D. A. G.- dissertatio,

HIsTORIAMbibliotheca

REGIAE ACADEML® ABOENsIsEXPONEN s,

Cujus PART1CULAM DECIMAM,Cons. Ampt. Facult. PhiL in Hliistri ad Auram Lyceo>

Publico examini subjiciuntAUCTOR

HENRICUsPORTHAN,

BWMJUENTIIE PROFEssOR RsG. ET ORD,

ETREsPONDENs

Matthias Castrenssi ■ i..-. (

... 'jy.i)»-;;p ■ uoj•,j,v>■ ,‘TOstroboeniensis.

In AUDITORIO MAJORI Die XVIII DecemAd. MDCCLXXXII,

». A. M. s.

ABOJE,

Impressa apud Viduam Reg, Acad Typ, J. C. Frenckeix.

THEsEs REsPONDENTIs.THEs. I. Disserentia nobis videtur merito constitui

debere inter significationem voeabulorum peraptionis scidece , quae idem indicare nonnulli statuunt Logici: nam-pe voce perceprionis intelligendum esse iplum actum pu-tamus, quo repraesentationem nobis siormamns reruroextra nos positarum ac in nos agentium; cum idea cort-tra sit effectus quidam hujus actus, vel imago quasi reiperceptae seu renraesentatae, rn mente remanero.

THEs. II. Cum veritus Logica vulgo (umatur & mnb

terialiter> ut loquuntur, &cformaliter, dissicile non est in-tellectus utro vocis bujus teniu utantur, qui illara in cer-tam & prolnbitem distinguant. Rationern virsesicet ha-bent veritatis materialiter spectatae, boc est earum ipla-rum propositiorvum, quae cum rebus ipsis conformes ha-bentur; vel.potius nostrae de iis cognitionis.

THEs. III. Incommode saltiro loquuntur, qui asse-ctus bominrbus esle comiatos asfirmant.

THEs. IV. Parurrt intelligunt quid Ciceroni signifi-cet copiose dicere, qui in verborum essundenda multitu-dine & abundantia, hanc facultatem sitam putant.

THEs. V. Morem Lexicographorum a multis im-pense lauaatum & commendatum, quo vocabula omniasecundum radices suas, seu ordine etymologico, disponunt,non modo in universum incommodum, sed etiam, quo-ties in tironum usutn talia lexica adornantur, plane ab*surdum esse, merito contendimus.

THEs. V(. Ut cognitio etymologiae vocum, in ver-bis interpretandis non raro ulum praestat haud spernen-dum; ita n sinis eidem anxie, aut etiam praecipue, inhae-rere, usu loquendi non coniiilto, & ineptum & perniciQ»sum est consilium.

THEs VII. Non sine cautlone, ilsa probancsa est re-gula vulgarium artis interpretandi magistrorum, qua nonsine gravi necessitate, a significaeione vocum propria re-cedendum esse, sciscunr.

335§. XXXI.

Fatis atque IncrementisBibliothecae nostrae hactenus ex-positis; ut praslentem quoque ejus conditionem paullo ac-curatius deseribamus superesl, quidque opis &. subsidii

sienesicia jam tum cum Caslellis ageret, destinaveratjquibus post mortem Viri meritissimi, patriae interea red-diti, frui Lyceum ccepit nsosfrum. Pecuniam videlicet1333 Tlialerorum smperialium cum triente, ea conditio-ne Academiae legavit, ut ex fructu ejus aliquot semperiiterarum studiosis, ingenii atque diligentiae quam fortu-nae ope liberaliore sussultis, annua subsidia per quinquen-nium cuique, praeberentur: Gemmis quibus dam scalptis,atque aliarum ectypis numero ultra D, arte Lippertianain rnasla alba terrea pulchre expressis; Nurnismatum, ma-xime Romanorus-nj haud spernenda collectione, additisectypis aliorum (a C. Julio Caesare ad Heraciium Impe-rat.) in cera, tenuissimis laminis stanneis obducta, ex-preflorutn* Librorutn denique egregio dono; Bibliothe-cam noslram ornavic & auxit. Inter hos Mss erant, prae-ter Epistolamm ad se a Viris Eruditis Tllustribusque, cumcivibus tum exteris, scriptarum Volumina Xlll, 4:0, at-que Commentariarnm Rasdorsii l Memaires Negociationsde Mr. de Rusdors) quos limatos politcsqne Galiice ede-re Noster paraverat, ipsum exemplar prototypum (con-ceptet) in Polio; Bibliornm Latinorum vulgatae versionisCo-dex Membranaceus, 4:0; Alenranus Arabice (codex char-taceus) 8:0; Arnbnssnde de Mr. de In Bnderie en Angleterrees anntes 1 605, 1607, 1608 & 1609, Premiere partie ,

Co-dex chartaceus in Folio, nitidissime scriptus; Turca cu-jusdnm, publicae rei consulti, Consilium de adminislrandoimperio, sultano Ibrahimo datum

,in linguam svecanam

translatum, codex chartaceus in Folio; Reeueii de diverses

336literarum studlosis jam- promittat, paueis indicemus. Prt-tnum igitur Codices quos possidet Manuscriptos recense-seimus; non illos aut multos sane, aut prirni ordinis,predove ac splendore eminentissimos, sed neque conte-&an©nd:os. tamen.,. nec omnino. qui cognoscantur diligert-

Fieces (dedies. a Mr; Guillaume de Gehebe-, par C. L. B.de stockholm ce 24 Nov. 1735), Codex chartaceus ira4:0. Accedebant ex ampiissima sua collectione varii ge-neris monumentorum Historicorum, naaxjme ad res pa-triae illustrandas pertinentium, reliquiae quaedam & sparsaiquasi fragmina, (longe maxima parte, antequam ad noschartae luae pervenirent, nescio quando aut quoinodoexcusTa,. distracta atque dispersa), Iaboriosissimi viri ma>.uu naagnam partern exscripta; e quibus duo in Folio vo-iumina, & unum in 433 consecimus. Lmpressbrum libr©-lutn circa CDL Biblistheca nostra,, liberalitari ejus acce-ptae debet volumina; quoruru vero pleraque vim magnamsquaeque continent scriptorum atque tractatuurry diverlorum,,nsinoris moLis, sed rnemorabilium ac rariorum. Interlibros hosce erant: Encyclbpedie■» ou Dictionnaire raison-ne des sciences, des Arts & des Metiers, &c;, Paris &

Neuschatel 1751-1765, Voll. XVIL Folio, cum; VollL VTabularum (Recueil des Planches ) primis,, pecuniae sum-tna ad reliqua etiam paranda,. assignata;. Le Grand DiElio-naire Historique-, —- par Mr. Louis Moreri , XVIII edition,,Tomes VIII, Amst. 1740 Folio;- item Nouveau supplementaiv Grand DiEiionnaire Historique — de Mr. L. Moreri.Tomes II. Paris 1749. Fol. DiEiionnaire Oeconomique -

—

par Mr. Noel Chomel. LE Edition, —- par A. MarretTomes II. Commercy 1741. Fol. Item supplement auDiEiionnaire Oeconomique — par M. Noel Chomel, — parMr. Pierre Ruger, Tomes II. Ib. 1741. Fol. DiEiionnaireMisioriaue — par Prosper Marcband\ Tomes II, ala Haye

337tius, indignos. 'sequemur autem in illis Iustraodis seti-cm temporis qua Bibliothecae nostrae acceslevurrt, inqueindices ejus adscripti sunt. Ac diu nullo gavisa suit siu-jusmodi Grnamerito; quod auc Jiihil simus eeneris sTAL-

1758 & 1759. Fol. Description de la Ville 'cs des Fanx-bourgs de Paris, en vingt Planches 2sc. a Paris par Jeande la Caille, 171.4 Fol. Max. Histoire generale des Egli~

ses Euangeliqu.es des VaUees de Piemont, on Vaudmses, —

par Jeai1 Leger. Leyde, 1 669 Fol. Bevita rebns ge-stis ■Clementis XI, Pontificis Mnxrmi, Libri VI, Urbini1727, Fol. Platinae Historia de vitis Pontificum Romairo-

rum. >— Coloniae 1574 Fol. Navigatio ac Itinerariurt jto.Hiig. Lbisicotani in — Indiam &c. Amflelr. 1614 Fol.Argonaiitica Gustaviana &c. Francks 1635 Fol. IVinkel-vianns Beschreibung dcr FurstentlKmer Hetzen unD Hersstld;2C. I- VI Theil; Bremeo 1697, & Caslel 1754, Fol. Ueber»setzunz -Ca' Mgeineiiien staric, die in Engelcmd —

ausgesertiget worven, — tsevtnaaeet von siegm. Jac. Baiim-garten (un5 jso. sal. semler)-, Halle 1741-1765, voll. XXlX4:0. It samlung vo» ssirldutenings Gchristen und Zusayezur Allgcm. Welchistorie, ib. 1747-1765, voll. VI. 40. Po-

des Morgenlandes, — sibcrs. von Csic.Ernst v. Windsieim. Erlangen 1754 & 1755, voll. 111, 4:0.Memoires eoncernant Csrrisiine Reine dc suede, par J. Arc-kensioltz, Tomis IV, Amst. 1751-1760, 40 splendidecompacti; Hiflorie de Re Lusignani, publicate da Heu-rico Giblet Cavalier , Libri XI, Bologna 1657, 4:0: De-ductien der unschuld Herru Johan Reinhold von Patkiil,1701, 4:0 1 scbapsiini Vindiciae Typograpsiieae, Argentor.1760, 4:0; Robect de morte voluntaria, Partes II Rintel.1736 & Marp 1753, 40; Dactyliotheca universalis, —

edidit Pbil. Dan. Lippert , Csiilias I, II, III. Lipsi 1755»1756, A 1762, 4:0; Arlumbcei arma syetica, 26Z1, 4:0;

338HANDsKIUs in praeda illa Danica reperislet (a), autRegiae Bibliothecae quae stockholmiae rristruebatur , taiiaCiinelia inprimis ckiberi existimarentur; ex qua igitur,

manu exarata aliqua nostris Aiusis ccmctderen-4ur volumina, exlpectandtim non erae, Reserri tamenaliquo modo iri hunc censiim possimt exempia operumGROTIANORUM de jsure EeUi Pticis , ae de Veritffr-te Rehgionis Cljrisiiana , quae luis ipse annotationibus,

Guri. scvllni caulae Regum heri & hodie inter se bellige-rantium, Galliae & Hispaniae,: sveciae & Feloniae, exposi-eae & expensae, 4:0; Vita: Christi nae svecorum Reginae,usque ad ejus in Brabandiam prosectionem &c. 4:0; Ca-

actere de la" Reine Christine par le R. Per e Manncr-Jdiiei, 4:0; Ti!lotJrm's ferrnons, Lond. 1703 & 1704 voll;XIV, 8 0 majore;, Le spectacle de la Nature, par Mr,1* :•Abbe .de Plttche, Paris 1745- 175:1,- voll. IX, : 12:0 maj;Ejwsd. History os the Heavehs, Lond;. 1740, voll. 11, g:o;

' £)cconoiiiisd)i 9lafrid)ten ; ( 10011 s vou Hohenthal,&cct, . Leipz. 1750 - 1765,,,v011. XV, §0; Hartmanni Hi-storia Hassiaca in comp. redacta. Pars I, 11, 111, Marp,1741, 1742 & 1746, voll. 111, 8:04 schmincke moni men-ea Hassiaca, I-IV s£(jr v Cassi 1747-1765, voll. 11, 8:0; fl-sl-- Der doe§lsdym*sauptssaDt Caslel, ib, 1767,8:0; Le soldat svedois, par Fred. spanbeim ,

. 1634, 8:0;Historia di Christiha Alessiandra, Regina di svetia, deiConte Galeazo Gualdo Prior , Vener. 1656, sto; Bibli-otheca septentrionis Eruditi, a , job. Mollero ,• Lip£3699, 8:0;: 'strtivii Bibliotheca Historica selecta, —• lo-cupletavit, Chr. Gottl. Bnder, lenae 1740, 8:0; HispanicaeInquisitionis - secretiora per Coacti. 'VrJimtm, Am-bergae 161r, 8:0; Biographia Clarica y Lond. 1750, coli.'11, 12:0; Etc; Etc; . v .

r \a\ Gsr, supra §. IV. p. att. . ■ .

339rnargini adscriptis, Vir summus ornaverat, quaeque enralibris luis reliquis in Hibliochecam Reginae immigrasle {b)videntur, inde ad nos dono transmisla (s). Operis pri»iko loco commemorati, edirio esl princeps, Paris a,1625, luci cotnmissa, apud Nicotaum Euon, 4:0; de quovolumine supra jam egimus (d). Annotasionibus quasostentat, diligerrtitis perlustratus, easdem sere esle reperi-mus, quibus secundam postea iibri editionem Auctor s>mendavit ac locupletavit, quae nondum tamen omneshie comparent. Aiterius quod nominavimus operis edi-tio tertni est, quae prioribus (insitior Es emendatior editoridicitur, ac Lugduni Bnt. ex officina Joannis Maire 163.3.,12:0 prodik. Numerosa eju3 sphalmata correxit Auctor,ac pastiiu quaedam limavic &c addidit, eadem sere, nontamen omnia, quae in Quarta Editione, (Parisi 1640 sum-«ibus seb, Cramoisy in quarta forma emisla), leguntur.Inscriptlo etiarn sibri talis ob Auctore formata hic con-spicitur, qualem illa editio habet: Hugo Grotius de Veri-tate Religionis Cbrisiiance. Editio nova > additis an.otatio-«ibus, in quibus tesiimonia [e).

Primo codice, toto matiu exarato, Bibliotliecam no-stram condecorasle significavimus (supra p. 37 sq.) Virumnaagni nominis ac summae apud nos venerationis, Lyceinostri quondam Antistitem JOHA-NNEM GEZELIUM,

{b) Csr, ARCKENHOLTZ Meni. de la Reine Chrisii-ne T. I p. 79. sq;

(c) Csr. supra' §. V. p: 2J, & 2% seq. Nec non In-dicem Bibliothecae Aboensis a. 1655 editum*

(J) §. V. p. 28 & 29, inprimis not, (s).'

(e) Csr. KOEGHERs singo otitis de Veritate sidi-s'donis: Cbristiana variis Dissertatt. iliustratus y Dissert. I,Historia Libri Grociani de V. R. C. §. 9 & io.

140Korano jiempe Arabico eleganrissime & disllsv

ictissime scripto, (puncti s voca'iibus diiigenter instructo),In forma quam vocant ,g:va majore, ligatura qualiTurcae vulgo ut-untur, e corio nigro, Charta levigata.,

esle videtur (/). A secunda sura siber inci-pit, pritna omnino praecermissa; integer caeterum aciatls bene conlervatus (g).

Postea saventiore usa fortuna, sequentibus sensiaxBibliotheqa nostra aucta suit iibris Mssi

(/) De cujus indole vid. GER. MEERMAN Do-ctor. . Pirorum ad eum siala atque objji. de Chartae vul-garis s. linea origine (Hagae Cocti, apud Nic, van Daalen.1767, ,8:0)' p. 164 & IGs. Bcc. '

(g) Descripsimus etiam supra jam -§. 'VII, p. 37 & 3s.Adponere autem hic integra .subet, quae operculi utrius-que lateri .adlcripta visuntur. Alterum igitur habet:

suseti Alcoran id) untcrsd)ricb«ner an Den inctsießlen unD i)cd)»gdasicten sercti Doctor Johan Gezelius sucem siunDert g>c.M. siun£ nerßaujset s)abc, attestire idj Isimuit, imD fiber Diegemelte 100 £D. is. ‘EOE gdmbrlidj gwitire. Stockholm d.18 Maji anno 1678 3ol;an 4])etccivirsiein m. p. Alterilateri ad-seriptum legitur: -

‘

.. Exurgat Deus & dissipentur inimici ejus, Anti-

christiani Muhamedani, & fugiant, qui oderunt eum, 'afacie ejus. - v v. : • ?

\ - Parvum hunc librumMaximae per orientem seductionis instrumentum,

oob raritatem vero »

v r'

& scriptionis papyrique elegantiam, ~

- in occidente femper in pretio habitum,‘

in septentrione rarius visum, -

141

II. AETl'OT Athoxeus tuTgs vrt(>) chaytwenuii Ksss $ejjsVete1B7«v vooriuujon > A o<y>i s£, «oi/e tvv /Jri zs'o\s T«■frig/sXc/ueia c* dg%r5 endaa Kiya L«/«AkA«> n*£i &£(*&>»pslsW co< n.iuAs§?*> o Aiyvtr'}r,$,.

AET1I Aiitiocheni Medici de cognoscendis os curandismorbis sermones sex, haslenus nusquam unquam typis excu-si. Qua tn singuks sermonivus insuiit, in primipio cujus-que hnbetur, De pondertbus & mensuris ex PAULO JE-GLVETA. Ita inscriptio» habet.

Codex Chartaceus, in Folk> r constans soliis 313; elibraria Celeb. olim apud nos Med. Prosefloris Elicc, Til-lands Bibliothecae Academiae, initio hujus seculi,. acqui-situs; perspicue Lc diligenter, totus Graece, scriptus. Con-cinet Libros sive sermones opens Aetiani VIII, IX, X,XI, XII, XIII;: quorum librorum nihil, praeter OEiavum& »ow aliquot capitir, Graece typis vulgatum hodieduraexstareerudltis notum est (b). Cura non tanttim lite-rarurrs forma scripturaeque- facies doceat, superiore secu-Jb codicem esse exaratum, sed nec plures contineat librosqnam quos primum Latine versos' edidisle JANUM COR-NARIUM, Jolorum illorum codicem Grcecum Ms. na&nt/i,

ia Finiandia suae sortis; unicum,,postquam .

/sio’ MDCXXCE a* d. 29 MajiIgnis & aquae; pericula- evaserat

Bibliothecae Acadi Abosnsis> publicaerusie

Jov Gezelius J. F.. s., Tsr.. IX & P. P:

(h) Css. FABRICIUs FM:Grane.Vol Vllsi p. aig%. HAMBERGER guucrt £(>, 111. p. 283 Iqq.

142

testetur FABRITIUs (t), ex isto ejus eodice nostrumprofluxisse verisimile videreeur, si argumen.tum etiam e-Jns rei iple nonoste-ntaretomni dubicatione superiusssipistolana nepnpe ipsius Cornarii Imperatori CAROLO V La-tine scriptam, sictio codicjs nostri lecundo comparentem,qjusrn yel eo nomine subjiciemus integram, quod hosceeosdem libros Graece edere Cornarium constituisle osten-dat; abjecisle aucem id coosilium, (de quo hactenus ni-hil rescivisle homines eruditi videntur), tum demum,cum reliquas etiam operis Aetiani partes adeptus eslet,probabile sit, quibus latine interpretandis edendisque o-peram eura postea dedisle, constat. Epistola aucem, cu-jus meminimus, exempium tale est:

lnvittiss. Imperatori, clementijjimo Casari Divo Caro*jo Qiiinto p. s. semper Augusio, Janus Cornarius Zviccci'vienjis Mediens s, D,

Quemadm odum nuper Aetium Antiochenum MedieimGraecum in latinam linguatn a nobis conversum subsacrat/ssitnce Mxijestatis Tua nomine, atque acka ex ele-mentijsi. magnificentia Tua orbi donavimus (i), mmi*

Ncrnpe primi tantum VIII Libri prodierunt Venet. 1534»in aed. haered, Aldi Manutii & Andreae AsuUni, Fo!.; &

noni aliquot capita in JO. ERstEsTI HEBENsTEs.1TTentam. Philo/. !vicd, super Aetii Amideni synopsis Medi-corum vesserum libris ossa £?c. Lrps, BreitkopG i?>7> 4:o

.

{0 1. c.(/t) Non indieat FABRlTlUs, quo anno manca haec

Latina Aetii versio a CORNARIO edita sit; paullo ve-ro ante annum 1532 prodiisse, hinc liquet. Integri ope-ris interpretatio ab eodem perfecta, Basi 1542 Fol, prod-iit, ubi JO. BAPT. MONTANI versio omnium Libro-rum Aedi a. jam 1535 Fol. lucem viderat.

143

tum quod tale munus estet quod nonnist a summo lmpera*iore £s maximo ac clsmentissimo Ccejare in martalhimusum ac uiilitatem pervenire decebat: it.a etiam nunc&undem Graecum <is sua lingua loquentem per MajestatisTu& claneutiam auctorLtateni publice evulgamus, bo-7ia spe duQi 3 ut ejus operis immenstt commoditas, velutdonum a clementia Tua prosediwi , ab omnibus pro■dignitate exciphrtur. Neque emm tne t.asiti /abaris un-quam pawiuerit, quem tum in Graco Juts hitegritativestitnenda (/), tum in iatinum convertexido impendi, si sa-iratijT. Majestas lua boc tnenm factum boni consiteri necitnprobabit, per quod Mujestas Jun bwnanutn gemis otnne

obnoxivm tsibi faciet {m). Id quod tum me ser/sijsc ac in-tellexijje prositebor, ubi dementissima Mnjestqs Tua me adalia etiam medica opera quce in maniims babemus absolvendu

in htcem edenda Majestatis Jiice gratia clementer tuebitursovebit, Vaieat sacerrima Mujestas tua. Zviccavii Bcctu-

iandice (n), Calendis septcmbribus3 Ahxio Chrisii MDXXXII.sulpicari quis possit, coslrum codicem esle iplum illud

•sxemplar quod COR.NARIUs adornaverat, preloque sub-jiciendum paraverac, quodque in Germania TILLANDsIUsacquisiverit, ac ex peregrinatione sua rediens,

(./) Itaque criticara etiam AETIO tiostrG CORNA-HIUM praestitisle opern, patet; de qua tamen, cum ali-tid nullum operis hujus Aetiani exemplar videre nobis<contigerit.s judicare nihii vasemus.

(m) Magnifice CORNARHJM deAETIO, acde hac ope-sa sua, senitsle, mirum videri debet nemini, qui non igno-raverit, inter reformatores eum scientiae Medicae in Pa-tria sua -suislej atque Medicis Arabicis & bi.ysians remo-m, Graecorum laudern atque usiim propagare diligentesstuduisle.

{nj V-ox lecta nobis dissicilis, An Foigtlandi&d

144

liuc adduxerit; sed nihil asfirmamus. Antiochehum salso»AETIUM aostrum, pro Amideno , vocari, apud erudico»jam in, consesso e(t. Quod e PAULO AEgineta , nostr»adjectum reperitur opusculum,. (pagg, codicis nostri 614-617)» de Pondcribus Menjitris ex VlI:o sumtum ejus.est Libro, Compendii Artis Medicae, cujus edittonera Ba-sileensem (ap. Andr. Cratandrum 1528 Fol.) Bibliothecaenostra Academica possidet..

III. PAULI JUUsTF.N, Episcopi' quondarrc AboensisExplicatio (si ut ip(e habet Fragmenta in cxplkationevi}Evangeliorum Dominicaliutu £7 pnecipuorum sesiorum, utvocant, (vulga PosiiUu) } Latine conicripta. Codex Char-eaceus in 4:0, Ipsum Auctoris esle autographum. putatur:neque- forma literarum repugnat. In sine cseesle aliquidlvidetur, aut male certe liber tractatus eslr. Dedicatur //o-norabilibus. juxta ac discretis viris Dnminis EcclesiarumPasioribus, sacessanis aliis quibuscimque verii Dei Mini-strisFiniahdensiJxus- Epistolae hcic subscriptum legitur: Pau-lus J-uusien Episcopus Atboensis haec in Metropoli Muscovi-tarum Anno Domim 1570-, Deo adjuvante conscripsit (0 )lIn illa praesatione, cum breviter conditionem depingitReligionis, in Finlandia ante z6 aut circiter annos (tera-pore Papistico), & mutatam ejus faciem per reformatio-jiem, Rege GUsTAVO I duce perfectam; tum consiiium-suum iibri hujus consiciendi exponit, monitaque sacer-dooibus subministrar, & praecepta offici! lui lapienter acdiligenter adminislrandk, praeclara. Docet se, cum haecscriberet, ante 33 annos ad sacros ordines Ecclesice mi-nifierium ajsumtum suille, & 19 agt annum posiquam Epi-Jcopi mumts sibi concrediium esset,. Pro tempore quo lcrl-

(«) De Infelici hoc itinere Russico qui plene edoee-ri cupit, consulat: Narrationem ejus propriam de hac suaLegatione} qoam Dissertat. Acadern, a, 1775 hic edidimus.

145

psit, liber non male campositus est, ac cum de erudiJtione, tum de pietate & diligentia Auctoris siaud dudispraebet tcstimonia {p).

IV. Codex chartaceus in 4:0, soliis constans 199,varia conrinens, ad res & jus patriae &c. pertinentia,Primo looo cosDparent Constrtutiones Academiae (Upsalien-sis) aR. GUsTAVO ADOLPHO a. 1625 sancitae. De-inde alia quaedam subjunguntur Edicta Regia* ut: 2. K.Erio XIV°.s Hoss-Arlick!ar (qul in collectione scbviedemunni-ana, Kongl. smvgar — angaeii&e.Justitiae och Executions-Ar ndcr !c typis vulgati leguntur, p. 34); 3. K. Gostasss

-r stk, ( schnedem. 1. c. p. 15); 4. K. Gostasss stadgaMcd R> ksens bcjluten i Wexio (IX tantum articuli, csr.infra p. 149, n. n); 4. Then ordning soni giordcs i Wa-steLahs A:o .1520 (1527, v. Banzii Inv. Eccl. sviog, p.221); 6. K, Johans Gakvzrdtt (schmedeman p. 43.); 7.Krigzarcickler utl)i K. Johans tidh giorde och brukeve, och>as — K. Karl — osswessedde och sorbettrede urhi skossdelhen 5 Maji a. D. 1599; 8. K- Carl IX:6 Hos-Arslcklar;( schmedem&n p.85); 9. K. Cari IX:g ( ib. p. 95,«bi tamen Prooemium desideratur, quod in nostra est codi-ce). Art. 43 &c. desi 10. Then swensta sJbrctt och skep;«Arcicklar (v. insr. p. 150, u. 20); 11. K. Garls (Visl) Hoss»artickler (Vid. Hadorphs Bih, Til Biarkoa rdcren p. 12.K. Carls Hampne skrch cujus tamen Articuli XUI-XXII1 de-liderantur;; 14 Formulae & consilia varia Medica & Oe-conomica, ctrca medium superioris seculi collecta, ine-pta pleraque, pro more hujnsrnodi collectionum, & va-na? 15-25 Esterae quaedam Regum GUsTAVI 1, JOHAN-

{p) Quaedam de hoc opere, «ejusqne methodo &

pretio habet Cl. M. ERiCUs TULINDBERG in Hi/tono-la Concioniun sacrur. Fennicarum , Diss. Ac. Ao 1781 hicAboae euita, P. pr, §. III; etiam ib. §. II, AOC. (e).

146NIs IH & CAROLI IX T ad res Ecclesiasticas pertinentej-y& maxime ad sacerdotum reditus confirmandus; 26, 27Literae binae Episcopi Aboenssi (s) Erici Erici F, ad Cle-rum, Larine (criptae, (altera data, ut subscriptro babet»ex Tujculam nosira sorola y XII Cal. sept. A:o Cbr¥

MDXClj altera Aboa d. 26 Martii A 1595); 29. PAU-LI yUUsTEN Episeopi Aboensis Catnlagus A Ovdinariasuccessio Episcoporum Ftnlandensium / eujus prima pars, abinitio ad XX usque Episcopum ( Magntivi Nieolai de sar-kilax), rnanu Henrici Isiaci E. Breuneri y scripta estg,anno, ut ipse indicavit 1650» posterior vero, a nomina-so modo Episcopo seriern persequens, antiquioris scri-ptoris, auctorique aetate proximi, manum ostentat, ejus-dem ut videtur, qui nomerr prodit suum itr annotatiun-eula vitae Episc. Arvidi Kurck (objecta; ubi nempe Au-ctor Chronici mentionem injicit ssohannis Westgatsbi, Prae-seci reditmm Episcopalium , post obitum Episcopi consti-tuti, hanc notam, lepidam sane, eadem manu qua tex-tus exaratus est, snbscriptam, In nostro exemplo reperi-re licet: Eo tempore quo ego Michall stuuth eram in ser-vimine ssoannis Wesgoti in Wexo y ab illms ore audiviverbti talia. TH jag war i Biscvps stad , sZ uphar jag nA-gre penningar ass presterne sdr rheres vachte barn. som iagkom frain sor Gostass med che pemungar, sporde hairhwad peimmgar the sculie wara? Jag sade hwarsore khe wo»ro uphiirne ass prestema. swarade Konungen: mevan thepemiingar are hiss kompm, sZ md ts>e har wara; men HZr estter scal thet icke sssssee, iuan prester scola hasswa lheres ach»ka hiistrnr. In sine adjecir rurssim Brennerus EpiscoposXXVII Paulum Jnusien, &. XXVIII Ericitm Erici, de quaeannotac eum inauguratum suisse d. 8 sept. a.. 158Z zo.

(q) In priore vocat se: Ericitm Erici, Divina Prcvi-dentiaEpiscopum Aboensem; in akera additur: $c IViburgensis:.

147

. isinei Ereimeri Pastoris in ©{stupro Concio s. quam ha-buit Walae, cum huic natali luo loco valediceret, ad curamdictae EcdesiaeKyroensis capessendam abiturus, cum duobusaliis (ejusdem?) o-pusculis homileticis, Fennice conlcriptis.33. Gustas Adolphs Privilegier for DsiDDerjsapet ocs) slDdn>gis ie Nyksipings 01ottD. tojan, 1612. (1 B Oct. 1617). 34,Gustas Adolphs ,&Tig»<slcticsl'ic; quorum tamen initium, adArticulum usque 29 , desideratur. Codicis hujus Bremerianipartes antiquiores, oiirti, ante eum, ad Pastorem aliquemEccl. Alandensem pertinuisle videntur, in cujus usum par-ticularem collectas suisle, non obscure produnt.

V. Utsoulig 25effrismng osvvcc ssartztste 23erpvc«rctenorb bc bemib'lnmsdicte 2>ooF< od; e Processer, esterepen crsarenhet upsatt as HERMAN DIEDRICH sPO~RING Med. Do&. cs Prof, Abdins Volumen chartace-um in solio, nitide scriptum & 'compactum. Dono Au-ctoris Bibliothecae noslrae accestit (r). Capitibus conflatXV, quorum indicem adponemus. I. C. Olli -£>avs?en Igemen. 11. C. £mi grusmoima paosce |)ars«n, 111. C. Ontgriisiroena pd nebee djathen ocs) sßammetebcrg. IV. C. Ont«25aos * cdj - rcdrsen. V, C. Om od)lidjteno vrdssanDe.VI. C. Om 9ldjt- smdltningen. VII. C. Om oi(s)PerDvisnm*gen. VIII C. Om §rpcsj-glbton3 upsmdstanDe tis bsp. IX C,Om oilfro«rbrdmirngcm X C. Om 95lptmr<5seiiDct pd >sat*|en, XI C. NOm oteinsmdstiiingen odj Drisningen,. samt Det*as tisgstanDe Poppae XII C, Om roto sau*tenti)ah XIII C, Om roto gautctsbetg;

(r) Fronti adscriptum, Auctoris manu, legitur:ta mie ringc Ungdoms arbcte constacrerar jaq Ksngl. Acads-rniens Bibliothsh i Abo; II D. sporing." Conseripferacnempe hoc opus, cum peregrrnaretur in Germania, circa a,1725, cumque metalli hujus accurate cognoscendi, iis ipsijk>cis eornuiorans, occailoiiera haberet locupletissimam.

148

XIV C. Om pZ Hartzen. XV C Om sRm*melsbcrgijk.! Hytle Rrocessen. Gpus Tabulis XX illustraturauctoris manu pulchre delineatis; praeter computationtvm& rationum tabulas plurimas, partim scriptas, partim ty-pis exprestas aeque voiumitii huic adjectas.

VI. Codex Chartaceus in Folio, constans soliis 217quam Bibliothecae nostrae dono dedit Ampl. MYRIN (cr.supra §. XXIV. p. 112). Continet 1:0 Aonung Goslasss<Lhr6nicha Illud nempe Chronicon, cuius auctorem esseViri eruditi docent Episicopum quondam Arosieniem PE-TRUM ANDREAE NIGRUM s! ©vuart; quod compac-tio nostri exempli cum notis a Nobilissi A CELsE (s)diligentjssime traditis, manisestum secit. Inprimis cu-rnexerhplo quod posledit Reverendissi Archi-Ep. ER. BEN-ZELIIJs, F. exacte nostrum convenk (t). Caeterum di-ligenter Icriprum est, ac integrum. 2:0 Acta co-nventusinter Commissarios svecicos & Danicos in Hallanclia, pro-pe urbem Kongsbacka, ad 1'lakcback (vel Flakejioblck) .scjFombedaal

, A:no 1591, diebus 12-17 mensis Augusti, in-stituti, ad tollendas quae inter utrumque Regnum postpacem stetiaensem obv.ersatae sunt lites ac querelas.QUO conventu altum est apud Historicos noslros silenti-um. Danici meminerunt: (Csr. GEBHARDI Gssch. dcrKo«nigr. D<iluumark d. Norw. II Th. p. 920.) Niliil autem, utsaepe alias, hic peractum. Legati nominantur: a partesvecica Cbrister Gabrielsson (Oxenstierua) til steninge, BengtR/bbingb til Fremiestad & Joran Erichsson (Ulssparre) til()/jeriJt, (de quibus csr. sTIERNMAN Hosi? Muine, ID. p. 132, 294, & 243.); a parte Danica Nils Kans tilTorupguurd, Jurgeti Rosencrantz til Rosenholm & Munderup

is) Vid. Cei. GJORVELL itengl. Bibliothekets J)anO»lingar, I sßan&. I p. 6 sq. ■ - •; -V;

‘

- '• (*) 1. c. p. 7* -

-

149

parslergtil Hagesbolm. 3, (£|jenii «£WstsellsCt Truidt WszimigiouDe i stockholmanno 153.4; quod scriptum impr. legitur a»,pud ER, TEGEL it. Gustaits Jpjgoina,Part. 11. p. 13, seqq. 4.Tituli quidam Legis Municipalis, qualis comparet in editiones. 1618, K. GUsTAVI ADOLPHI auctoritate munita. s.oa<tij* itommgl) Etichs tsien siorton&es «pijiorui. Cujus quis sitauctor,. ignoro-. Initium autem hujusmodi esl: Anno--1560 ?}}d)adig Dag utsit ossd?ctm assompnaDe i (stibi Deuotornu'd)tigssc >£)6glwnc odj roiDtbei'd:nDe siiuste ody dperce>|)ev onjetig,es @s6ts)cg odj) 9iCenDcg itoming. s()ecmore ude «£)6grte sand it. dljldige sal)ut baca >c. Per-jseqaitur gesta Regis ad sinem anni 1563 (d. 22. Dee,).Finit hoc modo: ocDati mi Claudius Collard Ijabe besom<‘met s6c:&e 01ott ocsssiaD tsjir,. cd>- Porget'ne mest unDersdtbeic#m syaDe smotit od) sianDganaity o<£ enDogs) berpd senDt gssiler»’isrd sigi), tl gas sbr;Ce Claudius- sigjj tis siisctsicct, : troDDemijjecligenn samme o'tser ssulle .ljolto& 6. Olai Petri., sdc*sse Jti)ctiol)ecDc6 vriD otoua itprscm i: otod)oltu7 omdni?<»Chronica. Exemplum mancum, quod initio anni, 1303deficit. 7. Wasterahs Recess de A:o 15:35 (idem videturesse edictum, quod apud schmersemammm E. c. p.: r voca- -tur: Westeras- ototga effo 1528? übi tamen nonnisi 18articuli habentur, qui hic. numerantur 23). 8. §l. JohansOrdinantia om syoom&T, DjiivssiutanDe 2t. {scbmedem. p. 67).9. «gimlg, Caris sorndmfle sosmdringar emot ndgce as Dem-(om uti 9ti)sscris 3*vaDs> sjaswa btissaDe roadc k. (Impr. a-pud JVerving 23il)aiig ti( Jt. sigismunds od) Cari IXdPjjstoricr, p. 157). 10. it ErichMagnussonffl. ns93ommeen?) 4Mvtitslav, som Laii od> sussetis £Kdbl> ssa&gahe i stockholmdc cster,®uDj. bbrb 1407 ds. Carbatinae: DagJ). n. it. G-stasFs ffrtDga meD

‘ stijsseiis sidDj 0$ otdnt)erness bcjlut iWexio, articuHX. p 6, vocat Nykopings recess, 1

12. s. Gustas Erichsons ©dcDjrdtt D. 5 Mart. {schmedem.p, 15. d. 16 Oct.) 1544. 13» it- Erich. XIV;* ©dcbjrdfl.

150

(schtned. p. 34). 14. Cari IX ssJsrbjrats. (schmed. p,51 > )._ 15, it Maghiis',(oriiesis) .©drsyratt { vid. idadorsihtis 33idvs6a vdtten, p. 8). 16. Dm <£roueii«s dgentom femRetine blgs tislaoD uti■ &.Magni rip, A:o 1282; de samosbillo Decreto Comitiali «gKlge 2laDs b stnt. 17.sot om jot&esaset mdcsianbe; ignoti auctoris, ig. De variaratione monetae svecicae, ad annum'usque 1482. 1-9.Johans iitiigj slrtustar; jam indicati supra p. 105, n. 7.20. sl)en'oiv)ensc oj6rdtt od) ©sips B!rtssi uri stocksi.D2O Jun. 1570 sammcmidrtC/ odj ass6cbdttrate, 21. Cari IX:6 «£)uuse' opns drDning. 22.s6rspnis dl oroctige6 £agl>-, qualem typis editam non me-mini me vidisle. 23. Annotationes quaedam Juridicae. 24.M. Gustas Adolphs resolution od> sarslaring pd De p unctor(om £>. it. sDht avo as Deu ds. -jooscdtt bsaecramraaitaDc. scockh.si. 13 Jun. j615 {scbmed. p. 163). 25. Varia scita & respon-'(a juridica. '26. R. Gustavi Adolphi Privilegia AcademiaeUpsalieiVsi data, Id. 25 Jun. 1625. , 28. Mh «p sKcgcving*forma, dat. Stockholm d. 3 Nov. 1660. (v. stiernmanstiagars od) tTlotme bcssut k. I! £>d p. 1340 sqq). 29.sßisstnsl :o.wDga:.som sallat Calmare recess, Jjroilstn ssasigasi 1

. sili/ miCaimarstse.ssarssiolomaei astoti A;014 g 3 [Hadorph p.59);- sequunmr Codices quos ■ Bibliotheca, nostra singulari

munisicentiae desiet lllustrissi R. R. senatoris L. B, CA-ROJJ JIHRMELIN (csr. supra §. XXVII. p. 120 sq.). VI!. Codex chartaceus in. solio, Germanice scriptus,Res continet Prusficas, ab anno isll ad 1529 gsistas, fix-| petisis iis ’ quae de sIMONIs G UN A U de Tockelmit „

Monachi Dominicam Chronica rerum Prusficarum typispunquamX vulgaro, docet,. CRIsTOPH. HARTKNOCH

- (sisi;miD : 9tsucts OjovreDe, sio!. 8.) silius partem<;sle .operis credas.. Polonis savet auctor; Lutheranis in-sensissiraus est. Trallatus, ut vocat, opus silum di-spesclr. Argumenta Tractatuum XX, XXI exacte eum