HABITATtoepassing als toetsingsinstrument

analyse instrument voor ecologische effectstudies

Marjolijn Haasnoot

Karen van de Wolfshaar

Achtergrond: Waarom een model?

Effecten analyseren van ingrepen in het systeem

1. Huidig gebruik toetsen

2. Effecten autonome ontwikkelen inschatten

3. Effecten maatregelen inschatten en deze prioriteren obv effectiviteit

Waarom een model?

• Systematische aanpak (nodig voor innovatie)• Vastlegging van expliciete kennis (reproduceerbaar)• Ingreep-effect analyse: ook gecombineerde relaties

(cumulatieve effecten)• Vergelijking van alternatieven (passende beoordeling, mer)• Inzicht relevante stuurparameters

• Ruimtelijke informatie (diversiteit milieus, communiceerbaar)

• Er zijn wel modellen maar niet met de gewenste functionaliteit voor de 19 voortouwgebieden

• Bundelen beheer en onderhoud

Wat voor type uitspraken nodig?

Vanuit de NB-wet dient de initiatiefnemer een uitspraak te doen over o.a.

• verlies aan habitat areaal,

• verlies aan structuur en functie van de habitat (kwaliteit van de habitat) en

• eventuele gevolgen voor de ontwikkeling van een populatie indien relevant.

Dus een instrument en/of expert moet uitspraken kunnen doen over de bovenstaande parameters

Maar….

• Een model is ter ondersteuning en niet een vervanging van velddeskundigen

• Ingreep-effect relaties moeten onderbouwd en gevalideerd worden

• Invoer nodig van milieucondities in huidige situatie en na uitvoering maatregelen (meetgegevens en modellen)

HABITAT instrument: kennisregels• Ingreep-effect relaties

• Informatie over de optimale condities voor soorten

• Ecologische kennisdatabase, maar ook eigen kennisregels

• HABITAT is geen populatiemodel (is naast HABITAT ook nodig)

resultaattabel

resultaatkaart

invoerkaart

kennisregels

Opdracht HABITAT

• Uitbreiden en verbeteren van de kennisdatabase, zodat het instrument beter is afgestemd op de Natura2000-doelen

• Inhoudelijke verbetering van de ecologische kennisdatabase in HABITAT (VHR soorten toevoegen)

• Bijdrage Beheer en Onderhoud 2006 • Betere ontsluiting van HABITAT (website en een helpfile)

• Het toetsen van de uitkomsten voor een beperkt aantal instandhoudingsdoelen aan bestaande meetgegevens voor een zoet en een zout gebied (Markermeer en Voordelta)

Validatie Kennisregels

afwezig

aanwezig

True Negative

(TN)

False Positive

(FP)

False Negative

(FN)

True Positive

(TP)

kwaliteit slecht

kwaliteit goed

HABITAT

afwezig

aanwezig

True Negative

(TN)

False Positive

(FP)

False Negative

(FN)

True Positive

(TP)

kwaliteit slecht

kwaliteit goed

HABITAT

Wa

arn

em

ing

afwezig

aanwezig

True Negative

(TN)

False Positive

(FP)

False Negative

(FN)

True Positive

(TP)

kwaliteit slecht

kwaliteit goed

HABITAT

afwezig

aanwezig

WaarOnwaar

OnwaarWaar

kwaliteit slecht

kwaliteit goed

HABITAT

Wa

arn

em

ing

Kennisdatabase

• Beschrijving & ingreep-effect relaties (factsheets)• Zoeken op Regio, Watersysteem en Biologisch

doelparameter

• Algemeen: waar komt soort voor, type parameter• Habitat beschrijving: voedsel-, broed-, leefhabitat,

reproductiestrategie en migratie• Kennisregels: randvoorwaarden milieucondities voor

de aanwezigheid van soorten

Voorbeeld toepassing toetsing doelen

Seizoensgebonden peilen IJsselmeergebied

Seizoensgebonden Peilen IJsselmeergebiedHABITAT Ingreep-effect relaties

waterbeheerpeildynamiek

overstromingsduurwaterdiepte

vogels

viswaterplanten

ecotopen driehoeksmosselen

vegetatiebeheer

wind

beheer

milieucondities

ecologie

bodemtype

Potentieel voorkomen soorten en habitats op basis van omgevingsfactoren

Voorbeeld resultaten

• plaatje spij met habitatgeschiktheid

Voorbeeld resultaten

Verandering habitatareaal tov huidige situatie

IJsselmeer

scenario 1 scenario 2 randvoorwaarden veiligheid

& scheepvaart

randvoorwaarden veiligheid, scheepvaart &

watervoorziening

relatieve

verandering absolute

verandering relatieve

verandering absolute

verandering relatieve

verandering absolute

verandering relatieve

verandering absolute

verandering

Macrofauna 0,0 3,0 0,0 2,0 0,0 -3,0 0,0 -3,0

Waterplanten 0,6 0,6 0,1 0,0 -0,4 -0,6 -0,7 -0,6

Vissen -0,4 -1,0 -0,3 -0,6 -0,6 -0,6 -0,6 -0,6

Vogels 0,5 0,1 0,4 0,0 0,2 -0,3 0,0 -0,3

Ecotopen 0,5 0,1 0,3 0,1 0,1 -0,2 -0,2 -0,2

Doelsoorten 0,5 n.v.t 0,5 n.v.t 0,3 n.v.t 0,3 n.v.t

Ramsarindex 0,7 n.v.t -0,3 n.v.t 0,1 n.v.t 0,0 n.v.t Totaal beoordeling 0,3 0,6 0,1 -0,3 0,0 -0,9 -0,2 -0,5

En dat kun je doen voor veel scenario’s….

Score verandering habitatareaal tov huidige situatie

Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4

Eind dit jaar is de Kennisdatabase gevuld met een groot aantal VHR-soorten

Dit biedt ondersteuning bij het maken van beheersplannen

Ondertussen werken we hard aan verbetering en uitbreiding