1. Giáo án môn văn

Qua tìm hiểu em hãy cho biết NT va ND chính của bài thơ ?(bài thơ với những từ ngữ được gọt giũa chắt lọc đã giúp tác giả thể hiện thành công nỗi nhớ QH tha thiết ,chân thành trong đêm thanh vắng )*ghi nhớ(HTL sgk trang 124)

Hướng dẫn làm bài tập 1Củng cố : tấm lòng ,tình cảm của CB voi Qh được thể hiện như thế nào qua bài thơ,nhờ nét như thế nào ?

Dặn dò :HTl của phiên âm ,ca dịch thơ và phân tích bài Soạn :Hồi hương ngẫu thư – giờ sau học --Tiết 38 :Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư )Yêu cầu cần đạt Thấy được tính độc đáo trong việc thể hiện tình cảm quê hương sâu nặng của nhà thơ . Tiếp tục nhận biết phép đối trong câu cùng HĐ của nó Các bước 1.Tổ chức :2.Ktra :HTL phiên âm và bản dịch thơ tĩnh dạ trí và phân tích T dụng của phép đối trong việc thể hiện tâm trạng của nhà thơ ?3, Bài mới :qt bài Cũng là một bài thơ viết về quê hương nhưng được viết trong một hoàn cảnh đặc biệt :chủ thể trữ tình bị coi là khác lạ ngay trên chính \quê hương mình ,bởi chính những người đồng hương của mình . Nếu “Tĩnh dạ trí “là một nỗi buồn nhớ quên khi xa thì ở đây là nỗi buồn vì khi trở lại quê hương để sống nốt quãng đời còn lại thì trở thành khách .trở thành người dưng

1

H đ 1 : tìm hiểu tác giả tác phẩm ? những hiểu biết của em về Hạ Tri Chương ( dựa vào chú thích và sgk ,gv tóm tắt lại những nét chính )H đ 2: đọc ,tìm hiểu chung Giáo viên đọc 1 lần và gọi hs đọc(chú ý nhịp thơ và nhận xét nhịp thơ )Có từ nào được nhắc lại nhiều lần ?Em hiểu nghĩa từ “hương” là gì ? và tìm những từ HV có yếu tố “hương “ Đặt câu có từ hương Giải nghĩa câu 1,2,3 Hđ 3 : Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết Gọi hs đọc phiên âm và dịch thơ Nhận xét phần bản dịch so với nguyên âmHai câu thơ đầu tác giả đã giới thiệu sự viêc gì sau một thời gian dài trở về quê hương con người tác giả có gì làm chúng ta chú ý ?(thay đổi vóc dáng ,màu tóc và tuổi tác ) 3 yếu tố này có sự thay đổi nhờ yếu tố khách quan ,sự nghiệt ngã của thời gian ,có yếu tố nào ko thay đổi .trong một khoảng thời gian dài hàng nửa thế kỉ : giọng nói quê hương của tác giả vẫn ko thay đổi

.tg đã sử dụng cách nói nào (sd phép tiểu đối ) đối như vậy nhằm mục đích gì ? thể hiện tình cảm : nhấn mạnh dù có sự thay đổi về thời gian nhưng giọng nói vẫn ko thay đổi)Việc tác giả trở về quê hương gợi cho em những suy nghĩ gì ? tác giả dùng p thức biểu đạt gì ?( ông là người gắn bó sâu nặng với q hương qua kể và cảm – kể là chính )

Trả lời

Hai học sinh đọc

Giải nghĩa

Đọc

Trả lời

Trả lời

Suy nghĩ

Trả lời

Trả lời

I, Tác giả tác phẩm (SGK)

Đọc và tìm hiểu chung 1, đọc

III ,tìm hiểu chi tiết

1.hai câu thơ đầu - con người tác giả : thay đổi vóc dáng ,màu tóc và tuổi tác

giọng nói của quê hương vẫn ko thay đổi

NT : Tiểu đối để nhấn mạnh tình cảm với quê hương ( dù thời gian đổi thay

2

? Kể và tả như vậy nhằm mục đích gì (kể sự việc về quê hương => Tc với quê hương ) ? Đọc hai câu thơ cuối và cho biết trong hai câu thơ cuối có tình huống nào độc đáo ?

( tâm trạng bồi hồi mong gặp bạn ,gặp lớp trẻ )

Khi gặp trẻ con ,chúng đã cười lạ ‘ko quen mặt thể hiện tâm trạng nào của tác giả ?( những ngừoi thân ko còn ) chỉ gặp nhi đồng =>tâm trạng buồn ngay trên quê hương mình .

Ông về quê ,sau cái cười của chúng ,nét độc đáo : ông bị coi là khách ngay chính tại quê hương mình =>ko bồi hồi xót xa sao được khi mình về quê hương bị coi là khách => ta hiểu thêm tại sao tác giả lại viết bài thơ này :sd tiếng cười để b hiện tâm trạng

? nội dung 2 câu thơ đầu và cuối có mối quan hệ ntn ?( đối lập nhớ thương >< xa lạ ) ? đọc ghi nhớ ( SGK)

Liên hệ : tình cảm gắn bó quê hương của chúng ta ,

4, dặn dò : học bài ,học ghi nhớ Sưu tầm thơ đường và tranh ảnh Soạn : từ trái nghĩa

Trà lời

ĐọcTrả lời

Trả lời

Trả lời

Đọc ,ghi nhớ

(141)

Giờ sau học

Hai câu thơ cuối

Tiểu vấn

buồn ,bồi hồi ,xót xa

2 câu thơ đầu nhớ thương >< 2 câu thơ cuối xót xa

ghi nhớ ( Htl SGK)

nội dung(thể hiện tình yêu q hương)

Nt : thơ tứ tuyệt và nghệ thuật tiểu đối

3

Tiết 39 Tiếng việt -- Từ trái nghĩa Yêu cầu cần đạt Củng cố và nâng cao kiến thức về từ trái nghĩa Thấy được tác dụng của việc ssd từ trái nghĩa Các bước : 1, tổ chức :

2,kiểm tra : thế nào là từ đồng nghĩa ? các loại từ đồng nghĩa và cách sử dụng từ đồng nghĩa + làm bài tập 8 ( 177)

3, Bài mới * Gt bài Hđ1 : giải quyết các bt sau Cho 2 câu ca dao :Khúc sông kia bên lở bên bồi Bên lở thì đục bên bồi thì trong Trong hai câu ca dao trên có cặp từ nào có nghĩa ngược nhau ? ( lở >< bồi ; đục ><trong ? cô cho từ ngắn , hãy tìm từ ngược nghĩa : ( dài ) tương tự cho từ ( cao) hãy tìm từ ngược nghĩa ( thấp ) ? vậy ngắn ><dài ; cao >< thấp trên cơ sở chung nào ? ( trái x dài ,trái x chiều cao )

? em có nhận xét gì về các cặp từ vừa tìm hiểu ? ( trái nghĩa trên cơ sở chung )? gọi các cặp từ vừa tìm hiểu là từ trái nghĩa ,hãy nhắc lại từ trái nghĩa .

BT nhanh : bài tập 1 muc I

Theo dõi Chép vào vở Suy nghĩ trả lời

Tìm từ ngược nghĩa

Trả lời

Làm nhanh bài tập

I, Tìm hiểu bài

-lởn >< bồi : loại từ ( động từ chỉ hoạt động ngược nghĩa nhau Đục >< trong : thể loại ( tính từ chỉ tính chất va ngược nghĩa nhau )

II ,Bài học 1, Từ trái nghĩa : có nghĩa trái ngươc nhau trên cơ sở chung nào đó

4

Chúng ta thử tìm hiểu xem các cặp từ trái nghĩa nhằm mục đích gì ?a.đêm tháng năm chưa …..sáng Ngày tháng mười …..tối cặp từ trái nghĩa nhằm nhấn mạnh đêm tháng năm và ngày tháng mười ngắn b, chị em như chuối nhiều tàu tấm lành che tấm rách đừng nói nhau

->> cặp từ “lành “ “rách” dùng ở đây nhằm mục đích gì ? nhấn mạnh sự yêu thương đùm bọc đối với anh chị em trong gia đình là rất quan trọng

?vậy theo em sử dụng từ trái nghĩa đúng lúc đúng chỗ có tác dụng gì ?

Đọc lại bài ( thiên trường v vọng ) và tìm những từ trái nghĩa ? nêu tác dụng Thôn hậu>< thôn tiền

Nhằm tả cảnh buổi chiều khiến cảnh quê vào buổi chiều chập chờn ,trầm lặng mà đẹp câu thơ giàu hình ảnh ,sinh động ,gây ấn tượng

Như vậy ngoài tác dụng nêu được ý cần nhấn mạnh .qua ví dụ vừa tìm hiểu theo em sử dụng từ trái nghĩa còn có tác dụng nào nữa ?** BT nhanh : Làm bài tập mục I (128)

? Cô có một số từ : quả chin ,cơm chin ,bát lành ,tĩnh lặng .hãy tìm từ trái nghĩa và nêu nhận xét ?( quả chín >< quả xanh ,cơm chin >< sống , tính lành >< tính dữ .bát lành >< bát vỡ ,bát mẻ ,bát nứt …. một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau ( trên cơ sở chung nào đó ) Cho thành ngữ : “ một miếng khi đói bằng một gói khi no và câu tục ngữ :” học ăn ,học nói ,học gói ,học mở “Em có nhận xét gì về số từ trái nghĩa trong hai câu này

Từ trái nghĩa được sử dụng nhiều trong thành ngữ ,tục ngữ , thơ ,lời đối …

Trả lời

Nêu tác dụng thứ nhất

Nêu tác dụng thứ hai Làm nhanh Học sinh lên bảng viết

2, Tác dụng

Sử dụng đúng lúc đúng chỗ sẽ nêu được ý cần nhấn mạnh

lời nói câu thơ ,câu văn giàu hình ảnh ,sinh động ,gây ấn tượng mạnh

3, Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau ( trên một cơ sở chung nào đó)

5

nhiều từ trái nghĩa với một từ đặc biêt trong thành ngữ ,tục ngữ

* ghi nhớ ( SGK 128)

III Luyện tập

BT1 +2 : học sinh đã làm .còn lại tự làm BT3 : thay bằng BT : Tìm các cặp từ trái nghĩa trong hai bài tĩnh dạ trí và Hồi hương ngẫu thư BT4 : sưu tầm các tục ngữ ca dao ,đối ngữ có sử dụng từ trái nghĩa DẶN DÒ : giờ sau học tập làm văn : luyện nói : văn biểu cảm về sự vật con người Soạn bài trước : làm kĩ đề 2 ;và đề 4

Tiết 40 TLV Luyện nói : Văn biểu cảm về sự vật con người

Yêu cần cần đạt : Rèn luyện kĩ năng nói trước tập thể theo chủ đề biểu cảm Rèn luyện kĩ năng tìm ý .lập dàn bài

Các bước : 1. tổ chức 2. kiểm tra : sự chuẩn bị của h/s 3. bài mới

giáo viên chép đề bài lên bảng : cho học sinh đọc kĩ phần yêu cầu trong sgk( 130 ) chia tổ ,nhóm để hs nói trước tổ nhóm ,các bạn nhận xét ,bổ xung gv theo dõi chung .cố gắng cho nhiều hs được nói trong nhóm gọi đại diện các nhóm lên trình bày : mỗi nhóm một em y/c hs duới lớp theo dõi và nhận xét bài của bạn về :

1. sự chuẩn bị ở nhà 2. nội dung trình bày 3. chọn phương thức biểu đạt ra sao

? đúng yêu cầu thể loại ko ? 4. trình bày có rõ ràng ,mạch lạc ,có

sự liên kết ko ?5. có thoát ly văn bản ko

6. tư thế ,tác phong 7. thử cho điểm

Đề bài : Dãy 1 : đề 1 : Cảm nghĩ về thầy cô giáo , những “người lái đò “ đưa thế hệ trẻ “ cập bến” tương lai

Dãy 2 : đề 2 : Cảm nghĩ về một món quà mà em đã …..thời thơ ấu

6

*chú ý

giáo viên theo dõi ,đánh giá ,tổng kết giờ học

củng cố : nhấn mạnh tầm quan trọng của việc luyện nói trước lớp

Dặn dò :

lập dàn ý cho 2 đề còn lại soạn : Bài ca nhà tranh bi gió thu phá

Dặn dò nội dung ôn tập chuẩn bị k tra 1 tiết ( t 42) 1. ca dao hai chủ đề : Tình cảm gia đình và tình yêu quê hương đất nước

2. thơ trữ tình trung đại

Bài 1 : Thiên trường văn vọng ( thuộc lòng tác giả thể loại ) Bài 2 : bánh trôi nước : phân tích lớp nghĩa thứ 2 của bài

Tuần 11 : bài 11Tiết 41 : Bài ca nhà tranh bị gió thu phá ( Mao ốc vị thu phong sở phá ca ) ( Đỗ phủ ) Yêu cầu cần đạt Cảm nhận được tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả của nhà thơ Đỗ phủ- bước đầu thấy đươc vị trí và ý nghĩa của những yếu tố m tả và tự sự trong thơ trữ

tình - Bước đầu thấy được đặc điểm của bút pháp đỗ phủ qua những dòng thơ m tả và

sự tự sự

Các bước :1. tổ chức :

2. kiểm tra

3. bài mới : * gt Bài : các con đã được học và được làm quen với hai nhà thơ nổi tiếng TQ đời đường là Lý Bạch và Hạ Chi Trương ,bài hoc hôm nay các con lại được làm quen thêm một nhà thơ cũng rất nổi tiếng TQ đời đường , ông đươc mệnh danh là thánh thơ . đó là thi nhân Đỗ Phủ .

7

8

Hđ1 : Hướng dẫn tìm hiểu tác giả tác phẩm ? Đọc thầm chú thích về tác giả ( sgk) Và nêu những hiểu biết khái quát của em về Đỗ phủ ? ( gv nhận xét ,chốt lại hai ý chính về Đỗ phủ )Bổ sung : Bởi nội chiến và loạn lạc cuộc sống của người dân TQ hết sức cơ cực . đỗ phủ và gia đình cũng trong số đó .con trai ông bị chết đói và bản thân tác giả chết trong đói rét và bệnh tật trên một chiếc thuyền Thư ông mang tính hiện thực và tràn đầy tinh thần nhân đạo , ông đã để lại cho đời 1400 bài thơ và đươch đánh giá là nhà thơ h thực lớn nhất trong thơ ca cổ của trung quốc HĐ2 : H dẫn đọc và tìm hiểu chungGv đọc diễn cảm 1 lượt Gọi 1 hs đọc 3 khổ đầu 1 hs đọc khổ cuối và gv nhận xét GV lưu ý : bài thơ này viết theo loại cổ thể nên ko bị qui định chặt chẽ về số câu chữ và niêm luật BT Tuy vậy em hãy thống kê số câu thơ và thử lý giải vì sao nhiều đoạn có số câu lẻ và 1 số câu trong đoạn cuối có số chữ nhiều hơn các câu khác trong bài ( bài thơ có 3 đoạn gồm 5 chữ cái và các câu trong đoạn cuối đều dài hơn 7 chữ là hiện tượng hiếm có trong thơ ca cổ TQ ; nhà thơ ko bị công thức ,khuôn khổ gò bó mà theo nhu cầu diễn đạt qui định ? theo em bài thơ có thể chia thành mấy phần ? ý của từng phần ? Có thể có hai cách chia : + dựa vào nội dung của cac SV : 1. gió thu cuốn mát lá tranh 2. trẻ con cắp tr 3. nỗi khổ gđ 4. ước mơ

+ dựa vào nội dung tư tưởng : 2 phần 1. 3 khổ thơ đầu : những nỗi khổ cực của nhà thơ 2. khổ cuối : ước mơ cao đẹp của tác giả

? theo em cách chia nào hợp lý hơn ? vì sao ? ( có thể có nhiều cách song để nổi bật ND tư tưởng của nhà thơ thì cách 2 là hợp lí hơn )

Đọc Trả lời

2 hs đọc

Thống kê lý giải

Trả lời

Cho ý kiến của riêng mình

I , giới thiệu tác giả tác phẩm 1. tác giả - là nhà thơ nổi tiếng đời đường của TQ - sống nhiều năm trong nghéo khổ bệnh tật 2. tác phẩm ( sgk)

II .Đọc – tìm hiểu chung

2, bố cục : hai phần * ba khổ đầu : những nỗi khổ cực của nhà thơ .* khổ cuối : ước mơ cao đẹp của nhà thơ

HĐ 3 : hướng dẫn tìm hiểu chi tiết ? đọc lại 3 khổ thơ đầu và cho biết 3 khổ thơ đề cập đến những nỗi khổ nào của nhà thơ ?

( Gv khai quát : 3 khổ thơ đầu nói về nhiều nổi khổ khác nhau của nhà thơ : các lớp tranh của căn nhà tg bị gúo cuốn đi ;tranh bị trẻ con cướp giật ;mưa ướt lạnh dột khắp nhà làm tác giả suốt đêm không ngủ ) ? hãy tìm những từ ngữ cho thấy sự tàn phá ghê gớm của cơn gió mạnh ?--> ? các từ ngữ đó giúp em hiểu tâm trạng của tác giả như thế nào ?

? tìm các từ trái nghĩa trong khổ thơ và cho biết t dụng của chúng? ( cao – thấp các lớp tranh rơi ở nhiều vị trí khác nhau , khó tìm ,khó lấy lại ) Lại còn trẻ con cướp giật .tác giả có tâm trạng ntn ?( bất lực ,đau xót ,ấm ức ) ? hãy tìm những từ ngữ thể hiện sự bất lực ,đau xót ,ấm ức áy của tác giả )

? qua việc bị trẻ con cướp tranh ,ngoài nỗi đau do mất mát của cải còn nhận thấy tg còn nỗi đau xót nào nữa ko ? ( đó là nỗi đau nhân tình thế thái , cuộc sống khổ cực làm mất tính cách trẻ thơ ( cuộc nội chiến của tổng An , Lộc Sơn chống lại triều đình làm đời sống nd cùng cực trong 8 năm ( 755—763) nd TQ đã chết 2/3 )

? khổ thơ thứ 3 tập trung thể hiện rõ nhất nỗi khổ cực của trong đêm thu mưa lạnh ,dột ướt. em hãy cho biết những yếu tố thời gian và không gian góp phần thể hiện nội dung đó ntn ?

? nỗi khổ của tác giả được miêu tả cụ thể ntn ?

Chi tiết nào trong khổ thơ cho thấy nỗi khổ của tg còn nhân lên gấp bội ? vì sao? ? trong ba khổ đầu tg đã sử dụng phương thức biểu đạt chủ yếu nào ? hãy xđ ở từng khổ( khổ 1 : miêu tả + tự sự ) ( khổ 2 : tự sự+ biểu cảm ) ( khổ 3 : m tả + biểu cảm)

Đọc 3 khổ thơ đầu .trả lời

Phát hiện các từ ngữ Trả lời

Tìm các từ -- nêu tác dụng

Trả lời

Tìm các chi tiết ,từ ngữ ,Trả lời

Suy nghĩ ,trả lời

Trả lời

III , tìm hiểu chi tiết 1. những nỗi khổ cực của nhà

thơ

a, các lớp tranh của căn nhà tg bị gió thu mạnh cuốn đi các từ ngữ : cuộn ,rải khắp ,treo tót ,quay lộn sự phá hoại ghê gớm của gio mạnh và nỗi kinh sợ của nhà thơ

B, tranh bị trẻ con cướp giật Lòng ấm ức ,bất lực đau xót

C, nỗi khổ cực của nhà thơ trong đêm thu mưa lạnh ,dột ướt .+ thời gian : gió nổi lên buổi chiều đêm mưa thu đổ xuống và kéo dài suốt đêm .+ không gian :màn đêm đen đặc k,mưa như trút , nhà dột khắp nơi + nỗi khổ dồn dập : chăn cũ lạnh như sắt , ướt át , con quậy phá ,lo lắng vì loạn lạc .+ chi tiết “ từ trải cơn loạn ít ngủ nghê “ nỗi khổ cùng nhân lên gấp bội

- tg sử dụng nhiều phương thức biểu đạt khác nhau để thể hiện nỗi khổ cực của mình Có ý kiến cho rằng tg đã thể hiện rất sinh động và khúc chiết những nổi khổ của mình , ý kiến của em ( các sự việc trong 3 khổ thơ liên quan rất chặt chẽ với nhau : từ sự việc này mà dẫn đến sự việc kia .từ nỗi khổ ít ( gió cuốn tranh ) đến nỗi khổ nhiều ( trẻ cắp tranh ) và đến tột đỉnh khi suốt đêm mưa to , nhà dột ,tg đã nhiều đêm không ngủ vì loạn lạc , giờ lại ướt lạnh , con quậy phá không ngủ được )

Sơ kết + chuyển : 3 khổ thơ đầu với nhiều phương thức b đạt khác nhau đã thể hiện sinh động khúc chiết nỗi khổ , trong hoàn cảnh đó nhà thơ có suy nghĩ gì ?

? phương thức biểu đạt chủ yếu ở khổ thơ cuối là gì ? ( biểu cảm trực tiếp )

Nếu có 5 dòng thơ cuối bài thơ đã hoàn chỉnh chưa ( hoàn chỉnh , vẫn là một bài thơ hay , có g trị biểu cảm cao )Tuy vậy 5 dòng thơ cuối đã góp phần thể hiện sâu sắc ND tư tưởng của bài thơ chúng ta cùng phân tích để làm rõ Trong nỗi khổ cùng cực của mình tg đã bộc lộ ước mơ gì ? em có cảm giác gì về ước mơ đó của tác giả ?

Vì sao có thể nói đó là 2 ước mơ cao cả và rất đẹp ?Hai câu thơ cuối của bài cho ta thấy gì ở tác giả ?( lòng vị tha đến xả thân và sẵn sang hi sinh vì hạnh phúc chung đặt nỗi khổ của người nghèo trong thiên hạ lên trên nỗi khổ của riêng mình ,chú ý cụm từ trong khổ thơ cuối

Bố cục hai phần của bài thơ đó có quan hệ chặt chẽ với nhau , em hãy làm rõ điều đó ?( bởi vì từ nỗi đau tột cùng mà tác giả vút lên ước mơ cao cả ,từ nỗi đau bản thân mà liên hệ đến nỗi đau của người nghèo khổ khác đã đặt nỗi đau khổ của người khác lên trên nỗi đau của mình tạo lên giá tri hiện thực và nhân đạo cao cả của bài thơ Qua tìm hiểu em hãy cho biết những nét chính về ND và NT của bài thơ Gọi hs phát biểu

GV chốt lại

Trả lời

Trả lời

Suy nghĩ trả lời

Trả lời Nêu cảm nghĩ Trả lời

Phân tích

Trả lời

2, ước mơ cao cả và tình cảm cai quúy của tác giả

Ước mơ : có được ngôi nhà vững chắc ngàn vạn gian để che chở cho tất cả những người nghèo trong thiên hạ .+ ước mơ cao cả vì : chan chứa lòng vị tha ( chỉ nghĩ đến người khác )

- tràn ngập tinh thần nhân đạo mong cho mọi người được sung sướng )

+ ước mơ đẹp vì bắt nguồn từ cuộc sống

hai câu thơ cuối cho ta thấy tg vị tha đến độ xả thân của tác giả

cụm từ :” lòng ta tan nát “ ko chỉ thể hiện tinh thần xả

thân mà còn làm cho bố cục bài thơ hết sức chặt chẽ ,hoàn chỉnh

*ghi nhớ (HTL sgk 133)IV , luyện tập

1.Đọc diễn cảm 2 khổ thơ cuối bài 2.nêu chủ đề của bài thơ .HĐ5:củng cố ,dặn dò -htl bài thơ và phần ghi nhớ -làm tiếp BT2 phần luyện tập sgk

- soạn bài 11 : từ đồng âm và chuẩn bị kiểm tra tiết thứ 2

tiết 42: kiểm tra 1 tiết văn học yêu cầu cần đạt :-kiểm tra ,đánh giá hs kiến thức về ca dao và thơ trữ tình trung đại vừa học , qua đó củng cố hiểu biết về thi pháp ca dao và những hiểu biết về thơ trữ tình trung đại cùng những nội dung , tư tưởng mà các bài ca dao ,các bài thơ gửi gắm - giáo dục học sinh ý thức tự giác tíc cực trong giờ kiểm tra _ rèn luyện kĩ năng làm văn Các bước

1. tổ chức :2. kiểm tra : sự chuẩn bị của học sinh3. bài kiêmt tra

I . đề bài :Câu 1 : trình bày những hiểu biết cả em về cái hay cái đẹp của bài ca sao : Rủ nhau xem cảnh kiếm hồ Xem cầu thê húc , xem chùa ngọc sơn Đài nghiên tháp bút chưa mòn Hỏi ai gây dựng lên non nước này ?

Câu2 : chép thuộc lòng bản phiên âm bài thơ Thiên trường văn vọng của Trần nhân tông và giới thiệu những nét chính về tác giả của bài thơ ? bài thơ thuộc thể thơ nào ? hãy cho biết đ đ của thể thơ ấy

Câu 3 bài thơ : “ BTN “ là bài thơ đa nghĩa . em hãy tìm và pt nét nghĩa thứ 2 của bài II, đáp án – biểu điểm Câu 1 phân tích được cáo hay cái đẹp về ND va NT của bài thơ : 3 điểm

Chú ý cách gợi ( Tả = cách gợi ) ca ngợi cảnh đẹp của Thăng long , Hồ gươm qua cảnh hồ , cầu Thê Húc , chùa Ngọc Sơn , Đài nghiên , Tháp bút – nhắc nhở thế hệ sau lòng biết ơn và giữ gìn bảo tồn ..qua đó bộc lộ niềm tự hào

Câu 2 : mỗi ý 1 điểm

Câu 3 : tìm được nghĩa thứ 2 : 1 đ

Pt được : 2 điểm

Tiết 43 : Tiếng việt : Từ đồng âm

Yêu cầu cần đạt

- hiểu được thế nào là từ đồng âm _ biết cách xác định nghĩa của từ đồng âm _ có thái độ cẩn trọng ,tránh gây nhầm lẫn hoặc khó hiểu do hiện tượng đồng âm Các bước 1.tổ chức : 52/522. kiểm tra : thế nào là từ tráu nghĩa ? tác dụng và những chú ý khi sd từ trái nghĩa ? làm bt 4 3. bài mới Hđ 1 : H dẫn tìm hiểu thế nào là từ dồng âm Gv h dẫn hs làm bt 1,2 mục I ( 135)

giải thích nghĩa của mỗi từ “ lồng “ trong hai câu và cho biết nghĩa của các từ “ lồng “ trên có liêne quan gì với nhau kô ?

“ lồng “ ở câu 1 : ĐT : chỉ hoạt động “ lồng “ ở câu 2 : DT : chỉ vật nghĩa của các từ “ lồng” trên ko liên quan gì với nhau .? gọi “ lồng” trong hai câu trên là từ đồng âm .em hãy nhắc lại thế nào là từ đồng âm và cho ví dụ

Hđ2 : Hướng dẫn tìm hiểu việc sử dụng từ đồng âm ? nhờ đâu mà em phân biệt được phát hiện nghĩa của các từ “ lồng “ trong hai câu ( ngữ cảnh sử dụng từ lồng

? câu : “ đem cá về kho “ nếu tách khỏi ngữ cảnh có thể hiểu thành mấy nghĩa ? hãy thêm vào câu này vài từ để câu trở thành đa nghĩa ? ( nếu tách khỏi ngữ cảnh có thể hiểu câu này thành mấy nghĩa

Thêm vào câu 1 : đem vá về nhập kho

Thêm vào câu 2 đem cá về kho với tương

Để tránh những hiểu lầm do hiên tượng đồng âm gây ra cần phải chú ý điều gì khi giao tiếp ? ( chú ý đến ngữ cảnh ) để tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi do h tượng đồng âm)

Giải thích

Trả lời

Phát hiện

Trả lời

Suy nghĩ

Trả lời

Suy nghĩ

Trả lời

Ghi nhớ 1:Những từ giống nhau cề âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau ko liên quan gì với nhau

II. sử dụng từ đồng âm

Ghi nhớ 2: trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi dio hiện tượng đồng âm

III. luyện tập

Cho học sinh thảo luận nhóm

Củng cố Dặn dò

1. bt1 : học sinh tự làm ( xem thêm từ điển ) 2. bt2 : học sinh tự làm ( xem thêm từ điển )a, tìm các nghĩa khác nhau của dt “ cổ” và giải thích các nghĩa đó b,tìm từ đồng âm với dtừ “ cổ” và cho biết nghĩa của từ đó 3. BT 3 : Hs tự tìm hiểu 4. BT 4 : Anh chàng nọ đã sử dụng bút pháp dùng từ đồng âm để lấy lý do ko trả lại cái vạc cho người hàng xóm ,nếu sd b pháp chạt chẽ về ngữ cảnh mà hỏi anh chàng nọ rằng : “ Vạc của ông hàng xóm là vạc bằng đồng cơ mà “ thì anh chàng nọ sẽ phải chịu thua

Chú ý trong việc sử dụng từ đồng âm Soạn bài : các yếu tố tự sự ,miêu tả trong văn biểu cảm

Tiết 44 : TLV

Các yếu tố tự sự .miêu tả trong văn biểu cảm

Yêu cầu cần đạt

Hiểu vai trò cuat các yếu tố tự sự ,miêu tả trong văn biểu cảm và có ý thức vận dụng chúng

Luyện tập vận dụng 2 yếu tố đó

Các bước :

1 , tổ chức

2. kiêm tra : thế nào là từ trái nghĩa ? tác dụng và cách sử dụng từ trái nghĩa

Làm BT về nhà

3, bài mới

? hãy chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài : “ bài ca nhà tranh bị gió thu phá “ và nêu ý nghĩa của chúng đối với bài thơ ? ( chú ý mối liên hệ giữa cảnh gió phá má nhà , cảnh trẻ con cướp tranh ,cản nhà ướt và ước mơ cao thượng của nhà thơ ) Đ1 : tự sự ( hai dâu thơ đầu ) : miêu tả ( 3 câu sau) tọ bối cảnh chung

Đ2 : tự sự _ biểu cảm uất ứcvì già yếu

Đ3 : tự sự ,miêu tả và hai câu cuối biểu cảm cam phận

Đ4 : thuần túy biểu cảm T cảm cao thượng vị tha vươn lên sáng ngời ước mơ cao cả của nhà thơ

? em hãy cho biết vtrò của các yếu tố tự sự và m tả đ/với bài thơ này ? ( để biểu cảm tg đã sd rất thành công p thức tự sự và m tả để gợi ta đtượng bcảm .căn nhà tranh bị gió thi phá nát ) và gửi gắm cảm xúc ( ước mơ cao cả của nhà thơ ở cuối bài )

Tìm và trả lời

Trả lời

I.tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm

Đ1 : tự sự ( hai câu đầu )

M tả (3 câu sau ) có vai trò tạo bối cảnh chung

Đ2 : tự sự và biểu cảm uất ức vì già yếu

Đ3 : tự sự , miêu tả và hai câu cuối biểu cảm cam phận

Đ4 : thuần túy biểu cảm T cảm cao thượng , vị tha vươn lên sang ngời

KL : ghi nhớ

? đọc to mục ghi nhớ ?

Đọc đoạn trích của Duy khas (bt2) và chỉ rõ các yếu tố tự sự miêu tả và cảm nghĩ của tác giả đươc thể hiện trong đoạn ? nếu ko có yếu tố tự sự và mtả thì bcảm có thể bộc lộ đươc hay kô a?

? đoạn văn trên miêu tả tự sự trong niềm hồi tưởng . cho biết tc nào ddax chi phối tự sự và miêu tả ?

? cho biết yếu tố tự sự và m tả thông thường nhằm mục đích gì ?

( tự sự : trình bày lại diễn biến sự việc M tả : tái hiện laịi trạng thái sự vật , con người )? vậy mục đích của các y tố tự sư và m tả trong đoạn văn trên là gì ? kể và tả trong bối cảnh nào ?( gợi cảm xúc cho người đọc : tình thương đối với người cha . kể và tả trong hồi tưởng ) GV chốt : niềm hồi tưởng đã chi phối viêc m tả và tự sự - m tả trong hồi tưởng ko phải m tả trực tiếp ,cách này góp phần khêu gợi cxúc cho người đọc ( đọc ghi nhớ 2 sgk 138 )

Ghi nhớ 1: ( sgk 138) 2 ,BT2 Đ1 : m tả những ngón chân ,bàn cân bố và kể chuyện bố ngâm chân nước muối Đ2 : kể chuyện cả c/đời người cha đi làm ăn vấ cả .đi sớm về khuya = đôi chân ấy Đ3 : bôc lộ tình cảm thương yêu sâu sắc của một người con đ/với bố việc m tả bàn chân bố và kể chuyện bố ngâm chân nước nóng muối , nố đi sớm về khuya làm nền tảng cho cảm xúc thương bố ở cuối bài

Tiết 45 : VH : Cảnh khuyaRằm tháng riêng ( hồ chí minh)

Yêu cầu cần đạt : Cảm nhận và pt được tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nước , phong thái ung dung của HCM biểu hiện trong hai bài thơ . biết được thể thơ và chỉ ra được những nét đăc sắc NT của hai bài thơ Các bước : 1, tổ chức :2, kiểm tra : đọc thuộc lòng khổ thơ cuối bài thơ “ bào ca nhà tranh bị gió thu phá “ của Đ ỗ Phủ . nêu những nhận xét chính về ND , NT vủa bài thơ và cảm nhận của em về nhà thơ qua cả bài thơ ấy3, bài mới HĐ 1 : giới thiệu bài : trong nhiều bài thơ viểt về thiên nhiên của bác ta thường bắt gặp hình ảnh trang đẹp rạng ngời .trăng giúp ta hiểu tâm hồn thi sĩ của bác . và cũng chính hình ảnh trăng giúp ta hiểu phong thái ung dung tự tại của thi sĩ – chiến sĩ HCM . hai bài thơ “ cảnh khuya +RT giêng “ là hai trong số những bài thơ mang nội dung ấy ghi bảng Tiết 45 : cảnh khuya Rằm tháng giêng Hđ 2 giới thiệu về tác giả ,tác phẩm ? những hiểu biết củe em về tác giả HCM?( dựa vào tiểu dẫn gt về tg) ? hai bài thơ sang tác trong hoàn cảnh nào ? ( bác viết ở chiến khu việt bắc trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp 46-54) Gv nói thêm về tình hình 46-54Hđ3 : hd đọc – tìm hiểu chung

gv nêu yêu cầu đọc : bài CK chú ý nhập C19(3/4) C2 92/5). Bài RTG đoc cả phiên âm chữ hán + bài thơ dịch lục bát

gv đọc mẫu gọi 3 hs đọc theo yêu cầu + 2 hs nhận

xét Lưu ý chú thích và giải nghĩa từ hán ( chú thích 2 : giải nghĩa yếu tố và từ hán bài “ nguyên tiêu” ?So sánh hai câu bài nguyên tiêu ở bản phiên âm và dịch nghĩa với bản dịch thơ ( phiên âm : ở từ “:xuân” nhấn mạnh vẻ đẹp và sứ sống mùa xuân đang tràn ngập đất trời + dịch thơ : thiếu một từ xuân )

I , vài nét về tác giả tác phẩm 1. tác giả ( chú thích *) 2. tác phẩm Viết những năm đầu của cuộc kccP ( 1947 – 1954)

II , đọc – tìm hiểu chung

Dịch thơ ( thiếu một từ xuân)

? hai bài thơ được làm theo thể thơ nào ? vận dụng những hiểu biết về thể thơ này ,hãy chỉ ra đặc điểm về số tiếng ( chữ ) trong mỗi câu thơ ?số câu của một bài , cách gieo vần , ngắt nhịp của hai bài thơ ( thể loại : thơ tứ tuyệt thất ngôn ( 4 câu thơ mỗi câu 7 tiếng ,, 3 vần ,: câu 1,2,4

- bài Ck ctrúc nội dung theo đúng trình tự :khai thừa chỉnh hợp :hai câu đầu tả cảnh , hai câu sau thể hiện tâm trạng

khác vê ngắt nhịp : ở câu 1 (3/4) c4 ( 2/5) :nhịp thông thường là 4/3

Bài “ nguyên tiêu “ theo sát mô hình cấu trúc bài tứ tuyệt ,kể cả ngắt nhịp , dòng thơ Bản thơ RTG theo sát ý từng câu nhung chuyển thành thơ lục bát và có thêm những tính từ miêu tả lồng lộng , bát ngát ) và động từ ngâm . có những từ dịch ko sát thiếu ý xuân ? đọc lại 2 câu thơ đầu bài CK và cho biết hai câu thơ đó tả gì ? ( vẻ đẹp đêm trăng rừng ) ? khung cảnh ấy đươc miêu tả như thế nào ? ( gợi ý : chú ý âm thanh và cách so sánh trong câu thứ nhất có gì đặc sắc ? vẻ đẹp của m tả ở câu thứ hai / hình dung tả lại )

âm thanh : tiếng mối – như tiếng hát xa so sánh đặc sắc : tiếng suối – tiếng tự nhiên so sánh với âm thanh của con người

tiếng suối trở lên gần gũi với con người . sống động .trẻ trung hơn

hình ảnh : “ trăng lồng … lồng hoa” 2 cách hiểu : + ánh trăng lồng vào vòm cây cổ

thụ bó cây lồng vào các bong hoa + ánh trăng chiếu rọi vào các vòm lá cổ thụ in bong xuống mặt đất như muôn nghìn bong hoa vẻ đẹp của bức tranh nhiều tầng lớp, đường nét hình khối đa dạng ( có dáng vươn cao tỏa rộng của vòm cổ thụ ở trên cao lấp loáng ánh trăng , có bóng lá , bong cây , bong trăng in vào khóm lá , in trên mặt đất thành những bong hoa thêu dệt … cảnh rừng ko chỉ đẹp mà còn ấm áp tràn đầy sức sống chuyển ý

Suy nghĩ Trả lời

Đọc Trả lời

Thể loại : thơ tứ tuyệt thất ngôn ( 4 câu , mỗi câu 7 tiếng 3 vần : câu 1,2,4 ) Bài : CK : cấu trúc , nội dung theo sát trình tự

III , tìm hiểu chi tiết BÀi 1 : vẻ đẹp đêm trăng rừng

âm thanh: tiếng suối như tiếng hát xsa so sánh đặc sắc :tiếng suối ( âm thanh tự nhiên ) tiếng hát , âm thanh con người tiếng suối gần gũi với con người , có sức sống

* hình ảnh : “ trăng lồng “

Hai câu thơ cuối biểu hiện tâm trạng gì của tác giả ?Có từ nào được lặp lại ở hai câu đó .việc lặp lại như thế có tác dụng như thế nào với viêc thể hiện tâm trạng của nhà thơ ? ( yêu mến ,say mê vẻ đẹp cảnh đêm trăng rừng )

- lo lắng cho vận mệnh của đất nước - điệp ngữ : “ chưa ngủ “ mang 2 nét tâm trạng :

+ chất nghệ sĩ trong tâm hồn HCM : đó là sự rung động , mềm say mê trước vẻ đẹp đem trăng rừng việt bắc + với lo lắng thao thức vì vận mệnh của đất nước : đây là vẻ đẹp và chiều sâu mới trong tâm hồn nhà thơ jhai nét tâm trạng ấy thống nhất và hòa hợp trong con người bác ( thể hiện sự hòa hợp thống nhất giữa nhà thi sĩ và chiến sĩ trong nhà lãnh tụ )

Bài : nguyên tiêu ( rằm tháng riêng ) ? đọc bản dịch nghĩa ? ? đầu bài thơ được mở ra bằng hình ảnh không gian Hãy nhận xét về hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài thơ ? ( k gian ntn ? hình dung và tả lại ) Cách dùng từ ngữ ở câu thứ hai gợi được vẻ đẹp của không gian đêm trăng rằm tháng riêng ntn ) Câu 1: mở ra khung cảnh bầu trời cao rộng trong trẻo . nổi bật lên trên bầu trời ấy là vầng trăng tràn đầy , tỏa ra khắp trời đất Câu 2 : vẽ ra một k gian xa rộng bát ngát như ko có giớ hạn với con sông ,mặt nước tiếp liền với bầu trời

- từ “ xuân “ được lặp lại . nhấn mạnh d tả vẻ đẹp và sức sống mùa xuân đang tràn ngập

? em cảm nhận được gì về vẻ đẹp của con người trong bài thơ ?

“ CK” và “ RTG” được viết trong những năm đầu rất kk của cuộc kháng chiến chống pháp . hai bài thơ đã thể hiện được tâm hồn và p thái của Bác ntn trong hoàn cảnh ấy

2, tâm trạng của tác giả “ cảnh khuya như vẽ … …..nỗi nước nhà Câu 3 : “ cảnh khuya .. chưa ngủ “

- yêu mến say mê vẻ đẹp cảnh đêm trăng rừng

- lo lắng cho số phận của đất nước

- điệp ngữ “ chưa ngủ “ : chất nghệ sĩ hòa quyện trong chất chiến sĩ

- nỗi lo lắng thao thức vì vận mệnh của đất nước

1 , Vẻ đẹp của hình ảnh không gian : Khung cành không gian cao rộng bát ngát tràn đầy ánh sáng và sức sống của MX trong rằm tháng riêng

2, Vẻ đẹp của hình ảnh con người Chất thi sĩ của nhà thơ Chất chiến sĩ của lãnh tụ HCM hai con người hòa nhập trong tư thế rất thực và cũng rất lãng mạn

ghi nhớ : Nd : - thể hiện tâm hồn nhạy cảm ,tình yêu thiên nhiên của một tâm hồn thi sĩ -tc yêu nước sâu sắc và phong thái ung dung lạc quan của bác* NT : nhiều h/ ảnh tự nhiên đẹp có màu sắc cổ điển mà bình dị tự nhiên ,so sánh , điệp từ

Luyện tậpHọc sinh trình bày miệng 1 .câu 5 ( SGK 142) 2 . câu 7 ( SGK 142) Cùng tả cảnh trăng chiến ku VB nhưng mỗi bài đều có vẻ đẹp riêng Cảnh khuya: cảnh trăng rừng lồng vào vòm cây hoa lá tạo nên bức tranh nhiều tầng nhiều đường nét Rằm tháng riêng: trăng rằm trên sông nước có không gian bát ngát tràn đầy sức xuân Dặn dò : HTL 2 bài ; ôn Tv tiết sau kiểm tra 1 tiết

Tiết 46 : kiểm tra tiếng việtYêu cầu cần đạt : Kiểm tra , đánh giá tình hình học tập Tiếng Việt của h/s từ đầu năm đến nay , đặc biệt một số kiến thức cơ bản Rèn luyện cho học sinh kĩ năng làm bài kiểm tra tiếng việt ở các dạng khác nhau , giáo dục ý thức tự giác , tích cực , nghiêm túc khi kiểm tra Các bước : 1 . tổ chức : 2 . kiểm tra : 3 . đề bài Câu 1 : giải nghĩa những từ hán việt : tử yên , bộc bố . quải , phi lưu , trực há , nghi thị ( Xa ngắm thác núi lư ) Sàng tiền , minh nguyệt , nghi thị , cử đầu , đê đầu ,cố hương ( tĩnh dạ trí ) (2 đ) Câu 2 : cho các yếu tố hán việt : sơn , hà , giang , san , thủy . em hãy phát triển thành những từ ghép hán việt (2đ)Câu 3 : chữa lỗi sd QHT trong các câu sau : a , qua các bài ca dao đã cho ta thấy phần nào cuộc sống của người xưa b, trong bài thơ bạn đến chơi nhà của nguyễn khuyến đã thể hiện tình bạn đậm đà thắm thiết ( 2đ) câu 4 : viết đoạn văn pbcn của em về một thầy cô giáo mà em yêu quý trong đó có sử dụng một số đại từ và quan hệ đã cho ( 3 đ) 1 điểm trình bày

Tiết 47 : trả bài tập làm văn số 2

Yêu cầu cần đạt

Trường THCS Chu Văn An Họ tên : Lớp : Kiểm Tra Tiếng Việt Thời gian : 45’

I- phần trắc nghiệm (4đ) làm ra đề kiểm trakhoanh tròn vào chữ cái những câu trả lời đúng 1- có mấy từ ghép đẳng lập trong nhóm từ sau : học hành ,xe đạp , đất cát ,tươi cười , mặt mũi xoài tượng, mưa rào , xinh đẹp A-bốn B-năm C-sáu D- bảy 2-có mấy từ ghép đẳng lập trong nhóm từ sau : Đông đủ ,mạnh mẽ, nhanh nhẹn , đền đài ,thuốc thang ,bồn chồn ,loang loáng , gậy gộc . A – hai B –ba C –bốn D – năm 3- chữ thiên trong từ nào dưới đây ko có nghĩa là trời ? A – thiên lý B –thiên thư C – thiên hạ D – thiên thanh 4- câu ca dao nào dưới đây có chứa đại từ chỉ số lượng ? A : ai làm chobề kia dày B: ai đi đâu đấy hỡi ai C : bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu D : mình về mình có nhớ chăng 5 – từ Hán Việt nào dưới đây không phải là từ ghép đẳng lập A –xã tắc B –sơn thủy C –giang sơn D – quốc kì 6- trường hợp nào sau đây không bắt buộc dùng quan hệ từ ? A –cái bút của bạn B – cái bút bằng gỗ C – đi học bằng xe đạp D – sách của nó 7- trong các dòng sau đây dòng nào sử dụng quan hệ từ ? A – ao sâu nước cả B – mướp đương hoa C –ta với ta D – cà với nụ8-dòng sông nào có nghĩa là dòng sông phía trước ? A –tử yên B – mặt tiền C – cửa tiền D – tiền bạc 10- từ vọng có nghĩa là : A –ánh sáng B – trông xa C - cúi xuống D – cảm nghĩ 11- yếu tố “ hồi “ trong từ nào sau đây không cùng nghĩa với yếu tố còn lại ? A – hồi hương B – hồi cư C – hồi hộp 12- cặp từ trái nghĩa nào phù hợp để điền vào chỗ chống trong câu văn sau : A – ao sâu nước cả B – mướp đương hoa C –ta với ta D – cà với nụ Non cao tuổi vẫn chưa già Non sao …nước , nước mà ….non A – xa –gần B – đi – về C – nhớ -quên D – cao –thấp 13- nghĩa của yếu tố “ đồng “ trong nhóm từ : Trống đồng , đồng ruộng , đồng lòng , đồng tiền . là hiện tượng :A – từ nhiều nghĩa B – từ đồng âm C – từ đồng nghĩa D – từ trái nghĩa 14- thành ngữ nào sau đây có ý nghĩa là ý tưởng viễn vông , thiếu thực tế , thiếu tính khả thi A – đeo nhạc cho mèo B – thầy bói xem voi C – đẽo cày giữa đường D - ếch ngồi đáy giếng 15- câu nào không phải là thành ngữ ? A- tóc bạc da mồi B – lánh đục về trong C – sông sâu nước cả D – có công mài sắt có ngày lên kim 16- dòng nào sau đây chỉ những từ đồng âm A – đánh mìn ,đánh đàn , đánh luống B – ăn diện , ăn ảnh , ăn chơi C – đảng phái , đảng viên , đảng phí D – nốt la , con la , la hét II – phần tự luận (6 đ) làm ra giấy kiểm tra

1- câu 1 ( 2 đ) : trong bài thơ “ qua đèo ngang “ bà huyện Thanh Quan viết : “ lom khom dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà Hãy xác định từ láy và cho biết hiệu quả của nó trong những câu thơ trên ?2- câu 2 ( 4đ) viết đoạn văn khoảng 10 câu với nội dung bài thơ “ tĩnh dạ trí : của Lí Bạch để thể hiện tình yêu quê hương của một người sống xa quê trong cảnh đêm trăng thanh tĩnh (sử dụng thành ngữ ,từ trái nghĩa)

Trường THCS Chu Văn An Lớp 7 Đề kiểm tra văn ( thời gian : 45 phút ) I – trắc nghiệm : ( 2đ) làm ra đề kiểm tra Khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời đúng 1. hãy trọn câu định nghĩa đúng về thể thơ đường luật thất ngôn bát cú : A- thể thơ làm theo luật thơ có từ thời nhà đường ( Trung Quốc ) mỗi bài thơ có 8 câu , mỗi câu có 7

chữ ,gieo vần cuối các câu 1,2,4,6 có phép đối giữa câu 3 cà 4 , giữa câu 5 và 6 , có luật bằng trắc

B- thể thơ làm thưo luật thơ có từ thời nhà đường ( Trung quốc ) mỗi bài có 8 câu mỗi câu 7 chữ , giưo vần cuối các câu 2,4.6 có phép đối giữa câu 3 và 4 giữa câu 5 và 6 , có luật bằng trắc

C- thể thơ làm theo luật thơ có từ thời nhà Đường ( Trung quốc ) mỗi bài thơ có 8 câu mỗi câu có 7 chữ , gieo vần cuối các câu 1,2,4 có phép đối giữa câu 3 và 4 , giữa câu 5 cà 6 ,có luật bằng trắc

D- thể thơ làm theo luật thơ có từ thời nhà Đường ( Trung quốc ) mỗi bài có 8 câu , mỗi câu 7 chữ ,có gieo vần ( chỉ một vần ) ở chữ cuối các câu 1,2,,4,6 ,8 có phép đối giữa các câu 3 va 4 giữa câu 5 và 6 , có luật bằng trắc

2. văn b ản nào dưới đây không phải là thơ đường ? A – cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh B – sau phút chia ly C – xa ngắm thác núi lư D – bài ca nhà tranh bị gió thu phá 3. bài thơ “ Thiên trường vãn vọng “ đuợc miêu tả vào thời điểm nào trong ngày ? A . buổi trua C- buổi tối B . bắt đầu buổi đêm D – buổi chiều tà 4 . trong “ bài ca côn sơn “ có bao nhiêu từ “ ta” A – hai C . bốn B – ba D . năm 5 . câu ca dao “ ơn cha nặng lắm ai ơi “ Nghĩa mẹ bằng trời chin tháng cưu mang “ Thuộc chủ đề nào ?A . câu hát than thân C – câu hát về tình yêu quê hương đất nước B – câu hát châm biếm D – câu hát về tình cảm gia đình 6. dòng nào ghi đủ các đối tượng được nhắc đến trong câu thơ thứ 2 của bài “ qua đèo ngang “ ( bà huyện thanh quan ) A – cỏ , cây , hoa , lá C – cỏ , cây , đá ,lá , hoa

B – cỏ , cây , đá , hoa , quả D – cỏ ,cây ,đá , lá , cành 7. kết cấu bài thơ “ bạn đến chơi nhà “ của Nguyễn Khuyến độc đáo ở chỗ nào ? A- chỉ có 3 phần : đề - luận – kết C : chỉ có 3 phần : đề - thực – kết B . chỉ có 3 phần : đề - thực – luận D chỉ có 3 phần : thực – luận – kết 8. bài thơ “ Nam quốc sơn hà “ được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta vì văn bản đã : A – khẳng định biên giới lãnh thổ của đất nuớc

B- khẳng định chủ quyền của dân tộc C – khẳng định ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc và chủ quyền dân tộc D – cả 3 ý kiến trên

II . tự luận : ( 8 đ) làm ra giấy kiểm tra Câu 1 ( 5 đ) bài thơ “ bánh trôi nước “ của Hồ xuân hương thể hiện khá đặc sắc hình tượng người phụ nữ xưa Hãy làm rõ nội dung trên bằng một đoạn văn có độ dài khoảng 15 câu - câu 2 ( 3 đ) kết thúc bài thơ “ Qua đèo Ngang “ ( Bà Huyện Thanh Quan ) và “ Bạn đến chơi nhà “ (Nguyễn Khuyến ) là cụm từ “ ta với ta “ . vậy ý nghĩa của chúng có giống nhau không ? tại sao ?

Tiết 48 : tiếng việt Thành ngữyêu cầ cần đạt : hiểu thế nào là thành ngữ , biết sử dụng thành ngữ khi nói và viết - hiểu được nghĩa của các thành ngữ khi dùng chúng : nghĩa thực và nghĩa bong (nghĩa hàm ẩn ) - rèn luyện kĩ năng nhận biết thành ngữ , từng vốn thành ngữ để dùng đúng lúc đúng chỗ các bước :1. tổ chức 2. kiểm tra : thế nào là từ đồng âm ? cho VD ? từ đồng âm và đồng nghĩa khác nhau ntn ? dùng từ

đồng âm chú ý điều gì ? 3. bài mới : * gt bài

Hđ 1: tìm hiểu khái niệm thành ngữ và nghĩa của thành ngữ

Thao tác 1 : tìm hiểu đ đ cấu tạo của thành ngữ khái niệm

? tìm một số thành ngữ em được nghe hằng ngày ( lên voi xuống chó , mưa to gió lớn , ăn đói mặc rách , sơn hào hải vị ) ? nhận xét về cấu tạo của cụm từ “ lên thác xuống ghềnh” trong câu ca dao “ nước non lận đận …. Thân cò lênh …..bấy nay ? có thể thay một vào từ trong cụm từ này bằng từ khác được không? có thể thay đổi vị trí của các từ trong cụm từ được không ? qua tìm hiểu em hãy cho biết thế nào là thành ngũ ? kl a(1) Thao tác 2 : tìm hiểu nghĩa của thành ngữ ? các thành ngữ “ mưa to gió lớn “ ; “ ăn đói mặc rách “ Nghĩa là gì ? hiểu các thành ngữ trên có cần hiểu theo nghĩa khác không ?

Tìm ví dụ

Suy nghĩ ,nhận xét

Trả lời

Nêu định nghĩa

Suy nghĩ trả lời

I , tìm hiểu bài 1, thế nào là thành ngữ (1) vd về thành ngữ

(2)VD SGK ( 143)

Có thể thay : lên núi xuống đèo “, lên non xuống bể không thể thêm hay xen từ nào khác vào khó thay đổi có thể thay đổi vị trí các từ “ xuống ghềnh lên thác “ nhưng rất hãn hữu -TN là loại cụm từ có cấu tạo cố định biểu thị ý hoàn chỉnh 2 , nghĩa của thành ngữ “ mưa to gó lớn “ “ ăn đói mặc rét “ là những thành ngữ hiểu ngay từ nghĩa đen . nghĩa bề mặt

“nhanh như chớp “ nghĩa là gì ? NT được dùng trong câu TN này là gì ?tác dụng của NT đó ?

? cụm từ lên thác xuống ghềnh “ có nghĩa lạ gì ? tại sao lại nói như vậy ?

Qua tìm hiểu BT 2 hãy cho biết nghĩa cuat thành ngữ khi tìm hiểu về nó ? KL2 ghi nhớ 1 (2)

chú ý : TN thường cố định về cấo tạo nhưng một số thành ngữ có thể biến đổi . hãy biến đổi thành ngữ :

(1) đứng núi này trông núi nọ (2) sông cạn đá mòn (3) châu chấu đá xe

(1) đứng núi này trông núi khác (đứng núi nọ trông núi kia ) (2) sông có thể cạn , núi có thể mòn (HCM) (3) châu chấu đá ô voi ( ng công trứ ) ( châu chấu đá voi )( HCM)Bt nhanh : thử tìm thành ngữ HĐ 2 : tìm hiểu việc sử dụng thành ngữ

? x/ định vai trò NP của 2 câu thành ngữ trong 2 vd SGK ( 139) “ bảy nổi ba chìm “ ;” tắt lửa tối đèn “ ;và “ lời ăn tiếng nói là biểu lộ văn hóa của con người “ ; “ vận động viên đó khỏe như voi” “ hôm qua trời nổi mưa to gió lớn “ ?Lời ăn tiếng nói : CN ; khỏe như voi : VN ; tắt lửa tối đèn : T2n ; mưa to gió lớn : PN của CD từ …..

? vậy theo em thành ngữ có vai trò như thế nào trong câu ? Pt cái hay của việc dùng các thành ngữ từ đó cho biết t/d của thành ngữ khi nói và viết ( ghi nhớ 2 )

Giải nghĩa ,trả lời

Giải nghĩa

Trả lời

Ghi chú ý

Biến đổi , nhận xét , bổ xung

p/tích vai trò NP

Trả lời ,phân tích

Nhanh như chớp rất nhanh .có thể lướt hay x/hiện như tia chớp (a/sáng) nt so sánh để ngừoi đọc hình dung được mức độ nhanh như thế nào -“ lên thác …” Nghĩa đen ( thật )leo lên thác nước dựng đứng , xuống ghềnh đá sâu khó đi hai trạng thái Nghĩa hàm ẩn : chỉ sự vất vả ,lận đận vượt qua nhiều khó khăn mượn hình ảnh cụ thể để d tả NP ý nghĩa khác Cách nói giữa hình ảnh gợi cảm sự liên tưởng ẩn dụ ghi nhớ 1(2) : nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó hoặc thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ so sánh

3, sử dụng thành ngữ a, chức năng Np của thành ngữ -CN -VN - trạng ngữ Phụ ngữ trong cụm danh từ ,cum động từ

*ghi nhớ 21(144)* ghi nhớ 22(144) Thành ngữ ngắn gọn ,hàm xúc ,có tính hình tượng , tính biểu cảm cao

Luyện tậpBT1 : SGK ( 145) tìm và giải nghĩa các thành ngữ A, sơn hào hải vị B, nem công chả phượng C, khỏe như voi : VN rất khỏe Tứ cố vô thân : không có anh em thân thích D, da mồi tóc sương : sa có những nốt như vảy đồi mồi , tóc bạc già yếu BT2 : h/s tự làm ở nhà BT3: h/s điền ( ăn , sống ,tốt , áo , cỏ ) BT4 : h/s sưu tầm Dặn dò : học kĩ bài + làm bt 2,3 ( 145) ‘soạn : nhớ lại đề bài và k tra văn + t việt Giờ sau trả hai bài kiểm tra tiết 42 va 46

TV + VH : Tiết 49 : trả bài kiểm tra văn + bài kiểm tra tiếng việt Yêu cầu cần đạt :

- sau kiểm tra , đánh giá kến thức về tiếng việt và văn học của học sinh thời gian qua . trên cơ sở đó phát hiện những ưu điểm và hạn chế của học sinh để từ đó kịp thời phat huy và khắc phục ưu điểm và hạn chế

- chỉ rõ và giúp học sinh chữa những lỗi phổ biến

các bước : 1, tổ chức 2, k tra 3, giờ trả bài

A , bài kiểm tra vănI , đề bài + yêu cầu theo tiết 42 đã soạn II, nhận xét chung 1, ưu điểm Hầu hết các em có học bài , hiểu đề bài , nhìn chung nêu và pt được nội dung cơ bản và nét đặc sắc về NT của bài ca dao ca ngợi cảnh đẹp kiếm hồ ; một số học sinh cảm thụ tốt - Tuyệt đại đa số chép được nguyên bản phiên âm bài thơ “ thiên trường vãn vọng “ , viết sạch sẽ và nêu được những nét cơ bản về tác giả Trần Nhân Tông , chỉ ra được đặc điểm của thể thơ trong bàiTìm được và phân tích được lớp nghĩa thứ hai của bài thơ “ Bánh trôi nước “ 2 , nhược điểm :Một số cảm thụ bài ca dao chưa tốt ,diễn đạt vụng , viết sơ sài

-việc phân tích lớp nghĩa thứ hai của bài “ Bánh Trôi Nước “ ở một số em còn qua loa , đại khái ,diễn đạt nôm na ,vụng về chưa thoát ý ,chưa thuyết phục III, cụ thể Bài tốt : Mai Hương , Quỳnh Anh …..Bài yếu : thế Tùng , trung B , P . Quân

B .Bài kiểm tra tiếng việtI , đề bài + yêu cầu theo tiết 46 II , nhận xét chung : 1, Ưu điểm : - đa số h/s hiểu đề ,có học bài , hiểu và giải nghĩa được một số từ Hán Việt trong các bài học Phát triển được các yếu tố Hv đã cho thành từ hán việt

- hầu hết phát hiện và sửa được lỗi về QHT trong các câu cho có lỗi về QHT - viết đoạn văn có sd đại từ và QHT theo yêu cầu khá đạt

2, hạn chế - một số h/s chưa chăm học , chưa đọc kĩ đề nên chưa giải nghĩa hoặc chưac biết cách giải nghĩa từ HV - một số h/s không chú ý tìm hiểu và ôn bài nên chưa sửa đúng 1 hoặc cả 2 câu cho sai về ngữ QHT- bài viết đoạn văn có một số h/s viết xuống dòng nhiều lần hoặc viế rất so sài mặc dù đã có sd được 1 số đại từ và QHT III, cụ thể 1, bài tốt : Mai Hương , Quỳnh Anh , N Trung 2, bài yếu : thế Tùng , Vân Thủy

Dặn dò : “ cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học “ giờ sau học

Tiết 50 TLV : cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học Yêu cầu cần đạt :Giúp hs : biết trình bày cảm nghĩ về tác phẩm văn học Tập trình bày cảm nghĩ về 1 số tác phẩm văn học đã học trong chương trình Tích hợp TLV khai thác hình ảnh nghệ thuật Các bước : 1, tổ chức 2, kiểm tra : muốn lập dàn ý bài văn biểu cảm ta thường có những cách nào ? ( liên tưởng , hồi tưởng , suy ngẫm , tưởng tượng 3 , bài mới

Hđ 1 : hướng dẫn tìm hiểu khái niệm PBCN về một tác phẩm văn học ? đọc diễn cảm bài văn trong sgk ( 146) và cho biết cx của tác giả được khơi gợi từ cơ sở nào ? ( CX được khơi gợi trong bài ca dao , từ cảnh minh họa trong bài học ) ? để nâng cảm xúc tác giả đã sử dụng cách nào trong cách lập ý bài văn biểu cảm ? ( tg sử dụng : tưởng tượng , liên tưởng )? hãy tìm trong bài văn những tưởng tượng , liên tưởng , suy ngẫm của tg ? ( cho h/s phiếu học tập điền theo nhóm , gv chia bảng để hs điền ) ? để có những liên tưởng , tưởng tượng , suy ngẫm đó tác giả phải dựa vào đâu ? hãy chỉ ra cơ sở của từng liên tưởng , tưởng tượng và suy ngẫm trong bài ( gv gợi ý từ những hình ảnh , từ ngữ nào trong bài cd để tác giả bộc lộ cx ) gv kẻ bảng

Ngoài liên tưởng , tt , suy ngẫm tác gỉa còn dùng BC trực tiếp không ? em hãy

Các biện pháp được sử dụng để lập dàn ý (1) liên tưởng Đây là một người quen như một người họ hàng ruột thịt Giải ngân hà

con sông Tào Khê

(2) tưởng tượng * con nhện lơ lửng giữa khoảng không* nghe thấy tiếng gió * nghe thấy tiếng nấc gọi

(3) suy ngẫm * của tác giả với bài ca dao * tình người trong bài ca dao

I, Thế nào là bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học

Cơ sở do hai cặp ca dao đầu và cảnh minh họa trong bài học vì nó gần gũi quen thuộc được khơi nguồn từ cặp ca

dao thứ 3 và từ hình ảnh các vì sao như cát , như thủy tinh vào ra là sông ngân hà

nhắc đến điển tích về ngưu lang chức nữ -- tình cảm vợ chồng xúc động thắm thiết

cặp câu ca dao thứ 4

câu ca dao thứ 3

qua lời thầy giảng từ cặp câu ca dao thứ 2 “ buồn trông con nhện giăng… Mối ai “

+ qua bài ca dao Từ điển tích và hiện thực

Chỉ ra ? ( BC trực tiếp : bất ngờ phát hiện :A ! sông Ngân !sông Ngân ! ôi ! tào khê ! nước Tào Khê ! chung thủy của ta

? qua tìm hiểu bài văn PBCN của nhà văn N Hồng về một bài ca dao em hiểu thế nào là PBCN về một tác phẩm ? kl1 ghi nhớ 1 ? đọc ghi nhớ 1

Hđ2 : tìm hiểu bố cục bài PBCN ? đọc thầm lại bài : đây là bài phát biểu cảm nghĩ hoàn chỉnh ; em hãy tìm bố cục của bài và nêu y/c nội dung từng phần ? ghi nhớ 2 ? đọc ghi nhớ 2

* biểu cảm trực tiếp

“ A ! sông Ngân ! sông Ngân ! ôi ! Tào khê …. Chung thủy của ta lời nhắn nhủ của tác giả với lòng mình và với tình người trong bài ca dao . khẳng định lòng nhớ mong chung thủy

Ghi nhớ 1 ( sgk 147)

II , bố cục bài PBCN 3 phần 1 , mở bài : giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm

2, thân bài : những cảm xúc , suy nghĩ do nội dung và nghệ thuật của tác phẩm gợi lên tẩp trung vào 1 hoặc hai chi tiết thấy xúc động nhất

3 , kết bài ấn tượng về tác phẩm ghi nhớ 2 ( sgk )

III , luyện tập PBCN về một trong những bài thơ : cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh , ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê, cảnh khuya , rằm tháng giêng các bài thơ h/s đều đã học , tùy học sinh chọn lựa bài để PBCN

gợi ý :gv cho học sinh nhớ lại yêu cầu của bài tập loại này là h/s phải biết tưởng tượng và trình bày cảm xúc của mình VD về bài thơ cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh có thể tưởng tượng trong một đêm nào đó trong cuộc đời phiêu bạt giang hồ , Lí Bạch bỗng thức dậy thấy trăng ….BT2 : lập dàn ý cho bài PBCN về bài thơ “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê “ * gợi ý : Lập dàn ý theo 3 phần Phần thân bài phảo nêu được ấn tượng sâu sắc nhất về bài thơ: VD : bài thơ để lại trong lòng người đọc …. Riêng với em bài thơ gây xúc động mạnh về tình yêu quê hương mãnh liệt , đằm thắm của một người phải sống xa quê nhiều năm

4 ,củng cố : nhắc lại khái niệm và bố cục bài PBCN 5 , dặn dò hướng dẫn về nhà :Viết thành văn BT2 vùa gợi ý Soạn : tiếng gà trưa ( 2 tiết ) giờ sau học văn học

BÀI 13 : TIẾNG GÀ TRƯA ( XUÂN QUỲNH ) Yêu cầu cần đạt : Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng , đằm thắm về những kỉ niệm về tuổi thơ và tình cảm của bà cháu được thể hiện trong bài thơ Thấy được NT biểu hiện tình cảm , cảm xúc của tác giả qua những chi tiết tự nhiên , bình dị Các bước : Tổ chức :Kiểm tra bài cũ :đọc thuộc lòng bài thơ : “ CK + RTG “ và trình bày cảm nhận về cái hay cái đẹp vủa một trong hai bài thơ ấy Bài mới : Giới thiệu bài Tiết 1 (53)

Hđ 1 : giới thiệu tác giả tác phẩm ? qua đọc và chuẩn bị bài em hãy cho biết những hiểu biết khái quát về XQ và bài thơ ? ( XQ ( 1942- 1988) quê làng La KHê ven thị xã Hà đông ( Hà Tây ) bây giờ là Hà Nội là nhà thơ nữ xuât sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam Thơ XQ thường viết về những tình cảm gần gũi bình dị trong cuộc sống gia đình và c/s hàng ngày biểu lộ những tình cảm sâu xa và khát vọng chân thành của một trái tim PN đằm thắm thiết tha nhân hậu Tiếng gà trưa là bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc KCCM in trong tập “ hoa dọc chiến hào “ ( 1968) . trong bài thơ tác giả khai thác cx từ những điều bình dị những KN của chính mình để từ đó góp vào những tc chung của thời đại . XQ cùng chị sống với bà suổt thời thơ ấu . qua những chi tiết sinh hoạt đời thường bài thơ đã gợi lại một cách cảm động những kỉ niệm tuổi thơ và tình bà cháu

HĐ2 : đọc – tìm hiểu chung bài thơ ? nhận dạng thể thơ và xác định cách đọc ở từng đoạn ?( Gv nhận xét nêu yêu cầu : bài thơ chủ yếu là thơ 5 tiếng xen một số câu 3 tiếng do đó mỗi câu bắt đầu bằng tiếng gà trưa đọc chậm thể hiện sự hồi tưởng với tình cảm tha thiết - ở đoạn đầu xuống giọng khi đọc câu “ cục cục tác cục ta “ và câu “ nghe gọi về

Giới thiệu vài nét chính

Trả lời

Lắng nghe

I , giới thiệu tác giả tác phẩm 1,tác giả : - Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988) - nhà thơ nữ xuất sắc nền thơ hiện đại việt nam -thường viết về những tình cảm gần gũi , bình dị

2, tác phẩm - viết thời kì đầu chống Mỹ - in trong “ hoa dọc chiến hào “ ( 1968)

II , đọc – tìm hiểu chung

Tuổi thơ “ vừa xuống giọng vừa đọc chậm hơn các câu khác Đoạn cuối các câu “ vì lòng yêu tổ quốc – vì xóm làng thân thuộc “ giọng khỏe 3 câu sau : nghỉ hơi và xuống giọng thể hiện niềm yêu quý và biết ơn bà ,sự gắn bó với Kn sâu sắc của tuổi thơ * giáo viên đọc một lượt * gọi 3 h/s đọc theo yêu cầu của giáo viên * gv nhận xét uốn nắn

Qua phần đọc theo em cảm hứng của tác giả trong bài tho dược khơi gọi từ việc gì ? ( … từ việc nghe thấy tiếng gà nhảy ổ : cục …cục tác ..cục ta trong hoàn cảnh nào ? ( khi dừng chân trong một xóm nhỏ , giữa chặng đường hành quân ? mạch cảm xúc trong bài thơ diễn biến ntn ? ( nghe âm thanh đó tác giả cảm thấy xao động cảm thấy bàn chân đỡ mỏi cảm thấy vì kỉ niệm tuổi thơ ùa về

Em có nhận xét gì nghệ thuật thể hiệ:n các câu thơ : “ cục cục tác cục ta “ . nghe xao động nắng trưa . nghe bàn chân đỡ mỏi , nghe gọi về tuổi thơ ( câu thơ : cục tác cục ta “ qua việc lặp âm và sử dụng các câu chấm lửng tác giẻ mô phỏng rất thực tiếng gà trưa nhảy ổ , chính việc mô phỏng rất sát ấy là điều kiện để x hiện các câu thơ sau 1 cách chân thực . cả 3 câu sau tác giả đều sd lối AD ch đổi cảm giác , lấy thính giác thay cho thị giác lặp ĐT ( nghe) ở vị trí đầu câu tới 3 lần đem lại cảm giác tiếng gà vừa như mở ra theo hướng từ gần đến xa :buổi trưa trong xóm nhỏ - những chặng đường hành quân đã qua - tuổi thơ xa ) vừa như ngưng lại : nghe gọi về tuổi thơ ? từ âm thanh đó tác giả liên tưởng đến điều gì ? ( tác giả liên tưởng đến tiếng gà trua của thời thơ ấu )

Nghe giáo viên đọc 3 học sinh đọc

Thảo luận nhóm

Tiết 2 ( 54)

HĐ 3 : hướng dẫn tìm hiểu chi tiết ? phần nội dung tác phẩm có mấy câu thơ “ tiếng gà trưa” ? ” mỗi câu thơ tgt gợi ra điều gì ? đặc sắc của nt thể hiện những điều được gợi ra từ tgt “? ( trong bài thơ từ đó x hiện 4 lần , mỗi lần có một đắc sắc riêng :Lần thứ 1 : 6 câu thơ sóng đôi từng cặp :cứ 1 câu kể xen 1 câu tả như thể đường nét kỉ niệm thoắt hiện về đã định hình ấn tượng , nếu ở khổ thơ trên từ “ nghe” điệp đến 3 lần làm cho âm thanh “ cục ..cục ta “ còn cứ vang vọng mãi thì ở khổ thơ thứ 2 từ này được nhắc đến 2 lần có tác dụng liệt kê . đặc biệt việc đảo “ khắp mình “ lên trước “ hoa đốm trắng “ và ss lông óng như màu nắng , việc pha sắc ( hồng , trắng ,vàng ) cùng màu ổ rơm , màu trắng …”

Lần thứ 2 : tiếng gà trưa gợi về 1 chi tiết chân thực rất đời thường , gắn với 1 kỉ niệm khó quên : người cháu bị bà mắng yêu khi tò mò xem gà đẻ

Tiếng gà trưa lần 3 gợi ta hình ảnh nào ? nhận xét NT nhịp thơ của 6 dòng đầu và tiếng reo ở 4 câu tiếp

lần 3 : tiếng gà trưa gợi ra hình ảnh bàn tay người bà “ khum soi trống “ . đó vừa là hình ảnh đặc tả động tác soi trứng rất cẩn trọng vừa thể hiện sự tần tảo chắt chiu hết lòng vì cháu của bà . không những thế ( gv đọc từ :” cứ hàng năm …. Áo mới “ điệp ngữ hàng năm gợi về cả một thời gian khó , 6 dòng thơ thực chất chỉ là 1 câu đơn phát triển , việc thay đổi cắt ngắt nhịp ở mỗi dòng rất linh hoạt ( 3/3, ¼ , 2/3 ,3/2, 2/3 ) nhìn chung làm cho nhịp thơ chậm nhằm đạc tả sự quan tâm rất tỉ mỉ của bà

4 câu thơ tiếp bắt đầu một tiếng gieo rất ngộ nghĩnh . tiếng reo ấy được thể hiện bên cạnh những từ :sương muối , chéo go , chúc bâu có tác dụng tái hiện mồn một những Sh gian khó của một thời , giúp người đọc cảm nhận được niềm vui rạng rỡ người cháu đồng thời thấm thía hơn những tình cảm thầm lặng của bà

Tiếng gà trưa lần thứ 4 có gì đặc biệt ? ( lần thứ 4 : tiếng gà trưa …sắc trứng “ ) chính tình

cảm ấy đã biến tiếng gà thành niềm mơ ước cả trong giấc ngủ tuổi thơ . không những thế tiếng gà trưa còn

trở thành hành trang cùng người cháu lên đường đi chiến đấu

Tìm

Trả lời

Suy nghĩ ,trả lời

Trả lời

III , tìm hiểu chi tiết

Lần thứ nhất :Tiếng gà trưa …lông óng

Lần 2 : tiếng gà trưa … lòng dai thơ lo lắng gợi về một chi tiết chân thực rất đời thường , gắn với một kỉ niệm khó quên : người cháu bị bà mắng khi tò mò xem gà đẻ

Lần 3 : Gợi ra hình ảnh bàn tay bà “ khum soi trứng “ hình ảnh đắc tả Sự tần tảo chắt chiu hết lòng vì cháu của bà “ hàng năm “ điệp ngữ gợi 1 thời gian khó Nhịp linh hoạt:3/3;1/4;2/3;3/2;2/3 đặc tả sự quan tâm rất tỉ mỉ của bà

*lần 4 :“tiếng gà trưa ….” niềm ao ước cả trong giấc ngủ hành trang cùng nguời cháu trên đường đi chiến đấu ..Các điệp từ “vì “ khẳng định ý chí chiến đấu mãnh liệt của những chiến sĩ vì ty tổ quốc , tình yêu quê hương thiêng liêng và cao cả . trong đó có tc sâu sắc của người cháu đối với bà ,với những kỉ niệm tuổi thơ gắn bó

? bài thơ đã biểu hiện những tc đẹp đẽ nào trong tâm hồn tuổi thơ năm xưa và trong lòng người vừa đi vào cuộc chiến đấu ? ( bài thơ thể hiện những kỉ niệm của 1 người cháu có tâm hồn trong sáng có tình cảm trân trọng yêu quý đối với bà ; đồng thời cũng thể hiện 1 ý chí mãnh liệt của người chiến sĩ chiến đấu vì tổ quốc vì quê hương )

? qua bài thơ em có cảm nhận gì về hình ảnh người bà và tình cảm của người cháu ( hình ảnh người bà trong bài thơ rất đỗi nhân hậu , thân thương , dành trọn vẹn tình yêu thương , sự quan tâm chăm sóc cháu . qua đó tc bà cháu cũng được thể hiện trong nỗi nhớ và ý chí chiến đấu của người cháu rất cảm động , thiêng liêng

? bài thơ làm theo thể 5 tiếng , nhưng có những chỗ biến đổi khá linh hoạt . em có nhận xét gì về cách gieo vần ,, về số câu ( dòng) thơ trong mỗi khổ ? ( bài thơ chủ yếu được trình bày bằng thể thơ 5 tiếng nhưng có những chỗ biến đổi linh hoạt , xen một số câu 3 tiếng , số câu thơ và cách gieo vần của mỗi khổ thơ cũng có những biến đổi : khổ thứ nhất : câu 1 vần với câu 4,5 ,7 ; câu 2 vần với câu 3 ; khổ thứ 2 : 2-4 ; 3-5 Khổ thứ 3 : 2-6 …việc thay đổi số lựợng câu thơ và thay đổi trật tự vần ở mỗi khổ thơ tạo biên độ mở ra cho mỗi câu thơ và cả bài thơ trong việc thể hiện sự phong phú đa dạng của tình cảm ? câu tgt được lặp lại nhiều lần trong bài thơ ở vị chí nào và có tác dụng ra sao ( tất cả được lặp lại ở vị trí đầu khổ thơ , mỗi lần mở ra một hình dung ,liên tưởng mới – “ tiếng gà trưa “ vừa gợi đến những kỉ niệm gian khó của thời thơ ấu nhưng trong bối cảnh ra đời của tác

phẩm nó có thể xem là hình ảnh ẩn dụ cho ước mơ về 1 c/s thanh bình yên ả ? theo em , bài thơ có những nội dung chính nào ? hãy nêu những nd đó ( đọc ghi nhớ SGK )

Trả lời

Suy nghĩ Trình bày cảm nhận

Suy nghĩ nhận xét

Chỉ rõ và nêu tác dụng

Điệp từ “vì”Khẳng định :-ý chí chiến đấu -tc của cháu với bà

Hình ảnh người bà rất đỗi thân thương Tình cảm bà cháu trong nỗi nhớ và ý chí chiến đấu của cháu rất cảm động ,thiêng liêng

“ tiếng gà trưa “ - vị trí : đầu khổ thơ + gợi những kỉ niệm gian khó thời thơ ấu

+Âd cho ước mơ về cuộc sống thanh bình

Đọc thuộc lòng ghi nhớ

IV , luyện tập? theo em tại sao bài thơ lại có tên là tên là tiếng gà trưa ? ( đặt như vậy vì tác giả tgt

là đầu mối cảm xúc , cảm hứng chủ đạo xuyên suốt bài thơ

Tiếng gà trưa đã đi vào kkỉ niệm được gợi lại trên đuờng hành quân trở thành yếu tố

khắc sâu thêm tc thiêng liêng với quê hương đất nước

? cho biết các hình ảnh “ ổ rơm hồng những trứng và “ ổ trứng hồng tuổi thơ “ trong

bài có giá tru biểu đạt gì ? ( đây là câu hỏi MR – nâng cao )

Cả hai đều là hình tượng song cái đầu mới là hình tượng đẹp , bất ngờ của thế giới

hiện thực , cái sau là hình tượng nghệ thuật lung linh của thế giới tâm tưởng mãi mãi

được lưu giữ trong kí ức như là một ngọn nguồn tình cảm sâu xa của con người đem

đến 1 sức mạnh tinh thần to lớn để chiến đấu cho những mục đích cao đẹp cảu c/ đời

củng cố : cn của em về bài thơ

Dặn VN : HTL bài thơ

Soạn : điệp ngữ giờ sau học

Tiết 55 Tiếng việt : điệp ngữ Yêu cầu cần đạt :Hiểu được thế nào là điệp ngữ và giá trị của điệp ngữ Biết sử dụng điệp ngữ khi cần thiết Các bước 1, tổ chức 50/502, kiểm tra : thế nào thành ngữ ? cách xác định nghĩa của thành ngữ ? Chức vụ cú pháp của thành ngữ trong câu ? làm bt 3 ,bài mới : * gt bài

HĐ 1 : tìm hiểu kn điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ ? đọc tại khổ thơ đầu và khổ cuối của bài “’ tgt” roìi ncho biết có những chỗ nào đc lặp lại ? ( khổ đầu từ được lặp lại “ cục” , “ nghe “

- từ “ cục” nhấn mạnh tiếng gà nhảy ổ mở ra những kỉ niệm về tiếng gà thời thơ ấu

- từ “ nghe” nhấn mạnh hiệu quả thính giác thay cho thị giác đem lại cảm giác tiếng gà mở ra từ gần xa

khổ cuối : từ được lặp lại là từ “ vì “ tác dụng : khẳng định ý chí chiến đấu mãnh kiệt của người chiến sĩ vỉ ty tổ quốc vì quê hương , vì bà ? việc lặp lại từ ngữ như vậy chính là điệp ngữ vậy em hiểu thế nào là điệp ngữ và tác dụng của nó ? đọc ghi nhớ SGK 152 HĐ 2 : tìm hiểu các dạng điệp ngữ GV : trong thực tế việc sử dụng đn rất đa dạng ? nếu xem đn là trong khổ đầu bài TGT là Đn cách quãng thì

I , tìm hiểu bài * VD: tiếng gà trưa * khổ đầu : “ cục” ,” nghe “ mở ra những hồi niệm về tiếng hà thời thơ ấu

khổ cuối : từ được lặp lại : “ vì “ khẳng định ý chí mãnh liệt của người chiến sĩ

II , bài học 1. định nghĩa và tác dụng của điệp ngữ

ĐN: lặp lại từ ngữ ( hoặc cả 1 câu ) TD: làm nổi bật ý gây cảm xúc mạnh

2. các dạng điệp ngữ a, ĐN cách quãng

Đ n trong đoạn thơ của P Tiến Duật ( sgk mục aII trang 152)là dạng điệp ngữ nào ?

Pt lặp lại “ rất lâu “ : nhấn mạnh sự nối tiếp của thời gian -“khăn xanh “ : nhấn mạnh ấn tượng về màu sắc - “ thương em “ nhấn mạnh mức độ tình cảm đn nối tiếp ? tìm và cho biết các Đn trong VD bII sgk 152 là dạng đn nào

- lặp lại “ thấy “ nhấn mạnh đối tượng chú ý

- ‘’’’’’’’’: “ ngàn dâu” nhấn mạnh sự xa cách dạng ĐN vòng tròn

? vậy có những dạng điệp ngữ nào ( 3 dạng)

Bt nhanh về lỗi lặp từ ( BT3 sgk trang 153

tìm ra lỗi lặp từ chú ý **

Luyện tập :

1, bt1: lặp từ “ dân tộc “

* t.d : khẳng định ý chí và bản lĩnh nhấn mạnh đanh thép quyền đl tự do bất khả xâm phạm của d

tộc Viêt Nam . b, lặp từ “ trông”

Td : biểu đạt mạnh mẽ những h/ cảnh lđ , tâm lý bấp bênh của người nông dân trong xh cũ

2, bt 2 : các Đn “xa nhau” đn cách quãng

“ một giấc mơ “ đn nối tiếp

Bt 3 : thay = bt # : tìm một số câu cd , đoạn thơ có sử dụng đn và pt giá trị biểu cảm của chúng

B , đn nối tiếp

Đn vòng ( chuyển tiếp )

Ghi nhớ 2 ( sgk 152) ( 3 dạng điệp ngữ )

** chú ý : ĐN là sự lặp lại có ý thức những tư ngữ nhằm mục đích nhấn mạnh ý , gây ấn

tượng sâu sắc hoặc gợi những cảm xúc ,mới ,xác định

Đoạn tham khảo BT : đn và giá trị biểu đạt của đn trong đoạn văn : “ tự xung phong vào xe tăng đại bác .tre giữ làng giữ nước ,giữ mái nhà tranh giữ đồng lúa chín ,tre hi sinh để bảo vệ con người ,tre anh hung chiến đấu “VD : hình tượng cây tre từ bao đời nay đã từng được ca ngợi nhiều trong văn chương . nhưng tre trong “ cây tre việt nam “ của thép mới lại là cây tre thật đặc biệt . tre được nhân cách hóa trở lên mạnh mẽ , gần gũi lạ thường . điệp từ “tre” được nhắc đi nhắc lại nhiều lần càng khẳng định thêm điều đó : “ tre .. con người “ . vậy đấy , cây tre được gắn liền vào máu thịt của mỗi người dân . tre là bất tử B, đoạn TK cho BT : Pt g trị biểu đạt của điệp từ trong đoạn thơ cuối bài “ tre việt nam “ của Nguyễn Duy : “ mai sau mai sau mai sau “ đất xanh xanh mãi xanh màu tre xanh “ VD: cuộc sống là hành trình dài để mỗi con người tìm ra cho chúng ta những chân lý cho chính mình và các thế hệ luôn nối tiếp nhau để tiếp tục hành trình đó . đó là điều mà Nguyễn Duy gửi gắm qua bài thơ “ Tre Việt Nam “ được thể hiện thành công bằng NT điệp ngữ , hai chữ “ mai sau “ kết thúc bài thơ nhưng mở ra cả một chân trời mới : tre trường tồn mãi mãi cùng dân tộc Việt Nam

BTVN : Viết 1 đv 6 -8 câu nêu cảm nghĩ của em về loài cây em yêu trong đó có sd ĐN Chuẩn bị bài giờ sau luyện nói vê PBCN về tác phẩm văn học Đề 1 : PBCN về bài thơ “ hồi hương ngẫu thư “

Tiết 57 : VH : một thứ quà của lúa non : Cốm ( Thạch Lam ) Yêu cầu cần đạt :Cảm nhận được phong vị đặc sắc , nét đẹp văn hóa trong một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tộc Thấy và chỉ ra được sự tinh tế , nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tùy bút của Thạch Lam

Các bước 1 . tổ chức 2 . kiểm tra : đọc thuộc lòng bài thơ “ tiếng gà trưa “ ,nêu và nhận xét đặc sắc về ND,NT của bài thơ và tr bày cảm nghĩ của em về bài thơ 3 . bài mới * gt Bài

HĐ 1 : tìm hiểu về tác giả tác phẩm Đọc gt về tg trang chú thích sgk và gt tóm tắt những hiểu biết về tác giả tác phẩm ? ( tác giả : TL ( 1910- 1942 ) là cây bút văn xuôi đặc sắc thành viên của nhóm tự lực văn đoàn trước cách mạng tháng 8 . gđ NT sâu sắc tiến bộ , thương quan tâm đến những người bình thường và nghèo khổ trong xã hội .ông rất nhạy cảm tinh tế với văn , nhẹ nhang sâu lắng …. Có sở trường trong chuyện ngắn và thành công trong tùy bút “ HN ba sáu phố phường . tập tùy bút không chỉ có giá trị về văn hóa phong tục mà còn chứa đựng

những tình cảm , quan niệm của tác giả rất đáng trân trọng

Đọc giả thiết và tóm tắt

I , vài nét về tác giả tác phẩm 1. tác giả 2. tác phẩm

HĐ2 : đọc và tìm hiểu chung giáo viên y/c xđ giọng đọc : bài giàu

chất trữ tình , đọc truyền cảm g/v đọc đoạn 1 gọi h/s đọc tiếp

kiểm tra việc đọc chú thích – giải thích thêm một vài từ khó

? hãy chỉ ra các phương thức biểu đạt bài văn ? ( tùy bút ) trong bài có những đoạn miêu tả ,kể nhận xét bình luận nhưng nổi bật vẫn là yếu tố trữ tình

Đọc thầm lại đoạn đầu của bài văn và nhận xét cách giới thiệu của tác giả ? ( cảm hứng được gợi lên từ hương thơm của lá sen trong làn gió mùa hạ lướt qua vừng sen của mặt hồ . hương thơm ấy gợi nhắc hương vị của cốm

cách dẫn nhập : tự nhiên gợi cảm

? hãy tìm và pt những từ ngữ miêu tả hương vị và cảm giác của tác giả và hạt cốm ?

Tác giả giới thiệu về sự hình thành hạt cốm và thể hiện cảm xúc của mình về Nt làm cốm ntn ?

2 hs đọc tiếp

Chỉ rõ

Đọc thầm nhận xét

II , đọc – tìm hiều chung

Bố cục : 3 phần Phần 1 : đ 1 + 2 : từ 1 thuyền rồng : hương thơm của cốm và sự hình thành hạt cốm Phần 2 : đ3 : sự phát hiện và ca ngợi giá trị của cốm Phần 3 : đoạn 4 : bàn về sự thưởng thức cốm : ý nghĩa của việc thưởng thức cốm và lời đề nghị của tác giả

III. Tìm hiểu chi tiết

1 . hương thơm của cốm và sự hình thành hạt cốm * cách giới thiệu của tác giả về bài : tùy bút Cảm hứng : từ hương thơm lá sen gợi lên vị cốm tự nhiên gợi cảm

cảm giác của tác giả :

-lướt qua , thanh nhã , tinh khiết , tươi mát , trắng thơm , phảng phất ,trong sạch từ ngữ chọn lọc tinh tế . tính từ miêu tả thấm đậm cảm xúc của tác giả * sự hình thành hạt cốm - nghề làm cốm : làng vòng :đó là cả một nghệ thuật truyền từ đời này sang đời khác , một sự trân trọng của tác giả

Tác giả đã nx ntn về

tục lệ dùng hồng , cốm làm đồ sêu tết của nd ta ? sự hòa hợp , tg

Đọc lại đoạn văn từ : “ cốm không phải là … đến hết “ và cho biết sự tinh tế và thái độ trân trọng của tác giả đ/với việc thưởng thức 1 món quà bình dị đã được thể hiện ntn ?

? Em cảm nhận thế nào về nx của tác giả :” cốm là thứ quà riêng , đặc biệt của đất nước , là thức dâng của cánh đồng lúa bát ngát xanh , mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc . gian dị và thanh khiết của đồng quê cỏ nội AN NAM ?

Suy nghĩ và trả lời

Đọc , trả lời , nx bổ xung

Suy nghĩ và trả lời

2, sự phát hiện giá trị của cốm - việc dùng hông và cốm làm lễ vật sêu tết : rất thích hợp và có ý nghĩa sâu xa

3, bàn về sự thưởng thức cốm - ăn cốm là sự thưởng thức nhiều giá trị được kết tinh ở cốm cái nhìn văn hóa - đưa ra những lời đề nghị y/ cầu : hãy nhẹ nhàng . trân trọng ….

cái nhìn thấu đáo và 1 thái độ văn hóa

? nội dung chính của bài văn ? ? bài văn thể hiện nét đặc sắc của ngòi bút TL là thiên về cảm giác tinh tế , nhẹ nhàng mà sâu sắc , phân tích một số ví dụ để chứng minh ? ( - bộc lộ nhiều cảm giác để nhận biết về đối tượng : -có cài nhìn tinh tế trong việc mtả - dựa trên một phương thức biểu đạt là cx trực tiếp cuat tg

Củng cố : ngòi bút tinh tế nhẹ nhàn mà sâu sắc của TL qua bài viết ? Dặn dò : học kĩ bài + làm BT Soạn Tv “ chơi chữ “ giờ sau học

IV , tổng kết và ghi nhớ 1, nội dung 2, nghệ thuật ( sgk t 163)

V . luyện tập

1 , bt sgk 2, bt thêm Cn của em về tình cảm của tác giả đ/v 1 thứ quà của lúa non

Tiết 58 : chơi chữ

Yêu cầu cần đạt

- Hiểu được thế nào là chơi chữ và tác dụng của chơi chữ - hiểu được một số lối chơi chữ thường dùng - bước đầu cảm thụ được cái hay của phép chơi chữ

Các bước : 1, tổ chức 2, k tra : 3, bài mới HĐ 1 : tìm hiểu thế nào là chơi chữ và tác dụng của chơi chữ ? đọc bài cd “ bà già ….không còn “ Và trả lời các câu hỏi Em có nhận xét gì về nghĩa của các từ “ lợi “ trong bài ca dao này ? ( lợi 1 : thuận lợi , lợi lộc ; lợi 2 ,3 : nghĩa khác : nướu của răng )? việc sử dụng từ “ lợi “ ở cuối của bài ca dao là dựa và hiện tượng gì của từ ngữ ? ( đây là nghệ thuật đánh tráo chữ nghĩa , dựa vào hiện tượng đồng âm , gây cảm giác bất ngờ thú vị chơi chữ ) ? gọi cách dùng từ lợi là chơi chữ , em hiểu thế nào là chơi chữ ?

? việc sử dụng từ “ lợi như trên có t/d gì ? qua đó chơi chữ có tác dụng gì ?

I , chơi chữ và tác dụng của chơi chữ

1 , thế nào là chơi chữ

Chơi chữ là sự vận dụng linh hoạt tiềm năng về ngữ âm , chữ viết về nghĩa để tạo ra sự bất ngờ thú vị trong dòng liên tưởng của người đọc 2 . tác dụng : làm câu thơ câu văn thêm hấp dẫn , thú vị

Hđ 2 : tìm hiểu các lối chơi chữ ? ngoài lối chơi chữ dựa vào dùng từ ngữ đồng âm ,còn một

số lối chơi chữ khác . em hãy chỉ rõ lối chơi chữ trong các câu dưới đây ? ( 1-> 4 sgk 164) ( từ đồng âm : sử dụng nhiều trong thúy kiều Điệp âm đầu : nỗi niềm chi rứa Huế ơi Mà mưa xối xả trắng trời thừa thiên ? chơi chữ thường được sử dụng ở đâu ? khi nào ?

Bt : tìm cách chơi chữ trong các tác phẩm : QĐN, một số câu đối của NK , truyện Kiều )

III .luyện tập 1 ,BT 1: bài nào tác giả vừa chơi chữ , vừa đồng âm , vừa chới chữ theo lối dùng các từ có nghĩa gần nhau : + các từ chỉ các loài rắn :liu điu , rắng hổ lửa , mai gầm . ráo , lằn , hổ mang 2, BT2 câu 1 : thịt , mỡ , nem , chả Câu 2 : nứa , tre ,trúc , hóp 3 ,BT 3 : h/s tự sưu tầm 4 , BT 4 : trong bài thơ Bác đã sử dụng lối chơi chữ ntn : + thành ngữ : khổ tận cam lai

- nghĩa bóng :hết khổ sở đến lúc sung sướng ( khổ : đắng , tận : hết cam : ngọt lại đến -> Bác đã sd lối chơi chữ đồng âm

cho học sinh đọc mục đọc thêm và h dẫn tìm hiểu

II , các lối chơi chữ : Thường gặp các lối :

- dùng từ đồng âm - dùng lối nói gần âm - dùng các điệp âm - dùng lối nói lác - dùng từ trái nghĩa gần

nghĩa , đồng nghĩa , điệp âm

chơi chữ được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày , trong văn thơ ,đặc biệt là trong thơ văn trào phúng , trong câu đối ….

Tiết 59 ,60

làm thơ lục bátyêu cầu cần đạtgiúp h/s :

- hiểu được luật và nắm vững cấu tạo thơ lục bát - kích thích sáng tạo NT , tập làm thơ LB , tập trình bày , phân tích bài thơ lục bát

các bước 1, tổ chức 2, kiểm tra - thế nào là chơi chữ ? chơi chữ có tác dụng gì ? các lối chơi chữ thường gặp ? - tìm một số VD chơi chữ ngoài SGK và phân tích cái hay của nó 3 , bài mới H đ 1 : hướng dẫn tìm hiểu luật tho LB T tác 1 : Gv chép cặp câu cd lên bảng Gió đưa cành trúc la đà Tiếng chuông …………….gà Thọ xương Cặp thơ lục bát trên mỗi dòng có mấy tiếng ?

( dòng trên có 6 , dòng dưới có 8 ) Có tiếng nào vần với nhau không ? ở những vị

trí nào ? ( tiếng thứ 6 của câu lục vần với tiếng 6 của câu bát )

? đọc bài ca dao “ anh đi anh nhớ “ sgk t 155 và cho biết vì sao lại gọi là lục bát ? vẽ lại sơ đồ ( sgk ) 156 ) vào vở và điền các kí hiệu B,T ,V ứng với mỗi tiếng

I , luật thơ lục bát

Của bài ca dao ấy ? nhẫn xét tổng quan thanh điệu giữa tiếng thứ 6 và tiếng thứ 8 trong câu 8 ? ( gọi là lục bát vì cứ câu lại tiếp theo câu 8 tiếng

Trong câu 8 nếu tiếng thứ 6 là thanh ngang ( bổng ) thì tiếng thứ 8 phải là thanh huyền ( trầm ) và ngược lại cũng vậy

? Qua tìm hiểu ,em có nhận xét gì luật thơ lục bát ? ( các tiếng ở vị trí 1,3 5,7 không bắt buộc theo luật bằng trắc , tiếng thứ 2 thường là thanh bằng , tiếng thứ 4 thường là thanh trắc ( ngoại lệ : tiếng thứ 2 thanh trắc thì tiếng thứ 4 dổi thành thanh bằng )

Vậy theo em thế nào là thơ lục bát và luật thơ lục bát ?

Đọc ghi nhớ sgk t 156 ?Tìm một số câu và bài ca dao mà em đã thuộc ? Gv nhận xét – cho điểm nếu h/s nếu hs tìm

được nhiều bài ca dao ngoài sgk

III , luyền tập 1 , bt1 : yc : điền từ phù hợp và có sự tương

quan về thanh điệu , luật b-t

Câu 1 : điền từ xa và ở nhà Câu 2 : điền từ “ mới lên con người “ 2, bt2 : câu 1 : sửa “ bòng “ thành “ xoài “ Câu 2 : sửa “ tiến lên “ thành “ tiến nhanh “ Bt3:tự làm thơ lục bát Chia hai dãy lớp thành hai đôi , một đôi làm

câu lục , đôi kia làm câu bát để tạo thành một bài thơ theo các chủ đề

Tình mẹ con bà cháu Tình cảm thầy trò bạn bè Tình yêu mái trường , quê hương , thiên

nhiên

h/s tìm

Tiết 61 : tiếng việt : chuẩn mực sử dụng từ Yêu cầu cần đạt : Nắm vững được các yêu cầu trong việc sử dụng từ Trên cơ sở nhận thức các yêu cầu đó , tự kiểm tra thấy được những nhược điểm của bản

thân trong việc sử dụng từ , có ý thức dùng từ đúng chuẩn mực , tránh thái độ cẩu thả khi nói và viết

Các bước 1 : tổ chức 2 : kiểm tra 3 . bài mới

Hđ1 : hướng dẫn sử dụng từ đúng âm , đúng chính tả

Gv đưa ra 3 ví dụ sgk ( bảng phụ ) ? đọc 3 vd và cho biết các từ in đậm

trong những câu trên dùng sai ntn ( VD : từ “ tập tọe “ , “ khoảnh khắc “ là dùng sai .

? vì sao các từ đó lại bị dùng sai ? ( viết không đúng chính tả hoặc bị ảnh hưởng của tiềng địa phương ( vd1) , sử dụng từ sai âm ( vd2) liên tưởng sai (vd3)

? hãy chữa lại những từ đó cho đúng và hợp với văn cảnh của câu ?

Từ việc phân tích bài tập1 em rút ra những KL gì về việc sd từ ?

Bt nhanh : hãy chỉ ra các lỗi sai về âm và ctả mà em và các bạn em thường mắc phải và nêu hướng khắc phục

I , Tìm hiểu bài * bt1: 3 vd fần 1 sgk * nhận xét : 1,tập tẹ -> bập bẹ 2, khoảng khắc ->

khoảnh khắc * ng nhân dùng sai : Viết không đúng chính

tả hoặc bị ảnh hưởng tiếng địa phương

Sd từ sai âm Liên tưởng sai

II bài học

Hđ2 : hướng dẫn sd từ đúng nghĩa Gv đua ra 3 vd phần 2 : ( bảng phụ )

Đọc to 3 vd và cho biết trong 3 vd trên có những từ nà dùng không chính xác ? vì sao ? em hãy phân biệt được điều đó ? hãy giải nghĩa các từ dùng không chính xác ấy ?

Gv đưa nghĩa các từ ( theo từ điển ) + sáng sủa ( nhà cửa ) có nhiều ánh

sáng tự nhiên chiếu vào gây cảm giác thích thú , có nhiều nét lộ vẻ thông minh ( trẻ em ) ( cách diễn đạt ) ,Rõ rang, rành mạch , dễ hiểu n,tốt đẹp và cho thấy có nhiều triển vọng ( của một cá nhân )

+ cao cả : cao quý đến mức không còn có thể hơn

+ biết : có ý niệm về người , vật hoặc điều gì đó có thể khẳng định sự tồn tại của nhân vật hoặc điều đó , có khả năng làm được việc gì đó , có khả năng ứng dụng được do học tập , rèn luyện , co khi do bản năng . nhận rõ được thực chất hoặc g trị để có thể đc đối xử thích đáng

? căn cứ vào nghĩa 3 từ trên chúng ta thấy 3 từ được sử dụng trong câu trên là không hợp lý ,vậy theo em phải thay đổi bằng các từ nào

h/s đọc 3 vd phần 3

BT2 : 3 vd phần II nhận xét 1, sáng sủa 2, cao cả 3, biết

Giáo viên nhận xét các từ thay của học sinh rồi chọn những từ đúng –đưa lên bảng phụ các từ giáo viên chọn :+ tươi đẹp + tươi sáng : tươi đẹp và sáng sủa + sâu sắc : có t/ chất đi vào chiều sâu . vào những vấn đề thuộc b/ ch . có ý nghĩa nhất . có t/ ch cơ bản , có ý nghĩa quan trọng và lâu dài ( t cảm ) rất sâu sắc trong lòng , ko thể phai + có : động tử biểu thị trạng thái tồn tại nói chung ? qua 3 vd vừa phân tích hãy cho biết những ng nhân nào dẫn đến dùng từ sai nghĩa ? khắc phục bằng cách nào ? KL ghi nhớ 2

Hđ 3 : hướng dẫn sử dụng từ đúng t/ chất ngữ pháp của từ

Gv đưa 4 vd mục III ( 167) ? các từ in đậm trong vd 4 trên là sai ?

vì sao ? ( nx gì về giá trị các từ in đậm trong các câu ? các từ đó thuộc loại gì ? việc đảo trật tự các từ như vậy có hợp lý không vì sao ?

Trong TV không thể đảo tùy tiện trật tự các từ trong câu . vậy 3 vd trên sai trong trường hợp nào ?

Qua 4 ví dụ trên em hiểu thêm về việc sd từ đúng chuẩn mực ?

Gv gi bảng ý 3

nguyên nhân dùng sai

- không hiểu rõ nghĩa của từ

- không phân biệt đúng từ gần nghĩa ,đồng nghĩa

- dùng từ tùy tiện khắc phục

dùng sai từ khi đã hiểu rõ nghĩa , nếu chưa biết rõ phải tra từ điển

BT 3: sgk mục III ( 167) Nx : 1 ,hào quang -> ( dt ) Hào nhoáng -> ( tt) 2, ăn mặc ( đt ) Sự ăn mặc …Chị ăn mặc thật giản dị -> đổi kiểu câu 3 ,” với nhiều” thay bằng “ rất” vì từ sau là tính từ 4 giả tạo phồn vinh -> phồn vinh giả tạo

Dử dụng đúng nghĩa

Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ

Đọc + soạn ở nhà cho đoạn văn biểu cảm # văn tự sự ở điểm nào

Câu 3 : đọc lại câu 3 rồi trả lời

Câu 4 : đọc lại đề bài câu 4 và cho biết hướng giải quyết của em

Trả lời

Đọc và trả lời

Đọc và nêu hướng giải quyết

Nói chung văn tự sự nhằm kể lại một câu chuyện ( sự việc ) có đầu có cuối .có nguyên nhân , diễn biến và kết quả

văn biể cảm : trong văn biểu cảm yếu tố tự sự chỉ làm nền nhằm nói lên cảm xúc qua sự việc . do đó yếu tố tự sự trong văn biểu cảm thương là nhớ lại những sự việc trong qua khứ , những sự việc để lại những ấn tượng sâu đậm chứ không đi sâu vào ng nhân kết quả ( tuy vậy nhiều khi khó tách bạch rạch ròi các loại văn nói trên )

câu 3 : tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò làm giá đỡ cho tc , cx của tác giả , thiếu tự sự ,miêu tả thì tc mơ hồ không cụ thể , bởi tc ,cx của con người nảy sinh từ sự việc , cảnh vật cụ thể

câu 4 : các bước thực hiện lập ý lập dàn bài cho đề :CN mùa xuân

bước 1 : tìm hiểu đề và tìm ý ( xác định bài văn cần những b hiện những tc gì , đối với người hay cảnh gì )

bước 2 : lập dàn bài bước 3 : viết bài bước 4 : đọc lại và sửa chữa

đối với đề trên : ta thấy CN mx phải bắt đầu từ ý nghĩa của mx đv con người , ý nghĩa đó có thể ở 3 mặt

1 , mùa xuân đem lại cho con người 1 tuổi trong đời

2, mx là mùa đâm chồi nảy lộc .là mùa sinh sôi

3, mùa xuân là mùa mử đầu cho 1 nam ,cho một kế hoạch .1 dự định -> với 3 mặt đó đem lại cho em suy nghĩ , cx gì

Câu 5 : các biện pháp tu từ thường gặp trong văn b cảm ? ss ,n hóa , ad , điệp ngữ Ngôn ngữ văn b cảm gần gũi với nn thơ là vì nó có mục đích biểu cảm như thơ . trong cách b cảm trực tiếp , người viết sd ngôi thứ nhất ( xưng tôi , em , chúng em ) trực tiếp bộc lộ cx của mình . trong cách b cảm gián tiếp tình cảm ẩn trong các hình ảnh Củng cố : phân biệt văn tự sự , m tả , b cảm , và cách làm bài văn biểu cảm Dặn dò : viết thành văn đề bài câu 4 : phần thân bài , sọan : sài gòn tôi yêu ( giờ sau học ) Tiết 63 Văn học : Sài Gòn tôi yêu ( Minh Hương)

Yêu cầu cần đạt Cảm nhận được nét đẹp riêng của Sài Gòn với thiên nhiên , khí hậu và nhất là phong cách con người Nắm được NT biểu hiện tc ,cx qua những hiểu biết cụ thể , nhiều mặt của tác giả về SG Các bước : 1 . tổ chức 2 . kiểm tra : chọn đọc thuộc lòng 1 đoạn văn từ 3 đến 5 câu em thích nhất trong bài gồm : một thứ quà của lúa non và cho biết ND, NT chính của bài tùy bút ? Bài mới Hđ 1 : tìm hiểu tác giả tác phẩm Nêu những hiểu biết của em về bài tùy bút và tác giả của nó

I ,tác giả tác phẩm Bài tùy bút này là bài mở đầu trong tập tùy bút – bút ký NHỚ … Sài Gòn tập 1 của tác giả MINH HƯƠNG xb 1994

TiÕt 75,76 T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn TLV Yªu cÇu cÇn ®¹t :

- HiÓu ®îc nhu cÇu cña nghÞ luËn trong ®êi sèng x· héi cña con ngêi.- RÌn luyÖn t duy n¨ng lùc biÓu ®¹t nh÷ng quan niÖm t tëng s©u s¾c tõ ®ã hiÓu râ thÕ nµo

lµ v¨n nghÞ luËn , ®Æc ®iÓm v¨n nghÞ luËn- RÌn kÜ n¨ng luyÖn tËp nhËn diÖn.

C¸c b íc tiÕn hµnh: 1) T/chøc:2) Ktra :

3) Bµi míi : *giíi thiÖu bµi

H®1 : Híng dÉn t×m hiÓu nhu cÇu nghÞ luËn vµ kh¸i niÖm v¨n b¶n nghÞ luËn. Gäi h/s ®äc c¸c c©u hái sgk (tr7)1I.a) V× sao con ngêi ph¶I cã b¹n

bÌ? (Con ngêi ko thÓ thiÕu t×nh b¹n.B¹n lµ nh÷ng ngêi gÇn gòi , th©n quen ,cïng së thÝch , dÔ chia sÎ niÒm vui , nçi buån …)

? TrÎ em hót thuèc l¸ tèt hay xÊu?cã lîi hay cã h¹i?(..xÊu , cã h¹i) ?Muèn tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trªn, t¹i sao ta ko dïng ph¬ng thøc tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m ?(kh«ng tho¶ m·n yªu cÇu )

?Qua c¸c VD trªn, theo em khi nµo ta cÇn nghÞ luËn ? t/dông cña nghÞ luËn? (khi s/d kh¸I niÖm, rÌn luyÖn t duy, n¨ng lùc biÓu ®¹t, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong cuéc sèng.)Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch nµo? (lÝ lÏ, d/c sè liÖu)

?H·y kÓ tªn mét vµi kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn mµ em biÕt tªn trªn b¸o chÝ, qua ®µi ph¸t thanh truyÒn h×nh??§äc vb “chèng n¹n thÊt häc “ vµ cho biÕy B¸c viÕt vÒ ®iÒu g×?cho ai?(vÊn ®Ò bøc thiÕt lóc nµy lµ n©ng cao d©n trÝ vµ quyÒn lîi; bæn phËn cña mäi ngêi d©n VN )?B¸c viÕt v¨n b¶n nµy nh»m môc ®Ých g×?(kªu gäi chèng n¹n thÊt häc)?Bµi cã mÊy ®o¹n?nh÷ng ®o¹n nµo n»m trong 1 ý kiÕn?nh÷ng ý kiÕn Êy diÔn ®¹t thnah luËn

§oc+tr¶ lêi

LÝ gi¶i

Tr¶ lêi

KÓ tªn mét vµi kiÓu vb.

§äc – tr¶ lêi

tr¶ lêi

suy nghÜ+tr¶ lêi

I. Nhu cÇu nghÞ luËn vµ vb nghÞ luËn 1)Nhu cÇu cña nghÞ luËn?- khi gÆp nh÷ng v/®Ò cÇn bµn b¹c, trao ®æi, bµy tá quan ®iÓm ®¸nh gi¸..,cÇn s/d v¨n nghÞ luËn.+Trong b¸o chÝ : x· luËn, BL,+Trong cuéc häp : ph¸t biÓu ý kiÕn,trao ®æi ý kiÕn

52

®iÓm nµo?(6 ®o¹n, 3 ®o¹n sau n¨m trong 1 ý kiÕn.Nh÷ng y/k Êy®îc diÔn ®¹t thanh 3 luËn ®iÓm:Chèng n¹n thÊt häc.Mét trong nh÷ng c«ng viÖc cÊp thiÕt lóc nµy lµ n©ng cao d©n trÝ.Mäi ngêi ph¶I biÕt quyÒn lîi vµ bæn phËn cña m×nh: biÕt ®äc, viÕt ch÷ quèc ng÷.)

?T×m c¸c c©u ¨n mag luËn ®iÓm ?

(nhan ®Ò + 2 c©u v¨n trong bµi tr8)

Gäi vb trªn lµ v¨n NL em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n v¨n NL (ghi nhí 2 tr9)

?§Ó ý kiÕn cã søc thuyÕt phôc bµi viÕt ®· ®· nªu lªn nh÷ng lÝ lÏ nµo?h·y kiÖt kª

c¸c lÝ lÏ Êy?(T×nh tr¹ng thÊt häc tríc CM . Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn cã ®Ó ngêi d©n tham gia x©y dùng níc nhµ. Nh÷ng kh¶ n¨ng thc tÕ trong viÖc chèng n¹n thÊt häc.)?Mçi ý trong bµi, ®Æc biÖt ý 3(®3), c©u nµo cã tÝnh chÊt nªu luËn ®iÓm?(mäi ngêi VN)C©u nªu l/® cã ®Æc ®iÓm g×?( kh¼ng ®Þnh t tëng)T¸c gi¶ cã thÓ thùc hiÖn ®îc môc ®Ých cña m×nh b»ng v¨n k/d, miªu t¶ ®îc ko? v× sao?(ko tho¶ m·n)VËy y/c cña vb NL lµ g×?

t×m

tr¶ lêi

t×m- nªu râ

tr¶ lêi

suy nghÜ+ tr¶ lêi

lµ lo¹i v¨n ®îc x¸c lËp cho ngêi ®äc,ngêi gnhe 1 t tëng, quan ®iÓm nµo ®ã.

3)Yªu cÇu vµ ®Æc ®iÓm cña v¨n NL .

Ph¶I cã luËn ®iÓm râ rµng,cã lÝ lÏ, dc thuyÕt phôc.

Nh÷ng t tëng , quan ®iÓm trong bµi v¨n NL ph¶I híng tíi gi¶I quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong ®êi sèng th× míi cã ý nghÜa.

? bµi häc gåm cã nh÷ng néi dung chÝnh nµo?* ghi nhí (HTC sgk) h·y nh¾c l¹i. Cv cèt :trong v¨n NL cã nhiÒu phÐp lËp luËn: chøng minh, gi¶i thÝch .

II.luyÖn tËp 1.cho häc sinh tham kh¶o 3 bµi v¨n NLtrong ch¬ng tr×nh TLV8 2.cho häc sinh ®äc thamkh¶o 2 bµi x· luËn trªn b¸o NH¢N D¢N sè: T2 : nh¾c l¹i kh¸i niÖm,yªu cÇu v¨n NL

3.BT1 (sgk tr 9-10)?§©y cã ph¶i lµ VNL ko?v× sao?T¸c gi¶ ®Ò xuÊt ý kiÕn g×?M§?Nh÷ng dßng, c©u

Bµi v¨n nghÞ luËn.§èi tîng v/®:cÇn t¹o ra thãi quenMuc ®Ých: gióp ngêi

53

v¨n nµo thÓ hiÖn ý kiÕn ®ã?§Ó thyÕt phôc ngêi ®äc t/g nªu ra nh÷ng lÝ lÏ vµ dÉn chøng nµo?

?V/®Ò bµi nµy ®a ra cã nh»m tróng vÊn ®Ò trong thùc tÕ?

4.BT2:(bt3 sgk tr10): Su tÇm 2 ®o¹n v¨n nghÞ luËn vµ chÐp vµo vë.(H/s chÐp xong ,gv thu mét sè bµi gäi mét sè häc sinh lªn b¶ng viÕt,mét sè häc sinh díi líp ®äc,h/s nhËn xÐt, gv ghi ®iÓm sau khi nhËn xÐt,uèn n¾n.

5.B14(sgk tr10) gäi häc sinh ®äc vµ lµm t¹i líp.H/s díi líp nx-gv nhËn xÐt,uèn n¾n,cho ®iÓm.

®äc ,ngêi nghe hiÓu thÕ nµo lµ thãi quen xÊu vµ t¸c h¹i thãI quen tèt.(+lÝ lÏ: thÕ nµo lµ thãi quen tèt ,xÊu.Cã ngêi biÕt ph©n biÖt nhng v×….-giÉm ph¶i ch¶y m¸u+D/chøng:ch¼ng h¹n v×….

Mét thãi quen xÊu…)v/®Ò thùc tÕ cÇn thiÕt hiÖn nay.

DÆn dß: 1.vn tiÕp tôc su tÇm 2 bµi x· luËn b¸o ND2.chÐp 2 ®.v nghÞ luËn mµ em t©m ®¾c3.So¹n tôc ng÷ vÒ GD-XH giê sau häc

54

TiÕt 77 V¨n häc : Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi

Môc tiªu cÇn ®¹t- HiÓu néi dug,ý nghÜa vµ mét sè h×nh thøc diÔn ®¹t (so s¸nh ,Èn dô,nghÜa ®en vµ nghÜa bãng )cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc.- Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong VB

C¸c bíc:1) T/Chøc:2) Ktra : §äc thuéc lßng 4 c©u tôc ng÷ vÒ l®sx ë bµi tríc vµ ph©n tÝch

nd ý nghÜa+h×nh thøc biÓu ®¹t cña chóng?3)Bµi míi: * giíi thiÖu bµi

H®1:hdÉn ®äc – t×m hiÓu chó thÝch (tr12 sgk)Gv híng dÉn c¸ch ng¾t nhÞp cho ®óng ë tõng c©u tôc ng÷Ktra viÖc ®äc – hiÓu chó thÝchGäi häc sinh ®äc – Gv ®äc mÉu

?Ph©n tÝch c¸c c©u tôc ng÷ 1,2,3,7,8,9 theo nh÷ng néi dung:NghÜa cña c©u tôc ng÷ gi¸ trÞ cña KN mµ c¸c TN thÓ hiÖn?

C©u 1: “Mét mÆt ngêi b»ng 10 mÆt cña”

a.NghÜa:ngêi quÝ h¬n cña gÊp nhiÒu lÇn

dg ®Æt con ngêi lªn trªn mäi cña c¶i

Kh¼ng ®inh t tëng coi träng con ngêi,gtrÞ con ngêi cña nd©n ta.

?ND, t tëng Êy ®îc diÔn ®¹t b»ng h×nh thøc nt nµo?(ss¸nh,nh©n ho¸ (mÆt cña))

?H·y t×m mét sè c©u TN kh¸c cã néi dung t¬ng tù?

®äc

®äc+pt néi dung nt

I.§äc : T×m hiÓu chung

II. T×m hiÓu chi tiÕt

*C©u 1:+ ND – ý nghÜa: ngêi quÝ h¬n cña gÊp nhiÒu lÇn.Kh¼ng ®Þnh t t¬ng coi träng con ngêi,gi¸ trÞ con ngêi.+ NghÖ thuËt:so s¸nh ,nh©n ho¸

55

?§äc c2 vµ ph©n tÝch NDNT*C©u 2: C¸i r¨ng………..con ng-êi+ND:2 nghÜa –r¨ng tãc thÓ hÞªn phÇn nµo cña con ngêi -thÓ hiÖn mét phÇn h×nh thøc,tÝnh t×nh,tc c¸ch cña con ngêikhuyªn nhñ gi÷ g×n r¨ng ,tãc.+NT: so s¸nh “ lµ “?§äc vµ ptÝch ND,NT c©u 3+ND - nghÜa ®en:Dï ®ãi ph¶I ¨n uèng hîp vÖ sinh,¨n mÆc s¹ch sÏ. -NghÜa bãng:Dï nghÌo khæ vÉn ph¶i sèng trong s¹ch,ko lµm ®iÒu xÊu xa téi lçi.+NT:-2 vÕ ®æi rÊt chØnh -Èn dô :hµm Èn

?C©u 4 nãi g× qua nghÖ thuËt nµo?+ND:-2 vÕ “häc ¨n,häc nãi”khuyªn nhñ c¸ch ®èi xö hµnh vi -2 vÕ “häc gãi, … më”(khÐo tay ,lÞch thiÖp/ häc lµm)khuyªn nhñ con ngêi ph¶i häc ®Ó mäi hµnh vi øng xö ®Òu chøng tá m×nh lµ con ngêi lÞch sù, tÕ nhÞ ,thµnh th¹o c«ng viÖc.+NT:-2 vÕ võa cã quan hÖ ®èi lËp,võa cã quan hÖ bæ sung cho nhau. -§iÖp tõ “häc”:4 lÇn(nhÊn m¹nh më ra nh÷ng ®iÒu ph¶I häc)?C©u 7 muèn ®Ò cËp ®Õn néi dung g×?Qua h×nh thøc diÔn ®¹t nµo?+ND : kh nh con ngêi yªu ngêi kh¸c nh chÝnh b¶n th©n m×nh.+so s¸nh ngang b»ng?Ph¢n tÝch néi dung ,nghÖ thuËt cña c©u 8?+ND:- nghÜa ®en - nghÜa bãngKh¸i qu¸t : lßng biÕt ¬n.+ NT : Èn dô.?§äc vµ ph©n tÝch NT c©u 9

- +ND:- nghÜa bãng : søc m¹nh cña ®oµn kÕt.

+ NT : Èn dô , ®èi lËp gi÷a 2 vÕ.?§äc vµ tr¶ lêi c©u hái 3 sgk

§äc+pt

§äc+pt

Tr¶ lêi

* C©u 2:+ND :- søc khoÎ - h×nh thøc,tÝnh c¸ch,t c¸ch con ngêi. + NT : so s¸nh

*C©u 3:+ND: - nghÜa ®en

- nghÜa bãng

+NT : -2 vÕ ®èi rÊt chØnh

- Èn dô

*C©u 4:+ND:kh nh con ngêi ph¶I häc ®Ó mäi hµnh vi , øng xø ®Òu chøng tá m×nh lµ ngêi lÞch sù,tÕ nhÞ,thµnh th¹o c«ng viÖc.

c©u 9:+ND: søc m¹nh cña lßng ®oµn kÕt.+NT : Èn dô,®èi lËp gi÷a 2 vÕ .*So s¸nh c©u 5 – c©u 6.

56

tr13?+C©u 5: “ko thÇy….mµy lµm nªn “:kh¼ng ®Þnh vai trß,c«ng ¬n ngêi thÇyph¶I biÕt kÝnh träng thÇy.+C©u 6 :” Häc thÇy…häc b¹n “: ®Ò cao ý nghÜa, vai trß cña viªc häc b¹n.Ko h¹ thÊp viÖc häc thÇy, ko coi träng viÖc häc b¹n quan träng h¬n häc thÇy mµ muèn nhÊn m¹nh tíi ®èi tîng kh¸c,ph¹m vi kh¸c bëi häc b¹n cã nh÷ng u thÕ suy nghÜ dÔ häc hái, thi ®ua phÊn ®Êu…kÕt b¹n.+So s¸nh: - 1 c©u nhÊn m¹nh vai trß thÇy - 1 c©u nhÊn m¹nh tÇm quan träng häc b¹n.míi ®äc tëng >< nhng thùc ra chóng bæ sung ý nghÜa cho nhau.

?Chøng minh vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña c¸c ®Æc ®iÓm trong tôc ng÷ diÔn ®¹t b»ng so s¸nh : b»ng c¸ch dïng h/¶nh Èn dô, tõ vµ c©u cã nhiÒu? (vÒ nhµ c/m + p/t ) Gîi ý:

a) diÔn ®¹t b»ng so s¸nh (1,6,7)

b) d/® b»ng h/¶nh A,D,C,8,9

c) tõ vµ c©u cã nhiÒu nghÜa:c©u 2,3,4,8,9

*§ång nghÜa:1. “Ngêi sèng h¬n ®èng vµng .”LÊy cña che th©n ko ai lÊy th©n che cña .”2. Uèng níc nhí nguån.”

DÆn dß:- Häc thuéc lßng 9 c©u tôc ng÷ + ph©n tÝch.- So¹n rót gon c©u giê sau häc

III.LuyÖn tËpBT: t×m nh÷ng c©u TN ®ßng nghÜa – tr¸I nghÜa víi nh÷ng c©u trong bµi.*Tr¸I nghÜa:“Cña träng h¬n ngêi”

“¡n ch¸o ®¸ b¸t”

57

58

TiÕt 78Ng÷ ph¸p Rót gän c©u

.Môc tiªu cÇn ®¹t:- N¾m ®îc c¸ch rót gän c©u- HiÓu ®¬c t/d c©u rót gän.C¸ch dïng c©u rót gän

.C¸c bíc trªn líp:1,T/chøc:2.Ktra:3. Bµi míi:

H®1:HdÉn t×m hiÓu thÕ nµo lµ rót gän c©uBT (sgk 14-15): Ct¹o cña 2 c©u sau cã g× kh¸c nhau:

a) Häc ¨n ,häc gãi,häc gãi, häc më

b) Chóng ta häc ¨n,…häc më

*GîI ý:Tt¸c1:T×m xem trong 2 c©u a,b cã tõ ng÷ nµo kh¸c nhau:C©u b thªm t÷,”chóng ta”Tõ “chóng ta”®ãng vai trß g× trong c©u?lµm chñ ng÷Nh vËy c©u a,b#nhau ë chç:C©u a v¾ng chñ ng÷;c©u b cã CN.TT¸c 2:T×m nh÷ng tõ cã thÓ lµm CN trong c©u a:VD:chóng ta häc ¨n.Em,(chóng em)häc ¨n… ?Tôc ng÷ cã nãi riªng vÒ mét ai kh«ng?hay nã ®óc rót tõ nh÷ng KN chung,®a ra lêi khuyªn chung.TT¸c 3: gi¶i thÝch vi sao CN trong c©ua cã thÓ lîc bá(V× ®©y lµ mét c©u TN ®a ra mét lêi khuyªn cho mäi ngêi hoÆc nªu mét nh©nk xÐt chung vÒ ®Æc ®iÓm cña ngêi ViÖt Nam).

Tt¸c 4:t×m thµnh phÇn c©u ®îc l¬c bá vµ gi¶i thÝch n/nh©n lîc bá t/phÇn ®ã. a)hai ba ngêi ®uæi theo nã .Råi ba bèn ngêi,s¸u b¶y ngêi. b)Bao giê cËu ®i Hµ Néi? -Ngµy mai *T×m TP c©u lîc bá vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n?*Thªm nh÷ng tõ ng÷ thÝch

®äc ,suy nghÜ,tr¶ lêi

Mçi h/sT×m mét tõ ng÷ cã thÓ lµm CN ra nh¸p

I.ThÕ nµo lµ rót gän c©u1.BT1.(sgk 14-15)nxÐt: c©u a:v¾ng cn

c©u b:®n CN-VN

2).Nh÷ng tõ cã thÓ lµm CN

3.)CNtrong c©u a bÞ lîc bá lµm cho c©u gän h¬n,th«ng tin ®îc nhanh h¬n,tr¸nh lÆp nh÷ng tõ ®· xuÊt hiÖn trong c©u tríc.

2,BT2(sgk tr15)*nxÐt:C©u a:lîc bá VNC©u b :----------CN-VN

59

hîp vµo c¸c c©u in ®Ëm ®Ó chóng ®îc ®Çy ®ñ nghÜa*Dùa vµo sù so s¸nh sau khi

®· thªm tõ ng÷ víi c©u ban ®Çu,hdÉn h/s x®Þnh nh÷ng tphÇn c©u ®îc l¬c bá CN:®uæi theo nã(VDa) CN-VN :m×nh ®i HN(VDb)

?T/sao cã thÓ lîc bá VN ë VDa vµ c¶ CN+VN ë VDb?(lµm sao cho c©u gän h¬n nhng vÉn ®¶m b¶o ®îc lîng th«ng tin truyÒn ®¹t).C¸c VD võ t/hiÓu lµ rót gän c©u.Em hiÓu thÕ nµo lµ rót gän c©u?(ghi nhí 1)

*ghi nhí 1(sgk tr 15)

60

H®2: HdÉn t×m hiÓu c¸ch dïng c©u rót gän.HdÉn lµm Bt1(II tr15)?T×m c¸c tphÇn ®îc lîc bá

trong c©u in ®Ëm?c¸c c©u ®Òu thiÕu CN.

?NxÐt viÖc rót gän c©u?cã nªn rót gän nh vËy ko?v× sao?(rót gän c©u nh vËy thiÐu hîp lÝ.ko nªn v× rót gän nh vËy lµm cho c©u khã hiÓu.V¨n c¶nh kh«ng cho phÐp kh«i phôc CN 1 c¸ch dÔ dµng.

?§äc BT2 vµ cho biÕt c©u tr¶ lêi cña con cã lÔ phÐp ko?ph¶i thªm ntn?(C©u tr¶ lêi ko ®îc lÔ phÐp.Ph¶i thªm “¹”hoÆc “mÑ a” ë cuèi c©u?VËy khi rót gän c©u ta cÇn

u ý nh÷ng g×?

II.C¸ch dïng c©u rót gän.

-kh«ng lµm cho ngêi nghe ,ngêi ®äc hiÕu sai hoÆc hiÓu ko ®Çy ®ñ ndung c©u nãi.-ko biÕn c©u nãi thµnh 1 c©u céc lèc ,khiÕm nh·.

III.LuyÖn tËpBT1:C¸c c©u rót gän lµ c©u b,crót ngän ®Ó c©u ng¾n gän,th«ng tin nhanh ma vÉn ®Çy ®ñ ko bÞ lÆp.BT2:a)c©u rót gän :1;7 kh«i phôc C1:Ta; C7:Ta b)C©u rót gän:1,2,5,6,8.BT3:HiÓu nhÇm v× nã qu¸ v¾n t¾t thiÕu tpBµi häc:Nãi ph¶i cã ®Çu cã ®u«i,truyÒn ®¹t ®ñ tin cÇn thiÕt.BT4:Chi tiÕt cã t¸c dông g©y cêi vµ ®¸ng phª ph¸n Nãi n¨ng céc lèc Tham ¨n tôc uèng

DÆn dß:häc kÜ bµi ,lµm l¹i c¸c bµi tËp.So¹n ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn,giê sau häc

61

TiÕt 79TLV: §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn

Môc tiªu cÇn ®¹t : - NhËn biÕt râ c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña bai v¨n NL vµ mèi quan hÖ cña chóng víi nhau.

C¸c b íc: 1) T/chøc:2) Ktra:thÕ nµo lµ VBNL?Yªu cÇu chung cña v¨n b¶n NL

Tr×nh bµy 1 trong 2 VD vÒ ®v nghÞ luËn ®· cho vn3) Bµi míi:

Gäi h/s ®äc dßng ®Çu sgk sau ®ã gi¶i thÝch cô thÓ thÕ nµo lµ luËn ®iÓm.

? §äc thÇm l¹i v¨n b¶n “chèng n¹n thÊt häc “ bµi 18 vµ cho biÕt luËn ®iÓm chÝnh cña bµi viÕt lµ gi?(“chèng n¹n thÊt häc “)

?luËn ®iÓm ®ã ®îc ®a ra díi d¹ng nµo?vµ cô thÓ ho¸ thµnh phÇn nh÷ng c©u v¨n ntn?

(díi d¹ng khÈu hiÖu vµ ®¬c tr×nh bµy ®Çy ®ñ ë c©u “mäi ngêi vn “=ch÷ “Quèc ng÷”)? VËy theo em l® ®ãng vai trß g× trong bµi v¨n NL?(®ãng vai trß lµ linh hån,t tëng ,quan ®iÓm). ?Qua tim hiÓu,em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ luËn ®iÓm. §Ó cã søc thuyªt phôc th× luËn ®iÓm ph¶i ®¹t yªu cÇu g×?

?§äc sgk môc 2 vµ cho biªt luËn cø lµ gi?gv gi¶ng gi¶i vµ chèt kiÕn thøc lcø (lµ nh÷ng lÝ lÏ,d/c lµm c¬ s¬ cho luËn ®iÓm.LÝ lÏ lµ nh÷ng ®¹o lÝ,lÏ ph¶i ®· ®¬c thõa nhËn,nªu ra lµ ®îc ®ång t×nh.D/c lµ sù viÖc ,sè liÖu,b»ng chøng ®Ó x¸c nhËn cho luËn ®iÓm) ?H·y chØ ra nh÷ng luËn cø trong bµi “ chèng n¹n thÊt häc “?vai trß cña lcø vµ theo em ®Ó cã søc thuyÕt phôc th× luËn cø cña bt trªn ®· ®¹t y/c gi?(lcø1:Do chÝnh s¸ch ngu

d©n..tiÕn bé ®îc”lcø 2:Nay níc ta ®éc l©p…thÊt

häc”lµm c¬ së cho l®iÓm”chèng

n¹n thÊt häc”Lcø ®· ®¹t ®îcy/c ch©n

thËt,®óng ®¾n vµ tiªu biÓu.

tr¶ lêi

I.LuËn ®iÓm,luËn cø vµ lËp luËn 1.LuËn ®iÓm

*LuËn ®iÓm:lµ y/ cÇu thÓ hiÖn t tëng cña bµi v¨n NL.

*§îc thÓ hiÖn trong nhan ®Ò díi d¹ng c¸c c©u kh¼ng ®Þnh n/vô chung(luËn ®iÓm chÝnh) ; n/vô cô thÓ(l®iÓm phô)

*lµ linh hån bµi viÕt,nã thèng nhÊt ®o¹n v¨n thµnh mét khèi.*L®iÓm ph¶i ®óng

®¾n,ch©n thËt ®¸p øng nhu cÇu thùc tÕ th× míi cã søc thuyÕt phôc

3) LuËn cø: *§N:Lµ lÝ lÏ,d/c ®a ra lµm c¬ s¬ cho l®iÓm.

*Y/c: luËn cø ph¶i ch©n thËt ,®óng ®¾n,tiªu biÓu.

62

Qua ®ã theo em luËn cø trong vb¶n ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng y/c g×?(ch©n thËt,®óng ®¾n, tiªu

biÓu).

?T/chøc c¸c luËn cø liªn kÕt lµm c¬ s¬ cho

luËn ®iÓm chóng ta ph¶i lµm g×?(cã thÓ

s¾p xÕp ko theo thø tù ko?)(LËp luËn lµ c¸ch lùa chän s¾p xÕp ,tr×nh bµy luËn cø sao cho chóng lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho luËn ®iÓm)

?ChØ ra tr×nh tù lËp luËn cña VB ”chèng n¹n thÊt häc” vµ cho biÕt lËp luËn nh vËy tu©n theo thø tø nµo vµ cã u ®iÓm g×?(Tr×nh tù lËp luËn:+Nªu lÝ do ph¶i chèng n¹n thÊt häc?(d/c)

+Chèng n¹n thÊt häc ®Ó lµm g× ?(d/c)

+Chèng n¹n thÊt häc b»ng c¸ch nµo?(d/c)

thø tù nµy cã u ®iÓm:chÆt chÏ

?Qua t×m hiÓu ,theo em mét bµi VNL cÇn ph¶i cã ®Æc ®iÓm nµo?(l®iÓm,lcø,lËp luËn)

?NÕu thiÕu mét trong 3 ®¨c ®iÓm trªn hoÆc s¾p xÕp ko theo qui luËt th× bµi v¨n NL cã ®¹t hiÖu qu¶ ko?v× sao?(ko thÓ thiÕu 1 trong 3 ®Æc ®iÓm cña v¨n NL (l®iÓmlcølËp lô©n) vµ ph¶i s¾p xÕp theo tr×nh tù.

3)lËp luËn

*§NLµ c¸ch nªu luËn cø ®Ó dÉn ®Õn luËn ®iÓm.

*y/c:lËp luËn ph¶i chÆt chÏ,hîp lÝ th× bµi viÕt míi cã søc thuyÕt phôc. *ghi nhí (HTC sgk)

II.LuyÖn tËp 1)Cho h/s lµm BT môc luyÖn tËp:(nÕu cßn thêi gian) ChØ ra lcø,lËp luËn trong bµi”cÇn t¹o ra thãi quen tèt trong ®êi sèng” 2)X¸c ®Þnh luËn ®iÓm,luËn cø, lËp luËn trong bµi “Häc thÇy, häc b¹n”(sgk tr9,10) Cñng cè:®Æc ®iÓm cña mét bµi v¨n NL.Nh¾c l¹i ghi nhí BTVN : T×m1 v¨n b¶n NL råi tù xÊc ®Þnh l®iÓm,lcø,lËp luËn cña bµi. §äc + So¹n : §Ò v¨n NL vµ viÖc lËp ý cho bµi v¨n NL giê sau häc.

63

TiÕt 80 §Ò v¨n nghÞ luËn vµ viÖc lËp ýTLV cho bµi v¨n nghÞ luËn.

Môc tiªu cÇn ®¹t:Gióp h/s lµm quen víi mét sè ®Ò v¨n NL,biÕt t×m hiÓu ®Ò vµ c¸ch lËp ý chobµi v¨n NL.

C¸c b íc tiÒn hµnh: 1. Tæ chøc:2. Ktra : trong bµi v¨n NL ph¶i cã l®iÓm,lcø vµ lËp luËn?vËy em hiÓu thÕ nµo vÒ tõng ®¨c ®iÓm Êy cña bµi v¨n NL? Ktra bt cho vÒ nhµ.3. Bµi míi:

H®1: t×m hiÓu vÒ v¨n NL.(ND vµ tÝnh chÊt)gviªn dïng b¶ng phô lôc giíi thiÖu c¸c ®Ò v¨n tr21.?C¸c ®Ò v¨n trªn cã thÓ xem lµ ®Ò bµi,®Çu ®Ò ®îc ko?NÕu dïng lµm ®Ò bµi tíi ®©y em viÕt cã ®îc ko?(§îc v× nã ®Òu nªu ra ®îc 1 néi dung(chñ ®Ò)).?T¹i sao cho r»ng ®©y lµ c¸c ®Ò v¨n NL .C¨n cø vµo ®©u ®Ó nhËn ra ®iÒu ®ã?(Mçi ®Ò nªu ra 1 sè kh¸i niÖm,1 sè vÊn ®Ò lÝ luËn (lµ nh÷ng nhËn ®Þnh,nh÷ng quan ®iÓm,luËn ®iÓm…®äi hái ngêi viÕt ph¶i bµy tá y/c cña m×nh .)Víi c¸c ®Ò trªn,chØ cã ph©n tÝch chøng minh th× míi gi¶i quyÕt ®îc. §Ò ko ra nh÷ng y/c cô thÓkÝch thÝch sù chñ ®éng,t tëng cña h/s.?Trong c¸c ®Ò trªn cã nh÷ng nhãm,®Ò cã t/chÊt ntn?T/chÊt cña ®Ò v¨n cã ý nghÜa g× ®èi víi viÖc t¹o lËp v¨n b¶n NL?

I.§Ò v¨n nghÞ luËn:1. ND vµ tÝnh chÊt

cña ®Ò v¨n nghÞ luËn.

*ND:Mçi ®Ò ®Òu nªu ra mét sè kh¸i niÖm,1 v/®Ò lÝ luËn (lµ nh÷ng nhËn ®Þnh,nh÷ng quan ®iÓm…) ®Ó ®ßi hái ngêi viÕt ph¶i bµy tá ý kiÕn cña m×nh.

*T/chÊt cña ®Ò:TÝnh ®Þnh híng cho bµi viÕt,chuÈn bÞ cho 1 th¸i dé,1 giäng ®iÖu

2 )T×m hiÓu v¨n nghÞ luËn

64

TiÕt 81 Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta.V¨n häc: (Hå ChÝ Minh)

Môc tiªu cÇn ®¹t : - Gióp h/s hiÓu ®îc tinh thÇnyªu níc lµ mét truyÒn thèng quÝ b¸u cña d©n

téc ta - N¾m ®îc NT nghÞ luËn chÆt chÏ, s¸ng gän,cã tÝnh mÉu mùc cña bµi v¨n.- Nhí ®¬c c©u chèt cña bµi vµ nh÷ng c©u cã h×nh ¶nh so s¸nh trong bµi v¨n.- C¸c b íc:

1) T/chøc:2) Ktra:3) Bµi míi : *ktra b»ng c¸ch y/c häc sinh nh¾c l¹i KN v¨n NL vµ g/thÝch®Ó h/s hiÓu ®©y lµ 1 mÉu møc vÒ v¨n NL.

H§1 :h/dÉn ®äc: T×m hiÓu chung?Bµi v¨n ®îc viÕt trong hoµn c¶nh nµo?cña ai? (Bµi v¨n trÝch trong b¸o c¸o trÝnh chj cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i §H ,th¸ng 2/1951 cña §L §¶ng VN).

?X¸c ®Þnh c¸ch ®äc bµi v¨n ?®äc thö 1 ®o¹n gäi 2 h/s ®äc tiÕp ®Õn hÕt.

?Bµi v¨n nµy NLvÒ vÊn ®Ò g×?Em h·y t×m(ë phÇn më ®Çu)c©u chèt th©u tãm ND vÊn ®Ò nghÞ luËn trong b·i? (Bµi v¨n NL vÒ lßng yªu n¬c cña nh©n d©n ta.C©u chèt : ”D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu níc.§ã lµ truyÒn thèng quÝ b¸u cña ta) *Ktra phÇn ®äc – hiÓu chó thÝch cña häc sinh.

? T×m bè côc cña bµi v¨n vµ lËp dµn ý theo tr×nh tù lËp luËn trong bµi? *MB: tõ d©n talò cíp n-íc : nªu v/®Ò NL: tinh thÇn yªu níc lµ mét truyÒn thèng quÝ b¸u cña nh©n d©n ta,®ã lµ m«t søc m¹nh to lín trong c¸c cuéc chiÕn ®Êu chèng qu©n x©m lîc (LuËn ®iÓm xuÊt ph¸t) . *TB:tõ lÞch sö ta lßng nång nµn yªu níc: chøng minh tinh thÇn yªu n¬c trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m cña d©n téc vµ trong cuéc kh¸ng chiÕn hiÖn t¹i, *KB: cßn l¹ i: NhiÖm vô cña §¶ng lµ ph¶I lµm cho

T×m bè côc

§äc thÇm,tr¶ lêi

--§äc – t×m hiÓu chung1.XuÊt xø:Trong b¸o c¸o chÝnh trÞ – C/T HCM §H lÇn - §L§VNAM.

2.§äc – t×m hiÓu thÓ v¨n.Chó thÝch.

2. Bè côc

---T×m hiÓu chi tiÕt.1)MB : v/®Ò NL : lßng yªu níc lµ mét truyÒn thèng quÝ b¸u cña d©n téc ta.- :Mçi khi TQ bÞ x©m l¨ng…nã lít qua,nhÊn ch×m, kÕt

65

tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ®îc ph¸t huy m¹nh mÏ trong mäi c«ng viÖc kh¸ng chiÕn.

?MB t¸c gi¶ nhËn ®Þnh:”D©n ta cã 1 lßng nång nµn yªu níc.§ã lµ truyÒn thèng quÝ b¸u cña ta”,truyÒn thèng Êy thÓ hiÖn râ nhÊt khi nµo? nhËn xÐt c¸ch s/d tõ ng÷ ? (D/c :mçi khi TQ bÞ x©m l¨ng nã lít qua…,nhÊn ch×m…)§éng tõ m¹nh gîi t¶.?§äc thÇm khæ 2(24) vµ cho biÕt t/g ®· ®a ra nh÷ng dÉn chøng nµo?s¾p xÕp theo tr×nh tù nµo?(D/c: Bµ Trng – Bµ TriÖu,TrÇn Hng §¹o, Lª lîI,Quang Trung…--d/c tiªu biÓu,theo tr×nh tù thêi gian tríc sau.

?§äc thÇm l¹i ®/v¨n tõ”§ång bµo ta…ngµy nay”®Õn “ n¬I lßng nång nµn yªu níc”vµ cho biÕt:

a) C©u më ®o¹n vµ c©u kh¼ng ®Þnh?

(C©u M§ :§ßng bµo ta… ngµy tríc”.C©u k®:”nh÷ng nghÜa cö cao quÝ ®ã…yªu níc”)

b) C¸c d/c trong ®o¹n nµy ®îc s¾p xÕp theo c¸ch nµo? (Thñ ph¸p liÖt kª ®¬c sd thÝch hîp thÓ hiÖn ®îc sù phèi hîp víi hiÒu biÓu hiÖn ®a d¹ng cña tinh thÇn yªu níc trong níc,ë mäi tÇng líp,giai cÊp,ë mäi ®Þa ph¬ng.

c)?C¸c sù viÖc vµ con ngêi ®îc liªn kÕt theo m« h×nh: “Tõ..®Õn..” cã mèi liªn hÖ víi nhau ntn? (quan hÖ hîp lÝ,®îc s¾p xÕp theo cïng mét b×nh diÖn nh :løa tuæi,tÇng líp,giai cÊp,nghÒ nghiÖp,®Þa bµn,c tró).?§o¹n cuèi ®Ò cËp ®Õn bæn phËn cña §¶ng lµ ph¶I biÕt ph¸t huy truyÒn thèng yªu níc cña nh©n d©n.§Ó thÓ hiÖn ®iÒun nµy t/gi¶

§äc thÇm ph¸t hiÖn

Tr¶ lêi

thµnh..2)TB: chøng minh lßng yªu níc cña nh©n d©n ta trong lÞch sö vµ hiªn t¹ia)trong l/sö chèng-D/c tiªu biÓu- Tr×nh tù thêi gian tríc sau.b)Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p hiÖn t¹i.

4) KB: Bæn phËn cña §¶ng.

Lµm cho….nghÜa lµ ph¶I ra søc g/thÝch,tuyªntruyÒn,tæ chøc l·nh ®¹o….Ph¸t huy søc m¹nh cña tinh thÇn yªu níc.

66

®· sö dông thñ ph¸p nghÖ thuËt ®Æc s¾c nµo? t/dông?(H/¶nh so s¸nh r¸t ®Æc s¾c:”Tinh thÇn yªu níc còng nh mét thø cña quÝ ”gióp ngêi ®äc h×nh dung rÊt râ hai tr¹ng th¸I cña t×nh yªu níc: tiÒm tµng,kÝn ®¸o vµ béc lé râ rµng,®Çy ®ñ.

67

TiÕt 82TiÕng viÖt: C©u ®Æc biÖt

Môc tiªu cÇn ®¹ t : gióp h/s- N¾m ®îc kh¸I niÖm c©u ®Æc biÖt vµ t/dông cña nã.- BiÕt sö dông c©u ®Æc biÕt khi giao tiÕp vµ khi cÇn ph¶I sö dông trong c©u ®Æc biÖt.

Ph¬ng ph¸p:TiÕn tr×nh trªn líp:

1) Tæ chøc: 52) Ktra : - ThÕ nµo lµ rót gän c©u?C¸ch dïng c©u rót gän? - Lµm bµi tËp 2 (3) Sgk

3 ) Bµi míi:

H/®1: híng dÉn t×m hiÓu k/niÖm*Gäi h/s ®äc vµ lµm bt sgk tr27 VD kh¸c:

H/®2:híng dÉn t×m hiÓu t/d*Treo b¶ng phô BT sgk tr28gäi h/s lªn b¶ng ®¸nh dÊu.

C¸c c©u ®Æc biÖt

C©u rót gän

I. ThÕ nµo lµ c©u ®Æc biÖt?1)Bt (sgk):C©u: “¤I,em Thuû!”P/¸n c§ã lµ 1 c©u kh«ng thÓ cã CN vµ VN.2)KL1= ghi nhí 1(sgk tr28).C©u dÆc biÖt : lo¹i c©u kh«ng cÊu t¹o theo m« h×nh CN – VN.

II.T¸c dông cña c©u ®Æc biÖt

1) BT sgk tr28 :§¸nh dÊu x

2) NhËn xÐt: C1:Mét ®ªm mïa xu©n x¸c ®Þnh thêi gian. C2: TiÕng reo.TiÕng vç tayliÖt kª sù tån t¹i cña sù vËt. C3: “Trêi ¬I “béc lé c¶m xóc. C4: - S¬n ! Em S¬n ! S¬n ¬I !(gäi ®¸p) - ChÞ An ¬I ! (--------)3)Kl2 = ghi nhí 2 sgk tr29 (t/dông cña c©u ®Æc biÖt)

III.LuyÖn tËpBT1: a)*ko cã c©u ®b. *C©u rót gän.- Cã khi ®îc trng bµy …trong h«m.- NghÜa lµ ph¶I ra søc…kh¸ng chiÕn. b)*C©u ®Æc biÖt : Ba gi©y..n¨m gi©y..L©u qu¸! *ko cã c©u rót gän. c)C©u ®Æc biÖt : L¸ ¬I ! C©u rót gän:[..] H·y kÓ..®i! - B×nh thêng l¾m ch¼ng cã g× kÓ ®©u.

68

Chia h/s ra lµm 4 nhãm, gäi ®¹i diÖn 4 nhãm lªn tr×nh bµy.

BT2: T/dông cña mçi c©u ®Æc biÖt vµ rót gän.- X¸c ®Þnh ®îc thêi gian(cÇu Ba gi©y…N¨m gi©y)- Béc lé c¶m xóc: “L©u qu¸ !”- Lkª,th«ng b¸o vÒ sù tån t¹i cña sù vËt,hiÖn tîng(c©u c)

- Lµm cho c©u gän h¬n tr¸nh lÆp l¹i tõ(a)- Lµm cho c©u gän h¬n.C©u mÖnh lÖnh thuêng rót gän chñ ng÷(c©u thø 1 trong d)- Lµm cho c©u gän h¬n tr¸nh lÆp l¹i tõ(c©u thø 2 trong d)Bt3: ViÕt 1 ®/v¨n ng¾n t¶ c¶nh quª h¬ng trong ®ã cã c©u ®b.

69

TiÕt 83 : Bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong TLV bµi v¨n nghÞ luËn.

Môc tiªu cÇn ®¹t: gióp häc sinh:

- BiÕt c¸ch lËp luËn bè côc vµ lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn- N¾m ®îc mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn cña bµi v¨n nghÞ luËn.- C¸c b íc:

1. T/chøc:2. Ktra: 3. Bµi gi¶ng:

H®1:H/dÉn h/s t×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn.*Thao t¸c 1:gäi h/s ®äc thÇm nhanh l¹i vb “Tinh thÇn yªu níc “*Thao t¸c 2: quan s¸t l¹i s¬ ®å ,xem l¹i phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ.*Thao t¸c 3 :nhËn xÐt vÒ bè côc.?Nhí l¹i xem bµi v¨n cã mÊy phÇn?mçi phÇn cã mÊy ®o¹n?Mçi ®o¹n cã nh÷ng luËn ®iÓm nµo?Tõ ®ã rót ra : mçi bµi v¨n NL thêng cã bè côc mÊy phÇn?néi dung chÝnh cña tõng phÇn?(Bµi v¨n cã 3 phÇn:+MB(luËn ®iÓm xuÊt ph¸t) :§o¹n I(1) D©n ta cã 1 lßng nång nµn yªu níc.+TB:2 ®o¹n(II 2+3)2 lÞch sö 3 ngµy nay+KB:®o¹n III (4) Bæn phËn cña mçi ngêi d©n + §¶ng( kÕt luËn nh»m kh¨ng ®Þnh t t-ëng,th¸I ®é ,quan ®iÓm cña bµi)*Thao t¸c 4: híng dÉn qu¸ tr×nh dÉn d¾t,lËp luËn.?Quan s¸t l¹i s¬ ®å sgk vµ cho biÕt hµng ngang lËp luËn theo quan hÖ g×?Hµng 2 ,hµng 3 lËp luËn theo quan hÖ g×?(ë hµng ngang 1 lËp luËn theo qhÖ nh©n qu¶:cã lßng nång nµn yªu nãc të thµnh truyÒn htèng vµ nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n níc vµ lò cíp níc..T¬ng tù ë hµng 2 lµ quan hÖ nh©n – qu¶ : lÞch sö cã nhiÒu cuéc kh¸ng chiÕn vÜ ®¹i nh Bµ Trng – Bµ TriÖu,chóng ta ph¶I ghi nhí.LËp luËn ë hµng ngang 3 lËp luËn theo quan hÖ T – P –H tøc lµ ®a ra nhËn ®Þnh chung råi d/c b»ng c¸c trêng hîp cô thÓk/luËn lµ mäi ngêi ®Òu

I. Mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn.

1) Bè côc bµi v¨n NL: 3 phÇn:

I.MB: nªu v/®Ì NL: tinh thÇn yªu níc vèn lµ truyÒn thèng.®Ó lµm nªn chiÕn th¾ng.II.TB: chøng minh tinh thÇn yªu níc trong lÞch sö chèng gi¨c ngo¹i x©m cña d©n téc tõ xanay.III.KB : Bæn phËn cña mçi ngêi d©n.

2)LËp luËn

a) Hµng ngang ë hµng gnang 1 :lËp luËn theo quan hÖ nh©n qu¶.

ë hµng 2 : còng lËp luËn theo quan hÖ nh©n qu¶. Oö hµng 3 : lËp luËn theo qhÖ T –P – H.

ë Hµng ngang 4 : lËp luËn theo qhÖ suy luËn t-¬ng ®ång.

b)quan hÖ ë hµng däc.

70

cã lßng yªu íc.LËp luËn ë hµng 4 lµ lËp luËn t¬ng ®ång : tõ truyÒn thèng mµ suy ra bæn phËn cña chóng ta lµ ph¸t huy lßng yªu níc.§ã lµ kÕt lu©n,lµ môc ®Ých,lµ nhiÖm vô tríc m¾t.)Quan hÖ cña hµng däc (1) lµ g×?Nãi quan hÖ hµng däc mét lµ quan hÖ t¬ng dång cã ®óng ko?(§óng v× :

71

TiÕt 84 LuyÖn tËp ph¬ng ph¸p lËp luËn TLV trong bµi v¨n nghÞ luËn

Môc tiªu cÇn ®¹t: qua giê luyÖn t¹p gióp h/s hiÓu kÜ h¬n vÒ ph¬ng ph¸p l©pl luËn trong bµi v¨n NL . TiÕn tr×nh trªn líp:

1) T/chøc :2) Ktra : cho biÕt bè côc cña bµi v¨n NL vµ mèi quan hª gi÷a bè côc vµ lËp luËn trong bµi3) Bµi míi :gt bµi

H®1: - híng ®Én t×m hiÓu lËp luËn trong ®êi sèng - cho häc sinh ®äc VD môc 1 phÇn I sgk tr2 vµ híng dÉn t×m hiÓu VD.

VÞ trÝ luËn cø cã thÓ thay ®æi cho nhau.VD:chóng ta ko ®I V× h«m nay ch¬I c«ng viªn mµ trêi ma(kÕt luËn) (luËn cø)kÕt qu¶ cña q®Þnh n/nh©n chÝnh

2)Bæ sung lu©n 2)Bæ sung luËn cø cho

I.LËp luËn trong ®êi sèng. 1)Bµi tËp:

2) nhËn xÐta) LuËn cø : *H«m nay trêi ma.

*Em rÊt thÝch ®äc s¸ch. *Trêi nãng qu¸! b)KluËn - Chóngta kh«ng ®I ch¬I c«ng viªn n÷a. - V× qua s¸ch em häc ®îc nhiÒu ®iÒu. - §I ¨n kem ®I ! *Mèi quan hÖ luËn cø vµ kl lµ quan hÖ nh©n qu¶. c)VÞ trÝ luËn cø vµ kl cã thÓ thay ®æi cho nhau.

72

TiÕt 75,76 T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn TLV Yªu cÇu cÇn ®¹t :

- HiÓu ®îc nhu cÇu cña nghÞ luËn trong ®êi sèng x· héi cña con ngêi.- RÌn luyÖn t duy n¨ng lùc biÓu ®¹t nh÷ng quan niÖm t tëng s©u s¾c tõ ®ã hiÓu râ thÕ nµo

lµ v¨n nghÞ luËn , ®Æc ®iÓm v¨n nghÞ luËn- RÌn kÜ n¨ng luyÖn tËp nhËn diÖn.

C¸c b íc tiÕn hµnh: 4) T/chøc:5) Ktra :

6) Bµi míi : *giíi thiÖu bµi

H®1 : Híng dÉn t×m hiÓu nhu cÇu nghÞ luËn vµ kh¸i niÖm v¨n b¶n nghÞ luËn. Gäi h/s ®äc c¸c c©u hái sgk (tr7)1I.b) V× sao con ngêi ph¶I cã b¹n

bÌ? (Con ngêi ko thÓ thiÕu t×nh b¹n.B¹n lµ nh÷ng ngêi gÇn gòi , th©n quen ,cïng së thÝch , dÔ chia sÎ niÒm vui , nçi buån …)

? TrÎ em hót thuèc l¸ tèt hay xÊu?cã lîi hay cã h¹i?(..xÊu , cã h¹i) ?Muèn tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trªn, t¹i sao ta ko dïng ph¬ng thøc tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m ?(kh«ng tho¶ m·n yªu cÇu )

?Qua c¸c VD trªn, theo em khi nµo ta cÇn nghÞ luËn ? t/dông cña nghÞ luËn? (khi s/d kh¸I niÖm, rÌn luyÖn t duy, n¨ng lùc biÓu ®¹t, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong cuéc sèng.)Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch nµo? (lÝ lÏ, d/c sè liÖu)

?H·y kÓ tªn mét vµi kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn mµ em biÕt tªn trªn b¸o chÝ, qua ®µi ph¸t thanh truyÒn h×nh?

§oc+tr¶ lêi

LÝ gi¶i

Tr¶ lêi

KÓ tªn mét vµi kiÓu vb.

I. Nhu cÇu nghÞ luËn vµ vb nghÞ luËn 1)Nhu cÇu cña nghÞ luËn?- khi gÆp nh÷ng v/®Ò cÇn bµn b¹c, trao ®æi, bµy tá quan ®iÓm ®¸nh gi¸..,cÇn s/d v¨n nghÞ luËn.+Trong b¸o chÝ : x· luËn, BL,+Trong cuéc häp : ph¸t biÓu ý kiÕn,trao ®æi ý kiÕn

73