Embed Size (px)
Citation preview
1
Agnieszka JankowskaTomasz Kierzkowski
Robert Knopik
FUNDUSZE POMOCOWE DLA POLSKIPO AKCESJI – FUNDUSZE
STRUKTURALNE I FUNDUSZSPÓJNOSCI
Warszawa, czerwiec 2003 r.
2
SPIS TRESCI
WSTEP................................................................................................................................................................... 3
1. CELE POLITYKI REGIONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ ...................................................................... 4
2. FUNDUSZE STRUKTURALNE UNII EUROPEJSKIEJ ............................................................................ 5
3. FUNDUSZ SPÓJNOSCI................................................................................................................................... 6
3.1. ZALOZENIA OGÓLNE .................................................................................................................................... 63.2. STRATEGIA WYKORZYSTANIA FUNDUSZU SPÓJNOSCI W POLSCE ................................................................. 7
4. BUDZET UNIJNEJ POLITYKI REGIONALNEJ W LATACH 2000-2006 .............................................. 8
5. PROCES PROGRAMOWANIA POLITYKI REGIONALNEJ W UNII EUROPEJSKIEJ..................... 9
5.1. ZAGADNIENIA OGÓLNE ................................................................................................................................ 95.2. PLAN ROZWOJU .......................................................................................................................................... 105.3. PODSTAWY WSPARCIA WSPÓLNOTY.......................................................................................................... 105.4. PROGRAMY OPERACYJNE ........................................................................................................................... 105.5. UZUPELNIENIE PROGRAMU OPERACYJNEGO ............................................................................................... 115.6. JEDNOLITY DOKUMENT PROGRAMOWY ..................................................................................................... 12
6. INICJATYWY WSPÓLNOTY...................................................................................................................... 12
7. OGÓLNE ZASADY WDRAZANIA PROGRAMÓW FINANSOWANYCH Z FUNDUSZYSTRUKTURALNYCH ....................................................................................................................................... 13
8. ZADANIA INSTUTUCJI UCZESTNICZACYCH W PRZYGOTOWYWANIAU I WDRAZANIUPROGRAMÓW FINANSOWANYCH Z FUNDUSZY STRUKTURALNYCH........................................... 14
8.1. KOMISJA EUROPEJSKA ............................................................................................................................... 148.2. INSTYTUCJA ZARZADZAJACA .................................................................................................................... 148.3. KOMITETY MONITORUJACE ....................................................................................................................... 158.4. INSTYTUCJA PLATNICZA ........................................................................................................................... 168.5. JEDNOSTKI MONITORUJACO-KONTROLNE.................................................................................................. 178.6. INSTYTUCJE POSREDNICZACE W ZARZADZANIU PROGRAMAMI OPERACYJNYMI......................................... 178.7. KOMITETY STERUJACE............................................................................................................................... 178.8. BENEFICJENT KONCOWY ............................................................................................................................ 188.9. BENEFICJENT OSTATECZNY .............................................................BLAD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKLADKI.
9. KRAJOWA POLITYKA REGIONALNA NA LATA 2004-2006 .............................................................. 18
9.1. NARODOWY PLAN ROZWOJU ..................................................................................................................... 199.1.1. Zalozenia ogólne................................................................................................................................ 199.1.2. System wdrazania .............................................................................................................................. 219.1.3. Tryb wyboru projektów - zarys .......................................................................................................... 23
9.2. SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY „WZROST KONKURENCYJNOSCI GOSPODARKI” .............................. 259.3. SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – ROZWÓJ ZASOBÓW LUDZKICH. ................................................... 329.4. SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – RESTRUKTURYZACJA I MODERNIZACJA SEKTORAZYWNOSCIOWEGO I ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH. ...................................................................................... 399.5. SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – RYBOLÓWSTWO I PRZETWÓRSTWO RYB. ..................................... 469.6. SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY: TRANSPORT – GOSPODARKA MORSKA (SPO - TGM) .................. 539.7. ZINTEGROWANY PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU REGIONALNEGO ....................................................... 599.8. SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY – POMOC TECHNICZNA. ................................................................. 66
3
Wstep
W niniejszej publikacji autorzy przedstawili podstawowe informacje na temat zasadfunkcjonowania unijnej polityki regionalnej w latach 2000-2006. Podstawowym celem tejpublikacji jest prezentacja mozliwosci korzystania z pomocy unijnej po przystapieniu Polskido Unii Europejskiej. Poniewaz negocjacje na temat ostatecznego ksztaltu unijnej pomocy poakcesji sa dopiero w fazie wstepnej, szereg informacji zawartych w tej publikacji moze uleczmianom. Dotyczy to zwlaszcza tresci poszczególnych Programów Operacyjnych.Przedstawione informacje odnosza sie do stanu z polowy czerwca 2003 r. Wszelkie zmianydotyczace ksztaltu pomocy z Funduszy Strukturalnych dla Polski beda na biezacoodnotowywane w niniejszym materiale.
4
1. CELE POLITYKI REGIONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
Przystepujac do Unii Europejskiej Polska stanie sie podmiotem unijnej polityki regionalnej.Polityka ta jest realizowana w okresach wieloletnich. W obecnym okresie programowania,który obejmuje lata 2000-2006, polityka regionalna Unii Europejskiej ma wyznaczone trzycele:
- Cel 1 – promowanie rozwoju i dostosowan strukturalnych w regionach slabiejrozwinietych.
- Cel 2 – wspieranie gospodarczej i spolecznej konwersji obszarów stojacych w obliczuproblemów strukturalnych;
- Cel 3 – wspieranie adaptacji i modernizacji polityk i systemów ksztalcenia, szkolenia izatrudnienia.
Celem 1 polityki regionalnej UE sa objete regiony NUTS II1, w których produkt krajowybrutto na glowe mieszkanca regionu, mierzony wedlug parytetu sily nabywczej i obliczony napodstawie danych statystycznych za ostatnie trzy lata jest nizszy od 75% sredniej unijnejwartosci tego wskaznika. Lista takich regionów przygotowywana jest przez KomisjeEuropejska. W obecnym okresie programowania programami Celu 1 objete sa miedzy innymipoludniowe regiony Wloch, wiekszosc regionów Grecji, Portugalii i Hiszpanii, wschodnielandy Niemiec.
Poniewaz zadne z polskich województw nawet nie zbliza sie do progu 75% sredniej unijnejwartosci PKB na glowe mieszkanca (por. tabela 1), cala Polska po przystapieniu do Uniiobjeta bedzie pomoca strukturalna w ramach Celu 1. Nasz kraj jest duzo slabiej rozwinietyniz obecne kraje czlonkowskie Unii Europejskiej. Wartosc wskaznika PKB na 1 mieszkancawyniosla w roku 2001 w Polsce niecale 40% przecietnego poziomu w Unii Europejskiej. Wnajbogatszym polskim regionie – województwie mazowieckim – wartosc tego wskaznikazbliza sie zaledwie do 60% sredniej unijnej.
Celem 2 unijnej polityki regionalnej objete sa regiony z poziomu NUTS III lub nizszego,które borykaja sie z problemami strukturalnymi zwiazanymi ze zmianami spoleczno-gospodarczymi w sektorze przemyslowym i uslugowym, slabym rozwojem obszarówwiejskich, problemami na obszarach miejskich oraz w objetych kryzysem obszarachzaleznych od rybolówstwa. Lista regionów kwalifikujacych sie do wsparcia, przygotowana woparciu o odpowiednie wskazniki ekonomiczno-spoleczne, jest w formie propozycjiprzedstawiana Komisji Europejskiej przez poszczególne kraje czlonkowskie. Ostateczna listaregionów objetych Celem 2 jest opracowywana przez Komisje Europejska.
W przeciwienstwie do dwóch omówionych powyzej Celów, w których podmioteminterwencji jest region, Celem 3 objete sa kraje czlonkowskie Unii Europejskiej.
Warto podkreslic, iz regiony objete Celem 1 nie moga byc jednoczesnie objete programamirealizowanymi w ramach Celów 2 i 3.
1 NUTS – pieciostopniowy podzial terytorium krajów Unii Europejskiej w celu prowadzenia jednolitej statystykiregionalnej. Podobny system przyjeto w Polsce: NUTS I to obszar calego kraju, NUTS II – 16 polskichwojewództw, NUTS III – grupy powiatów, NUTS IV – powiaty i NUTS V – gminy.
5
Tabela 1 Wartosc PKB na glowe mieszkanca w najbiedniejszych regionach UniiEuropejskiej po rozszerzeniu (25 krajów czlonkowskich)
REGION PKB PERCAPITA
EU 25=100
REGION PKB PERCAPITA
EU 25=100LUBELSKIE (PL) 29.4 SLASKIE (PL) 47.1PODKARPACKIE (PL) 30.5 STREDNÍ MORAVA (CZ) 49.6PODLASKIE (PL) 31.8 SEVEROZÁPAD (CZ) 50.5WARMINSKO-MAZURSKIE (PL) 31.9 MORAVSKOSLEZSKO (CZ) 51.4SWIETOKRZYSKIE (PL) 33.5 STREDNÍ CECHY (CZ) 51.8LATVIJA (LV) 34.0 IPEIROS (EL) 51.9ÉSZAK-ALFÖLD (HU) 34.7 SEVEROVÝCHOD (CZ) 53.0ÉSZAK-MAGYARORSZÁG (HU) 35.4 JIHOVÝCHOD (CZ) 53.9OPOLSKIE (PL) 36.6 KÖZÉP-DUNÁNTÚL (HU) 55.0LÓDZKIE (PL) 38.0 RÉUNION (F) 55.6MALOPOLSKIE (PL) 38.2 DYTIKI ELLADA (EL) 56.3KUJAWSKO-POMORSKIE (PL) 38.4 AÇORES (P) 57.0LUBUSKIE (PL) 38.4 JIHOZÁPAD (CZ) 57.7VÝCHODNÉ SLOVENSKO (SK) 39.1 EXTREMADURA (E) 58.4LIETUVA (LT) 39.3 GUYANE (F) 59.2DÉL-ALFÖLD (HU) 39.4 CENTRO (P) (P) 59.7DÉL-DUNÁNTÚL (HU) 41.0 ALENTEJO (P) 60.0ZACHODNIOPOMORSKIE (PL) 42.3 ANATOLIKI MAKEDONIA,
THRAKI (EL)60.2
STREDNÉ SLOVENSKO (SK) 42.6 MALTA (MT) 60.7POMORSKIE (PL) 43.1 NORTE (P) 61.7EESTI (EE) 44.2 NYUGAT-DUNÁNTÚL (HU) 62.4DOLNOSLASKIE (PL) 44.3 GUADELOUPE (F) 63.5WIELKOPOLSKIE (PL) 45.7 PELOPONNISOS (EL) 63.6ZÁPADNÉ SLOVENSKO (SK) 47.0 MAZOWIECKIE (PL) 64.9
2. FUNDUSZE STRUKTURALNE UNII EUROPEJSKIEJ
Osiaganie celów polityki regionalnej Unii Europejskiej przedstawionych w poprzednimrozdziale jest mozliwe dzieki finansowemu zaangazowaniu czterech FunduszyStrukturalnych:
- Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) - jego zadaniem jestzmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju pomiedzy regionami nalezacymi do UniiEuropejskiej. Z funduszu tego sa realizowane miedzy innymi projekty infrastrukturalne,projekty inwestycyjne i doradcze dla przedsiebiorstw (przede wszystkim malych isrednich), dzialania w zakresie badan i rozwoju, projekty turystyczne, dzialania zwiazanez rozwojem spoleczenstwa informacyjnego;
- Europejskiego Funduszu Spolecznego (EFS) – fundusz ten ma za zadanie wspieraniedzialan zorientowanych na zapobieganie i zwalczanie bezrobocia. Finansuje miedzyinnymi szkolenia zawodowe dla osób bezrobotnych i pracowników, doradztwozawodowe, staze w przedsiebiorstwach, przekwalifikowania, projekty promujace równoscszans kobiet i mezczyzn;
- Sekcji Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOIGR)– jest instrumentem finansowym sluzacym transformacji struktury rolnictwa orazrozwojowi obszarów wiejskich. Ze srodków funduszu pomoc jest przekazywana miedzyinnymi na projekty w zakresie inwestycji w gospodarstwach rolnych, rozwojuinfrastruktury na obszarach wiejskich, wspierania pozarolniczej dzialalnosci gospodarczej,reorganizacji struktur rolnictwa i lesnictwa;
6
- Finansowego Instrumentu Wspierania Rybolówstwa (FIWR) – jego podstawowymcelem jest promowanie zmian strukturalnych w rybolówstwie. Projekty finansowane ztego funduszu dotycza miedzy innymi modernizacji floty polowowej, wyposazenia imodernizacji portów rybackich, przetwórstwa i marketingu produktów rybolówstwa,ochrony zasobów rybnych.
Regiony Celu 1 moga korzystac ze wsparcia wszystkich czterech Funduszy Strukturalnych.W regionach objetych Celem 2 wspólnotowej polityki regionalnej finansowanie jestprzekazywane ze srodków dwóch Funduszy Strukturalnych: Europejskiego FunduszuRozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Spolecznego. Europejski FunduszSpoleczny jest z kolei jedynym zródlem finansowania programów realizowanych w ramachCelu 3.
3. FUNDUSZ SPÓJNOSCI
3.1. Zalozenia ogólne
Fundusz Spójnosci, zwany tez Funduszem Kohezji2, zostal utworzony w 1993 r. na mocypostanowien Traktatu z Maastricht w celu promowania spolecznej i gospodarczej spójnosciregionów Wspólnoty. Szczególowe zasady funkcjonowania funduszu uregulowane zostaly wwydanym na tej podstawie Rozporzadzeniu Rady z dnia 16 maja 1994 r. ustanawiajacegoFundusz Spójnosci (1164/1994/EWG).
Podstawowym obszarem interwencji funduszu sa duze projekty w zakresie ochronysrodowiska oraz infrastruktury transportowej (ze szczególnym uwzglednieniem sieci ocharakterze transeuropejskim). Tak okreslony zakres przedmiotowy funduszu prowadzic mado stworzenia dogodnych warunków dla rozwoju peryferyjnych obszarów wspólnoty poprzezpowiazanie ich rozbudowana siecia komunikacyjna, ulatwiajaca wymiane handlowa iprzeplyw ludnosci, z regionami o wyzszym poziomie rozwoju. W zakresie projektówsrodowiskowych, niezbednych dla zapewnienia zrównowazonego rozwoju, fundusz wspieracma dzialania zwiazane z gospodarka wodna, ochrona powietrza, gospodarka odpadami orazprodukcja i dostawa energii (w tym energii ze zródel odnawialnych). Chodzi tu o projektypolegajace m.in. na rozbudowie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, budowie oczyszczalniscieków, wysypisk komunalnych, spalarni odpadów. Ponadto srodki funduszu moga bycprzeznaczone na pomoc techniczna zwiazana z przygotowaniem projektów (badaniaporównawcze), ich wdrazanie, monitoring i ewaluacje.
Jako ze celem funduszu jest wspieranie obszarów peryferyjnych, zakres terytorialny jegodzialania ograniczony zostal do krajów czlonkowskich, których produkt narodowy brutto(PNB) na jednego mieszkanca jest nizszy od 90% sredniego poziomu PNB na jednegomieszkanca we Wspólnocie. Ponadto, panstwa czlonkowskie spelniajace powyzszy warunek,musza spelniac warunek makroekonomiczny, jakim jest realizacja programu gospodarczegospelniajacego tzw. kryteria konwergencji3. Obecnie, srodki funduszu dostepne sa jedynie dlaczterech krajów Unii Europejskiej. Sa to Grecja, Portugalia, Irlandia i Hiszpania.
2 Od ang. Cohesion Fund3 Kryteria konwergencji (zwane tez kryteriami spójnosci) ustanowione zostaly na mocy Traktatu z Maastricht.Odnosza sie one do dlugu publicznego, deficytu budzetowego, inflacji, dlugoterminowych stóp procentowych
7
Chociaz Fundusz Spójnosci jest istotnym instrumentem polityki strukturalnej, stanowiacymwyraz dazenia Wspólnoty do zlikwidowania róznic rozwojowych pomiedzy poszczególnymijej regionami, nie jest on Funduszem Strukturalnym. Jako instrument komplementarny, róznisie od tych ostatnich zasiegiem terytorialnym (krajowy, a nie regionalny) oraz czasowym.Zgodnie z pierwotnym brzmieniem rozporzadzenia, wsparcie dla wybranych czlonków UEzaplanowano na lata 1993-99, obecnie jego dzialanie przedluzono do 2006 roku.
3.2. Strategia wykorzystania Funduszu Spójnosci w Polsce
Po przystapieniu do Unii Europejskiej, Polska bedzie odbiorca pomocy pochodzacej zarównoz Funduszy Strukturalnych, jak i Funduszu Spójnosci. Strategiczne kierunki alokacji unijnychsrodków finansowych w pierwszych latach po akcesji okresla Narodowy Plan Rozwoju. Najego podstawie skonstruowane zostaly bardziej szczególowe dokumenty w postaciProgramów Operacyjnych (dla Funduszy Strukturalnych) oraz Strategii WykorzystaniaFunduszu Spójnosci na lata 2004-2006. Ten ostatni dokument okresla proponowane przezPolske kierunki i przedsiewziecia, które uzyskaja wsparcie z srodków funduszu. Strategiabedzie przedmiotem negocjacji z Komisja Europejska. Na tej podstawie okreslony zostanieprzedmiotowy zakres wsparcia oraz jego wysokosc.
Interwencja Funduszu Spójnosci w Polsce, bedzie koncentrowac sie na dwóch kierunkach:- rozwoju sieci transportowych: sieci drogowej (autostrady, drogi ekspresowe, drogi
glówne) oraz sieci kolejowej (linie o podstawowym i miedzynarodowym znaczeniu,usytuowane z paneuropejskich korytarzach transportowych),
- rozwoju infrastruktury ochrony srodowiska majacej najwiekszy wplyw na poprawesytuacji ekonomicznej kraju. Strategia przewiduje wspólfinansowanie projektówmajacych na celu poprawe jakosci wód (poprzez budowe kanalizacji sanitarnej,oczyszczalni scieków, urzadzen uzdatniajacych wode i sieci wodociagowych),poprawa jakosci powietrza (modernizacja miejskich systemów cieplowniczych) izagospodarowanie odpadów (budowa, rozbudowa i modernizacja skladowiskkomunalnych, tworzenie systemu przetwarzania odpadów tzw. recyklingu, budowaspalarni odpadów).
Instytucja Zarzadzajaca i koordynujaca caloscia wsparcia w ramach Funduszu Spójnosci jestMinisterstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej. Przekazuje ono wnioski o udzieleniepomocy Komisji Europejskiej oraz powoluje Komitet Monitorujacy Fundusz Spójnosci.Funkcje zarzadzania poszczególnymi projektami Ministerstwo oddelegowuje do MinisterstwaInfrastruktury (projekty dotyczace transportu) oraz Ministerstwa Srodowiska (projektydotyczace ochrony srodowiska). Instytucjami wdrazajacymi w ramach Funduszu Spójnosci saodpowiednio Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz PKP Polskie LinieKolejowe w zakresie transportu oraz Narodowy i Wojewódzkie Fundusze OchronySrodowiska i Gospodarki Wodnej w sektorze srodowisko. Beneficjentami koncowymibedacymi zarazem beneficjentami ostatecznymi sa gminy, firmy publiczne oraz prywatneodpowiedzialne za zlecanie operacji majacych na celu realizacje poszczególnych projektów.
oraz uczestnictwa w Europejskim Systemie Walutowym, które musza byc spelnione przez panstwa bioraceudzial w tworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej w Unii Europejskiej.
8
Funkcje Instytucji Platniczej dla Funduszu Spójnosci pelni Departament Obslugi FunduszyPomocowych w Ministerstwie Finansów.
Na podstawie aktualnych oszacowan, w latach 2004-2006, na realizacje Strategiizaangazowanych zostanie 4,88 mld euro, w tym 3,733 mld euro z Funduszu Spójnosci oraz1,14 mld euro z krajowych srodków publicznych.
4. BUDZET UNIJNEJ POLITYKI REGIONALNEJ W LATACH 2000-2006
W obecnym okresie programowania 2000-2006 na realizacje celów unijnej politykiregionalnej zagwarantowano w budzecie unijnym kwote ok. 213 miliardów euro w cenach zroku 1999, z czego ok. 195 miliardów euro to srodki Funduszy Strukturalnych. Wiekszekwoty ze wspólnej kasy Unii Europejskiej przeznacza sie jedynie na finansowanie WspólnejPolityki Rolnej.
Z ogólnej kwoty 195 miliardów euro, 69,7% przeznaczonych jest na realizacje programówCelu 1 (135,9 miliardów euro), 11,5% na realizacje programów Celu 2 (22,5 miliarda euro),12,3% na wdrazanie programów Celu 3 (24,05 miliarda euro), 5,35% na InicjatywyWspólnotowe (10,4 miliarda euro), 0,65% na dzialania innowacyjne oraz projekty pomocytechnicznej (1,27 miliarda euro) oraz 0,5% na dzialania Finansowego Instrumentu WspieraniaRybolówstwa poza regionami Celu 1 (0,975 miliarda euro). Zaden kraj nie moze otrzymac zFunduszy Strukturalnych oraz Funduszu Spójnosci w jednym roku srodków wiekszych niz4% PKB danego kraju.
Wykres 1. Przeznaczenie srodków z Funduszy Strukturalnych w latach 2000-2006
Kwota 195 miliardów euro nie obejmuje srodków dla 10 nowych panstw czlonkowskich,które wejda do Unii Europejskiej w roku 2004. Zgodnie z postanowieniami szczytu RadyEuropejskiej w Berlinie (1999) dla tych krajów zarezerwowano w budzecie unijnym na lata2004-2006 kwote 30 miliardów euro.
Przewiduje sie, iz po przystapieniu Polski do Unii Europejskiej pomoc z FunduszyStrukturalnych oraz Funduszu Spójnosci bedzie miec wartosc prawie 11,4 miliardów euro,przy czym z Funduszy Strukturalnych pochodzic bedzie kwota ponad 7,6 miliardów euro.Poniewaz do kazdego euro pochodzacego z budzetu unijnego musi zostac dodane
12,3
11,5
69,7
5,350,65
0,5Cel 1
Cel 2
Cel 3
InicjatywyWspólnotyPomoc techniczna
FIWR
9
wspólfinansowanie krajowe, szacuje sie iz wielkosc tego wspólfinansowania bedzie miecwartosc ponad 3,5 miliarda euro.
Udzial poszczególnych Funduszy Strukturalnych w finansowaniu Programów Operacyjnychoraz programów Inicjatyw Wspólnotowych przedstawia sie w nastepujacy sposób:
• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego: 4,65 miliarda euro (60,9%);
• Europejski Fundusz Spoleczny: 1,75 miliarda euro (22,9%);
• Sekcja Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej: 1,05 miliardaeuro (13,8%);
• Finansowy Instrument Wspierania Rybolówstwa: 179 milionów euro (2,4%).
Do kwoty tej dodac nalezy jeszcze wspomniane juz 3,733 mld euro z Funduszu Spójnosci.
Wykres 2. Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójnosci w Polsce – lata 2004-2006
5. PROCES PROGRAMOWANIA POLITYKI REGIONALNEJ W UNIIEUROPEJSKIEJ
5.1. Zagadnienia ogólne
Punktem odniesienia dla projektowania polityki regionalnej sa przyjmowane na kazdy okresprogramowania przez Komisje Europejska regulacje w zakresie wykorzystania FunduszyStrukturalnych. W przypadku obecnego okresu programowania (lata 2000-2006), kwestie teuregulowane zostaly w przytaczanym juz niejednokrotnie Rozporzadzeniu Rady nr1260/1999/WE. Okresla ono m.in. zadania poszczególnych instytucji w systemiepozyskiwania i zarzadzania funduszami strukturalnymi, finansowy wklad funduszy, a takzedefiniuje podstawowe pojecia oraz zasady, jakimi nalezy sie kierowac w procesieprognozowania i wdrazania srodków wspólnotowych. Jedna z nich jest zasadaprogramowania, oznaczajaca, iz srodki pochodzace z Funduszy Strukturalnych mogafinansowac tylko dzialania zawarte w ramach wieloletnich programach rozwoju, co wiaze siez obowiazkiem przygotowania stosownych dokumentów tzw. dokumentów programowych,które zostaly opisane ponizej. Kazdy z nich powinien obejmowac okres siedmiu lat.
3,733
0,179
1,051,75
4,65
0
1
2
3
4
5
EFRR EFS EFOGR FIWR FSp
mld
eu
ro
10
5.2. Plan Rozwoju
Pierwszym etapem w procesie programowania jest opracowanie Planu Rozwoju. PlanRozwoju jest podstawowym dokumentem programowym przygotowanym przez panstwoczlonkowskie, diagnozujacym jego sytuacje spoleczna i gospodarcza oraz okreslajacym jegopotrzeby w kontekscie celów polityki regionalnej. Na tej podstawie okresla on planowanastrategie wykorzystania Funduszy Strukturalnych i innych srodków finansowychstanowiacych instrumentarium polityki regionalnej Unii Europejskiej. Zaprojektowana wPlanie rozwoju strategia opiera sie na krajowych i regionalnych programach gospodarczych ispolecznych. Zgodnosc Planu Rozwoju ze strategicznymi z punktu widzenia rozwoju krajudokumentami jest warunkiem koniecznym jego skutecznej realizacji.
Plan Rozwoju powinien zostac przygotowany przez wlasciwe wladze wyznaczone przezpanstwo czlonkowskie na szczeblu krajowym lub regionalnym. Nastepnie, po konsultacjach zpartnerami spolecznymi, dokument ten powinien zostac przedlozony Komisji Europejskiej.Plan Rozwoju stanowi przedmiot oceny Komisji pod katem jego zgodnosci z celamiwskazanymi z rozporzadzeniu 1260/1999/WE i stanowi punkt wyjscia dla opracowaniaPodstaw Wsparcia Wspólnoty lub Jednolitego Dokumentu Programowego4.
5.3. Podstawy Wsparcia Wspólnoty
W oparciu o Plan Rozwoju, Komisja Europejska w porozumieniu z panstwem czlonkowskimprzygotowuje Podstawy Wsparcia Wspólnoty. Podstawy Wsparcia Wspólnoty jest todokument zawierajacy strategie interwencji Funduszy Strukturalnych w panstwieczlonkowskim, jej cele szczególowe oraz wielkosc wkladu funduszy i innych srodkówfinansowych. Dokument ten powinien okreslac priorytety, które beda wdrazane przy pomocy,okreslonych w Podstawach Wsparcia Wspólnoty, tzw. Programów Operacyjnych. PodstawyWsparcia Wspólnoty sa wiec kluczowym dokumentem strategicznym wskazujacym cele istrategie polityki regionalnej panstwa czlonkowskiego, a co sie z tym wiaze, kierunkiinterwencji Funduszy Strukturalnych i innych unijnych instrumentów finansowych wpanstwie czlonkowskim. Decyzje w sprawie Podstaw Wsparcia Wspólnoty lub JednolitegoDokumentu Programowego powinny zostac opublikowane w Dzienniku OficjalnymWspólnot Europejskich.
5.4. Programy Operacyjne
Po przyjeciu Podstaw Wsparcia Wspólnoty, panstwo czlonkowskie przedklada KomisjiEuropejskiej Programy Operacyjne, która nastepnie ocenia je w swietle zgodnosci zzalozeniami Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz polityk wspólnotowych. Na struktureProgramu Operacyjnego sklada sie spójne zestawienie priorytetów zawierajacych, w miaremozliwosci, skwantyfikowane cele strategii. Kazdemu priorytetowi przyporzadkowany jestwklad finansowy z funduszy oraz odpowiednich srodków finansowych panstwaczlonkowskiego, jak równiez zestaw sprecyzowanych celów czastkowych. Kazdy priorytetsklada sie z dwóch lub wiecej dzialan, stanowiacych instrument, poprzez który wdrazany jestpriorytet. Dzialanie z kolei, okreslic mozna jako sekwencje czynnosci, które realizowane sadzieki wyodrebnionym srodkom finansowym. Kazde dzialanie moze dzielic sie na
4 W pewnych przypadkach, Jednolity Dokument Programowy jest alternatywa dla Podstaw WsparciaWspólnoty. Wiecej informacji na ten temat znajduje sie na str. 12 (punkt 5.6.)
11
poddzialania5. Dopiero na poziomie dzialan (lub poddzialan) wyróznic mozna poszczególneprojekty.
Wykres 3. Struktura Programu operacyjnego
Aby przyspieszyc procedure i szybsze wdrozenie programów, panstwa czlonkowskie mogaprzedlozyc projekty Programów Operacyjnych wraz z Planami Rozwoju. Jezeli ProgramyOperacyjne spelniaja wszystkie przewidziane przez regulacje unijne wymogi, Komisjapowinna zatwierdzic je z chwila podjecia decyzji w sprawie Podstaw Wsparcia Wspólnoty.
5.5. Uzupelnienie Programu Operacyjnego
Kazdy Program Operacyjny powinien zostac wyposazony w Uzupelnienie Programu czylidokument wdrazajacy strategie i priorytety pomocy. Zawiera on szczególowe informacje natemat kazdego dzialania, dotyczace m.in. podzialu na poddzialania, srodków finansowych najego realizacje, kryteriów i trybu wyboru projektów oraz okreslenia beneficjentówkoncowych. Uzupelnienie Programu moze zostac przygotowane zarówno przed jak i podecyzji Komisji sprawie wielkosci wkladu funduszy. W pierwszym przypadku przyjecieUzupelnienie powinno zostac poprzedzone konsultacjami z partnerami spolecznymi. Wprzypadku drugim, przyjecie Uzupelnienia przez panstwo czlonkowskie lub InstytucjeZarzadzajaca poprzedzic musi zgoda Komitetu Monitorujacego. Uzupelnienie Programu, wprzeciwienstwie do opisanych powyzej dokumentów, nie jest przedmiotem negocjacji zKomisja Europejska. Przesylany jest on jednak Komisji jako informacja.
Wraz z przyjeciem przez Komisje Uzupelnienia Programu Operacyjnego rozpoczac sie mozeproces wdrazania zapisów Podstaw Wsparcia Wspólnoty i poszczególnych ProgramówOperacyjnych.
5 Podzialania wyodrebniane sa na poziomie Uzupelnienia do programu operacyjnego
Priorytet 1
Dzialanie 2.1
Dzialanie 2.2
Dzialanie 2.3
Priorytet 2 Priorytet 3
Program operacyjny
12
Wykres 4. Dokumenty programowe w ramach polityki regionalnej UE
5.6. Jednolity Dokument Programowy
W przypadku regionów objetych celem 1, gdy alokacja ze strony Wspólnoty jest mniejsza lubnieznacznie przekracza 1 mld euro, jak równiez w przypadku celów 2 i 3, panstwoczlonkowskie, zamiast Podstaw Wsparcia Wspólnoty, powinno zasadniczo przedlozyc projektJednolitego Dokumentu Programowego.6 Jednolity Dokument Programowy jest przyjmowanyprzez Komisje. Zawiera on te sama informacje, która zawarta jest w Podstawach WsparciaWspólnoty i Programie Operacyjnym. W przypadkach, gdy pomoc Wspólnoty ma przybracforme Jednolitego Dokumentu Programowego, Plan Rozwoju traktowany jest jako projektJednolitego Dokumentu Programowego. Jednolity Dokument Programowy jest wiecwlasciwy dla mniejszych programów.
6. INICJATYWY WSPÓLNOTY
Inicjatywy Wspólnoty to programy finansowane z Funduszy Strukturalnych, które maja nacelu rozwiazanie problemów wystepujacych na terenie calej Unii Europejskiej. Wytyczne dlaInicjatyw Wspólnoty sa przygotowywane przez Komisje Europejska. W oparciu o tewytyczne poszczególne kraje czlonkowskie tworza konkretne programy. W obecnym okresieprogramowania unijnej polityki regionalnej realizowane sa cztery Inicjatywy Wspólnoty:
- INTERREG III – program promujacy wspólprace przygraniczna, ponadnarodowa imiedzyregionalna, sluzacy wzmocnieniu harmonijnego i zrównowazonego rozwojucalego obszaru Wspólnoty. INTERREG finansowany jest ze srodków EuropejskiegoFunduszu Rozwoju Regionalnego.
- URBAN II – program finansujacy gospodarcza i spoleczna regeneracje miast iobszarów miejskich znajdujacych sie w kryzysie w celu promowaniazrównowazonego rozwoju obszarów miejskich. Podobnie jak INTERREG, InicjatywaURBAN jest finansowana ze srodków Europejskiego Funduszu RozwojuRegionalnego.
- LEADER + – program finansowany z Sekcji Orientacji Europejskiego FunduszuOrientacji i Gwarancji Rolnej i wspierajacy rozwój obszarów wiejskich;
6 W przypadku celów 2 i 3 panstwo czlonkowskie moze zdecydowac sie jednak na przygotowanie PodstawWsparcia Wspólnoty.
Projekt Projekt
Uzupelnienie programu
Program Operacyjny
Projekt Projekt
Uzupelnienie programu
Program Operacyjny
Podstawy Wsparcia Wspólnoty
Narodowy (Regionalny) Plan Rozwoju
13
- EQUAL – program finansujacy wspólprace ponadnarodowa sluzaca promowaniunowych sposobów zwalczania wszelkich form dyskryminacji i nierównosci na rynkupracy. Inicjatywa jest wspierana ze srodków Europejskiego Funduszu Spolecznego.
W Polsce realizowane beda dwie Inicjatywy Wspólnoty: programy INTERREG III orazEQUAL.
7. OGÓLNE ZASADY WDRAZANIA PROGRAMÓW FINANSOWANYCH ZFUNDUSZY STRUKTURALNYCH
Realizujac programy otrzymujace wsparcie z Funduszy Strukturalnych pod uwage musza bycwziete cztery zasady:
- Zasada programowania – dotyczy zasad przygotowania dokumentówumozliwiajacych wdrazanie programów. Standard tych dokumentów (narodowy planrozwoju, Programy Operacyjne, uzupelnienia Programów Operacyjnych, jednolitedokumenty programujace) zostal juz omówiony powyzej. Dzieki zastosowaniu tejzasady mozliwe jest wlasciwe dobranie instrumentów wsparcia do zidentyfikowanychproblemów, co z kolei umozliwia efektywne wykorzystanie dostepnych srodków;
- Zasada koncentracji – zgodnie z ta zasada wsparcie z Funduszy Strukturalnychwinno byc skoncentrowane przedmiotowo, przestrzennie i finansowo. Koncentracjaprzedmiotowa jest zwiazana z ograniczona liczba celów polityki regionalnej UniiEuropejskiej. Koncentracja przestrzenna dotyczy obszaru realizacji programów – saone realizowane na obszarach, które najbardziej potrzebuja takiego wsparcia. Z koleiprzejawem koncentracji finansowej jest ograniczenie liczby instrumentówfinansowego wsparcia do czterech Funduszy Strukturalnych, dzialajacych w ramachtrzech celów;
- Zasada dodatkowosci – oznacza, iz srodki przekazywane z Funduszy Strukturalnychnie zastepuja wydatków ze srodków publicznych w kraju (regionie) korzystajacym zewsparcia, lecz stanowia wylacznie uzupelnienie srodków publicznych angazowanychw danym kraju lub regionie w celu rozwiazania specyficznych problemówspolecznych lub gospodarczych;
- Zasada partnerstwa – zasada ta naklada obowiazek scislej wspólpracy na etapieprzygotowania i realizacji programów finansowanych z Funduszy Strukturalnychwszystkich partnerów ze szczebla europejskiego, krajowego, regionalnego ilokalnego, którzy moga byc zaangazowani w ten proces. Powolywanie komitetówmonitorujacych programy jest jednym z aspektów funkcjonowania tej zasady wpraktyce.
Programy finansowane z Funduszy Strukturalnych winny tez byc zgodne z unijnymipolitykami zwiazanymi zwlaszcza z równymi szansami kobiet i mezczyzn, ochronasrodowiska, polityka w zakresie zatrudnienia oraz spoleczenstwa informacyjnego.
14
8. ZADANIA INSTUTUCJI UCZESTNICZACYCH W PRZYGOTOWYWANIU IWDRAZANIU PROGRAMÓW FINANSOWANYCH Z FUNDUSZYSTRUKTURALNYCH
W obecnym okresie programowania polityki regionalnej 2000-2006 nastapila dalszadecentralizacja zarzadzania programami strukturalnymi. Oznacza to, iz zwiekszyla sieodpowiedzialnosc krajów i regionów panstw czlonkowskich UE za prawidlowoscprzygotowania i wdrozenia programów. Ponizej przedstawiono zadania poszczególnychpodmiotów uczestniczacych w przygotowaniu i realizacji programów strukturalnych.
8.1. Komisja Europejska
Komisja Europejska pelni kluczowa role w procesie programowania FunduszyStrukturalnych. Okresla ona zasady programowania i wykorzystania FunduszyStrukturalnych, które znajduja wyraz w postaci stosownych rozporzadzen. KomisjaEuropejska negocjuje i zatwierdza Podstawy Wsparcia Wspólnoty oraz ProgramyOperacyjne. Przyjmuje ona takze Uzupelnienie Programu Operacyjnego. W tym zakresieposiada ona decydujacy wplyw na ostateczny ksztalt tych dokumentów oraz wielkosc wkladuwszystkich funduszy. Komisja Europejska dokonuje platnosci srodków z funduszów doInstytucji Platniczej. Przedstawiciel Komisji Europejskiej bierze udzial w pracach KomitetuMonitorujacego. Komisja Europejska dokonuje takze formalnej alokacji rezerwy wykonania7
w polowie okresu programowania.
8.2. Instytucja Zarzadzajaca
Instytucja albo organ publiczny lub prywatny, wyznaczony przez panstwo czlonkowskie napoziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym. Instytucja Zarzadzajaca moze bycjednoczesnie Instytucja Platnicza, jezeli taka bedzie decyzja panstwa czlonkowskiego.Instytucja Zarzadzajaca odpowiada za stworzenie systemu gromadzenia wiarygodnychinformacji statystycznych i finansowych zwiazanych z programami oraz przekazywanie tychinformacji do Komisji Europejskiej. Musi ona zapewnic ponadto dzialanie odpowiednichsystemów rachunkowosci i wewnetrznej kontroli finansowej oraz zgodnosci wszystkichprojektów otrzymujacych wsparcie ze srodków unijnych z polityka wspólnotowa. W polskimsystemie wdrazania Funduszy Strukturalnych Instytucje Zarzadzajace zostaly powolane napoziomie Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz poszczególnych Programów Operacyjnych.
7 4% lacznej alokacji Funduszy Strukturalnych dla kazdego kraju zatrzymuje sie jako rezerwe wykonania. Srodkite moga zostac przydzielone w polowie okresu programowania, na programy, które uznane zostaly zazrealizowane z powodzeniem.
15
KOMPETENCJE INSTYTIUCJI ZARZADZAJACEJ PROGRAMEM OPERACYJNYM NAPODSTAWIE ZAPISÓW NARODOWEGO PLANU ROZWOJU
• przygotowanie oceny przed realizacja Programu Operacyjnego (ewaluacja ex-ante) (art. 41Rozporzadzenia Rady nr 1260/1999),
• przygotowanie Uzupelnienia danego Programu Operacyjnego i przekazanie do akceptacji przezKomitet monitorujacy Program Operacyjny, nastepnie przeslanie do Komisji Europejskiej (art.34.3),
• zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postepów wdrazania oraz przebiegurealizacji projektów w ramach danego Programu Operacyjnego i przekazywanie ich InstytucjiZarzadzajacej Podstawami Wsparcia Wspólnoty, Jednostkom Monitorujaco-Kontrolnymposzczególnych Funduszy Strukturalnych oraz Komisji Europejskiej (art. 34.1 (a)),
• przewodniczenie Komitetowi Monitorujacemu Program Operacyjny i prowadzenie jegosekretariatu (art. 35.2),
• zapewnienie zgodnosci z politykami Wspólnoty, przewidzianej w art. 12, jak tezzagwarantowanie stosowania wspólnotowych zasad zawierania kontraktów publicznych orazprzekazywanie o nich informacji (art. 34.1 (g)),
• zapewnienie przygotowania i wdrozenia planu dzialan w zakresie informacjii promocji danego Programu Operacyjnego (Communication Action Plan for Informationand Publicity) (art. 34.1 (h)),
• przygotowanie rocznych raportów nt. wdrazania Programu Operacyjnego, przekazywanych dozatwierdzenia przez Komitet Monitorujacy Program Operacyjny i przesylanych KomisjiEuropejskiej (art. 34.1 (c)),
• zbieranie informacji do rocznego raportu o nieprawidlowosciach,
• przeprowadzenie wspólnie z Komisja Europejska i Instytucja Zarzadzajaca PWW, po przekazaniuKomisji Europejskiej rocznego raportu implementacyjnego, rocznej oceny postepów wewdrazaniu Programu Operacyjnego oraz przygotowywanie odpowiedzi na rekomendacje Komisji(art. 34.2),
• przeprowadzenie we wspólpracy z Komisja Europejska, Instytucja Zarzadzajaca PWW orazKrajowa Komórka Ewaluacyjna oceny danego Programu Operacyjnego po zakonczeniu jegorealizacji (ewaluacja ex-post) (art. 43); do zadan Instytucji Zarzadzajacej nalezy równiez nabiezaco inicjowanie badan nad efektywnoscia wykorzystywanych instrumentów systemuwdrazania (ewaluacja on-going),
• przechowywanie wszelkiej dokumentacji zwiazanej z realizacja projektów, co najmniejprzez 3 lata od daty ostatniej platnosci przekazanej przez Komisje Europejska w ramachProgramu Operacyjnego.
8.3. Komitety Monitorujace
Komitety Monitorujace to ciala mianowane przez panstwo czlonkowskie w uzgodnieniu zInstytucja Zarzadzajaca, po konsultacjach z partnerami spolecznymi. Komitety Monitorujaceodpowiedzialne sa za nadzorowanie pomocy (Podstawy Wsparcia Wspólnoty, JednolityDokument Programowania, Program Operacyjny), kontrolowanie zarzadzania pomoca przezInstytucje Zarzadzajaca, zapewnienie zgodnosci z wlasnymi wytycznymi i zasadamiwdrazania oraz dokonywanie przegladu ocen. Podobnie jak Instytucje Zarzadzajace, KomitetyMonitorujace wystepuja na poziomie Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz na poziomieposzczególnych Programów Operacyjnych.
16
SZCZEGÓLOWE KOMPTETENCJE KOMITETU MONITORUJACEGO PROGRAMOPERACYJNY NA PODSTAWIE ZAPISÓW NARODOWEGO PLANU ROZWOJU.
• rozpatrzenie i zatwierdzenie kryteriów wyboru przedsiewziec w ramach kazdego dzialania,
• okresowe badanie postepu w zakresie osiagniecia szczególowych celów pomocy, okreslonychw Programie Operacyjnym i Uzupelnieniu Programu (programme complement),
• badanie rezultatów wdrazania Programów Operacyjnych, w szczególnosci osiagniecia celówwyznaczonych dla róznych dzialan oraz ocene w polowie okresu programowania,
• dostosowanie Uzupelnienia Programu wraz ze wskaznikami rzeczowymii finansowymi, które maja zostac wykorzystane do monitorowania pomocy,
• rozpatrzenie i zatwierdzenie rocznych i koncowych raportów na temat wdrazania Programuoperacyjnego, przed ich wyslaniem do Komisji Europejskiej,
• rozpatrzenie i zatwierdzenie wszelkich propozycji zmian decyzji Komisji w sprawie wkladuposzczególnych funduszy,
• zglaszanie Instytucji Zarzadzajacej propozycji wszelkich dostosowan lub rewizji pomocyudzielonej w ramach Programów Operacyjnych, które umozliwia osiagniecie celów lubusprawnia zarzadzanie pomoca, w tym zarzadzanie finansowe,
• rozpatrywanie i zatwierdzanie zgloszonych przez Instytucje Zarzadzajaca ProgramemOperacyjnym propozycji przesuniecia srodków pomiedzy priorytetami w ramachProgramu.
8.4. Instytucja Platnicza
Instytucja Platnicza to jedna lub kilka instytucji lub organów krajowych, regionalnych albolokalnych, wyznaczonych przez panstwo czlonkowskie w celu przygotowania i przedkladaniawniosków o platnosci oraz otrzymywania platnosci z Komisji. Panstwo czlonkowskiepowinno okreslic wszelkie uwarunkowania swych relacji z Instytucja Platnicza oraz relacjiInstytucji Platniczej z Komisja Europejska. Jej podstawowa funkcja jest realizacja transferówsrodków z Komisji Europejskiej i przekazanie ich na rachunek Instytucji Zarzadzajacej oraztransfery srodków budzetowych towarzyszacych srodkom wspólnotowym.
KOMPETENCJE INSTYTUCJI PLATNICZEJ NA PODSTAWIE ZAPISÓWNARODOWEGO PLANU ROZWOJU
• obsluga rachunków, na których gromadzone sa srodki Funduszy Strukturalnych,
• weryfikacja deklaracji wydatków z Funduszy Strukturalnych od Instytucji Zarzadzajacychprogramami operacyjnymi,
• certyfikowanie wobec Komisji Europejskiej, ze deklaracje wydatków sa przygotowane nabazie wiarygodnych i weryfikowalnych dokumentów,
• przygotowywanie i przesylanie do Komisji Europejskiej wniosków o platnosci w celurefundacji poniesionych wydatków,
• przekazywanie Komisji Europejskiej - nie pózniej niz do 30 kwietnia kazdego roku -rocznej prognozy wydatków dla biezacego i nastepnego roku,
• przygotowywanie raportów na temat nieprawidlowosci finansowych,
17
• gromadzenie, wyodrebnionymi kanalami monitoringu finansowego, informacjistatystycznych i finansowych na potrzeby Instytucji Zarzadzajacej CSF i KrajowegoKomitetu Monitorujacego CSF,
• nadzór nad sprawnoscia dzialania bazy danych monitoringu (SIMIK).
8.5. Jednostki Monitorujaco-Kontrolne
Zgodnie z zapisami Narodowego Planu Rozwoju, Jednostki Monitorujaco-Kontrolne sa topodmioty, z którymi wspólpracuje Instytucja Zarzadzajaca Podstawami Wsparcia Wspólnotyw zakresie monitorowania i kontroli wydatków w ramach kazdego z funduszy. W ichkompetencjach znajduje sie m.in. gromadzenie danych dotyczacych wydatków w ukladzieposzczególnych Funduszy Strukturalnych, przedkladanie Instytucji Platniczej zestawienwydatków dotyczacych poszczególnych funduszy, kontrola nad przestrzeganiem ustalonychregul oraz systemu dostarczania pomocy z danego funduszu na wszystkich poziomachwdrazania programów.
8.6. Instytucje Posredniczace w zarzadzaniu Programami operacyjnymi
Instytucje Posredniczace to podmioty przewidziane w Rozporzadzeniu Rady 438/2001/WE,którym Instytucja Zarzadzajaca Programem Operacyjnym deleguje funkcje zarzadzaniaposzczególnymi priorytetami i dzialaniami. W przypadku oddelegowania zadan do InstytucjiPosredniczacych, Instytucja Zarzadzajaca Programem Operacyjnym nadal ponosi pelnaodpowiedzialnosc za skutecznosc i prawidlowosc zarzadzania i wdrazania programu.
KOMPETENCJE INSTYTUCJI POSREDNICZACEJ W SEKTOROWYM PROGRAMIEOPERACYJNYM „WZROST KONKURENCYJNOSCI GOSPODARKI”
- Zarzadzanie systemem zbierania informacji finansowych i statystycznych dotyczacychrealizowanych projektów oraz przekazywanie tych danych Instytucji Zarzadzajacej, InstytucjiPlatniczej oraz Jednostce Monitorujaco-Kontrolnej Podstawami Wsparcia Wspólnoty,
- Zagwarantowanie zgodnosci Programu Operacyjnego z politykami wspólnoty,- Przygotowanie raportów kwartalnych i rocznych w zakresie wdrazania Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego i przekazywanie ich za posrednictwem InstytucjiZarzadzajacej do Jednostki Monitorujaco-Kontrolnej funduszu,
- Przygotowanie kwartalnych raportów monitorowania realizacji dzialan na podstawie raportówbeneficjentów koncowych i przekazywanie ich do Instytucji Zarzadzajacej,
- Przygotowywanie raportu z wdrazania dzialan na zakonczenie programu i przekazanie doInstytucji Zarzadzajacej,
8.7. Komitety Sterujace
Podmioty powolywane przez Instytucje Zarzadzajaca Programem Operacyjnym i dzialajacepod kierunkiem Instytucji Zarzadzajacej. W jego sklad wchodzic beda przedstawicielewybranych instytucji bioracych udzial w systemie wdrazania, przedstawiciele ministerstwwlasciwych ze wzgledu na zakres dzialan realizowanych w ramach Programu Operacyjnegooraz przedstawiciele partnerów spoleczno-gospodarczych. Do zadan Komitetu Sterujacegonalezy opiniowanie i rekomendowanie Instytucji Zarzadzajacej listy projektówkwalifikujacych sie do wsparcia z Funduszy Strukturalnych.
18
8.8. Beneficjent koncowy
Instytucje oraz firmy publiczne lub prywatne odpowiedzialne za zlecanie operacji alboprzyznawanie pomocy. Beneficjent koncowy w rozumieniu postanowien Narodowego PlanuRozwoju opisany zostal na str. 23.
9. KRAJOWA POLITYKA REGIONALNA NA LATA 2004-2006
Zgodnie z zapisami przyjetego przez Rade Ministrów dnia 14 stycznia 2003 r. NarodowegoPlanu Rozwoju 2004-2006, wraz z przystapieniem Polski do struktur europejskich, nasz krajw pierwszych latach czlonkostwa pozyska ok. 11 368,6 mln euro ze zródel wspólnotowych narealizacje krajowej polityki regionalnej. 7 645,3 mln tej kwoty pochodzilo bedzie z FunduszyStrukturalnych i w wiekszosci (7320,7 mln euro) przeznaczone zostanie na realizacje PodstawWsparcia Wspólnoty. 314,6 mln euro wydatkowane zostanie na realizacje InicjatywWspólnotowych: Interreg (196,1 mln euro) oraz Equal (118,5 mln euro). Pozostale 3 733,3mln euro alokowane zostanie z srodków Funduszu Spójnosci i sfinansuje realizacje „Strategiiwykorzystania Funduszu Spójnosci”.
Wykres 5. Alokacje srodków europejskich w ramach podstawowych dokumentówprogramowych realizujacych NPR ( w milionach euro).
7 320,70
3 733,30
314,6
Strategia wykorzystania FunduszuSpójnosci
Podstawy Wsparcia Wspólnoty
Inicjatywy Wspólnoty
Zgodnie z Narodowym Planem Rozwoju, kwoty przeznaczone na wdrozenie zapisówPodstaw Wsparcia Wspólnoty rozdysponowane zostana za posrednictwem siedmiuProgramów Operacyjnych:
19
- Sektorowy Program Operacyjny „Wzrost konkurencyjnosci gospodarki” – 1,3 mldeuro8
- Sektorowy Program Operacyjny „Rozwój zasobów ludzkich” – 1,27 mld euro
- Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektorazywnosciowego i rozwój obszarów wiejskich” – 1,05 mld euro,
- Sektorowy Program Operacyjny „Rybolówstwo i przetwórstwo ryb” – 0,17 mld euro,
- Sektorowy Program Operacyjny „Transport-gospodarka morska” – 0,62 mld euro,
- Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego – 2,86 mld eruo,
- Program Operacyjny „Pomoc techniczna” – 0,02 mld euro,
Wykres 6. Udzial srodków UE w finansowaniu poszczególnych ProgramówOperacyjnych realizujacych Podstawy Wsparcia Wspólnoty (MEURO).
9.1. Narodowy Plan Rozwoju
9.1.1. Zalozenia ogólne
Narodowy Plan Rozwoju (NPR) jest kompleksowym dokumentem okreslajacym kierunkirozwoju Polski w pierwszych latach czlonkostwa w Unii Europejskiej. Pelni on funkcje,
8 Podane kwoty dotycza tylko srodków pochodzacych z Funduszy Strukturalnych i nie obejmujawspólfinansowania krajowego.
2869
627
178
1055
1270
130020
SPO WKG
SPO RZL
SPO ROL
SPO RYB
SPO TGM
ZPORR
Pomoc techniczna
20
okreslonego w art. 9 Rozporzadzenia Rady nr 1260/1999 Planu Rozwoju.9 Dokument tenanalizuje sytuacje spoleczno-ekonomiczna Polski i jej regionów u progu przystapienianaszego kraju do Unii Europejskiej, formuluje cele i zawiera opis strategii zmierzajacej doosiagniecia spójnosci spolecznej, gospodarczej i przestrzennej z krajami i regionamiWspólnoty. Wskazuje takze kierunki i wielkosc planowanego zaangazowania srodkówFunduszy Strukturalnych, Funduszu Spójnosci i srodków krajowych oraz okresla sposóbkoordynacji i wdrazania pomocy strukturalnej w okresie realizacji NPR.
Narodowy Plan Rozwoju, jako dokument integrujacy polityki sektorowe oraz uwzgledniajacypotrzeby rozwojowe poszczególnych regionów bazuje na dokumentach i programachplanistycznych, stanowiacych podstawe polityki prowadzonej przez Rzad. Nawiazuje onbezposrednio do Strategii Gospodarczej Rzadu „Przedsiebiorczosc-Rozwój-Praca”, którama swoje odzwierciedlenie m.in. w struktura celów i priorytetów NPR. Narodowy PlanRozwoju uwzglednia równiez kierunki strategiczne sformulowane w innychsredniookresowych dokumentach rzadowych powstalych w latach 1999-2001. Sa to:
- Narodowa strategia wzrostu zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich 2000-2006
- Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa 2000-2006
- Polska polityka strukturalna w sektorze rybolówstwa 2001-2006,
- Narodowa strategia rozwoju transportu 2000-2006,
- Narodowa strategia ochrony srodowiska na lata 2000-2006, II Polityka ekologicznapanstwa oraz Polityka Ekologiczna Panstwa na lata 2003-2006 z uwzglednieniemperspektywy na lata 2007-2010
- Narodowa strategia rozwoju regionalnego 2001-2006
Narodowy Plan Rozwoju zgodny jest równiez z kierunkami rozwoju spoleczno-gospodarczego okreslonymi w planach dlugookresowych. W tym zakresie, na pierwszy planwysuwa sie dlugofalowa strategia spoleczno-gospodarcza kraju - „Polska 2025.Dlugookresowa strategia trwalego i zrównowazonego rozwoju”.
Celem strategicznym NPR jest „rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy iprzedsiebiorczosci, zdolnej do dlugofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniajacej wzrostzatrudnienia oraz poprawe spójnosci spolecznej, ekonomicznej i przestrzennej z UniaEuropejska na poziomie regionalnym i krajowym”. W swietle celu strategicznego przyjetopiec celów czastkowych NPR. Ich osiagniecie w latach 2004-2006 doprowadzic ma dorealizacji celu strategicznego. Zestawienie celów szczególowych NPR przedstawia sienastepujaco:
- wspomaganie osiagniecia i utrzymania w dluzszym okresie wysokiego wzrostu PKB,- zwiekszenie poziomu zatrudnienia i wyksztalcenia,- wlaczenie Polski do europejskiej sieci infrastruktury transportowej i informacyjnej,- intensyfikacja procesu zwiekszenia w strukturze gospodarki udzialu sektorów o
wysokiej wartosci dodanej, rozwój technologii spoleczenstwa informacyjnego,- wspomaganie udzialu w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich
regionów i grup spolecznych w Polsce,
9 Patrz str. 10, punkt 5.2.
21
Cele te realizowane beda za pomoca dzialan o charakterze prawnym, fiskalnym iinstytucjonalnym. Podstawowym dokumentem wdrazajacym cele NPR beda jednakPodstawy Wsparcia Wspólnoty, a w szczególnosci opisane ponizej Programy Operacyjne,a takze projekty Funduszu Spójnosci10.
9.1.2. System wdrazania
W celu efektywnego wykorzystania srodków europejskich konieczne jest przygotowanieprzejrzystego i skutecznego systemu wdrazania. Odpowiednie przypisanie zadan ikompetencji pomiedzy poszczególne instytucje jest bardzo istotnym czynnikiemzapewniajacym sprawny przeplyw srodków finansowych.
System wdrazania Funduszy Strukturalnych jest inny w kazdym panstwie czlonkowskim.Rzad panstwa czlonkowskiego decyduje wiec kazdorazowo o ksztalcie mechanizmówkoordynacji pomocy, w zaleznosci od istniejacego tam systemu administracji.
Zgodnie z Rozporzadzeniem Rady 1260/1999 dla kazdego Programu Operacyjnego powolanapowinna byc Instytucja Zarzadzajaca oraz Instytucja Platnicza. Jezeli Instytucja Zarzadzajacai Instytucja Platnicza sa ta sama instytucja, nalezy zapewnic rozdzial ich funkcji (np. poprzezwydzielenie dwóch odrebnych departamentów). Rozporzadzenie wymienia jako obligatoryjneustanowienie Komitetu Monitorujacego. W sklad systemu wdrazania wchodzic moga ponadtoKomitety Sterujace, beneficjenci koncowi, Instytucje Posredniczace.
Zgodnie z zapisami Narodowego Planu Rozwoju Instytucja Zarzadzajaca wystepuje napoziomie Podstaw Wsparcia Wspólnoty (Instytucja Zarzadzajaca Podstawami WsparciaWspólnoty) oraz na poziomie poszczególnych Programów Operacyjnych. Funkcje InstytucjiZarzadzajacej Podstawami Wsparcia Wspólnoty pelni Ministerstwo Gospodarki, Pracy iPolityki Spolecznej, które jest glównym partnerem Komisji Europejskiej w negocjacjachPodstaw Wsparcia Wspólnoty i realizowanych w ich ramach Programów Operacyjnych. Wdrugim przypadku, Instytucja Zarzadzajaca Programem Operacyjnym wskazana jestkazdorazowo w poszczególnych programach. Odpowiedzialnosc w zakresie zarzadzaniaProgramami Operacyjnymi przedstawiona zostala w ponizszej tabeli.
10 Strategia Wykorzystania Funduszu Spójnosci na lata 2004-2006 przyblizona zostala na str. 7 (punkt 3.2.)
22
Tabela 2. Instytucje odpowiedzialne w zakresie zarzadzania poszczególnymiProgramami Operacyjnymi.
Instytucja Zarzadzajaca Podstawami Wsparcia Wspólnoty wspólpracuje z KrajowymiJednostkami Monitorujaco-Kontrolnymi, utworzonymi w Ministerstwie Gospodarki, Pracyi Polityki Spolecznej (dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i EuropejskiegoFunduszu Spolecznego) oraz Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (dla EuropejskiegoFunduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie, Europejskiego Funduszu Orientacji wRybolówstwie). Instytucje te odpowiedzialne sa za monitorowanie i kontrolowanie wydatkóww ramach kazdego z Funduszy Strukturalnych.
W przypadku niektórych Programów Operacyjnych, Instytucja Zarzadzajaca deleguje funkcjezarzadzania poszczególnymi priorytetami i dzialaniami do innych jednostek administracjirzadowej (wlasciwych departamentów ministerstw i urzedów centralnych) zwanychInstytucjami Posredniczacymi. Instytucje Posredniczace wystepuja w przypadku trzechProgramów Operacyjnych – „Wzrost konkurencyjnosci gospodarki” (Ministerstwo Nauki iInformatyzacji oraz Ministerstwo Srodowiska), „Rozwój zasobów ludzkich” (MinisterstwoEdukacji Narodowej i Sportu) oraz Zintegrowanego Programu Operacyjnego RozwojuRegionalnego (Urzedy Wojewódzkie). Kompetencje poszczególnych InstytucjiPosredniczacych okreslone zostaly w wymienionych dokumentach.
Komitety Monitorujace sprawuja nadzór nad dzialaniami Instytucji Zarzadzajacych.Zgodnie z Narodowym Planem Rozwoju funkcjonowac one beda na poziomie PodstawWsparcia Wspólnoty (Krajowy Komitet Monitorujacy Podstawy Wsparcia Wspólnoty) orazposzczególnych Programów Operacyjnych, Inicjatywy Equal oraz programów wspólpracyprzygranicznej realizowanych w ramach Inicjatywy Interreg. W ramach ZPORR planowanejest utworzenie 16 Podkomitetów Monitorujacych regionalne komponenty tego dokumentu.Komitety tworzone sa w uzgodnieniu z Instytucja Zarzadzajaca, po konsultacjach zpartnerami spolecznymi.
Funkcje Instytucji Platniczej dla wszystkich Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójnoscipelni Departament Obslugi Funduszy Pomocowych w Ministerstwie Finansów.
Program Operacyjny Instytucja Zarzadzajaca
Wzrost konkurencyjnosci gospodarki Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej
Rozwój zasobów ludzkich Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej
Restrukturyzacja i modernizacja sektorazywnosciowego oraz rozwój obszarów wiejskich Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Rybolówstwo i przetwórstwo ryb Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Transport – gospodarka morska Ministerstwo Infrastruktury
Zintegrowany Program Operacyjny RozwojuRegionalnego
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej
Pomoc techniczna Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej
23
Dla wszystkich Programów Operacyjnych utworzone zostana spoleczne Komitety Sterujace,których zadaniem bedzie selekcja projektów i rekomendowanie ich Instytucji Zarzadzajacej.W przypadku ZPORR powolanych zostanie 16 Komitetów sterujacych komponentyregionalne (po jednym dla kazdego województwa). Szczególowy sklad i tryb pracy orazzasady dzialania Komitetów Sterujacych dla kazdego z Programów Operacyjnych okreslanesa przez Instytucje Zarzadzajaca programem i uzgodnione z Instytucja ZarzadzajacaPodstawami Wsparcia Wspólnoty.
Beneficjentami Koncowymi sa instytucje oraz firmy publiczne lub prywatne, któreodpowiedzialne sa za zlecanie operacji lub przyznawanie pomocy. Wskazane sa one napoziomie poszczególnych dzialan Programów Operacyjnych. W ramach systemu wdrazaniaFunduszy Strukturalnych w Polsce wyróznic mozna dwie kategorie BeneficjentówKoncowych:
- Instytucje Wdrazajace, które odpowiedzialne sa za przyjmowanie wnioskówaplikacyjnych od beneficjentów ostatecznych oraz zlecanie realizacji projektuinwestycyjnego lub wykonania uslugi (np. PARP, ARP S.A. w przypadku SPOWKG). Szczególowe informacje na temat tych instytucji zawarte sa w ProgramachOperacyjnych i ich Uzupelnieniach
- Beneficjenci Ostateczni, którzy odpowiedzialni sa za realizacje projektów. Sa topodmioty przedkladajace wnioski o uzyskanie wsparcia na projekt (np.przedsiebiorcy, instytucje otoczenia biznesu, samorzady). Kategoria ta okreslona jestwyraznie na poziomie Uzupelnienia Programu Operacyjnego.
9.1.3. Tryb wyboru projektów - zarys
Z punktu widzenia Beneficjenta Ostatecznego, a wiec podmiotu aplikujacego o wsparcie,najwieksze znaczenie ma tryb wyboru projektów. Procedura wyboru projektów oparta jest nasystemie wdrazania i jest zróznicowana w zaleznosci od Programu Operacyjnego. Ogólnierzecz biorac, wskazac mozna, iz Beneficjent Ostateczny wystepowal bedzie z wnioskiem owsparcie do wlasciwej Instytucji Wdrazajacej (wskazanej w Uzupelnieniu ProgramuOperacyjnego). Aby uzyskac wsparcie, Beneficjent Koncowy spelnic musi pewne kryteria,które zostana okreslone przez Komitety Monitorujace. Beda one ustalane indywidualnie dlakazdego dzialania w ramach poszczególnych Programów Operacyjnych. Po dokonaniukontroli formalnej (oraz czesto wstepnej kontroli merytorycznej) Instytucja Wdrazajacaprzekazuje wniosek do Komitetu Sterujacego, który dokonuje wlasciwej oceny merytorycznejprojektu i rekomenduje najlepsze projekty Instytucji Zarzadzajacej, która podejmuje decyzje oudzieleniu wsparcia. Nastepnie, Instytucja Wdrazajaca, do której zlozony byl wniosekaplikacyjny podpisuje umowe z Beneficjentem Ostatecznym. Instytucja Wdrazajaca bedzierówniez przyjmowac wnioski o platnosc, które skladane przez Beneficjentów Ostatecznych wtoku realizacji projektu.
Wykres 7. NPR jako element programowania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójnosci
s NARODOWA STRATEGIA ROZWOJU REGIONALNEGO NARODOWA STRATEGIA WZROSTU ZATRUDNIENIA I ROZWOJU ZASOBÓW LUDZKICH
SPÓJNA POLITYKA STRUKTURALNA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA
NARODOWA STRATEGIA ROZWOJU TRANSPORTU
NARODOWA STRATEGIA OCHRONY SRODOWISKA
Inne krajowe dokumenty planistyczne takie jak np.Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
POLITYKA STRUKTURALNA W SEKTORZE RYBOLÓWSTWA
N A R O D O W Y P L A N R O Z W O J U ( MGPiPS)
Strategia Gospodarcza Rzadu Przedsiebiorczosc – Rozwój – Praca
Podstawy Wsparcia Wspólnoty (MGPiPS) Fundusz Spójnosci (MGPiPS)
STRATEGIAROZWOJU
REGIONALNEGOWOJEWÓDZTWA
STRATEGIAROZWOJU
REGIONALNEGOWOJEWÓDZTWA
STRATEGIAROZWOJU
REGIONALNEGOWOJEWÓDZTWA
Inicjatywy Wspólnoty
SPO
Roz
wój z
asob
ówlu
dzkic
h (M
GPi
PS)
SPO
Ryb
olów
stwo
i prz
etwó
rstw
o ry
b(M
RiRW
)
SPO
Tra
nspo
rt -
Gos
poda
rka
Mor
ska
(MI)
SPO
Wzr
ost
konk
uren
cyjn
osci
gosp
odar
ki (M
GPi
PS)
Zint
egro
wany
Pro
gram
Ope
racy
jny
Rozw
oju
Regi
onal
nego
(MG
PiPS
)
PO P
omoc
Tec
hnicz
na(M
GPi
PS)
SPO
Res
trukt
uryz
acja
i mod
erni
zacja
sek
tora
zywn
oscio
wego
ora
zro
zwój
obs
zaró
wwi
ejsk
ich (M
RiRW
) Strategia Funduszu Spójnosci
Uzupelnienia Programu (dla kazdego z Programów Operacyjnych)
Projekty Projekty Projekty Projekty Projekty ProjektyProjekty
ProjektyProjektProjektyProjekty
ProgramOperacyjnyINTERREG(MGPiPS)
ProgramOperacyjny
EQUAL(MGPiPS)
Ochronasrodowiska
Transport
25
9.2. Sektorowy Program Operacyjny „Wzrost konkurencyjnosci gospodarki”
Sektorowy Program Operacyjny „Wzrost konkurencyjnosci gospodarki” (SPO WKG) okreslacele, kierunki realizacji polityki gospodarczej kraju ze szczególnym uwzglednieniem sektoramalych i srednich przedsiebiorstw przy wykorzystaniu zasobów sfery naukowo-badawczejoraz korzysci zwiazanych ze stosowaniem nowoczesnych technologii. Realizacja SPO WKGwspólfinansowana bedzie ze srodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Celem strategicznym programu jest poprawa pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarkifunkcjonujacej w warunkach otwartego rynku. Obok pomocniczego priorytetu „Pomoctechniczna” dla osiagniecia powyzszego celu (a w perspektywie osiagniecia celówczastkowych Narodowego Planu Rozwoju) proponuje sie realizacje dwóch priorytetów:
- Priorytet 1. Rozwój przedsiebiorczosci i wzrost innowacyjnosci zwykorzystaniem instytucji otoczenia biznesu.
- Priorytet 2. Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiebiorstw dzialajacychna Jednolitym Rynku Europejskim,
Wsparcie w ramach programu bedzie skierowane do dwóch typów odbiorców (tzw.Beneficjentów Ostatecznych) w postaci instytucji otoczenia biznesu (Priorytet 1) orazprzedsiebiorców (Priorytet 2).
Priorytet 1. Rozwój przedsiebiorczosci i wzrost innowacyjnosci z wykorzystanieminstytucji otoczenia biznesu.
Celem tego priorytetu jest ulatwienie funkcjonowania przedsiebiorstw w warunkachotwartego rynku dzieki wsparciu udzielonemu przez instytucje otoczenia biznesu. Przyjetekierunki dzialan w ramach priorytetu pierwszego umozliwia stworzenie srodowiskainstytucjonalnego sprzyjajacego prowadzeniu dzialalnosci gospodarczej. Priorytet zakladawzmocnienie wspólpracy pomiedzy przedsiebiorcami a instytucjami sfery badawczo-rozwojowej, wzmocnienie struktury instytucji wspierania przedsiebiorczosci m.in. poprzezstworzenie zachet do ich polaczenia sie w sieci, zapewnienie dostepu do zewnetrznych,pozabankowych zródel finansowania, stworzenie wlasciwej infrastruktury dla rozwojuprzedsiebiorczosci (w szczególnosci w poczatkowej fazie zycia przedsiebiorstwa) orazzapewnienie przedsiebiorcom dostepu do uslug swiadczonych on-line.
Do osiagniecia celów priorytetu pierwszego przyczynic maja sie opisane ponizej dzialania.
Dzialanie 1.1 - Wzmocnienie instytucji wspierajacych dzialalnosc przedsiebiorców
Celem dzialania jest poprawa dostepu przedsiebiorców do wysokiej jakosci uslugswiadczonych przez instytucje wspierania biznesu poprzez wsparcie projektówpoprawiajacych oferte oraz wplywajacych na poziom swiadczonych uslug przez te instytucjeoraz ich sieci. Srodki finansowe zaplanowane w ramach dzialania beda wydatkowane nainicjatywy majace na celu powstawanie ponadregionalnych sieci instytucji wspieraniabiznesu. Realizacja dzialania wynika z koniecznosci zapewnienia profesjonalnej obslugi
26
przedsiebiorstw przez instytucje nie nastawione na zysk, które swiadcza firmom uslugiinformacyjne, doradcze, finansowe i szkoleniowe. Szczególny nacisk polozony zostanie nawsparcie dla sieci takich instytucji.
Beneficjent Koncowy: Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci
Beneficjenci Ostateczni: dzialajace non profit instytucje wspierania przedsiebiorczosci orazsieci tych instytucji, w szczególnosci Krajowy System Uslug dla MSP, Krajowa SiecInnowacji, Stowarzyszenie Organizatorów Osrodków Innowacji i Przedsiebiorczosci wPolsce oraz inne sieci i instytucje otoczenia biznesu (organizacje samorzadu gospodarczego,fundacje, stowarzyszenia itp.).
Dzialanie 1.2 - Poprawa dostepnosci do zewnetrznego finansowania inwestycji.
Celem dzialania jest ulatwienie przedsiebiorcom dostepu do zewnetrznych, pozabankowychzródel finansowania inwestycji. Potrzeba realizacji tego dzialania wynika z wysokich kosztówi skomplikowanych warunków pozyskania kredytu oraz malo rozwinietej oferty bankowej dlamalych i srednich przedsiebiorstw. W ramach tego dzialania wspólfinansowane beda projektypolegajace na dokapitalizowaniu funduszy pozyczkowych, funduszy poreczen kredytowychoraz funduszy kapitalu zalazkowego typu seed capital. Docelowo, srodki przeznaczone nadofinansowanie wymienionych instytucji w formie pozyczek, poreczen i kapitaluzalazkowego wspierac maja male i srednie przedsiebiorstwa.
Beneficjent Koncowy: Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci
Beneficjent Ostateczny: instytucje wspierania przedsiebiorczosci w postaci funduszypozyczkowych, funduszy poreczen kredytowych oraz funduszy kapitalu zalazkowego typuseed capital.
Dzialanie 1.3 - Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm
Celem dzialania jest ulatwienie przedsiebiorcom prowadzenia dzialalnosci gospodarczejpoprzez zapewnienie odpowiedniej infrastruktury. Dla osiagniecia tego celu planuje siemiedzy innymi wspólfinansowanie przedsiewziec polegajacych na przygotowaniu studiówwykonalnosci, biznes planów, ocen oddzialywania na srodowisko dla parkówprzemyslowych, parków naukowo-technologicznych oraz inkubatorów przedsiebiorczosci. Wramach dzialania wspierane maja byc projekty inwestycyjne oraz doradcze zwiazane zpowstawaniem i rozwojem tych podmiotów.
Beneficjent Koncowy: Agencja Rozwoju Przemyslu S.A.
Beneficjent Ostateczny: podmioty zarzadzajace parkami przemyslowymi, parkaminaukowo-technologicznymi, inkubatorami przedsiebiorczosci
27
Dzialanie 1.4 - Wzmocnienie wspólpracy miedzy sfera badawczo-rozwojowa agospodarka
Celem dzialania jest unowoczesnienie gospodarki poprzez zwiekszenie dyfuzji nowoczesnychrozwiazan technologicznych, produktowych i organizacyjnych do gospodarki. Dzialanie tozmierza do zaciesnienia wiezów pomiedzy sfera naukowo-badawcza a gospodarka w celuwykorzystania ich potencjalu do poszukiwania nowych rozwiazan poprawiajacych pozycjekonkurencyjna gospodarki. Dzialanie bedzie realizowane miedzy innymi poprzez wsparcieprogramów badawczych w priorytetowych z punktu widzenia rozwoju polskiej gospodarkidziedzinach badawczych, w tym: projektów zwiazanych z wprowadzaniem wprzedsiebiorstwach najlepszych dostepnych technik, projektów badawczo-wdrozeniowychzwiazanych z wprowadzaniem innowacji do przedsiebiorstw, projektów badawczorozwojowych prowadzonych przez przedsiebiorstwa i grupy przedsiebiorstw, projektówbadawczych zwiazanych z komercjalizacja wyników prac badawczo-rozwojowychdotyczacych zaawansowanych technologii, projekty badawcze dla instytucji dzialajacych wsieci, projekty inwestycyjne w zakresie infrastruktury badawczej niezbednej do realizacjiwymienionych programów badawczych oraz laboratoriów swiadczacych specjalistyczneuslugi na rzecz przedsiebiorstw.
Beneficjent Koncowy: Ministerstwo Nauki i Informatyzacji
Beneficjent Ostateczny: instytucje sfery naukowo-badawczej, instytucje wspierajaceprzedsiebiorczosc oraz przedsiebiorstwa.
Dzialanie 1.5 - Rozwój systemu dostepu przedsiebiorców do informacji i uslugpublicznych on-line
Celem dzialania jest poprawa warunków funkcjonowania gospodarki poprzez zwiekszenie ipoprawe jakosci dostepu do informacji i uslug swiadczonych on-line przez instytucje sektorapublicznego na rzecz przedsiebiorstw i obywateli z wykorzystaniem nowoczesnychtechnologii teleinformatycznych. Dzialanie to realizowane bedzie poprzez stworzenieinformatycznej platformy powszechnego dostepu osób i firm do informacji oraz uslugpublicznych, a takze integracje referencyjnych rejestrów osób i firm.
Beneficjent Koncowy: Ministerstwo Nauki i Informatyzacji
Beneficjent Ostateczny: organy administracji rzadowej.
Priorytet 2. Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiebiorstw dzialajacych naJednolitym Rynku Europejskim.
Celem tego priorytetu jest zwiekszenie konkurencyjnosci przedsiebiorstw poprzez wsparcieinwestycji poprawiajacych ich poziom technologiczny i/lub organizacyjny, takze w zakresieochrony srodowiska oraz zapewnienie wysokiej jakosci uslug doradczych dla
28
przedsiebiorstw. Priorytet ten przyczynic sie ma do zwiekszenia nakladów inwestycyjnych wprzedsiebiorstwach oraz poprawy ich konkurencyjnosci poprzez inwestycje w wiedze, a takzedostosowanie przedsiebiorstw do wymogów prawodawstwa unijnego. Cele okreslone wpriorytecie drugim osiagniete zostana przy pomocy opisanych ponizej dzialan.
Dzialanie 2.1 - Wzrost konkurencyjnosci malych i srednich przedsiebiorstw poprzezdoradztwo
Celem dzialania jest zwiekszenie konkurencyjnosci polskich malych i srednichprzedsiebiorstw poprzez ulatwienie dostepu do specjalistycznej pomocy doradczej. Dziekiwsparciu z srodków strukturalnych, mali i sredni przedsiebiorcy uzyskaja ulatwiony dostep donajistotniejszych z punktu widzenia budowania konkurencyjnosci uslug doradczych.Dzialanie to realizowane bedzie poprzez granty doradcze dla przedsiebiorstw na pokrycieczesci kosztów uslug doradczych swiadczonych przez akredytowanych wykonawców11
dotyczacych w szczególnosci zasad prowadzenia przedsiebiorstwa na Jednolitym Rynku,wdrazania systemów zarzadzania jakoscia i srodowiskiem, uzyskania certyfikatów zgodnoscidla wyrobów, surowców i maszyn, wdrazanie strategii rozwoju przedsiebiorstwa w oparciu onowe technologie i rozwiazania innowacyjne, podejmowania i rozwijania dzialalnoscieksportowej oraz powstawania firm opartych na nowoczesnych technologiach.
Beneficjent Koncowy: Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci
Beneficjent Ostateczny: male i srednie przedsiebiorstwa
Dzialanie 2.2 - Wsparcie konkurencyjnosci produktowej i technologicznejprzedsiebiorstw
Celem dzialania jest poprawa konkurencyjnosci przedsiebiorstw poprzez wsparcie nowychinwestycji, prowadzacych do zasadniczych zmian produkcji, produktu lub procesuprodukcyjnego oraz wzrost skali umiedzynarodowienia przedsiebiorstw poprzez promocje. Wramach dzialania wsparcie przyznawane bedzie na projekty polegajace na dokonywaniunowych inwestycji (w rozumieniu przepisów UE) oraz projekty w zakresie internacjonalizacjiprzedsiebiorstw poprzez pokrycie kosztów udzialu przedsiebiorstw w wyjazdowych misjachgospodarczych oraz przedsiewzieciach targowo-wystawienniczych.
Beneficjent Koncowy: Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej – DepartamentInstrumentów Finansowych
Beneficjent Ostateczny: przedsiebiorstwa
Dzialanie 2.3 - Wzrost konkurencyjnosci malych i srednich przedsiebiorstw poprzezinwestycje
Celem dzialania jest zwiekszenie konkurencyjnosci polskich malych i srednichprzedsiebiorstw poprzez unowoczesnienie ich oferty produktowej i technologicznej. W toku 11 W celu realizacji dzialania przeprowadzony zostanie konkurs, w wyniku którego akredytowane zostana firmydoradcze, które upowaznione zostana do swiadczenia uslug doradczych w zakresie dzialania 2.1.
29
realizacji dzialania wspierane beda projekty majace na celu ulatwienie przedsiebiorcommodernizacje ich majatku poprzez dotowanie inwestycji w nowoczesne srodki trwale.Wspólfinansowane beda miedzy innymi zakupy nowych technologii i produktówinnowacyjnych, wyników prac badawczo-rozwojowych. Dotowane beda równiez dzialaniapromocyjne podejmowane przez przedsiebiorstwa.
Beneficjent koncowy: Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci
Beneficjent ostateczny: male i srednie przedsiebiorstwa.
Dzialanie 2.4 - Wsparcie dla inwestycji w zakresie dostosowania przedsiebiorstw dowymogów ochrony srodowiska.
Celem dzialania jest dostosowanie przedsiebiorstw do wymogów dyrektyw Unii Europejskiejw obszarach: ochrona powietrza, ochrona wód i gospodarka odpadami. W zwiazku zpowyzszym celem, w ramach dzialania przewiduje sie wspieranie inwestycji majacych nacelu dostosowanie instalacji do wynikajacych z pozwolenia integracyjnego wymagan ochronysrodowiska, a takze realizacja zadan przyczyniajacych sie do ograniczenia emisjiprzemyslowych do atmosfery, rozwiazania problemów odpadów przemyslowych iniebezpiecznych oraz budowy oczyszczalni scieków.
Beneficjent koncowy: Narodowy Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej
Beneficjent ostateczny: przedsiebiorstwa, ze szczególnym uwzglednieniem przedsiebiorstwmalych i srednich
Priorytet 3. Pomoc techniczna
Dodatkowym priorytetem Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost konkurencyjnoscigospodarki” jest priorytet pomocy technicznej. Celem tego priorytetu jest zapewnieniewsparcia dla procesu wdrazania SPO WKG oraz efektywnego, zgodnego z prawem ipolitykami wspólnotowymi wykorzystania finansowego wkladu Unii Europejskiej.
Dzialanie 3.1 -- Wsparcie zarzadzania programem
Dzialanie to zmierza do technicznego i finansowego wsparcia procesu przygotowywania,monitorowania i kontroli, które sluzylo bedzie sprawnemu wdrazaniu SPO WKG orazefektywnemu wykorzystaniu srodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wzakresie dzialania organizowane beda szkolenia dla pracowników Instytucji Zarzadzajacej iBeneficjentów Koncowych oraz przeprowadzane beda ekspertyzy, studia i badania zwiazanez dzialaniem w przedmiocie procesu wyboru i selekcji wyboru projektów, zarzadzania,monitorowania oraz kontroli realizacji projektu.
Instytucja odpowiedzialna za wdrozenie dzialania bedzie Ministerstwo Gospodarki, Pracy iPolityki Spolecznej jako Instytucja Zarzadzajaca SPO WKG. Beneficjentami Ostatecznymipomocy beda Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej, Komitet Monitorujacy
30
SPO WKG oraz Beneficjenci Koncowi poszczególnych dzialan SPO w ramach priorytetów 1i 2.
Dzialanie 3.2 - Komputeryzacja Instytucji Zarzadzajacej oraz BeneficjentówKoncowych
Celem dzialania jest wzmocnienie potencjalu administracji do zarzadzania ProgramemOperacyjnym poprzez nabycie sprzetu komputerowego dla celów zarzadzania, monitorowaniai oceny.
Beneficjentami Ostatecznymi dzialania beda Instytucja Zarzadzajaca oraz BeneficjenciKoncowi.
Dzialanie 3.3 - Informacja i promocja dzialan SPO
Celem dzialania bedzie realizacja obowiazków Instytucji Zarzadzajacej oraz BeneficjentówKoncowych w zakresie promocji dzialan SPO WKG, informowania podmiotówzainteresowanych wsparciem z Funduszu, a takze informowania opinii publicznej o szansachstwarzanych przez pomoc i jej rezultatach.
W ramach dzialania realizowane beda projekty polegajace na wydawaniu i dystrybucjiaktualnych tekstów SPO WKG, ustanowienie systemu biezacego informowania o realizacjiprogramu, a takze seminaria i inne dzialania informacyjne za pomoca dostepnych srodkówprzekazu (broszury, media, foldery, internet).
Instytucja odpowiedzialna za wdrozenie dzialania bedzie Ministerstwo Gospodarki, Pracy iPolityki Spolecznej we wspólpracy z Biurem Pelnomocnika Rzadu ds. InformacjiEuropejskiej. Beneficjentami Ostatecznymi pomocy beda punkty informacyjno-doradcze,potencjalni Beneficjenci Koncowi, wnioskodawcy, instytucje gospodarcze, handlowe,zawodowe, spoleczne.
Podmioty zaangazowane w zarzadzanie i realizacje Sektorowego ProgramuOperacyjnego „Wzrost konkurencyjnosci gospodarki”12
Instytucja Zarzadzajaca: Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej
Instytucje Posredniczace: Ministerstwo Srodowiska, Ministerstwo Nauki i Informacji
Instytucja Platnicza: Ministerstwo Finansów, Departament Obslugi Funduszy Pomocowych.
Krajowa Jednostka Monitorujaco-Kontrolna: utworzona w Ministerstwie Gospodarki,Pracy i Polityki Spolecznej. Jest to jednostka niezalezna od Instytucji Zarzadzajacej.
12 Funkcje pelnione przez wskazane instytucje opisane zostaly w rozdziale 8.
31
Komitet Sterujacy: powolany zostanie przez Instytucje Zarzadzajaca - MinisterstwoGospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej z zachowaniem zasady partnerstwa. W jego skladwchodzili beda przedstawiciele Instytucji Zarzadzajacej, Insytucji Posredniczacych, InstytucjiPlatniczej, Jednostki Monitorujaco-Kontrolnej Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,przedstawiciele Beneficjentów Koncowych, przedstawiciele partnerów spoleczno-gospodarczych.
Beneficjenci Koncowi: instytucje pelniace funkcje Beneficjentów Koncowych wskazanezostaly w opisie poszczególnych dzialan.
Beneficjenci Ostateczni: j.w.
Tabela 3. Przewidziane zródla finansowania dzialan w ramach priorytetów SPO WKG(w milionach euro).
Kosztyogólem
Ogólemwkladpubliczny
EuropejskiFunduszRozwojuRegionalnego
Krajowywkladpubliczny
Srodkiprywatne
Priorytet Dzialania
1=2+5 2=3+4 3 4 51. Rozwójprzedsiebiorczosci iwzrostinnowacyjnosci zwykorzystanieminstytucji otoczeniabiznesu
1043,0 854,3 606,0 248,3 188,7
1.1.Wzmocnienie instytucjiwspierajacych dzialalnoscprzedsiebiorców
35,4 25,0 20,0 5,0 10,4
1.2. Poprawa dostepnosci dozewnetrznych zródelfinansowania inwestycji
380,0 306,7 230,0 76,7 73,3
1.3. Tworzenie korzystnychwarunków dla rozwoju firm.
159,6 126,9 89,4 37,5 32,7
1.4. Wzmocnienie wspólpracymiedzy sfera badawczo-rozwojowa a gospodarka
180,3 127,0 84,8 42,2 53,3
1.5. Rozwój systemu dostepuprzedsiebiorstw do informacjii uslug publicznych on line.
287,7 268,7 181,8 86,9 19,0
2. Wzmocnieniepozycjikonkurencyjnejprzedsiebiorstwdzialajacych naJednolitym RynkuEuropejskim
1488,4 968,2 683,4 284,8 520,2
2.1. Wzrost konkurencyjnosciMSP poprzez doradztwo
44,7 26,6 20,5 6,1 18,1
2.2. Wsparciekonkurencyjnosciproduktowej i technologicznejprzedsiebiorstw
579,3 336,8 250,0 86,8 242,5
2.3. Wzrost konkruencyjnosciMSP poprzez inwestycje
520,6 359,1 248,9 110,2 161,5
2.4. Wsparcie dla inwestycjiw zakresie dostosowaniaprzedsiebiorstw do wymogówochrony srodowiska
343,8 245,7 164,0 81,7 98,1
32
3. Pomoc techniczna 14,2 14,2 10,6 3,6 -3.1. Wsparcie zarzadzaniaprogramem
9,2 9,2 7,0 2,2 -
3.2. KomputeryzacjaInstytucji Zarzadzajacej ibeneficjentów koncowych
2,8 2,8 2,0 0,8 -
3.3. Informacja i promocjaSPO
2,2 2,2 1,6 0,6 -
Razem 2545,6 1836,7 1300 536,7 708,9
9.3. Sektorowy Program Operacyjny – Rozwój Zasobów Ludzkich.
Sektorowy Program Operacyjny „Rozwój Zasobów Ludzkich” (SPO-RZL) koncentruje sie nabudowie otwartego, opartego na wiedzy spoleczenstwa poprzez zapewnienie warunków dorozwoju zasobów ludzkich w drodze ksztalcenia, szkolen i pracy. Jest to generalny cel SPO-RZL, który zostanie osiagniety poprzez realizacje nastepujacych priorytetów:
- Priorytet 1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej ispolecznej,
- Priorytet 2. Rozwój spoleczenstwa opartego na wiedzy,
- Priorytet 3. Pomoc techniczna.
Priorytet 1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i spolecznej
W ramach priorytetu pierwszego – „Aktywna polityka rynku pracy oraz integracjizawodowej i spolecznej” – wdrazane beda dzialania, które przyczynia sie do wzmocnieniapotencjalu instytucjonalnego obslugi klientów sluzb zatrudnienia, pomocy spolecznej orazinnych instytucji dzialajacych na rzecz osób poszukujacych pracy i bezrobotnych, a takzeosób z grup szczególnego ryzyka oraz podejmujacych dzialania w zakresie wyrównywaniaszans. Pomoc bedzie skierowana zarówno do osób bezrobotnych, jak i do osób dopierowchodzacych na rynek pracy oraz bezposrednio zagrozonych utrata pracy, natomiastzalozenia priorytetu pierwszego zostana osiagniete w drodze realizacji szesciu dzialan:
Dzialanie 1.1 - Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy.
Realizacja dzialania 1.1 przyczyni sie do poprawy oferty uslugowej instytucji rynku pracypoprzez dostosowanie jej do potrzeb w zakresie aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych iposzukujacych pracy. W ramach tego dzialania wpierane beda projekty koncentrujace sie nawzmocnieniu potencjalu publicznych sluzb zatrudnienia (m.in. doskonalenie systemuszkolenia kadr publicznych sluzb zatrudnienia, analizy, badania i ekspertyzy dotyczacefunkcjonowania publicznych sluzb zatrudnienia, administrowanie i rozwój portalupublicznych sluzb zatrudnienia) oraz rozwoju oferty uslug instytucji rynku pracy (m.in.opracowanie i aktualizacja modulowych programów szkolen dla potrzeb ryku pracy,
33
upowszechnianie najlepszych praktyk, upowszechnianie informacji o uslugach swiadczonychprzez instytucje rynku pracy).
Beneficjent Koncowy: Departament Wdrazania EFS w MGPiPS.
Beneficjenci Ostateczni: MGPiPS, publiczne sluzby zatrudnienia, instytucje szkoleniowe,pracownicy publicznych sluzb zatrudnienia, publiczne instytucje rynku pracy, inne instytucjerynku pracy, organizacje pozarzadowe specjalizujace sie w obsludze osób poszukujacychpracy i bezrobotnych, pracownicy instytucji rynku pracy, publiczne i niepubliczne instytucjeeksperckie dzialajace w obszarze rynku pracy, organizacje pracodawców i pracodawcy,stowarzyszenia zawodowe, organizacje zwiazkowe.
Dzialanie 1.2 - Perspektywy dla mlodziezy.
Celem dzialania 1.2 jest przeciwdzialanie bezrobociu absolwentów wszelkich typów szkól.Dzialanie to bedzie realizowane poprzez wspieranie mlodziezy na rynku pracy (m.in.subsydiowanie zatrudnienia mlodziezy, doradztwo, szkolenia oraz dotacje dla podejmujacychwlasna dzialalnosc gospodarcza, wsparcie realizacji programów specjalnych) oraz promocjezatrudnienia mlodziezy (m.in. opracowywanie i rozpowszechnianie informacji promujacejzródla i miejsca dostepu do róznych informacji w zakresie mozliwosci zatrudnienia,wspieranie inicjatyw lokalnych majacych na celu pomoc mlodziezy w wejsciu na rynekpracy).
Beneficjenci Koncowi: 16 wojewódzkich urzedów pracy.
Beneficjenci Ostateczni: bezrobotna mlodziez do 24 roku zycia, absolwenci wszystkichtypów szkól, osoby mlode do 24 roku zycia chcace rozpoczac dzialalnosc gospodarcza,organizacje pozarzadowe, które swoje dzialania adresuja do bezrobotnej lub zagrozonejbezrobociem mlodziezy.
Dzialanie 1.3 - Przeciwdzialanie i zwalczanie dlugotrwalego bezrobocia.
W ramach dzialania 1.3, którego celem jest ograniczenie zjawiska dlugotrwalego bezrobocia ijego przyczyn, realizowane beda projekty koncentrujace sie na wspieraniu osób zagrozonychbezrobociem oraz osób bezrobotnych (m.in. poprzez subsydiowanie zatrudnienia, doradztwo iszkolenia oraz udzielanie dotacji dla osób samozatrudniajacych sie i podejmujacych wlasnadzialalnosc gospodarcza), a takze otoczenia spolecznego osób bezrobotnych (m.in. wsparcieinicjatyw samoorganizacji i samopomocy).
Beneficjenci Koncowi: 16 wojewódzkich urzedów pracy.
Beneficjenci Ostateczni: osoby bezrobotne pozostajace bez pracy do 12 miesiecy, osobydlugotrwale bezrobotne (pozostajace bez pracy od 12 do 24 miesiecy), osoby bezposredniozagrozone utrata pracy, w tym w szczególnosci bez kwalifikacji zawodowych lub zkwalifikacjami nie odpowiadajacymi zapotrzebowaniu na lokalnym rynku pracy, czlonkowierodzin osób bezrobotnych i inne osoby zalezne, instytucje wlaczajace sie w procesaktywizacji osób dlugotrwale bezrobotnych.
34
Dzialanie 1.4 - Integracja zawodowa i spoleczna osób niepelnosprawnych.
Celem dzialania 1.4 jest poprawa poziomu przygotowania zawodowego i mobilnosci osóbniepelnosprawnych na rynku pracy oraz tworzenie nowych i doskonalenie dotychczasowychinstrumentów zwiekszajacych mozliwosci osób niepelnosprawnych na rynku pracy. Cel tenzostanie osiagniety poprzez realizacje projektów z zakresu wspierania osóbniepelnosprawnych na rynku pracy (m.in. poprzez szkolenia, subsydiowane staze pracy,alternatywne i elastyczne formy pracy, takie jak telepraca, praca na zastepstwo), poprawyskutecznosci systemu wspierania osób niepelnosprawnych (m.in. poprzez szkolenia iwarsztaty dla sluzb zatrudnienia, sluzby medycyny pracy oraz wybranych pracownikówjednostek samorzadu terytorialnego, pracowników niepublicznych instytucji rynku pracy)oraz oddzialywania na pracodawców aby zatrudniali osoby niepelnosprawne (m.in. poprzezkampanie informacyjne i szkolenia pelnosprawnych pracowników, co w rezultacie przyczynisie do zatrudniania osób niepelnosprawnych).
Beneficjent Koncowy: Panstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepelnosprawnych.
Beneficjenci Ostateczni: osoby niepelnosprawne wkraczajace po raz pierwszy na rynekpracy, dlugotrwale bezrobotne, majace najwieksze trudnosci z wejsciem na rynek pracy lubpodejmujace dzialalnosc gospodarcza, powiatowe urzedy pracy, urzedy starostów, PowiatoweCentra Pomocy Rodzinie, organizacje pozarzadowe dzialajace na rzecz promocji zatrudnieniai rozwoju regionalnego lub dzialajace statutowo na rzecz osób niepelnosprawnych, instytucjerynku pracy i inne podmioty, sluzby medycyny pracy, PFRON, pracodawcy, organizacjepracodawców.
Dzialanie 1.5 - Wspieranie integracji zawodowej i spolecznej grup szczególnego ryzyka.
Realizacja dzialania 1.5 ma na celu ograniczenie zjawiska marginalizacji spolecznej iprzygotowanie osób narazonych na wykluczenie spoleczne do wejscia na rynek pracy,utrzymania zatrudnienia lub powrotu do czynnego zycia zawodowego. W ramach tegodzialania wspierane beda projekty koncentrujace sie na udzielaniu pomocy osobom z grupszczególnego ryzyka (m.in. w zakresie organizacji warsztatów i szkolen dla osób z grupzagrozonych wykluczeniem spolecznym), rozwijaniu systemu przeciwdzialania wykluczeniuspolecznemu (m.in. w zakresie wspólfinansowania tworzenia i dzialalnosci osrodkówprzeznaczonych dla osób zagrozonych marginalizacja i wykluczeniem spolecznym,rozwijania systemu informacji dla kadry oraz osób identyfikowanych w grupach docelowycho mozliwosciach uczestnictwa w szkoleniach i korzystania z róznych form doradztwa) orazuwrazliwianiu srodowisk lokalnych i pracodawców na koniecznosc podjecia wspólnychdzialan na rzecz przeciwdzialania marginalizacji i jej skutkom (m.in. w zakresie szkolen orazpomocy technicznej dla pracodawców w tworzeniu subsydiowanych miejsc pracy, stazyzawodowych oraz spóldzielni socjalnych).
Beneficjent Koncowy: Departament Wdrazania EFS w MGPiPS
Beneficjenci Ostateczni:
- osoby zagrozone wykluczeniem spolecznym ze szczególnym uwzglednieniem osóbkorzystajacych dlugotrwale ze swiadczen pomocy spolecznej:
35
• osoby bezrobotne pozostajace bez pracy powyzej 24 miesiecy,• alkoholicy i narkomani poddajacy sie leczeniu,• osoby opuszczajace zaklady karne,• bezdomni przystepujacy do realizacji programu wychodzenia z bezdomnosci,• uchodzcy z problemami z integracja ze spoleczenstwem,• mlodziez wychowujaca sie w placówkach opiekunczo – wychowawczych i
rodzinach zastepczych.
- osoby w wieku od 15 do 24 lat, które:
• nie ucza sie, nie pracuja i nie sa zarejestrowane jako bezrobotne,• ucza sie w szkolach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych albo w formach
pozaszkolnych ale sprawiaja trudnosci wychowawcze i maja powazne klopotyw nauce,
• pochodza z rodzin ubogich, zagrozonych dysfunkcjami spolecznymi,wchodzacych w kolizje z prawem.
- pracownicy instytucji pomocy spolecznej i innych organizacji dzialajacych na rzeczpomocy spolecznej oraz wolontariusze,
- instytucje, w tym organizacje pozarzadowe i kadra nauczycieli, wychowawców orazinstruktorów pracujacych z mlodzieza trudna,
- Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej oraz Ministerstwo EdukacjiNarodowej i Sportu,
- pracodawcy i organizacje pracodawców,- organizacje pozarzadowe.
Dzialanie 1.6 - Integracja i reintegracja zawodowa kobiet.
Celem dzialania 1.6 jest udzielanie wielostronnego wsparcia kobietom w zakresie poprawyich sytuacji na rynku pracy, co w efekcie doprowadzi do zwiekszenia stopy zatrudnieniakobiet oraz podwyzszenia ich statusu ekonomicznego i spolecznego. Realizacja tego dzialaniaobejmuje projekty dotyczace promocji równosci szans kobiet i mezczyzn na rynku pracy(m.in. poprzez projekty badawcze i ekspertyzy majace na celu diagnoze sytuacji kobiet narynku pracy oraz zróznicowania szans kobiet w dostepie do rynku pracy o zasiegu lokalnym iregionalnym, projekty pilotazowe), doskonalenia, aktualizacji umiejetnosci i kwalifikacjikobiet w warunkach nowoczesnej gospodarki i tworzenia nowych miejsc pracy (m.in. poprzezkursy szkoleniowe i doradztwo dla kobiet) oraz wspierania i rozwoju otoczeniainstytucjonalnego, jak równiez partnerstwa spolecznego na rzecz równosci szans (m.in.poprzez promowanie subsydiowanych miejsc zatrudnienia).
Beneficjent Koncowy: Departament Wdrazania EFS w MGPiPS.
Beneficjenci Ostateczni:
- kobiety bezrobotne,- kobiety bierne zawodowo,- kobiety o niskich i zdezaktualizowanych kwalifikacjach,- kobiety powracajace na rynek pracy po dlugiej nieobecnosci,- kobiety z obszarów wiejskich,
36
- kobiety posiadajace kwalifikacje w zawodach nietradycyjnych,- kobiety prowadzace wlasna dzialalnosc gospodarcza lub chcace ja rozpoczac,- pracodawcy,- partnerzy spoleczni,- instytucje rynku pracy,- organizacje pozarzadowe.
Priorytet 2. Rozwój spoleczenstwa opartego na wiedzy
Realizacja zalozen priorytetu drugiego – „Rozwój spoleczenstwa opartego na wiedzy” –ma na celu dostosowanie systemu edukacji i szkolen do wymagan spoleczenstwa opartego nawiedzy i poprawy jakosci zatrudnienia poprzez wzrost inwestycji w rozwój zasobówludzkich, a w szczególnosci zwiekszenie nakladów na wykorzystanie technologiiinformacyjnych i komunikacyjnych oraz promocje edukacji w zakresie przedsiebiorczosci,samozatrudnienia i wykorzystania nowoczesnych rozwiazan technologicznych. W ramachpriorytetu drugiego realizowane beda trzy dzialania:
Dzialanie 2.1 – Dostosowanie oferty edukacyjnej szkól, uczelni i placówek ksztalceniazawodowego do potrzeb rynku pracy.
Celem dzialania 2.1 jest udoskonalenie systemu elastycznego reagowania szkól, uczelni iplacówek ksztalcenia zawodowego na zmieniajace sie potrzeby rynku pracy. W ramach tegodzialania realizowane beda projekty zorientowane na doskonalenie umiejetnosci ipodnoszenie kwalifikacji (m.in. poprzez realizacje zajec dodatkowych dla uczniówpublicznych szkól ponadgimnazjalnych z terenów wiejskich i srodowisk zaniedbanych orazstudentów nauczycielskich kierunków studiów wyzszych), podnoszenie jakosci ksztalceniapoprzez unowoczesnienie bazy dydaktycznej i wspieranie e-edukacji (m.in. zakup sprzetukomputerowego dla publicznych szkól ponadgimnazjalnych, edukacyjny portal internetowy)oraz poszerzenie i unowoczesnienie oferty edukacyjnej (m.in. poprzez opracowanie iupowszechnienie innowacyjnych programów nauczania).
Beneficjent Koncowy: Departament Strategii Edukacyjnej i Funduszy Strukturalnych wMENiS.
Beneficjenci Ostateczni:
- uczniowie publicznych szkól ponadgimnazjalnych,- studenci kierunków nauczycielskich szkól wyzszych,- nauczyciele publicznych gimnazjów i publicznych szkól ponadgimnazjalnych,- nauczyciele akademiccy,- publiczne i niepubliczne szkoly ponadgimnazjalne i policealne,- szkoly wyzsze,- publiczne instytucje oswiatowe.
37
Dzialanie 2.2 – Wzmocnienie systemu edukacji ustawicznej osób doroslych,
Realizacja dzialania 2.2 przyczyni sie do zwiekszenia efektywnosci ksztalcenia ustawicznego,w zakresie dostosowania osób doroslych do wymagan rynku pracy. W ramach tego dzialaniaprzewidziano realizacje projektów koncentrujacych sie na doskonaleniu kadr (m.in. poprzezprowadzenie kursów przygotowujacych nauczycieli / szkoleniowców do prowadzenia zajec zosobami doroslymi), podnoszeniu jakosci i rozwijaniu nowoczesnych form ksztalcenia (m.in.poprzez przygotowanie przewodnika procedur akredytacji placówek prowadzacychksztalcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych) oraz utworzeniu bazy danych instytucjiakredytowanych.
Beneficjent Koncowy: Departament Strategii Edukacyjnej i Funduszy Strukturalnych wMENiS.
Beneficjenci Ostateczni:
- kadra dydaktyczna (nauczyciele, szkoleniowcy),- kadra administracyjna oswiaty,- publiczne i niepubliczne placówki oswiatowe prowadzace ksztalcenie ustawiczne w
formach pozaszkolnych.
Dzialanie 2.3 – Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki i przedsiebiorczosci.
Celem dzialania 2.3 jest podniesienie konkurencyjnosci i rozwój potencjalu adaptacyjnegoprzedsiebiorstw oraz promocja przedsiebiorczosci. Cel ten zostanie osiagniety poprzezrealizacje projektów z zakresu doskonalenia umiejetnosci i kwalifikacji kadr nowoczesnejgospodarki oraz laczenie swiata nauki i gospodarki (m.in. poprzez kursy szkoleniowe i stazeszkoleniowe dla pracowników przedsiebiorstw, studia podyplomowe dla pracownikówprzedsiebiorstw, projekty badawcze w zakresie powiazan miedzy swiatem nauki iprzedsiebiorstw), promocji przedsiebiorczosci i zatrudnienia (m.in. poprzez doradztwo dlaosób rozpoczynajacych dzialalnosc gospodarcza oraz podstawowe doradztwo i informacje dlamalych firm), a takze rozwoju nowoczesnych form organizacji pracy i potencjaluadaptacyjnego (m.in. poprzez szkolenia i doradztwo dla kadr zarzadzajacych w zakresiezarzadzania BHP, projekty promujace nowe rozwiazania technologiczne, projekty badawczew zakresie nowych form zatrudnienia i organizacji pracy).
Beneficjent Koncowy: Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci.
Beneficjenci Ostateczni:
- przedsiebiorstwa, glównie MSP i ich pracownicy,- osoby rozpoczynajace / chcace rozpoczac dzialalnosc gospodarcza,- przedsiebiorcy, glównie mali, dzialajacy do 12 miesiecy,- przedsiebiorstwa i ich pracownicy,- media, samorzady lokalne, partnerzy spoleczni,- osrodki naukowo – badawcze,- niepubliczne osrodki wspierania przedsiebiorczosci.
38
Priorytet 3. Pomoc techniczna
Pomoc Techniczna, której celem jest zapewnienie wlasciwego zarzadzania oraz promocjaEFS, bedzie koncentrowala sie na czterech podstawowych celach:
- zapewnienie wysokiej jakosci i spójnosci dzialan sluzacych wdrazaniu SPO-RZL,- zagwarantowanie zgodnosci realizowanych projektów z prawem unijnym i politykami
wspólnotowymi,- zapewnienie wlasciwego zarzadzania srodkami wspólnotowymi,- zorganizowanie systemu informacji i promocji dzialan SPO-RZL.
Beneficjent Koncowy: Departament Wdrazania EFS w MGPiPS.
Beneficjenci Ostateczni:
- MGPiPS (Departament Programowania i Zarzadzania EFS, Departament WdrazaniaEFS),
- MENiS (Departament Strategii Edukacyjnej i Funduszy Strukturalnych),- Komitet Monitorujacy SPO RZL,- wojewódzkie urzedy pracy,- Panstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepelnosprawnych,- Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci,- Komórki audytu wewnetrznego MGPiPS, MENiS, wojewódzkich urzedów pracy,
PFRON oraz PARP.
Podmioty zaangazowane w zarzadzanie i realizacje Sektorowego ProgramuOperacyjnego „Rozwój zasobów ludzkich”.
Instytucja Zarzadzajaca: Departament Zarzadzania i Programowania EFS w MGPiPS.
Instytucja Platnicza: Ministerstwo Finansów, Departament Obslugi Funduszy Pomocowych.
Instytucje Wdrazajace: Departament Strategii Edukacyjnej i Funduszy Strukturalnych wMENiS, Departament Wdrazania Europejskiego Funduszu Spolecznego w MGPiPS,Panstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepelnosprawnych, 16 Wojewódzkich UrzedówPracy, Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci.
Instytucje Posredniczace: Departament Zarzadzania i Programowania EFS w MGPiPS,Departament Strategii Edukacyjnej i Funduszy Strukturalnych w MENiS.
Komitety Sterujace SPO: w jego sklad wchodza przedstawiciele: Instytucji Zarzadzajacej iPosredniczacej, Jednostki Monitorujaco - Kontrolnej EFS, Beneficjenta Koncowego orazpartnerów spolecznych. Komitety Sterujace odpowiedzialne sa za zatwierdzanie projektówrekomendowanych do realizacji przez Beneficjentów Koncowych.
39
Komitet Monitorujacy – zostanie utworzony w porozumieniu z Instytucja Zarzadzajaca.
Jednostka Monitorujaco – Kontrolna EFS – zostanie utworzona w strukturze MinisterstwaGospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej.
Tabela 4. Przewidziane zródla finansowania dzialan w ramach priorytetów SPO-RZL(w milionach euro).
Kosztyogólem
Ogólemwkladpubliczny wramachpriorytetu
EuropejskiFunduszSpoleczny
Ogólemkrajowywkladpubliczny
Srodkiprywatne
Priorytet Dzialania
1=2+5 2=3+4 3 4 51. Aktywna politykarynku pracy orazintegracji zawodowej ispolecznej
996,20 986,80 676,40 310,40 9,40
1.1 Rozwój i modernizacjainstrumentów i ...
126,80 126,80 89,30 37,50 -
1.2 Perspektywy dla mlodziezy 295,60 292,10 187,20 104,90 3,501.3 Przeciwdzialanie izwalczanie dlugotrwalegobezrobocia
284,30 280,80 182,80 98,00 3,50
1.4 Integracja zawodowa ispoleczna...
114,10 113,20 70,20 43,00 0,90
1.5 Przeciwdzialanie zjawiskuwykluczenia...
96,80 95,80 76,00 19,20 1,00
1.6 Integracja i reintegracjazawodowa kobiet
78,60 78,10 70,30 7,80 0,50
2. Rozwójspoleczenstwaopartego na wiedzy
782,70 765,70 591,60 174,10 17,00
2.1 Dostosowanie ofertyedukacyjnej ...
487,40 487,40 365,60 121,90 -
2.2 Wzmocnienie systemuedukacji ...
40,00 40,00 30,00 10,00 -
2.3 Rozwój kadr nowoczesnejgospodarki i przedsiebiorczosci
255,30 238,30 196,00 42,30 17,00
3. Pomoc techniczna 3,30 3,30 2,40 0,90 -Razem 1782,20 1755,80 1270,40 485,40 26,40
9.4. Sektorowy Program Operacyjny – Restrukturyzacja i Modernizacja SektoraZywnosciowego i Rozwój Obszarów Wiejskich.
Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora zywnosciowego irozwój obszarów wiejskich” (SPO-ROL) odnosi sie do instrumentów rozwoju obszarówwiejskich, finansowanych z udzialem funduszu EFOiGR, Sekcja Orientacji.
Generalnym celem SPO-ROL jest wsparcie przemian strukturalnych terenów wiejskich irolnictwa poprzez cztery nastepujace priorytety:
- Priorytet 1. Wspieranie zmian i dostosowan w rolnictwie,
- Priorytet 2. Zrównowazony rozwój obszarów wiejskich,
40
- Priorytet 3. Rozwój i dostosowanie do norm WE przetwórstwa artykulówrolnych,
- Priorytet 4. Pomoc techniczna.
Priorytet 1. Wspieranie zmian i dostosowan w rolnictwie
W ramach priorytetu pierwszego – „Wspieranie zmian i dostosowan w rolnictwie” -wdrazane beda dzialania, które doprowadza do poprawy struktur rolnych, wzmocnieniakonkurencyjnosci gospodarstw oraz dostosowania produkcji do wymogów rynku. Cele tegopriorytetu beda realizowane poprzez bezposrednie wsparcie inwestycyjne (glównie w zakresiedostosowania warunków produkcji rolnej do standardów UE, stymulowania poprawy jakosciproduktów rolnych oraz ksztaltowania procesów produkcyjnych zgodnie z wymogamiochrony srodowiska), a takze uslugi szkoleniowe i doradcze, dzieki którym utworzonezostana warunki dla racjonalnego i pelnego wykorzystania instrumentów dostepnych dla wsi irolnictwa w warunkach integracji z UE. Zalozenia priorytetu pierwszego beda realizowanepoprzez nastepujace dzialania:
Dzialanie 1.1 – Inwestycje w gospodarstwach rolnych.
Celem dzialania 1.1 jest wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych, które w efekciedoprowadza do zmniejszenia kosztów produkcji, poprawy efektywnosci i organizacjiprodukcji oraz poprawy warunków higienicznych i warunków utrzymania zwierzat. Pomoca(w postaci dofinansowania kosztów inwestycji w gospodarstwach) objete beda projektyzwiazane z modernizacja gospodarstw rolnych (np. budowa lub remont budynków lubbudowli sluzacych produkcji rolniczej, zakup lub instalacja maszyn oraz urzadzen lubnarzedzi do produkcji rolnej, przechowalnictwa i magazynowania oraz przygotowywaniaproduktów rolnych do sprzedazy).
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: podmioty prowadzace dzialalnosc rolnicza (osoby fizyczne –wlasciciele lub dzierzawcy gospodarstw rolnych polozonych na terenie Polski; prawne,których celem jest prowadzenie dzialalnosci rolniczej i które sa wlascicielami lubdzierzawcami gospodarstw rolnych polozonych na terenie Polski).
Dzialanie 1.2 – Ulatwienie startu mlodym rolnikom.
Celem realizacji dzialania 1.2 jest wsparcie dla rolników ponizej 40 roku zycia, którzyposiadaja przygotowanie zawodowe w dziedzinie rolnictwa i po raz pierwszy podejmujasamodzielne prowadzenie gospodarstwa. Pomoc finansowa, w postaci dotacji (na rozpoczecieprodukcji – zakup srodków produkcji, nasion i zwierzat, zakup gruntów rolnych i budynkówgospodarczych, zakup kwoty mlecznej) wyplacana bedzie mlodemu rolnikowi w celuulatwienia rozpoczecia dzialalnosci i modernizacji przejmowanego gospodarstwa.
41
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: mlodzi rolnicy.
Dzialanie 1.3 – Szkolenia.
Celem dzialania 1.3 jest wsparcie dzialan skierowanych na organizacje róznych formdoskonalenia zawodowego rolników i doradców rolnych, m.in. warsztaty, seminaria, kursydoskonalenia zawodowego, staze, akcje wdrazania dobrych praktyk i innych odpowiednichinstrumentów szkoleniowych dla rolników.
Beneficjent Koncowy: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: rolnicy i inne osoby zaangazowane w dzialalnosc rolnicza i lesnaoraz ich konwersje.
Dzialanie 1.4 – Wsparcie doradztwa rolniczego.
Realizacja dzialania 1.4 obejmuje uslugi doradcze publiczne i prywatne. Dzialanie to ma nacelu zwiekszenie efektywnosci absorpcji srodków finansowych w ramach instrumentówwdrazanych w Polsce, po uzyskaniu czlonkostwa w UE. Priorytetowym kierunkiem wsparciabedzie bezposrednia pomoc w przygotowywaniu projektów przedsiewziec orazpodejmowanie dzialan informacyjnych, m.in. w zakresie korzystania ze srodków pomocystrukturalnej, róznicowania dzialalnosci w gospodarstwie rolnym, jakosci i higieny produkcjioraz bezpieczenstwa zywnosci, itd. Pomoc bedzie udzielana w dwóch formach doradztwarolniczego:
- bezposrednia pomoc polegajaca na udzielaniu rolnikom i uprawnionym mieszkancomwsi pomocy w przygotowaniu wniosku aplikacyjnego, a nastepnie w trakciewdrazania projektu (jesli taka dodatkowa pomoc jest wymagana dla danego projektu),
- informowanie rolników o mozliwosciach i warunkach korzystania ze wsparciafinansowego.
Beneficjent Koncowy: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: rolnicy i inne osoby zaangazowane w dzialalnosc rolnicza i lesnaoraz ich konwersje.
Dzialanie 1.5 – Scalanie gruntów.
Celem realizacji dzialania 1.5 jest zmniejszenie rozdrobnienia i rozproszenia gruntów poprzezscalanie dzialek oraz prowadzenie prac poscaleniowych. W ramach dzialania finansowanebedzie opracowanie dokumentacji geodezyjno-prawnej oraz zagospodarowanie poscaleniowezwiazane z organizacja przestrzeni produkcyjnej.
Beneficjenci Koncowi: wladze samorzadowe szczebla wojewódzkiego.
42
Beneficjenci Ostateczni: producenci rolni reprezentowani przez wladze samorzadowe.
Dzialanie 1.6 – Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi.
W ramach dzialania 1.6 wspierane beda inwestycje z zakresu budowy i modernizacji urzadzenmelioracji wodnych (podstawowych i szczególowych), majacych wplyw na poprawewarunków dla produkcji rolniczej i bezpieczenstwa przeciwpowodziowego.
Beneficjenci Koncowi: wladze samorzadowe szczebla wojewódzkiego.
Beneficjenci Ostateczni: rolnicy i mieszkancy obszarów wiejskich.
Priorytet 2. Zrównowazony rozwój obszarów wiejskich
Realizacja priorytetu drugiego – „Zrównowazony rozwój obszarów wiejskich” - bedziemiala na celu stworzenie warunków zrównowazonego rozwoju terenów wiejskich, m.in.poprzez ksztaltowanie warunków zycia ludnosci zamieszkalej na obszarach wiejskich.Dzialania realizowane w ramach tego priorytetu beda dotyczyly m.in. poprawy infrastrukturyzwiazanej z rolnictwem, odnowy wsi oraz zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego,róznicowania dzialalnosci rolniczej i zblizonej do rolnictwa. Cele priorytetu drugiego zostanaosiagniete poprzez realizacje nastepujacych dzialan:
Dzialanie 2.1 – Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego.
Celem tego dzialania jest zmobilizowanie spolecznosci lokalnych do podejmowaniawspólnych przedsiewziec na rzecz poprawy warunków i jakosci zycia na wsi, tworzeniawarunków dla rozwoju funkcji gospodarczych, spolecznych i kulturalnych wsi. W ramachdzialania 2.1 wspierane beda projekty zwiazane z tworzeniem lokalnych programów rozwojui odnowy wsi m.in. poprzez dzialania inwestycyjne z zakresu modernizacji i wyposazeniaobiektów pelniacych funkcje kulturalne, rekreacyjne i sportowe, odnawiania obiektówzabytkowych oraz modernizacji infrastruktury publicznej we wsi.
Beneficjenci Koncowi: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa / samorzadywojewódzkie.
Beneficjenci Ostateczni: mieszkancy miejscowosci nalezacych do gmin wiejskich lubmiejsko – wiejskich, w tym Lokalne Grupy Dzialania.
Dzialanie 2.2 – Róznicowanie dzialalnosci rolniczej i zblizonej do rolnictwa w celuzapewnienia róznorodnosci dzialan lub alternatywnych zródel dochodów.
Celem tego dzialania jest poprawa sytuacji dochodowej rodzin rolniczych oraz ograniczeniebezrobocia poprzez tworzenie i rozwój alternatywnych zródel dochodów w gospodarstwachrolnych. Realizacja dzialania 2.2 obejmowac bedzie pomoc inwestycyjna w postaci zwrotuczesci kosztów poniesionych w zwiazku z uruchomieniem dzialalnosci dodatkowej zblizonejdo rolnictwa, podejmowanej przez rolników, domowników i osoby prawne zajmujace siedzialalnoscia rolnicza. Wspierane beda projekty dotyczace uruchomienia lub rozwojudzialalnosci dodatkowej w zakresie m.in. agroturystyki, uslug zwiazanych z agroturystyka i
43
wypoczynkiem, rzemiosla i rekodzielnictwa, drobnych uslug na rzecz mieszkanców wsi,uslug na rzecz rolnictwa i gospodarki lesnej, itd.
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: wlasciciele lub posiadacze zalezni gospodarstw rolnychprowadzacych gospodarstwo oraz domownicy.
Dzialanie 2.3 – Rozwój i ulepszenie infrastruktury technicznej zwiazanej z rolnictwem.
Celem dzialania 2.3 jest podniesienie standardu zycia na obszarach wiejskich, poprawawarunków prowadzenia dzialalnosci rolniczej oraz poprawa jakosci srodowiska na terenachrolniczych. W ramach tego dzialania wspierane beda male projekty infrastrukturalne, majacena celu polepszenie lub umozliwienie dostepu przedsiebiorców i wiejskich gospodarstwdomowych do infrastruktury technicznej (inwestycje sluzace kompleksowemu uzbrojeniuterenu, podniesieniu standardu gospodarstw i obiektów prowadzenia dzialalnoscigospodarczej, np. budowa lub modernizacja dróg wewnetrznych, budowa i modernizacjaurzadzen zaopatrzenia w wode).
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: osoby fizyczne i prawne zamieszkujace lub prowadzace dzialalnoscgospodarcza na terenach wiejskich.
Dzialanie 2.4 – Przywracanie potencjalu produkcji lesnej zniszczonego naturalnakatastrofa i/lub pozarem oraz wprowadzenie odpowiednich instrumentówzapobiegawczych.
Dzialanie to ma na celu stopniowe przywracanie potencjalu produkcji lesnej, poprawe stanuzasobów lesnych, ochrone oraz poprawe stanu srodowiska naturalnego na terenachzniszczonych w wyniku huraganu z dnia 4 lipca 2002 r. W ramach niniejszego dzialaniawspierane beda projekty zwiazane m.in. z odnawianiem lasów, pielegnacja drzewostanówi wzmocnieniem systemu ochrony przeciwpozarowej, modernizacja bazy turystycznej iedukacyjnej. Pomoc bedzie udzielana w formie grantów, uslug doradczych i szkoleniowych.
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: Lasy Panstwowe – Nadlesnictwa i wlasciciele lasów niestanowiacych wlasnosci Skarbu Panstwa.
Priorytet 3. Rozwój i dostosowanie do norm WE przetwórstwa artykulów rolnych
Celem realizacji priorytetu trzeciego – „Rozwój i dostosowanie do norm WEprzetwórstwa artykulów rolnych” – bedzie przygotowanie zakladów przetwórstwa rolno –spozywczego do funkcjonowania na Jednolitym Rynku Europejskim oraz zwiekszenie
44
konkurencyjnosci wyrobów polskiego przemyslu spozywczego na rynkach krajowym izagranicznych, m.in. poprzez podniesienie poziomu standardów higienicznych, sanitarno –weterynaryjnych i bezpieczenstwa zywnosci, ochrony srodowiska oraz dobrostanu zwierzat.Cel ten zostanie osiagniety poprzez realizacje nastepujacego dzialania:
Dzialanie 3.1 – Poprawa przetwórstwa i marketingu artykulów rolnych.
W ramach realizacji dzialania 3.1 podejmowane beda inwestycje zmierzajace do rynkowegoukierunkowania produkcji i wykorzystanie istniejacych „nisz rynkowych”, a takze tworzenianowych kanalów zbytu i unowoczesniania produkcji. Pomoc bedzie przyznawana na projektyzwiazane m.in. z modernizacja zakladów przetwórstwa rolno - spozywczego (np. budowa /remonty budynków produkcyjnych, kontroli laboratoryjnej, magazynowych i socjalnych;zakup aparatury pomiarowej, kontrolnej, specjalistycznych srodków transportu, urzadzensluzacych poprawie ochrony srodowiska; wprowadzenie systemów kontroli jakosci,certyfikacji i atestacji – ISO, EMAS itd.).
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: osoby fizyczne i prawne, których statutowym przedmiotemdzialalnosci jest skup lub przetwórstwo wybranych artykulów rolnych, podmioty zajmujacesie zarzadzaniem i prowadzeniem rynku hurtowego, uslugowym zamrazaniem iprzechowywaniem miesa oraz pakowaniem i dystrybucja jaj.
Priorytet 4. Pomoc techniczna
Pomoc techniczna przeznaczona jest dla instytucji zaangazowanych we wdrazanie SPO –ROL, tj. dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencji Restrukturyzacji i ModernizacjiRolnictwa, Fundacji Programów Pomocowych dla Rolnictwa oraz wladz samorzadowychszczebla wojewódzkiego. Celem pomocy technicznej jest usprawnienie procesu zarzadzania iwdrazania SPO ROL, m.in. poprzez kompleksowe przeszkolenie oraz wyposazenie wniezbedny sprzet osób zajmujacych sie wdrazaniem Programu.
Beneficjenci Ostateczni: jednostki biorace udzial we wdrazaniu Sektorowego ProgramuOperacyjnego - Restrukturyzacja i modernizacja sektora zywnosciowego i rozwój obszarówwiejskich.
Podmioty zaangazowane w zarzadzanie i realizacje Sektorowego ProgramuOperacyjnego – Restrukturyzacja i modernizacja sektora zywnosciowego i rozwójobszarów wiejskich:
Instytucja Zarzadzajaca – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (komórka utworzona nabazie obecnego Departamentu Pomocy Przedakcesyjnej i Funduszy Strukturalnych).Instytucja Zarzadzajaca odpowiedzialna jest za ogólna koordynacje i wdrozenie SPO ROL.
Instytucja Platnicza – Ministerstwo Finansów, Departament Obslugi FunduszyPomocowych.
45
Instytucje Wdrazajace – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, FundacjaProgramów Pomocy dla Rolnictwa oraz sluzby samorzadów wojewódzkich.
Komitet Sterujacy SPO – rekomenduje Instytucji Zarzadzajacej liste rankingowa projektówz zakresu dzialania „Poprawa przetwórstwa i marketingu produktów rolnych” kwalifikujacychsie do wsparcia z funduszu EFOiGR.
Regionalny Komitet Sterujacy – w jego sklad beda wchodzic przedstawiciele wladzsamorzadowych wszystkich szczebli oraz administracji rzadowej w województwie, partnerówspoleczno – ekonomicznych oraz organizacji pozarzadowych i instytucji naukowych.Regionalny Komitet Sterujacy bedzie odpowiedzialny za tworzenie list rankingowychprojektów oraz ich rekomendowanie Zarzadowi Województwa dla dzialan „Gospodarowanierolniczymi zasobami wodnymi”, „Scalanie gruntów rolniczych” oraz „Odnowa wsi izachowanie dziedzictwa kulturowego wsi”.
Komitet Monitorujacy – zostanie utworzony w porozumieniu z Instytucja Zarzadzajaca.
Jednostka Monitorujaco – Kontrolna EFOiGR – zostanie utworzona w strukturzeMinisterstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Beneficjenci Koncowi – ARiMR, Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa, wladzesamorzadowe szczebla wojewódzkiego.
Tabela 5. Przewidziane zródla finansowania dzialan w ramach priorytetów SPO-ROL(w milionach euro).
Kosztyogólem
Ogólemwkladpubliczny
EFOiGR –SekcjaOrientacji
Krajowywkladpubliczny
Srodkiprywatne
Priorytet Dzialania
1=2+5 2=3+4 3 4 51. Wspieraniezmian i dostosowanw rolnictwie
1043,75 833,75 625,00 208,75 210,00
1.1 Inwestycje wgospodarstwachrolnych
722,22 469,44 325,00 144,44 252,78
1.2 Ulatwianie startumlodym rolnikom
162,50 162,50 130,00 32,50 -
1.3 Szkoleniazawodowe
20,00 20,00 16,00 4,00 -
1.4 Wsparciedoradztwa rolniczego
50,00 50,00 40,00 10,00 -
1.5 Scalanie gruntów 17,50 17,50 14,00 3,50 -1.6 Gospodarkazasobami wodnymiwsi
125,00 125,00 100,00 25,00 -
2. Zrównowazonyrozwój obszarówwiejskich
184,72 123,61 105,00 18,61 61,11
2.1Odnowa wsi izachowaniedziedzictwakulturowego
50,00 50,00 40,00 10,00 -
2.2 Róznicowanie 77,78 38,89 35,00 3,89 38,89
46
dzialalnosci rolniczeji..2.3 Rozwójinfrastruktury ...
44,44 22,22 20,00 2,22 22,22
2.4 Przywracaniepotencjalu produkcjilesnej ...
12,50 12,50 10,00 2,50 -
3. Rozwój idostosowanie donorm WEprzetwórstwaartykulów rolnych
3.1 Przetwórstwo imarketing artykulówrolnych
715,56 357,78 322,00 35,78 357,78
4. Pomoctechniczna
3,75 3,75 3,00 0,75 -
Razem 1947,78 1318,89 1055,00 263,89 628,89
9.5. Sektorowy Program Operacyjny – Rybolówstwo i przetwórstwo ryb.
Celem strategicznym Sektorowego Programu Operacyjnego – Rybolówstwo i przetwórstworyb (SPO – RPR) jest racjonalizacja gospodarki zasobami wód, poprawa efektywnosci sektorarybackiego oraz podniesienie konkurencyjnosci polskiego rybolówstwa i przetwórstwarybnego. Zalozenia celu strategicznego SPO – RPR zostana osiagniete poprzez realizacjeczterech priorytetów oraz pomocy technicznej, wspólfinansowanych ze srodkówFinansowego Instrumentu Wspierania Rybolówstwa (Financial Instrument for FisheryGuidance):
- Priorytet 1. Dostosowanie nakladu polowowego do zasobów,
- Priorytet 2. Odnowa i modernizacja statków rybackich,
- Priorytet 3. Ochrona i rozwój wodnych zasobów naturalnych, chów i hodowlaryb, rybackie urzadzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybolówstwosródladowe,
- Priorytet 4. Inne dzialania,
- Priorytet 5. Pomoc techniczna.
Priorytet 1. Dostosowanie nakladu polowowego do zasobów
W ramach priorytetu pierwszego – „Dostosowanie nakladu polowowego do zasobów” –realizowane beda trzy dzialania majace na celu trwale wycofanie czesci jednostekwchodzacych w sklad floty rybackiej.
Dzialanie 1.1 – Zlomowanie.
W ramach dzialania 1.1 beda podejmowane projekty majace na celu dostosowanie zdolnoscipolowowych do dostepnych zasobów morskich oraz poprawe efektywnosci ekonomicznej
47
floty poprzez redukcje wielkosci floty (wycofanie do 30% floty) w drodze zlomowania. Zazlomowanie statków rybackich wlasciciele beda otrzymywac premie, których wysokosczalezy od klasy statku wedlug tonazu.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: polscy wlasciciele statków rybackich (osoby fizyczne i prawne).
Dzialanie 1.2 – Przeniesienie do dzialalnosci innej niz rybolówstwo.
Celem realizacji dzialania 1.2 jest dostosowanie zdolnosci polowowych floty poprzez transferstatku do kraju trzeciego lub inne niz polowowe przeznaczenie statków (np. do celównaukowych, szkoleniowych, kontroli rybolówstwa). Wlasciciele statków beda otrzymywaliokreslone premie za transfer lub przeniesienie do innej dzialalnosci wedlug okreslonychstawek.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: wlasciciele statków rybackich (osoby fizyczne i prawne).
Dzialanie 1.3 – Wspólne przedsiebiorstwa.
Zalozeniem realizacji dzialania 1.3 jest dostosowanie zdolnosci polowowych floty dodostepnych zasobów morskich poprzez wykorzystanie jednostek we wspólnychprzedsiewzieciach armatorów polskich i zagranicznych, poza wodami UE. Pomoc bedzieudzielana w formie premii za utworzenie wspólnego przedsiebiorstwa wedlug okreslonychstawek.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: wlasciciele statków rybackich (osoby fizyczne i prawne).
Priorytet 2. Odnowa i modernizacja statków rybackich
Celem realizacji priorytetu drugiego – „Odnowa i modernizacja statków rybackich” –jest podwyzszenie rentownosci i konkurencyjnosci floty, a takze poprawa bezpieczenstwa iwarunków pracy. Cel ten zostanie osiagniety w drodze realizacji nastepujacych dzialan:
Dzialanie 2.1 – Budowa nowych statków.
Dzialanie bedzie polegalo na wsparciu finansowym budowy nowych statków w formiegrantów inwestycyjnych. Pomoc bedzie uwarunkowana jednoczesnym wycofaniem starejjednostki (bez wsparcia publicznego).
48
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: wlasciciele statków rybackich (osoby fizyczne i prawne).
Dzialanie 2.2 – Modernizacja statków rybackich.
Dzialanie bedzie polegalo na wsparciu finansowym modernizacji statków rybackich w formiegrantów inwestycyjnych.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: wlasciciele statków rybackich (osoby fizyczne i prawne).
Dzialanie 2.3 – Wycofanie statku z eksploatacji.
Dzialanie 2.3 stanowi Uzupelnienie do dzialania 2.1, nie jest objete pomoca finansowa ibedzie polegalo na wycofywaniu starych jednostek z uzycia bez rekompensaty.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: wlasciciele statków rybackich (osoby fizyczne i prawne).
Priorytet 3. Ochrona i rozwój wodnych zasobów naturalnych, chów i hodowla ryb,rybackie urzadzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybolówstwo sródladowe
Priorytet trzeci – „Ochrona i rozwój wodnych zasobów naturalnych, chów i hodowlaryb, rybackie urzadzenia portowe, przetwórstwo i rynek rybny, rybolówstwosródladowe” – ma na celu odbudowe dróg migracji ryb dwusrodowiskowych, jak równiezpodejmowanie kompleksowych dzialan ograniczajacych negatywny wplyw hodowli ryb idzialalnosci zakladów przetwórczych na srodowisko naturalne, modernizacje portów iprzystani rybackich oraz dalszy rozwój przetwórstwa rybnego. Zalozenia priorytetu 3 bedaosiagniete poprzez realizacje nastepujacych dzialan:
Dzialanie 3.1 – Ochrona i rozwój zasobów wodnych.
W ramach dzialania 3.1 beda realizowane projekty przyczyniajace sie do racjonalizacjigospodarki rybackiej w wodach morskich i sródladowych. Dzialanie bedzie poleglo nabudowie urzadzen umozliwiajacych swobodna wedrówke organizmów wodnych orazsporzadzeniu piecioletniego planu monitorowania stanu ich zasobów w wytypowanychwodach.
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni:
- samorzady wojewódzkie i jednostki organizacyjne im podlegle,- regionalne zarzady gospodarki wodnej,
49
- jednostki organizacyjne nie posiadajace osobowosci prawnej,- osoby prawne i fizyczne.
Dzialanie 3.2 – Chów i hodowla ryb.
Dzialanie bedzie polegalo m.in. na dostosowaniu warunków prowadzenia chowu i hodowliryb do wymogów sanitarno – weterynaryjnych oraz opracowaniu i wdrozeniu systemówpoprawy jakosci wód i ich kontroli, jak równiez wdrozeniu nowych technik i technologiichowu i hodowli ryb.
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: przedsiebiorcy oraz inne podmioty prowadzace dzialalnoscwytwórcza w rolnictwie w zakresie rybactwa sródladowego.
Dzialanie 3.3 – Rybackie urzadzenia portowe.
W ramach dzialania beda realizowane projekty majace na celu unowoczesnienie operacjiwyladunkowych, poprawe warunków przechowywania produktów polowu i bezpieczenstwarozladunków oraz stworzenie warunków do prowadzenia pierwszej sprzedazy produktówrybolówstwa, m.in. poprzez adaptacje, remonty i wyposazenie istniejacych obiektów chowu ihodowli ryb w techniczne urzadzenia, a takze stosowanie nowych technik i technologii chowui hodowli ryb.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: prywatni i publiczni wlasciciele infrastruktury portowej (osobyfizyczne i prawne).
Dzialanie 3.4 – Przetwórstwo i rynek rybny.
Dzialanie bedzie polegalo na wspólfinansowaniu projektów majacych na celu zwiekszeniezdolnosci produkcyjnych w zakladach przetwórstwa rybnego poprzez budowe nowychzakladów oraz inwestycje w istniejacych zakladach, modernizacje istniejacych jednostekprzetwórczych bez zwiekszania ich zdolnosci produkcyjnych, a takze budowe nowych imodernizacje istniejacych obiektów sprzedazy.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: osoby prawne i fizyczne prowadzace przetwórstwo rybne13.
Dzialanie 3.5 – Rybolówstwo sródladowe.
13 Zgodnie z rozporzadzeniem Rady nr 2792/99.
50
W ramach dzialania 3.5 beda realizowane projekty polegajace na budowie nowych imodernizacji istniejacych lodzi rybackich oraz budowe nowych, modernizacje, odbudowe,rozbudowe i adaptacje istniejacych budowli lub innych stalych urzadzen bezposredniolaczacych sie z dzialalnoscia w zakresie rybolówstwa.
Beneficjenci Koncowi: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: przedsiebiorcy oraz inne podmioty prowadzace dzialalnosc wzakresie rybolówstwa sródladowego.
Priorytet 4. Inne dzialania
Realizacja priorytetu czwartego – „Inne dzialania” – ma na celu lagodzenie skutków utratypracy przez rybaków w wyniku restrukturyzacji floty lub czasowego zawieszenia dzialalnoscioraz wsparcie dzialan dotyczacych rozwoju rybolówstwa przybrzeznego, tworzeniaorganizacji zrzeszajacych producentów, promocji sprzedazy ryb, a takze dzialaninnowacyjnych. Priorytet ten bedzie realizowany poprzez nastepujace dzialania:
Dzialanie 4.1 Rybolówstwo przybrzezne.
Celem dzialania 4.1 jest wzmocnienie ekonomiczne rybolówstwa przybrzeznego poprzezfinansowe wsparcie tworzenia wspólnych przedsiewziec przez rodziny rybackie lub grupywlascicieli statków.Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: grupy wlascicieli statków prowadzacych rybolówstwo przybrzezne.
Dzialanie 4.2 – Dzialania spoleczno – ekonomiczne.
Dzialanie bedzie polegalo na wsparciu finansowym rybaków, którzy utraca prace w wynikuwycofania czesci floty, wspólfinansowaniu wczesniejszych emerytur oraz pomocy mlodymosobom wywodzacym sie z rodzin o tradycjach rybackich, w których ojciec odchodzi naemeryture.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Beneficjenci Ostateczni: rybacy, którzy utracili prace w wyniku zlomowania statków, rybacyrozpoczynajacy wlasna dzialalnosc w rybolówstwie przybrzeznym.
Dzialanie 4.3 – Promocja.
Dzialanie bedzie polegalo na opracowaniu i przeprowadzeniu kampanii promocyjnychproduktów rybnych pochodzenia baltyckiego oraz ich przetworów. Projekty beda polegalym.in. na doradztwie w zakresie sprzedazy i marketingu produktów rybnych,wspólfinansowaniu kosztów organizacji i uczestnictwa w targach, wystawach branzowych i
51
lokalnych imprezach tematycznych, finansowaniu dzialan zwiazanych z certyfikacja jakosci,znakowaniem produktów, standaryzacja produktów, a takze udzielaniu pomocy we wdrazaniunowoczesnych technik prezentacji produktów rybnych w sprzedazy detalicznej.
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: przedsiebiorstwa sektora rybnego.
Dzialanie 4.4 – Dzialania wsród uczestników obrotu handlowego.
Dzialanie bedzie polegalo na przyznawaniu pomocy finansowej na tworzenie i ulatwianiedzialania organizacji producentów, wprowadzanie w zycie planów dzialania organizacjiproducentów oraz na prowadzenie innych krótkoterminowych dzialan.
Beneficjent Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: organizacje producenckie.
Dzialanie 4.5 – Czasowe zawieszenie dzialalnosci i inne rekompensaty finansowe.
W ramach dzialania 4.5 beda realizowane projekty polegajace m.in. na udzielaniurekompensat finansowych za czasowe zawieszenie dzialalnosci na skutek nieprzewidzianychzdarzen, uniemozliwiajacych wykonywanie rybolówstwa oraz w przypadku nie odnowieniaporozumienia rybolówczego lub jego zawieszenia, a takze innych rekompensat.
Beneficjenci Koncowi: Okregowe Inspektoraty Rybolówstwa Morskiego, AgencjaRestrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: wlasciciele statków (osoby fizyczne i prawne)
Dzialanie 4.6 – Dzialania innowacyjne i inne.
Efektem realizacji dzialania 4.6 beda opracowania i projekty podnoszace rentownosc ikonkurencyjnosc gospodarki rybackiej oraz przyczyniajace sie do ochrony zasobów isrodowiska.
Beneficjet Koncowy: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Beneficjenci Ostateczni: jednostki naukowe i dydaktyczne, przedsiebiorstwa.
Priorytet 5. Pomoc techniczna
Celem pomocy technicznej jest wsparcie i obsluga wdrazania SPO – RPR oraz jegopromocja. W ramach dzialan w zakresie pomocy technicznej bedzie m.in. obslugiwana iaktualizowana strona internetowa zawierajaca informacje o SPO - RPR dla potencjalnych
52
beneficjentów pomocy, a takze zostana wykonane analizy i studia niezbedne dla sprawnejrealizacji programu.
Beneficjent Koncowy: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Beneficjenci Ostateczni: jednostki biorace udzial we wdrazaniu Sektorowego ProgramuOperacyjnego – Rybolówstwo i przetwórstwo ryb.
Podmioty zaangazowane w zarzadzanie i realizacje Sektorowego ProgramuOperacyjnego – Rybolówstwo i przetwórstwo ryb:
Instytucja Zarzadzajaca: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, DepartamentRybolówstwa,
Instytucja Platnicza: Ministerstwo Finansów, Departament Obslugi Funduszy Pomocowych.
Instytucje Wdrazajace: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, OkregoweInspektoraty Rybolówstwa Morskiego.
Komitet Sterujacy – akceptuje listy projektów proponowanych do sfinansowania w ramachProgramu oraz harmonogramów ich realizacji. Utworzony przy wspóludziale MinisterstwaRolnictwa i Rozwoju Wsi.
Komitet Monitorujacy SPO - RPR – zostanie utworzony w porozumieniu z InstytucjaZarzadzajaca; sprawuje nadzór nad wdrazaniem SPO – RPR.
Jednostka Monitorujaco – Kontrolna SPO-RPR: zostanie utworzona w ramachMinisterstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Tabela 6. Przewidziane zródla finansowania dzialan w ramach priorytetów SPO-RPR(w milionach euro).
Kosztyogólem
Ogólemwkladpubliczny
InstrumentFinansowegoWspieraniaRybolówstwa
Krajowywkladpubliczny
Srodkiprywatne
Priorytet Dzialania
1=2+5 2=3+4 3 4 51. Dostosowanienakladu polowowegodo zasobów
104,00 104,00 78,00 26,00 -
1.1 Zlomowanie 100,00 100,00 75,00 25,00 -1.2 Przeniesienie dodzialalnosci innej ...
2,00 2,00 1,50 0,50 -
1.3 Wspólneprzedsiebiorstwa
2,00 2,00 1,50 0,50 -
2. Odnowa imodernizacja statkówrybackich
53,10 21,30 18,60 2,70 31,80
2.1 Budowa nowychstatków
12,00 4,80 4,20 0,60 7,20
2.2 Modernizacjastatków rybackich
41,10 16,50 14,40 2,1 24,60
2.3 Wycofanie statku z - - - - -
53
eksploatacji3. Ochrona i rozwójwodnych zasobównaturalnych, chów i ...
113,10 68,03 48,585 19,445 45,070
3.1 Ochrona i rozwójzasobów wodnych
10,50 10,50 7,875 2,625 -
3.2 Chów i hodowla ryb 27,10 14,53 9,485 5,045 12,573.3 Rybackieurzadzenia portowe
32,00 25,60 16,00 9,60 6,40
3.4 Przetwórstwo irynek rybny
43,00 17,20 15,05 2,15 25,80
3.5 Rybolówstwosródladowe
0,50 0,20 0,175 0,025 0,30
4. Inne dzialania 59,50 55,28 32,68 22,60 4,224.1 Rybolówstwoprzybrzezne
7,20 7,20 5,40 1,80 -
4.2 Dzialania spoleczno– ekonomiczne
32,40 32,40 17,20 17,20 -
4.3 Promocja 7,00 4,84 3,45 1,39 2,164.4 Dzialania wsróduczestników obrotuhandlowego
0,60 0,60 0,45 0,15 -
4.5 Czasowezawieszeniedzialalnosci i innerekompensatyfinansowe
- - - - -
4.6 Dzialaniainnowacyjne i inne
10,30 8,24 6,18 2,06 2,06
5. Pomoc techniczna 0,80 0,80 0,60 0,20 -Razem 330,50 249,41 178,465 70,961 81,106
9.6. Sektorowy Program Operacyjny: Transport – Gospodarka Morska (SPO - TGM)
Generalnym celem Sektorowego Programu Operacyjnego - Transport – Gospodarka Morskajest zwiekszenie spójnosci transportowej kraju oraz polepszenie dostepnosci przestrzennejmiast, obszarów i regionów Polski w ukladzie Unii Europejskiej. Realizacja SPO - TGMbedzie koncentrowala sie wokól projektów z zakresu inwestycji w infrastrukture transportowa(m.in. budowa i modernizacja systemów polaczen transportowych kolejowych i drogowych)oraz poprawy bezpieczenstwa.
Wdrazanie poszczególnych dzialan SPO - TGM bedzie finansowane z budzetu UniiEuropejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (okolo 627,2 mlneuro) oraz z krajowych srodków publicznych (okolo 265,1 mln euro).
Generalny cel SPO - TGM zostanie osiagniety poprzez realizacje nastepujacych priorytetów:
- Priorytet 1. Zrównowazony galeziowo rozwój systemu transportowego,
- Priorytet 2. Bezpieczniejsza infrastruktura drogowa,
- Priorytet 3. Pomoc techniczna.
Priorytet 1. Zrównowazony galeziowo rozwój systemu transportowego
54
Celem priorytetu pierwszego – „Zrównowazony galeziowo rozwój systemutransportowego” – jest stymulowanie rozwoju atrakcyjnej oferty przewozów kolejowych,morskich i multimodalnych poprzez wykorzystanie alternatywnych w stosunku do transportudrogowego, sposobów przemieszczania pasazerów i towarów. Chodzi tu przede wszystkim oznalezienie alternatywy dla nadmiernie intensywnego rozwoju transportu samochodowego.Zalozenia priorytetu pierwszego beda osiagniete poprzez nastepujace dzialania:
Dzialanie 1.1 – Modernizacja linii kolejowych pomiedzy aglomeracjami miejskimi i waglomeracjach miejskich.
Realizacja tego dzialania ma przede wszystkim usprawnic obsluge pasazerska w duzychmiastach i w ich sasiedztwie, glównie poprzez rozbudowe infrastruktury kolejowej sluzacejobsludze pasazerskiej w aglomeracjach miejskich. Dzialanie bedzie polegac na realizacjidwu duzych projektów – modernizacja linii kolejowych Warszawa – Lódz oraz Warszawa –Radom. Finansowaniem zostana objete przedsiewziecia dotyczace m.in. modernizacji iodwodnienia podtorza, wprowadzenia nowych urzadzen zabezpieczenia ruchu kolejowego,budowy urzadzen zmniejszajacych uciazliwosc linii dla otoczenia, zakupy nowego taborukolejowego, itd.
Beneficjent Koncowy: PKP PLK S.A.
Beneficjenci Ostateczni: uzytkownicy kolei (osoby fizyczne i prawne).
Dzialanie 1.2 – Poprawa infrastruktury dostepu do portów morskich.
Realizacja dzialania 1.2 ma na celu zapewnienie rozwoju polskich portów morskich orazpodniesienie poziomu ich konkurencyjnosci wobec innych portów baltyckich, m.in. poprzezmodernizacje i rozwój infrastruktury portowej. Cele tego dzialania zostana osiagnietepoprzez realizacje trzech poddzialan: poprawa dostepu do portów morskich od strony morza,poprawa infrastruktury w portach morskich oraz poprawa dostepu do portów morskich odstrony ladu. Dzialanie obejmuje wdrazanie projektów w rejonie portów morskich Gdanska,Gdyni, Szczecina i Swinoujscia ulatwiajacych dostep do portów od strony morza.Przedsiewziecia realizowane w ramach tego dzialania beda koncentrowaly sie m.in. namodernizacji wejsc do portów (od ladu i od morza), torów wodnych i falochronów,utworzeniu systemu lacznosci operacyjnej i sledzenia jednostek ratowniczych oraztworzeniu krajowego sytemu bezpieczenstwa zeglugi morskiej, budowie infrastruktury bazkontenerowych i centrów logistycznych, budowie i modernizacji dróg kolowych ikolejowych stanowiacych polaczenie dróg krajowych i linii kolejowych z portami morskimi.
Beneficjenci Koncowi: Urzad Morski w Gdyni, Urzad Morski w Szczecinie, ZarzadMorskiego Portu Gdansk S.A., Morska Sluzba Poszukiwania i Ratownictwa w Gdyni,Zarzad Morskiego Portu Gdansk S.A., Zarzad Morskiego Portu Gdynia S.A., ZarzadMorskich Portów Szczecin i Swinoujscie S.A., Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych iAutostrad / Gmina Miasta Gdyni.
Beneficjenci Ostateczni: uzytkownicy dróg i portów morskich (osoby fizyczne i prawne).
55
Dzialanie 1.3 – Rozwój systemów intermodalnych.
Celem dzialania 1.3 jest stworzenie sprawnego systemu przewozów ladunków róznymigaleziami transportu poprzez budowe terminali transportu kombinowanego na bazieistniejacej infrastruktury kolejowej oraz dalszy ich rozwój do postaci centrów logistycznych.Rozwój systemów intermodalnych (tj. transportu kombinowanego, polegajacego na laczeniutransportu kolejowego lub transportu morskiego z innymi galeziami transportu), nastapipoprzez budowe kolejowych i portowych terminali transportu kombinowanego oraz centrówlogistycznych. Wsparcie finansowe bedzie dotyczylo robót budowlanych tworzacychinfrastrukture terminali i centrów logistycznych (m.in. place skladowe, drogi dojazdowe,uklady torowe, magazyny oraz zakupy sprzetu sluzacego do przeladunku).
Beneficjenci Koncowi: podmioty gospodarcze wspóltworzace centra logistyczne i terminaletransportu kombinowanego.
Beneficjenci Ostateczni: uzytkownicy terminali intermodalnych (osoby fizyczne i prawne).
Priorytet 2. Bezpieczniejsza infrastruktura drogowa
Realizacja priorytetu drugiego – „Bezpieczniejsza infrastruktura drogowa” – mazapewnic poprawe bezpieczenstwa i warunków funkcjonowania transportu drogowego,glównie bezpieczenstwa ruchu drogowego i przewozów samochodowych, m.in. poprzezzwiekszenie jakosci sieci drogowej, przebudowe dróg krajowych, budowe obwodnic miast,itd. Uzupelnieniem powyzszych dzialan beda przedsiewziecia informacyjno – edukacyjne.Cele priorytetu drugiego zostana osiagniete poprzez realizacje nastepujacych dzialan:
Dzialanie 2.1 – Przebudowa dróg krajowych.Celem dzialania 2.1 jest dostosowanie stanu dróg krajowych, usytuowanych poza ustalonasiecia autostrad i dróg ekspresowych do warunków istniejacych w krajach Wspólnoty.Dzialanie polega przede wszystkim na przebudowie i modernizacji dróg krajowych (m.in.wzmocnienie nawierzchni dróg i mostów). Z zakresu wzmocnien nawierzchni na drogachkrajowych preferowane sa: odcinki dróg sieci TINA14 (wchodzace w sklad przyszlej sieciTEN15), polozone na czterech miedzynarodowych korytarzach drogowych, przebiegajacychprzez Polske oraz odcinki dróg o najwiekszym natezeniu ruchu. W ramach tego dzialaniafinansowane beda roboty budowlane zwiazane z pelnym zakresem robót drogowych (robotyziemne, przebudowa, nawierzchnia, obiekty inzynierskie, roboty sygnalizacyjne, robotyzwiazane z odwodnieniem terenu).
Beneficjent Koncowy: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.
Beneficjenci Ostateczni:
- przedsiebiorstwa transportu drogowego,- przedsiebiorstwa produkcyjne korzystajace z transportu drogowego,- indywidualni uzytkownicy dróg publicznych,
14 Od ang. Transport Infrastructure Needs Assessment – Ocena Potrzeb Infrastruktury Transportowej15 Od ang. Transeuropean Networks – Transeuropejskie Sieci Transportowe
56
- wlasciciele i zarzadcy terenów aktywnych gospodarczo lezacych w otoczeniu drogi,- ludnosc zamieszkujaca tereny w obszarze wplywu drogi (ochrona srodowiska).
Dzialanie 2.2 – Usprawnienie przejazdów przez miasta i miejscowosci.
Realizacja dzialania 2.2 ma na celu zwiekszenie plynnosci ruchu drogowego orazzmniejszenie uciazliwosci tego ruchu dla mieszkanców miast i miejscowosci oraz poprawabezpieczenstwa na drogach. Cel ten zostanie osiagniety glównie poprzez budowe obwodnicmiast i miejscowosci oraz ulic polozonych w ciagach dróg krajowych, a takze w szczególnieuzasadnionych przypadkach przebudowe przejazdów przez miasta. Przy dokonywaniuwyboru inwestycji pod uwage bedzie brane m.in. natezenie ruchu drogowego oraz lokalizacjawzdluz waznych ciagów drogowych, w tym polozonych w ramach sieci TINA.
Beneficjent Koncowy: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.
Beneficjenci Ostateczni:
- przedsiebiorstwa transportu drogowego,- przedsiebiorstwa produkcyjne korzystajace z transportu drogowego,- indywidualni uzytkownicy dróg publicznych,- wlasciciele i zarzadcy terenów aktywnych gospodarczo lezacych w otoczeniu drogi,- ludnosc zamieszkujaca tereny w obszarze wplywu drogi (ochrona srodowiska).
Dzialanie 2.3 – Wdrazanie i monitoring srodków poprawy bezpieczenstwa ruchudrogowego.
Celem dzialania 2.3 jest poprawa bezpieczenstwa ruchu w sieci dróg krajowych, m.in.poprzez rozwój systemów zarzadzania ruchem i predkoscia, wprowadzenie efektywnegoautomatycznego pomiaru predkosci i infrastruktury monitorujacej drogi oraz ratownictwa nadrogach poprzez stworzenie mozliwosci skracania czasu dojazdu na miejsce zdarzenia.W ramach dzialania beda realizowane dwa rodzaje projektów sluzace poprawiebezpieczenstwa na drogach krajowych (m.in. wprowadzenie zarzadzania ruchem i predkoscia,wprowadzenie oznakowania dróg i wyposazenia w elementy bezpieczenstwa dróg i ichotoczenia, wprowadzenie srodków nadzoru ruchu i kontroli przewozów drogowych orazsrodków z zakresu ratownictwa technicznego i chemicznego) oraz monitoringubezpieczenstwa ruchu (m.in. wdrozenie nowego systemu ewidencjonowania wypadków ikolizji drogowych).
Beneficjenci Koncowi:
- Generalna Inspekcja Dróg Krajowych i Autostrad,- Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczenstwa Ruchu Drogowego,- Komenda Glówna Policji,- Komenda Glówna Panstwowej Strazy Pozarnej,- Glóny Inspektor Transportu Drogowego.
57
Beneficjenci Ostateczni:
- przedsiebiorstwa transportu drogowego,- przedsiebiorstwa produkcyjne korzystajace z transportu drogowego,- indywidualni uzytkownicy dróg publicznych,- wlasciciele i zarzadcy terenów aktywnych gospodarczo lezacych w otoczeniu drogi,- ludnosc zamieszkujaca tereny w obszarze wplywu drogi (ochrona srodowiska).
Priorytet 3. Pomoc techniczna
Pomoc techniczna w ramach SPO - TGM bedzie realizowana w dwóch obszarach:
Dzialanie 1 – Wsparcie efektywnego zarzadzania SPO - TGM (wydatki zwiazane m.in. zprzygotowywaniem, selekcja i wyborem dzialan Programu – m.in. wsparcie informatyczne irozwijanie systemu kontroli finansowej oraz poprawa kwalifikacji osób uczestniczacych woperacjach Funduszy Strukturalnych).
Beneficjent Koncowy: Ministerstwo Infrastruktury.
Beneficjenci Ostateczni: jednostki biorace udzial we wdrazaniu Sektorowego ProgramuOperacyjnego – Transport – Gospodarka Morska.
Dzialanie 2 – Informacja i promocja operacji SPO - TGM (promocja SPO - TGM,kampania informacyjna dla potencjalnych odbiorców – wsparcie bedzie dotyczyloupowszechniania informacji i promocji interwencji Funduszy Strukturalnych oraz systemuwymiany informacji wewnatrz administracji).
Beneficjent Koncowy: Ministerstwo Infrastruktury.
Beneficjenci Ostateczni: jednostki biorace udzial we wdrazaniu Sektorowego ProgramuOperacyjnego – Transport – Gospodarka Morska.
Podmioty zaangazowane w zarzadzanie i realizacje Sektorowego ProgramuOperacyjnego – Transport – Gospodarka Morska:
Instytucja Zarzadzajaca – Ministerstwo Infrastruktury, Departament FinansowaniaInfrastruktury. Instytucja Zarzadzajaca odpowiedzialna jest za efektywne oraz prawidlowezarzadzanie i wdrazanie SPO: TGM.
Instytucja Platnicza – Ministerstwo Finansów, Departament Obslugi FunduszyPomocowych.
Instytucja koordynujaca wdrazanie Programu – Ministerstwo Gospodarki, Pracy i PolitykiSpolecznej.
58
Komitet Sterujacy – akceptuje listy projektów proponowanych do sfinansowania w ramachProgramu oraz harmonogramów ich realizacji. Utworzony przy wspóludziale MinisterstwaInfrastruktury, przewodniczy mu Podsekretarz Stanu w MI ds. Wspólpracy z UE i Finansów.
Komitet Monitorujacy SPO - TGM – zostanie utworzony w porozumieniu z InstytucjaZarzadzajaca; sprawuje nadzór nad wdrazaniem SPO – TGM.
Jednostka Monitorujaco – Kontrolna funduszu EFRR – zostanie utworzona wMinisterstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej.
Beneficjenci Ostateczni – uzytkownicy dróg, kolei, portów morskich, terminaliintermodalnych, w tym zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, przedsiebiorstwa transportudrogowego, przedsiebiorstwa produkcyjne korzystajace z transportu drogowego, wlasciciele izarzadcy terenów aktywnych gospodarczo lezacych w otoczeniu drogi, ludnosczamieszkujaca tereny w obszarze wplywu drogi.
Tabela 7. Przewidziane zródla finansowania dzialan w ramach priorytetów SPO-TGM(w milionach euro).
Kosztyogólem
Ogólemwkladpubliczny
EuropejskiFunduszRozwojuRegionalnego
Krajowywkladpubliczny
Srodkiprywatne
Priorytet Dzialania
1=2+5 2=3+4 3 4 51. Zrównowazonygaleziowo rozwójsystemutransportowego
472,00 472,00 331,80 140,20 -
1.1 Modernizacja liniikolejowych ...
291,30 291,30 204,80 86,50 -
1.2 Poprawainfrastruktury dostepudo portów morskich
150,80 150,80 106,00 34,80 -
1.3 Rozwój systemówintermodalnych
84,00 42,00 21,00 21,00 42,00
2. Bezpieczniejszainfrastrukturadrogowa
416,30 416,30 292,40 123,90 -
2.1 Przebudowa drógkrajowych
318,70 318,70 214,50 104,20 -
2.2 Usprawnienieprzejazdów przezmiasta i miejscowosci
96,70 96,70 67,90 28,80 -
2.3 Wdrazanie imonitoring srodków ...
14,20 14,20 10,00 4,20 -
3. Pomoc techniczna 4,00 4,00 3,00 1,00 -Razem 892,30 892,30 627,20 265,10 -
59
9.7. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) rozwija celeNarodowego Planu Rozwoju, okreslajac priorytety, kierunki i wysokosc srodkówprzeznaczonych na realizacje polityki regionalnej panstwa, które beda uruchamiane zudzialem Funduszy Strukturalnych w Polsce w latach 2004-2006. Realizacja ZPORRwspólfinansowana bedzie z Europejskiego Funduszu Spolecznego oraz EuropejskiegoFunduszu Rozwoju Regionalnego.
Cel strategiczny ZPORR sformulowany zostal jako tworzenie warunków wzrostukonkurencyjnosci regionów oraz przeciwdzialanie marginalizacji niektórych obszarów w takisposób, aby sprzyjac dlugofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójnosciekonomicznej, spolecznej i terytorialnej oraz integracji z Unia Europejska.
ZPORR ma charakter komplementarny w stosunku do pozostalych tzw. SektorowychProgramów Operacyjnych. Jako dokument wdrazany regionalnie, jego zadaniem bedzielikwidacja róznic i barier w rozwoju wystepujacych nie tyle na terenie calej Polski co naobszarze poszczególnych województw. Aby jak najlepiej przyczynic sie do osiagnieciapostawionych celów, budzet ZPORR podzielony zostal pomiedzy 16 województw. W ramachalokowanych srodków, wspierane beda najbardziej palace inwestycje w regionie w zakresieinfrastruktury, zasobów ludzkich i rozwoju malych i srednich przedsiebiorstw.
W zwiazku ze skuteczna realizacja celu strategicznego ZPORR, kierunki interwencjiFunduszy Strukturalnych w ramach ZPORR podzielone zostaly na trzy priorytety:
- Priorytet 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury sluzacej wzmacnianiukonkurencyjnosci regionów
- Priorytet 2. Wzmocnienie regionalnej bazy ekonomicznej oraz zasobów ludzkich
- Priorytet 3. Rozwój lokalny
Oprócz wymienionych powyzej, planowana jest takze realizacja dodatkowego priorytetupomocy technicznej.
Beneficjentami koncowymi w ramach ZPORR beda przede wszystkim samorzadywojewódzkie, powiatowe i gminne.
Priorytet 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury sluzacej wzmacnianiukonkurencyjnosci regionów.
Celem priorytetu jest wzrost atrakcyjnosci wszystkich regionów jako miejsca pracy i zycia,promocja zewnetrznych inwestycji, jak równiez wykorzystanie wlasnego potencjaluwszystkich regionów i wspomaganie dyfuzji procesów rozwojowych z istniejacych centrów
60
wzrostu na pozostale obszary kraju. Priorytet ten ukierunkowany jest na wsparcie regionalnejinfrastruktury technicznej (w tym infrastruktury spoleczenstwa informacyjnego) i spolecznej,majacej decydujace znaczenie dla perspektyw rozwojowych polskich regionów w UniiEuropejskiej.
Dzialanie 1.1 - Modernizacja i rozbudowa regionalnego ukladu drogowego.
Celem dzialania jest rozbudowa i modernizacja sieci dróg (poza drogami krajowymi), którepoprawia dostepnosc komunikacyjna regionów, umozliwia szybsze i bezpieczniejszepowiazania pomiedzy osrodkami centralnymi a pozostalymi obszarami województw.Umozliwia one dostep do sieci dróg krajowych, a takze miejskich systemów transportowych,w tym transportu publicznego w celu zwiekszenia atrakcyjnosci lokalizowania dzialalnoscigospodarczej, unikania zatloczenia na drogach oraz zmniejszenia obciazen srodowiskowych.Wsparcie dotyczyc bedzie zarówno budowy nowych, jak i wymagajacych modernizacjiodcinków dróg, mostów obwodnic miast oraz wiaduktów.
Beneficjent Koncowy: samorzady wojewódzkie, powiatowe i gminne.
Dzialanie 1.2 - Infrastruktura ochrony srodowiska
Celem dzialania jest ograniczenie ilosci zanieczyszczen w poszczególnych województwachprzedostajacych sie do powietrza, wód i gleb, poprawe stanu bezpieczenstwaprzeciwpowodziowego, zwiekszenie wykorzystania energii pochodzacej ze zródelodnawialnych, a takze poprawe zarzadzania srodowiskiem. W zakresie realizacji celu planujesie m.in. dostarczenie mieszkancom wody do picia, ograniczenie ilosci scieków komunalnychodprowadzanych do wód powierzchniowych, zmniejszenie ilosci wprowadzanych dopowietrza zanieczyszczen pylowych i gazowych, wykorzystanie odnawialnych zródel energii.
Beneficjent koncowy: samorzady wojewódzkie, powiatowe i gminne.
Dzialanie 1.3 - Regionalna infrastruktura badawczo-edukacyjna
Cel dzialania to wzmocnienie roli szkól wyzszych i osrodków naukowo-badawczychdzialajacych na terenie poszczególnych województw i przygotowanie ich do odgrywaniakluczowej roli w procesach budowy sily konkurencyjnej gospodarki. W ramach dzialaniapreferencje otrzymaja projekty dotyczace przede wszystkim budowy, rozbudowy imodernizacji oraz wyposazenia istniejacych obiektów infrastruktury spoleczno-edukacyjnej(pomieszczen dydaktycznych, bibliotek, laboratoriów, regionalnych, krajowych imiedzynarodowych instytucji posredniczacych miedzy sfera B+R i gospodarka).
Beneficjent Koncowy: samorzady wojewódzkie, powiatowe i gminne.
Dzialanie 1.4 - Zachowanie i odbudowa dziedzictwa kulturowego
Dzialanie to przyczynic sie ma do wzrostu atrakcyjnosci regionów, a w perspektywie dozwiekszenia poziomu inwestycji i pobudzenia turystyki. W ramach dzialania wspierane beda
61
obiekty o podstawowym znaczeniu dla kultury regionalnej i narodowej. Realizowane projektymaja na celu m.in. renowacje i efektywne wykorzystanie obiektów zaliczanych dodziedzictwa kulturowego, restauracje i przebudowe zabytkowych budynków oraz ichadaptacje do celów kulturalnych i rekreacyjnych.
Beneficjent Koncowy: samorzady wojewódzkie, powiatowe i gminne. Beneficjentemkoncowym moga byc takze instytucje rzadowe, stowarzyszenia, koscioly i zwiazkiwyznaniowe, firmy oraz podmioty prywatne, które sa wlascicielami gruntów i obiektówpoddanych renowacji.
Dzialanie 1.5 - Infrastruktura spoleczenstwa informacyjnego
Dzialanie to nastawione jest na rozbudowe regionalnej i lokalnej infrastruktury spoleczenstwainformacyjnego, a takze wyrównanie dysproporcji w zakresie dostepu i wykorzystaniainternetu oraz innych technik informatycznych pomiedzy regionami w Polsce i UniiEuropejskiej. W ramach dzialania wspierane beda projekty zmierzajace do poprawy dostepudo internetu, telekomunikacji, warunków dla rozwoju komunikacji.
Beneficjent Koncowy: samorzady wojewódzkie, powiatowe i gminne oraz podlegle implacówki publiczne (m.in. urzedy administracji, placówki edukacyjne, kulturalne, badawcze,ochrony zdrowia, rynku pracy)
Dzialanie 1.6 - Rozwój transportu miejskiego w aglomeracjach
Celem dzialania jest rozbudowa kompleksowych systemów komunikacji publicznej waglomeracjach warszawskiej i górnoslaskiej. Dzialanie bedzie realizowane poprzezzintegrowane projekty z zakresu publicznego transportu miejskiego wiazacego siec naziemnai podziemna w zespolona siec komunikacyjna, których elementem jest wsparcie rozbudowyintegracji transportu szynowego (tramwaj, metro, kolej dojazdowa) z innymi formamikomunikacji (porty lotnicze, komunikacja autobusowa, transport prywatny).
Beneficjent Koncowy – samorzady wojewódzkie, powiatowe i gminne z terenówaglomeracji warszawskiej i górnoslaskiej
Priorytet 2. Wzmocnienie regionalnej bazy ekonomicznej i zasobów ludzkich
Ogólnym celem tego priorytetu jest wspomaganie wzrostu regionu, przyspieszenie wzrostugospodarczego oraz tworzenie warunków dla powstawania nowych miejsc pracy.Wsparcie udzielane w ramach priorytetu z srodków Funduszy Strukturalnych i krajowychzasobów publicznych ma za zadanie m.in. uelastycznienie i zwiekszenie mobilnoscizawodowej zasobów ludzkich (w tym zwiekszenie poziomu wyksztalcenia i umiejetnoscizawodowej mieszkanców), promowanie nowych form dzialalnosci gospodarczej, poprawamozliwosci inwestycyjnych lokalnych firm oraz umiejetnosci zawodowych kadryzarzadzajacej i osób zatrudnionych, wspomaganie procesu tworzenia regionalnych systemówinnowacyjnych opartych na wspólpracy regionalnych instytucji akademickich i naukowo-
62
badawczych z lokalnymi firmami oraz podniesienie jakosci i dostepnosci zatrudnienia wregionie i wspomaganie lokalizacji nowych inwestycji zewnetrznych.
Dzialanie 2.1 - Rozwój zawodowy dostosowujacy zasoby ludzkie do potrzebregionalnego rynku pracy.
Celem dzialania jest zwiekszenie mobilnosci zawodowej mieszkanców i ich mozliwoscizatrudnienia na regionalnym rynku pracy w warunkach czlonkostwa w Unii Europejskich.Realizowane w jego ramach projekty maja na celu podniesienie wyksztalcenia i polegaly nawspieraniu lokalnych inicjatyw edukacyjnych (istotnych z punktu widzenia strategii rozwojuregionu) w zakresie rozwoju zawodowego, wynikajacych z oceny zapotrzebowania napracowników o okreslonych kwalifikacjach i analizy sytemu zatrudnienia w regionie.
Beneficjent Koncowy – samorzad/Wojewódzki Urzad Pracy. Beneficjent koncowy bedzieadresowal pomoc do grup docelowych za posrednictwem wyspecjalizowanych instytucji ipodmiotów (publiczne i prywatne szkoly wyzsze i ponadgimnazjalne, szkoly prowadzaceksztalcenie doroslych i instytucje ustawicznego ksztalcenia)
Dzialanie 2.2 - Reorientacja zawodowa
Celem dzialania jest wsparcie procesu przemian gospodarczych i ograniczenie spolecznienegatywnych skutków tego procesu w poszczególnych regionach. Realizowane w ramachdzialania projekty skupiac sie beda glównie na osobach zagrozonych utrata zatrudnienia.Projekty powinny sprzyjac przemieszczaniu sie zasobów pracy w szczególnosci do sektorauslug. Osoby zagrozone utrata zatrudnienia beda wspomagane w ramach ZPORR poprzezprojekty (m.in. szkolenia, kursy, program specjalne, staze, praktyki zawodowe, poradnictwo)majace na celu w szczególnosci zmiane kwalifikacji zawodowych.
Beneficjent Koncowy – Wojewódzki Urzad Pracy
Dzialanie 2.3 - Rozwój kadr regionalnej gospodarki
Celem dzialania jest wzrost umiejetnosci i przygotowanie kadry i pracownikówzatrudnionych w sektorach decydujacych o perspektywach rozwojowych regionów.Realizowane w ramach dzialania projekty koncentrowac sie beda glównie na dostosowaniukwalifikacji pracowników firm i przedsiebiorstw dzialajacych na rynkach lokalnych dopotrzeb i kierunków rozwoju regionu. Pomoc z srodków publicznych udzielana bedzie nadofinansowanie szkolen, stazy, kursów, pomocy doradczej w zakresie marketingu,zarzadzania oraz specjalistyczne kursy zwiazane z prowadzona dzialalnoscia.
Beneficjent koncowy – Wojewódzki Urzad Pracy. Bedzie on adresowal pomoc do grupdocelowych za posrednictwem publicznych i prywatnych szkól wyzszych iponadgimnazjalnyuch, instytucji wspierania biznesu itp.
Dzialanie 2.4 - Regionalne Strategie Innowacyjne
63
Celem dzialania jest wzmocnienie i wykorzystanie potencjalu regionalnego sektoraakademickiego i naukowo-badawczego dla rozwoju przedsiebiorczosci oraz poprawykonkurencyjnosci malych i srednich przedsiebiorstw dzialajacych na lokalnym rynku.Wynikiem dzialania powinna byc poprawa transferu technologii i know-how w regionach,wyksztalcenie i wzmocnienie postaw innowacyjnych wsród przedsiebiorców. Ponadto,stworzony zostanie system przekazywania doswiadczen, wiedzy i informacji wsród instytucjii przedsiebiorstw w zakresie innowacji.
Beneficjent Koncowy – Regionalne Instytucje Finansujace
Dzialanie 2.5 - Mikroprzedsiebiorstwa
Celem dzialania jest wzrost przedsiebiorczosci poprzez wsparcie dla zwiekszenia sie liczbynowych przedsiebiorstw poza sektorami tradycyjnymi. Dzialanie to ukierunkowane jest takzena zwiekszenie sklonnosci do podejmowania ryzyka dzialalnosci gospodarczej przezpracowników sektorów poddawanych restrukturyzacji, w szczególnosci wychodzacym zrolnictwa. W ramach dzialania wsparcie udzielanie bedzie na zintegrowane projekty (one-stop-shop approach) uruchomienia i rozwoju mikroprzedsiebiorstw z obszaru calego kraju.Srodki finansowe przeznaczone beda na wspólfinasowanie tworzenia i dalszego rozwojumikroprzedsiebiorstw (budynki, wyposazenie, materialy) poza tradycyjnymi sektoramidzialalnosci gospodarczej, na obszarach wiejskich, obszarach restrukturyzacji przemyslu orazterenach zdegradowanych. W ramach dzialania wsparcie udzielane bedzie takze przeznaczonena uslugi doradcze dla rozpoczynajacych dzialalnosc gospodarcza.
Beneficjent Koncowy: Regionalne Instytucje Finansujace. Odbiorcami pomocy przez nieprzekazywanej beda mikroprzedsiebiorstwa.
Dzialanie 2.6 - Rozwój turystyki
Celem dzialania jest zwiekszenie udzialu turystyki w tworzeniu dochodu narodowego izatrudnienia na poziomie krajowym. Dzialanie to przyczynic sie ma m.in. do zwiekszeniazagranicznej turystyki przyjazdowej do Polski oraz turystyki krajowej, promocje Polski iposzczególnych regionów, tworzenie warunków dla rozwoju i wzrostu konkurencyjnosciprzedsiebiorstw sektora turystycznego, w tym MSP. Srodki finansowe dostepne w ramachdzialania, przeznaczone zostana na wspólfinansowanie projektów dotyczacych rozwoju uslugturystycznych polegajacych m.in. na opracowaniu i realizacji kampanii reklamowych,opracowaniu biznes planu zwiazanego z wprowadzeniem produktu (pakietu produktów)turystycznego na rynek.
Beneficjent Koncowy: Regionalne Instytucje Finansujace. Odbiorcami pomocyprzekazywanej za ich posrednictwem beda m.in. male i srednie przedsiebiorstwa.
Priorytet 3. Rozwój lokalny
64
Celem tego priorytetu jest aktywizacja spoleczna gospodarcza obszarów zagrozonychmarginalizacja (obszary wiejskie, obszary koncentracji przemyslów tradycyjnych,zdegradowane spolecznie i ekonomicznie miasta i dzielnice miast oraz obszary po-przemyslowe oraz po-wojskowe), w celu umozliwienia im wlaczenia sie w procesyrozwojowe kraju i Europy. Priorytet ten ukierunkowany jest na rozwój i popraweinfrastruktury technicznej na obszarach wiejskich, a takze rozwój i poprawe infrastrukturyturystycznej i rekreacyjnej. Ponadto, planowane jest zwiekszenie mozliwosci zatrudnienia,edukacji i uslug spolecznych dla spolecznosci lokalnych, wykorzystanie potencjaluturystycznego, kulturowego, historycznego i przyrodniczego oraz zwiekszenie atrakcyjnosciobszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i inwestorów zewnetrznych. Przewiduje sie tezmozliwosc wykorzystania szans zwiazanych z realizacja inwestycji infrastrukturalnych iwsparcia dla zasobów ludzkich oraz przedsiebiorstw realizowanych w ramach priorytetu 1 i 2ZPORR.
Dzialanie 3.1 - Infrastruktura lokalna
Celem dzialania jest zwiekszenie poziomu inwestycji poprzez wsparcie rozbudowy imodernizacji lokalnej infrastruktury technicznej, turystycznej i spolecznej. W ramachdzialania, wsparcie finansowe uzyskaja projekty infrastruktury lokalnej bezposredniozwiazane ze zwiekszeniem atrakcyjnosci obszarów jako miejsca lokalizowania inwestycjifirm miejscowych i zewnetrznych. Wsparcie otrzymaja projekty dotyczace m.in. gospodarkiwodno-sciekowej, gospodarki odpadami, pozyskiwania energii poprzez tworzenie lokalnychsystemów odnawialnych zródel energii, lokalnej infrastruktury drogowej (drogi powiatowe igminne), podstawowej lokalnej infrastruktury spolecznej (szkoly, obiekty kultury).
Beneficjent Koncowy: gminy miejskie, gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie (zwylaczeniem miast powyzej 15 tys. mieszkanców w zakresie projektów dotyczacychrestrukturyzacji i rozwoju obszarów wiejskich).
Dzialanie 3.2 - Rewitalizacja obszarów zdegradowanych.
Celem dzialania jest ozywienie gospodarcze i spoleczne, w tym takze zwiekszenie potencjaluturystycznego i kulturalnego tych obszarów poprzez wsparcie kompleksowych projektówdzialan technicznych, takich jak remonty, modernizacja infrastruktury podstawowej orazrenowacja zabudowy, w tym obiektów kultury o wartosci architektonicznej i znaczeniuhistorycznym. W ramach dzialania, wsparcie zostanie udzielone takze kompleksowymprojektom rekultywacji srodowiska naturalnego powiazanych z przygotowaniem terenu doponownego wykorzystania.
Beneficjent Koncowy: samorzady gminne, wojewódzki oraz powiatowe, a takzewspóldzialajace z nimi inne podmioty.
Priorytet 4. Pomoc techniczna
Celem priorytetu pomocy technicznej jest zapewnienie wsparcia procesu wdrazania programuoraz efektywnego, zgodnego z prawem i politykami wspólnotowymi wykorzystaniafinansowego wkladu Wspólnoty oraz srodków krajowych poprzez:
65
- wzmocnienie instytucji zarzadzajacych i wdrazajacych w wypelnianiu powierzonychim zadan
- wsparcie procesu przygotowania, oceny, selekcji i monitorowania pomocy,- organizowanie systemu informacji i promocji ZPORR
Instytucja odpowiedzialna za wdrazanie dzialan pomocy technicznej na poziomie krajowymbedzie Instytucja Zarzadzajaca ZPORR usytuowana w Ministerstwie Gospodarki, Pracy iPolityki Spolecznej.Odbiorcami pomocy beda: Instytucja Zarzadzajaca, Urzedy marszalkowskie, Urzedywojewódzkie oraz instytucje wdrazajace regionalne komponenty ZPORR w poszczególnychregionach.Tabela 8. Przewidziane zródla finansowania dzialan w ramach priorytetów SPO –Pomoc Techniczna (w milionach euro).
Kosztyogólem
Ogólemwkladpubliczny
EuropejskiFunduszRozwojuRegionalnego
EuropejskiFunduszSpoleczny
Krajowywkladpubliczny
Srodkiprywatne
Priorytet Dzialania
1=2+6 2=3+5 3 4 5 61. Rozbudowa imodernizacjainfrstruktury sluzacejwzmocnieniukonkurencyjnosciregionów
2375,5 2308,3 1603,3 705,0 67,2
1.1. Modernizacja i rozbudowaregionalnego ukladu drogowego
971,2 971,2 728,4 242,8 -
1.2. Infrastruktura ochronysrodowiska
575,1 575,1 407,3 167,8 -
1.3. Regionalna infrastrukturabadawczo-edukacyjna
198,2 183,2 137,4 45,8 15,0
1.4. Zachowanie i odbudowadziedzictwa kulturowego
133,0 110,8 68,7 42,1 22,2
1.5. Infrastruktura spoleczenstwainformacyjnego
140,0 110,0 82,5 27,5 30,0
1.6. Rozwój transportu miejskiego waglomeracjach
358,0 358,0 179,0 179,0
2. Wzmocnienieregionalnej bazyekonomicznej izasobów ludzkich
1117,1 847,4 241,9 360,0 245,5 269,7
2.1. Rozwój zawodowydostosowujacy zasby ludzkie dopotrzeb regionalnego rynku pracy
255,2 229,3 172,0 57,3 25,9
2.2. Reorientacja zawodowa 168,6 161,3 121,0 40,3 7,32.3. Rozwój kadr regionalnejgospodarki
122,2 89,3 67,0 22,3 32,9
2.4. Regionalne StrategieInnowacyjne
149,3 100,8 60,6 40,2 48,5
2.5.Mikroprzedsiebiorstwa
155,5 112,8 84,6 28,2 42,7
2.6. Rozwój turystyki 266,3 153,9 96,7 57,2 112,43. Rozwój lokalny 878,3 858,3 643,7 214,6 20,0
3.1. Infrastruktura lokalna 673,3 673,3 504,9 168,4 -
3.2. Rewitalizacja obszarówzdegradowanych
205,0 185,0 138,8 46,2 20,0
4. Pomoc techniczna 27,5 27,5 20,6 6,9 -
Razem 4398,4 4041,5 2509,5 360,0 1172,0 356,9
66
9.8. Sektorowy Program Operacyjny – Pomoc Techniczna.
Realizacja SPO – Pomoc Techniczna ma na celu zapewnienie efektywnosci zarzadzaniafunduszami strukturalnymi oraz prawidlowosci interwencji i przejrzystosci operacji srodkówpomocowych, a takze podniesienie poziomu wiedzy zwiazanej z pomoca strukturalna wsródpotencjalnych beneficjentów oraz wsród ogólu spoleczenstwa. Zakres dzialan przewidzianychdo realizacji w ramach SPO – Pomoc Techniczna obejmuje dzialania przygotowawcze,monitorujace, oceniajace i kontrolne oraz z zakresu informacji i promocji, niezbedne dlawdrazania Funduszy Strukturalnych i realizowane na poziomie centralnym (na poziomiePodstaw Wsparcia Wspólnoty).
Podstawowe cele SPO – Pomoc Techniczna zostana osiagniete poprzez realizacjenastepujacych priorytetów:
- Priorytet 1. Efektywne zarzadzanie funduszami strukturalnymi,
- Priorytet 2. Informacja i promocja dzialan Funduszy Strukturalnych,
Priorytet 1. Efektywne zarzadzanie funduszami strukturalnymi
W ramach priorytetu pierwszego – „Efektywne zarzadzanie funduszami strukturalnymi”– wyodrebniono piec dzialan koncentrujacych sie na usprawnianiu systemu zarzadzaniafunduszami strukturalnymi, monitorowania, kontroli i oceny dzialan sluzacych wdrazaniuPodstaw Wsparcia Wspólnoty:
Dzialanie 1.1 - Wsparcie informatyczne,
Dzialanie 1.2 - Monitorowanie Podstaw Wsparcia Wspólnoty i ProgramówOperacyjnych,
Dzialanie 1.3 - Ocena realizacji Podstaw Wsparcia Wspólnoty i ProgramówOperacyjnych,
Dzialanie 1.4 - Rozwijanie systemu kontroli finansowej,
Dzialanie 1.5 - Poprawa kwalifikacji osób uczestniczacych w operacjach FunduszyStrukturalnych.
Priorytet 2. Informacja i promocja dzialan Funduszy Strukturalnych
W ramach priorytetu drugiego – „Informacja i promocja dzialan FunduszyStrukturalnych” – wyodrebniono dwa dzialania koncentrujace sie na wymogach nalozonychprzez przepisy rozporzadzenia Komisji Europejskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie
67
srodków informacyjnych i promocyjnych stosowanych przez Panstwa Czlonkowskieodnosnie pomocy z Funduszy Strukturalnych (1159/2000/WE):
Dzialanie 2.1 - Upowszechnienie informacji i promocja interwencji FunduszyStrukturalnych,
Dzialanie 2.2 - System wymiany informacji wewnatrz administracji.
Tabela 9. Przewidziane zródla finansowania dzialan w ramach priorytetów SPO –Pomoc Techniczna (w milionach euro).
Kosztyogólem
Ogólem wkladpubliczny
Ogólem FunduszeStrukturalne
Krajowy wkladpubliczny
Srodki prywatnePriorytet
1=2+5 2=3+4 3 4 5Efektywne zarzadzaniefunduszami strukturalnymi
22,0 22,0 16,5 5,5 0
Informacja i promocja dzialanFunduszy Strukturalnych
5 5 3,5 1,5 0
Razem 27,0 27,0 20,0 7,0 0
