Głuchota w przebiegu nagminnego zapalenia przyusznic

Deafness following mumps

Violetta Gołąbek1, Teresa Woźniakowska-Gęsicka1, Tomasz Gęsicki2

1 III Klinika Pediatrii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w ŁodziKierownik: prof. dr hab. n. med. Teresa Woźniakowska-Gęsicka2 Klinika Otolaryngologii Audiologii i Foniatrii Dziecięcej Instytutu Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: prof. dr hab. n. med. Danuta Gryczyńska

Wstęp. Świnka (NZP), wirusowa choroba zakaźna, której najczęstszą manifestacją jest zapalenie ślinianek przyusznych, może przebiegać z powikłaniami, z których najczęściej obserwuje się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, jąder i trzustki. Głuchota jest czwartym co do częstości powikłaniem świnki, jednak ze względu na nieodwracalność zmian, wy-daje się najcięższym następstwem choroby. Cel pracy. Analizowano przebieg kliniczny świnki ze szczególnym uwzględ-nieniem powikłań pod postacią ubytków słuchu, oceniono częstości występowania głuchoty w przebiegu NZP. Materiał i metody. Badaniami objęto 128 chorych w wieku od 3 do 18,3 lat (średni wiek 10,7 lat ± 3,5 lat), hospitalizowanych z powodu NZP na Oddziale Dziecięcym w Łasku w latach 2003–2004. Głuchotę rozpoznano na podstawie badań audiolo-gicznych. U pacjentów z utratą słuchu wykonano badania obrazowe głowy. Na podstawie własnych danych i danych PZH o zachorowaniach oceniono częstość występowania głuchoty u chorych po przebytym nagminnym zapaleniu przyusznic. Wyniki. U czworga spośród 128 badanych (3,1%) stwierdzono głuchotę. Powikłanie obserwowano tylko u dziewcząt i za-wsze jednostronnie. U trzech dziewczynek w wieku ponad 10 r.ż. stwierdzono głuchotę ucha prawego, a u jednej głuchotę ucha lewego. Dwa przypadki głuchoty rozpoznano w czasie hospitalizacji, kolejne dwa - po jej zakończeniu, w wyniku badania ankietowego. Powikłanie ujawniało się średnio najwcześniej w 18 dobie od rozpoznania NZP. Nie stwierdzono odchyleń w badaniach obrazowych głowy u analizowanych dzieci. Wyliczono, że szacunkowa częstość wystąpienia głu-choty po przebyciu NZP w analizowanym terenie wyniosła średnio 0,15–0,2%. Wnioski. 1. Nieodwracalna głuchota jest relatywnie częstym powikłaniem NZP. 2. Należy rozważyć wprowadzenie kontrolnych badań słuchu po przechorowaniu NZP ze względu na możliwość późnego wystąpienia ubytków słuchu i trudności z rozpoznaniem wynikające z wieku pa-cjenta i najczęściej jednostronnej głuchoty.

Słowa kluczowe: dzieci, nagminne zapalenie przyusznic, głuchota, utrata słuchu

Introduction. Mumps (epidemic parotitis, ep) – is a viral infectious disease most frequently manifested by parotitis. Its course is often complicated by cerebrospinal meningitides, orchitis and pancreatitis. Deafness of fourth as regards fre-quency complication of mumps. However, due to irreversibility of changes it seems to be the most severe consequence of the disease. AIM of study. The clinical course of mumps was analyzed with particular consideration of complications in the form of hearing impairment. The prevalence of deafness was estimated in the course of epidemic parotitis. Material and metods. The study comprised 128 patients, aged from 3 to 18,3 years (mean age 10,7±3,5 years), hospitalized due to epidemic parotitis at the Pediatric Unit in Łask, in the years 2003–2004. Deafness was diagnosed on the basis of audio logical examinations. Head imaging was performed in patients with hearing loss. The prevalence of ep included deafness was assessed on the basis of own data and those obtained from the National Institute of Hygiene. Results. Deafness was detected in 4/128 patients (3,1%). The complication was observed only in girls, always one-sidedly. In 3 girls > 10 years of age, deafness of the right ear ant in one 1 of the left ear was founded. Two cases of deafness were diagnosed during ho-spitalization, while the other 2 afterwards in a questionnaire study. The complication was manifesting on the average at the earliest on the 18 day after the diagnosis of ep. No complications was were found in head imaging examinations in the analyzed children. The estimated prevalence of ep-induced deafness was 1,15–0,2% in the analyzed area. Conclusions. 1. Irreversible deafness is a relatively frequent complication of ep. 2. Introductions of hearing follow-up examinations should be considered after ep due to the possibility of late occurrence of hearing impairment and difficulties with the diagnosis resulting from the patients age and most frequently one sided deafness.

Key words: children, epidemic parotitis, deafness, hearing loss

Pediatr Pol 2007; 82 (9): 707–712© 2007 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne

Nagminne zapalenie przyusznic (NZP) jest uogólnioną, wirusową chorobą zakaźną, wystę-pującą na całym świecie. Epidemie występują co 2–5 lat, szczyt zapadalności przypada na późną zimę i wiosnę. Chorują głównie dzieci i młodzi dorośli.

Etiologię wirusową nagminnego zapalenia przyusz-nic odkryli w 1934 r. Johnson i Goodpasteur. Wirus świnki (Mumps wirus-MuV) jest Rubulawirusem na-leżącym do rodziny Paramyksowirusów. Jest wirusem dość dużym, blisko spokrewnionym z wirusami para-grypy, odry i wirusem RSV (ryc. 1 [1] i ryc 2. [2]).

Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów

707

P R A C A O R Y G I N A L N A

P E D I AT R I A P O L S K Atom 82, nr 9, wrzesień 2007

708

Najczęstszą manifestacją świnki jest zapalenie ślinianek przyusznych, w przebiegu choroby często jednak dochodzi do powikłań, z których najczęściej obserwuje się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jąder i zapalenie trzustki. Głuchota jest czwartym co do częstości powikłaniem świnki, jednak ze względu na nieodwracalność zmian, wydaje się naj-cięższym następstwem choroby.

Uszkodzenie słuchu ma charakter głuchoty czuciowo--sensorycznej. MuV jest prawdopodobnie odpowiedzial-ny za uszkodzenie komórek włoskowatych wewnętrz-nych (komórek typu pierwszego ucha wewnętrznego), głównych włókien nerwowych doprowadzających i ich synaps lub kombinacji wyżej wymienionych czynników. Wydaje się, iż wirus nie wykazuje tropizmu do ślimaka i komórek włoskowatych zewnętrznych (komórek typu II ucha wewnętrznego). Częstość głuchoty po przebyciu świnki szacuje się na 1:20 tysięcy zachorowań. W 80% przypadków głuchota dotyczy jednego ucha.

Istnieje wiele doniesień potwierdzających istot-ność wpływu przebycia świnki na możliwość wywo-

łania nieodwracalnej głuchoty. W badaniu przeprowa-dzonym w Finlandii wśród grupy 298 żołnierzy choru-jących na świnkę jeden pacjent wykazywał całkowitą utratę słuchu [3]. W Walii wśród 33 dzieci ze stwier-dzoną jednostronną głuchotą nerwowo-sensorycz-ną trwającą ponad rok, u 12(36%) z nich wykazano czasowy związek głuchoty z zachorowaniem na świn-kę [4]. W Tanzanii wskazano świnkę jako przyczynę trwałej głuchoty u 53 z 354 (15%) uczniów szkoły dla niesłyszących [5].

Cel pracyCelem pracy była analiza przebiegu klinicznego świn-ki ze szczególnym uwzględnieniem powikłań pod po-stacią ubytków słuchu oraz ocena częstości występo-wania głuchoty po przebyciu nagminnego zapalenia przyusznic.

Materiał i metodyBadaniami objęto 128 chorych w wieku od 3 do 18,3 lat (średni wiek 10,7 lat ± 3,5 lat), hospitalizowanych z powodu nagminnego zapalenia przyusznic na Oddziale Pediatryczno-Obserwacyjnym SP ZOZ w Łasku.

U wszystkich dzieci przeprowadzono szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz badania dodatkowe, odpowiednio do dolegliwości. U dzieci, u których podejrzewano ubytki słuchu, przeprowa-dzono badania laryngologiczne i audiometryczne. Po 6–12-miesiącach przeprowadzono badania ankietowe wśród rodziców hospitalizowanych dzieci, oceniające stan pacjentów po przebytej chorobie. U dzieci, u któ-rych rodzice podejrzewali niedosłuch, ponownie prze-prowadzono badania laryngologiczne i audiometrycz-ne. We wszystkich przypadkach głuchoty wykonano badania obrazowe głowy w okresie od 1,5 do 2 lat po przechorowaniu świnki.

Na podstawie własnych danych i danych PZH o zachorowaniach oceniono częstość występowania głuchoty u chorych po przebytym nagminnym zapa-leniu przyusznic.

WynikiU czworga spośród 128 badanych (3,1%) stwierdzono głuchotę o typie głuchoty czuciowo-sensorycznym. Po-wikłanie obserwowano tylko u dziewcząt i zawsze jed-nostronnie. U trzech dziewczynek w wieku ponad 10 lat stwierdzono głuchotę ucha prawego, a u jednej dziew-czynki poniżej 10 r.ż. głuchotę ucha lewego(ryc. 3).

Dwa przypadki (I i II) głuchoty rozpoznano w cza-sie hospitalizacji, kolejne dwa (III i IV) po jej zakoń-czeniu, w wyniku badania ankietowego. Według słów rodziców upośledzenie słuchu zauważono w okresie do miesiąca po zakończeniu hospitalizacji.

Ryc. 1.

Model przestrzenny paramyksowirusa

Ryc. 1. 3D image of Pneumoviris reconstruction

Ryc. 2.

Obrazy Rubulawirusa spod mikroskopu elektronowego.

Kreska = 100 nm

Ryc. 2. Negative contrast electron micrographs of human para-myxoviruses. The bars represent 100 nm

Analiza czasu wystąpienia głuchoty wykazała, że powikłanie ujawniało się średnio najwcześniej w 18 dobie od rozpoznania nagminnego zapalenia przyusz-nic (ryc. 4, tab. 1).

Na podstawie analizy liczby zachorowań według danych PZH i liczby hospitalizacji wyliczono, że sza-cunkowa częstość wystąpienia głuchoty po przebyciu NZP w analizowanym terenie wyniosła 0,15–0,2% (tab. 2).

Opis przypadkówI pacjentDziewczynka w wieku 13,8 lat, przyjęta do szpita-

la z podejrzeniem zapalenia opon mózgowo-rdzenio-wych, w 20 dobie od rozpoznania świnki. Od 15 dnia choroby skarżyła się na niewielkie nudności, wymioty i zawroty głowy. W dniu przyjęcia zgłaszała szum w uszach i upośledzenie słuchu po stronie prawej. Przy przyjęciu badaniem klinicznym nie stwierdzono obja-wów oponowych, wykonano jednak nakłucie lędźwio-we, które pozwoliło na wykluczenie zapalenia opon (pleocytoza-3 kom./mm3) Badanie laryngologiczne oraz audiogram wykazały głuchotę odbiorczą ucha prawego.

Po roku od rozpoznania wykonano tomografię komputerową piramid kości skroniowych. Stwierdzo-no, iż struktury kostne ucha środkowego i wewnętrz-nego były niezmienione, symetryczne, a przewody słu-chowe zewnętrzne i wewnętrzne drożne, prawidłowej szerokości. Prawy wyrostek sutkowy był nieznacznie

709

P R A C A O R Y G I N A L N AVioletta Gołąbek i inni Głuchota w przebiegu nagminnego zapalenia przyusznic

Ryc. 3.

Audiogram. Zapis całkowitej głuchoty czuciowosensorycznej ucha prawego

Ryc. 3. Audiogram. An example of total sensorineural hearing loss in right ear

Ryc. 4.

Czas leczenia pacjentów z głuchotą

Ryc. 4. Time of treatment patients with deafness

25

20

15

10

5

0pacjent I pacjent II pacjent III pacjent IV

155

714

61

4,29

73

6,42

Czas od rozpoznania nzp do pierwszych objawów powikłania

Time from onset of disease to first symptoms of complication

Czas ambulatoryjnego leczenia powikłania

Time of ambulatory treatment

Czas hospitalizacji

Hospitalisation time

mniejszy, ale komórki wyrostków sutkowatych obu-stronnie prawidłowo upowietrznione.

II pacjentDziewczynka lat 13,5 przyjęta w 21 dobie od roz-

poznania NZP. Od 7 doby choroby występowały nie-znacznie nasilone nudności, wymioty. Leczona am-bulatoryjnie 14 dni, skierowana na Oddział z powodu

nasilenia wymiotów. W dniu przyjęcia zgłaszała szum w uszach i upośledzone słyszenie w uchu prawym. Ba-daniem klinicznym stwierdzono odwodnienie, objawy oponowe–ujemne. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowe-go wykazało niewielką pleocytozę – 14 kom./mm3, stę-żenie białka – 62 mg%. Audiometrycznie stwierdzono głuchotę odbiorczą ucha prawego. Tomografia kompu-terowa piramid kości skroniowych wykonana po roku od rozpoznania wykazała niezmienione i symetryczne struktury kostne ucha środkowego i wewnętrznego, drożne i prawidłowej szerokości przewody słuchowe zewnętrzne i wewnętrzne. Nieznacznie mniejszy pra-wy wyrostek sutkowy i obustronnie prawidłowo upo-wietrznione komórki wyrostków sutkowych.

III pacjentDziewczynka lat 8,5 przyjęta na Oddział z powodu

nudności, wymiotów, które wystąpiły w 6 dobie świn-ki. W badaniu przedmiotowym, przy przyjęciu z od-

chyleń stwierdzono jedynie znaczną sztywność karku, co stało się podstawą do wykonania punkcji lędźwio-wej. Badanie płynu wykazało pleocytozę 6 kom./mm3, stężenie białka – 22 mg%. W pozostałych badaniach zwracało uwagę wysokie stężenie amylazy w moczu (siedmiokrotny wzrost w stosunku do normy). Ze względu na obserwowaną sztywność karku w lecze-niu stosowano wlewy 20% mannitolu. Dziewczynka została wypisana do domu w 5 dobie hospitalizacji, na prośbę rodziców. W pierwszym miesiącu po hospi-talizacji rodzice zaobserwowali upośledzenie słuchu u dziecka.

IV pacjentDziewczynka w wieku 12,8 lat przyjęta na Oddział

w 10 dobie choroby z powodu nudności, wymiotów i bólów brzucha, które nie ustępowały mimo leczenia. Przy przyjęciu stwierdzono odwodnienie, objawów oponowych nie obserwowano. Po nawodnieniu dole-

P E D I AT R I A P O L S K Atom 82, nr 9, wrzesień 2007

710

Tabela 2.

Częstość występowania głuchoty

Tabela 2. Prevalence rate of mumps deafness

Głuchota Deafnees

Przypadki głuchoty Number of deafness

Liczba zachorowań na świnkę

Number of mumps cases

Częstość powikłania Frequency of mumps

deafness

Odsetek powikłania Percentage of mumps

deafness

Dzieci w 0–19 r.ż. z powiatu Zduńska Wola, Łask, Sieradz w latach 2003–2004 Children age between 0–19 from Zduńska Wola, Łask,

Sieradz county in 2003–2004

4 2564 1/641 0,15%

Dzieci w 0–19 r. ż. z powiatu Zduńska Wola w roku 2004 Children age between 0–19 from Zduńska Wola

couny in 2003–2004

3 1475 1/491 0,2%

Tabela 1. Średni czas stwierdzania utraty słuchu Tabela 1. Mean time of identification of hearing loss

Czas do wystąpienia pierwszych objawów powikłania (doby)

Time from onset of disease to first symptoms

of complication (day)

Czas leczenia ambulatoryj-nego powikłania (doby) Time of ambulatory treatment

(day)

Czas hospitalizacji (doby) Hospitalisation time (day)

Rozpoznanie głuchoty (doby)

Identification of hearing loss

(day)

Pacjent I Patient I

15 5 20

Pacjent II Patient II

7 14 21

Pacjent III Patient III

6 1 4,29 >11,29

Pacjent IV Patient IV

7 3 6,42 >16,42

Średnio powyżej 17 doby Mean above 17 (day)

711

P R A C A O R Y G I N A L N AVioletta Gołąbek i inni Głuchota w przebiegu nagminnego zapalenia przyusznic

gliwości ustąpiły, punkcji lędźwiowej nie wykonywa-no. Hospitalizowana 6 dni z powodu utrzymujących się bólów brzucha.

U pacjentek III i IV, u których głuchotę stwierdzo-no po zakończeniu hospitalizacji, wykonano rezonans magnetyczny głowy. Badania wykonano w sekwen-cjach SE i FSE, w obrazach PD, T1- i T2- zależnych, w przekrojach czołowych, osiowych i strzałkowych przed dożylnym podaniem środka kontrastowego i po jego podaniu. Struktury mózgu u obu dziewcząt były bez uchwytnych zmian w badaniu RM. Nie stwier-dzono zmian o charakterze ogniskowym ani zaburzeń intensywności sygnału. Układy komorowe były syme-tryczne, prawidłowej szerokości, nieprzemieszczone, a rezerwa płynowa podpajęczynówkowa zachowana.

OmówienieZdaniem wielu autorów upośledzenie słuchu, a zazwy-czaj głuchota czuciowo-sensoryczna jest stosunkowo częstą konsekwencją przebycia nagminnego zapalenia przyusznic [6, 7].Według danych pochodzących z USA głuchota dotyka zwykle jednego ucha i występuje z częstością 1 na 20 000 przypadków świnki [8, 9]. Tym danym przeczy obserwacja KAWASHIMA i wsp. [10] któ-rzy podjęli próbę oszacowania częstości występowania głuchoty po przebytej śwince w Japonii. Odnotowano 300 przypadków głuchoty w 1987 r., 400 w 1993r. oraz 650 w 2001 r. przy 132 877 zgłoszeniach zachorowań na świnkę. Na tej podstawie częstość występowania głuchoty w przebiegu świnki w Japonii oszacowano jako na 1 przypadek na 204 zachorowania.

Głuchota zwykle ma nagły początek i jest procesem głębokim i nieodwracalnym, a może wystąpić nawet w przebiegu zakażenia Rubulavirusem przebiegającego bez objawów zapalenia przyusznic [11], niekiedy do-tyczy obu uszu [12].

Według KANRA i wsp. [13] ryzyko utraty słuchu jest znacznie większe w przypadkach świnkowego zapale-nia opon i mózgu niż w przebiegu świnki niepowikła-nej. Obserwacje oparte są na analizie audiogramów wykonanych u dzieci po świnkowym zapaleniu opon i mózgu (ME), u dzieci z niepowikłaną świnką oraz u dzieci z grupy kontrolnej. Średni próg słyszalności był wyższy w grupie ME w porównaniu z grupą z niepowi-kłaną świnką i z grupą dzieci zdrowych.

Autorzy wielu publikacji podnoszą rolę wirusa świnki w uszkadzaniu komórki włoskowatej wewnętrz-nej (komórki typu pierwszego ucha wewnętrznego), głównych włókien nerwowych doprowadzających i ich synaps lub kombinacji obu czynników. SALVINELLI i wsp. [14] w doniesieniu z 2004 r. przedstawił wyniki szczegółowych badań laryngologicznych u 12-letniej dziewczynki, u której jednostronne upośledzenie słu-

chu wystąpiło po 2 tygodniach od rozpoznania świn-ki. Audiometria tonów czystych wykazała odbiorcze uszkodzenie słyszenia w uchu lewym. W badaniu BAR stwierdzono brak odpowiedzi słuchowej z pnia mó-zgu, natomiast audiometria odpowiedzi wywołanych była zmieniona, ale zachowana.

Z obserwacji HYDEN [15] ze Szwecji wynika, iż w wyniku uszkodzenia przez wirusa struktur wchłania-jących ucha wewnętrznego dochodzi do wysięku ed-nolimfy i do obrzęku, który może osłabiać nerwowe struktury ucha, a objawy uszkodzenia mogą ujawnić się nawet po wielu latach. Opisano kobietę z przej-ściowym osłabieniem słuchu i zawrotami głowy w przebiegu świnki, u której po 12 latach od przebycia NZP wystąpiły objawy choroby Meniere’a (zawroty głowy i wymioty). W czasie kolejnych dwóch lat u ko-biety obserwowano postępujące uszkodzenie słuchu w zakresie średnich i wysokich tonów. Audiogram z tego okresu odpowiadał badaniu słuchu wykonanemu w okresie ostrej świnki.

YANAGITA i wsp. [16] w 10-letniej obserwacji opi-sali 95 przypadków (98 uszu) głębokiej utraty słuchu w przebiegu świnki. Większość przypadków głuchoty obserwowano u dzieci poniżej 9 r.ż., ale wyższe ry-zyko głuchoty stwierdzono w grupie wiekowej 30–50 lat. U starszych częściej występował objaw dzwonie-nia w uszach i objawy przedsionkowe niż nagła utrata słuchu. U chorujących przed 10 r. ż. nie stwierdzono znamiennych różnic.

W diagnostyce narządu słuchu podnosi się moż-liwość wykorzystania Magnetycznego Rezonansu Ją-drowego z zastosowaniem gandolinum [17].

W badaniach własnych w grupie 128 hospitalizo-wanych głuchotę stwierdzono u czwórki dzieci (3,1%). Wyodrębniono tę grupę ze względu na ciężkość powi-kłania, mimo iż grupa nie spełnia kryteriów wniosko-wania statystycznego. Głuchotę po śwince rozpoznano tylko u dziewcząt, u wszystkich była ona nieodwracal-na i dotyczyła jednego ucha. Trzy dziewczynki w chwi-li rozpoznania głuchoty miały ponad 10 lat.

Na podstawie uzyskanych danych stwierdzono, że częstość głuchoty jest znacznie większa w porówna-niu z szacunkami EVERBERGA z USA. Według obliczeń własnych częstość głuchoty w analizowanym terenie wyniosła 1 na 641 przypadków zapalenia przyusznic, a dla całej populacji szacunkowa częstość wyniosła około 1 na 896 przypadków świnki (0,1116%).

Analiza przebiegu klinicznego świnki u dzieci z rozpoznaną głuchotą wykazała, że upośledzenie słu-chu ujawniało się istotnie statystycznie później w porównaniu z innymi powikłaniami, średnio po 17 dobach choroby. Żadna z dziewcząt nie gorączkowała w trakcie świnki, badanie płynu mózgowo-rdzeniowe-

P E D I AT R I A P O L S K Atom 82, nr 9, wrzesień 2007

712

go u dwóch dziewczynek wskazywało na możliwość wcześniejszego przebycia zapalenia opon i mózgu. U jednej, która zgłaszała szum i zaburzenia słyszenia stwierdzono wysoki poziom białka w płynie mózgo-wo-rdzeniowym przy nieznacząco podwyższonej ple-ocytozie. U drugiej, najmłodszej w grupie dziewczyn-ki klinicznie obserwowano znaczną sztywność karku, natomiast pleocytoza była bardzo niska – 6 kom./mm3. Po zastosowaniu mannitolu sztywność karku szybko ustąpiła. Głuchotę u dziewczynki stwierdzono dzięki badaniu ankietowemu. Zwraca uwagę wysoki poziom amylazy w surowicy (siedmio- i pięciokrotny wzrost) u pacjentek, u których głuchota ujawniła się po wypi-saniu z Oddziału – przyjętych średnio po tygodniu od rozpoznania świnki.

Na podstawie opisanych przypadków głuchoty należy zauważyć, że ryzyko wystąpienia głuchoty jest trudne do przewidzenia, a w świetle obecnych danych trudno jemu przeciwdziałać. Wydaje się, że szcze-gólnym ryzykiem głuchoty obarczone są dziewczęta powyżej 10 r. ż., wymiotujące, nie gorączkujące, z wysokim poziomem amylazy w surowicy w przebiegu świnki.

Wnioski1. Nieodwracalna głuchota jest relatywnie częstym

powikłaniem NZP.2. Wskazane jest wprowadzenie kontrolnych badań

słuchu po przechorowaniu NZP ze względu na możli-wość późnego wystąpienia ubytków słuchu i trudności z rozpoznaniem, wynikające z wieku pacjenta i naj-częściej jednostronnej głuchoty

P I Ś M I E N N I C T W O

1. http://www.ncbi.nlm.nigh.gov/ICTVdb/ICTVdb/01.048.htm

2. http://www.tulane.edu/~dmsander/Big_Virology/BVRNApara.

html

3. Vuori M, Lahikainen EA, Peltonen T. Perceptive deafness in

connection with mumps: a study of 298 servicemensuffering

from mumps. Acta otolaryngology, 1962; 55: 231–236.

4. Hall R, Richards H. Hearing loss due to mumps. Archives ofdi-

sease in childhood, 1987; 62: 189–191.

5. Minja BM. Aetiology of deafness among children at the Buguru-

ni School for the Deaf in Dar es Salaam, Tanzania. International

journal of pediatric otorhinolaryngology, 1998; 42: 225–231.

6. Hall R, Richards H. Hearing loss due to mumps. Arch Dis Child.

1987; 62 (2):189–91.

7. Kirk M. Sensorineural hearing loss and mumps. Br J Audiol

1987; 21(3):227–8.

8. Everberg G. Deafness following mumps. Acta Otolaryngol 1957;

48(5-6):397–403.

9. Baum SG, Litman N (2000). Mumps virus. In GL Mandell et al.,

eds., Principles and Practice of Infectious Diseases, 5th ed., vol.

2, pp. 1776–1781. Philadelphia: Churchill Livingstone

10. Kawashima Y, Ihara K, Nakamura M, i wsp. Epidemiological

study of mumps deafness in Japan. Auris Nasus Larynx. 2005;

32(2): 125–8.

11. Unal M, Katircioglu S, Karatay MC i wsp. Sudden total bilateral

deafness due to asymptomatic mumps infection. Int J Pediatr

Otorhinolaryngol 1998; 2;45(2): 167–9.

12. Bitnun S, Rakover Y, Rosen G. Acute bilateral total deafness

complicating mumps. J Laryngol Otol 1986; 100 (8): 943–5.

13. Kanra G, Kara A, Cengiz AB, Isik P, Ceyhan M, Atas A.Mumps

meningoencephalitis effect on hearing. Pediatr Infect Dis J.

2002; 21(12): 1167–9.

14. Salvinelli F, Firrisi L, Greco F, Trivelli M, D’Ascanio L.Prese-

rved otoacoustic emissions in postparotitis profound unilateral

hearing loss: a case report. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2004;

113(11): 887–90.

15. Hyden D.Mumps labyrinthitis, endolymphatic hydrops and sud-

den deafness in succession in the same ear. ORL J Otorhinola-

ryngol Relat Spec. 1996; 58(6): 338–42.

16. Yanagita N, Murahashi K.A comparative study of mumps deaf-

ness and idiopathic profound sudden deafness. Arch Otorhino-

laryngol. 1986; 243(3): 197–9.

17. Comacchio F, D’Eredita R, Marchiori C.MRI evidence of laby-

rinthine and eighth-nerve bundle involvement in mumps virus

sudden deafness and vertigo. ORL J Otorhinolaryngol Relat

Spec. 1996; 58(6): 295–7.

Adres do korespondencji :

dr n. med. Violetta GołąbekIII Klinika Pediatrii ICZMP93-338 Łódź ul. Rzgowska 281/289Tel. 042-271-21-12 fax. 042-271-14-41email: IIIKlinikaPed@pharmanet.com.plPracę nadesłano: 21.05.2007 r.