guumlmruumlk Birliğinegidilmiştir Bu Guumlmruumlk Birliği yavaş yavaş derebey sınırlarını da aşındırmıştır

İşte şimdi Tuumlrkiyenin duumlnya emperyalist sektoumlruumlnde Ortak Pazara girmegirişimi ile -ki bu laf değil doğrudan doğruya kanunlar ve bin bir tedbirlerle her guumlnalınıyor- goumlzuumlkuumlyor ki Ortak Pazar kanalıyla yarın guumlmruumlkleri kaldırmak oumlbuumlr guumlnmilli sınırları da aşındırmak aşamasına gidiliyor Burada hem bir ccedilelişki var hem bir oluşum var Ccedilelişki Burjuvazinin bunu sınıf olarak buumlyuumlk halk yığınına nasılyutturabileceği Bu ccedilok ccediletin bir dava Oumlzellikle her memleketin kuumlccediluumlkburjuvazisi

buna yuumlrekten inanmıştır Ben nasıl olur da milli sınırımı feda ederim der vedemektedir Bunu bu buumlyuumlk ağır basan eğilimi yavaş yavaş goumlzden silmek iccedilin ccedilok ccedilelişkili bir adım ileri iki adım geri de olsa muumltemadiyen bir gelişme oluyor

Binaenaleyh şimdi Avrupadaki Finans-Kapitalistlerin (oumlnce de Gaulleuumln en başta fakat hakikatta arkasında Alman Finans-Kapitalinin de alttan altta kurmasıyla)Amerikan tahakkuumlmuumlne

karşı bir tepkisi var Ortak Pazar olduİngiltere Anglosakson Finans-Kapitali oumllccediluumlsuumlnde daha doğrusu Amerikanın o

kadar borccedilları altında ve duumlnya oumllccediluumlsuumlnde pazarlarda Amerika ile nuumlfuz boumllgelerini paylaşmada En son İkinci Cihan Savaşından sonra soumlmuumlrgelerini eski biccedilimiyle artık

devam ettirememek durumunda kalınca kendisine duumlnya oumllccediluumlsuumlnde bir destek bulmazaruretiyle Amerikan Finans-Kapitaline ccedilok yakın duumlştuuml İşccedili Partisi de muhafazakar parti de Amerikayla sıkı birlik yapmak zorunda Ccediluumlnkuuml Amerikadan koptuğu guumlndolardan kopmuş olacak Dolardan koptuğu guumln de Sterlinin (İngiliz parasının) tepesiaşağı yuvarlanması ve bir daha tutunamaması gelecektir Bu zorunlukla Amerikayakarşı buumlyuumlk tavizler veriyor İngiliz Finans-Kapitali

Ama bir yandan da Amerikanın kendi iccedilinde girdiğini goumlruumlyor ve bu giriş bir daha doumlnuumlşuuml olmayan emrivakiler yaratıyor Buguumln Churchillin İkinci CihanSavaşında yaptığı gibi (teklif yapmıştı biliyorsunuz Fransa ile İngiltere birleşelimdemişti) işte o birleşme prensibini nasıl gerccedilekleştiririz diye Ortak Pazara girmek istiyor

Bir yandan tabii İngiltere Ortak Pazara girerken dominyonlarını duumlşuumlnuumlyorCommonwealthtekileri duumlnya oumllccediluumlsuumlnde İngiliz İmparatorluğuna ortak gibi soumlzde



bağlanmış olan yarı-soumlmuumlrgelerini duumlşuumlnuumlyor Onlar ccediloğu geri ve tarımsalmemleketler Avrupa ile birleşirse onlara karşı da ihanet etmiş duruma duumlşecekOndan ccedilekiniyor

Fakat bir taraftan da Avrupa ile birleşmedikccedile Ortak Pazarla birleşmedikccedileduumlnya oumllccediluumlsuumlnde bir kuvvet olamayacağını duumlşuumlnuumlyor Aşağı yukarı Avrupadaki

ccedilelişki buBizim ccedilelişkimizse Amerikanın boumllgesine girmiş bulunmamıza rağmen bir yandan eski tahakkuumlm efendileri olan Ortak Pazar ve İngilterenin serbest pazar dediğialanla temasımızı daha sağlama bağlamak zorunda kalışımız

Buumltuumln bunlar tabii politik accedilıdan noktalardır Ekonomik accedilıdan yani Finans-Kapitalin uumlretim ve şirketler branşında buguumln Tuumlrkiyede sektoumlrler var Bu sektoumlrlerdeAmerikan sermayesi ne kadardır Tuumlrk semayesi ne kadardır Safi yerli finans kapitaline kadardır Bunların rakamları elimizde yok şu an Bunlara istinaden size bir accedilık rakam vermek imkanı olanağı elimde değil şu anda Ccediluumlnkuuml rakamlardır ve rakamhatırda kalmıyor

Sermaye ihracı konusunda da uumlccedil soru var Sermaye ihracı gittiği uumllkede bir

gelişim hızlandırır diyor Cavit İyiguumln arkadaşımızSonra Tuumlrkiyenin sermaye ihracı daha accedilıklığa kavuşmalıdır diyorBir de Sermaye ihracı Finans-Kapitalin tayin edici niteliği midir bir aşaması

mıdır DeniliyorBunlann uumlccediluumlnuuml bir arada cevaplandırmaya ccedilalışayımEvvela sermaye ihracı elbette Finans-Kapitalin tayin edici niteliklerinden biridir

Yalnız ilk Finans-Kapital tarifi yapılırken yani 1914-18 yıllarındaki sermaye ihraccedildurumuyla buguumlnkuuml duumlnyada suumlper emperyalist Amerikanın buumltuumln emperyalistsektoumlrdeki milletlere ve devletlere sermaye ihracının karakteri ccedilok değişti Artık Avrupada demin Belccedilika başbakanının o isyanını okuduğum pasajda olduğu gibiadeta Amerikan tehakkuumlmuumlne karşı bir nefis muumldafaası direnmesi başlamış oluyorCcediluumlnkuuml Amerikan sermaye ihracı oumlteki uumllkelerin karşılıklı senmaye ihraccedillarını gerek Amerikada gerek duumlnyanın geri kalmış uumllkelerinde adeta baltalıyor AmerikanFinans-Kapitali Tuumlrkiyeye girdikccedile onun milyarder firmaları İngiliz Fransız dahakuumlccediluumlk Avrupa emperyalistlerinin Finans-Kapital teşebbuumlslerini adeta iflasa goumltuumlruumlyorBu durumda Tuumlrkiyenin sermaye ihraccedil etmesi artık hemen hemen olanaksız kalıyor

Finans-Kapitalin koumlkuuml dediğimiz gibi uumlretim tekelidir monopolduumlr Tuumlrkiyede bu vardır Asalaklık gericilik vb elemanlar buumltuumln şiddetiyle huumlkuumlm suumlrnektedirYalnız sermaye ihracı ister istemez bu tarihi gereklilikle tersine doumlnmuumlştuumlrdiyebiliriz Yani bize gelmiş Finans-Kapitalist Tuumlrkiyedeki karını dışarıya transfer etmek suretiyle Tuumlrkiyede kalması gereken sermayeyi dışarıya kendisi alıp kaccedilırıyor

haydutccedilaSonra bizim dış ticaret manivelamız da onu anlatmaya ccedilaİıştık Tuumlrkiyeden her yıl milyarlarca liramızı Muumlmessilik hakkıydı fatura oyunlarıydı ve ilh gibi doumlvizkaccedilakccedilılıkları resmen succedil sayılacak eylemler işlemlerle yabancı uumllkelere kaccedilırıyorlarVe orada tabii ccedileşitli yatırımlara da sahne oluyor bu paralar

Ana ccedilizileriyle Tuumlrkiyedeki sermaye ihracı uumlzerine zaten soumlylemiştim bunlarıtekrar etmekten başka ilave edecek soumlz bulamadım

Sermaye ihracı bir uumllkede kapitalist gelişimi hızlandırır mı E tabii hızlandırırAma bir tekelcilikle hızlandırdığı iccedilin o memlekette daha başka neleri dehızlandırdığı Tuumlrkiyede goumlzuumlkuumlyor Elbette Tuumlrkiyeye gelen yabancı sermayeTuumlrkiyede yalnız montaj sanayiini yahut koka kola şerbet sanayiini yani Tuumlrkiyeyi

sadece soumlmuumlruumlcuuml tuumlketim enduumlstrisinin kendi asıl buumlyuumlk sanayiinin matahlarınıTuumlrkiyeye ithal ettirmek iccedilin kurulmuş birer tuzak sanayii şeklinde yapıyor Bu da



Tuumlrkiyede bazı kesimlerde ufak tefek gelişimler hızlandırır ama buna karşılıkTuumlrkiyenin buumltuumln ekonomik ve sosyal yapısını dejenere eder Nitekim buguumln ohaldeyiz

O yuumlzden kapitalizm başka her uumllkede elbette işsizlik ve pahalılık yaratan bir sistemdir ama Tuumlrkiyede bu artık kanser haline gelmiştir Tuumlrkiyenin Avrupaya

yarım milyona yakın işsizi gidiyor İccedilerisinde Tuumlrkiyede 25 milyona yakın insanınişsiz kaldığı daha ccediloğunun yarı-işsiz kaldığı bakanların diliyle arasıra ağızdankaccedilırılıyor

Buumltuumln bunların nedeni Bir meınlekete yabancı Finans-Kapitalin girip oradazehirli meyvalarını vermesidir Boumlyle bir yabancı Finans-Kapital girdiği yerde nasıl omemleketin insanlarına ekmek parası sağlayacak enduumlstriyi kurmuyorsa işsizliğimuumlthiş şekilde arttırıyorsa elbette o memleket insanlarının ateş pahası iccedilindekıvranmalarını da başka hiccedil bir uumllkede goumlruumllmedik oumllccediluumlde azdırıyor

Binaenaleyh yabancı sermaye Tuumlrkiyede soumlzde bir gelişim sağlıyormuşgoumlruumlnuumlşuuml altında Tuumlrkiyenin sağlıklı bir ekonomiye ve sosyal duumlzene sahip olmasıiccedilin gereken buumltuumln temelleri berhava etmiş oluyor Yani yaptığı iyilik uumlrkuumlttuumlğuuml

kurbağaya değmiyor O accedilıdan sermaye ihracının bir uumllkede insanca ve modemanlamıyla gelişim sağladığı soumlylenemez

Efendim EvetŞimdi orda iki şey soumlyluumlyorsunuz birisi Leninin soumlzuumlnuuml okuyorsunuz Leninin

soumlzuuml ccedilok doğru Hindistana ve soumlmuumlrgelere bile emperyalist anavatanlar sermayeihraccedil ederler Maksatları ordaki ucuz işelinden ucuz ham maddeden yararlanıp aşırıkar sağlamaktır Ama bir de bakarsınız ki gitmiş olan İngiliz sermayesi Hindistandayavaş yavaş bir direnccedil başlatır Ccediluumlnkuuml orada kendine goumlre (yani normal sıhhatli bir kapitalizm olmasa bile) bir kapitalizm gelişimine sebep olur Ve tabii bunun tepkisi

başlar Yani kapitalizmin kaderi budur zaten Daima kendi mezar kazıcılarınıhazırlamak

Onun gibi sermaye ihracı da maksatccedila ihraccedil ettiği memleketi soumlmuumlrmektir amaorada kapitalizmi geliştirir ve onun sonucu da o kapitalizmin anavatana karşıdirenmesini gerektirir Bunun uumlzerine bu ccedilelişki altında buguumlnkuuml manzara doğar Onuanlatmak istiyorum

Sizin dediğinizse bu soumlzuuml oumlne suumlrerek bir memlekette sermaye ihracı olmazsaFinans-Kapital de olamayacaktır anlamını belirtmek gibi goumlzuumlkuumlyor Oysa ben baştansona kadar anlatmak istediğim gibi Bir defa Finans-Kapitalin tarifini yaptım Esasuumlretimden ccedilıkar Uumlretimde tekelcilik varsa uumlretim alanında Finans-Kapital doğmuşdemektir

Bu oumlrnek verdim Bir tek banka Tuumlrkiye oumllccediluumlsuumlnde hemen bizim kullandığımız

tuumlketim maddelerinin buumlyuumlk ccediloğunluğunu yapan buumltuumln buumlyuumlk enduumlstriyi tekelinealmış Hatta bankaları bile Sanayi Bankası Yatırım Bankası gibi Yani ayrıca dahakuumlccediluumlk enduumlstriyi finanse eden tipleri dahi gene sinesine ccedilekmiş Boumlylece Tuumlrkiyeoumllccediluumlsuumlnde buumlyuumlk muazzam umulmadık derecede buumlyuumlk bir tek hani Allahuuml tealagibi bir tek fırma meydana getirmiş Bu bu realite mi Realite Bu realiteye biz nediyeceğiz İster istemez tekelci sermaye diyeceğiz

Devlet semıayesine falan girm0edik Borccedilların karakteristiğine girmedik Bir deorda ayrı facialar var Ama bu boumlyle bir realite iken şimdi Tuumlrkiye bu durumda ikenAmerika gibi sermaye ihraccedil edemiyor hatta İngiltere gibi sermaye ihraccedil edemiyor diye Tuumlrkiyedeki bu Finans-Kapital varlığını biz hiccedile sayabilir miyiz Sayarsakkendimizi aldatırız Ccediluumlnkuuml buumltuumln olayları Niccedilin uluslararası Finans-Kapitalin gelip

Tuumlrkiyeye babasının evi gibi yerleştiğini Tuumlrkiyeyi neden bir yabancı devlet uumlssuumlhaline gayet rahatlıkla getirebildiğini neden her koumlyde bir Kuran kursu accedilarak



oumlğrenci yurtlarını zaptetmeyi en buumlyuumlk kale fethetmek şeklinde Tuumlrk milletineanlattığını ve ilh ve ilh anlayamayız

Serbest rekabetccedili kapitalizm namuslu bu kapitalizmdir kendisine goumlre Mantık sonuccedillu bir kapitalizmdir Vatanı milleti ecnebiye satmamak savaşı yapan bir kapitalizmdir Halbuki bizde tam tersine Tuumlrkiyeyi en yağdan kıl ccedileker gibi kimse

duymadan buumltuumln duumlnya emperyalist devletlerine yumuşacık bu lokma yapıp sunmak biccediliminde bir kapitalizm var Bunun tek anlamı Uluslararası oumllccediluumlde kendi millişerefini ve namusunu korumayan Finans-Kapital tipinde bir sermayenin Tuumlrkiyeyeegemen olduğunu goumlsteriyor Buumltuumln bu olayları anlamamız iccedilin tek mekanizma temelaccedilıklama maddesi Ancak Tuumlrkiyede Finans-kapitalin egemen oluşudur Bunuanlatmak istiyoruz

Bunu kavramadık mı Finans-Kapitalin biz cuumlzuumlnuuml alıyor ve diyoruz ki Buguumlnhele (yani duumln iccedilin belki) sermaye ihracı var mı yok mu Ki İş Bankası soumlyledikDaha 1930 senelerinde şubeler accedilmıştır Tekel hatta fabrikalar accedilmıştır Mısır daşurda burda tuumltuumln fabrikaları sigara fabrikaları Bunlar kuumlccediluumlk kuumlccediluumlk sermayeihraccedillarıdır ama işte bu kadar Ccediluumlnkuuml İngiltere Fransa gibi duumlnyanın en buumlyuumlk

emperyalist devletleri bile buguumln Amerikan sermaye ihracı karşısında sermaye ihraccediledemez duruma duumlşmuumlşlerdir Bizim bu durumu kuumlccediluumlcuumlk yapımızla sermayemizleFinans-Kapitalimizle oumlnlememiz imkansızdır

Bunu anlamak zorundayız Olaylar bunlar Kitapta yazılanlar yazıldığı devir iccedilinccedilok doğru Buguumln iccedilin duumlnya olayları bize goumlsteriyor ki sermaye ihracı geri bir memleketin Finans-Kapitali tarafından yapılamıyor Yapılamıyorsa ona Finans-Kapital demeyeceğiz Nasıl deriz Buumltuumln oumlteki elemanlarıyla Koumlkuuml var goumlvdesi vardalları var Dallarından birisi eksik Ağaccedil yok mu diyeceğiz Yani onun gibi bir şeyolur Bu kendimizi aldatmak olur Sonra da birccedilok sosyal ve politik ccediloumlzuumlmlerde

problemleri anlayışta yanlışa duumlşmemizi gerektirir Bu accedilıdan Finans-Kapitalin var olduğunu goumlrmezlikten gelmemeliyiz diyoruz

Bu konu uumlıerinde sabaha kadar konuşsak bitmez muhakkak Soumlyliyeceklerimiz burada oumlzetlenmiş oldu

Bir de arkadaşların isimleri yoktur birisi Devlet sınıfları İstiklal savaşındakitutumları ve aşamaları uumlzerine sual var İkincisi de bu konuyla ilgilidir 1923-38yıllarında Finans-Kapital ve Mustafa Kemalin egemenlik objektif-suumlbjektif ilişki veccedilelişkileri uumlzerine

E bu iki soru aynı konunun ccedileşitli yuumlzleri tabii Yani Mustafa Kemal Paşa da biliyoruz Suumlnufu devletten sayılır Devlet sınıflarının İstiklal savaşındaki tutumu bizim paşaların ve kimi muumllki beylerin tutumu demektir Konu budur

O halde kişi isminden ccedilok Tuumlrkiyede devlet sınıfları nedir deyince belki o

nokta zihnimizde karışıyor Bunu Osmanlı Tarihi goumlzuumlnuumlne getirilirse anlamak muumlmkuumln olacak Onun uumlzerine Tuumlrkiyede ccedilok az araştırmalar yapılmıştır Yalnız biziki kere iki doumlrt olarak bazı formuumllleri bazı yayınlarda oumlzetlemeye ccedilalıştık

Tuumlrkiye Tarihsel Devrimle kurulmuş bir devlettir Tarihsel Devrim ilkelsosyalistlerin ccediluumlruumlyen bir medeniyete saldırıp orada o an iccedilin muumlthiş sayılacak bir toprak reformu yapmaları ile başlar Tuumlrkiyede bizim doumlrt yuumlz arslan da boumlyle bir Tarihsel Devrimle gelmiş İslam ve Bizans medeniyetlerini yıkmış Onlarınderebeyileşmiş toprakları uumlzerinde zamanı iccedilin Hani buguumlnkuuml buguumlnkuuml değildediyelim iİk zamanlardaki Sovyet toprak reformu gibi yani ona ccedilok benzer Eşit kuumlccediluumlk ccediliftccedililerin tasarrufunda ccediliftlikler kurdurmak suretiyle muazzam biı toprak reformuyapmış Bu ccedilağa dirlik duumlzeni adı verilir

Dirlik duumlzeni Kanuni devrine kadar egemen duumlzen iken ondan sonra Tefeci-Bezirgan sermaye gelir Ondan evvel dirlik duumlzeninde de Tefeci-Bezirgan vardır ama



uumlretime penccedilelerini uzatamamıştır Kanuni ile beraber o İspanyadan goumlccedilmuumlş MadamRoksalanalar Frenk Beyleri ve ilh Saraya borccedil vermek dolaplar kurmak yoluyla(Dolap Yani bankalara Tuumlrk milleti dolap ismini vermiştir) o zamanki dolaplarınkurulmasıyla -sarayın da elindeki fonu topraktır- o toprağa adeta el koymak durumuna girdi

İşte bu iki ccedilağ arasında Suumlnufu devletin bir manzarası ve değişikliği oldu İlk ccedilağda devlet sınıfları deyince Zaptedilen topraklar uumlzerinde herkes Reaya yahutccediliftccedilidir Bu ccediliftccedililer yalnız ekonomik elemandırlar Toprağın tasarrufuna sahiptirlerMuumllkiyeti Beytuumllmali Muumlsliminin dir Beylerin değildir Onu karıştırıyoruz ccedilok defa

Binaenaleyh dirlikccedililer toprak muumllkiyetine sahip insanlar değildir Devletinsınıflarıdır Ama memlekette politikaya egemen olan bu dirlikccedililerdir Yani toprağıntasarrufuna da sahip değildir dirlikccedili Ccediliftccedili sahiptir tasarrufuna Toprağı işleyipyararlanmak ccediliftccedilinin yetkisindedir Muumllkiyet ise Ccediliftccedilinin de değildir ama dirlikccedilininde değildir Onun iccedilin ilk zamanda dirlikccedili Buguumlnkuuml devlet memuruna yakın amahakikatte toprak ekonomisini toprak uumlretimini kontrol eden onun en adil biccedilimde

gelişmesini sağlıyan ve politik-askeri idareyi guumlden bir uumlst devlet sınıfıdır Suumlnufudevlet demişler işte devlet sınıfları

Sınıflar demekten maksatta 4 zuumlmredir bunlar Birisi Seyfiyyedir (Kılıccedillılar) birisi İlmiyyedir (işte sarıklı hoceğan ki buguumlnkuuml bilginler demektir) birisi Muumllkiyye(o da işle buguumlnkuuml valiler kaymakamlar falan gibi idarecilerdir) bir de Kalemiyyevardır (o da ekonomiyle -toprak ekonomisinin o zaman- hesaplarıyla kalem işleriyleuğraşan)

Bu doumlrt zuumlmre mutlak surette Osmanlı İmparatorluğunun son guumlnlerine kadar yani Tanzimata kadar Tuumlrkiyenin buumltuumln ekonomisini buumltuumln politikasını buumltuumlnkuumlltuumlruumlnuuml temsil etmiş guumltmuumlş insanlarımızdır Bu tarihi bir realite Yani bunu bizimkabul veya reddetmemiz diye bir şey yok Olay bu

İşte bu olay başka memleketlerde ccedilok zaman evvel kaybolmuş Tuumlrkiyede iseduumln diyeceğimiz kadar yakın yani daha Tanzimata kadar yani Avrupanın gelerek gırtlağımıza basıpta bizi Finans-Kapitaliyle boğduğu guumlnlere kadar bu sistem Bizimdevlet sınıflarımızın memleketi mutlak surette idare etme yetkisi sistemidir Bunakarşılık uumlretmen sınıfımız olan geniş koumlyluuml tabakalarımızın politikada hiccedil bir soumlzsahibi olmaması Suumlruumlp gelmiş

Onun iccedilin Reaya demişiz hatta demişler Reaya demek Guumlduumllenler demek Yaniccediloban memleketin Suumlnufu devleti O doumlrt sınıf doumlrt zuumlmre Oumltekiler de koyun Oumlylegoumlrmuumlş Osmanlı Zaten ccedilobanlıktan geldiğimiz iccedilin o goumlruumlşuumlmuumlz de uymuş yapımızaHoş goumlrmuumlşuumlz

Şimdi demek ki Suumlnufu devlet deyince işte bu sınıftır Ve bu bir realitedirBunu goumlrmedik mi tarihimizin 500-600 yıl suumlrmuumlş bir olayını goumlrmuumlyoruz demektirAvrupadaki kitapları okuyoruz Tuumlrkiyede onun aynını tercuumlme edip acaba uygular mıyız diye kendimizi zorluyoruz Ve bu zorlama Zortlama oluyor o zaman

Bu doumlrt devlet sınıfı Tanzimattan itibaren sarsılmıştır ama bir gelenek yaratmıştır 600 yıllık Tuumlrkiyede Bu gelenek devlet sınıflarının politikada hala bir tekel temsil eder gibi devlet sorumluluğunu uumlzerlerinde taşımasını gerektirmiştir

Onun iccedilin Mustafa Kemal Paşa Karabekir Paşa Ali Fuat Paşanın Anadolayakaccedilarlarken yahut geccedilerlerken (kimi kaccedilmış kimi geccedilmiş oumlnemi yok) o geccedilişsırasında verdikleri nutuklara dikkat edin hep Devleti kurtaralım diyorlar Ccediluumlnkuumldevlet onların Yani bizim gerek kılıccedillılarımız gerek sarıklılarımız gerek muumllkiye

gerek kalemiyemiz Uumlst idareci guumlduumlcuuml sınıf olarak devletin sınıflarıdırlar ve devletikorumak goumlrevini tarihi bir gelenek olarak benimsemişlerdir



İşte milli muumlcadeleye biz bu gelenek-goumlreneğimizle girdik Binaenaleyh millimuumlcadelede devlet sınıflarının roluuml nedir deyince hiccedilbir memlekette goumlruumllmemiştipte bir yol youmlneldi devlet sınıflarımıza Yani paşalarımıza ve beylerimize

Bu sınıf Artık sınıf demek caiz değil ona Yani sosyal anlamıyla bir uumlretiminsınıfı değil Ama Osmanlı sınıf dediği iccedilin biz de sınıf diyoruz Hakikatte bunlar dirlik

duumlzeni ccedilağında bile sınıf değil Ccediluumlnkuuml sınıf olmak iccedilin toprağın muumllkiyetine sahipolmak lazım Yok muumllkiyeti dirlikccedilinin Dirlikccedili yalnız idareci Devlet memuru Şuhalde sınıf değil ama sınıf adını alıyor

İşte sınıf adını alan devlet sınıfları ta milli muumlcadeleye girilirken dahiTuumlrkiyede oumlnemli rol oynama geleneğini temsil etmiş

Bunu buguumln de goumlruumlyoruz 27 Mayısta fırladı ccedilıktı Devleti kurtaralım dediYani gene devlet Bizim ordumuz ve bir kısım muumllki kalemi diyelim yahut ilmiinsanlarımız hala o gelenekten etkileniyorlar Yani devleti temsil ediyorlar Devletin

buumltuumlnluumlğuumlnuuml varlığını savunmak goumlrevini tarihsel bir misyon gibi uumlzerlerine almışsayıyorlar kendilerini Bu bir olanak Bu olanaktan olduğu gibi goumlruumlp bizim gerekensosyal politik sonuccedilları ccedilıkarmamız lazım

Yalnız biliyoruz ki modern toplumda hakikaten sınıf olmayan insanların sınıf roluumlnuuml oynamasına imkan yok Yalnız modern toplumda değil gelmiş geccedilmiş buumltuumlntoplumlarda (sınıflı toplumlarda demek istiyoruz) sosyal sınıf esastır Ve guumlduumlm onunelindedir

Ama biz bir geccedilit temsil etmişiz Osmanlı devleti sınıfsız toplumdan ilkelsosyalist toplumdan (Tuumlrklerin Ortaasyadan gelirken sınıfsız bir toplum olduğunuunutmayalım) o toplumdan sınıflı topluma doğru geccediliş sırasında teşekkuumll etmiştirOnun iccedilin adeta sınıfların tasfiye edildiği bir guumlnde bir devlet sınıfı kurmak zorunluğu doğmuş ve bulunmuş 400-500-600 sene de bu devlet sınıfları doumlrt sınıf Tuumlrkiyeyi idare etmiş

Milli muumlcadelede bu sınıfların geleneği buumltuumln guumlcuumlyle henuumlz mevcut tanzimat bugeleneği silememiş Ama Tuumlrkiye artık eski Osmanlı İmparatorluğunda değil Ccediluumlnkuumloumlzellikle 1908 ihtilalinden sonra bir devrim olmuş Tuumlrkiyede Komprador burjuvaziegemen olmuş yani tehakkuumlm edecek oumllccediluumlde Tuumlrkiyeyi egemen kapitalist zuumlmresi oolmuş Oumlteki zuumlmrelerini kapitalist sınıfının ccedilarccedilabuk saf dışı etmiş

Ondan sonra milli muumlcadeleyi başarmışız Bu devlet sınıfları oumlnemli rol oynamışama daha o roluuml oynamaya başlarken okuyun Mustafa Kemal Paşanın ilk

bildirilerini şifreli telgraflarını Orada Karabekire muntazaman direktif veriyor Sizin boumllgede Muumldafaai Hukuk Cemiyetleri tutunsun yoksa kurulsun ve bunlar Tuumlrkiyeoumllccediluumlsuumlnde bir birliğe doğru goumltuumlruumllsuumln anlamında Sınıfı arıyor Devlet sınıfıdır kendisi Devlet sınıfının memleketi kurtarmak devleti guumltmek geleneğini temsil

ettiğini seziyor Bizim boumlyle koyduğumuz accedilık ccedilıplak şekilde değil ama onun iccedilindeo yaşayan onu yaşayan bir insan olarak onun etkisi altında hareket ediyorduumlşuumlnuumlyor ve yapıyor

Binaenaleyh o sırada oumlteki devlet sınıfları sapıtmışken o modern bir toplumdayaşayan devlet sınıfı sıfatıyle sınıfını arıyor Modem sınıfı O kimdir

O zaman 1919 yılında Duumlnyada ve Tuumlrkiyede duumlnyanın buumlyuumlk ccediloğunluğu ileTuumlrkiyede Kapitalist sınıfıdır Sınıf olarak sosyal sınıf Bir de işccedili sınıfı var E işccedilisınıfını paşa goumlrduumlnuumlz

Ne diyor 20 bin kişidir ccedilok azdır Yani oumlteki kadar memleketi idare edemezdiyor Buna mukabil buumlyuumlk arazi sahipleri ve kapitalistler ve Tefeci Bezirganlar

buumlyuumlk sermayedarlar bunlar sınıftır Bunların da yok denecek kadar guumlcuuml azdır diyor

paşa Diyor ama realitede iş yapmaya gelince İş Bankasını kurdu mu hemen o yok dediği insanları alıp orada kurucu yapmak luumlzumunu duyuyor Bu neyi goumlsteriyor



bizeDevlet sınıfları dediğimiz seyyar Sınıf değil devlet zuumlmreleri diyeceğiz biz ona

daha bilimsel konuşmak istersek Devlet zuumlmreleri gerccedilek bir politika guumltmek istedikleri zaman modern toplumda sınıf sosyal sınıf olan bir guumlcuuml hesaba katıp onuele almak zorunda kalmışlardır İşte milli muumlcadele yıllarında devlet sınıfları

dediğimiz insanlarımızla kapitalist sınıfı arasındaki ilişki ve bunun yarattığı gelişim burdan başlıyorBoumlyle konulunca milli muumlcadelenin ister istemez gelişimi bu sınıfın egemenliği

neticesini vermiş Sonra bu sınıfın 20 yuumlzyıl iccedilinde kapitalist duumlnyada ancak tekelcivasıfta olabileceği kendini dayatmış

Goumlruumlyoruz Paşa 250 bin lirasını sermaye diye koyuyor Koyarken evvela ithalat-ihracat yapalım şeklinde duumlşuumlnuumlyor Ama olaylar getirip dayatıyor Yok olmazYapamıyorlar Yapılamayacağı anlaşılıyor 250 bin lira ile ithalat-ihracatın buKomprador burjuvaziye karşı hakim olunayacağı seziliyor Ve bu sefer Finans-Kapital şekline doumlkersek devlette elımizde nasıl olsa biz de devlet sınıflarıyız işte busistemi modern bir Tuumlrkiyeyi kurabiliriz diyorlar Ve bunu yapıyorlar

Demek ki şimdi devlet sınıflarıyla Tuumlrkiyenin milli muumlcadelesinin buluşması vegelişmesi aşağı yukarı bu mekanizmayla olmuştur Yani objektif-suumlbjektif egemenlik meselesi de bunun iccedilindedir Sınıf bulununca Elbette sosyal sınıf Ya oumlrstuumlr yaccedilekiccediltir Zaten sınıflı toplumda Daima alt sınıf-uumlst sınıf olacak Bunun ikisi ortasısınıf diye bir şey yok

Binaenaleyh egemen sınıf kapitalist sınıfıdır 20 yuumlzyılda kapitalist sınıf Finans-Kapitalist olmak zorundadır Ccedileşitli nedenlerle Ve Finans-Kapitalist zuumlmresi dezamanla kendi yapısını devlet sınıflarımızın devlet zuumlmrelerimizin desteğiylesağlamıştır

Bu gelişim iccedilinde bir kısım Tefeci-Bezirganları ve derebeyi zuumlmrelerini hattakendi iccediline almıştır Bu ccedilok tipik bir oumlrnektir İş Bankası Onları antika sermaye ikenadeta onun iccediline Finans-Kapitalin iccediline almakla Finans-kapitalist durumunagetirmiştir

Oumlteki devlet sınıflarından da 14 tane mepus Ki hepsi Suumlnufu devlet mensubuhiccedil biri kapitalist de değil Antika Bezirgan-Tefeci de değil Ama Finans-Kapitalmekanizması iccediline girince Falih Rıfkının dediği gibi Nuumlfuz Komisyonculuğuna

başlamıştır Yani devlet kuvvetini Finans-Kapital lehine kullanma aracıDerken haraccedilalmışlar ve bir de bakıyoruz onlar da Finans-Kapitalist olmuş Boumlyle bir istihale (kalıpdeğiştirme) olmuş

İşte bizim Tuumlikiyenin sosyal-ekonomik orijinal yapısı iccedilinde devlet sınıflarıylamilli ınuumlcadelenin ilişkileri ve gelişimi oumlzetlersek bu biccedilimde olmuştur Bilmem

yeterli mi Yani bunu anlatabildim miBoumlylece Finans-Kapitalle ilişik konularımız bir saat kadar suumlrmuumlş ve bitmişoluyor Daha ancak bir saatimiz var Onun iccedilin de Finans-Kapital yani oumlzellikleFinans-Kapital ortada Hepsi buumltuumln o konular tabii Finans-Kapitalle ilgili pratikte veteoride Ama şu andaki konumuzun dışında kalan 6 soru var Bu sorular iccedilinde bir hiyerarşi yapmak lazım

Tuumlrk burjuvazisine inecek darbe uluslararası burjuvaziye indirilmiş darbe olur mu deniliyor

E tabii Bunun tartışmasına bile luumlzum yuk İkisinin Yani gerek uluslararasışirketlerin kumpanyaların gerek yerli Finans-Kapitalin ne kadar birbirine bağlıolduğunu ve Ortak Pazara girmek suretiyle nasıl kader birliğinde daha ileri adımlar

attığını biliyoruz Bunun birine dokundunuz mu oumlteki de sızlayacak tabiiBir de Vatan Partisi ana felsefesi nedir diyor Hamza Evrensel arkadaşımız



Onu Vatan Partisinin gerekccedilesinde tuumlzuumlğuumlnde programında yayınlarında epeyceaccedilıklamıştık hatta mahkemelerinde

Tuumlrkiyede İkinci Kuvayimilliye savaşı dedik Bunun birincisinden farkıBirincisi Muumldafaai Hukuk Cemiyetleri dediğimiz o zamanki Anadolu burjuvazisininoumlrguumltlerinin youmlnetimindeydi Fakat bu oumlrguumltlerin youmlnetimi Tuumlrkiyede Fatalman

dedikleri yani mukadder ve meşum surette Finans-Kapitale gidiyor Ve Finans-Kapital de Tuumlrkiyenin buguumlnkuuml guumlmruumlk huumlrriyetini bile kaldırmaya kadar gidenTuumlrkiyeyi uumls yapan bir durumu yaratmış oluyor Şu halde artık Finans-KapitaldenTuumlrkiyede buguumln tahakkuumlmuumlnuuml yapan bu zuumlmreden Tuumlrkiyenin sağlıklı bir gelişimini

beklemek imkansızdırO zaman modern sınıf olarak madem ki iki sınıf var Birisi kapitalist sınıfının

Finans-Kapital zuumlmresi bir de işccedili sınıfı Biz Tuumlrkiyenin gerccedilekten kalkınmasınıngerccedilekten kurtuluşunun bağımsızlığının ve ilh tek yolu İkincil bir Kuvayimilliyeseferberlığidir diyoruz Birincisi nasıl olmuşsa Demir ccedilarık demir asa mareşalı daasker kaputu giyerek icabında kar iccedilinde yatarak ccedilarık giyerek falan yani ordukumandanları ccedilarık giyerek nasil davrandıysa oumlyle bir imsak ve fazilet savaşına buumltuumln

milletccedile (bir avuccedil Finans-Kapital dışında buumltuumln milletccedile kapitalist sınıfı da dahil)girilmek suretiyle başarılır

Ama bu kavganın oumlncuumlsuuml Bir sosyal sınıf lazımdır bu kavganın yuumlruumltuumlmuuml iccedilinİki sınıf vardır (modem sınıf modern toplumda Ya işccedili ya kapitalist Kapitalist sınıfıiflas etmişse o halde goumlrev kendiliğinden işccedili sınıfına duumlşuumlyor

Binaenaleyh Vatan Partisi İşccedili sınıfının Tuumlrkiyede oumlncuuml olacağı bir millikurtuluş seferberliğine girmek gerektir felsefesiyle kurulmuştur Bunun ccedileşitliayrıntıları uumlzerinde durmayaIım

Hafıf bir konu olmak uumlzere bu geccediltikten sonra Tuumlrkiyedeki devrim anlayışımızsoruluyor

Tuumlrkiye devriminde temel oumlncuuml guumlccediller deniliyor Ki bu ikisi aynı Tuumlrkiyedekidevrimci guumlccedillerin ne olduğunu anladık mı devrim anlayışımiz da ortaya ccedilıkmışdemektir

Milli Demokratik Devrim hakkındaki goumlruumlşuumlmuumlz nedir O da aynı Bu uumlccedil mesele bir Şu halde Tuumlrkiyede devrim anlayışımız meselesi dedik mi Birisi MDDcilik hakkındaki goumlruumlşuumlmuumlz birisi de temel ve oumlncuuml guumlccediller konusundaki goumlruumlşuumlmuumlz nedirdemek oluyor

Oumlnce MDDcilik hakkındaki goumlruumlşuumlmuumlzuuml birkaccedil kitapla yayınlamıştıkBilmiyorum arkadaşlarımız onları okudular mı

Burada zorlamalara gidilmemesi anlamında eleştiri yapmak zorunda kaldıydıkCcediluumlnkuuml Tuumlrkiyenin toplum yapısını Tuumlrkiyedeki ekonomik temeli Tuumlrkiyedeki sosyal

sınıfları bilmeyen birtakım keskin sosyalistler tuumlredi Ve bunlar Tuumlrkiye hakkında bolkeseden strateji kestiler taktik doumlşendiler Strateji taktik nedir Sosyal sınıflarıncephede ordulaşmasıdır Sosyal sınıfları bilmiyoruz Orduları bilmiyoruz Bunun iccedilinAvrupadan okuduğumuz birkaccedil tercuumlme kitabın bir kaccedil pasajından aldığınız esintileredayanıyoruz

Kendi toprağının maddesi olan ekonomisini sosyal sınıf yapısını bilmeden bunları yapmanın tehlikelerini yeni kuşağa soumlylemek zorundaydık Yoksa MilliDemokratik Devrim yeni bir laf değildir Milli Demokratik Devrim 50 sene oumlnceTuumlrkiyede bilimsel sosyalizmin ilk adımı atıldığı guumln konulmuş bir prensiptirDemokratik Devrim O zaman yalnız buna Demokratik İnkılap diyorduk Sonraİnkılap soumlzuuml eskidi Devrim yaptık Değişiklik bundan ibaret

Ama bu demokratik devrim sosyalist partilerin minima programı demektir Yani bir laf değildir bir klişe değildir bir etiket değildir Minima Program dediğimiz Bir



sosyalist partinin kapitalist bir toplum iccedilinde en azından yapabileceği neler varsaonlar asgari enazından program diye ortaya konur İşte demokratik devrim buenazından program ccedilerccedilevesi iccedilinde canlanır somutlaşır ve aksiyona yarar hale gelir

Eğer biz minima programı es geccedilersek Sanki malummuş falanmış gibi Vesadece onun klişesi olan demokratik devrimi alıp yakamıza taktık mı hemen devrimci

olduk ve hemen Tuumlrkiyedeaksiyona geccediltik ve Tuumlrk yığınlarını da devrimedemokratik devrime başarıyla goumltuumlrduumlk sanırsak hayal peşinde koşarızİşte MDDcilerimizin duumlştuumlkleri oyun bu oldu Memleketlerini bilmiyorlar

Tuumlrkiyedeki sınıfların karakteristiğini tarihi gelişimlerini bilmiyorlar Bilmedikleri buumltuumln yazılarıyla goumlzuumlkuumlyor Yani onları şimdi burda tekrar etmeyelim Ancakdevrim zorlaması ve demokratik zortlama kitabını tavsiye ederim Alın bir dahagoumlzden geccedilirin Soumlylemek istediğimiz budur

Demokratik devrim koumltuuml şeydir iyi şeydir falan demiyoruz Ama onu ağzınaalanlar almasını bilmiyorlarsa bunu da duumlzeltmek zorundayız Yeni bir şeysoumlyluumlyoruz derlerse guumlluumlnccedil olmasınlar hiccedil olmazsa Yahu bu 50 sene oumlnce konmuş Veonun minima programını yapmış bunun savaşını 50 seneden beri guumltmuumlş bir

topraktayız biz Bunları nasıl es geccedilersiniz nasıl atlarsınızVe gereken bir slogan atmak değildir Onun iccedilin hatta strateji ve ilh bahsini ele

alırken bililtizam Kautsky hakkında Leninin bir pasajını da başa koydukOkuduysanız hatırlarsınız Lenin orda accedilıkccedila Kautsky iccedilin Kautsky oumlyle bir filistendir ki der bir slogan atmakla duumlnyayı değiştirdiğini falan (aynen cuumlmlehatırımda değil ama manası bu) duumlnyayı değiştirivereceğini kitlelere kuumll yuttururcayutturmak ister der E bizim MDDciler aşağı yukarı boumlyle yapıyor Bu MilliDemokratik dedin mi muumlsluumlman oldun Eşheduumlenla ilahe illallah Tamammuumlsluumlman oldun Milli Demokratik Devrim Sosyalist oldun Hem de en keskinsosyalist oldun Duumlnyayı artık altuumlst edebilirsin falan

Bu değil yahu Bir sloganla duumlnya değişir mi O sloganın canlı somut anlamınedir Bunu ancak Tuumlrkiyenin ekonomi-politikası Tuumlrkiyenin sosyal sınıflarıTuumlrkiyenin tarihi Tuumlrkiyenin gelenekleri-goumlrenekleri yapılmış buumltuumln kollektif aksiyonları devrimleri ve ilh doumlkuumlm yapılır Onlar iccedilinden buguumlnkuuml durumda endevrimci tutumları hangisi sağlarsa onlara yapışırız O zaman ha Devrimciyiz artıksosyalizmin savaşccedilısıyız diyebiliriz Bunu demeden oumlluuml bu şeyle yani sloganla her şey yeterlidir ve bu slogandan ccedilıkacak buumltuumln ahkam stratejidir taktiktir dedik mi

boyumuzca hata etmiş oluruz Ve tabii buguumlnkuuml kuşaklara karşı da goumlrevimiziyapmamış oluruz

Benim MDDcilik hakkında tabii bu kitap boyu soumlylediklerimiz Daha beş onkitap boyu da soumlyliyeceklerimiz var Ancak bunlarla sizin başınızı daha fazla ağrıtmak

istemem Oumlzeti budurBinaenaleyh Tuumlrkiye devrim anlayışımız da aşağı yukarı budurTuumlrkiye devriminde temel ve oumlncuuml guumlccediller falan diye bu arkadaş İbrahim

soruyorHaklı tabii Ccediluumlnkuuml arkadaşların ve yeni kuşağın zihni o kadar ccedilorbaya ccedilevrildi ki

Hepsi palavra Hiccedil birisi realiteyle Tuumlrkiyenin olmuş olaylarıyla ilgili değilOkumuşuz birkaccedil kitap hoşlanmışız birkaccedil parlak cuumlmleden Birbirimize onutekrarlıyoruz Ama bu yuumlzden 70 parccedilaya da boumlluumlnmuumlşuumlz Ccediluumlnkuuml soyut kavramolaylardan kopmuş kavram Havada ve sofizme kadar gider O yuumlzden birbirimize deduumlşmuumlşuumlz Sen mi daha ccedilok bilirsin ben mi İş oraya gelmiş Aydınız ya Bilgisatacağız birbirimize Ve herkesten ccedilok ben bilirim demek lazım falan Oraya

doumlkuumllmuumlş iş artıkO yuumlzden de bir suumlruuml terminoloji icat edilmiş İşte bunlar arasında Temel guumlccedil



nedir oumlz guumlccedil nedir yok bilmem oumlncuuml guumlccedil nedir falan Boumlyle birtakım laflarŞimdi arkadaşlar bizim bildiğimiz Sosyalizm bir bilimdir Ve bu bilim

dediğimiz gibi tekrar edeyim olaylara dayanır Sosyal ekonomik olaylara dayanırOradan alır guumlcuumlnuuml

Temel guumlccedil dedik mi Kim bunu dildeki hangi soumlzden Tuumlrkccedileye ccedilevirmiş

Bilmiyoruz Bizim bildiğimiz klasik Marksizmde Temel guumlccedil yahut oumlz guumlccedil (biz oumlzguumlccedil diyoruz daha ccedilok) oumlz guumlccedil işccedili sınıfıdır Yani kapitalizmde gerek 19 gerek 20ciyuumlzyılda bizim oumlz guumlcuumlmuumlz (kapitalist sınıfınkini saymıyoruz) işccedili sınıfıdır

Onların oumlz guumlcuuml Avrupada 19 yuumlzyılda kapitalizmin oumlz guumlcuuml Kapitalistsınıfıydı bir de buumlyuumlk arazi sahipleri sınıfı Onlar iki sınıftı Bizde oumlyle değil Bizdeuumlst sınıflar bir Finans-Kapitalist zuumlmresi Kapitalist sınıfı adına o oumlz guumlccediltuumlr ve başta ogidiyor bir de onun yedek guumlcuuml var Antika geccedilmiş tarihin Anadolunun her kasabasında ccediloumlreklendirdiği bıraktığı Tefeci-Bezirgan zuumlmreler Karşı cephenindurumu bu

Bizim cephenin oumlzguumlcuuml işccedili sınıfıdır Bizim yedek guumlcuumlmuumlz de kuumlccediluumlk burjuvazidir Başta tabii buumlyuumlk koumlyluuml yığınlarımız Yani bizim anlayışımız bu Bir oumlz

guumlccedil bir de yedek guumlccedil vardırBu herhangi bir guumlcuumlmuumlzuuml bir sosyal guumlcuumlmuumlzuuml kuumlccediluumlmsemek yahut abartıp

buumlyuumlk goumlstermek anlamı taşımaz Modern objektifliği ve gerccedilekccedililiği yitirmemek iccedilingereklı olan konulardır

bunlar Yani biz Tuumlrkiyede oumlz guumlccedil sosyalizm accedilısından oumlz guumlccedil kimdir dedik miİşccedili sınıfıdır Ccediluumlnkuuml oumlrguumltlenme guumlcuuml onda en elverişlidir Kolayca bir araya gelirSosyalizme en yakın sosyalist doğan bir sınıftır falan ve ilh

Bununla koumlyluuml tabakalarını kuumlccediluumlmsuumlyor muyuz Koumlyluuml tabakalarımız kadar bizde koumlleleşmiş acıklı ve hakikaten kurtarılması gereken sınıf kurtulması gerekensınıf bulunamaz Ama bu sınıfa dayanmak iccedilin yani bunu oumlz guumlccedil yapıp da hareketegeccedilmek iccedilin buguumlnkuuml modern anlamıyla bilimsel bir tutum takınmak imkansızdır

Onun iccedilin oumlz guumlcuuml işccedili sınıfı sayıyoruz Saydık 50 seneden beri boumlyle saydıkAma buguumln artık 50 sene oumlnce M Kemal Paşanın dediği gibi 20 bin kişiydi işccedilidiyor O kadar değildi Yuumlzbinleri aşıyordu Yani yuumlzbinler civarı idi Buguumlnse işccedilisınıfı artık milyonlar civarıdır Devlet Başbakanlık istatistikleriyle goumlsterildiği gibiuumlcretliler 3 milyon kuumlsur idi 1965 yılında

Ve aynı yıl 3 milyon da koumlyluuml ailesi var ki esas o 3 milyondur yani aile reisikoumlyluumlduumlr egemen olan Oumlteki evdeki koumlyluuml ccedilocukları aile reisinin boğaz tokluğunakoumlleleri gibi ccedilalışırlar Kadınlar ccedilocuklar ve ilh Binaenaleyh 3 milyon da koumlyluuml varetken olarak

Demek ki işccedili sınıfımız kemmiyet olarak rakam olarak artık buguumln koumlyluuml

yığınlarımızm aktif nuumlfusu kadar bir nuumlfus oldu Ondan sonra kuumllluuml ayıbıyla diyelimisterseniz (yani buumltuumln eksikliklerine rağmen) bu işccedili sınıfı buguumln Tuumlrkiyede tek buumlyuumlk yığın oumlrguumltleri kurmuş sınıftır Tuumlrk-İş gangster teşkilatı olabilir yahut ajanlanneline duumlşmuumlş olabilır O bizi ilgilendirmez Biz sınıfın eğitimi olarak bir buccediluk milyon insanın sendikalaşmak suretiyle oumlrguumltlenip oumlrguumltlenmediğine bakarızOumlrguumltlenmiş Şu halde Tuumlrkiyede bir buccediluk milyon insanın oumlrguumltlendiği bir sınıf

başka var mı Yok Oumlz guumlccedil odur ister istemezBu anlamda oumlz guumlcuuml koyuyoruz ve bu anlamda oumlteki guumlccedilleri de yedek guumlccedil olarak

anıyoruz Hiccedil kuumlccediluumlmsemeden hiccedil hakir goumlruumllmeden tam tersine goumlğsuumlmuumlzuuml accedilarak bağrımıza basarak onların yedek guumlccedil olması gerektiğini bilimsel sosyalizminvazgeccedililmez kuralı olarak sayıyoruz

Onun iccedilin bu terminolojide fazla dağınıklığa gitmemeli Yani oumlz guumlccedil yedek guumlccedilBunları bilmek başta gelir Sonra Tuumlrkiyenin oumlzelliği iccedilinde Gene şahsen benim





zuumlmre olmakla beraber bizim tarıhimizden gelenek olarak gelen Genccedilliğimizin veordumuzun vurucu guumlccedil olarak daima devrimci oumlncuumlluumlğuuml yaptığı var

Oumlncuuml guumlce gelince Bizim bildiğimiz oumlncuuml guumlccedil İşccedili sınıfının partisidir Ondan başka oumlncuuml guumlccedil diye bir şey tanımıyoruz Yok oumlyle Marksizmde boumlyle bir deyim yokAma işte zihinleri ccedilorba etmek iccedilin Bu temel guumlccedil muumlduumlr işte bilmem oumlz guumlccedil muumlduumlr

yok oumlz kuvvet midir oumlz oumlrguumlt oumlz parti midir Boumlyle birtakım kakafoniler vearkadaşların zihinlerini karıştırmalar devam ediyor Hiccedil tavsiye etmem İş gayet basittir Bu basit problemin karışıklığa getirilmesi sadece bizi belki de Finans-Kapitalin oyununa gelmek suretiyle birbirimize duumlşuumlruumlyor Ccedilok yazık oluyor

Sorular Beşi bu Altıncısı Devrimci Derleniş Komitesi ve Halk Uyanış Guumlccedillerihakkında

Onun hakkında işte Sosyalist gazetesinin ve İPSD dediğimiz İşsizlik vePahalılıkla Savaş Derneğinin ve Tarihsel Maddecilik yayınlarının topluca bir kuumlccediluumlk

broşuumlruuml ccedilıktı Anarşi yok buumlyuumlk derleniş gerekOrada teklif edilmiştir Bir devrimci derleniş yapılsın Bunun iccedilin pratik Fazla

ayrıntılara inmemek iccedilin işi basitleştirmek lazımdı Bir Proletarya Partisinin ve

Proletarya bilinccedilli hareketinin Tuumlrkiyede doğması iccedilin oumlnce derleniş lazım Derlenişiccedilin de en pratik yol Her nerede bir oumlrguumlt varsa Tabii Finans-Kapital ve oumlteki antikaTefeci-Bezirgan oumlrguumltleri dışında Ccediluumlnkuuml onlar tepeden tırnağa zaten oumlrguumltluumlOumlrguumltsuumlz olan halk yığınımız Bu oumlrguumltsuumlzİuumlğe rağmen halk yığınlarımızın iccedilindeişccedililer ve koumlyluumllerin iccedilinde nerede bir oumlrguumlt varsa bu oumlrguumltuumln iccedilinde bir DerlenişKomitesi kurulsun Ve bu Derleniş Komiteleri buguumln iccedilin falan adreste bir noktagoumlsterilmiştir o nokta ile temas etsin Tuumlrkiye oumllccediluumlsuumlnde bir derlenişe gitmenin yoluhazırlansın

Kendi ccedilevresinde de Faşizm ccedilokccedila azgınlaşmıştır Meşru savunma gerekir Ama bu savunmayı yalnız zavallı bir avuccedil gencimiz omuzlarına yuumlklemek ccedilok acı neticeler veriyor Binaenaleyh halk yığınlarımız iccedilinde devrimci derlenişin savunmasınıişccediliden koumlyluumlden uyanış guumlccedilleri teşkil edelim Yani her Derleniş Komitesi kendiccedilevresinde Uyanış Komiteleri sağlasın

Ama kara halkta sağlasın luumltfen Elbet genccedillerimizin başımızın uumlstuumlnde yeri varOnların devrimci atılımlan elbette vurucu guumlccedil olarak her zaman iccedilin gene oumlndedirAncak onlara da yardım etmek iccedilin bu derlenişte Tuumlrkiye oumllccediluumlsuumlnde her komiteHalk Uyanış Birlikleri Komiteleri -ne isim verilirse verilsin- bunları sağlasınlar Ve

bir merkeze doğru bağlanılsınHalk Uyanış Guumlccedilleriyle Devrimci Derleniş Komiteleri hakkında soumlyleyeceğim

genel soumlzler bundan ibarettir Fazla ayrıntılara girmenin pratik yararı yok Ccediluumlnkuuml buadeta kehanette olabilir Sonra somut olmaz ccedilok soyut olur Bağlayıcı olabilir fazla

ayrıntıya girersekOysa her semtimizin her boumllgemizin kendi orijinal ilişki ccedilelişkileri var Onuniccedilinde yaşayan arkadaşlarımızın hele oumlrguumltluuml olanların mutlak kendilerine goumlreorijinal goumlruumlşleri olacak Binaenaleyh o komitelerin kuruluşunda Onların da kendisomut şartları iccedilinde kendi inisiyativlerini girişim guumlccedillerini alabildiğine kullanmalarıiccedilin yalnız birer genel youmlnelti verip onları kendi ccedilaplarında kendi ccedilevrelerindeistedikleri gibi serbest girişimle bu derlenişe yardımcı olmaya sevketmek lazım

Onun iccedilin fazla ayrıntılara girmedik ve girmiyoruz Girmekte de fayda yokAncak o derlenişler Derleniş Komiteleri onların kurdukları Halk Uyanış Guumlccedillerikendi ccedilevrelerinde goumlrduumlkleri olanakları ve başardıkları oumlrguumltlenmeleri merkeze doğruyavaş yavaş getirdikccedile elbet Tuumlrkiye oumllccediluumlsuumlnde bir Buumlyuumlk Merkez Komitenin

teşekkuumlluumlyle daha yeni bir oumlrguumltlenme merhalesine geccedilmek artık guumlnuumln meselesihaline gelecektir



O broşuumlrde anlatmak istediğimiz bunlardırZaten vaktimiz de dolmuş sayılır Bilmiyorum arkadaşların bu noktada başka

Pekala



dediğimiz şey yani madde olmadan yeryuumlzuumlnde yaratıcı duumlşuumlnce yani zeka olayıgoumlruumllmemiştir Bilimin binlerce yıldan beri arayıp bulduğu tartışılmaz gerccedilek budur

Tıpkı bunun gibi toplumda da boumlyle bir temel ilişkiler alanı biliyoruz Bilimselsosyalizm yahut tarihsel maddecilik accedilısından yani gerccedilek bilim accedilısından temelolaylar daima ekonomik olaylardır Ekonomik olaylar nedir Orada da bir hiyerarşi

vardır Ekonomik olay biliyoruz Uumlretim (yani yoktan var etmek) ekonomik olaydırUumlleşim Var edilen değerlerin insanlar arasında paylaşımıdır Dağıtım O paylaşılandeğerlerin toplum iccedilinde yayılışıdır En sonunda da tuumlketim gelir Bunlar da ekonomik olaylardır

Bu doumlrduuml iccedilinde dahi biliyoruz ki bir hiyerarşi vardır ve temel olan uumlretimdirEğer bir ekonomik olayın uumlretim accedilısından karakteristiği kavranılmazsa mutlakayanılma şansı ccediloğalır Hepimizin bildiği gibi uumlretilmiş bir şey bir nesne ortada yoksa

Ne paylaşılacak nesne vardır ne uumlleşilecek ne tuumlketilecek bir şey vardır Mecburuzuumlretimi ilkin tutmaya

Finans-Kapital dediğimiz zaman da bunun oumlzellikle uumlretimdeki karakteristiği anakarakteridir Finans-Kapital luumlgat soumlzcuumlk anlamıhellip Finans Eskiden mali maliye

derdik Buguumln bazı arkadaşlar halk anlamaz belki bunu diyorlar İsterseniz tamccedilevirisini yapmak gerekirse Parababası demek muumlmkuumln Finans demek parababsıdemektir Kapital de bildiğiniz gibi uumlcretli işguumlcuumlnuuml satın alıp ondan artı-değer ccedilıkaran bir kurumdur diyelim Demek oluyor k Finans-Kapital dedik mi Kapitalin

parababaları elinde parababaları kapitali haline gelişi oluyorAma nasıl parababaları Modern toplumda 20 Yuumlzyılla birlikte başlamış bir

parababalığı karakteristiği vardır Kapitalizmin son şekli hatta yatalak can ccedilekişenşekli de tarifi vardır Finans-Kapitalin Bunun nasıl geliştiğini bize uumlretim ilişkileri

belirtirKapitalizm 19 Yuumlzyılın sonuna kadar bildiğiniz gibi serbest rekabetccediliydi Yani

vur vuranın tut tutanınhellip Her kapitalist oumlteki kapitalistin ayağına karğuz kabuğukoyup onu yıkmak kapitalini şu veya bu yolla ele geccedilirmek tabii kuumlccediluumlkburjuvaları(koumlyluumlleri esnafları) buumlsbuumltuumln taruumlmar etmek onların kapitalciklerini ele geccedilirmek vb suretiyle işliyordu Buna kapital birikişi diyoruz

Bu birikiş 19 Yuumlzyılın sonuna kadar hep bildiğiniz gibi ben tekrarlamışoluyorum karıştırılmasın diye 19 Yuumlzyılın sonuna kadar serbest rekabetti Yanikapitalist olmak şartıyla herkes herkesi buumltuumln kapitalistler birbirlerini ccedilelmeleyipdevirerek kendi sermayesini oumlzel sermayesini arttırdı

Bunun sonucu olarak ilkin kuumlccediluumlk cılız kapitaller iflas ettiler Ve bunlarındeğerleri yavaş yavaş konsantrasyon dediğimiz biccedilimde bir araya gelip yoğunlaştıSonra bu konsantrasyon yapmış kapitaller de daha geniş oumllccediluumlde daha yuumlksekliğine

birleştiler Santralizasyon yaptılar yanihellip Boumlylece kapital serbest rekabet kavgasıyla bir yandan kendisi buumlyuumlrken sahipleri gittikccedile kuumlccediluumllduuml ve konsantre oldu santralizeoldu

O hale geldi ki en sonunda santralizasyon tekelciliğe kadar vardı Yanikapitalistler serbest rekabetccediliyken sermayeleri muazzam oumllccediluumlde buumlyuumlyerek sayılarıazaldıkccedila Aralarında birbirlerini yememek iccedilin bir takım anlaşmalar olanak halinegeldi Hatta klasik bilimde bir rakam da soumlyleniyor yani pekiştirilmiş bulunuyorHerhangi bir uumlretim dalında 20 kadar kodaman kapitalist işletme kaldı mı 20 kapitalistkendiliğindenbaşkasının kışkırtmasına gerek olmaksızın bir tekel kurarlar Aralarındaherhangi bir gazinoda buluşurlar yahut olnların meşhur kluumlpleri vardır oraya giderlerSen uumlretimini yapıyorsun ben boumlyle yapıyorum der ve fiili tekellerini kurarlar

Binaenaleyh aşağı-yukarı demek herhangi bir uumllkede monopol dedikleri tekelkapitalizmde var mıdır yok mudur diye bakıp anlamak istedik mi oradaki belirli




















































































































































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala




















































































































































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala




































































































































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala




















































































































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala




































































































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala



















































































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala

































































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala

















































































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala






























































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala













































































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala

























































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala






































































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala


















































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala
















































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala



































katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala


















katarız










Şeklinde











































































































































































































Pekala





Şeklinde











































































































































































































Pekala





























































































































































































Pekala














































































































































































Pekala































































































































































Pekala














































































































































Pekala






























































































































Pekala
















































































































Pekala





























































































Pekala












































































Pekala


























































Pekala










































Pekala























Pekala





















Pekala




Pekala

Documents

FİNANS KAPİTAL VE TÜRKİYE