Bankalarda HazineBankalarda Hazine

Yapı ve Ürünleri

Cihangir DilmaçTHY/Gelir Yönetimi

05.03.2014

İçerikİçerik

• Hazine Birimi nedir?• Hazine Biriminin Yapı ve İşlevleri• Hazine Biriminin Ürünleri / Enstrümanları• Piyasa ve Göstergeler

Hazine Birimi Nedir?Hazine Birimi Nedir?• Hissedarlarının sağladığı özkaynak, müşterilerinin yatırdığı

mevduat ve alınan krediler bankaların en önemli fon kaynaklarıdır. Bu kaynakların başlıca kullanım alanları verilen krediler ile yapılan yatırımlardır. Fon yönetimi sağlanan kaynakların (pasifler) banka stratejileri çerçevesinde optimal risk-getiri ikilisine ulaşma çabası ile aktiflere dönüştürülmesidir.

• Sözkonusu kaynakların yönetimi amacı ile Hazine birimi, para, döviz ve sermaye piyasalarında işlem yapar.

Hazinenin görevleri?Hazinenin görevleri?• Bankanın üst yönetim tarafından belirlenen politikaların

çerçevesinde:o Fonlama maliyetini düşürmek,o Likidite riskinden korunmak,o Zorunlu karşılıkları ayırmak,o Likidite amaçlı tutulan aktiflerin getirisini arttırmak, o Bankanın kur dengesini gözetmek,o Verilen sınırlar dahilinde alım-satım yaparak kar sağlamak,o Aktif ve pasifleri yüksek kar marjı sağlamaya yönelik olarak

yönetmek, yönetilmesini öngörmek,o Yeni ürünlere öncülük etmek,o Müşterilere en iyi hizmeti sunmaya çalışmaktır.o Yasal yükümlülükleri (rasyolar) yerine getirmek.

Mevcut VerilerPlanlama Parametreleri ve kısıtlamaları

Analiz Araçları K / Z Analizi

Strateji Analizi

Risk Analizi

Sonuçlar

A / P

Op

eras yo

n S

üre

ci

Hazine Grubu / A/P Birimi

Müşteri Talepleri ALM

FX Masası

TL Masası

Sonuçlar

Trea

su

ry Ma

rketin

g U

nit ’in

Op

eras

yon

Sü

r ec

i

Müşteri

Türev Masası

Müşterinin ihtiyaçları

doğrultusunda sistem

geliştirmesi

Hazine Grubu / TMU

Hazine EnstrümanlarıHazine Enstrümanları• MM işlemleri

o Plasman ( Likidite Fazlası)o Borçlanma ( Likidite temini)o APİ ( TCMB Açık Piyasa İşlemleri )o Takas Bank Para Piyasası ( Plasman / Borçlanma) o Swap ( Döviz takası)

• Sabit Getirili Menkul Kıymetler İşlemlerio DİBS Alış / Satışo Özel Sektör sabit getirili Menkul Kıymet ( Banka Tahvili / Bonosu vb. )o Repo / Ters Repo o Eurobond ( Devlet / özel sektör) Alım / Satım

• Döviz işlemlerio Spot Alış / Satış ( EUR/USD, USD/TRY, EUR/TRY vb.)o Döviz / Efektif Piyasası ( TCMB döviz ihaleleri)

• Türev İşlemlerio Forwardo Futureo Call / Put Opsiyon o Derivative Ürünleri ( DCD, DCB, DCR vb.)

BonoBonoo DİBS olup vadesi 1 yıldan kısa olan bir yatırım aracıdır. o Nominal değer bononun vadesinde yatırımcının eline geçecek

olan para miktarıdır. o Bono değeri iskontolama yöntemi ile hesaplanmakta olup

nominal değer üzerinden ifade edilir. Tüm hesaplamalar nominal değer üzerinden piyasa faizi ile yapılır.

o Faizlerin yükselmesi durumunda mevduata göre ters orantılı olup değer kaybeder. Aynı şekilde faizlerin düştüğü ortamda ise değer kazanır. Vade sonuna kadar beklenildiği takdirde nominal kar kesindir, ancak vade öncesi yapılan işlem sonucunda kar da, zarar da edilebilir.

o Nominal kar edilse de enflasyonun çok yüksek çıkması durumunda reel olarak zarar edilebilir.

TahvilTahvilo Tahvil devletin ya da özel sektör şirketlerinin borçlanarak orta veya

uzun vadeli fon sağlamak üzere çıkarttıkları borç senetleridir. Tahviller sahiplerine herhangi bir ortaklık hakkı vermez, sadece ihraçcıya karşı alacaklılık hakkı sağlar.

o Duruma göre kupon ödemeli de olabilir. Kupon oranı nominal değer üzerinden yüzde olarak belirtilen tahvil hamilinin alacağı faizdir. Kupon ödemeleri sabit ya da değişken olabilir. Sabit faizli devlet tahvilinde kupon ödemeleri 3 – 6 – 12 ayda bir olur ve her kupon tarihinde nominal değer üzerinden kupon ödemesi alınır.

o Sabit kupon faizli devlet tahvillerine çok uzun vadeli yatırım yapılmadığı için değişken kupon faizli yatırım araçları da çıkarılmıştır. Yatırımcı bu kağıda yatırım yaptığı zaman ilk kupon faizini bilmekte, bir sonraki kupon faizi için ise referans bono ihalesi açılarak kupon faizi belirlenmektedir. Referans faiz oranı üzerine daha önceden belirlenmiş oranda spread konarak kupon faizi hesaplanmaktadır.

Forward FiyatlamasıForward Fiyatlaması► Belirli bir miktardaki dövizin gelecekte belirlenmiş bir zamanda bugünden belirlenmiş bir kur ile alım veya satımını gerektiren anlaşmalardır.

Örnek:

F: forward exchange rateS: current spot exchange rateid : interest rate in domestic currencyif : interest rate in foreign currency

Opsiyon İşlemleri Opsiyon İşlemleri • Opsiyon Sözleşmeleri

o Döviz ( EUR/USD, USD/TRY, EUR/TRY vb.)o Tahvil / Bonoo Faiz o Kıymetli Maddeler ( Altın, Gümüş, Platin vb.)o Mal ( Petrol, Kahve, Pamuk vb. ) üzerinde yazılır.

• Opsiyon Borsalarıo Chicago Board Options Exchange (CBOE)o London International Financial Futures and Options

Exchange (LIFFE)o Boston Options Exchange (BOX)o Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası (VOB)

Opsiyon SözleşmesiOpsiyon Sözleşmesi• Opsiyon sözleşmeleri, belirli bir vadede ya da

vadeye kadar, belirli bir varlığı, belirli bir miktarda, belirli bir fiyattan alma ya da satma hakkı veren sözleşmelerdir. 

• Bu ürünün en önemli özelliği işlemin vadesi geldiğinde opsiyon hakkını elinde tutan tarafın işlemi yapmaktan vazgeçebilmesidir.

Opsiyon TürleriOpsiyon Türleri• Opsiyon sözleşmeleri alınan pozisyon olarak iki

türlüdür:

• 1. Alım Opsiyonu: Alıcısına gelecekte belirli bir miktarda varlığı, belirli bir fiyattan alma hakkı veren opsiyon sözleşmesidir.

• 2. Satım Opsiyonu: Alıcısına gelecekte belirli bir miktarda varlığı, belirli bir fiyattan satma hakkı veren opsiyon sözleşmesidir.

Opsiyon FiyatlamasıOpsiyon Fiyatlaması USD/TRY – EUR/USDUSD/TRY – EUR/USD

Opsiyon FiyatlamasıOpsiyon Fiyatlaması Ham Petrol – MısırHam Petrol – Mısır

Kullanılan Veri Sağlayıcı Kullanılan Veri Sağlayıcı • Reuters / Reuters Dealing / Reuters Matching

Kullanılan Veri Sağlayıcı Kullanılan Veri Sağlayıcı • Bloomberg /

Piyasa ve Göstergeler -1-Piyasa ve Göstergeler -1-• Bankalar arası TL O/N piyasası

• Bankalar arası USD/TRY kotasyonları

• Takas Bank Para Piyasası

Piyasa ve Göstergeler -2-Piyasa ve Göstergeler -2-• FX kotasyonları

• EUR Depo Oranları / Swap Puanı • USD Depo Oranları

Piyasa ve Göstergeler -3-Piyasa ve Göstergeler -3-• Piyasaların yönünü belirleyen birkaç gelişme /

göstergeler:o ABD ve Avrupa bölgesinde açıklanan ekonomik veriler,

• GSMH / büyüme oranı / sanayi üretimi / verimlilik • Emlak / Konut satışları / İnşaat verileri / Bekleyen ev satışları / Ev fiyatları

endeksi• Güven endeksleri / PMI / ISM / ZEW – İFO / • İstihdam / işsizlik oranı• Enflasyon / ÜFE / TÜFE

o FED, ECB, BOE and BOJ faiz toplantıları o CDS / Credit Default Swap ( Alacaklarını sigortalanması)

• CDX ( Kuzey Amerika ve gelişmekte olan ülkelerin şirketleri için hesaplanır) • İtraxx ( Avrupa, Avustralia, Japonya ve Japonya dışında kalan Asya için

hesaplanır)o VIX / Oynaklık Endeksi ( Korku Endeksi)o MOVE endeksi/ ( 10 - 30 yıllık ABD T-bondların üzerinde yazılan

opsiyonların örtük volatilitesi – enflasyon öncüsü)o BADI / Baltık Navlun Endeksi ( Navlun taşıma oranlarını ölçen

enkdes)

Piyasa ve Göstergeler -4-Piyasa ve Göstergeler -4-• Türkiye – Yunanistan 5 Yıllık CDS’leri

EUR/USD ve USD EUR/USD ve USD EndeksiEndeksi

Altın ve Gümüş Altın ve Gümüş

•17/03/2036 17/03/2036

VADELİ TURK EUROBONDUVADELİ TURK EUROBONDU

•10 YILLIK A.B.D. DEVLET TAHVİLLERİ