नेपाल सरकारनेपाल सरकार ((कार्य�वि भाजनकार्य�वि भाजन)) विनर्यमा लीविनर्यमा ली, , २०६९२०६९

नेपाल सरकार (कार्य�वि भाजन) विनर्यमा ली, २०६९नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषद ्बाट स्वीकृत मिमतितः २०६९/२/५

पति!लो संशोधन स्वीकृत मिमतितः २०६९/८/८दोस्रो संशोधन स्वीकृत मिमतितः २०६९/११/१०

नेपालको अ�तरिरम संतिवधान, २०६३ को धारा ४३ को उपधारा (२) ले दिदएको अमिधकार प्रयोग गरी नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल सरकारको काय2तिवभाजनका लातिग दे!ायका तिनयम!रू बनाएको छ । १. सङ् क्षि�प्त नाम र प्रारम्भः (१) यी तिनयम!रूको नाम "नेपाल सरकार (काय2तिवभाजन)

तिनयमावली, २०६९" र!ेको छ । (२) यो तिनयमावली तुरु�त प्रारम्भ हुनेछ ।

२. परिरभाषाः तिवषय वा प्रसङ्गले अक= अर्थ2 नलागेमा यस तिनयमावलीमा -(क) "म� ालय" भ�नाले नेपाल सरकारका म� ालय सम्झनुपछ2 र सो शब्दले प्रधानम� ी तर्था

मन्त्रि� परिरषदक्ो काया2लयसमेतलाई जनाउँछ । (ख) "म� ी" भ�नाले प्रधानम� ी, उपप्रधानम� ी र म� ीलाई सम्झनुपछ2 र सो शब्दले स्वत�

रूपमा म� ालयको काय2भार सम्!ाल्ने राज्यम� ीसमेतलाई जनाउँछ । ३. मन्त्रालर्यः म� ालय अनुसूची - १ मा उल्लेख भएबमोजिजम हुनेछन् । ४. कार्य�सम्पादनः नेपाल सरकारको काय2सम्पादन तिनयम ३ मा उल्लेख भएबमोजिजमका

म� ालय!रूद्वारा हुनेछ ।५. कार्य�वि भाजनः (१) म� ालयबाट सम्पादन हुने काय2को तिवभाजन अनुसूची - २ मा उल्लेख

भएबमोजिजम हुनेछ । (२) उपतिनयम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिखएको भए तापतिन नेपाल सरकार,

मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल राजप मा सूचना प्रकाशन गरी कुन ै म� ालयको काममा !ेरफेर गन2सक्नेछ ।

(३) प्रधानम� ीले कुनै म� ीलाई एक वा एकभ�दा बढी म� ालयको काय2भार सुम्पन सक्नेछ ।

(४) प्रधानम� ील े कुन ै म� ालयलाई तोतिकएको काममध्य े के!ी काम आफैँ ल े वा सम्बन्धिVत म� ीको सिसफारिरसमा अक= कुनै म� ीले !ेनX गरी तोक्नसक्नेछ ।

तर, सम्बन्धिVत म� ी नेपालमा नर!ेको अवस्थामा तिनजको काम कुनै म� ीले वा आफैले !ेनX गरी तोक्न त्यस्तो सिसफारिरस आवश्यक पनX छैन ।

-1-

६. मन्त्रीको जिजम्मे ारीः तिनयम ५ बमोजिजम आफूलाई तोतिकएको काम सम्पादन गनX वा गराउने जिजम्मेवारी र काय2सम्पादन भए नभएको तिवषयमा व!न गनX उत्तरदामियत्व सम्बन्धिVत म� ीको हुनेछ ।

७. अनुसूचीमा हेरफेरः नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल राजप मा सूचना प्रकाशन गरी अनुसूचीमा आवश्यक !ेरफेर गन2 सक्नेछ ।

८. खारेजी र बचाउः (१) नेपाल सरकार (काय2-तिवभाजन) तिनयमावली, २०६४ खारेज गरिरएको छ ।

(२) नेपाल सरकार (काय2-तिवभाजन) तिनयमावली, २०६४ बमोजिजम भए गरेको काम कारबा!ी यसै तिनयमावलीबमोजिजम भए गरेको मातिननेछ ।

-2-

अनुसूची - १(तिनयम ३ सँग सम्बन्धिVत)

म� ालयको नाम

1. प्रधानम� ी तर्था मन्त्रि� परिरषदक्ो काया2लय;2. अर्थ2 म� ालय;3. उद्योग म� ालय;4. ऊजा2 म� ालय;5. कानुन, �याय, संतिवधानसभा तर्था संसदीय मामिमला म� ालय;6. कृतिष तिवकास म� ालय;7. गृ! म� ालय;8. परराष्ट्र म� ालय;9. भूमिमसुधार तर्था व्यवस्था म� ालय;10. भौतितक पूवा2धार तर्था यातायात म� ालय;11. मति!ला, बालबासिलका तर्था समाजकल्याण म� ालय;12. युवा तर्था खेलकुद म� ालय;13. रक्षा म� ालय;14. वन तर्था भू-संरक्षण म� ालय;15. वाणिणज्य तर्था आपूर्तितh म� ालय;16. तिवज्ञान, प्रतिवमिध तर्था वातावरण म� ालय;17. शान्त्रि�त तर्था पुनर्तिनhमा2ण म� ालय;18. सिशक्षा म� ालय;19. श्रम तर्था रोजगार म� ालय;20. संस्कृतित, पय2टन तर्था नागरिरक उड्डयन म� ालय; 21. सङ् घीय मामिमला तर्था स्थानीय तिवकास म� ालय; 22. स!कारी तर्था गरिरबी तिनवारण म� ालय;23. स!री तिवकास म� ालय;24. सामा�य प्रशासन म� ालय;25. सिसhचाइ म� ालय;26. सूचना तर्था सञ्चार म� ालय र27. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्या म� ालय ।

दोस्रो संशोधनद्वारा संशोमिधत पति!लो संशोधनद्वारा संशोमिधत

-3-

अनुसूची - २(तिनयम ५ सँग सम्बन्धिVत)

म� ालयको काय2तिवभाजन

१. प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिन्त्रपरिरषदक्ो कार्या�लर्य1. मन्त्रि� परिरषदक्ो काय2;2. नेपाल सरकारको काय2तिवभाजन र म� ालय!रूको गठन, तिवघटन तर्था सङ्गठन संरचना

!ेरफेर; 3. नेपाल सरकारको काय2सम्पादन तिनयमावली;4. तिवणिभ�न म� ालयको काय2को रेखदेख, तिनय� ण, तिनरीक्षण, सुपरिरवेक्षण, सम�वय, अनुगमन

तर्था मूल्याङ्कन;5. मन्त्रि� परिरषदक्ा तिनण2यको काया2�वयन तर्था सोको अनुगमन;6. तिवधेयक, अध्यादेश, तिनयम तर्था आदेशको तजु2मा, स्वीकृतित वा जारी;7. नेपाल सरकारको अल्पकालीन तर्था दीघ2कालीन नीतित तर्था रणनीतितको तजु2मा, स्वीकृतित,

काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;8. देशको राजनीतितक, आर्थिर्थhक, सामाजिजक, प्रशासतिनक गतिततिवमिध तर्था शान्त्रि�त सुव्यवस्थाको

अद्यावमिधक जानकारी तर्था अनुगमन;9. व्यवस्थातिपका-संसदक्ो अमिधवेशन आह्वान र अ�त्य; 10. के�द्रीयस्तरमा व्यवस्थापन सूचना प्रणालीको तिवकास तर्था अनुगमन;11. शासकीय सुधार, सुशासन तर्था सङ्घीय ढाँचाको प्रशासन पुनसwरचना;12. तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीयस्तरमा भएका सन्धिV, सम्झौता वा स!मतित काया2�वयनको अनुगमन;13. प्रधानम� ीको तिनदXशन काया2�वयन;14. मानवअमिधकारको संरक्षण र प्रवद्2धन;15. सुशोभन;16. तिवपद ्व्यवस्थापनको अद्यावमिधक जानकारी र तिनदXशन;17. भ्रष्टाचारतिवरुदध्को नीतित, योजना तर्था त्यसको काया2�वयन;18. प्रधानम� ी दैवीप्रकोप/स!ायता कोष सञ्चालन;19. प्रधानम� ीको आ�तरिरक तर्था बाह्य जनसम्पक2 र सञ्चार;20. प्रचसिलत कानुनबमोजिजम प्रमाणीकरण गनु2पनX सिलखत;21. के्ष ीय प्रशासन;22. लगानी बोड2;23. नयाँ नेपाल तिनमा2ण कोष;24. अदालतको फैसला काया2�वयनको अनुगमन;25. राष्ट्रपतित र उपराष्ट्रपतितको काया2लय;26. संवैधातिनक परिरषद;्27. अख्तिख्तयार दुरुपयोग अनुसVान आयोग;28. लोकसेवा आयोग;

-4-

29. राखिष्ट्रय मानवअमिधकार आयोग;30. राखिष्ट्रय योजना आयोग; 31. राखिष्ट्रय सतक2 ता के�द्र;32. साव2जतिनक खरिरद अनुगमन काया2लय;33. नेपाल ट्रष्टको काया2लय;34. गरिरबी तिनवारण कोष;35. प्रधानम� ी र मन्त्रि� परिरषदस्म्बVी अ�य काय2!रू ।

२. अथ� मन्त्रालर्य1. आर्थिर्थhक तर्था राजस्व नीतित, आर्थिर्थhक प्रशासन र तिनय� णसम्बVी योजना तर्था काय2क्रमको

तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. आर्थिर्थhक तिवश्लेषण;3. आर्थिर्थhक साधनको बाँडफाँड; 4. मुद्रा, मौदिद्रक नीतित तिनधा2रण र काया2�वयन;5. नेपाल राष्ट्र बैङ्क, बैंतिकङ्ग (नेपाल औद्योतिगक तिवकास तिनगमसमेत), तिवत्तीय संस्था तर्था

तिबमा;6. आय र व्ययको तिववरण (बजेट) ;7. राजस्व नीतित र योजना;8. राजस्व प्रशासन तर्था राजस्व सङ्कलन;9. राजस्व अनुसVान;10. सामा�य मूल्य नीतित;11. सामाजिजक तर्था आर्थिर्थhक तिवकासको लातिग अ�तरा2खिष्ट्रय सम्पक2 र सम�वय;12. आर्थिर्थhक, बैंतिकङ्ग तर्था मुद्रातिवषयक अ�तरा2खिष्ट्रय सम्पक2 तर्था सम�वय;13. वैदेसिशक ऋण, अनुदान तर्था अ�य तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय स!ायता; 14. तिवदेशी मुद्रा तिवतिनमय तर्था तिनय� ण;15. साव2जतिनक ऋण तर्था तिनय� ण;16. तलब, भत्ता, दैतिनक तर्था भ्रमण भत्ता, तिनवृत्तभरण, उपदानलगायत आर्थिर्थhक दामियत्व र

सेवासुतिवधासम्बVी तिवषय; 17. सरकारी स्वामिमत्वमा र!ेका संस्थानको तिनयमन, तिनय� ण, सम�वय र तिनदXशन तर्था तलब,

भत्ता, बोनस, लगानी र लाभांशसम्बVी नीतित तिनधा2रण;18. तिवश्व बैङ्क, अ�तरा2खिष्ट्रय मुद्रा कोष, एसिसयाली तिवकास बैङ्क, अ�तरा2खिष्ट्रय तिवकास संस्था

तर्था अ�य अ�तरा2खिष्ट्रय तिवत्तीय संस्था;19. सरकारी कोषको व्यवस्थापन, सञ्चालन तर्था प्रशासन;20. लेखा तिनय� ण तर्था व्यवस्थापन;21. साव2जतिनक प्रतितष्ठानको तिनजीकरण, अनुगमन र तिनयमन;22. साव2जतिनक संस्थानको प्रशासन, नीतित तिनमा2ण र सम�वय;23. राजस्व र आर्थिर्थhक प्रशासन तासिलम;

-5-

24. पँूजीबजार;25. साव2जतिनक लगानी;26. म!ालेखापरीक्षकको काया2लय;27. कम2चारी सञ्चय कोष;28. नागरिरक लगानी कोष;29. साव2जतिनक संस्थान तिनदXशन बोड2;30. सम्पणित्त शुदध्ीकरण;31. युवा स्वरोजगारसम्बVी;32. अवकाश कोष;33. नेपाल लेखापरीक्षण सेवाको सञ्चालन ।

३. उद्योग मन्त्रालर्य1. उद्योग र औद्योतिगक तिवकाससम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. खानी तर्था खतिनज पदार्थ2 अ�वेषणसम्बVी नीतित, योजना, काया2�वयन तर्था तिनयमन;3. खानी तर्था खतिनज तिवकासतिवषयक अध्ययन, अ�वेषण तर्था सवXक्षण;4. औद्योतिगक तिवकास;5. औद्योतिगक क्षे , औद्योतिगक सङ्घ-संस्था तर्था औद्योतिगक तिनयोग;6. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय औद्योतिगक तिवकास सङ्गठन तर्था अ�य अ�तरा2खिष्ट्रय औद्योतिगक सङ्गठन;7. वैदेसिशक लगानी प्रवद्2धन (लगानी बोड2को काय2क्षे बा!ेक);8. औद्योतिगक लगानी प्रवद्2धन (लगानी बोड2को काय2क्षे बा!ेक);9. घरेलु तर्था ग्रामीण सीप र उद्योगको संरक्षण तर्था प्रवद्2धन;10. गुणस्तर र नापतौल तिनधा2रण तर्था प्रवद्2धन;11. उद्योगसम्बVी साव2जतिनक प्रतितष्ठान;12. उत्पादकत्व वृदम्िधतिवषयक नीतित तर्था काय2क्रम;13. औद्योतिगक प्रतिवमिध तिवकास र प्रतिवमिध !स्ता�तरण;14. औद्योतिगक जनशसिक्तको तिवकास र तासिलम, अ�वेषण तर्था सवXक्षण;15. औद्योतिगक व्यवसाय प्रवद्2धन र संरक्षण;16. कम्पनीको प्रशासन तर्था अनुगमन;17. औद्योतिगक सम्पणित्त प्रशासन;18. कम्पनी तर्था सङ्गदिठत संस्थाको दामासा!ीसम्बVी काय2;19. तिवशेष आर्थिर्थhक क्षे को स्थापना र व्यवस्थापन;20. औद्योतिगक प्रयोजनका लातिग गरिरने आयातको तिनयमन तर्था स!जीकरण;21. लगानी संरक्षण र प्रवद्2धनसम्बVी तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय सन्धिV सम्झौता;22. रुग्ण उद्योगको उत्थान र तिवकास;23. औद्योतिगक तर्था व्यवसामियक सीप तिवकास तासिलम;

-6-

24. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग2तका माइतिनङ इख्ति�जतिनयरिरङ, केमिमकल इख्ति�जतिनयरिरङ, मेटालर्जिजhकल इख्ति�जतिनयरिरङ, मेट्रोलजी, जिजयोलजी र केमि�ष्ट्री समू!को सञ्चालन ।

४. ऊजा� मन्त्रालर्य1. ऊजा2 उत्पादन, व्यवस्थापन, उपयोग, सुरक्षा, प्रवद्2धन र तिवकाससम्बVी नीतित, योजना तर्था

काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. ऊजा2को उपयोगसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, सवXक्षण तर्था काया2�वयन;3. ऊजा2सम्बVी बहुउददे्श्यीय योजनाको सम�वय, तिनमा2ण, सञ्चालन तर्था प्रवद्2धन;4. ऊजा2सम्बVी जनशसिक्तको तिवकास;5. नवीकरणीय ऊजा2को तिवकास;6. ऊजा2 तिवकास तर्था तिवद्युत् तिवकाससम्बVी अध्ययन, अनुसVान, आयोजनाको सम्भाव्यता

अध्ययन, तिनमा2ण, सञ्चालन, सम्भार र तिवकास;7. ऊजा2सम्बVी कम्पनी तर्था संस्थाको सम�वय र प्रशासन;8. ऊजा2 तिवकासमा तिनजी क्षे को लगानी प्रवद्2धन (लगानी बोड2को काय2क्षे बा!ेक) ;9. ऊजा2को उपयोगसम्बVी राखिष्ट्रय, के्ष ीय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय सम्पक2 ;10. ऊजा2को उपयोगसम्बVी तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीय संय� को संयोजन, वाता2 तर्था सन्धिV

सम्झौता;11. जलस्रोतसम्बVी तिद्वपक्षीय वाता2, बहुपक्षीय सन्धिV सम्झौता;12. तिवद्युत् को तिनयमन, रोयल्टी तर्था म!सुलदरको तिनधा2रण र काया2�वयन;13. नेपाल तिवदु्यत् प्रामिधकरण तर्था ऊजा2 क्षे सँग सम्बन्धिVत तिनकायसँग सम�वय;14. अ�य म� ालयको काय2क्षे मा नपरेको जल तर्था त्यसको उपयोग र ऊजा2सम्बVी काय2;15. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग2त दे!ायका समू!, उपसमू!को सञ्चालन-

(क) इलेख्तिक्ट्रकल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!;(ख) मेकातिनकल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!;(ग) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!को !ाइड्रोपावर उपसमू! ।

५. कानुन, न्र्यार्य, संवि धानसभा तथा संसदीर्य मामिमला मन्त्रालर्य

1. ऐन, अध्यादेश, तिनयम र आदेशको तजु2मा;2. नेपाल कानुन, अ�तरा2खिष्ट्रय कानुन, �यायप्रणाली र �यायप्रशासनको अनुसVान, पुनरावलोकन

र सुधार;3. नेपाल राजप मा प्रकाशन हुने सूचनाको सम्पादन;4. कानुनी राय तर्था परामश2;5. अ�तरा2खिष्ट्रय करार तर्था अ�य सिलखतको मस्यौदा र सोसम्बVी परामश2;6. सरकारी मुदद्ा तिफता2, मिमलाप र नेपाल सरकारलाई सरोकार पनX मुदद्ाको प्रतितरक्षा;7. दे!ायका तिवषयमा प्रदान गरिरने कानुनी राय -

-7-

(क) तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय सन्धिV, सम्झौताको अनुमोदन, !स्ताक्षर, सन्धिम्मलन, स्वीकृतित वा समर्थ2न;

(ख) अ�तरा2खिष्ट्रय र अ�तरसरकारी संस्थाको सदस्यता प्रान्त्रि�त;(ग) अ�तरा2खिष्ट्रय कानुनी दामियत्व;(घ) अ�तरा2खिष्ट्रय सम्मेलन र वाता2मा अ�तरा2खिष्ट्रय कानुनको तिवषयमा अपनाउनुपनX दृखिष्टकोण ।

8. नोटरी पख्तिब्लक तर्था नोटरी पख्तिब्लक परिरषद;्9. अ�तरा2खिष्ट्रय कानुनी तिववाद;10. अ�तरा2खिष्ट्रय कानुनसम्बVी संस्था र सम्मेलन;11. नेपाल सरकारलाई आवश्यक पनX कानुन तर्था कानुनी सिलखत र सन्धिVको अनुवाद;12. नेपाल पक्ष भएका सन्धिVको के�द्रीय अणिभलेखीकरण;13. कानुनको एकीकरण तर्था संति!ताकरण;14. सन्धिV तर्था सम्झौताको प्रकाशन;15. सव=च्च अदालत र अ�तग2तका अदालतसम्बVी काम, �याय प्रशासन, मुदद्ा र अदालती लगत

तर्था सरकारी मुदद्ाको अणिभलेख;16. तिवशेष अदालत, प्रशासकीय अदालत, श्रम अदालत र यस्त ै प्रकृतितका अ�य अदालत तर्था

�यायाधीकरण;17. तिनःशुल्क कानुनी स!ायता;18. कानुन तिकताबको व्यवस्था तर्था प्रकाशन;19. तिववाद समाधानका वैकख्तिल्पक उपाय;20. कानुन तर्था �यायसँगसम्बVी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय सङ्घ, संस्थासँग सम्पक2 , स!योग र

सम�वय;21. व्यवस्थातिपका-संसद ्तर्था संतिवधानसभासम्बVी नीतित, योजना र काय2क्रमको तजु2मा तर्था

काया2�वयन;22. व्यवस्थातिपका-संसद,् संतिवधानसभा, व्यवस्थातिपका-संसद ्ससिचवालय तर्था सोसम्बVी सेवाका

कम2चारीको सेवा सञ्चालन;23. व्यवस्थातिपका-संसदक्ो वैदेसिशक सम्पक2 र सम�वय;24. अ�तर-व्यवस्थातिपका सङ्घ (आई.पी.यू.);25. सरकारी तर्था गैरसरकारी तिवधेयक;26. सरकारी आश्वासन तर्था सङ्कल्पको काया2�वयन;27. संतिवधानसभा अदालत;28. म!ा�यायामिधवक्ताको काया2लय;29. �याय परिरषद;्30. �याय सेवा आयोग;31. राजस्व �यायाधीकरण;32. �यामियक जाँचबुझ आयोग;33. नेपाल कानुन आयोग;34. नेपाल कानुन व्यवसायी परिरषद;्35. राखिष्ट्रय �यामियक प्रतितष्ठान;

-8-

36. नेपाल �याय सेवाको सञ्चालन ।

६. कृविष वि कास मन्त्रालर्य1. कृतिषसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. खाद्या�न, नगदे बाली, औद्योतिगक बाली (सजिजवन तर्था रबर �ला�टसमेत), तरकारी र फलफूल

खेतीको तिवकास तर्था प्रवद्2धन;3. कृतिष रसायन तर्था माटोसम्बVी अनुसVान र प्रतिवमिध तिवस्तार;4. कृतिष इख्ति�जतिनयरिरङ र उ�नत कृतिष औजारको अनुसVान, तिवकास तर्था तिवस्तार;5. बाली संरक्षण, अनुसVान तर्था सवXक्षण;6. कृतिष प्रचार प्रसार तर्था युवा कृषक काय2क्रम;7. कृतिष नस2री तर्था बीउ तिबजनको तिवकास;8. पशुपक्षी पालन तर्था यसको तिवकास, व्यवस्थापन, नश्लसुधार, दाना र चरनको अनुसVान

तर्था तिवकास;9. पशुसिचतिकत्सा, औषमिध उत्पादन तर्था तिनयमन;10. दुग्ध र दुग्धपदार्थ2बाट बनेक�ा वस्तु!रूको अनुसVान, तिवकास तर्था बजार प्रवर्द्ध2न;11. मत्स्यपालन र जलचरसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, तिवकास तर्था बजार प्रवर्द्ध2न; 12. माहुरी पालन तर्था रेशम खेती;13. कृतिषके्ष को व्यवसायीकरण, औद्योतिगकीकरण र कृतिषज�य वस्तुको बजार व्यवस्थापन तर्था

तिवस्तार;14. प्राङ्गारिरक, जैतिवक तर्था रासायतिनक मल;15. खाद्य गुणस्तर तिनधा2रण, अनुसVान, तिनय� ण तर्था तिवस्तार;16. खाद्य, पशु तर्था �ला�ट क्वारे�टाइन;17. कृतिष के्ष को तिबउ, तिबजन, तिवरुवा, पशुप�छी, माछा आदिदको जात, नश्लको गुणस्तर तिनधा2रण,

प्रमाणीकरण तर्था तिनयमन;18. कृतिष क्षे सँग सम्बन्धिVत तिवषयमा अध्ययन, अनुसVान तर्था सवXक्षण; 19. खाद्य सुरक्षा;20. कृतिष सूचना प्रणाली;21. कृतिष वातावरण तर्था तिवषादि� व्यवस्थापन;22. प्राङ्गारिरक खेती तर्था प्राङ्गारिरक प्रमाणीकरण;23. मासु तर्था मासुज�य पदार्थ2 र पशु छाला तर्था अ�य पदार्थ2को तिवकास;24. कृतिषसम्बVी जैतिवक तिवतिवधता र जैतिवक प्रतिवमिध (Bio-technology) को तिवकास तर्था

तिवस्तार;25. फसल तर्था पशु तिबमा;26. कृतिष वस्तु, सेवा र प्रतिवमिधको सम्बदध्ता, स्तरीयकरण तर्था प्रमाणीकरण;27. कृतिष तर्था पशुसेवासम्बVी प्रयोगशालाको सम्बदध्तासम्बVी तिवषय;28. खाद्या�नबाली र अत्यावश्यक वस्तु!रूको उत्पादन तर्था बजार व्यवस्थापन;

-9-

29. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय खाद्य तर्था कृतिष सङ्गठन, तिवश्व पशु स्वास्थ्य सङ्गठन, कृतिष तिवकासका लातिग अ�तरा2खिष्ट्रय कोष तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय कृतिष संस्था;

30. कृतिष फाम2 तर्था कृतिष के�द्र;31. कृतिषसम्बVी संस्थान, समिमतित तर्था कम्पनी;32. नेपाल कृतिष सेवाको सञ्चालन ।

७. गृह मन्त्रालर्य1. आ�तरिरक सुरक्षासम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. शान्त्रि�त, सुव्यवस्था तर्था कानुन र व्यवस्था;3. !ात!तितयार र खरखजानाको इजाजत र तिनय� ण;4. तिवस्फोटक पदार्थ2 तिनय� ण;5. तिवदेशी नागरिरकको तिनयमन तर्था तिनय� ण;6. सवारी तिनय� ण तर्था उपत्यकामा र!ेका सरकारी सवारी साधनको व्यवस्थापन;7. गैरसरकारी सङ्घ, संस्था प्रशासन;8. के्ष ीय तर्था स्थानीय प्रशासन;9. नागरिरकता;10. जनमत सङ्ग्र!;11. आप्रवासन तर्था प्रवासन;12. तीर्थ2स्थान र तीर्थ2या ी;13. कल्याण धन र बेवारिरसी धन;14. सिचट्ठा, जुवा आदिदको तिनय� ण;15. साव2जतिनक स्थानमा अवाञ्छनीय व्यव!ारको रोकर्थाम, मादक पदार्थ2, साव2जतिनक अपराध

आदिदको तिनय� ण;16. तिवपद ्व्यवस्थापन;17. साव2जतिनक तिबदाको घोषणा, उद� र साव2जतिनक उत्सव आदिद;18. साव2जतिनक च�दा सङ्कलनको तिनयमन र तिनय� ण; 19. अध्यागमन;20. सजायको माफी, मिमना!ा तर्था परिरवत2न;21. तिवभूषणसम्बVी काय2;22. शरणार्थ� मामिमला;23. अञ्चल र जिजल्लाको सदरमुकाम तर्था स�ीमाना;24. राखिष्ट्रय परिरचयप ;25. लागू औषध तिनय� ण र प्रशासन;26. अ�तरा2खिष्ट्रय सीमा, सीमास्तम्भको सुरक्षा र सीमा प्रशासन;27. गृ! प्रशासन (कारागार, शान्त्रि�तसुव्यवस्था, लागू औषध, प्रकोप व्यवस्थापन, सुपुद2गीलगायत)

तिवषयक राखिष्ट्रय र अ�तरा2खिष्ट्रय सम�वय र सम्पक2 ;

-10-

28. सङ्गदिठत अपराध तिनय� ण;29. बारुदी सुरुङ्गको तिनवारण;30. धार्मिमhक तिवषय;31. सुपुद2गी;32. कारागार व्यवस्थापन;33. प्र!री कल्याण;34. तिनवा2चन आयोग,35. नेपाल प्र!री;36. सशस् प्र!री बल;37. राखिष्ट्रय अनुसVान तिवभाग;38. प्र!री तिकतावखाना;39. अ�य म� ालयको काय2तिवभाजनमा नपरेका तिवषय ।

८. परराष्ट्र मन्त्रालर्य1. नेपालको परराष्ट्र नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. तिवदेशी राष्ट्र!रूसँगको सम्बV;3. तिवदेशमा नेपालको प्रतिततिनमिधत्व;4. तिवदेशमा नेपालसम्बVी प्रचार प्रसार;5. रा!दानी तर्था तिवदेशमा दिदइने णिभसा;6. अतितसिर्थ सत्कार;7. सिशष्टाचार (प्रोटोकल);8. नेपाल तर्था अ�य देशका नागरिरकको आ-आफ्नो सरकारबाट व्यसिक्तमासिर्थको दाबा;9. कूटनीतितक संरक्षण तर्था उ�मुसिक्त;10. तिवदेशमा र!ेका नेपाली नागरिरकको अणिभलेख तर्था तितनी!रूको !क, ति!त र संरक्षण;11. गैरआवासीय नेपाली; 12. आर्थिर्थhक कूटनीतित;13. अ�तरा2खिष्ट्रय त!मा जनस्तरीय तर्था गैरसरकारी संस्थाको तिवकास र प्रवद्2धन;14. वाणिणज्यदूतसम्बVी अभ्यास (क�सुलर प्राख्तिक्टस);15. संयुक्त राष्ट्रसङ्घ, के्ष ीय स!योगका लातिग दणिक्षण एसिसयाली सङ्गठन तर्था अ�य अ�तरा2खिष्ट्रय

वा क्षे ीय संस्था;16. नेपालख्तिस्थत तिवदेशी तिनयोग;17. कूटनीतितक त!मा हुन े वाता2 र सम्झौतासम्बVी तिवषय (अ�य म� ालयलाई तोतिकएको

तिवषयबा!ेक) ;18. नेपाल परराष्ट्र सेवाको सञ्चालन ।

९. भमूिमसुधार तथा व्य स्था मन्त्रालर्य-11-

1. भूमिमसुधार तर्था व्यवस्थासम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. मालपोत र रजिजष्टे्रसन;3. जग्गा दता2, मूल्याङ्कन, जग्गा प्रशासन र राजस्व सङ्कलन;4. सरकारी जग्गा र साव2जतिनक जग्गाको अणिभलेख व्यवस्थापन तर्था संरक्षण;5. भूमिमसम्बVी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय सम्मेलन;6. अ�तरा2खिष्ट्रय सीमा र सीमास्तम्भको तिनमा2ण, पुन�ःस्थापना तर्था मम2तसम्भार;7. जग्गा नापजाँचसम्बVी प्रशासन;8. अतिनवाय2 बचत योजना, ऋण तिवतरण तर्था असुली;9. जिजयोडेदिटकल नापी, टोपोग्रातिफक नक्सा तयारी र !वाई सवXक्षणलगायत नाप नक्सासम्बVी

काय2;10. गुठी संस्थान र साव2जतिनक गुठीअ�तग2तको जग्गा व्यवस्थापन;11. सुकुम्बासी समस्या;12. मुक्त कमैया, कम्ल!री र !सिलया व्यवस्थापन;13. भू-उपयोगसम्बVी नीतित तर्था व्यवस्थापन;14. भौगोसिलक सूचना पूवा2धार;15. भू-सूचना तर्था अणिभलेख;16. सरकारी तर्था पत� जग्गा अणिभलेख, संरक्षण;17. अ�य म� ालयको काय2तिवभाजनमा नपरेका भूमिमसम्बVी तिवषय;18. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाको सभX समू!को सञ्चालन ।

१०. भौवितक पू ा�धार तथा र्यातार्यात मन्त्रालर्य1. भौतितक पूवा2धारको तिवकाससम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. यातायात (!वाई यातायातबा!ेक) तर्था परिरव!न व्यवस्थापन र सञ्चालनसम्बVी नीतित,

योजना तजु2मा, काय2क्रम काया2�वयन, अनुगमन, तिनयमन र मूल्याङ्कन;3. स्थलमाग2, जलमाग2, रेलमाग2, सव-वे, फ्लाइओभर र रज्जुमाग2को तिनमा2ण तर्था तिवकाससम्बVी

नीतित र योजनाको तिनयमन, स्वीकृतित तर्था काया2�वयन;4. रणनीतितक सडक (गोरेटो/घोडेटो बाटो र स्थानीय सडकबा!ेक) तर्था पुल (झोलुङ्ग े पुल र

स्थानीय पुलबा!ेक) को तिनमा2ण, मम2त, सम्भार तर्था संरक्षण;5. स्थलमाग2 तर्था रज्जुमाग2को तिनमा2णसँग सम्बन्धिVत अ�तरा2खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक2 ;6. यातायात (!वाई यातायातबा!ेक) तर्था परिरव!न व्यवस्थापन र सञ्चालनसँग सम्बन्धिVत

संस्थान, कम्पनी तर्था सङ्गठन; 7. यातायात (!वाई यातायातबा!ेक) सेवा तिनयमन, व्यवस्थापन र सञ्चालनसँग सम्बन्धिVत

अ�तरा2खिष्ट्रय संस्था तर्था तिनकायसँग सम्पक2 सम्बVी काय2;8. यातायातसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, तथ्याङ्क सङ्कलन तर्था तिवश्लेषण;

दोस्रो संशोधनद्वारा संशोमिधत-12-

9. सडक बोड2लगायत सडक, रेल तर्था यातायात व्यवस्थासम्बVी अ�य तिनकाय;10. इख्ति�जतिनयरिरङ परिरषद ्तर्था इख्ति�जतिनयरिरङ परामश2 सेवा (क�सल्टे�सी) र सोसम्बVी संस्था;11. रेलमाग2, मेट्रो तिनमा2ण सञ्चालन र सम्भार;12. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!को !ाइवे र रेल उपसमू!को सञ्चालन

।

११. मविहला, बालबालिलका तथा समाजकल्र्याण मन्त्रालर्य1. मति!ला, बालबासिलका, समाजकल्याणसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा,

काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. मति!ला, बालबासिलका, समाजकल्याणसम्बVी अध्ययन, अनुसVान तर्था सवXक्षण; 3. मति!ला, बालबासिलका, समाजकल्याणसम्बVी राखिष्ट्रय, अ�तरा2खिष्ट्रय तर्था क्षे ीय सङ्घ-

संस्थासँग सम्पक2 र सम�वय;4. अनार्थ बालबासिलका, अस!ाय, मति!ला, वृदध्, वृदध्ा, अपाङ्ग र अशक्तको संरक्षण;5. मति!लाकल्याण तर्था सीप तिवकास;6. बालबासिलकाको कल्याण;7. जेष्ठ नागरिरकको सुरक्षा र कल्याण;8. राखिष्ट्रय, अ�तरा2खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थाको सम�वय तर्था परिरचालन;9. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ-संस्थाद्वारा काया2�वयन गरिरएका मति!ला, बालबासिलका तर्था

समाजकल्याणसम्बVी काय2क्रमको अनुगमन;10. धम2पु र धम2पु ी;11. लैंतिगक हि!hसासम्बVी तिवषय;12. राखिष्ट्रय मति!ला आयोग;13. समाजकल्याण परिरषद;्14. समाजकल्याण के�द्र;15. वृदध्ाश्रम;16. बाल मजि�दर ।

१२. रु्य ा तथा खेलकुद मन्त्रालर्य1. युवा तर्था खेलकुदसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. युवा परिरचालन तर्था राखिष्ट्रय युवा तिवकास;3. युवा तर्था खेलकुदसम्बVी तिवषयको अध्ययन, अनुसVान, सवXक्षण;4. युवालयको सञ्चालन र युवालयसम्बVी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय सम्पक2 र सम�वय;5. युवा जनशसिक्तको प्रसिशक्षण र तासिलम;6. युवा तर्था खेलकुदसम्बVी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय सम्बV तर्था प्रतिततिनमिधत्व;7. खेलकुदसम्बVी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय काय2क्रम;

-13-

8. युवा जागरण तर्था तिवकाससम्बVी काय2क्रम;9. युवा तर्था खेलकुदसम्बVी तिवषयमा सरकारी र गैरसरकारी सङ्घ-संस्थाको परिरचालन तर्था

क्षमता तिवकास;10. राखिष्ट्रय खेलकुद परिरषद ्तर्था खेलकुदसम्बVी अ�य राखिष्ट्रय, के्ष ीय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय संस्था;11. नेपाल स्काउट ।

१३. र�ा मन्त्रालर्य1. राखिष्ट्रय सुरक्षासम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. नेपाली सेनाको गठन, परिरचालन, व्यवस्थापन, तिनय� ण, लोकता� �ीकरण र पुनसwरचना;3. सैतिनक अमिधकृत तर्था जवानको अनुशासन र सेवा शत2;4. सैतिनक तासिलम;5. सेनाको सुतिवधा;6. सैतिनक !ात!तितयार तर्था सामग्रीको खरीद र उत्पादन;7. सैतिनक कारबा!ी र सेनाको गतिततिवमिध;8. सैतिनक तिनमा2णशाला;9. सैतिनक प्रतितष्ठापन (इ�स्टलेसन) र सञ्चार तर्था यातायात;10. सैतिनक भण्डार;11. सैतिनक ब्यारेक तर्था काया2लयको व्यवस्था;12. तिवकास काय2 र तिवपद ्उदध्ार काय2मा स!योग;13. राखिष्ट्रय सेवा दलको सङ्गठन, तासिलम र प्रशासन;14. सैतिनककल्याण;15. राखिष्ट्रय तिनकुञ्ज, व�यज�तु आरक्ष र म!त्त्वपूण2 राखिष्ट्रय सम्पदा तर्था स्मारकको सुरक्षा;16. नेपाली सैतिनक तिवमान सेवा;17. सैतिनक कल्याणकारी योजना;18. राखिष्ट्रय सुरक्षा परिरषद ्र सुरक्षा क्षे सुधार;19. सिसलखाना;20. सैतिनक गु�तचर तिवभाग;21. सैतिनक अस्पताल ।

१४. न तथा भू-संर�ण मन्त्रालर्य1. वन तर्था भू-संरक्षणसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. राखिष्ट्रय वन के्ष , सरकारी वन, सरकारद्वारा व्यवख्तिस्थत वन, धार्मिमhक वन, सामुदामियक वन,

साझेदारी वन, कबुसिलयती वन, चक्ला बन तर्था तिनजी वन आदिद;3. सरकारी तर्था गैरसरकारी वनक्षे को सवXक्षण, नाप नक्सा र सीमा तिनधा2रण;

-14-

4. वन जङ्गलको संरक्षण, उपयोग, संवद्2धन र व्यवस्थापन;5. वन पैदावार (काठ दाउरा, व�यज�तु, जडीबुटी, गैरकाष्ठ पदार्थ2, वन क्षे को पानी, माटो,

ढुङ्गा तिगट्टी, बालुवा आदिद) को संरक्षण र व्यवस्थापन; 6. वनज�य उद्योग र कच्चापदार्थ2को प्रबV;7. वनसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, प्रचारप्रसार, तासिलम, क्षमता अणिभवृदम्िध आदिद; 8. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जैतिवक तिवतिवधता तर्था प्राकृतितक वातावरणको संरक्षण, सदुपयोग र

लाभको बाँडफाँड;9. राखिष्ट्रय तिनकुञ्ज, व�यज�तु आरक्ष, सिसकार आरक्ष, संरक्षण के्ष , मध्यवत� क्षे , सिसमसार र

चरन क्षे सँग सम्बन्धिVत तिवषय;10. !ात्तीसार तर्था सिचतिडयाखानाको व्यवस्थापन;11. भू-तर्था जलाधार क्षे , बृ!त ् जलाधार क्षे तर्था तालतलैयाको संरक्षण, संवद्2धन, तिवकास,

सम�वय र व्यवस्थापन;12. प्राकृतितक वातावरणको संरक्षण र स�तुलन;13. वनस्पतित र जडीबुटीसम्बVी नीतित तर्था अध्ययन, अनुसVान, प्रचारप्रसार, सवXक्षण,

सङ्कलन, प्रवद्2धन, प्रशोधन, उत्पादन, उपयोग तर्था व्यवसायीकरण;14. वनस्पतित उद्यान तर्था जडीबुटी उद्योग; 15. वनस्पतित, व�यज�तु र जैतिवक तिवतिवधता सङ्ग्र!ालय;16. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जैतिवक तिवतिवधता, वन क्षे सँग सम्बन्धिVत जलवाय ु परिरवत2न,

जलाधार संरक्षण र भू-संरक्षणसम्बVी प्रदश2नी तर्था प्रचार प्रसार;17. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जलाधार संरक्षण, जैतिवक तिवतिवधता र भू-संरक्षणसम्बVी

अ�तरा2खिष्ट्रय सन्धिV सम्झौताको काया2�वयन;18. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जलाधार संरक्षण र भू-संरक्षणसम्बVी तिवषयमा राखिष्ट्रय तर्था

अ�तरा2खिष्ट्रय सङ्घ-संस्थासँग सम�वय र सम्पक2 ;19. प्रकृतित संरक्षण;20. सरकारी, साव2जतिनक र तिनजी के्ष मा वृक्ष�ारोपण, वन तिवकास तर्था व्यवस्थापन;21. नेपाल वन सेवाको सञ्चालन ।

१५. ाक्षिणज्र्य तथा आपूर्तितL मन्त्रालर्य1. वाणिणज्य, व्यापार तर्था आपूर्तितhसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. आ�तरिरक तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय व्यापारतिवषयक अध्ययन, अनुसVान र सवXक्षण;3. तिनकासी तर्था पैठारीसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;4. अत्यावश्यक वस्तुको आपूर्तितh तर्था तिनयमन;5. तिनकासी प्रवद्2धन;6. सरकारी तर्था साव2जतिनक व्यापारको सञ्चालन;

-15-

7. वाणिणज्य तर्था आपूर्तितhसम्बVी साव2जतिनक संस्थान, समिमतित, प्रतितष्ठान, कम्पनी आदिदको सञ्चालन;

8. वाणिणज्य, व्यापार र पारव!नसम्बVी अ�तरा2खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक2 ;9. तिवश्व व्यापार सङ्गठनलगायत बहुपक्षीय व्यापारसँग सम्बन्धिVत अ�तरा2खिष्ट्रय संस्थासँगको

सम्पक2 , सम�वय, वाता2, सम्झौता तर्था प्रतितबदध्ताको काया2�वयन र अनुगमन;10. साफ्टा, तिवमस्टेकलगायतका क्षे ीय व्यापार सम्झौतासँग सम्बन्धिVत संस्थासँगको सम्पक2 ,

सम�वय, वाता2, सम्झौता तर्था प्रतितबदध्ताको काया2�वयन र अनुगमन;11. तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय व्यापारसम्बVी सन्धिV सम्झौता;12. पारव!न, गोदाम तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय परिरव!न व्यवस्था;13. वस्तुको बहुतिवमिधक (Multimode) ढुवानी;14. खाद्य तर्था अ�य उपभोग्य र अत्यावश्यक वस्तुसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा,

काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;15. पेट्रोसिलयम पदार्थ2को पैठारी, प्रशोधन, भण्डारण, आपूर्तितh र तिनयमन;16. उपभोक्ताको !क, ति!त र अमिधकारको संरक्षण;17. सिसख्तिण्डकेट र काटXसिलङ्गको तिनय� ण;18. आ�तरिरक बजार व्यवस्थापन तर्था प्रतितस्पधा2 प्रवद्2धन;19. अ�तरा2खिष्ट्रय व्यापार कूटनीतितको सञ्चालन र प्रवद्2धन;20. व्यापार के्ष सँग सम्बन्धिVत सुख्खा ब�दरगा!, क�टेनर फे्रटस्टेशन, गोदाम तिनमा2णलगायतका

पूवा2धारको स्थापना र व्यवस्थापन ।

१६. वि ज्ञान, प्रवि लिध तथा ाता रण मन्त्रालर्य1. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बVी अध्ययन तर्था अनुसVान र सवXक्षण; 3. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बVी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय संस्थासँग सम्पक2 र सम�वय;4. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ संस्थाद्वारा काया2�वयन गरिरएका वातावरण, तिवज्ञान र

प्रतिवमिधसम्बVी काय2क्रमको मूल्याङ्कन तर्था समीक्षा;5. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बVी जनशसिक्तको तिवकास र उपयोग;6. तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तारका काय2क्रम; 7. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधको क्षे मा भएका प्रगतितको अ�वेषण तर्था अनुसVान;8. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिध सम्बदध् तिवश्वतिवद्यालयसँग सम्पक2 तर्था सम�वय;9. तिवज्ञान र प्रतिवमिधसँग सम्बन्धिVत सामग्रीको उत्पादन, आपूर्तितh तर्था व्यवस्थापन;10. अत्याधुतिनक प्रतिवमिधतिवषयक तथ्याङ्क सङ्कलन, प्रशोधन र सवXक्षण;11. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधतिवषयक तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सम्झौता तर्था समझदारीप ;12. जल तर्था मौसम तिवज्ञानतिवषयक अध्ययन, अनुसVान र भतिवष्यवाणी;13. सूचना प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तार;

पति!लो संशोधनद्वारा संशोमिधत-16-

14. पारमाणतिवक (Nuclear) प्रतिवमिधको उपयोग तर्था प्रवद्2धन र त्यसको अनुगमन, तिनय� ण र तिनयमन;

15. रासायतिनक पदार्थ2को उपयोग तर्था प्रवद्2धन र त्यसको अनुगमन, तिनय� ण र तिनयमन;16. जैतिवक प्रतिवमिधको अध्ययन, अनुसVान, प्रवद्2धन तिवकास, उपयोग र तिनयमन;17. अ�तरिरक्ष तिवज्ञानसम्बVी अध्ययन तर्था अनुसVान;18. जलवायु परिरवत2न;19. प्रदूषण तिनय� ण, वातावरण संरक्षण र स�तुलन;20. सूचना प्रतिवमिधसम्बVी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय संस्था;21. नेपाल तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिध प्रज्ञा प्रतितष्ठान;22. तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिध परिरषद;् 23. राखिष्ट्रय तिवमिध तिवज्ञान प्रयोगशाला;24. �लानेटोरिरयम, वेधशाला र तिवज्ञान सङ्ग्र!ालय;25. वैकख्तिल्पक ऊजा2 प्रवद्2धन के�द्र ।

१७. शान्त्रिन्त तथा पुनर्तिनLमा�ण मन्त्रालर्य1. शान्त्रि�त स्थापना, द्व�द्व व्यवस्थापन तर्था तिवकास र द्व�द्वबाट क्षतित भएका भौतितक संरचनाको

पुनर्तिनhमा2णका लातिग तत्कालीन र दीघ2कालीन नीतित, रणनीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. द्व�द्वपीतिडत के्ष को सामाजिजक तर्था आर्थिर्थhक तिवकासको नीतित, रणनीतित र काय2क्रम;3. तिवस्तृत शान्त्रि�त सम्झौतालगायतका अ�य सम्झौता, स!मतित र तिनण2यको काया2�वयन, अनुगमन

तर्था मूल्याङ्कन;4. दिदगो शान्त्रि�त कायम गन2 आवश्यक संस्थागत, प्रतिक्रयागत तर्था प्रातिवमिधक तिवषय;5. शान्त्रि�त स्थापना तर्था द्व�द्व व्यवस्थापनसम्बVी अध्ययन, तिवश्लेषण तर्था अनुभवको आदान-

प्रदान;6. द्व�द्वबाट पीतिडत तर्था तिवस्थातिपत व्यसिक्तको रा!त, आर्थिर्थhक स!ायता तर्था पुनःस्थापन;7. द्व�द्व-संवेदनशील प्रणालीबारे अध्ययन तर्था अनुसVान;8. शान्त्रि�त स्थापना तर्था द्व�द्वको व्यवस्थापनसम्बVी सूचना, अध्ययन सामग्री र अध्ययन

प्रतितवेदनको अणिभलेख के�द्र तर्था शान्त्रि�त र द्व�द्व व्यवस्थापनको प्रातिवमिधक स्रोतके�द्रसम्बVी;9. शान्त्रि�त प्रतिक्रया र द्व�द्वको सङ्क्रमणकालीन व्यवस्थापन;10. द्व�द्वको कारणबाट क्षतित भएका भौतितक संरचनाको पुनर्तिनhमा2ण तर्था पुनःस्थापनाको योजना

तजु2मा, काया2�वयन तर्था के्ष गत तिनकायसँगको सम�वय;11. शान्त्रि�त कोषबाट सञ्चासिलत योजना तर्था काय2क्रमको सञ्चालन र अनुगमन;12. माओवादी सेनाका लडाकुको सिशतिवर व्यवस्थापन र रेखदेख;13. शान्त्रि�त स्थापना र द्व�द्व व्यवस्थापनसँग सम्बन्धिVत सरकारी, गैरसरकारी तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय सङ्घ-

संस्थाको सम्पक2 ;14. सत्य तिनरूपण तर्था मेलमिमलाप आयोग;15. बेपत्तासम्बVी छानतिबन आयोग;

-17-

16. शान्त्रि�त तर्था पुनःस्थापनासम्बVी परामश2 समिमतित;17. शान्त्रि�त प्रतिक्रयासम्बVी उच्चस्तरीय अनुगमन समिमतित;18. स्थानीय शान्त्रि�त समिमतित ।

१८. क्षिश�ा मन्त्रालर्य1. सिशक्षासम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. सिशशु, प्रार्थमिमक, तिनम्न-माध्यमिमक, माध्यमिमक, उच्च-माध्यमिमक तर्था उच्च-सिशक्षा, दूर-सिशक्षा,

प्रौढ सिशक्षा, अनौपचारिरक सिशक्षा तर्था तिवशेष सिशक्षा;3. जनसङ्ख्या सिशक्षा र पौखिष्टक आ!ार काय2क्रम;4. प्रातिवमिधक, व्यावसामियक, नैतितक तर्था शारीरिरक सिशक्षा;5. सिशक्षक तासिलम र शैणिक्षक जनशसिक्त तिवकास नीतितको तजु2मा तर्था काया2�वयन;6. सिशक्षण संस्था (गुरुकुल, मदरसा, गुम्बासमेत) ;7. खुला प्रतितयोतिगताबाट छनौट हुनेलाई छा वृणित्त, तिवदेशमा अध्ययन, अनुसVान गन2 जाने तर्था

तिवदेशीलाई नेपालमा अध्ययन, अनुसVानको स्वीकृतित;8. प्रासिज्ञक अनुसVान;9. पाठ�्यक्रम तर्था पाठ�्यपुस्तक;10. सिशक्षासम्बVी सवXक्षण, तथ्याङ्क तर्था अनुसVान; 11. पुस्तकालय र वाचनालय;12. सिशक्षातिवषयक राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय संस्थासँग सम्पक2 तर्था सम�वय;13. सिशक्षासम्बVी तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सम्झौता;14. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय शैणिक्षक, वैज्ञातिनक तर्था सा�ंस्कृतितक सङ्घ (युनेस्को);15. तिवश्वतिवद्यालय तर्था अध्ययन संस्थान;16. तिवश्वतिवद्यालय अनुदान आयोग;17. जनक सिशक्षा सामग्री के�द्र;18. साझा प्रकाशन;19. नेपाल सिशक्षा सेवाको सञ्चालन (आर्तिकhयोलजी समू!बा!ेक) ।

१९. श्रम तथा रोजगार मन्त्रालर्य1. श्रम तर्था रोजगारसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, सम�वय,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. श्रमशसिक्त र श्रमबजारसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, तथ्याङ्क सङ्कलन तर्था तिवश्लेषण;3. अ�तरा2खिष्ट्रय श्रम सङ्गठन तर्था श्रमसम्बVी अ�य राखिष्ट्रय, अ�तराखिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;4. श्रमिमक र व्यवस्थापकबीचको सम्बV;5. रोजगार सेवा तर्था श्रमिमक आपूर्तितh;6. वैदेसिशक रोजगार;7. व्यावसामियक तासिलमको सञ्चालन, सम�वय तर्था प्रवद्2धन;

-18-

8. मति!ला, अपाङ्ग तर्था मजदुरको सीप र तासिलम;9. टे्रड युतिनयन;10. श्रमिमक!रूको सामाजिजक सुरक्षा;11. तिवदेशी!र�ूका लातिग श्रम स्वीकृतित;12. श्रम प्रशासन र व्यवस्थापन;13. श्रमिमकलाई उपलब्ध गराइने बोनस र 14. रोजगारी सिसज2नासम्बVी काय2मा सम�वय ।

२०. संस्कृवित, पर्य�टन तथा नागरिरक उड्डर्यन मन्त्रालर्य1. संस्कृतित, पय2टन तर्था !वाई यातायातको तिवकाससम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको

तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. पय2टन तर्था !वाई उद्योगको प्रवद्2धन र संरक्षण;3. ट्राभल र टे्रतिकङ एजे�सी;4. तिवश्व पय2टन सङ्गठनलगायत पय2टन तर्था !वाई यातायातसम्बदध् अ�तरा2खिष्ट्रय संस्था;5. पव2तारो!ण र अ�य सा!सिसक पय2टन तिक्रयाकलाप;6. तिवमानस्थलको तिनमा2ण, मम2त, सम्भार तर्था व्यवस्थापन;7. !वाई यातायात र परिरव!नको सञ्चालन तर्था व्यवस्था;8. संयुक्त राष्ट्र सङ् घीय अ�तरा2खिष्ट्रय नागरिरक उड्डयन सङ्घ तर्था नागरिरक उड्डयनसँग सम्बन्धिVत

अ�य अ�तरा2खिष्ट्रय वा क्षे ीय संस्थासँगको सम्पक2 , स!योग र सम�वय;9. संस्कृतितको प्रवद्2धन तर्था संरक्षण;10. संस्कृतितसम्बदध् अ�तरा2खिष्ट्रय संस्था!रूसँगको सम्पक2 , स!योग र सम�वय;11. संस्कृतिततिवषयक अ�तरा2खिष्ट्रय सम्झौता, सांस्कृतितक आदान-प्रदान, अध्ययन तर्था अनुसVान;12. पुरातान्त्रित्वक म!त्त्वका स्मारक र पुरातान्त्रित्वक वस्तु!रूको सङ्ग्र!, संरक्षण, संवद्2धन, अ�वेषण

तर्था उत्खनन;13. तिनकासी गरिरने पुरातान्त्रित्वक वस्तुको जाँच र अनुमतित;14. प्रतितसिलतिप अमिधकार;15. सांस्कृतितक सम्पदा, धरो!र र ऐतित!ासिसक म!त्त्वका दरबारको संरक्षण तर्था संवद्2धन;16. तिवणिभ�न धम2, जात, जातित, सम्प्रदाय, भाषा, भातिषकाको साति!त्य, सिलतिप, कला र संस्कृतितको

संरक्षण तर्था तिवकास;17. पय2टनसँग सम्बदध् सङ्घ, सङ्गठन, संस्थान र समिमतित;18. नेपाल प्रज्ञा प्रतितष्ठान, नेपाल लसिलतकला प्रतितष्ठान तर्था नेपाल सङ्गीत तर्था नाट�्यकला

प्रतितष्ठान;19. पशुपतित क्षे तिवकास कोष, लुन्धिम्बनी तिवकास कोष, बृ!त्तर जनकपुरक्षे तिवकास परिरषद,्

सांस्कृतितक संस्थान र अ�य सांस्कृतितक, धार्मिमhक, पुरातान्त्रित्वक, संस्था तर्था समिमतित;20. नारायणति!टी दरबार सङ्ग्र!ालय तर्था अ�य सङ्ग्र!ालय र अणिभलेखालय;21. !वाई यातायातसम्बदध् संस्थान, प्रामिधकरण तर्था सङ्गठन;22. नेपाल सिशक्षा सेवाअ�तग2त आर्तिकhयोलजी समू!को सञ्चालन;

-19-

23. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग2त दे!ायका समू!को सञ्चालन -(क) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!अ�तग2त एअरपोट2 उपसमू!; (ख) एरोनदिटकल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!;(ग) सिसणिभल एणिभएसन अपरेसन एण्ड इख्ति�जतिनयरिरङ समू! ।

२१. सङ् घीर्य मामिमला तथा स्थानीर्य वि कास मन्त्रालर्य1. स्थानीय स्वायत्त शासन, स्थानीय तिवकास, दुग2म क्षे तिवकास, ग्रामीण तिवकास तर्था सामुदामियक

तिवकास, स्थानीयस्तरको सडक, सिसhचाइ, खानेपानी, ढल तिनकास तर्था सरसफाइसम्बVी नीतित, योजना, काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. तिवके�द्रीकरण र तिनक्षेपणसम्बVी नीतित तिनमा2ण, काया2�वयन तर्था अनुगमन;3. सङ् घीय शासन प्रणाली र राज्य पुनसwरचना;4. समावेशी लोकत� ;5. स्थानीय स्वायत्त शासन तर्था स्थानीय सुशासन;6. अ�तरसरकार तिवत्तीय !स्ता�तरण तर्था स्थानीय तिनकाय!रूको तिवत्तीय व्यवस्थापनसम्बVी

नीतितगत व्यवस्था एवं अनुगमन र मूल्याङ्कन;7. तिवकास क्षे , अञ्चल, जिजल्ला, गाउँ तिवकास समिमतित र नगरपासिलकाको सीमाङ्कन;8. स्थानीय तिवकास काय2क्रमबीच सम�वय;9. स्थानीय तिनकाय!रूबीच सम�वय र सम्पक2 ;10. स्थानीय जनशसिक्त र जनस!योग परिरचालन;11. स्थानीय तिवकाससम्बदध् अ�तरा2खिष्ट्रय सम्मेलन तर्था सम्पक2 ;12. स्थानीयस्तरका !ाट, बजार, मेला;13. ज�म, मृत्यु तर्था अ�य व्यसिक्तगत घटना दता2को प्रशासन;14. एकीकृत ग्रामीण तिवकास;15. स्थानीय प्रतिवमिधको पति!चान तर्था प्रवद्2धन;16. स्थानीय त!का सडक (कृतिष सडकसमेत) ;17. गोरेटो/घोडेटो बाटो र झोलुङ्गे पुल तर्था स्थानीय पुल;18. जनजातित, आदिदवासी, दसिलत, वादी तर्था मुख्तिस्लम तिवकास;19. स्थानीय तिवकास;20. जेष्ठ नागरिरक, एकल मति!लालगायतको सामाजिजक सुरक्षा भत्ता;21. ग्रामीण तिवकास तर्था स्थानीय तिवकाससम्बVी के्ष ीय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय संस्था;22. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!को जनरल उपसमू!को सञ्चालन ।

२२. सहकारी तथा गरिरबी विन ारण मन्त्रालर्य1. स!कारी र गरिरबी तिनवारणसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. स!कारी सङ्घ संस्थाको तिवकास, सुदृढीकरण र तिनयमन;

-20-

3. स!कारी र आर्थिर्थhक तिवकास;4. स!कारीको प्रवद्2धन र संरक्षण;5. अ�तरा2खिष्ट्रय स!कारी सङ्गठनसम्बVी तिवषय;6. अ�तरा2खिष्ट्रयस्तरमा स!कारी संस्थाको प्रवद्2धन र तिवकास;7. स!कारी वचत तर्था ऋण लगानीसम्बVी तिवषय;8. स!कारी र गरिरबी तिनवारणसँग आबदध् सङ्घ संस्थाको अनुगमन, रेखदेख र तिनयमन;9. स!कारी रकमको लगानी;10. स!कारी र गरिरबी तिनवारणसम्बVी तिवणिभ�न तिनकायबाट सञ्चासिलत काय2क्रमको सम�वय,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;11. स!कारी र गरिरबी तिनवारणसँग सम्बन्धिVत अ�तर म� ालयगत काय2को सम�वय;12. सीमा�तकृत, तिवणिभ�न वग2 र समुदायमा र!ेका गरीबको पति!चान;13. स!कारी र गरिरबी तिनवारणका क्षे मा काय2रत राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थाको

प्रवद्2धन, कामको सम�वय, अनुगमन र मूल्याङ्कन;14. स!कारी र गरिरबी तिनवारणसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, सवXक्षण;15. स!कारीसम्बVी क्षमता अणिभवृदम्िध;16. स!कारी र गरिरबी तिनवारणसम्बVी आयोजनाको संभाव्यता अध्ययन, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;17. स!स्राब्दी तिवकास लक्ष्य (गरिरबी तिनवारणसम्बVी) ;18. राखिष्ट्रय स!कारी तिवकास बोड2;19. स!कारी सङ्घ-संस्था ।

२३. सहरी वि कास मन्त्रालर्य1. स!री तिवकास र स!री पूवा2धारको तिवकाससम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा,

काया2�वयन, अनुगमन, तिनयमन र मूल्याङ्कन;2. नगरपासिलका तर्था नगरो�मुख स्थान!रूको भौतितक योजना तर्था काय2क्रमको काया2�वयन,

सम�वय, अनुगमन र मूल्याङ्कन;3. सरकारी भवनको तिनमा2ण, मम2तसम्भार, रेखदेख र सुरक्षा;4. भवन तर्था अ�य तिनमा2ण सामग्रीको प्रतिवमिध, अनुसVान तर्था तिवकाससम्बVी संति!ता र

मापदण्डको तयारी तर्था काया2�वयन;5. स!रीकरण, स!री भू-उपयोग र स!री तिवकाससम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा

र काया2�वयन;6. बसोवास र बस्ती तिवकास;

-21-

7. अव्यवख्तिस्थत बसोबासको व्यवस्थापन, स!री तिवप�न वग2 तर्था स!री आवासतिव!ीनको आवास व्यवस्थापन;

8. खानेपानी, सरसफाइ तर्था ढल तिनकास;9. के�द्रीय ससिचवालयको भवन व्यवस्थापन;10. मन्त्रि� परिरषदक्ा सदस्य, संवैधातिनक अङ्गका प्रमुख आदिदको आवास व्यवस्था;11. नगर तिवकास समिमतित र आवास तर्था स!री तिवकाससम्बVी संस्थाको रेखदेख;12. आवास तिनमा2णसम्बVी गैरसरकारी क्षे का संस्थाको प्रवद्2धन तर्था तिवकास;13. आवास तर्था स!री तिवकाससम्बVी अ�तरा2खिष्ट्रय वा क्षे ीय सङ्घ संस्थासँग सम्पक2 र स!योग;14. रणन�ीतितक सडकबा!ेकका स!री सडक; 15. तिवसिशष्ट स!री संरचनाको तिडजाइन र तिनमा2ण;16. काठमाडौं उपत्यका तिवकास प्रामिधकरण;17. काठमाडौं उपत्यका खानेपानी व्यवस्थापन बोड2;18. काठमाडौं उपत्यका खानेपानी सिलमिमटेड;19. काठमाडौं उपत्यका खानेपानी तर्था सरसफाइ आयोजना काया2�वयन तिनदXशनालय;20. नगर तिवकास कोष;21. नेपाल खानेपानी संस्थान;22. फो!रमैला तर्था स्रोत परिरचालन के�द्र; 23. नगर तिवकास प्रसिशक्षण के�द्र;24. मेलम्ची खानेपानी तिवकास समिमतित तर्था मेलम्ची खानेपानी आयोजना;25. सिसh!दरबार तिवकास समिमतित;26. अ�तरा2खिष्ट्रय सम्मेलन के�द्र तिवकास समिमतित;27. अमिधकारसम्प�न वाग्मती सभ्यता एकीकृत समिमतित;28. खानेपानी तर्था म!सुल तिनधा2रण आयोग;29. ग्रामीण आवास कम्पनी सिलमिमटेड;30. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!को तिबल्डि£ङ्ग एण्ड आर्तिकhटेक्ट र

स्यातिनटरी उपसमू!को सञ्चालन ।

२४. सामान्र्य प्रशासन मन्त्रालर्य1. तिनजामती कम2चारी प्रशासन, व्यवस्थापन तर्था अणिभलेखसम्बVी नीतित, योजना तर्था

काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. बढुवा समिमतितको ससिचवालय;3. सेवा, समू! तर्था उपसमू! परिरवत2न;4. तिनजामती सेवाका पदको लातिग �यूनतम शैणिक्षक योग्यताको तिनधा2रण;

-22-

5. प्रशासन सुधार;6. प्रशासनतिवषयक अ�तरा2खिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;7. नेपाल सरकारको तासिलमसम्बVी नीतित र सवXक्षण;8. नेपाल सरकारद्वारा सञ्चासिलत तिवणिभ�न प्रशासतिनक तासिलम काय2क्रमको स्तरीयकरण, सम�वय

र मूल्याङ्कन;9. प्रशासन सेवासम्बVी देशणिभ र बाति!रका तासिलम, योजना तर्था काय2क्रममा स्वीकृतित;10. प्रशासनतिवषयक तासिलमको सञ्चालन र तिनजामती कम2चारीलाई प्रदान गरिरने तिवणिभ�न तासिलम

काय2क्रमको सम�वय तर्था मूल्याङ्कन;11. साव2जतिनक सेवाका पद!रूको तलब तर्था अ�य सुतिवधातिवषयक नीतित र सिसदध्ा�त तर्था परामश2;12. तिनजामती कम2चारीलाई एक म� ालय वा अ�तग2तबाट अक= म� ालय वा अ�तग2त सरुवा;13. तिनजामती सेवामा र!ने पदको दरब�दी सिसज2ना;14. तिनजामती सेवाअ�तग2तका तिवणिभ�न सेवाबीच सम�वय;15. तिनजामती कम2चारीको कल्याण;16. व्यवस्थापकीय परीक्षण;17. तिनजामती तिकताबखाना;18. नेपाल प्रशासतिनक प्रसिशक्षण प्रतितष्ठान;19. कम2चारी प्रसिशक्षण प्रतितष्ठान;20. तिनजामती अस्पताल;21. कम2चारीसम्बदध् सङ्घ, संस्था;22. नेपाल प्रशासन सेवा, नेपाल आर्थिर्थhक योजना तर्था तथ्याङ्क सेवा र नेपाल तिवतिवध सेवाक�ो

सञ्चालन ।

२५. सिसLचाइ मन्त्रालर्य1. सिसhचाइ क्षे को तिवकास, संरक्षण, व्यवस्थापन, तिनय� ण र उपयोग एवं तिवकाससम्बVी नीतित,

योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. सिसhचाइ र यसको उपयोगसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, सवXक्षण तर्था काया2�वयन;3. सिसhचाईसम्बVी बहुमुखी योजनाको तिनमा2ण, सञ्चालन, सम्भार र प्रवद्2धन;4. बाढी र नदी तिनय� ण;5. सिसhचाइ तिवकाससम्बVी अध्ययन, अनुसVान, आयोजनाको सम्भाव्यता अध्ययन, तिनमा2ण

सञ्चालन, सम्भार र तिवकास;6. सिसhचाइ तिवकासमा तिनजी क्षे को प्रवद्2धन;7. जलस्रोतसम्बVी अध्ययन, अनुसVान, सवXक्षण तर्था काया2�वयन;8. सिसhचाइ आयोजना!रूको तिनमा2ण, संरक्षण र सिसhचाइ सुतिवधाको समुसिचत प्रयोग (फाम2 सिसhचाइ र

साना सिसhचाइसम्बVी काय2क्रम!रू समेत);9. भूमिमगत जलस्रोत;10. सिसhचाइ र त्यसको उपयोगसम्बVमा राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय सङ्घ संस्थासँग सम्पक2 ;11. सिसhचाइ र त्यसको उपयोगसम्बVी तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीय वाता2, सन्धिV सम्झौता;

-23-

12. सिसhचाइसँग सम्बन्धिVत तिनकायसँग सम�वय;13. पानीपोत;14. जलउत्प�न प्रकोप व्यवस्थापन तर्था तिनय� ण;15. जलउत्प�न प्रकोपसम्बVी तिवषयको अध्ययन, अनुसVान तर्था काया2�वयन;16. जलउत्प�न प्रकोप तिनय� णसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;17. जलउत्प�न प्रकोपसम्बVी तिवषयमा अ�तरा2खिष्ट्रय प्रतिततिनमिधत्व;18. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग2त दे!ायका समू!, उपसमू!को सञ्चालन-

(क) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समू!को इरिरगेशन र !ाइड्रोलजी उपसमू!; (ख) मेटेरिरयोलजी समू!;(ग) एगृ इरिरगेसन इख्ति�जतिनयरिरङ समू! ।

२६. सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालर्य1. सूचना तर्था सञ्चारसम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन; 2. पे्रस तर्था सूचना र सुरक्षण मुद्रण; 3. हुलाक सेवाको सञ्चालन, तिवकास र प्रवद्2धन;4. कुरिरयर सेवाको सुपरि�वेक्षण, तिनयमन तर्था तिनय� ण;5. प पति काको तिवकास तर्था प्रकाशन;6. सूचना, प्रचार तर्था प्रसार;7. रेतिडयो तर्था टेसिलणिभजन प्रसारण, डाउन सिलङ्क तर्था केवल सञ्चालन;8. सूचना सञ्चार सञ्जालमाफ2 त् एकीकृत सेवा;9. चलसिच तिवकास;10. दूरसञ्चार;11. सूचना र सञ्चार प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तार;12. सूचना र सञ्चार प्रतिवमिधसम्बVी राखिष्ट्रय र अ�तरा2खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक2 ;13. तिफ्रक्वे�सी तिवतरण, व्यवस्थापन तर्था अनुगमन;14. नेपाल दूरसञ्चार प्रामिधकरण, नेपाल टेसिलकम, गोरखाप संस्थान, चलसिच तिवकास बोड2,

रेतिडयो प्रसार सेवा तिवकास समिमतित, राखिष्ट्रय समाचार समिमतित तर्था नेपाल टेसिलणिभजन;15. सञ्चारतिवषयक अ�तरा2खिष्ट्रय सङ्घ-संस्थासँगको सम्पक2 ;16. पे्रस काउल्डि�सल;17. राखिष्ट्रय सूचना आयोग;18. तिवज्ञापनसम्बVी तिवषय;19. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाको इलेक्ट्रोतिनक एण्ड टेसिलकम्युतिनकेसन इख्ति�जतिनयरिरङ समू!

सञ्चालन ।

२७. स् ास्थ्र्य तथा जनसङ्ख्र्या मन्त्रालर्य-24-

1. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्यासम्बVी नीतित, योजना तर्था काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. एलो�यासिर्थक, आयुवXदिदक, !ोमिमयो�यासिर्थक र य�ुनानी जस्ता सिचतिकत्सा प्रणालीसम्बVी प्रतितकारात्मक, प्रवद्2धनात्मक, उपचारात्मक, पुनःस्थापन, अनुसVान तर्था तिवकास;

3. तिवश्व स्वास्थ्य सङ्गठन र स्वास्थ्यसँग सम्बन्धिVत अ�तरा2खिष्ट्रय संस्था;4. स्वास्थ्य तासिलम;5. स्वास्थ्य सेवासम्बदध् गैरसरकारी संस्था;6. स्वास्थ्यतिवषयक अ�तरा2खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थासँग सम्पक2 ;7. नर्थिसhङ्ग!ोम, तिनजी तर्था सामुदामियक अस्पताल;8. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्याक्षे को जनशसिक्त तिवकास र उपयोग;9. जनस्वास्थ्य तर्था साव2जतिनक स्वास्थ्यसेवाको तिवस्तार, अनुसVान, योजना र तिवकास;10. औषमिधको अनुसVान, उत्पादन, गुणस्तर तिनधा2रण, मूल्य तिनय� ण तर्था तिबक्रीतिवतरण र

औषमिध वा औषमिध उत्पादनमा लागू पदार्थ2को अनुसिचत प्रयोग वा दुरुपयोग हुन नदिदई असुरणिक्षत तर्था �यून गुणस्तरका औषमिधको उत्पादन, तिबक्रीतिवतरण, तिनकासी, पैठारी, सञ्चय, सेवन र तिनय� ण;

11. सिचतिकत्सा तर्था स्वास्थ्यसँग सम्बन्धिVत परिरषद,् प्रतितष्ठान र अ�य संस्था; 12. जनसङ्ख्या तिवषयको अध्ययन, अनुसVान, सवXक्षण र तासिलम;13. जनसङ्ख्यासम्बदध् राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा2खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक2 , सम�वय;14. जनसङ्ख्या तिवषयसम्बVी प्रकाशन एवं प्रचारप्रसार;15. संयुक्त राष्ट्र जनसङ्ख्या कोष र जनसङ्ख्यासम्बदध् अ�तरा2खिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;16. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ-सस्थाद्वारा काया2�वयन गरिरएका जनसङ्ख्यातिवषयक

काय2क्रम!रूको मूल्याङ्कन र समीक्षा; 17. जनसङ्ख्या तर्था बसाइसराइ नीतित, योजना र काय2क्रमको तजु2मा, काया2�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;18. परिरवार तिनयोजन तर्था मातृसिशशु कल्याण योजना र जनसङ्ख्या व्यवस्थापन;19. प्रजनन स्वास्थ्य र पोषण सिशक्षा;20. नेपाल स्वास्थ्य सेवाको सञ्चालन ।

-25-