Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
GianniMoresiPresidenteIVVT
Interprofessionedellaviteedelvinoticinese
2
Giornatainformativacampagnaresiduiprodottifitosanitari
ISTORIATOCOMMISSIONEFITOFARMACI• Anni80NasceIPSUISSE• 2012Creazionediungruppodilavoroperlostudiosuiresiduifitofarmaci.• 2013FotografiadellasituazionevitivinicolainTicino.• 2014Primeanalisiesoluzionipossibiliconinterventiincantinaperdiminuirneinumerieiquantitativi.• 2016Nuoveprovesuiresiduinelvinocontrattamentoincantinaesull’evoluzioneneltempo.• 2017Primeprovescientifichesulterrenodaalcuniproduttori.• 2018Creazionedellacommissionefitofarmaci.• 2019Divulgazionedellavorosvoltodallacommissionefitofarmacierisultatidellavorosvolto.
4
MirtoFerrettiPresidenteCommissionefitofarmaci
5
Giornatainformativacampagnaresiduiprodottifitosanitari
IVVT-CommissioneFitofarmaci• AliceTorriani• [email protected]
• AlberioPierluigi: • [email protected]
• KernDaniel: • [email protected]
• ConceprioMichele: • [email protected]
• HuberDaniel:• [email protected]
• BernasconiMatteo: • [email protected]
• JerminiMauro: • [email protected]
• GabrieleBianchi• [email protected]
• MirtoFerretti:• [email protected],
• ConconiAndrea:[email protected] IVVT/Ticinowine
• MoresiGianni:[email protected] presidenteIVVT
La commissione è formata da persone competenti e di diversa estrazione
6
Attività Commissione
fitofarmaci Federviti e FSV Formazione professionale
corsi - patentino per i prodotti CT - Federviti collaborazione
Contatti
con la Sezione dell’agricoltura
e la Sezione protezione aria e acqua e suolo (SPASS)
laboratorio cantonale analisi
Ct laisiOttima
Buone le iniziative delle cantine nel proporre piani di trattamento. ricerca: Agroscope prove in campo e in
cantina
Giornata tecnica Cantonale a
Mezzana. Pratiche corrette per l’uso di prodotti e attrezzature...
Collaborazione per i corsi «patentino fitosanitario»
Vitiswiss – piattaforma nazionale residui
collaborazione con le cantine (strategia di lotta scelta di prodotti
Prove in cantina: Possibili interventi sul vino.
Filtrazione con fibre vegetali.
7
Indagineincampo,graziea10aziendevitivinicoledidiversatipologia
Aziende con “commercio vini” - grandi vinificazioni - con piùconferitoridiuva:5vini(SopracenerieSottoceneri).
ProvespecifichecomplementarieffettuatedaAgroscopeeUCA:8vini-obiettivo:efficaciabiologicaerischiodiresiduinell’uvaenelvino
Aziende viti-vinicole in produzione integrata, (viticoltori-vinificatore):7vini
Aziendeinproduzionebio-prodottialternativi+rameezolfo:4vini
8
IVVT - Commissione Fitofarmaci
Ogniterritoriohacaratteristicheproprieeogniannoilclimaèdiverso.Nonèpossibileproporreunpianostandarddiprotezionedelvigneto.Sidevecontinuamenteaprovareequestorichiedepazienzaecompetenze.Abbiamounasolavendemmiaall’anno!
9
• Consentireaiproduttorisvizzeridigarantirelaqualitàdeilorovini.• Contribuire,attraversorisultatiatrovaresoluzioniperlimitarnelapresenza.• Creareunosservatorioperiresiduifitosanitarineivinisvizzeri.
• CostideltuttoconcorrenzialidaunmassimodiFr.350Fra250Fr.• AnalisicompletesullabasedellesostanzechimicheutilizzateinSvizzera.• Analisideipolari(Glifosate,Glufosinate,fosethyl-Al)• Flessibilitàsuidaticonsegnati-pianoditrattamento–(presenza+50%)
• LogisticaaNeuchätelanalisi-laboratorioSCITEC-Lausanne
PIATTAFORMANAZIONALERESIDUIDIPRODOTTIFITOSANITARI
10
Indaginesullapresenzadiresiduidiprodottifitosanitariinalcuniviniticinesi:testare,capirepermigliorareeproporrenuovealternative
InterprofessionedellaviteedelvinoticineseCasadelvino,venerdì15novembre2019
Instrettacollaborazioneconl’UfficiodellaConsulenzaagricoladellaSezionedell’agricoltura
11
Scopo
Conl’indagine,abbiamovolutoverificare,comelediversestrategiedilottaantiparassitaria,elagestionedellepartitediuvaincantina,possonoportareadunapresenzapiùomenoimportantediresiduinelvino.
12
Metodo
• Sonostatecontattate10cantinevitivinicole:• Viticoltori-vinificatoriconuvecoltivateinproprio(5)• Viticoltori-vinificatoriconuvecoltivateinproprioeacquistate(4)• Vinificatoriconuvetotalmenteacquistatedaconferitori(1).
• Lasperimentazioneincampoèavvenutanel2018,inparticellepiantateconlavarietàMerlot.
• Lecantinehannofornitoipianiditrattamentoeseguitiperlaprova,conledate,iprodottifitosanitarieledosiapplicate.
• Leparticellesonostatevisitateafinestagioneperverificarelostatofitosanitarioelaresainuva:ilrisultatoèstatomoltobuonoapartealcunivigneticheacausadell’iniziostagioneproblematicoconun’elevatapressionedellaperonospora,hannosubitounaperditadiuva(da0a20%).
13
Metodo
• Itrattamentisonoterminatiinlineaconlebuonepraticheagricoleametàagosto.• LavendemmiadelleuveMerlotperlaproduzionedivinorossoèiniziataversoil10settembrenellezoneprecoci.
• Leuvesonopoistatevinificateseguendolebuonepraticheenologichedallecantineediviniassemblatiepre-filtratieranoprontiafinefebbraio2019.
• Intotalesonostatimessiadisposizione16viniperleanalisideiresidui.
Acomplementodelprogettodell’IVVT:2provespecifichesonostateeseguitedaAgroscopeaCadenazzo.Laprima,consistevainunaverificadell’efficaciabiologicadipianiditrattamentoconvenzionali,biologiciemisti,ilcuiobiettivofinaleèdiridurreiltenorediresiduineivini.Mentrelasecondavertevanellaverificadelrischiodiresiduinell’uvaenelvinodopoaverfattodeitrattamenticontroilmarciumeadiverseepochefenologiche.
14
Analisi dei vini: Elenco dei principi attivi analizzati dal
LC (431)
Acephate Bifenox Chloridazon D2,4- Dioxathion Fenamiphos-sulfon Fludioxonil Hexaflumuron Mepanipyrim Nuarimol Pirimifos-methyl Quinmerac Terbufos Triflumizol(Acetamiprid) Bifenthrin* Chlormephos* DEET Diphenamid Fenamiphos-sulfoxid Flufenacet Hexazinone Mepronil Ofurace Prochloraz Quinoxyfen Terbuthylazin TriflumuronAcibenzolar-S-methyl Biphenyl Chlorobenzilate Deltamethrin Diphenylamin Fenarimol Flufenoxuron Hexythiazox Metaflumizon Omethoat Procymidon Quintozen Tetrachlorvinphos Trifluralin
Acrinathrin Bitertanol Chloropropylate Demeton-S-methyl Disulfoton Fenarimol Flumioxazin Imazalil Metalaxyl OrthophenylphenolProfenofos Rotenon Tetraconazol Trimethacarb,3,4,5-
Alachlor Bixafen Chlorothalonil Demeton-S-methylsulfon Disulfoton-sulfon Fenazaquin Fluopicolid Imibenconazole Metamitron Oxadixyl Promecarb S421 Tetradifon Triticonazol
Aldicarb Boscalid Chlorpropham Demeton-S-methylsulfoxid Disulfoton-sulfoxid Fenazox(Azoxybenzene) Fluopyram Imidacloprid Metazachlor Oxamyl Prometryn Sethoxydim TetrahydrophtalimideTritosulfuronAldicarb-sulfon(Aldoxycarb) Bromocyclen Chlorpyrifos Dialifos Ditalimfos* Fenbuconazol Fluoxastrobin Indoxacarb Metconazol Oxyfluorfen Propamocarb Silafluofen Tetramethrin
Valifenalate(Valiphenal)
Aldicarb-sulfoxide Bromophos-ethyl* Chlorpyrifos-methyl Diazinon Dithiopyr Fenchlorfos Fluquinconazol Ipconazole Methacrifos Paclobutrazol Propanil Simazine Tetrasul Vamidothion
Ametoctradin Bromophos-methyl* Chlorthaldimethyl Dibrom(Naled) Diuron Fenhexamid Fluroxypyr Iprobenphos Methamidophos Paraoxon-ethyl Propargit Spinetoram TFNA Vinclozolin
Ametryn Brompropylat Chlorthiophos Dibrombenzophenon4,4* DMST Fenitrothion Flurtamone Iprodion Methidathion Paraoxon-methyl Propetamphos Spinosad Thiabendazol Zoxamid
Aminocarb Bupirimate Chlozolinate Dichlobenil* Dodemorph Fenobucarb Flusilazol Iprovalicarb Methiocarb Parathion-ethyl Propham Spirodiclofen Thiacloprid
Amisulbrom Buprofezin Chromafenozide Dichlofenthion Endosulfansulfat Fenoxycarb Flutianil Irgarol Methiocarb-sulfon Parathion-methyl Propiconazol Spiromesifen Thiamethoxam
Amitraz Butafenacil Cinidon-ethyl Dichlofluanid EPN Fenpiclonil Flutolanil Isazofos Methiocarb-sulfoxid Penconazol Propoxur Spirotetramat Thiazafluron
Anthraquinone Butocarboxim Clodinafop-propargyl Dichlorbenzophenon4,4 Epoxiconazol Fenpropathrin Flutriafol Isocarbophos Methomyl Pencycuron PropyzamidSpirotetramatMetaboliten ThiocyclamHCl
Aramite Butocarboxim-sulfoxideClofentezin Dichlorobenzamid2,6- Etaconazol Fenpropidin Fluvalinate Isophenphos-ethyl Methoprotryne Pendimethalin Proquinazid glucoside Thiodicarb
Aspon Cadusafos Clomazone Dichlorvos* Ethiofencarb Fenpropimorph Fluxapyroxad Isophenphos-methylMethoxyfenozid Penflufen ProsulfocarbSpirotetramatMetaboliten Thiofanox
Asulam Captafol Clothianidin Diclobutrazol Ethiofencarb-sulfon Fenpyrazamin Folpet Isoprocarb Metobromuron Pentachlorbenzen ProsulfuronSpirotetramatMetaboliten Thiomethon
Atrazin Captan Coumaphos Dicloran Ethiofencarb-sulfoxid Fenpyroximat Fonofos Isopropalin Metolcarb PermethrinProthioconazol-desthio ketohydroxy Thiophanat-ethyl
Azaconazole Carbaryl Cyanofenphos* Dicofol Ethion Fenson Forchlorfenuron Isoprothiolane MetominostrobinE,Z Phenthoat ProthiophosSpirotetramatMetaboliten Thiophanat-methyl
Azamethiphos Carbendazim Cyanophos Dicrotofos Ethiprole Fenthion FormetanateHCl Isoproturon Metosulam Phorate Pymetrozin monohydroxy Tolclofos-methyl
Azinphos-ethyl Carbetamide Cyantraniliprole Diethofencarb Ethirimol Fenthion-sulfon Formothion Isopyrazam Metoxuron Phorate-sulfone Pyraclofos Spiroxamin Tolfenpyrad
Azinphos-methyl Carbofenothion* Cyazofamid Difenoconazol Ethofumesate Fenthion-sulfoxid Fosthiazat Isoxathion Metrafenone Phorate-sulfoxide Pyraclostrobin Sulfallat Tolylfluanid Azoxystrobin Carbofuran Cyenopyrafen Diflubenzuron Ethoprophos Fenvalerate Fuberidazol Jodfenphos Metribuzin Phosalon Pyrazophos Sulfosulfuron Tralomethrin Benalaxyl Carbofuran-3-hydroxy Cyflufenamid Dimethenamid-P Ethoxyquin Fipronil Furalaxyl Kresoxim-methyl Mevinphos Phosmet Pyrethrin(1)+(2) Sulfotep Triadimefon
Bendiocarb Carboxin Cyfluthrin Dimethipin Etofenprox Flazasulfuron Furathiocarb Linuron Monocrotophos Phosphamidon Pyridaben Sulfoxaflor Triadimenol Benfluralin Cartap Cyhalothrin-Lambda Dimethoat Etoxazol Flonicamid Halfenprox Lufenuron Myclobutanil Phoxim Pyridalyl Tebuconazol Triallate
Benodanil Chlorantraniliprole Cyhexatin Dimethomorph Etridiazole Fluacrypyrim Halosulfuron-methyl Malaoxon Napropamid Phtalimide Pyridaphenthion Tebufenozid Triazophos
Bensulfuron-methyl Chlorbufam(BIPC) Cymiazole Dimoxystrobin Etrimfos Fluazifop Haloxyfop Malathion Neburon Picoxystrobin Pyrifenox Tebufenpyrad Trichlamide
Bentazon Chlorfenapyr Cyflufenamid Diniconazole Famoxadon Fluazifop-p-butyl Haloxyfop-methyl Mandestrobin Nitenpyram Piperonylbutoxid Pyrimethanil Tecnazen Trichlorfon
Benthiavalicarbisopropyl Chlorfenson Cypermethrin Dinotefuran Famphur(Famophos) Fluazinam HCH-gamma(Lindane)Mandipropamid Nitrofen Pirimicarb Pyrimidifen Teflubenzuron Trichloronate
Benzoximat Chlorfenvinphos Cyproconazole Dioxabenzofos Fenamidon Flubendiamid Heptenophos Mecarbam Nitrothal-isopropylPirimicarb-desmethyl Pyriproxyfen Tefluthrin Tricyclazol
Bifenazate Chlorfluazuron Cyprodinil Dioxacarb Fenamiphos Flucytrinate Hexaconazol Mecoprop(MCPP) Novaluron Pirimifos-ethyl Quinalphos TepraloxydimDP Trifloxystrobin 15
Analisi dei vini: Elenco dei principi attivi contenuti nell’Indice fitosanitario per la viticoltura nel 2018 (64)
FUNGICIDI INSETTICIDI/ACARICIDI ERBICIDIAmetoctradin Fluopicolid (Acetamiprid) Diuron
Amisulbrom Fluopyram Buprofezin Flazasulfuron
Azoxystrobin Fluxapyroxad Chlorpyrifos Fluazifop-p-butyl
Benalaxyl Folpet Chlorpyrifos-methyl Haloxyfop-methyl
Benthiavalicarbisopropyl Iprovalicarb Etoxazol Propyzamid
Boscalid Kresoxim-methyl Fenpyroximat Terbuthylazin
Bupirimate Mandipropamid Hexythiazox
Chlorothalonil Mepanipyrim Indoxacarb
Cyazofamid Metalaxyl Methoxyfenozid
Cyflufenamid Metrafenone Pyrethrin(1)+(2)
Cymoxanil Myclobutanil Spinosad
Cyprodinil Penconazol Spirodiclofen
Difenoconazol Phtalimide Tebufenozid
Dimethomorph Proquinazid Tebufenpyrad
Famoxadon Pyrimetanil
Fenamidon Quinoxyfen
Fenhexamid Spiroxamin
Fenpropidin Tebuconazol
Fenpyrazamin Thiophanat-methyl
Fluazinam Trifloxystrobin
Fludioxonil Valifenalate(Valiphenal)
Flumioxazin Zoxamid 16
Campionario dei vini analizzati Produttore N.Identificazionevino N°campionevino Cru Assemblaggio Tot.Campioni Gestioneviticola Osservazioni
A 55 19LA02389 Mendrisiotto 1 convenzionale/PI
B 56 19LA02410 Locarnese 1 convenzionale/PI
C 57 19LA02411 VignetoLuganese 1 convenzionale/PI
D 58 19LA02412 Luganese 1 convenzionale/PI
D 59 19LA02413 Luganese 1 convenzionale/PI
E 60 19LA02414 Riviera 1 convenzionale/PI
E 61 19LA02415 Riviera 1 convenzionale/PI
F 62 19LA02416 Ticino 1 convenzionale/PI
F 63 19LA02417 Luganese 1 convenzionale/PI
G 64 19LA02418 Mendrisiotto 1 convenzionale/PI macerazionecorta
G 65 19LA02419 Mendrisiotto 1 convenzionale/PI macerazionelunga
H 66 19LA02420 Luganese 1 biononcertificato
H 67 19LA02421 Luganese 1 convenzionale/PI
I 68 19LA02422 Mendrisiotto 1 conversionebio
I 69 19LA02423 Luganese 1 biocertificato
L 70 19LA02424 Bellinzonese 1 convenzionale/PI
TOTALE 16 17
Numero di residui rilevati
0
1
2
3
4
5
6
7
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Quantità
vinianalizzati
Numerodiresiduirilevati
6vinicon0residui 37.50%2vinicon1residuo 12.50%3vinicon2residui 18.75%3vinicon3residui 18.75%2vinicon4residui 12.50%Totale(16vini) 100.00%
68.75%deivinianalizzaticonmassimo2residui.Tuttiiprincipiattivirilevatisonodeifungicidi.Nessunerbicidarilevato.Nessuninsetticida/acaricidarilevato.Nessunresiduoriscontratooltrepassailimitidilegge.
18
Comparazione dei risultati dell’indagine 2019 con i risultati della campagna nazionale 2017
0
1
2
3
4
5
6
7
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Quantità
vinianalizzati
Numerodiresiduirilevati
§ Vinirossiticinesiconmassimo8residui.§ Media2.3residui/campione.§ 21%deiviniticinesicontengonoda0a4residui.§ 7%deivinianalizzaticonmassimo2residui.
§ Vinirossiticinesiconalmassimo4residui.§ Media1.6residui/campione.§ 100%deiviniticinesicontengonoda0a4residui.§ 69%deivinianalizzaticonmassimo2residui.
2017(n=14) 2019(n=16)
19
Analisi dei vini: definizioni
• livellomassimoperiresidui(MRL):laconcentrazionemassimaammessadiunresiduodiantiparassitarioneiosuiprodotti.
• limitedideterminazione(LOQ):laconcentrazionediresiduiminimache,nell’ambitodellasorveglianzadiroutine,èpossibilequantificareeregistrareconmetodiconvalidatisecondolabuonapraticadilaboratorio:Laboratoriocantonale=0.01mg/kg 0
20
40
60
80
100
120
140
160
55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
Fludioxonil
Fludioxonil[µg/kg] MRLVINO[µg/kg] LOQ[µg/kg]
20
0
500
1000
1500
2000
55565758596061626364656667686970
Boscalid:Cantus,Filan
Boscalid[ug/kg] MRLVINO[ug/kg]
0
100
200
300
400
500
55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
Cyprodinil:Avatar,Switch
Cyprodinil[ug/kg] MRLVINO[ug/kg]
0
100
200
300
400
500
600
55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
Fenpropidin:Astor
Fenpropidin[ug/kg] MRLVINO[ug/kg]
0
1000
2000
3000
4000
5000
55565758596061626364656667686970
Fenpyrazamin:Prolectus
Fenpyrazamin[ug/kg] MRLVINO[ug/kg]
0
50
100
150
200
55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
Fludioxonil:Saphire,Switch
Fludioxonil[ug/kg] MRLVINO[ug/kg]
0
500
1000
1500
2000
55565758596061626364656667686970
Mandipropamid:Ampexio,Pergado
Mandipropamid[ug/kg] MRLVINO[ug/kg]
Tenore dei residui dei prodotti fitosanitari rilevati dall’analisi
21
15 10 11 20
1400
1550
620
500
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
Fenhexamid Metrafenone Spiroxamina Zoxamide
µg/kg
Altriprincipiattivirilevati
RESIDUO[ug/kg] MRLVINO[ug/kg]Vivando Prosper
Variprodotti
Teldor 22
Conclusioni
§ I16vinianalizzatisonoconformiallalegislazioneconcernenteilivellimassimiperiresiduidiantiparassitarineiosuiprodottidioriginevegetaleeanimale(OAOVA,817.021.23).
§ Ilnumeromassimodiresiduiriscontratipervinoè=4(12.5%).
§ Nonsonostatiriscontratiresiduidierbicidi,nediinsetticidi/acaricidi.
§ Nonsonostatiriscontratiresiduiin6vini(37.5%).
§ Sonostatiriscontratialmassimo2residuinel69%deivinianalizzati;nettomiglioramentodeirisultatirispettoallacampagnanazionale2016,nellaqualelapercentualeeradel7%deivinianalizzati.
23
Grazie per l’attenzione
Instrettacollaborazioneconl’UfficiodellaConsulenzaagricoladellaSezionedell’agricoltura
24