Embed Size (px)
Citation preview
“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”“Kalkınmanın Yolu, İpekyolu”
GÜNEŞ ENERJİSİ
GÜ
NEŞ
EN
ERJİS
İ
ADIYAMAN7.614 km2 yüzölçümüne sahip rakımı 669 m. olan Adıyaman ili tarihi İpekyolu üzerinde bulunmakta olup Malatya, Kahramanmaraş,
Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır illerine komşudur. 1954 yılında il olan Adıyaman’ın tarihi M.Ö. 40.000 yılına kadar uzanmaktadır.
Adıyaman ilinde ulaşım karayolu, havayolu ve sınırlı oranda demiryolu ile sağlanmaktadır. Demiryolu ulaşımı Gölbaşı ilçesinden sürdürülmekte olup hat Elazığ-Adana istikametinde çift yönlü hizmet vermektedir. Yılda 8.760 uçağın kullanım kapasitesine sahip Adıyaman Havalimanı’nın 2013 yılında tamamlanan terminal binası 23.000 m2 toplam kapalı alanda iç ve dış hat uçuşlara hizmet verecek şekilde inşa edilmiştir. 2014 yılında hizmete girmesi hedeflenen Nissibi Köprüsü ile Atatürk Barajı üzerinde feribot seferleri ile sağlanan Adıyaman-Diyar-bakır Karayolu büyük ölçüde kısalacaktır.
1. ADIYAMAN’A GENEL BAKIŞ
19.06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olan 2012/3305 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları“ Bakanlar Kurulu Kararı ve 20.06.2012 tarih ve 28329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2012/1 sayılı uygulama tebliğine göre Güneş Enerjisi yatırımları Genel Teşvik Sistemi kapsamında değerlendirilmekte olup asgari yatırım tutarı olarak 500 bin TL belirlenmiştir.
Genel teşvik uygulamaları kapsamında sağlanan destekler şunlardır:• Gümrük Vergisi Muafiyeti (Yatırıma konu makine ve teçhizatın ithalinde yürürlükteki gümrük mevzuatı gereğince alınması öngörülen gümrük
vergisinden muafiyet)• KDV İstisnası (3065 sayılı KDV Kanunu gereğince yatırım için temin edilen makine ve teçhizat ithalinde ve yerli alımında KDV’den istisna tutulur.)
• Gerçek kişiler, • Adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, • Kooperatifler ve birlikler, • İş ortaklıkları, • Kamu kurum ve kuruluşları, (genel ve özel bütçeli kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri, belediyeler ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların sermaye bileşimindeki hisse oranları % 50’yi geçen kamu kurum ve kuruluşları) • Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları, • Dernekler ve vakıflar • Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Üretimi Amaçlı Kullanımı-na İlişkin Kanun’a göre Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından (YEK) elektrik üreten tesisler için elektrik satış fiyatı 13,3 ABD Doları cent/kWh olarak belirlenmiştir.
Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için Ekonomi Bakanlığı’na başvurulması gerekmektedir. Ancak genel teşvik uygulamaları kapsamında yer alan, sabit yatırım tutarı 10.000.000 TL’yi aşmayan ve Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ’de belirtilen genel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlar için başvuru sahibinin tercihine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki yerel birimlere de başvurulabilir. Bu bağlamda İpekyolu Kalkınma Ajansı Adıyaman Yatırım Destek Ofisi’ne müracaat edilebilmektedir.
Sabit yatırım tutarı 500.000 TL ile 50.000.000 TL arasında olan ve Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen istisnalar ve kısıtlamalar dışında kalan yatırımlar bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında olacağından bu tip yatırımlar için müracaatlar doğrudan “T.C. Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü”ne yapılmaktadır. Yatırım Teşvik Belgesi başvuru ücreti 400 TL’dir.
KİMLER TEŞVİK BELGESİ ALABİLİR ?
GÜNEŞ ENERJİSİNDE DEVLET DESTEKLERİ
Tablo 09: Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi İçin Devlet Teşvikleri
Tablo 08: Sabit Yatırım Tutarı TL (1 MW)
Tablo 10: Tesis Tipine Göre Güneş Enerjisine DayalıÜretim Tesisi Devlet Teşvikleri
MÜRACAATLAR NEREYE YAPILACAK?
Kaynak: Adıyaman Yatırım Ortamı 2013, http://www.ika.org.tr
Adıyaman’ın 2013 yılı toplam nüfusu 597.184’dür. Nüfusun %62’si kentlerde yaşamakta olup kentli nüfus 373.183’tür. Adıya-man ili nüfusunun %58’lik kısmını 29 yaş altı grup oluşturmaktadır (TÜİK, 2013).
Tablo 01: Adıyaman İli Gümrük ve Liman Mesafeleri
SINIR KAPILARI: Kilis Öncüpınar 210 Km Gaziantep Karkamış 156 Km Hatay Cilvegözü 322 Km Şırnak Habur 478 KmLİMANLAR: Iskenderun 321 Km Mersin 408 Km
G da 24%
Teks 16%
Gi 14%
Madencilik ve Ta ocakç l
10%
Metalik Olmayan Mineral Ürünler
8%
Ham Petrol ve Do algaz
5%
Metal Ürünleri m
3%
Kauçuk ve Plas k Ürünler m
3%
Mobilya m 3%
20 000 40 000 60 000 80 000
5-9
15-19
25-29
35-39
45-49
55-59
65-69
75-79
85-89
Şekil 01: Adıyaman İli Yaş Gruplarına göre Nüfus Dağılımı
Tablo 02. Adıyaman İli İhracat Rakamları (1.000 USD)
Tablo 03. Adıyaman İli İthalat Rakamları (1.000 USD)
Şekil 03: Adıyaman İli Arazi ve Tarım Alanlarının Dağılımı
Adıyaman’da sanayi sicil belgesi almış 239 işletme bulunmakta olup bunların %28’i mikro ölçekli, %58’i küçük ölçekli, %12’si orta ölçekli ve %2’si büyük ölçekli işletmelerdir. 2012 yılı sanayi sicil kayıtlarına göre 9.230 kişi kayıtlı istihdam bulunmaktadır (81 İl Sanayi Durum Raporu, 2012).
Şekil 02: Adıyaman İli Sanayi İşletmeleri Sektörel Dağılımı2012 yılı itibariyle Adıyaman’da ihracat yapan işletme sayısı 43 olup ithalat yapan işletme sayısı 40’tır. Dış ticaret dengesine bakıldığında Adıyaman ilinin 2012 yılında 69.241.000 USD cari fazlası olduğu söylenebilir.
Kaynak: TUİK 2013, http://www.tuik.gov.tr Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2012, http://www.sanayi.gov.tr
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 201322.207 24.336 29.346 59.103 58.091 71.638 61.222 104.826 86.289
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 201324.799 45.313 51.658 36.292 33.336 85.424 88.958 35.585 36.339
Adıyaman ili toplam nüfusunun %60’ı tarım alanında faaliyet göstermektedir. Tarı-ma elverişli alanlar 264.167 hektar (%35) olup mevcut altyapı ile bu alanın %20’sinde sulu tarım yapılabilmektedir. Yapımı halen devam eden Çetintepe (Gölbaşı), Koçali ve Gömikan (Kahta) ile Küçükçay (Gerger) barajları sonrası sulu tarımın il genelinde yaygınlaşması beklenmektedir (Adıyaman Yatırım Fırsatları, 2013).
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2013
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2013
Tar m A 35%
Orman 23%
Mera
7%
Alanlar 35%
Tar Alan
Orman A
Mera Alan
Di er Alanlar
Kaynak: TUİK 2012, http://www.tuik.gov.tr
GÜ
NEŞ
EN
ERJİS
İADIYAMAN
www.ika.org.tr
Gaziantep Yatırım Destek Ofisi
Tel. : 0.342 231 07 01Faks : 0.342 231 07 03İncilipınar Mah. Muammer Aksoy Blv. Vakıflar İş Mrk. Kat: 1-2-3 Şehitkamil/[email protected]
Adıyaman Yatırım Destek Ofisi
Tel. : 0.416 213 14 44Faks : 0.416 213 14 45Turgut Reis Mah. Hastane Cad.İl Özel İdare BinasıNo:23 K:3 ADIYAMAN [email protected]
Kilis Yatırım Destek Ofisi
Tel. : 0.348 814 51 98Faks : 0.348 814 51 98M. Rifat Kazancıoğlu Mah.Saffet Necioğlu Blv. Kilis Tic.ve San. Odası No.74 K:2 KİLİ[email protected]
YATIRIM KALEMLERİ TUTAR
Etüt- Proje Giderleri• Keşif, Metraj, plan, harita ve çizim
3.200,00
Arazi Alım Giderleri• Yatırımcının araziye sahip olduğu varsayılmıştır
Bina ve İnşaat Giderleri• 320 TL/m2 x 100 m2
32.000,00
Makine – Ekipmanlar• KDV hariç tutar
2.838.660,00
Demirbaş Giderleri• Demirbaş ve Ofis malzemeleri
15.000,00
Kuruluş ve Harç Masrafları• Limited Şirket
2.000,00
Genel Giderler• Diğer kalemlerin toplamının % 1’i
28.883,30
Beklenmeyen Giderler• Diğer kalemlerin toplamının % 5’i
145.987,16
Sabit Yatırım Toplam 3.065.730,46
Destek Türü Destek İçeriği
Alım Garantisi 13,3 Dolar cent/kWh
Arazi Kullanımı
Orman vasıflı olan veya hazine arazileri için izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma için bedellerine % 85 indirim uygulanır
Destek Süresi 10 yıl
Tesis Tipi Yurt İçinde Gerçekleşen İmalat Yerli Katkı İlavesi( ABD Doları cent/ kWh)
Fotovoltaik Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi
PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatı 0,8
PV Modülleri 1,3
PV Modülünü oluşturan hücreler 3,5
Invertor 0,6
PV modülü üzerine güneş ışınını odaklayan malzeme 0,5
Kaynak: Diyarbakır Yatırım Fizibiliteleri Projesi, DOGUNSFED
Kayn
ak: E
nerji
ve Ta
bii Ka
ynak
lar Ba
kanlı
ğı,YE
GM,2
012
Güneş enerjisi, güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile (hidrojen gazının helyuma dönüşmesi) açığa çıkan ışıma enerjisidir. Dünya ile Güneş arasındaki mesafe 150 milyon km’dir. Dünya’ya güneşten gelen enerji, Dünya’da bir yılda kullanılan enerjinin 20 bin katıdır. Güneş ışınımının tamamı yer yüzeyine ulaşamaz, %30 kadarı atmosfer tarafından geriye yansıtılır. Güneşten gelen ışınımın %20’si atmosfer ve bulutlarda tutulur. Güneş ışınımının %50’si atmosferi geçerek dünya yüzeyine ulaşır. Bu enerji ile Dünya’nın sıcaklığı yükselir ve yeryüzünde yaşam mümkün olur.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) raporlarına göre 2050 yılına kadar güneş elektriğinin, küresel elektrik üretiminin % 20-25’ini oluşturabi-leceği öngörülmektedir. 2010 yılı itibariyle Türkiye 108 milyon ton eşdeğeri (MTEP) birincil enerji tüketimine karşılık, 30 MTEP birincil enerji üretimi gerçekleştirmiştir. Enerji bağımlılığının % 70’ler düzeyinde olduğu görülmektedir.
Coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli yüksek olan Türkiye’nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2.640 saat (günlük toplam 7,2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1,311 kWh/m2-yıl (günlük toplam 3,6 kWh/m2) olduğu tespit edilmiştir. Güneş enerjisi potansiyeli ülke genelinde toplam 380 milyar kWh/yıl olarak hesaplanmıştır.
2. GÜNEŞ ENERJİSİSantrallerin tasarımında ve bölge seçiminde dikkat edilecek önemli kriterler şunlardır:• Yıllık yağış miktarının düşük olması,• Bulutsuz ve sissiz bir atmosfere sahip olması,• Hava kirliliğinin olmaması,• Ormanlık ve ağaçlık bölgelerden uzak olması,• Rüzgar hızının düşük olması.Santralin tesis edileceği bölgenin ;• Yılda en az 2000 saat güneşlenme süresine sahip olması,• Metrekare başına 1500 kWh güneş enerjisi değerine sahip olması ve• 4 saatlik güneşlenme süresine sahip gün sayısının 150’den az olmaması gerekmektedir.Güneş enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisi yatırım süreci şu şekilde işlemektedir:
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nun belirlemiş olduğu bölge ve trafo merkezleri bazında güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi bağlanabilir kapasitelerinin Adıyaman bölgesi için değerleri tabloda gösterilmiştir.
• Konstrüksiyon Montaj Sistemleri• Solar kablo ve bağlantı konnektörleri• Çift yönlü trifaze elektrik sayacı (Dağıtım şirketine satma amaçlı)• Uzaktan izleme sistemi (PC, internet vs)• 121 watt/adet ince film güneş paneli
• 8.500 adet panel • Toplam kurulu güç : 1.028.500 w (1.0285 MW)• Panel yüzeyi (ortalama) : 13 m2/ adet• Toplam Panel alanı: 14.295 m2• Gereken toplam alan: 22.400 m2
Tablo 05: Bölge ve Trafo Merkezi Bazında Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesisi Bağlanabilir Kapasiteleri
Tablo 06: 1 MW Güneş Santrali İçin Gerekli Alanlar
Tablo 07: 1 MW Güneş Santrali Makine - Ekipman Maliyet Bilgileri
5. YATIRIM MALİYETİAdıyaman ilinde oldukça yüksek güneş enerjisi potansiyeli bulunmakta olup kuzey kesimlere gidildikçe bu potansiyel artmaktadır.
4. ADIYAMAN’DA GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ
3.TÜRKİYE’NİN GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ
Güneş hücreleri (fotovoltaik hücreler), yüzeylerine gelen güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren yarıiletken maddelerdir. Yüzeyleri kare, dikdörtgen, daire şeklinde biçimlendirilen güneş hücreleri alanları genellikle 100 cm2 civarında, kalınlıkları ise 0,1- 0,4 mm arasındadır.
Güneş enerjisi, güneş hücresinin yapısına bağlı olarak %5 ile %30 arasında bir verimle elektrik enerjisine çevrilebilir. Güç çıkışını artırmak amacıyla çok sayıda güneş hücresi birbirine paralel ya da seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilir, bu yapıya “güneş hücresi modülü” ya da “fotovoltaik modül” adı verilir.
• Güneş enerjisi tükenmeyen ve azalmayan bir enerji türüdür.• Gaz, duman, toz, karbon gibi zararlı maddeler içermez.• Yakıt maliyeti azdır• Atıkların yok edilme maliyeti azdır.• Herkesin yararlanabileceği bir enerji kaynağı olduğu için, ülkelerin enerji bağımlılığını azaltması açısından ülke yararına olur.• Nükleer santraller sigorta şirketlerince sigortalanmazken, güneş enerjisi santralleri sigortalanabilmektedir.• Enerji üretildiği yerde kullanıldığı için enerji kaybı olmamaktadır.
FOTOVOLTAIK HÜCRELER (GÜNEŞ PİLLERİ)
Neden Güneş Enerjisi?
GÜ
NEŞ
EN
ERJİS
İ
GÜ
NEŞ
EN
ERJİS
İ
GÜ
NEŞ
EN
ERJİS
İ
GÜ
NEŞ
EN
ERJİS
İ
Coğrafi bölgelere göre yıllık güneş enerjisi değerlerine bakıldığında, en fazla güneş potansiyelinin, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde olduğu görülmektedir.
Türkiye genelinde yıllık güneşlenme süresi 2.640 saat iken, Güneydoğu Anad-olu Bölgesi yıllık ortalama 2.993 saatlik güneşlenme süresine sahiptir.
Global Radyasyon Değerleri grafiğine göre Türkiye en fazla güneş radyas-yonunu 6,57 kWh/m2–gün değeriyle Haziran ayında almaktadır. Güneşlenme süreleri grafiğine bakıldığında, en fazla güneşlenme süresinin haziran, temmuz ve ağustos aylarında gerçekleştiği görülmek-tedir.
Tablo: Bölgelere göre Türkiye’nin yıllık güneş enerjisi değerleri
Şekil 06: Türkiye Global Radyasyon Değerleri (KWh/m2-gün)ve Güneşlenme Süreleri (Saat)
Şekil 04: Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası
Şekil 05: Bölgelere Göre Güneş Enerjisi Dağılımı
Bölge
Toplam Ortalama Güneş
Enerjisi
En çokgüneşenerjisi
(Haziran)
En Azgüneşenerjisi(Aralık)
Ortalamagüneşlenme
süresi
En çokgüneşlenme
süresi(Haziran)
En azgüneşlenme
süresi(Aralık)
kWh/m2-yıl kWh/m2 kWh/m2 saat/yıl saat saat
Güneydoğu 1.460 1.980 729 2.993 407 126
Akdeniz 1.390 1.869 476 2.956 360 101
Doğu Anadolu 1.365 1.863 431 2.664 371 96
İç Anadolu 1.314 1.855 412 2.628 381 98
Ege 1.304 1.723 420 2.738 373 165
Marmara 1.168 1.529 345 2.409 351 87
Karadeniz 1.120 1.315 409 1.971 273 82
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
KWh / m2
Akdeniz
D.Anadolu
Güneşlenme süresi grafiğine bakıldığın-da, Adıyaman’ın ortalama güneşlenme süresinin 12,25 saat ile en fazla Temmuz ayında, en az ise 4,01 saat ile Aralık ayın-da gerçekleştiği görülmektedir. Yıllık orta-lama güneşlenme süresi ise 8,11 saattir.
Adıyaman ili toplam güneş radyas-yonun en çok olduğu ay Haziran ayıdır. Adıyaman gerek güneşlenme süresi gerekse güneş radyasyonu ortalamaların-da Türkiye ortalamasının üzerindedir. Türkiye geneli toplam güneş radyasyonu Haziran ayında 6,57 kWh/m2–gün iken Adıyaman ilinde 6,82 kWh/m2–gün olar-ak gerçekleşmektedir.
Adıyaman için ortalama güneş radyasyonu 4,37 kwh/m2-gün olarak gerçekleşmektedir. Toplam güneş radyas-yonu Türkiye ortalaması ise 4,17 KWh/m2-gün’dür.
Şekil 07: Adıyaman Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası
Şekil 08: Adıyaman-Günlük Toplam Güneşlenme Süresi
Şekil 09: Adıyaman-Günlük Toplam Güneş Radyasyonu
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı,YEGM,2012
Kaynak: Enerji ve Tabii KaynaklarBakanlığı,YEGM,2012
Kaynak: Diyarbakır Yatırım Fizibiliteleri Projesi, DOGÜNSİFED
Kaynak: Diyarbakır Yatırım Fizibiliteleri Projesi, DOGUNSFED
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan-
lığı,YEGM,2012
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı,YEGM,2012
Fizibilite Etüdü
Çevresel Etki
Lisans
Tesisin Kurulumu
BÖLGE UTM 6 DERECE KOORDİNATLAR KAPASİTE (MW)Trafo Merkezleri Sağa Değer Yukarı Değer Dilim
KAHRAMANMARAŞADIYAMAN
ADIYAMAN GÖLBAŞI
382167,26 4182023,49 37 27
MALATYAADIYAMAN
ADIYAMAN 433191,92 4270579,87 22 22
No Makine-Ekipman Birim Fiyat(TL/kWh)
kWh Toplam
1 Fotovoltaik Enerji Yatırım Maliyeti 1MW 2,76 1.028.500 2.838.660,00
Toplam (KDV Hariç Tutarlar) 2.838.660,00
1 MW Güneş Santrali Sabit PV Sistemi
İnce Film Panel 72,5 Wp
Polikristalin Panel 220 Wp
Global Radyasyon ~1900 kWh/m2- yıl
Panelin Kapladığı Alan ~10000 m2 ~8000 m2
Toplam Santral İçin Gerekli Alan 2,3 ha
Üretilen Enerji (Inverter Çıkışında) 1,51 GWh/yıl
