BIJWERKINGEN

Hoe veilig zijn statines?

DeHMG-CoA reductaseremmers, beter bekend als sta-

tines, zijn middelen die het LDL krachtig laten dalen en

veel worden toegepast. De statines stonden altijd

bekend als veilige middelen met weinig bijwerkingen.

Sinds in de Verenigde Staten het middel cerivastatine

(Baycol / Lipobay) van de markt is gehaald, is het ver-

trouwen in de statines geschaad. De vraag hoe veilig

statines nu eigenlijk zijn, doet zich voor. Amerikaanse

instanties, zoals de American Heart Association en de

National Institutes of Health vonden het nodig een uit-

gebreide verklaring uit te geven.De statines zijn in klinisch

onderzoek uitgebreid onderzocht. Uit deze onderzoeken

bleek onder andere een afname in incidentie van hart- en

vaatziekten, beroerte en myocardinfarct. In vergelijking

met placebo was er bij patienten die een verhoogd risico

op hart- en vaatziekten hadden, geen hogere morbiditeit

en geen significante toename in mortaliteit in de statine-

groepen. De statines worden door de meeste patienten

goed getolereerd. Wel zijn statines in staat om, onder

bepaalde omstandigheden, myopathie te veroorzaken,

wat vervolgens weer kan leiden tot rabdomyolyse. Ook

wordt vaak geklaagd over niet specifieke spierpijn of

gewrichtspijn (vergelijk MFM 2003; 41-42).

Fatale rabdomyolyse komt bij gebruik van statines

zeer zelden voor (minder dan een overleden patient per

miljoen voorschriften). Bij hoge doseringen cerivastatine

of in combinatie van cerivastatine met gemfibrosil is dat

wel zestien tot tachtig keer hoger. Op het moment dat

cerivastatine van de markt werd gehaald, waren er in de

Verenigde Staten al 31 doden bekend, door fatale rab-

domyolyse. Van ongeveer honderd overleden patienten

wordt verondersteld dat de oorzaak mede ligt bij

cerivastatine.

Het is belangrijk bij het starten van een therapie met

statine het lipiden- en lipoproteınenprofiel te bepalen om

de juiste patienten te selecteren. Ook dient de leverfunctie

bepaald te worden. Door het verzamelen van deze gege-

vens kan de effectiviteit en veiligheid van het geneesmiddel

worden bepaald. Er is een aantal contraindicaties voor het

gebruik van statines, zoals een leverziekte. Ook zijn er

bepaalde groepen patienten met een hoger risico (maar

ook meer baat), bijvoorbeeld ouderen, diabeten en

patienten met nierinsufficientie. Geen enkel geneesmid-

del is vrij van interacties en bijwerkingen, dus ook de

statines niet. Zolang echter de juiste patienten worden

geselecteerd en men alert is op interacties en eventuele

bijwerkingen, kan het ontwikkelen van een klinisch rele-

vante myopathie tot een minimum worden beperkt. De

statines zijn dus zeker veilige middelen.

Redactie MFM: de effectiviteit valt nogal tegen (zie

MFM 2003; 41: 37-38 en 39-40).

Literatuur

Pasternak R et al. CIRCULATION 2002; 106: 1024-28.

(februari 2003) 41:108

DOI 10.1007/BF03058142

13

Medisch Farmaceutische Mededelingen