Hindi Bal Geeta Part 2

8/3/2019 Hindi Bal Geeta Part 2

1/70


2/70

Meefvekeej

Megke

keej

iegkeej

yegOekeej

cebieuekeej

meescekeej

cetue . 74.00/- cee$e


3/70

~~ eer meoddiegosJeee vece: ~~

efJee kes meYeer efJeeeefLe&eeW kes efuees

yeeeW kes mebmkeejJe&ve nsleghetpe mJeeceer eer De[ie[evevopeer cenejepe

kes eercegKe mes efve:me=le

efMe#eeeo Dece=leJeeefCeeeW kee mebkeueve

yees Je meye e$e ieerlee kes mees hee$e

ekeeMeke :

eer hejcenbme mJeeceer De[ie[evevopeer Deeece ^m29S, eWe jes[, ceeX keueye kes meeceves, eewheeer, cegcyeF&7

Yeeie 2

ke#ee 6 mes 10 leke


4/70

ekeeMeke :

eer hejcenbme mJeeceer De[ie[evevopeer Deeece ^m29 S, eWe jes[, (ceeX keueye kes meeceves)eewheeer, cegcyeF& 400 007

heesve (022) 66555300hewkeme (091-22) 23643109F&-cesue [email protected] www.yatharthgeeta.info

ekeeMeke

mebmkejCe meved 2010 - 10,000 eefleeeB

cegke :pe@ke efeCme& ee.efue.cegcyeF& 400 027, Yeejle


5/70

ekeeMekeere efveJesoveekeeMekeere efveJesove

eer ieg hete|Cecee heJe&, Je


6/70

mecyeesOevemecyeesOeveefJee kee Deeefo Oece&Meee eerceodYeieJeodieerlee

efee yeees!Deehe peevevee eenWies efke ieerlee kee eekede keneB ngDee! mechetCe& efJee kees Ske pewmeer

Meeefvle, mece=ef, meceoee SJeb Yes oYeeJecege Yeele=lJe-mvesn-mecceeve Deewj hejceheo eoeefeveerieerlee keer Glheefe Yeejle ceW ngF& nw~

me=ef kes DeejcYe ceW, kejes[eW Je


7/70

efJe


8/70

keer ceefncee

ieerleeee: Mueeskehee"sve ieesefJevomce=eflekeerle&veeled~ meeOegoMe&veecee$esCe leerLe&keesefheueb ueYesled~~

ieerlee kes Mueeske kes hee" mes, YeieJeeved eerke=


9/70

~~ eer hejceelceves vece: ~~

eeLe&vee

ns eYees ! Deevevooelee !

ns eYees! Deevevooelee! %eeve ncekees oerefpees ~~

MeerIe meejs ogieg&CeeW kees, otj ncemes keerefpees ~~

ueerefpees ncekees MejCe ceW, nce meoeeejer yeveW ~~

yeeeejer, Oece&j#eke, Jeerj eleOeejer yeveW ~~

efvevoe efkemeer keer nce efkemeer mes, Yetuekej Yeer vee kejW ~F&


10/702


11/70

~~ eer meodiegosJeee vece:~~

lJecesJe ceelee e efhelee lJecesJe,lJecesJe yevOege meKee lJecesJe~lJecesJe efJeee efJeCeb lJecesJe,lJeces Je meJe cece osJeosJe~~

DeLe& legce ner ceelee nes, legce ner efhelee nes, legce ner yevOegnes, legce ner meKee nes, legce ner efJeee nes, legce ner Meefe (meeceLe&)nes~ ns osJeeW kes osJe! meodiegosJe! legce ner cesjs meyekeg nes~

iegye&ee iege|Je


12/70

efee efJeeeefLe&ees!

DeeheueesieeW kes peerJeve kee en meyemes cenJehetCe& SJeb Ssefleneefmeke #eCe nw efke Deehe ieerlee mes heefjefele nesves pee jns nQ~ ieerlee %eeve kee meeiej nw Deewj F&ejereieeeve kee DeeefoMeee nw~ me=ef kes Deeefo (eejcYe) ceWemeeefjle ieerlee%eeve efJee ceeveJelee keer meyemes eLece SJebeeeervelece Decetue efveefOe nw~

Deveeefokeeue mes Fmeves meleevJesef


13/70

efee yeees! me=ef kes eejcYe mes emeeefjle ieerlee Ske meeJe&keeefueke (meYeer meceeeW ceW Gheege), meeJe&ueewefkeke (meejs mebmeej ceW Jeehle) Deewj meeJe&peveerve (meyekes efuees) GheegeceeveJe-Meee nw~ Gme Ske hejceelcee kees OeejCe kejves keer efJeefOe-efJeOeeveeW keer F&ejere JeeCeer kee mebkeueve nesves mes ceeveJecee$e kee Oece&Meee nw~ me=ef kes Deeefo mes emeeefjle nw, FmeefueSceeveJecee$e kee Deeefo Oece&Meee nw~

keeueevlej DeLee&led mecee kes Devlejeue mes ieerlee kee cetue DeeMee Kees ieee Lee~ 5200Je


14/70

efJeeeefLe&ees!

ieerlee-heefjee mes henues DeeFes Fme efJeeefJeegle (efJeeeefme) efoJe %eeve hej ueesieeWkes efJeeejeW kees peeve efueee peee~

YeieJeodieerlee efJee keer meyemes megvoj SJeb ceneved %eeve keeroeMe&efveke ke=efle nw~

- [yuet Jeeve ncyeesu[ ( pece&ve efJeeved )

hetJeea peieled keer meYeer mcejCeere JemlegDeeW ceW YeieJeerlee mes es keesF& Yeer Jemleg veneR nw~ ieerlee kes meeLe leguevee kejves hej peieled keeDeeOegefveke mecemle %eeve cegPes leg ueielee nw~ ceQ efvele eele:keeue Dehevesoe Deewj yegef kees ieerlee-%eeve kes heefJe$e peue mes Oeesee kejlee ntB~

eeeerve egie keer meJeexece JemlegDeeW ceW ieerlee mes es keesF& JemlegveneR nw~ ieerlee ceW Ssmee Gece Deewj meJe&Jeeheer %eeve nw efke Gmekeer jeveekes DemebKe Je


15/70

Oece& kes #es$e ceW Deve meYeer efveOe&ve nQ peyeefke Yeejle FmeceWefMejceewj nw~

ceeke& dJesve (Decesefjkeer efJeeved)

Yeejle nceejs ceeveJecetue keer ceele=Yetefce nw Deewj mebmke=le etjeshe kes meYeer Yee


16/70

The Bhagvad Geeta is the most beautiful and profound philosophical work in the

world.

- W. Von Humboldt

In the morning I bathe my intellect in the stupendous and cosmogonal philosophy

of the Bhagvad - Geeta, in comparison with which our modern world and its

literature seem puny and trivial. - Henry David Thoreau

I owed a magnicent day to the Bhagvad-Geeta. It was the rst of books; it wasas if an empire spoke to us, nothing small or unworthy, but large, serene,

consistent, the voice of an old intelligence which in another age and climate had

pondered and thus disposed of the same questions which exercise us.

- Ralph Waldo Emerson

India was the motherland of our race and Sanskrit the mother of Europeslanguages: she was the mother of our philosophy; mother, through the Arabs ofmuch of our mathematics; mother, through the Buddha, of the ideals embodied

in Christianity; mother, through the village community of self-government and

democracy. Mother India is in many ways the mother of us all.

- Will Durant (American Historian)

We owe a lot to the Indians, who taught us how to count, without which noworthwhile scientic discovery could have been made.

- Albert Einstein (American Scientist)

If I were asked under what sky the human mind has most fully developed someof its choicest gifts, has most deeply pondered on the greatest problems of life

and has found solutions, I should point to India.

- Max Mueller (German Scholar)

If there is one place on the face of earth where all the dreams of living menhave found a home from the very earliest days when man began the dream of

existence, it is India.

- Romain Rolland (French Scholar)

So far as I am able to judge, nothing has been left undone, either by man ornature, to make India the most extraordinary country that the sun visits on his

rounds. Nothing seems to have been forgotten, nothing overlooked.

- Mark Twain

efee yeees! DeeheueesieeW ves osKee efke efJeeeefme ieerlee %eeve kee DeieeOe meeiej nw DeewjFmeves eeeerve mecee mes Deepe leke kes meYeer ceeveJe heeref{eeW kees eYeeefJele efkeee nw, ceeie&oMe&kejner nw~ Deeheueesie Yeer YeeieMeeueer nQ efke Fme ieewjJeevLe ieerlee mes heefjefele nesves pee jns nQ~

8


17/70

Jeemeebefme peerCee&efve eLee efJenee veJeeefve ie= Ceeefle vejeshejeefCe~ leLee MejerjeefCe efJenee peerCee&-veveeefve mebeeefle veJeeefve osner~~

vewveb efvoefvle MeeeefCe vewveb onefle heeJeke:~ve ewveb keuesoevleehees ve Mees


18/70

ieerlee hej jeêfheleecenelcee ieeBOeer kes efJeeej

ieerlee hej jeêfheleecenelcee ieeBOeer kes efJeeej

ieerlee keer ner MejCe ueskej ieeBOeerpeer vesYeejle kees Deepeeo kejeee Deewj jeêfheleekeer GheeefOe eehle keer~ peye Yeer peerJeve ceW Jes Deheves kees nleeMe-efvejeMe heeles Les, leesieerlee kee Deeee ueskej hegve: DeeMee SJebMeefe mes lejesleepee nes peeles Les~

ieerlee cesjer ceelee nw~ ieerlee cesjeryeeFefyeue ee kegjeve ner veneR, yeefuke ele#eceelee ner nw~ en peieled peveveer nw, en meYeerkees le=hle kejleer nw~

ceQ lees eenlee ntB, ieerlee kesJeue jeereMeeueeDeeW ceW ner veneR yeefuke eleske efMe#eCe mebmLeeDeeW ceW he{eeer peee~ Ske efnvotyeeueke ee yeeefuekee kes efuees ieerlee kees ve peevevee Mece& keer yeele nes veer eeefnes~en mee nw efke ieerlee efJeeOece& keer Skehegmleke nw~

10


19/70

efee efJeeeefLe&ees!

ueieYeie 5200 Je


20/70

Yejle kes veece hej Fme osMe kee veece Yeejle he[e~ jepee Yejle kes JebMe ceW jepee nefmleved ngS,efpevneWves efouueer kes meceerhe nefmleveehegj veeceke veiej kees yemeeee~ Fmeer JebMe ceW keg veece kesjepee ngS, efpememes en JebMe keewjJe JebMe kenueeee~

Deepe mes ueieYeie 5400 Je


21/70

Oe=leje^ kee efJeJeen ieevOeej osMe keer jepekevee ieevOeejermes ngDee~ heeC[g kee efJeJeen jepee kegefvleYeespe keer heg$eer kegvleer Deewjce osMe keer jepekegceejer ceeer mes ngDee~ Oe=leje^ pevce mes DevOesLes, Fmeefuees Yeer


22/70

Deefvlece eeemensleg eesiesej eerke=


23/70

Ievee kes ceeOece mes Deewj Fmekes hee$eeW kees eleerke yeveekej YeieJeeved eerke=


24/70

kee ece euelee jnlee nw, peyeefke ieerlee kes eg eje Meeele efJepee eehle nesleer nw efpemekesheers nej veneR nw~

ieerlee Ske mechetCe& meeOeveelceke evLe nw, ieg-efMe


25/70

efJee kes Deehe meYeer yees YeeieMeeueer nQ efke Deehekee ieerlee mes veelee peg[ jne nw~Yeejleere yeeeW kees efJeMes


26/70

keer Glheefe ngF& nw Deewj Gmeer ceW Fmekee efJeuee Yeer nes peelee nw~ en ece efvejvlej euelee jnleenw~ ener me=ef kee efveece nw~

Gme meveeleve hejceelcee, Deelcee ee yee kees peevevee, Gmekee mee#eelkeej kejvee DeewjGmekees OeejCe kejvee ner meveeleve Oece& nw~

Ske hejceelcee ner Meeele nw, Gmekes efmeJeee efkemeer kee DeefmlelJe veneR nw~ GmeDeefmlelJeJeeved, DeefJeveeMeer hejceelcee kee Gheemeke Deee& kenueelee nw~

YeieJeeved kenles nQ ceQ meyekes oe ceW meceeefJe neskej meoe efveJeeme kejlee ntB~meJe&me eenb efo meefVeefJees (ieerlee, 15/15)

Gme oeefmLele peeseflece&e hejceelcee kee Gheemeke efnvot kenueelee nw~

me=ef kes Deeefo Oece&Meee ieerlee mes Fve leerveeW veece meveeleve, Deee& Je efnvot Meyo kees

efueee ieee nw~ leerveeW kee DeeMee Ske ner nw~ leerveeW hejce heefJe$e nQ~ $e+ef


27/70

efpe%eemeg efJeeeefLe&ees! Thej efueKes meYeer eMve SJeb efpe%eemeeSB efej veJeerve Yeer nQ, Deehekes YeernQ Deewj nesves Yeer eeefnes! keeeWefke es ner Deehekees Yeer Gme hejcemele kes DevJes


28/70

ee efmLej kejkes kee pehe kejW, meleled kejles jnW~ hejceelcee ner esjCee kejkes, DeehekeerDeelcee mes peeie=le neskej meodieg kee heefjee os oWies~

en uesKeve Je JeCe&ve kes DeueeJee yeekeer meye efeeelceke nw, efpemes euekej ner peevee peemekelee nw~ Dele: F&ejere JeeCeer ieerlee keer eLeeJeled JeeKee eLeeLe& ieerlee kees Deer lejn

he{kej, mecePekej Deewj Gme hej euekej ner nce F&ej leke keer otjer lee kej mekeles nQ~efee efJeeeefLe&ees! eLeeLe& ieerlee kes DevegMeerueve mes Deehe Deheves peerJeve ceW Gece efMe#ee,

Deer DeepeerefJekee, meheuelee, megKe-mece=ef, veece-eMe Deewj cees#e leke eehle kej mekeles nQ~

DeeFes! Deye Oece& Deewj Oece&Meee kes yeejs ceW peevee peeeDeye leke nce peeve egkes nQ efke

mele

mele kesJeue Ske hejceelcee ner nw~ Jener Meeele Deewj meveeleve nw~ lees

Oece& Gme Ske hejceelcee ceW ee efmLej kejkes Gmekees efJeefole kejvee, mee#eelkeejkejvee Je OeejCe kejvee ner Oece& nw~

Oece&Meee Gme hejceelcee kees efJeefole Je OeejCe kejevesJeeues efeeelceke Je DevegMeemeveelcekeefveeceeW kes F&ejere JeeCeer kee mebkeueve ner Oece&Meee nw~

Dele: me=ef kes eejcYe mes ner emeeefjle, ees iesej eerke=


29/70

Yei

eJe

eveJeeefJejeHeoeceWosKeep

eeleen

w,meeO

eveiec

en

w~

S

JeHejceelceeJesYepeveJesefyeveepeesJeu

eeCe

een

lee

nw,

cet{nw~

SkeF&ejkeerMejCe,eOoeD

eewjmeeO

evee~

SJeDeuueenJesefmeJeeeJeesF&m

elev

eneRnw~

SkeDeeWkeejmeoiegemeeef

o~

DeefJeveeMeermeJe&%eHeoJeeseeHleefJ

eee~

Deelc

eenermelenw,Je"esjleHemeemesFmeerp

evcec

eWpe

evee

pee

meJ

e

lee

nw~

YeieJeevepey

eke=Hee

kejlesnQleesMe$egefce$enespeeles

n Q

n w ~

DengjcepoeSJeF&ejnermel

enw~

Hejceelceenermelenw,Je

epeHeJe

jW~

Yeejle kes eeeerve SJeb Jew efokekeeueerve $e+ef


30/70

Devlejeue mes ueieYeie efJemce=le nes ieee Lee~ Gmeer kee hegve: emeejCe keg#es$e (Yeejle) ceW YeieJeevedeerke=


31/70

ieerlee kee ner YeueerYeeBefle ieeeve kejvee eeefnes DeLee&led Fmeer kee YeueerYeeBefle eJeCe,keerle&ve, he"ve-hee"ve SJeb ceveve kej Gmes OeejCe kejvee eeefnes~ efhej Deve MeeeeW kes efJemleejceW peeves keer keee pejle nw, keeeWefke en mJeeb heeveeYe YeieJeeved kes eercegKe mes emeeefjle nw~

meJe&Meeeceeer ieerlee (ceneYeejle, Yeer


32/70

efee efJeeee|Leees!

keeueevlej mes ieerlee kee DeeMee

efJeueghle nes euee Lee, Oetefceue nes ieee Lee,

efpememes ieerlee kes veece hej leceece Oeee|ceke

Dee[cyej SJeb meeceeefpeke kegjerefleeeB hevehe

ieeer LeeR ee meeceeefpeke JeJemLee kes veece hej mJeeLe&JeMe hevehee oer ieeer LeeR~

meceepe ceW peeefle-heeBefle, JeCe&-JeJemLee,

TBe-veere, Oece&-DeOece& Je hevLeevlejCe

keer efJeke=le JeJemLee pe[ pecee egkeer Leer~

Fme Yeefcele (mebMee) keeue ceW DeeueeskemlecYe kes he ceW eLeeLe& ieerlee kee ekeeMeve ngDee nw~

DeeFes eLeeLe& ieerlee keer mebef#ehle peevekeejer ueer peee~

5200 Je


33/70

kee meceeOeeve kejles ngS F&ejere meeOevee SJeb F&ej mee#eelkeej leke keer otjer lee keje osiee~

Fmekee DevegMeerueve kejkes Deehe Deheves peerJeve ceW Ssee&, efJepee Deewj efJeYetefle efveefele he

mes eehle kejWies~ Deehe Deheves keeees$e ceW DeeCeer jnWies~ mebmeej kes Yeewefleke megKe-meeOeveeW keer

eeefhle nesieer Deewj cees#e Yeer efceuesiee~ cees#e mes leelhee& nw efke DeeJeeieceve (pevce-cejCe-pevce kee

ee, pees efke ogmen og:Ke nw) kes yevOeve mes cegefe Deewj hejceOeece (F&ejlJe) keer eeefhle~ ener nwieerlee kee heeLese vej mes veejeeCe, ceeveJe mes ceneceeveJe, heg


34/70

ieerlee ceefncee ieeve iegveiegveeles jnW!

hee" ieerlee kee meoe, kejvee ye[e melkece& nw~

hee" ieerlee kee meoe, kejvee ner ceeveJe Oece& nw~~ %eeve ieerlee kee meoe, oe ceW Oejvee eeefnes~ceveg


35/70

efpe%eemeg yeees! Deye leke nce peeve egkes nQ efke

mele : kesJeue Ske hejceelcee, F&ej, iee@[ ee Kegoe ner mele nw~ Oece& : Gme Ske hejceelcee kees OeejCe kejvee ner Oece& nw~ Oece&Meee : ieerlee ner ceeveJecee$e kee Skecee$e Deeefo Oece&Meee nw~

lees

Oece&-efmeevle Yeer Ske nQ, efpemeceW F&ej Ske, heeves keer efeee Ske, heLe ceW Devegkechee SkeleLee heefjCeece Yeer Ske nw~ Jen nw F&ej-oMe&ve, F&ejlJe keer eeefhle~ es meYeer efmeOoeble mecHetCe&lee

mes Sk ner Meee eLeeLe& ieerlee ceW JeefCe&le nQ~Oece&-efmeevle Ske

Deye Deehe ueesieeW keer peevekeejer SJeb %eeveJe&ve nsleg ieerlee kes ecegKe Oece&-efmeevleeW keesveeres emlegle efkeee pee jne nw pees efke Deveeefokeeue mes eues Dee jns nQ, Meeele SJeb meveelevenQ~ Fve Oece&-efmeevleeW kees mechetCe&lee kes meeLe eLeeLe& ieerlee ceW Jee|Cele efkeee ieee nw~ Dele:nce meYeer kee, efJee kes ceeveJecee$e kee Oece&Meee eerceodYeieJeodieerlee Yee


36/70

efkeee nw, efpemes efJee Oece& mebmeo, efJeled heefj


37/70

Depeg&ve! letmechetCe& heeefheeeW mes Yeer DeefOeke heehe kejvesJeeuee nw leye Yeer %eeveheer veewkeeeje efve:mevosn heej nes peeesiee~

6. %eeve

DeOeelce%eeveefvelelJeb leJe%eeveeLe& oMe&veced~~Slep%eeveefceefle eesece%eeveb eoleesveLee~~ (ieerlee, 13/11)

DeOeelce %eeve Deelcee kes DeeefOehele ceW F&ej-mecyevOeer %eeve (Deelce%eeve) ceW Skejme efmLeefle Deewj leJe kes DeLe&he hejceelcee kee ele#e oMe&ve ner %eeve nw Deewj FmekesDeefleefje pees keg Yeer nw, De%eeve nw~ Deelce%eeve, leJe%eeve kes meeLe ner ceveg


38/70

Depeg&ve! letmechetCe& YeeJe mes Gme oemLe (oe ceW efmLele) Ske F&ej, hejceelcee keer MejCeceW peeDees, efpemekeer ke=hee mes let hejceMeeefvle, Meeele hejceOeece kees eehle nesiee~

10. e%e

meeOevee keer efJeefOe-efJeMesew pegefle %eeveoerefheles~~ (ieerlee, 4/27)

e%e ceW meeOeke cevemeefnle mechetCe& FefveeW keer eseDeeW kees leLee eeCe kes Jeeheej keesDeelcemee#eelkeej eje %eeve mes ekeeefMele ngF& Deelcee ceW, mebeceheer eesieeefive ceW nJevekejles nQ~

DeLee&led FefveeW kees efJe


39/70

Deveve (Deve ve) Yeefe eje ceQ ele#e osKeves, peeveves leLee eJesMe kejves kes efuees YeermegueYe ntB~

Deeee&JelheMeefle keefeosve-ceeee&Jeoefle leLewJe eeve:~

Deeee&Jeewveceve: e=CeesefleeglJeehesveb Jeso ve ewJe keefeled~~ (ieerlee, 2/29)

Fme DeefJeveeMeer Deelcee kees keesF& efJejuee ner (Deveve Yee) Deeee& keer lejn osKeleenw~ otmeje keesF& efJejuee meeOeke Fmes Deeee& keer YeeBefle megvelee nw~ meye megveles Yeer veneRkeeeWefke en ele#e oMe&ve nw~

13. Deelcee ner mele nw, Meeele nw, meveeleve nw

DeseeseceoeeesecekeueseesMees


40/70

osJeleeDeeW kees hetpevesJeeuee cesjer ner hetpee kejlee nw; efkevleg Jen hetpeve DeefJeefOehetJe&ke nw,cesjer eeefhle keer efJeefOe mes jefnle nw, Fmeefuees ve nes peelee nw~

MeeeefJeefOe kee leeie

Depeg&ve! MeeeefJeefOe kees leeiekej YepevesJeeues meeeflJeke eeJeeues osJeleeDeeW kees, jepeme

heg


41/70

19. Oece&

meJe&Oecee&vheefjlepe ceeceskeb MejCeb epe~~ (ieerlee, 18/66)

Oeeefce&ke GLeue-hegLeue kees leeiekej Skecee$e cesjer MejCe nes pee DeLee&led Ske YeieJeeve keseefle hetCe& mecehe&Ce ner Oece& kee cetue nw~

Gme eYeg kees heeves keer efveele efJeefOe (ieerleese efJeefOe) kee DeeejCe ner Oecee&ejCe nw~(ieerlee, 2/40)

Deewj pees Gmes kejlee nw Jen Delevle heeheer Yeer MeerIe Oecee&lcee nes peelee nw~(DeOeee 9, Mueeske 30-31)

20. Oece& keneB mes eehle kejW?

yeeCees efn eefleencece=lemeeJeeme e~Meeeleme e Oece&me megKemewkeeefvlekeme e~~ (ieerlee, 14/27)

Gme DeefJeveeMeer yee kee, Dece=le kee, Meeele Oece& kee Deewj DeKeC[ Skejme Deevevokee ceQner Deeee ntB DeLee&led hejceelceefmLele meoddieg ner Fve meyekes Deeee nQ~ meodiegMejCe mes ner Fvekeer eeefhle mecYeJe nw~

21. peneB ieerlee nw, og DeelceeDeeW kee eYeeJe veneR neslee

mLeeves


42/70

hetpeeer kes eercegKe keer JeeCeer ......nceejer en mebmke=efle nw efke nce meYeer keeeeX kee eejcYe Je meceeheveeYeg kee mcejCe kejles ngS kejles nQ~ FmeefueS efee yeeeW! meesles-peeieles, Meewepeeles, veneles, Keevee Keeles, heeveer heerles, G"les-yew"les, mketue peeles, he{les- efueKeles, Kesueles-ketoles, peerJeve kes nj cees[ hej Ske hejceelcee kee mcejCe

yevee jns lees meesves ceW megneiee nw~ neB! megyen-Meece 15-20 efceve yew" kejDeesced kes pehe kes efueS mecee DeJeMe oW~ meYeer yees, peJeeve, yet{s, eer-heg


43/70

ceneheg


44/70

efJeeee|LeeeW kes kee&JeefJeeee|LeeeW kes kee&Je

efee efJeeee|Leees!

efvecveefueefKele met$eeW kee heeueve kej Deehe Deheves peerJeve kes meYeer ue#eeW kees eehle kej

mekeles nQ~ heeueve kejkes lees osKeW!

efveele efoveeee&

eefleefove yeee cegntle& ceW eele: eej yepes DeJeMe G" peevee eeefnes~

G"kej efkemeer Ske F, hejceelcee ee meodieg (meYeer Ske nQ, heee&eJeeeer mecyeesOeve nQ)kee eehetJe&ke ome efceve leke Oeeve kejvee eeefnes~

F kes Oeeve kes yeeo 15 efceve leke (Deesced) kee pehe cegBn mes yeesuekej kejW~eeme Devoj peee lees Deesced, yeenj Deees (eeeme) lees Deesced~ Fme ekeej eeme-eeemekeer mJeeYeeefJeke ieefle kes meeLe Deesce d kee ueehetJe&ke OeejeJeener pehe kejW~ pehe kejles meceeeeme-eeeme kes meeLe Deesced kes Gleej-e{eJe hej Yeer Oeeve jKeW~

Oeeve oe ceW ner Oeje peelee nw (efkeee peelee nw); keeeWefke hejceelcee JeneR efveJeemekejlee nw~

yeees! kee ner pehe keeeW?

ieerlee ceW YeieJeeved eerke=


45/70

meveeleve DebMe nQ, mevleeve nQcecewJeebMees peerJeueeskes peerJeYetle: meveeleve:~ (ieerlee, 15/7) Dele: kee pehe kejW Deewj F (meodieg) kee Oeeve kejW~

JeemleJe ceW Gve hejceelcee, eYeg kes Devevle veece nQ~ Gvekeer eeLe&vee, keerle&ve Deewj iegCeevegJeeokejles mecee Gvekeer efJeYetefleeeW, Devlejbie YeeeW, DebMeeW Deewj ueerueeDeeW meefnle Gvekes meneeW veece

ues mekeles nQ~ uesefkeve efevleve Deewj pehe kesJeue kee ner kejW~ jespe megyen ye[eW kees, ceelee-efhelee SJeb iegpeveeW kees meeoj eCeece kejW~ Iej kes ye[s-yet{eW

keer mesJee kejW Deewj meYeer keer Dee%ee kee heeueve kejW~ Fmemes Deehekeer Deeeg, efJeee, eMeDeewj yeue ceW Je=ef nesieer~

eefleefove megyen ee Meece eLeeLe& ieerlee kes eej MueeskeeW kee DeLe&meefnle ueehetJe&ke,memJej (ieeles ngS) hee" kejW~

eefle mehleen

ieerlee kee Ske Mueeske keC"mLe (eeo) kejW~

Ske eLeeLe& ieerleeDeYeeme-heg efmlekee yeveeeW Deewj GmeceW eefle mehleen heeBe MueeskeneLe mes efueKeW~

Fme meehleeefnke keee& kees Deheves ceelee-efhelee SJeb efJeeeuee ceW iegpeve kees efoKeeSB DeewjkeC"mLe Mueeske GvnW Yeer ieekej megveeSB~

efJeeeuee ceW, Iej ee heeme-he[esme ceW Deheves menhee"er Deewj efce$eeW kes meeLe Ske IeCs keeeLeeLe&ieerlee %eeveieeser kee eefle mehleen Deeeespeve kejW~ Fmes ieeser ceW eLeeLe&ieerlee keemeecetefnke hee" kejW Deewj Gme hej Deehemeer heefjeee& kej Deheves %eevekeesMe kees ye{eeW~ FmeDeeeespeve ceW Deheves iegpeve SJeb DeefYeYeeJekeeW kees Yeer Deeceefv$ele kej Gvekee ceeie&oMe&ve SJebDeeMeerJee&o eehle kejW~

efveeefcele he mes efJeeeuee peeeB~ he{eF&ceW hetje Oeeve oW Deewj mketue kee nesceJeke& jespe-kee-jespe hetje kejW~

Gece mJeemLe SJeb meewJe kes efuees jespe Meejerefjke heefjece Deewj Kesueketo ceW Yeeie ueW DeewjJeeeece kejW~

jele veew yepes leke mees peeeB, efpememes eele: eej yepes yeee cegntle&ceWG" mekeW~ meesves-peeieves kes meceekee efveecele: heeueve kejW~ Fmemes Deehekes meejs keee& JeJeefmLele jnWies~

DeeJeMekejele ceW meesves mes henues F kee Oeeve kejW Deewj ome efceve leke Deescedkee pehe GhejeseefJeefOe mes kejles-kejles mees peeeB~

37


46/70

meheuelee, mece=ef SJeb meeOevee kes met$e

efee efJeeeefLe&ees!ieerlee Ske Degle evLe nw~ ceeveJe-peerJeve kee Ssmee keesF& Yeer henuet veneR nw pees Fmemes Detleenes~ en meebmeeefjke GheueefyOeeeW kees megueYe kejeles ngS cees#e leke eoeve kejleer nw~ Deehe heerspeeve egkes nQ efke Deeee&Jele& Yeejle kes meYeer mce=efle%eeve kees mebkeefuele SJeb efueefheye kej cenef


47/70

eefj$e keer Meefe

eefj$e ceeveJe keer meJe&es mecheefe nw~ ce=leg kes yeeo Yeer ceveg


48/70

Deheves ceve kes mJeeceer yeveW, iegueece veneR~ ceve kes nejs nej nw, ceve kes peerles peerle~

ceve keer efvece&uelee Deewj ceveesyeue keer eeefhle kes efuees efveeefcele he mes Ske hejceelceekeer eeLe&vee Deewj Deesced kee pehe kejW~

mecee keer Meefe

peerJeve kee mecee meerefcele nw; hej efpelevee Yeer nw, pees Yeer nw Decetue nw~

Deheves mecee kee meogheeesie kej nce ye[er-mes-ye[er GheueefyOe eehle kej mekeles nQ, eensYeewefleke GheueefyOe nes ee DeeOeeeflceke GheueefyOe~

peerJeve kes eleske #eCe kee meogheeesie kejvee eeefnes~ eefleefove keer mecee-meeefjCeer yeveekej Deewj Gmekee heeueve kej nce meYeer keee& kees JeJeefmLele {bie mes hetje kejmekeles nQ~

mecee kes meyemes ye[s Me$eg nQ Deeueme, efvee, eceeo Deewj oerIe&met$eer nesvee (euevee)~ FveDeeoleeW kees mecetue GKee[ heWkes~

Deeueme efvee pecegneF&, leerveeW keeue kes YeeF&~ eer hejceevevo peer cenejepe

mecee ve lees efkemeer keer eleer#ee kejlee nw Deewj ve yeerlee ngDee mecee keYeer Jeeheme Deeleenw~ yeerleer leeefn efyemeej os, Deeies keer mege fOe uese~ Dele: Deepe mes Deewj DeYeer mes mecee keemeogheeesie eejcYe kej oW~

ogJe&meveeW mes otj jnW

efkemeer ekeej keer yegjer Deeole ee uele ve [eueW~

heeve, yeer[er, efmeiejs, ieebpee, Mejeye, lecyeeket, iegKee Deewj heeve cemeeuee Deeefo veMeeruesheoeLeeX kee mesJeve keoeefhe ve kejW~ Deiej Fvekeer Deeole nes lees {-mebkeuhe kes eje Fmekeeheefjleeie kej oW~ Fmemes Deehe leceece Meejerefjke SJeb ceeveefmeke jesieeW mes yee peeeWies~

Deiej Deehekee keesF& menhee"er ee efce$e Fmekee eeesie kejlee nw lees eeeme kejkes Gmekeer

Deeole kees g[JeeeW ee Ssmes ueesieeW kee meeLe es[ oW~ Des, efJeeejJeeved, mebmkeejJeeved ueesieeW kee ner mebie kejW Deewj efce$e yeveeeW~ yegjs ueesieeW kee

meeLe es[ oW~ ceveg


49/70

yeeee& kee heeueve kejWyeeee& kee heeueve kejW

ue#e, yee, F keer eeefhlensleg ceve SJeb Mejerj kes omeeW FefveeW kee mebece ner yeeee&nw~ Fmekee DeeejCekelee& (heeuevekelee&) ner yeeeejer nw~

Fve FefveeW kee meyemes ecegKe efJe


50/70

GveceW ceelee kes oMe&ve ngS DeLeJee yenve ee heg$eer kes meceeve Gvekes Debie eleerle ngS~ DeOeeve,meeOevee ceW ueiee Jeefe veejer kees Fmeer ef mes osKelee nw~

mJeeceer De[ie[evevopeer cenejepe(Mebkee meceeOeeve, %eeveiebiee-33)

ceele=Jeled hejoejs


51/70

DeelceesVeefle keer mJee|Cece metefeeeBDeelceesVeefle keer mJee|Cece metefeeeB efveeefcele SJeb mebeefcele efoveeee& megKeer peerJeve kee DeeOeej nw~

ceve kees JeMe ceW jKeW, FeDeeW kees efveeefv$ele kejW Deewj ue#e kes eefle efvejvlejmeesle jnW~

yegef Je efJeJeske mes keece kejvesJeeuee meoe GVeefle kes heLe hej Deemej jnlee nw~

mebIe


52/70

ieg-ceefnceeieg-ceefncee~~ eer meodiegosJeee vece: ~~

jece ke=


53/70

~~ eer hejceelceves vece: ~~

ieewjJeMeeueer Fefleneme-evLe ceneYeejleieewjJeMeeueer Fefleneme-evLe ceneYeejleefee efJeeee|Leees!

cene|


54/70

Yeejleere $e+ef


55/70

Fefleneme ceeveJe heeref{eeW kes megKe-og:Ke keer IeveeDeeW kee meb keueve neslee nw, peyeefkeOece& Devevle peerJeve, Meeele Meeefvle, hejceelcee kee hejceOeece eehle kejelee nw Deewj DeevesJeeueerheeref{eeW kee ceeie&oMe&ke neslee nw~ peneB Oece& nw JeneR efJepee nwelees Oece&mlelees pee:~

ieerlee ceeveJecee$e kee eesieoMe&ve nw, hejceefhelee hejceelcee mes eesie DeLee&led efceueve kejevesJeeueer

efJeee nw~ YeieJeeved eerke=


56/70

ceneYeejle Je ieerlee kes efMe#eeeo esjke emebieceneYeejle Je ieerlee kes efMe#eeeo esjke emebieefJeeeefLe&eeW kes %eeveJe&ve kes efuees emlegle nw ceneYeejle Je ieerlee mes keg efMe#eeeo

esjke emeb ie~ es meYeer keLeeveke, Je=eevle Deewj evle het pe iegos Je eer De[ie [evevo peercenejepe kes eJeeveeW mes mebkeefuele nQ, Deehekes eercegKe keer JeeCeer nQ~

Deehekes jeseke, GheosMeelceke cegKeefjle JeeCeer ceW es meejs emebie peerJevle nes G"les nQ, cevees-ceefmle


57/70

esjke emebie 1

ieerlee kee efveeefcele DeOeeve Deewj eJeCe kejW

ieerlee kes De"ejnJeW DeOeee ceW YeieJeeved eerke=


58/70

esjke emebie 2

DeefYeceeveer veneR nesvee eeefnes

efJeeeOeeve kes Ghejevle Depeg &ve kees Deheveer OevegOe&jlee kee Denbkeej nes ieee~ efJeejCe

kejles Jen Ske yeej jecesejced keer Deesj efvekeue iees~ JeneB GvnW Ske ese-mee yevoj efoKeeeer

50


59/70

he[e~ Depeg&ve ves Gmemes hete, en mesleg kewmee? yevoj ves yeleeee, en eerjece mesleg nw! Depeg&veves kene, eerjece lees efJeKeele OevegOe&j Les efhej Yeer Fleves helLej {gueJeees! ceQ neslee lees yeeCeeWkee mesleg yevee oslee~ yevoj yeesuee, Gme egie kes yevoj ye[s yeueMeeueer Les, yeeCeeW kee meslegGvekee Yeej kewmes Jenve kej heelee? ceQ GvneR eYeg eerjece kee Ske yevoj ntB~ Deehe hegue yeveeFes,ceQ Gmekee hejer#eCe DeYeer keje os lee ntB~ Depeg&ve ves lelkeeue efoJeeeeW kee mesleg yevee efoee~

nvegceevepeer ves heeBJe jKee ner Lee efke Jen meceg ceW euee ieee~ nvegceevepeer lewjkej yeenj Deees,yeesues, Yewee! en lees t ieee~

Depeg&ve kees ye[er iueeefve ngF&~ Gvekeer eeflee oeBJe hej ueie ieeer Leer~ YeieJeeved mes eeLe&veeefkees efke eefo Fme yeej mesleg te lees Jen Deelceoen kej ueWies~ Depeg&ve ves hegve: efoJeeeeW keeDeeeve kej yeeCeeW kee hegue efvecee&Ce kej efoes~ mesleg efveefce&le osKe nvegceevepeer ves Deekeej ye{eveeDeejcYe kej efoee efpemes osKe Depeg&ve kees efJeeeme nes ieee efke GvnW Deefive-meceeefOe uesveer nerhe[sieer~ nvegceevepeer veJeefvee|cele mesleg hej keg otj eues, Gues-ketos uesefkeve mesleg veneR te~ efhejpeche ceej-ceej kej ketos, uesefkeve mesleg peme-kee leme~ GvnW ye[e Deeee& ngDee~ Fleves ceW mecegceW Ketve keer Oeeje efoKeeeer he[er~ nvegceevepeer Guekej efkeveejs nes iees, osKee lees YeieJeeved veshegue kes veeres Deheveer heer" ueiee jKeer Leer~ nvegceevepeer ejCeeW ceW efiej he[s, eYeg eerjece Deehe!Depeg &ve Yeer ejCeeW ceW efiej he[s, kesMeJe Deehe! (nvegceevepeer kees eerjece efoKeeeer os jns LesDeewj Depeg&ve kees eerke=


60/70

esjke emebie 3yeeee& ceW Demeerce Meefe nw~

henuee evle

efnceeuee keer Ieeer ceW efJeejCe kejles Yeerce kees Deuekevevoe veoer ceW keceue kee Ske

heg


61/70

oes heJe&leeW kes ceOe, veoer kes meBkejs jemles ceW Ske yevoj uese Lee~ Gmeves hetB hewueekejceeie& DeJe kej jKee Lee~ Yeerce ves Gmemes hetB mecesves kees kene~ Jen yeesuee, Yewee! leefyeeleKejeye nw, G" veneR meketBiee~ ee lees ueeBIekej efvekeue peeeB ee hetB ner Ske Deesj kej oW~ Yeerceves meesee, Fmes yeeeW neLe mes G"ekej hene[ kes Gme heej heWke otB; efkevleg hetB efnueer Yeer veneR~Deye GvneWves oeeeB neLe, hegve: oesveeW neLe Deewj meeje yeue ueiee efoee~ hemeerves mes lej nes iees,

efhej Yeer hetB veneR G"er lees neLe pees[kej yew" iees, YeieJeved! Deehe keewve nQ? yevoj lees Deehenes ner veneR mekeles~ ke=heee heefjee oW~

yevoj ves kene, ceQ heJeveheg $e nveg ceeve! Yeerce ves kene, ceQ Jeeegheg$e Yeerce! Ske nerefhelee kes oesveeW heg$e! ese YeeF& ye[s YeeF& keer hetB leke veneR G"e heeee; keeeWefke nvegceevepeer LesDeKeC[ yeeue yeeeejer, peyeefke Yeerce kes meeceves Leer ie=nmLeer~

yeeee& ceW Demeerce Meefe nw~ me=ef ceW meJese&heefj yeue yeeee& yeue nw~ eleske yeeueke-

yeeefuekeeDeeW ceW FefveeW kee mebece hekekee nesvee eeefnes~ ceve kes efJeeejeW keer Meglee mes nerFmeceW meheuelee efceueleer nw~ ieerlee he{ves mes ceve kes efJeeej Meg nesles nQ~

otmeje evle

Yeer


62/70

esjke emebie 4Oece& ner meheuelee keer kegbpeer nw~

peerJeve Ske mebeece nw~ FmeceW Jener megjef#ele nw, DeJeOe nw Deewj efJepeeer neslee nw pees Oece& hejDee{ nw, Ske hejceelcee keer MejCe ceW nw~ Oece&hejeeCe ceveg


63/70

e#e-eMve Deewj Oece&jepe egefOeefj kes Gej

eLece eMve kees ceesoles? megKeer keewve nw?

Gej megKeer Jener nw pees meceeefOe ceW efmLele nw~ DeLee&led pees hejceelcee ceW ueerve nw,Jener menpe megKe kees eehle nw~

efleere eMve efkeb Deeee&ced? mebmeej kee meyemes ye[e Deeee& keee nw?Gej eefleefove ueesieeW keer ceewle osKekej Yeer efpevoe ueesie Deheves kees Decej ceeveles

nQ~ yeee kewmes peee? en peeveves kee eelve veneR kejles! Fmemes ye[eDeeee& Deewj keee nes mekelee nw?

le=leere eMve ke: hevLee? eLeeLe& ceeie& keewve nw?Gej ceneheg


64/70

esjke emebie 5YeieJeeved kes mebj#eCe ceW meyekeg eehle neslee nw~

eg Deheefjnee& nes ieee Lee~ keewjJe Deewj heeC[Je oesveeW he#e Deeieeceer eg keer leweejer ceWueie iees~ Depeg &ve Deewj ogeexOeve eerke=


65/70

keg Yeer nes, es eogJebMeer DeefleefLe-melkeej kejvee peeveles nQ~ Jen DeBke[kej yew" ieee~

keg osj heeeled Depeg&ve Yeer hengBes~ Gmes henues ee heers hengBeves keer efevlee ner ve Leer~ GmevesYeieJeeved kes ejCeeW ceW meeoj eCeece efkeee Deewj heMe& hej ner yew" ieee~ Jen eYeg kes G"ves keereleer#ee kejlee jne~ neLe pees[kej cegKeejefJevog kee oMe&ve kejlee jne~

YeieJeeved keer DeeBKe Kegueer, yeesues, Depeg&ve! keye Deees? Depeg&ve keg kenlee, Gmemes hetJe&ner ogeexOeve yeesue he[e, henues ceQ Deeee ntB~ YeieJeeved ves Ietcekej osKee Deewj yeesues, YeeF&!legce henues Deees DeJeMe; efkevleg cesjer ef henues Depeg&ve hej he[er nw~ Deevee leye ceevee peeleenw peye Deecevee-meecevee nes~ Dees ceW helee veneR keewve yew"e nw, keee-keee he[e nw? ogeexOeveIeye[eee, FmeceW keesF& eeue lees veneR, eerke=


66/70

eLeeLe& ieerlee kes eCesleeeLeeLe& ieerlee kes eCesleemeodieg mJeeceer eer De[ie[evevo peer cenejep

eLeeLe& ieerlee kes eCeslee Sk hejceelceefmLele ceneheg


67/70

eLeeLe& ieerlee mes

kece& kece& kees mecePe uesvee,

ieerlee kees mecePeves keer kegbpeer nw~ hetjer ieerlee ceW eerke=


68/70

e%e keer hetCe&lee hej ner hejceelcee kee oMe&ve Deewj Gmekeer eeefhle nesleer nw~ Fme efveOee&efjle e%e kees keee&he osvee ner kece& nw~ kece& kee Meg DeLe& nw DeejeOevee~

JeCe&

JeCe& Ske eewefieke Meyo nw, DeeefoMeee ieerlee kee Meyo nw, meeOevee keer esCeer kee eeslekenw~ keeueevlej ceW meeceeefpeke JeJemLeekeejeW ves JeCe& kes veece hej Yeejle ceW eej peeefleeeW keemecetn yevee efoee Deewj Gmekeer melelee Yeer ieerlee mes efme kejles nQ, pees efke hetCe&leee Yeeceke nw,ieuele nw~ DeeFes! JeCe& kees mecePee peee

eelegJe&Ce ceee me=b iegCekece&efJeYeeieMe:~ (ieerlee, 4/13)

Depeg&ve! eej JeCeeX keer jevee ceQves keer nw~ ceveg


69/70

ke#ee 1 mes 10 leke kes meYeer efJeeeLeer&ieCe efpevneWves yeeue ieerlee kee DeOeeve efkeee nw GveceW Hetjer ieerlee peeveves keer GlkeC"e DeewjmecePeves keer #ecelee nesleer nw~

efJeMJeyebOeglJe, Meebleer SJeced mece= ef kes efueS ke#ee 11-12Deewj Gvvele ke#eeDeeW ceW eerceodYeieJeodieerlee Yee


70/70

es eLee ceeb eheevles leebmleLewJe Yepeecenced~cece Jelcee&vegJele&vles ceveg

Documents

Hindi Bal Geeta Part 2