FİNANSAL YÖNETİM İLKELERİ

I

FİNANSAL YÖNETİM İLKELERİ

Prof. Dr. Cudi Tuncer GÜRSOY

II

Yayın No : 2735 İşletme-Ekonomi Dizisi : 576

2. Baskı - Eylül 2012 - İSTANBUL

ISBN 978 - 605 - 377 - 759 - 5

Copyright© Bu kitabın bu basısı için Türkiye’deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş.’ye aittir.Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur.

Dizgi : B e t a B a s ı m A . Ş . Baskı-Cilt : Pasifik Ofset (Sertifika No: 12027) Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar/İSTANBUL Tel: (0212) 412 17 77 Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık

Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Cağaloğlu -İSTANBUL Tel : (0-212)511 54 32 -519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com

III

Annemiz Güldemay Gürsoy'un yol arkadaşı, sevgili babamız Prof. Dr. Cudi Tuncer Gürsoy, akademik hayatının en heyecan verici çalışmaları arasında bulunan kitabının 2. baskısı henüz basıma girmeden 27 Ekim 2011 tarihinde ebediyete göç etmiştir. Kendini insanlığa ve bilime adamış, inanç, ışık, sevgi ve neşe dolu babacığımız, değerlerini çok sevdiği bizler, sizler, meslektaş ve dostları ile paylaşarak bütünleşmiş, intikali mutluluk ve huzur içerisinde olmuştur.

Evlatları oğlu Osman Cudi Gürsoy ve kızı Seniha Didem Arslanoğlu olarak en büyük mirası kabul ettiğimiz bu kitabın sizlere ulaşabilmesi için emeği geçen herkese teşekkürü borç biliriz.

Elinizdeki bu kitap siz kardeşlerimizin öğrenim hayatlarınızda babamızdan göreceği son dersidir. Ancak babamızın hayatında verip vereceği en büyük ve ebedi ders, hiçbir zaman insanlıktan ümidimizi kesmeyip, akıl yolu ve bilim ile, sevgi ve ışık saçan bireyler olabilmek ve bunun verdiği huzuru yaşayabilmektir. Bu mesajı, elinizde tuttuğunuz, karmaşık teori ve formüllerden oluşan kitabın satırlarının arasında görebilmenizi temenni eder yolculuğunuzda başarılar dileriz...

Hoşçakalın Kardeşleriniz, Osman Cudi Gürsoy ve Seniha Didem Arslanoğlu (Gürsoy)

IV

V

Bu kitabı,

Yaşıyor olsa, en son ilgi duyacağı konunun finans olacağını bildiğim, muhterem dedem

İbrahim Cudi Efendi’

nin aziz hatırasına ve onun manevi mirasının takipçisi olacaklarını ümid ettiğim sevgili torunlarım

Abdullah Mert, Lila ve Cemil Kaan’a

armağan ediyorum.

VI

VII

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ

Finansal Yönetim İlkeleri’nin Doğuş Üniversitesi Yayınları olarak çıkan ilk baskısı bir hayli ilgi gördü. Bir çok lisans ve lisansüstü programlarda kullanıldı. 2010 sonundan itibaren mevcudu tükenmiş olduğu için, 2.Baskıyı 2011-12 akademik yılının başlangıcına yetiştirmek gerekiyordu. Bunu başarabilmiş olmaktan mutluluk duyuyorum.

Birinci baskıyı baştan sona kelime kelime gözden geçirdim. Beni hayrete sevkedecek kadar yazım ve baskı hataları vardı. Bu kez bunların hepsini giderdim sanıyorum. Tarihleri, istatistik verileri, güncel mevzuatın gerisinde kalmış bilgileri, bir çok sayısal örnek ve tabloyu güncelledim. Kitaba iki yeni bölüm eklendi. Kurumsal Yönetim başlıklı 30. Bölüm ve Davranışsal Finans başlıklı 31. Bölüm. Davranışsal Finans bölümü değerli genç meslektaşım Yard. Doç. Dr. Yaman Ömer Erzurumlu tarafından kaleme alındı. Kendisine müteşekkirim.

Finansal Yönetim İlkelerinin 2. Baskısının, 31 bölümden oluşan geniş kapsamlı içeriği ve anlaşılır anlatım biçimiyle, üniversitelerimizin her düzeydeki eğitim programlarının ve finans profesyonellerinin kaynak ihtiyacını önemli ölçüde karşılayacağına inanıyorum.

Kitabın hazırlanışında çok ciddi katkıları olan Ar.Gör. Mehtap Öner’e, Türkiye’de güncel finansal kiralama uygulamalarının 25.Bölüme dahil edilmesini sağlayan A&T Finansal Kiralama A.Ş. Genel Müdürü sayın İhsan Bilici’ye ve kitabın baskısını büyük bir özenle gerçekleştiren Beta’ya teşekkürlerimi sunuyorum.

Mükemmele ulaşmanın olanaksızlığını iyi bilen biri olarak, olası hata ve eksiklikler nedeniyle okuyuculardan peşinen özür diliyorum.

Umudum ve dileğim kitabın tüm okuyuculara yararlı olmasıdır.

Prof. Dr. Cudi Tuncer Gürsoy

Feneryolu, Eylül 2011

VIII

IX

ÖNSÖZ

Meslektaşlarım, öğrencilerim, ailem ve dostlarım bu kitabın tamamlanmasını

uzunca bir süre sabırla beklediler. Kendilerinden bu gecikme için özür diliyorum. İnşallah umduklarını bulmuş olurlar.

Türkiye'nin hemen hemen bütün üniversitelerinde işletme öğrenimi gören on binlerce öğrencinin iyi bir fînans formasyonu alması, kendileri, görev yapacakları kurumlar ve toplum açısından son derecede önemlidir. Ne var ki, ülkemizde bu formasyonun kazanılmasına katkı sağlayacak Türkçe finans kitaplarının sayısı, olması gerekenin bir hayli altındadır. Bu sayının artması ve böylece okuyuculara sunulan alternatiflerin çoğalması gereklidir. Zira ders kitapları aynı konuları içerse de , üslûp ve anlatım tarzları açısından biribirinden farklıdırlar. Ben bunu, aynı bestenin farklı yorumcular tarafından icra edilmesine benzetirim. Umarım, bu kitabı okuyanlar değişik bir tad alabilirler.

Uzun yıllardır finans okutuyorum. Böyle bir deneyim insana neyin daha çok, neyin daha az önemli olduğunu ve bilginin nasıl aktarılması gerektiğini, galiba,öğretiyor. Bu kitabı sınıfta ders anlatıyormuş gibi kaleme aldım. Buna rağmen 29 bölümden oluşan kitabın bazı yerleri, diğerlerine göre daha zor görünebilir. Bu biraz da, son 50 yılda pozitif bir bilim haline gelen finansın bazı konularının gerektirdiği kuramsal altyapının niteliğinden kaynaklanmaktadır. Buna rağmen bütün konuların kolay anlaşılır hale getirilmesi için gerçekten gayret sarfettim.

Bu kitap, öğretim elemanının tercihleri doğrultusunda, hem lisans hem de yüksek lisans programlarında kullanılabilir; ancak bir yarıyıla sığdırılması mümkün değildir. Dolayısıyla neyin, ne kadar ve hangi düzeyde okutulacağına dersin hocası karar verecektir. Öte yandan finans yöneticileri ve yönetici adayları da bu kitapta işlerine yarayacak bir çok şey bulabileceklerdir.

Ne kadar uğraşırsak uğraşalım, kusursuz iş yapmak mümkün olmuyor. Kusurların düzeltilmesi ise eleştiri, uyarı ve öneri gerektiriyor. Bu bakımdan meslektaşlarımın, öğrencilerimin ve diğer okuyucuların görüş ve katkılarını şükranla karşılayacağımı belirtmek isterim.

Bu kitabın basılması için hiçbir desteği esirgemeyen Doğuş Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı sayın Doğu Gözaçan'a ve Rektörümüz sayın Prof.Dr.Talha Dinibütün'e şükranlarımı sunuyorum. Kitabın yazılması sırasında ihtiyaç duyduğum her an yardımıma koşan, başta Doç.Dr.Alövsat Müslümov olmak üzere Yard.Doç.Dr.Fuat Beyazıt, Yard.Doç.Dr. Ömer Yaman Erzurumlu ve Araştırma Görevlisi Mehtap Öner'e ne kadar teşekkür etsem azdır. Kitabı elektronik ortama büyük bir titizlik, gayret ve sabırla aktaran Kesper Diler'e özel bir teşekkür borçluyum.Bu arada Şebnem Günendi'nin de başlangıç bölümlerinin bilgisayara aktarılmasında gösterdiği özverili çabayı unutmam mümkün değildir. Nihayet, kitabın baskısını büyük bir özenle gerçekleştiren Kurtiş Matbaasına da derin teşekkürlerimi sunuyorum.

Kitabın tüm okuyuculara yararlı olmasını dilerim. Prof. Dr. Cudi Tuncer Gürsoy Feneryolu, Eylül 2006

X

XI

ÖZET İÇERİK

Kısım l Finansal Yönetim ve Finans Kesimi

Bölüm 1: Finansal Yönetime Giriş 3 Bölüm 2: Finans Kesimi 27

Kısım 2 Finansal Analiz ve Planlama 59 Bölüm 3: Finansal Tablolar, Para Akışı, Amortisman ve Vergiler 61 Bölüm 4: Finansal Analiz 91 Bölüm 5: Finansal Plânlama ve Büyüme 137 Bölüm 6: Faaliyet Kaldıracı ve Finansal Kaldıraç 173

Kısım 3 Finansal Değerleme ve Varlık Fiyatları 195 Bölüm 7: Paranın Zaman Değeri 197 Bölüm 8: Risk-Getiri İlişkileri ve Portföy Kuramı 223 Bölüm 9: Sermaye Pazarı Kuramı ve Varlık Fiyatları 253 Bölüm 10: Tahvil ve Hisse Senetlerinin Değeri 281 Bölüm 11: Opsiyonlar ve Opsiyon Fiyatları 321

Kısım 4 Dönen Varlıklar Yönetimi 343 Bölüm 12: İşletme Sermayesi Yönetimi 345 Bölüm 13: Kısa Süreli Finanslama 367 Bölüm 14: Para ve Menkul Değerler Yönetimi 395 Bölüm 15: Alacak ve Stok Yönetimi 417

Kısım 5 Sermaye Bütçelemesi 451 Bölüm 16: Net Şimdiki Değer(NŞD) ve Öteki Sermaye Bütçelemesi Kriterleri 453 Bölüm 17: Proje Nakit Akışlarının Tahmini 485 Bölüm 18: Riskli Yatırımların Değerlendirilmesi 505

Kısım 6 Uzun Süreli Finans Politikası 541 Bölüm 19: Sermaye Maliyeti 545

Bölüm 20: Optimal Sermaye Yapısı ve Finanslama Yatırım Etkileşimi 571

XII

Bölüm 21: Temettü Politikası 607 Kısım 7 Uzun Süreli Fon Kaynakları 633

Bölüm 22: Uzun Süreli Fon Kaynakları: Genel Bakış 635 Bölüm 23: Sermaye Pazarından Fon Sağlanması 647 Bölüm 24: Uzun Vadeli Borç 673 Bölüm 25: Finansal Kiralama 699 Bölüm 26: Adi Hisse Senetleri, Öncelikli Hisse Senetleri ve Varantlar 725

Kısım 8 Özel Konular 743 Bölüm 27: Şirket Birleşmeleri 745 Bölüm 28: Uluslararası Finansal Yönetime Giriş 775 Bölüm 29: Finans Mühendisliğine Giriş 809 Bölüm 30: Kurumsal Yönetim 839 Bölüm 31: Davranışsal Finans 865

Ekler 889 Önerilen Kaynaklar 907 Alfabetik Dizin 933

XIII

AYRINTILI İÇERİK

KISIM l FİNANSAL YÖNETİM VE FİNANS KESİMİ BÖLÜM 1: FİNANSAL YÖNETİME GİRİŞ 3 İşletmelerde Para Akışı ve Finansal Yönetim 3

Finansal Yönetim Mesleği 3, İşletmelerde Para Akışı 4, Finansal Yönetim Bilimi 5

Pazar Ekonomisi, İşletme ve Kâr Maksimizasyonu 5 Mikroiktisat Kuramında Kâr Maksimizasyonu 5, Finansal Yönetim ve Kâr Maksimizasyonu 7

Firmanın Pazar Değerinin Maksimizasyonu 9 Paranın Pazar Değeri ve Risk 9, Servet ya da Pazar Değerinin Maksimizasyonu 10

İşletmelerin Hukuki Organizasyonu 11 Temsilcilik Sorunu 14 Finansal Yönetim, Finansal Amaç, Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlâkı 15 Finans Yöneticilerinin Temel Faaliyet Alanları 17 Finans Bölümünün İşletme Organizasyonundaki Yeri 18 Finans Yöneticisi ve Toplam Kalite Yönetimi 18 Finans Teorisinin Evrimi 20 Özet 22 Önemli Terimler 24 Sorular-Problemler 24

BÖLÜM 2: FİNANS KESİMİ 27 Finansal Varlıklar 28

Finansal Varlıklar Hakkında Genel Bilgiler 28, Finansal Varlık Türleri 29, Finansal Varlık Fiyatları 31

Finansal Pazarlar 32 Finansal Pazarların Tanımı ve İşlevleri 32, Finansal Pazarların Katılımcıları 33, Finansal Pazarların Etkinliği 33, Finansal Pazarların Tasnifi 34

Finansal Aracı Kurumlar 33 Finansal Aracı Kurumların Türleri ve İşlevleri 36, Finansal Kurumlar 37

Paranın Fiyatı: Faiz Oranları 40 Fon Arzı, Fon Talebi, Faiz Oranı 40, Faiz Oranının Belirleyicileri 44, Faiz Oranlarının Vade Yapısı 47, Faiz Oranlarını Etkileyen Diğer Etmenler 50, Faiz Oranları ve Hisse Senedi Fiyatları 51

Özet 52

XIV

Önemli Terimler 54 Sorular- Problemler 56

KISIM 2 FİNANSAL ANALİZ VE PLANLAMA 59

BÖLÜM 3: FİNANSAL TABLOLAR, PARA AKIŞI, AMORTİSMAN VE VERGİLER 61

Gelir Tablosu 61 Bilanço 65 Para Akışı Tablosu 68 Amortisman 76 Gelir ve Kurumlar Vergileri 86 Serbest Nakit Akışı 82 Özet 84 Önemli Terimler 86 Sorular-Problemler 86 BÖLÜM 4: FİNANSAL ANALİZ 91 Finansal Analize Giriş 91 Kârlılık Oranları 95 Likidite Oranları 101 Varlık Kullanım Etkinliği Oranları 105 Finansal Kaldıraç Oranları 110 Pazar Değeri Oranları 114 Finansal Oranların Özeti 117 Finansal Oranların Zaman İçindeki Değişimi 119 Ortak Ölçekli Finansal Tablolar 120 Enflâsyon ve Finansal Analiz 122 Diskriminant Analizi ve Finansal Oranlar 125 Özet 127 Önemli Terimler 129 Sorular-Problemler 129 BÖLÜM 5: FİNANSAL PLÂNLAMA VE BÜYÜME 137 Finansal Planlama Nedir? 137 Kapsamlı Bütçeleme 140

Kapsamlı Bütçelemenin Aşamaları 140, Planlama Varsayımları 142, Satış Projeksiyonları ve Satış Bütçesi 141, Üretim Miktarları ve Maliyetleri Bütçeleri 143, Proforma Gelir Tablosu 145, Yatırım Bütçesi 146, Nakit Bütçesi 146, Proforma Bilanço 147

Satışların Yüzdesi Metodu 150 Dış Kaynak Gereksinimi ve Büyüme 154

Giriş 154, İç Büyüme Oranı l57, Sürdürülebilir Büyüme Oranı 159, Büyüme Oranının Belirleyicileri 161, Plânlama Modelleri Hakkında Son Birkaç Söz 162

XV

Özet 163 Önemli Terimler 164

BÖLÜM 6 : FAALİYET KALDIRACI VE FİNANSAL KALDIRAÇ 173 Kaldıraç Nedir? 173 Faaliyet Kaldıracı 174

Üretim Teknolojisi ve Kârlılık, 174 Katkı Esaslı Gelir Tablosu ve Başabaş Noktası 177 Faaliyet Kaldıracı Derecesi 179

Finansal Kaldıraç 182 Bileşik Kaldıraç Derecesi Uyarı 187 Özet 189 Önemli terimler 190 Sorular-problemler 190

KISIM 3 FİNANSAL DEĞERLEME VE VARLIK FİYATLARI

BÖLÜM 7: PARANIN ZAMAN DEĞERİ 197 Tek Ödemenin Gelecek Değeri 198

Gelecek Değer Kavramı 198 Gelecek Değer Tabloları 200 Hesap Makinaları İle Gelecek Değer Hesabı 200 Faizin Alt Dönemler İçin Hesaplanması Halinde Gelecek Değer 201

Tekdüze Serinin Gelecek Değeri 205 Dönem Sonu Ödemeli Tekdüze Serinin Gelecek Değeri 206 Dönem Başı Ödemeli Tekdüze Serinin Gelecek Değeri 208

Tek Ödemenin Şimdiki Değeri 209 Şimdiki Değer Kavramı 209 Şimdiki Değerin Formül, Tablo ve Hesap Makinası İle Hesabı 210

Tekdüze Serinin Şimdiki Değeri 212 Tekdüze Serinin Şimdiki Değerinin Hesaplanması 212 Sonsuz Ödemeli Tekdüze Seri (Perpetuity) 214 Borç İtfa Tablosu 214 Paranın Zaman Değeri İle İlgili Diğer Uygulama Örnekleri 215 Faiz Oranının Hesabı, 215 Değişen Tutarlı Seri Ödemeler 217 Özet 219 Önemli terimler 219 Sorular-problemler 219

BÖLÜM 8: RİSK-GETİRİ İLİŞKİLERİ VE PORTFÖY KURAMI 223 Risk ve Getiri 223

Bireysel Varlıkların Beklenen Getirisi ve Riski 223, Varlık Portföylerinin Beklenen Getirisi ve Riski 229

Fayda Teorisi 235

XVI

Portföy Kuramı 240 Portföy Ağırlıkları ve Portföy Standart Sapması 240, N Varlıktan Oluşan Portföyün Standart Sapması 242, Portföy Seçenekleri Paftası ve Etkin Portföyler Sınırı 244, Portföy Seçimi Kararlarının Verilişi 246

Özet 247 Önemli terimler 249 Sorular-problemler 249

BÖLÜM 9: SERMAYE PAZARI KURAMI VE VARLIK FİYATLARI 253 Sermaye Pazarı Kuramı 253

Temel Varsayımlar 253, Riski Olmayan Faiz Oranı ve Sermaye Pazarı Doğrusu (SPD) 254, Tekil Risk 258, Pazar Riski 259, SPD ve Ayırım Teoremi 260

Finansal Varlıkların Fiyatlandırılması Modeli 260 Riskli Bir Varlığın Pazar(veya sistematik) Riski 261, Beta Katsayısı ve Finansal Varlık Pazar Doğrusu 262, Karakteristik Doğru ve Beta Katsayılarının Hesabı 265

Arbitraj Fiyatlandırma Modeli (AFM) 269 AFM Formülü 270, FVFM ile AFM'nin Karşılaştırılması 273, AFM Sınamaları 273

Özet 274 Önemli Terimler 276 Sorular-Problemler 276

BÖLÜM 10: TAHVİL VE HİSSE SENETLERİNİN DEĞERİ 281 Finansal Değerlemenin Temel İlkeleri 281 Tahvillerin Değeri 284

Tahvil Nedir? 284, Tahvilin Pazar Değeri 284,Tahvillerin Pazar Değerindeki Değişmeler 285, Vadeye Kadarki Getiri(VKG) 291, 6 Aylık Faiz Ödemeli Tahvillerin Değeri 292

Hisse Senetlerinin Değeri 294 Pazar Etkinliği ve Hisse Senedi Fiyatları 292, Temel Değerlendirme Modeli 295, Sıfır Büyüme 296, Sabit Oranlı Büyüme 297, Değişken Oranlı Büyüme 298

Beklenen Getiri Oranı 300 Büyüme Oranı 302 Fiyat-Kazanc Oranı 305 Şirket Değeri Modeli 307 Özet 314 Önemli Terimler 316 Sorular-Problemler 317

XVII

BÖLÜM 11: OPSİYONLAR VE OPSİYON FİYATLARI 321 Giriş ve Temel Tanımlar 321

Opsiyonlar ve Önemi 321, Tanımlar 322 Alım Opsiyonlarında Alıcı ve Satıcının Kâr-Zarar Durumu 322 Alıcının Durumu 323, Satıcının Durumu 323 Satım Opsiyonlarında Alıcı ve Satıcının Kâr-Zarar Durumu 323 Alıcının Durumu 324, Satıcının Durumu 324 Alım Opsiyonu, Satım Opsiyonu, Nakit ve Hisse Senedi Kombinezonları (Opsiyon Dönüşümleri) 326

Hisse Senedi+Satım Opsiyonu 326, Gelecekte Ele Geçecek Para+Hisse Senedi 327

Opsiyon Fiyatlarının Belirlenmesi 329 Opsiyon Fiyatını Belirleyen Faktörler 329, Alım Opsiyonu Fiyatının Binom Yaklaşımıyla Belirlenmesi 332, Alım Opsiyonu Fiyatının Riske Kayıtsızlık Yöntemiyle Belirlenmesi 333, Satım Opsiyonu Fiyatının Binom Yaklaşımıyla Belirlenmesi 334, Satım Opsiyonu Fiyatının Riske Kayıtsızlık Yöntemiyle Bulunması 334

Farklı Vadelerdeki Opsiyonların Değerlendirilmesi 335 Black&Scholes Formülü 335 Özet 338 Önemli Terimler 339 Sorular-Problemler 339

KISIM 4 DÖNEN VARLIKLAR YÖNETİMİ 343 BÖLÜM 12 : İŞLETME SERMAYESİ YÖNETİMİ 345 İşletme Sermayesi Yönetimi 345

Dönen Varlıklar ve Net İşletme Sermayesi 345, Nakde Dönüşüm Süresi ve Net İşletme Sermayesi 347

Kârlılık ve Risk 350 Net İşletme Sermayesi Stratejileri 351

Kalıcı Varlıklar-Mevsimlik Varlıklar 351, Atak Finanslama Stratejisi 352, Tutucu Finanslama Stratejisi 356, Faiz Oranlarının Vade Yapısı ve İşletme Sermayesi Politikası 358


BÖLÜM 13: KISA SÜRELİ FİNANSLAMA 367 Spontane Kısa Süreli Borçlar 367

Ticari Borçlar 368, Birikmiş Borçlar 371 Kısa Süreli Banka Kredileri 372, Kredi Faizleri 373, Güvencesiz Banka Kredileri 375, Güvenceli Banka Kredileri 378

Finansman Bonosu 385

XVIII


BÖLÜM 14: PARA VE MENKUL DEĞERLER YÖNETİMİ 395 Para ve Para Benzeri Tutma Nedenleri 395 Tutulacak Para Miktarının Belirlenmesi 396

Baumol Modeli 396, Müler-Orr Modeli 397 Paranın Etkin Yönetimi 399 Nakit Yönetimi Teknikleri 401

Yüzer-Gezer Para 401, Tahsilatın Hızlandırılması 402, Ödemelerin Yavaşlatılması 403, Banka İlişkilerinin Önemi 404

Uluslararası Nakit Yönetimi 404 Nakit Bütçesi 405 Menkul Değerler 409

Menkul Değerlere Niçin Yatırım Yapılır 409, Menkul Değer Yatırımlarını Etkileyen Faktörler 409, Yatırım Seçenekleri 410


BÖLÜM 15: ALACAK VE STOK YÖNETİMİ 417 Alacak Yönetimi 417

Kredinin Beş “K”sı 417, Kredi Bilgilerinin Toplanması ve Analizi 418, Kredi Notlandırması 420, Dış Ticaretten Kaynaklanan Alacaklar 421, Kredi Standartlarının Değiştirilmesi 422, Kredili Satış Koşullarının Değiştirilmesi 425, Tahsilat Politikası 428

Stok Yönetimi 430 Genel Bilgiler 430, Stok Yönetimi Teknikleri 431, Ekonomik Sipariş Miktarı 433, Madde Gereksinimleri Planlaması 438, Tam Zamanında Satınalma 439


KISIM 5 SERMAYE BÜTÇELEMESİ 451 BÖLÜM 16: NET ŞİMDİKİ DEĞER(NŞD) VE ÖTEKİ SERMAYE BÜTÇELEMESİ KRİTERLERİ 453 Sermaye Bütçelemesi Kararlarının Niteliği ve Önemi 453 Yatırım Projesi ve Nakit Akış Tablosu 455 Paranın Zaman Değerini Gözeten Değerlendirme Yöntemleri 457

Net Şimdiki Değer (NŞD) 458, İç Kârlılık Oranı (İKO)460, Düzeltilmiş İç Kârlılık Oram(DİKO) 462, Kârlılık Endeksi (KE) 463, Yıllık Eşdeğer Nakit Akışı (YENA) 464, Iskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi (İEGÖS) 465

XIX

Paranın Zaman Değerini Gözetmeyen Değerlendirme Yöntemleri 467 Muhasebe Kârı Oranı 467, Basit Geri Ödeme Süresi 467

Net Şimdiki Değer Kriterinin Üstünlüğü 470 Ölçekleri Farklı Projeler 470, Ekonomik Ömürleri Farklı Olan Projeler 475


BÖLÜM 17: PROJE NAKİT AKIŞLARININ TAHMİNİ 485 Proje Nakit Akışlarının Tahmininde Gözetilmesi Gereken Hususlar 485

Projenin Yan Etkileri 485, Net İşletme Sermayesi İhtiyacı 486, Batık Maliyetler 486, Fırsat Maliyeti 486, Genel Yönetim Giderleri 486, Enflasyon 487, Sermaye Maliyeti Ödemeleri 488, Kurumlar Vergisi ve Amortisman 489, Bir Örnek 490

Yenileme Yatırımlarında Nakit Akışları ve NŞD 491 Yatırım Bütçesi ve Sermaye Kısıtlaması 494 Özet 499 Önemli Terimler 500 Sorular-Problemler 500

BÖLÜM 18: RİSKLİ YATIRIMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 505 Riske Uyarlanmış Iskonto Oranı 505

Iskonto Oranının Proje Türlerine Uyarlanması 506, Iskonto Oranının Değişkenlik Katsayısına Uyarlanması 507, Önemli Bir Not 508, Iskonto Oranının Proje Beta'sına Uyarlanması 510

Belirlilik Eşdeğeri Yöntemi 514 Riskin Zaman İçinde Değişmesi 518 Duyarlılık Analizi 519 Senaryo Analizi 522 Monte Karlo Simülasyonu 523 Başabaş Noktası Analizi 525 Reel Opsiyonlar ve Sermaye Bütçelemesi 528

Terk Opsiyonu 529, Zamanlama Opsiyonu 530, Büyüme Opsiyonu 532, Esneklik Opsiyonu 532


KISIM 6 UZUN SÜRELİ FİNANS POLİTİKASI 541 BÖLÜM 19: SERMAYE MALİYETİ 543 Sermaye Maliyeti Hakkında Genel Bilgiler 543

XX

İstenen Getiri Oranı ve Sermaye Maliyeti 543, Finanslama Politikası ve Sermaye Maliyeti 546

Öz Sermaye Maliyeti 544 Sabit Oranlı Büyüme Modeli 545, Finansal Varlık Pazar Doğrusu Yaklaşımı 548

Borç Maliyeti 551 Öncelikli Hisse Senetlerinin Maliyeti 554 Ortalama Sermaye Maliyeti 555

Ortalama Sermaye Maliyetinin Hesaplanması 555, Tartılandırma 557

Marjinal Sermaye Maliyeti 558 Özet 562 Önemli Terimler 563 Sorular-Problemler 563

BÖLÜM 20: OPTİMAL SERMAYE YAPISI VE FİNANSLAMA-YATIRIM ETKİLEŞİMİ 571 Finansal Kaldıraç, Risk ve Getiri 572

İş Riski ve Finansal Risk 572, Finansal Kaldıracın HBK ve ÖSK Üzerindeki Etkileri 574

Sermaye Yapısı Kuramı 577 Geleneksel Yaklaşım 577, Modigliani -Miller Yaklaşımı 578, Kurumlar Vergisi ve MM 581

Finansal Kaldıraç ve Finansal Sıkıntı Maliyetleri 584 Finansal Sıkıntı ve Firma Değeri 584, Finansal Sıkıntı Maliyetleri 585

Temsilcilik Maliyetleri ve Sermaye Yapısı 589 Fonlama Hiyerarşisi (Pecking - Order) Kuramı 590 Uygulamada Sermaye Yapısı Kararları 592 Yatırım-Finanslama Etkileşimi 594

Ayarlanmış Şimdiki Değer (ANŞD ) Yöntemi 594, Ortalama Sermaye Maliyeti Yöntemi 596, Hissedarlara Kalan Nakit Akışı Yöntemi 597, İhraç Giderleri ve ANŞD 597, Teşvik Kredileri ya da Sübvansiyonlu Borçlanma 597, Bir Örnek 598


BÖLÜM 21: TEMETTÜ POLİTİKASI 607 Temettü, Firmanın Pazar Değerini Etkilemez 608 Temettü Miktarı ile Pazar Değeri Arasında Pozitif İlişki Vardır 610

Eldeki Kuş Savı 611, Temettüün Sinyal Etkisi 611, Davranışsal Finansın Temettü Tercihi Savı 613

Temettü Miktarı ile Pazar Değeri Arasında Negatif İlişki Vardır 614

XXI

Vergi Faktörü 614, Müşteri Etkisi 615, Temsilcilik ve İhraç Maliyetleri 616

Temettü Ödemenin Öteki Şekilleri 617 Hisse Senedi Şeklinde Temettü 618, Hisse Senetlerini Geri Satın Alma 620

Temettü Dağıtımına İlişkin Yasal Düzenlemeler 622 Uygulamada Temettü Politikası 623 Özet 625 Önemli Terimler 627 Sorular-Problemler 627

KISIM 7 UZUN SÜRELİ FON KAYNAKLARI 633 BÖLÜM 22: UZUN SÜRELİ FON KAYNAKLARI: GENEL BAKIŞ 635 Öz Sermaye Fonları 636

Küçük ve Kapalı Şirketlerin Öz Sermaye Kaynakları 636, Halka Açık Şirketlerin Öz Sermaye Kaynakları 637

Uzun Vadeli Borç Seçenekleri 643 Melez Finansal Varlıklar 640 Firmaların Yaşam Evreleri ve Fonlama Seçenekleri 641 Uygulamada Fonlama Tercihleri 642 Özet 644 Önemli Terimler 645 Sorular-Problemler 645

BÖLÜM 23: SERMAYE PAZARINDAN FON SAĞLANMASI 647 Risk Sermayesi 647 Halka Arz 650

Aracı Kurum Seçilmesi 650, Yüklenim Sözleşmesi 653, Halka Açılacak Şirkete Değer Biçilmesi 654, İhraç Edilecek Hisse Senetlerinin Kurul Kaydına Alınması 657, İzahname ve Sirküler 666, Konsorsiyum 658, Satışın Sonuçlanması 661, Talep Toplama Yöntemi ve Borsada Satış 662, Kotasyon ve Borsaya Kabul 662

İkincil Halka Arz 662 Blok Satış 664 Özet 665 Önemli Terimler 667 Sorular-Problemler 667

BÖLÜM 24: UZUN VADELİ BORÇ 673 Orta Vadeli Banka Kredileri 673 Tahvil İhracı ile Uzun Vadeli Fonlama 675

Tahvili Tanımlayan Temel Unsurlar:Nominal Değer, Kupon Faiz Oranı ve Vade 675, İsme ve Hamiline Yazılı Tahviller 676, Halka Arz ve Blok Satış 677, Güvenceli ve Güvencesiz Tahviller 678,

XXII

Tahvil Fiyatları ve Getirileri 679, Derecelendirme 680, Salınım ve Ortalama Vade 680

Uzun Vadeli Borcun Yeniden Fonlanması 683 Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahvil (HDT) 685

HDT'nin Değeri 686, HDT'nin Yatırımcı Açısından Değerlendirilmesi 688, HDT'in Firma Açısından Değerlendirilmesi 689, Değişime Zorlama 689

Diğer Tahvil Türleri 699 Sıfır - Kuponlu Tahviller 690, Değişken Faizli Tahviller 691, Avrotahviller 692


BÖLÜM 25: FİNANSAL KİRALAMA 699 Kiralama Sözleşmeleri ve Finansal Kiralama 708

Kira Sözleşmesi Türleri 708, Faaliyet Kiralaması ve Finansal Kiralama 709

Finansal Kiralamanın Kiracı Tarafından Muhasebeleştirilmesi 710 Finansal Kiralamaya İlişkin Muhasebe Standartları 701, Kiracının Yapacağı Muhasebe Kayıtları 703

Finansal Kiralamanın Vergilendirilmesi 706 Finansal Kiralama ve Firma Değeri 707 Kiralama-Borçlanma Seçeneklerinin Karşılaştırılmalı Finansal Analizi 710 Türkiye'de Finansal Kiralama 715 Özet 719 Önemli Terimler 721 Sorular-Problemler 721

BÖLÜM 26: ADİ HİSSE SENETLERİ, ÖNCELİKLİ HİSSE SENETLERİ VE VARANTLAR 725

Adi Hisse Senetleri ve Hissedarların Hakları 725 Artakalan Kâra Sahip Olma Hakkı 726, Oy Hakkı ve Birikimli Oylama 726, Rüçhan Hakkı 729

Öncelikli(Oydan Yoksun) Hisse Senetleri 732 Varantlar 734

Varantlar Hakkında Genel Bilgiler 734, Varantın Zımni Fiyatı 735, Varantın Pazar Değeri 736


XXIII

KISIM 8: ÖZEL KONULAR 743

BÖLÜM 27: ŞİRKET BİRLEŞMELERİ 745 Şirket Birleşmelerine İlişkin Terimler ve Tanımlar 745 Şirketler Niçin Birleşirler? 747 Nakit Karşılığı Gerçekleştirilen Birleşmelerin Bir Yatırım Projesi Olarak Değerlendirilmesi 749

Birleşme Projesinin Net Şimdiki Değeri 749, Hedef Şirketin Varlıklarının Satın Alınması 751, Hedef Şirketin İşleyen Teşebbüs Olarak Satın Alınması 752

Hisse Senedi Değiş-Tokuşu İle Gerçekleştirilen Stratejik Birleşmelerin Değerlendirilmesi 752 Şirket Birleşmelerinde Vergi ve Muhasebeleştirme Sorunları 757

Vergi Sorunu 757, Birleşmelerin Muhasebeleştirilmesi 758 Ele Geçirme Girişimine Karşı Uygulanabilecek Savunma Önlemleri 760 Stratejik İşbirlikleri 762 Holdingler 763 Sınır Ötesi Birleşmeler 765 Birleşmeler ve Ekonomi 766 Özet 767 Önemli Terimler 769 Sorular-Problemler 769

BÖLÜM 28: ULUSLARARASI FİNANSAL YÖNETİME GİRİŞ 775 Uluslararası Finansın Önemi 775 Döviz Piyasası 776

Döviz Piyasasının Tanımı 776, Döviz Piyasasının İşlevleri 777, Döviz Piyasasının Katılımcıları 778, Döviz Piyasalarındaki İşlem Türleri 779, Döviz Kurları 780, Çapraz Kurlar 783

Parite Koşulları 784 Kur Riskinin Yönetimi 789 Uluslararası Sermaye Bütçelemesi 792 Uluslararası Sermaye Bütçelemesinde Yerel ve Merkezi

Yaklaşımlar 792, Küresel Sermaye Pazarında Sermaye Bütçelemesi 794, Bölünmüş Sermaye Pazarlarında Sermaye Bütçelemesi 797

Politik Risk (Ülke Riski) 800 Özet 802 Önemli Terimler 804 Sorular-Problemler 805

BÖLÜM 29: FİNANS MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ 809 Finansal Riskin Yönetimi 812 Risk Profili 813 Korunma Tekniği ve Araçları 816

XXIV

Vadeli Sözleşmelerle Korunma 817 Gelecek Sözleşmeleri ile Korunma 820

Gelecek Sözleşmeleri Hakkında Genel Bilgiler 820, Döviz Gelecek Sözleşmeleri 821, Faiz Oranı Gelecek Sözleşmeleri 823, Borsa Endeksi Gelecek Sözleşmeleri 825

Değiş -Tokuş (SWAP) Sözleşmeleri ile Korunma 826 Opsiyon Sözleşmeleri ile Korunma 828

Fiyat Riskinden Korunma 831, Kur Riskinden Korunma 832, Faiz Oranı Riskinden Korunma 832


BÖLÜM 30: KURUMSAL YÖNETİM 839 Genel Bilgiler 839 Yönetim Kurulları 842 Üst Kademe Yöneticiler İçin Mali Teşvik Sistemleri 846 Muhasebe ve Denetim 849 Diğer Gözetim Mekanizmaları 850

Yatırım Bankaları 850, Menkul Kıymet Analistleri 851, Alacaklılar ve Derecelendirme Kuruluşları 852, Hissedarlar 853, Ele Geçirilme Endişesi 855

Yasal Çerçeve 855 ABD Uygulamaları 855, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatının (OECD) Kurumsal Yönetim İlkeleri 857, Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 857


BÖLÜM 31: DAVRANIŞSAL FİNANS 865 Giriş 865 Davranışsal Boyut 865 Piyasa ve Fiyat Anomalileri 866 Davranışsal Finansın Temel Kavramları 867

Davranışsal Fayda Fonksiyonu 867 Yatırımcı Davranışını Etkileyen Psikolojik Faktörler 869

Buluşsal/Zihinsel Yöntemler 869, Yanlılık (Biases) 874 Çerçeveleme Etkisi (Framing Effect) 876 Davranışsal Finansta Temel Yatırımcı Davranışları 878

Aşırı Tepki ve Düşük Tepki (Over reaction and Under reaction) 878, Sürü Davranışı (Herding Behavior) 881

Davranışsal Finans Modelleri 882

XXV

Barberis, Shleifer ve Vishny Modeli (1998) 876, Daniel, Hirschleifer ve Subrahmanyam (DHS) Modeli (1998) 876, Hong ve Stein Modeli (1999) 883

Son Söz 883 Özet 884 Önemli Terimler 886 Sorular-Problemler 886 Ekler 889 Önerilen Kaynaklar 907 Alfabetik Dizin 933

Documents

FİNANSAL YÖNETİM İLKELERİ