GIÁO ÁN LÝ THUYẾT

I. PHẦN GIỚI THIỆU:

Khoa : Cơ bản – Bộ môn Giáo dục chính trị

Môn học : Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin

Đối tượng học viên : Sinh viên đại học chính quy

Tên bài giảng: Những vấn đề chính trị - xã hội có tính quy luật trong tiến

trình cách mạng xã hội chủ nghĩa

Tên giảng viên: Hoàng Trung Dũng

Số tiết: 3 tiết

Thời gian: 180 phút

1. Vị trí:

Chương VIII, phần thứ 3 của môn học

2. Nội dung chính:

- Vấn đề dân tộc và nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc

giải quyết vấn đề dân tộc

- Vấn đề tôn giáo và nguyên tắc cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin trong

việc giải quyết vấn đề tôn giáo

II. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU CỦA BÀI HỌC:

1. MỤC ĐÍCH:

- Giúp sinh viên hiểu được những kiến thức chung, cơ bản nhất về dân tộc,

tôn giáo, giải quyết vấn đề dân tộc, tôn giáo theo quan điểm của chủ nghĩa

Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm, chính sách của Đảng,

Nhà nước ta hiện nay

- Nâng cao ý thức, trách nhiệm, chất lượng, hiệu quả quán triệt, tuyên

truyền, thực hiện quan điểm, chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng , Nhà

nước ta, cảnh giác đấu tranh hòng chống sự lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo

của các thế lực thù địch

2. YÊU CẦU:

Sinh viên phải nắm được:

- Khái niệm và những đặc trưng cơ bản của dân tộc

- Hai xu hướng phát triển của các dân tộc và vấn đề dân tộc trong xây dựng

chủ nghĩa xã hội

- Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết

vấn đề dân tộc

- Khái niệm tôn giáo

- Vấn đề tôn giáo trong tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội

- Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin trong việc giải quyết

vấn đề tôn giáo

III. CHUẨN BỊ

1. Giáo viên

- Đề cương bài giảng, giáo trình môn học

- Chuẩn bị phương tiện, đồ dùng dạy học

- Dự kiến hình thức, phương pháp đánh giá kiến thức, kỹ năng của sinh viên:

2. Học sinh

- Những kiến thức và kinh nghiệm liên quan đến bài học

- Tài liệu học tập; dụng cụ học tập

IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:

1. Ổn định tổ chức (thời gian: 5 phút):

- Kiểm tra sĩ số lớp học

2. Bài mới:

Đặt vấn đề vào bài mới:

- Trò chơi giải ô chữ liên quan đến chủ dân tộc và tôn giáo

Nội dung và phương pháp:

Nội dung

Thời

gian

(phút)

Phương

pháp

Các hoạt động của giáo

viên và học sinh

Thảo

luận

Giáo viên Học sinh

Ổn định tổ chức

Chương VIII

NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH TRỊ

– XÃ HỘI CÓ TÍNH QUY

LUẬT TRONG TIẾN TRÌNH

CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ

NGHĨA

*Đặt vấn đề vào bài mới

- Trò chơi giải ô chữ liên

quan đến chủ dân tộc và tôn

giáo

III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

DÂN TỘC VÀ TÔN GIÁO

1. Vấn đề dân tộc và nguyên

tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-

Lênin trong việc giải quyết vấn

đề dân tộc

a. Khái niệm và những đặc

trưng cơ bản của dân tộc

3 tiết

15’

60’

10’

5’

-Giảng

giải,

minh

họa

-Nêu vấn

đề

- Nghiên

- GV trình

bày tri thức,

cách thức

hành động

bằng cách

giảng giải,

minh họa

theo một

trình tự nhất

định

- GV nêu vấn

đề

- GV cho đề

- Tiếp thu, tái

hiện những tri

thức

- SV tự lực,

sáng tạo giải

quyết vấn đề

- SV nghiên

- Giải

quyết

những

câu hỏi

của SV

- đánh

giá kết

quả

nghiên

cứu

của SV

- Khái niệm dân tộc

- Các đặc trưng cơ bản

của dân tộc

b. Hai xu hướng phát triển

của các dân tộc và vấn đề dân

tộc trong xây dựng chủ nghĩa

xã hội

c. Những nguyên tắc cơ bản

của chủ nghĩa Mác-Lênin

trong việc giải quyết vấn đề

dân tộc

2. Vấn đề tôn giáo và

nguyên tắc cơ bản của Chủ

nghĩa Mác - Lênin trong

việc giải quyết vấn đề tôn

giáo

a. Khái niệm tôn giáo

b. Vấn đề tôn giáo trong tiến

trình xây dựng chủ nghĩa xã

hội

c. Những nguyên tắc cơ bản

của chủ nghĩa Mác – Lênin

trong việc giải quyết vấn đề

tôn giáo

25’

25’

40’

10’

15’

15’

cứu

- Nghiên cứu

tài, nội dung

và gợi ý

- GV cho đề tài, nội dung và gợi ý

cứu qua các

bước (GV

hướng dẫn)

- SV nghiên cứu qua các bước (GV hướng dẫn)

4. Củng cố bài học:

(Nội dung, phương pháp, thời gian,…)

5. Giao nhiệm vụ về nhà cho học sinh:

Câu hỏi, bài tập, chuẩn bị kiến thức bài mới

6. Tài liệu tham khảo:

- Giáo trình môn: những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin,

NXB chính trị quốc gia 2009

- Giáo trình môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học, NXB chính trị quốc gia

2007

- Văn kiện Đảng Cộng sản Việt Nam lần IX, X

- Về xu hướng công nhân hóa ở nước ta hiện nay, T.S Nguyễn An Ninh,

NXB chính trị quốc gia, 2007

- Các bài viết trên tạp chí Đảng Cộng sản; Tạp chí lý luận chính trị; Báo

điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Báo Nhân dân…

HÀ NỘI, ngày...... tháng ..... năm 2013

Tổ bộ môn thông qua Người soạn bài

(ký tên và đóng dấu) (ký và ghi rõ họ tên)

Chương VIII

NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH TRỊ – XÃ HỘI CÓ TÍNH QUY LUẬT

TRONG TIẾN TRÌNH CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

Ngày nay vấn đề dân tộc đang trở thành một vấn đề hết sức nhậy cảm tại

nhiều nơi trên thế giới và ở nước ta. Quan hệ giai cấp và quan hệ dân tộc có

tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến sự định hướng phát triển bền vững về các

lĩnh vực kinh tế chính trị xã hội .

Sự phát triển mạnh mẽ của nền văn minh nhân loại đặc biệt là sự phát triển

của công nghệ thông tin làm cho các dân tộc có xu hướng xích lại gần nhau.

Mặt khác trình độ khoa học kỹ thuật phát triển cũng làm cho mối liên hệ qua

lại gữa các dân tộc , bộ tộc tăng lên tạo điều kiện cho sự bảo lưu và phát

triển nhiều nét riêng biệt trong bản sắc của mỗi dân tộc, bộ tộc. Sự phát triển

thống nhất trong mâu thuẫn giữa hai xu hướng đó làm xuất hiện hàng loạt

vấn đề cần giải quyết liên quan đến vận mệnh từng dân tộc và đụng chạm

đến mối quan hệ gữa các dân tộc. Đặc biệt, những năm gần đây, với những

biến động lớn trong đời sống chính trị -xã hội trên thế giới; vấn đề dân tộc

mà trọng tâm là các quan hệ dân tộc cũng diễn biến rất đa dạng và phức tạp.

III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ TÔN GIÁO

1. Vấn đề dân tộc và nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin

trong việc giải quyết vấn đề dân tộc

a. Khái niệm và những đặc trưng cơ bản của dân tộc

- Khái niệm dân tộc

Theo anh chị hiểu thế nào về dân tộc?

Dân tộc là sản phẩm của một quá trình phát triển lâu dài của xã hội loài

người. Trước khi dân tộc xuất hiện, loài người đã trải qua những hình thức

cộng đồng từ thấp đến cao: thị tộc, bộ lạc, bộ tộc.

Ở phương Tây, dân tộc xuất hiện khi phương thức sản xuất tư bản chủ

nghĩa được xác lập và thay thế vai trò của phương thức sản xuất phong kiến.

Ở một số nước phương Đông, do tác động của hoàn cảnh mang tính đặc

thù, đặc biệt do sự thúc đẩy của quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước,

dân tộc đã hình thành trước khi chủ nghĩa tư bản được xác lập.

Cho đến nay, khái niệm dân tộc được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau,

trong đó có hai nghĩa được dùng phổ biến nhất:

+Một là, chỉ cộng đồng người có mối liên hệ chặt chẽ và bền vững, có

sinh hoạt kinh tế chung, có ngôn ngữ riêng và những nét văn hóa đặc thù;

xuất hiện sau bộ lạc, bộ tộc; kế thừa phát triển cao hơn những nhân tố tộc

người ở bộ lạc, bộ tộc và thể hiện thành ý thức tự giác tộc người của dân cư

cộng đồng đó.

Với nghĩa này, dân tộc là một bộ phận của quốc gia như dân tộc

Kinh, Tày, Nùng, Êđê, Bana,... ở nước ta.

+Hai là, chỉ một cộng đồng người ổn định hợp thành nhân dân một

nước, có lãnh thổ quốc gia, nền kinh tế thống nhất, quốc ngữ chung và ý

thức về sự thống nhất quốc gia của mình, gắn bó với nhau bởi lợi ích chính

trị, kinh tế, truyền thống văn hóa và truyền thống đấu tranh chung trong

suốt quá trình lịch sử lâu dài dựng nước và giữ nước.

Ví dụ: dân tộc Việt Nam, Trung Hoa, Hoa Kì,...

Với nghĩa thứ nhất, dân tộc là một bộ phận của quốc gia, với nghĩa thứ hai,

dân tộc là toàn bộ nhân dân của quốc gia đó – quốc gia dân tộc.

Tuy nhiên, chỉ khi đặt nó bên cạnh nghĩa thứ hai, trong mối liên hệ với

nghĩa thứ hai thì sắc thái nội dung của nó mới bộc lộ đầy đủ.

- Các đặc trưng cơ bản của dân tộc

? Theo anh chị dân tộc có những đặc trưng cơ bản nào

+ Về kinh tế: Có chung một phương thức sinh hoạt kinh tế. Đây là đặc

trưng quan trọng nhất của dân tộc. Các mối quan hệ kinh tế là cơ sở liên kết

các bộ phận, các thành viên của dân tộc, tạo nên nền tảng vững chắc của

cộng đồng dân tộc.

+ Về lãnh thổ: Cư trú tập trung trên một vùng lãnh thổ của một quốc

gia hoặc cư trú đan xen với nhiều dân tộc anh em.

+ Về ngôn ngữ : Có ngôn ngữ riêng và có thể có chữ viết riêng (trên cơ

sở ngôn ngữ chung của quốc gia) làm công cụ giao tiếp trên mọi lĩnh vực

của đời sống xã hội.

+ Về văn hóa: Có nét tâm lý riêng (tâm lý dân tộc) biểu hiện kết tinh

trong nền văn hóa dân tộc và tạo nên bản sắc riêng của nền văn hóa dân tộc,

gắn bó với nền văn hóa của cả cộng đồng các dân tộc (quốc gia dân tộc).

Như vậy, cộng đồng người ổn định chỉ trở thành dân tộc khi có đủ các

đặc trưng trên, các đặc trưng của dân tộc là một chỉnh thể gắn bó chặt chẽ

với nhau, đồng thời mỗi đặc trưng có một vị trí xác định.

Trên thực tế, nhân tố dân tộc được biểu hiện trong văn hoá, ngôn ngữ,

phong tục, tập quán,... Tức là yếu tố văn hoá - tâm lí để phân biệt cộng đồng

dân tộc, là căn cứ chủ yếu để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác.

b. Hai xu hướng phát triển của các dân tộc và vấn đề dân tộc trong

xây dựng chủ nghĩa xã hội

- Xu hướng thứ nhất:

? Anh chị hãy cho biết nguyên nhân các dân tộc muốn tách ra để

thành lập các quốc gia độc lập

Do sự thức tỉnh, sự trưởng thành của ý thức dân tộc mà các cộng đồng

dân cư muốn tách ra để xác lập các cộng đồng dân tộc độc lập.

- Xu hướng thứ hai:

? Anh chị hãy cho biết nguyên nhân và mục đích của các quốc gia

liên hiệp lại với nhau

Các dân tộc trong từng quốc gia, thậm chí các dân tộc ở nhiều quốc gia

muốn liên hiệp lại với nhau.

Trong điều kiện của chủ nghĩa đế quốc, sự vận động của hai xu hướng

trên gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại. Xu hướng các dân tộc xích lại gần

nhau trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng bị chủ nghĩa đế quốc phủ nhận, thay

vào đó là những khối liên hiệp với sự áp đặt, thống trị của chủ nghĩa đế quốc

nhằm áp bức, bóc lột các dân tộc còn nghèo nàn, lạc hậu.

Hai xu hướng khách quan của phong trào dân tộc do V.I.Lênin phát

hiện đang phát huy tác dụng trong thời đại ngày nay với những biểu hiện rất

phong phú và đa dạng.

* Xét trên phạm vi các quốc gia xã hội chủ nghĩa có nhiều dân tộc:

- Xu hướng thứ nhất biểu hiện trong sự nổ lực của từng dân tộc để đi tới

sự tự chủ và phồn vinh của bản thân dân tộc mình.

Xu hướng thứ hai tạo nên sự thúc đẩy mạnh mẽ để các dân tộc trong

cộng đồng quốc gia xích lại gần nhau hơn, hòa hợp với nhau ở mức độ cao

hơn trong mọi lĩnh vực của đời sống.

Hai xu hướng phát huy tác động cùng chiều, bổ sung hỗ trợ cho nhau

và diễn ra trong từng dân tộc, trong cả cộng đồng quốc gia và đến tất cả các

quan hệ dân tộc. Sự xích lại gần nhau trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng giữa

các dân tộc sẽ tạo điều kiện cho từng dân tộc đi nhanh tới sự tự chủ và phồn

vinh. Trong chế độ xã hội chủ nghĩa, cả hai xu hướng trên đều loại trừ các tư

tưởng và hành vi kỳ thị dân tộc, chia rẽ dân tộc, tự ti dân tộc, dân tộc hẹp

hòi, xung đột dân tộc.

- Tóm lại, các dân tộc ngoài việc hội nhập còn phải tìm các giải pháp

hữu hiệu để giữ gìn và phát huy bản sắc của dân tộc mình. Chính sách đối

ngoại của Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định “giữ vững độc lập tự chủ

đi đôi với mở rộng hợp tác quốc tế, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ

đối ngoại” là nguyên tắc thống nhất của đường lối đối ngoại của Đảng và

Nhà nước Việt Nam.( Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần 8 của

Đảng,1996,tr.84 )

c. Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc

giải quyết vấn đề dân tộc

? Theo các anh chị thì việc giải quyết vấn đề dân tộc gồm những

nguyên tắc nào?

? Thảo luận nhóm 5 phút về nội dung

Nhóm 1: Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng

Nhóm 2: Các dân tộc được quyền tự quyết

Nhóm 3: Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc

-Giải quyết vấn đề dân tộc phải gắn với cách mạng vô sản và trên lập

trường của giai cấp công nhân. Điều đó cũng có nghĩa là việc giải quyết vấn

đề dân tộc phải trên cơ sở và vì lợi ích cơ bản, lâu dài của dân tộc.

-Giải quyết vấn đề dân tộc thực chất là xác lập quan hệ công bằng, bình

đẳng giữa các dân tộc trong một quốc gia, giữa các quốc gia dân tộc trên các

lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.

-V.I.Lênin đã khái quát lại thành “Cương lĩnh dân tộc” của Đảng Cộng

sản. Trong tác phẩm Về quyền dân tộc tự quyết, Người nêu rõ: “Các dân tộc

hoàn toàn bình đẳng, các dân tộc được quyền tự quyết, liên hiệp công nhân

tất cả các dân tộc lại”.

+ Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng

Đây là quyền thiêng liêng của các dân tộc trong mối quan hệ giữa các

dân tộc.

Trong một quốc gia có nhiều dân tộc, quyền bình đẳng giữa các dân tộc

phải được pháp luật bảo vệ và được thể hiện trong mọi lĩnh vực của đời sống

xã hội

Trên phạm vi giữa các quốc gia – dân tộc, đấu tranh cho sự bình đẳng

giữa các dân tộc trong giai đoạn hiện nay gắn liền với cuộc đấu tranh chống

chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa sôvanh;

Thực hiện quyền bình đẳng giữa các dân tộc là cơ sở để thực hiện

quyền dân tộc tự quyết và xây dựng mối quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa các

dân tộc.

? Theo các anh chị ở Việt Nam hiện nay, các dân tộc đã hoàn toàn bình

đẳng chưa? Nếu có thì bình đẳng trên những phương diện nào?

* Các dân tộc ở Việt Nam đều được bình đẳng về chính trị.

- Mọi dân tộc được tham gia vào quản lí nhà nước và xã hội

- Mọi dân tộc được tham gia bầu - ứng cử

- Mọi dân tộc đều có đại biểu trong hệ thống cơ quan nhà nước.

- Tham gia góp ý những vấn đề xây dựng đất nước.

Ví dụ: Quốc hội khoá XII đại biểu dân tộc thiểu số = 17,6%; đại biểu hội

đồng nhân dân tỉnh = 18,3%; huyện = 18,7%; xã = 22,7%

* Các dân tộc ở Việt Nam đều bình đẳng về kinh tế.

- Mọi dân tộc đều được tham gia vào các thành phần kinh tế, chính sách phát

triển của Đảng và nhà nước đối với các dân tộc

- Nhà nước luôn quan tâm đầu tư cho tất cả các vùng

- Nhà nước ban hành các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt ở các

xã có điều kiện kinh tế khó khăn.

Ví dụ: chương trình 135, 135, 136…

* Các dân tộc ở Việt Nam đều bình đẳng về văn hoá, giáo dục.

- Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, phong tục tập quán, văn hoá

tốt đẹp.

- Văn hoá các dân tộc được bảo tồn và phát huy.

- Các dân tộc được bình đẳng hưởng thụ một nền giáo dục, tạo điều kiện các

dân tộc đều có cơ hội học tập.

? Quyền bình đẳng giữa các dân tộc có ý nghĩa gì

- Là cơ sở của đoàn kết giữa các dân tộc và đại đoàn kết các dân tộc.

- Là sức mạnh đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

- Góp phần thực hiện mục tiêu: dân giàu…

- Các dân tộc được quyền tự quyết

Quyền dân tộc tự quyết là quyền làm chủ của mỗi dân tộc đối với vận

mệnh dân tộc mình, quyền tự quyết định chế độ chính trị – xã hội và con

đường phát triển của dân tộc mình.

Quyền tự quyết bao gồm quyền tự do độc lập về chính trị tách ra thành

lập một quốc gia dân tộc độc lập vì lợi ích của các dân tộc (chứ không phải

vì mưu đồ và lợi ích của một nhóm người nào) và cũng bao gồm quyền tự

nguyện liên hiệp với các dân tộc khác trên cơ sở bình đẳng cùng có lợi để có

đủ sức mạnh chống nguy cơ xâm lược từ bên ngoài, giữ vững độc lập chủ

quyền và có thêm những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển quốc gia – dân

tộc.

Khi xem xét, giải quyết quyền tự quyết của dân tộc cần đứng vững trên

lập trường của giai cấp công nhân. Triệt để ủng hộ các phong trào dân tộc

tiến bộ phù hợp với lợi ích chính đáng của giai cấp công nhân và nhân dân

lao động. Kiên quyết đấu tranh chống lại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế

lực đế quốc và phản động lợi dụng chiêu bài “dân tộc tự quyết” để can thiệp

vào công việc nội bộ của các nước, giúp đỡ các thế lực phản động dân tộc

chủ nghĩa (sôvanh, hẹp hòi) đàn áp các lực lượng tiến bộ, đòi ly khai và đi

vào quỹ đạo của chủ nghĩa thực dân mới, chủ nghĩa tư bản.

Liên hệ:

Thực tiễn Lê nin đã giải quyết rất khoa học vấn đề dân tộc trong cách

mạng XHCN ở Nga:

. Trước cách mạng Tháng mười, Lênin ủng hộ xu hướng tách ra làm

thất bại chính sách sô vanh đại Nga và làm suy yếu chế độ Nga hoàng, tạo

điều kiện thuận lợi cho CM tháng 10 nổ ra và giàng thắng lợi.

. Sau cách mạng Tháng mười, Lênin ủng hộ liên hiệp tự nguyện

thành lập liên bang nhằm bảo đảm quyền bình đẳng, xóa bỏ thù hằn giữa các

dân tộc; tăng sức mạnh cho cách mạng đập tan sự bao vây của các nước đế

quốc, xây dựng xây dựng thành công XHCN. (Ngày 31/12/1922 Lênin ra

quyết định thành lập Liên bang các nước cộng hòa Xô viết, gọi tắt là Liên

Xô. Tuy nhiên đến tháng 12/1991 Liên Xô lại tách ra thành 15 nước cộng

hòa; trong đó một số nước liên minh lỏng lẻo, thành lập cộng đồng các quốc

gia độc lập SNG)

Trong hiệp định chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam. Tại

chương 4 có nêu rõ về việc thực hiện quyền tự quyết của nhân dân miền nam

Việt Nam. Gồm 6 điều, từ điều 9 đến 14.

Trong đó, đáng chú ý nhất là điều 9:

Điều 9:

Chính phủ Hoa Kỳ và Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa cam kết tôn

trọng những nguyên tắc thực hiện quyền tự quyết của nhân dân miền Nam

Việt Nam dưới đây:

a) Quyền tự quyết của nhân dân miền Nam Việt Nam là thiêng liêng, bất khả

xâm phạm và phải được tất cả các nước tôn trọng.

b) Nhân dân miền Nam Việt Nam tự quyết định tương lai chính trị của miền

Nam Việt Nam thông quan tổng tuyển cử thật sự tự do và dân chủ, có giám

sát quốc tế.

c) Các nước ngoài sẽ không được áp đặt bất cứ xu hướng chính trị hoăc cá

nhân nào đối với nhân dân miền Nam Việt Nam.

- Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc

Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc là tư tưởng cơ bản trong cương

lĩnh dân tộc của các đảng cộng sản: Nó phản ánh bản chất quốc tế của phong

trào công nhân, phản ánh sự thống nhất giữa sự nghiệp giải phóng dân tộc và

giải phóng giai cấp. Nó bảo đảm cho phong trào dân tộc có đủ sức mạnh để

giành thắng lợi.

Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc quy định mục tiêu hướng tới;

quy định đường lối, phương pháp xem xét cách giải quyết quyền dân tộc tự

quyết, quyền bình đẳng dân tộc. Đồng thời, nó là yếu tố sức mạnh đảm bảo

cho giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức chiến thắng kẻ thù của

mình. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng

dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”.

LIÊN HỆ:

Tuyên ngôn của Hội Liên hiệp các Dân tộc bị áp bứcNgày 9/7/1925, tại Quảng Châu, Hội Liên hiệp các Dân tộc bị áp bức do Nguyễn Ái Quốc và một số nhà cách mạng Trung Quốc vận động, đã chính thức được thành lập tập hợp nhiều thành viên quốc tế như Việt Nam, Trung

Quốc, Triều Tiên, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Miến Điện (Myanmar)... với tôn chỉ “liên lạc với các dân tộc cùng làm cách mạng nhằm đánh đổ đế quốc”.\

Và tuyên ngôn đưa ra lời kêu gọi: “Hỡi các bạn thân yêu, muốn xua tan

những đau khổ cần phải đoàn kết các dân tộc bị áp bức và toàn thể công

nhân trên thế giới lại để làm các mạng…”

KẾT LUẬN VẤN ĐỀ:

Mối quan hệ giữa các nội dung của cương lĩnh: Tuy có tính độc lập tương

đối song các nội dung lại có quan hệ chặt chẽ, thống nhất với nhau; trong đó

nội dung liên hiệp GCCN các dân tộc là tư tưởng quan trọng nhất.

* Ý nghĩa: Nó vạch rõ bản chất, phương hướng giải quyết vấn đề dân

tộc, là cơ sở lý luận, phương pháp luận cho các Đảng cộng sản về việc giải

quyết vấn đề dân tộc trong cách mạng XHCN.

- Cương lĩnh dân tộc của chủ nghĩa Mác - Lê nin được Hồ Chí Minh

coi là cẩm nang thần kỳ, là mặt trời soi sáng con đường đi tới thắng lợi của

cách mạng Việt Nam. Khi bắt gặp cương lĩnh dân tộc của CN Mác -Lê nin,

Người đã từng nói: "Hỡi đồng bào bị đoạ đầy đau khổ đây là cái cần thiết

của chúng ta, đây là con đường giải phóng của chúng ta".

Vấn đề dân tộc có vị trí hết sức quan trọng trong cách mạng XHCN

vừa là nhiệm vụ trước mắt vừa là vấn đề có tính chiến lược lâu dài hiện nay.

Để giải quyết tốt vấn đề dân tộc trong cách mạng XHCN cần phải thực hiện

đồng bộ nhiều giải pháp mà trước hết phải tuân thủ nghiêm ngặt cương lĩnh

dân tộc của Lênin. Đặc biệt việc giải quyết vấn đề dân tộc ở nước ta hiện

nay phải được xác định là trách nhiệm của mọi cấp, mọi ngành, mọi địa

phương của cả hệ thống chính trị và của chính đồng bào các dân tộc.

2. Vấn đề tôn giáo và nguyên tắc cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin

trong việc giải quyết vấn đề tôn giáo

a. Khái niệm tôn giáo

Chủ nghĩa Mác – Lênin coi tín ngưỡng, tôn giáo là một hình thái ý thức

xã hội phản ánh một cách hoang đường, hư ảo hiện thực khách quan. Qua

hình thức phản ánh của tôn giáo, những sức mạnh tự phát trong tự nhiên và

xã hội đều trở thành thần bí. Trong tác phẩm Chống Đuyrinh, Ph. Ăngghen

đã viết: “Tất cả mọi tôn giáo chẳng qua chỉ là sự phản ánh hư ảo – vào

trong đầu óc của con người – của những lực lượng ở bên ngoài chi phối

cuộc sống hàng ngày của họ; chỉ là sự phán ánh trong đó những lực lượng ở

trần thế đã mang hình thức những lực lượng siêu trần thế”. C. Mác và Ph.

Ăngghen còn cho rằng, tôn giáo là một hiện tượng xã hội, văn hóa, lịch sử;

một lực lượng xã hội, trần thế”.(C.Mác và Ph.Ăngghen:Toàn tập-1994, tập

20, tr.437)

Tôn giáo có nguồn gốc từ sự bất lực và sự sợ hãi của con ngưòi trước

sức mạnh của giới tự nhiên. Ngoài ra trong xã hội có giai cấp, tôn giáo còn bắt

nguồn từ sự áp bức bóc lột giai cấp.

Tôn giáo là sản phẩm của con người, gắn với những điều kiện lịch sử tự

nhiên và lịch sử xã hội xác định. Do đó, xét về mặt bản chất, tôn giáo là một

hiện tượng xã hội phản ánh sự bất lực, bế tắc của con người trước tự nhiên và

xã hội.

Theo C. Mác: “Sự nghèo nàn của tôn giáo vừa là biểu hiện của sự

nghèo nàn hiện thực, vừa là sự phản kháng chống sự nghèo nàn hiện thực

ấy. Tôn giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế

giới không có trái tim, cũng giống như nó là tinh thần của những trật tự

không có tinh thần. Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân” ( Sđd, tập

1,tr.570)

Tuy nhiên, tôn giáo cũng chứa đựng một số giá trị phù hợp với đạo đức,

đạo lý của con người. Trong hệ thống những lời răn dạy của giáo lý tôn giáo

cũng có những điều góp phần hướng con người đến những việc thiện, tránh

điều ác.

b. Vấn đề tôn giáo trong tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội

Nguyên nhân tồn tại của tôn giáo trong xã hội xã hội chủ nghĩa

- Nguyên nhân nhận thức: Ngày nay, nhân loại đã đạt được những

thành tựu to lớn về khoa học và công nghệ, giúp con người có thêm khả

năng để nhận thức xã hội và làm chủ tự nhiên. Song thế giới khách quan còn

nhiều vấn đề khoa học chưa thể làm rõ. Do đó, tâm lý sợ hãi, trông chờ và

tin tưởng vào thần, thánh, phật… chưa thể gạt bỏ khỏi ý thức của con người

trong xã hội.

- Nguyên nhân tâm lý: Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội bảo thủ

nhất. Tín ngưỡng, tôn giáo đã ăn sâu vào đời sống tinh thần, lối sống của

một bộ phận nhân dân qua nhiều thế hệ, trở thành một kiểu sinh hoạt văn

hóa tinh thần không thể thiếu của cuộc sống. Mặc dù, xã hội đã có những

biến đổi lớn về kinh tế, chính trị, xã hội… nhưng tín ngưỡng, tôn giáo không

thay đổi kịp tiến độ của những biến đổi kinh tế, xã hội mà nó phản ánh.

- Nguyên nhân chính trị – xã hội: Trong các nguyên tắc tôn giáo, có

những điểm còn phù hợp với Chủ nghĩa xã hội, với đường lối chính sách của

Nhà nước Xã hội chủ nghĩa, đáp ứng được yêu cầu tinh thần của bộ phận

nhân dân. Vì vậy tôn giáo vẫn tồn tại trong Chủ nghĩa xã hội.

Cuộc đấu tranh giai cấp vẫn đang diễn ra dưới nhiều hình thức, các thế

lực chính trị vẫn lợi dụng tôn giáo để thực hiện cho mưu đồ chính trị của

mình. Cùng với nỗi lo sợ về chiến tranh, bệnh tật, đói nghèo… là điều kiện

thuận lợi cho tôn giáo tồn tại.

- Nguyên nhân kinh tế: Trong Chủ nghĩa xã hội nhất là giai đoạn đầu

của thời kỳ quá độ còn tồn tại nhiều thành phần kinh tế với những lợi ích

khác nhau của các giai tầng xã hội, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân

chưa cao, con người còn chịu tác động của nhiều yếu tố ngẫu nhiên, may rủi.

Điều đó làm cho con người có tâm lý thụ động, cầu mong vào những lực

lượng siêu nhiên.

- Nguyên nhân về văn hóa: Sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo có khả năng

đáp ứng ở một mức độ nào đó nhu cầu văn hóa tinh thần và có ý nghĩa nhất

định về giáo dục ý thức cộng đồng, đạo đức, phong cách, lối sống. Vì vậy,

việc kế thừa, bảo tồn và phát huy văn hóa (có chọn lọc) của nhân loại trong

đó có đạo đức tôn giáo là cần thiết.

c. Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin trong việc

giải quyết vấn đề tôn giáo

Tín ngưỡng, tôn giáo là một vấn đề tế nhị, nhạy cảm và phức tạp. Vì

vậy việc giải quyết vấn đề tôn giáo trong quá trình xây dựng Chủ nghĩa xã

hội cần dựa trên những quan điểm sau:

- Một là: Chủ nghĩa Mác – Lênin, hệ tư tưởng chủ đạo của xã hội Xã

hội chủ nghĩa và hệ tư tưởng tôn giáo có sự khác nhau cơ bản về thế giới

quan, nhân sinh quan và con đường mưu cầu hạnh phúc cho nhân dân. Với

hệ thống tín điều và giáo lý của mình, tôn giáo phần nào làm hạn chế khả

năng vươn lên làm chủ của con người. Vì vậy, khắc phục dần những ảnh

hưởng tiêu cực của tôn giáo trong đời sống xã hội phải gắn liền với quá

trình cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới là yêu cầu khách quan của công

cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội.

- Hai là: Một khi tín ngưỡng tôn giáo còn là nhu cầu tinh thần của một

bộ phận quần chúng nhân dân thì chính sách nhất quán của Nhà nước xã hội

chủ nghĩa là tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng và quyền tự do

không tín ngưỡng của công dân. Mọi công dân theo tôn giáo hoặc không

theo tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật, đều có nghĩa vụ và quyền lợi

như nhau. Cần phát huy những nhân tố tích cực của tôn giáo, đặc biệt là

những giá trị đạo đức, chủ nghĩa nhân đạo và tinh thần yêu nước. Nghiêm

cấm mọi hành vi xâm phạm tự do tín ngưỡng của công dân.

- Ba là: Thực hiện đoàn kết giữa những người theo với những người

không theo một tôn giáo nào, đoàn kết các tôn giáo hợp pháp, chân chính,

đoàn kết dân tộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nghiêm cấm mọi hành vi chia

rẽ vì lý do tín ngưỡng tôn giáo. Thông qua quá trình cùng nhau đoàn kết xây

dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao mức sống và trình độ kiến thức

của quần chúng, những người lao động có tín ngưỡng, tôn giáo sẽ dần dần

đến với Chủ nghĩa xã hội. Đương nhiên, như vậy không có nghĩa là coi nhẹ

việc giáo dục chủ nghĩa vô thần khoa học, thế giới quan duy vật cho toàn

dân, trong đó có những tín đồ tôn giáo.

- Bốn là: Phân biệt rõ hai mặt chính trị và tư tưởng trong việc giải

quyết vấn đề tôn giáo.

Mặt tư tưởng thể hiện sự tín ngưỡng trong tôn giáo. Khắc phục mặt này

là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, gắn liền với quá trình xây dựng Chủ

nghĩa xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào có tín

ngưỡng. Mặt chính trị thể hiện sự lợi dụng tôn giáo để chống lại sự nghiệp

đấu tranh cách mạng, xây dựng Chủ nghĩa xã hội của những phần tử phản

động đội lốt tôn giáo. Đấu tranh loại bỏ mặt chính trị trong lĩnh vực tôn giáo

là nhiệm vụ thường xuyên, đòi hỏi phải nâng cao cảnh giác kịp thời chống

lại những âm mưu và hành động của các thế lực thù địch lợi dụng tôn giáo

chống phá sự nghiệp cách mạng của nhân dân, nhằm bảo vệ thành quả cách

mạng, xây dựng xã hội mới. Giải quyết vấn đề này phải khẩn trương, kiên

quyết, vừa thận trọng vừa có sách lược đúng đắn.

- Năm là: Phải có quan điểm lịch sử-cụ thể khi giải quyết vấn đề tôn

giáo.

Ở những thời kỳ lịch sử khác nhau, vai trò, tác động của từng tôn giáo

đối với đời sống xã hội không giống nhau. Quan điểm, thái độ của các giáo

hội, giáo sĩ, giáo dân về các lĩnh vực của đời sống xã hội cũng khác nhau. Vì

vậy cần phải có quan điểm lịch sử- cụ thể khi xem xét, đánh giá và ứng xử

đối với những vấn đề liên quan đến tôn giáo.

http://tuoitrebentre.vn/threads/4148-Bai-5-Quyen-binh-dang-giua-cac-

dan-toc-ton-giao

bai trình chieu

http://baigiang.violet.vn/present/same/entry_id/8772680