.... ···

B_ilgi . Va_kfı Yayınları: 1

I. KUR'AN SEMPOZYUMU

va·yma J:Iazırlayanlar

Mehmet Akif Ers in . .

Dücane Cündioğlu

Zübcyir Bulut ·

· Fevzi Özkan

Sulcyman Köksoy

Dizgi-Mizanpaj": Vakıf Dizg~ Birimi ı

K_apak: Bilgi Vakfı . .

Baskı-Ciİt: Temel Ofset \

Kapak Baskİ: Kelebek · _ ! • • • o .... :. - ~

, ı. -Baskı, Kasım ı994: Aclca~~~ . : . . : ; . . - . ~ .. , .. - - -. . . .

. ' . • 1

.. Bilgi · -Va~ fa Yayınları_ '

Sü,dier 1 Sokak No: 12/9 Kızılay/ANKARA ,';

. ·" . o / .. . Tel: (0312) 231 66 53 .·

KÇR'AN'IN ANLATİM TEKNİKLERİ UZERiNE

. Prof. Dr. ney~a BİLG~

Rahman ve RahimAllah'ın ·adıyla .

'Yaratan rabbinin adiyla oku. O insanı yarattı, ·ona bilmediğini öğretti'. Bununla başlamiı.k istedim, sizi selaİnlamadan önce . . Çünkü Allah sözüyle başlamak daima biz~m sö~ü~üzü gÜzelleştirir, bize kuvvet verir. Sabahl~yin biziiii öğrencilerimizdep. güiel sesiyle bti ayeti o~uyan arkadaşımız, öğrencimiz manasını da okusaydı, çok daha güzel olacaktı. B~~im bildirim Kur'an'ı ania­yarak okumak üzerine olduğu için, sadece _bir özet, birkaç cümle oku~um. Bununla ilgili-küçük bir-açıklama var ve -bir giriş olsun diye- bunu da oku­yayım: Alak, stirenin adı ve·· 'i~sanın ·yaratılış hücresi'' anlamına geliyor. İnsanın ·Alak'tan yaratıldıgını - sÇ>ylediği için bu.adı almıştır. Alak 'asalak' de­mektir ki bununla ...:..döllendikten sonra tutunan-.::. (!mbriyo kastedilmektedir. Oku kelimesiyle baŞladığından buna 'İkra S~.esi' de· denmiştir ve ardından da peygamberimize ilk inen ;:ı.yet olduğu söyleniyor;. yani peygamberimize 'de ilk hitap 'Oku'dur, bizim için de ilk hitap 'Oku' dur. Bu oku hitabı üzerinde-Çok fazla · dtinilmuştur. Tefsirlerde çeşitli yorumlar yapılmıştır, biz: 'de· y~pıyoruz; öğrenci.lerimiz de y~pıyor. Herhal_de Kur'an'ı okuyan herkes yapacaktır, ama buradaki 'ikra'nın oku olduğunu ve bundan sonra geleri bilgilerin de anlaşıla-

. . .

80 I. Kur'an Sempozyumu

rak •ökuİıduğunu farzederek tabii. Benim bildiri~in adı Kur'an'ın · Anlatım Yöntem_leri Üzerine, yani ben .burada tek tek yöntemleri ·anlatmayacağım. Bunların üz.erine Jtonuşacağım.

* * *

Yöntem, bir amaca· ulaşmak için tutulan düzenli yol , · ~sUl demektir . . Amacımız, Kur'an'ın, yani Kur'an'ı gönderen Allah'ın haber ve öğütlerinin an­~aşılmasında ve onlar doğrultusunda davranış geliştirilmesinde· ~z,enniiş olan hikmetli yolları, yöntemleri bulup çıkalJllak, onlar yardımı ile dinimizi öğrenip öğretmede kolaylıklar v~ yeni'kaliteler kazanmaktır. Şüphesiz ilim Aİlah'a ait.:. tir. Allah'ın insap tabiatma en uygun yollan izlemiş olduğuna inancımız tam-

. dır. Biz o yolları bulup çikar.makta ne kadar özen göste.rsek de .daima eksiği­mizin .k~lacağının bilincindeyiz. Yaratıcının hikmetlerini çözmek için ·daima . yolda olmak ;e yoldan ayrılmamak durumun_dayız. ·

Kur~an'daki anlatım yöntemlerini· farkedebilmek, bulup çıkarabilmek ve isimlendirebilmek için iki_y!)nlü eğitiın almış olmak gereklidir: . '

. '

Birincisi, geı;ıel qlarak yöntemin, düzerill'yolun, sistemin ve usUlün ne ol - · d uğu nu bilmek, mevcut olimları isimleri ile, kulla~ıldıklari yerl~r ve -etki güç-leri ile tanıniaktır. · · ' ·

İkincisi, Kur'an'ı aniayarak oku_mak, aniayarak okurken bu yöntemleri bu­lup çıkarabilmek, bilinenlerden farklı ' bir yöntem ile karşılaşıl<iığİnda, bunu y.eni 'Qir isimle isimlendirebilmektir.

· Ger~kli olan bir üçüncü eğitim daha vardır ki o da deneysel yöntem hak­kındaki bilgidir. Ktır'an'ın, onu aniayarak okuyan veya okv.nduğunda anlaya- . rak dinleyen kişiler üzerindeki etkilerini, muhtelif y9ntemlerin kullanılmış ol­duğu bölümler üzerinden aiaştu·mak~r. Maalesef bunlann .üçünün birarada yapıldığı araştırmalara henüz sahip değiliz: · ··

. İlk .ikisi ile yapılmış 'bazı araştırmalara sahibiz~ Bu araş~rmalara göre Kur' an, her'leültür seviyesinden insanın tatmin olarak okuyacağı bir sadelik ve derinlikte, farldı yöntemlerin ve şiirselliğin, şaşırtıcı bir etk.iW-ikle kullanılıınş olduğu, mükemmel ve fakat .farklı yapıda ' bir kitaptır. Bu araştirmalar · . Kur'an'a ovgülerle doludurlar, fakat maalesef birer bilimsel faaliyet olmanın ötesinde işlerliğe· sahip değildirler. Çünkü Kur'an'ı okuyan insanlarımız, onu anlamıyorlar ki bu yöntemlerin etkisinde kalabilsinler. Kul-'an genellilde tören · o,kunuşu ile, mtisıki yolu ile sanat icra edilerek veya hatim indirmek üzere çok. · hızlı olarak okunuyor. Kur'an'ı, Kur'an'ın yöntemleri ile okumak ve okutmak,

·islam din'ini bu yolla ·öğrimm~k ve öğretmek henÜz de,nenmiş değildir. Oysa M. Akif Ersoy'un dediği gibi 'inme~iştir hele Kur' an, bunu hakkıyla. bilin; ne rne­zarlılçlarda okunmak ne de fal bakmak için'. Bu açıdan ben şahsen, bizini şu anda bu toplantıda yaptiğı:mız Kur'an 'ın Anlatım Yöntemleri bilimsel toplan,tı­

·sınin da bir iŞl~rliği ·olmadığını düşünüyorum. Fakat olabilmeşini kuvvetle arzu ediyorrim. ·

. . . E:ur'an, anlaşılmadaD: okunınası ile ölçülür~e, Türkiye'de-en çok okuna'n

~taptır, .tabii aynı zam~nda en çok hasilan kitaptır. ·B·u, İslami din eğitim ve

Kur'an'in Anlatım Teknikleri Üzerine 81

öğretimi için.çok büyük bir avantajdn·. F~at bizim bu avantajdan ne derecede yararlanmakta olduğumuz -tartışmaya aÇık bir konudur.

Halkımız,. bin yıi boyunca, Kur'an'ı acl.amaksızın, yüzünden okumayı te­mel eğitim olarak ~bul etmiş ve uygulamıştır. Türk insanının. Kur'an'ı, böyle, dilini anlamaksızın, düzenli okuyuşu, onu okUiriayı kuralları ile · öğretmek sa­yesinde, yani bir okuma tekniğinin geliştirilmesi ile mümkün olmuştu;r. Bu tekniğin adı, Arap haı:flerinin doğru seslendirilmesine, kelimeler ye cümleler arasındaki duruma ve nefes alma yerlerinin belirlenmesine dayalı olan Tecvid'dir. Halen Kur>ari'ı okumak ·deyince anlaşılan budıir, Kur'an kursla­rmda uygi.ılanan da: budur, İmam Hatip Liseleri ile ilahiyat Fakültelerindeki Kur'an derslerinde uygulanan da budur. Kur'an Kurslan yönetmeliğine göre (madde lO), kurs öğrencilerine öğretilen cfua ve ayet metinleriniq. mealierini de öğrenmek gerekmektedir. Ancak yapılan araştırmalar, böyle bir uygulamanin. mevcut olmadığıı;ı..ı göstermiştir. Öğrenc~lerden bazılannın şahsi· gayretleri ile · münferid okumaları da son derece yetersizdir.

Kur'an'ın, Kur'an'da kullanılmış olan yöntemlerden, verilen misallerden, yapılan uyanlardan, üm.i.tlendirme ve korkutmalardan, çarpıcı sorulardan etki­lenerek okunması, onun bir kaynak kitap olarak, İslam dinini öğrenmede ve öğretmede kullanılması, ondaki haberler ve bilgiler üzerinde düşünüp düşüıi­dürerek, bu _yolla davranış geliştirilmesi veya davranış değişt4'ilmesi henüz uygulanmamıştır. ~: ·

Kur'an'ı sadece yüzünden okumayı öğrenen. bir kimse için, ondaki azap ayetleri ile müjde ayetlerinin, tarihi bir olayın anlatımı ile kainatın yaratılışı ile ilgili bilgilerin veya borç verilirken yazılmasının öğütlendiği ayetlerin anla­tılış yöntem?eri arasmda ne fark olabilir! O insan, ayetlerin hepsini ay~ı kayıt­sıziılda izieyecek veya mesela··hepsinden aynı duygusaliılda etkilenerek ağla~ yacaktır. ·

Genel olarak Arapça bilmeyen insanlanmız, Kur'an'ı yüzünden, anlamak­sızın okurken, onu, Peygamber'in dilinden döküİdüğü haliyle okuduğunu dü­şündüğü, muhtevasını anlamasa da okudugu şeyin Allah kelamı olduğunu bil­diği ve doğruluğuna· güvendiği için, duygulanır, mutlu oltir, kalbi huzurla do­lar; yani Kur'an'ı anlamadan okumanın da bir terbiye edici etkisi vardır. Ancak bu etki, sadece, Itur'an'a Allah kelamı olatak inanmanın gücünden gelmekte­dir. Bu türlü okuyuşta, bizim burada sempozyumunu yapmak üzere toplandı­ğımıZ konu, yani Kur'an'ın anlatıhı yöntemleri, devrede değildir. Anlatım yön­temlerinin devreye girişi, ancak Arapça'yı bilenler, hatta Arapça'yı sadece gün­lük dil olarak bilenler de değil, KurJan Arapçasına aşinalık kazanmış ola.nlar, Kur'an'ı aniayarak okuıp.ayı öğrenmiş olanlar için sözkonusu olabilir. · , ·

. .

Kur'an kendisi, niçin Arapça bir Kitap olduğun9- açıklamıştır. Kur'an Arapça'dır, çü~ Arapça, onu tebliğ edecek olan Peygamber'in dilidir. Kur'an Arapça' dır, Ç,ünkü Arapça, Peygamber'in ilitabedeceği ·hallan dilidir:

Biz her peygamberi, yalnız kendi kavminin dlliyle gönderdik ki on­lara açıklasın. dbrahim/4) ·

82 I. Kur'an Sempozyumu

Biz bu Kur'an'ı y~bancı bir dil ile ortaya koysaydık, derlerdi· ki: · 'Ayet).er anlayacağııi:ıız biçimde açıklanmalı değil miydi! Bir Arab'a yabancı bir dil' ile. ini anlatılıyor?!' Sen de ki: 'Bu, inananlara doğruluk rehberi ve gönüllere şifadır . . inanmayanların kulaklarında ağırlık var.dır ve onlara kapalıdır. Sanki bunlara uzak bir mesafeden sesleniliyordu da anlamıyorlardı. (Fussilet/44)

Demek oluyor ki Kur'an'ın anlaşılması esastır ve vahiyler yoluyla tebliğ ve yol gösterme, daima milletl~rin konuştuğu dilde· yapılmıştır. · Öyleyse, niilletin fertleri, Allahın Kitabı'nı anlamak, ondaki haber v:e ögütlerdeıi yararlanarak terbiye olmak, davranış geliştirmek için, onu yaba~cı dilde değil, konuştuklan

· dilde ve aıilayarak okuyacaklarclır: Böyle bir okuyuş temin edilme<ijkçe, Kur'an belli bir zÜmrenin, bir azınlığın elinde. kaldıkça, ondaki ilahi amaca yönelik

· yöntem etkinliğinin ve anlain zenginliğinin meydana getirebileceği bütün ge~ lişmelerden mahrum kahnacaktır. ·

Kur'an vahyolunduğu dönenide, .Arap edebiyatı, çoğunluğun ilgilendiği, zevk alarak iZlediği bir alaıidı . Kur'an, şiirle nesrin birleştiği bii- üslubla, öyle

. yeni konulardan söz ediyordu:·

Kur'an'ı dinletmeyin. Klir'an okunduğunda gürültü yapın, belki bu yolla ona galebe edebilirs_iniz. _(Fussilet/26) · ·

Aıilamışlardı ki Kur'an dinlenir ve anlaŞılırsa, onuru~ başa çıkamayac~k­lardır. Oysa gelenekleriıııizden gelen, günümüZdeki okuyuşta, mU.Sıki ile oku­yuştan etkilenmekten söz edilebilir ama o şiirli üslub kullanılarak verilıııiş olaiı haber ve öğütlerden e_tkilenmekten ~öz edilemez. ·

Kur'an'ı inanarak, güvenerek, sevgi ile okuyan .insaiılar, .. onu okurken, onda anlatılanları, onu üslubu ile aniayarak okusalar, bilgilenseler ve etkileıi­seler, duyguları o yönde aksa, o yönde içerik kazansa, ıi.eler olabilir, kabiliyeili mü'minler onları nasıl' kullanır, bir düşünülse! Güzel sanatların bütün ·dalları, şiir, roman, film, ~iyatro, müzik, estetik, gazete, dergi, radyo,. televizyon !iibi güçlü araçlar, onları kullanan in~çlı insanların belleklerinde yüksek fikirlerle beslenseler, sevgiyi, güzelliği, temizliği, merham~ti, adaleti; banşı ve yardım-

. !aşmayı ifadeye dökseler, ülkede bir ince rUh hali, bir yüksek terbiye, bir bilgi­severlik, bir aydınlanma meydana gelm~z ıııi?! Meydana gel~n bu aydınlık dışa vurmaz mı?! • · ·

, Buğün mü'min olmak~an ve Kur'an'ı okuyan insaıilar.olmaktan dolayı dışa vuran· ı:ıedir? N amailar sebebi ile caıııilerin işlemesi mi?t Hani namai .kılan mü'miiılerde· meydana gelmesi beklenen davranış değişikliği? Hani' görünmesi­gereken temizlik? Hani dürüst! ük, hoşgörü ve yardııİılaşma? Han'gi, kadın ve erkek mü~minlerin kardeşliği ve yardımlaşm.ası? Hani .farz ohm, tahsil ve ter­biye? Hani ilirnde ilerleme? Bu alaıllarda memnuniyet verici durumda olduğU~ muzu kim iddia edebilir? · ·

Günümüzde -aydınlar arasında-'- kişisel çabalarla, bir meal okuma faali­yeti göze çarpmaktadır. Ancak bu faaliyetle birlikte probleıiıler ·de ortaya çık­maktadır. Türkçe mealierden birini eline alıp okumaya başlamakla mesele hal­lolmuyor. Ç~likü biz, Kur'an'ı Arapça olarak, a_nlamadan okumanin tekniğini

Kur'an'ın Anlatım Teknikleri Üzerine 83

geliştirı;nişiz ama, Tfu:kçe anlamı ile okumanın tekniğini geliştirmemişiz. Kur'an'ı. aniayarak okumanın yöntemlerinin geliştirilmesine ihtiyacımız var~ır. · '

Burada, geçen yli karşılaştığim bir gencin durumunu örnek olarak anlat­·mak istiyorum: Aslınd~ örnekler çoktur, herkes kendi hayatından ve çevresin-den böyle örnekler .bulab~. · ·

Yurtdışı'na misafir işçi olarak gitmiş, fakat artıl,t oraya yerleşmiş, oı:alı ol­muş ins~nlarımızın hayatından gelme bir örnektir şimdi anlatacağım. O ya~ bancı ülkelerde doğmuş veya küçük yaşta ailesinin yanına giderek orada oku-

. yup yetişmiş olan gençlıar, ailelerininkinden çok·farklı ilişkiler iÇin.dedirler. Onların algıları da duyguları da değişikqr; Böyle ülkelerden birinden, bir grup. üniversiteli genç Türkiye'ye gelmişlerdi. Bir günlük kültürel bir toplantıya ka­tılacaklar, Mevlana'yı anma töreru. için·Konya'ya gidecekler, başka bazı gürüle­cek yerleri görec~klerdi. Toplantıda benim de bir konuşmam vardı. Bana bran­şım doğrultusunda, sev~ .ve maneviyatla ilgili bir kçmu uygun görülmüştü. Toplantının sonunda, gençlerle daha y~kinen konuşma i~anlarımız oldu. Daha doğrusu onlar, bu imkanlan yaratmaya çalıştılar. Soracakları o kadar çok soru vardı ki! Onların, özellikle içlerinden birinin heyecanını hiç unutmu­yorum. Genç diyor ki: 'Ben razıyım, yarın .aı:,kadaşlarımla Konya'ya gitmeye­yim, burada kalıp sorularınun cevaplarını öğrene~. Çünkü ben iki yıldır bu ~o~ar yüzünden tahsilime devam edemiyorum'. .

. Gencin en önemli sorusu, daha doğrusu, sorulanna sebep olan sorunu şu . idi: Kendisi o yabancı ülkede liseyi bitirmiş, Yabancı Diller YüksekOkulu'na girmiş. Bizdeki İngiliz Filolojisinde olduğu gibi, İngilizce üzerine dersler alı­yormuş. Hocalardan·birisi demiş ki: 'Eğer. İngilizce'yi kolaylıkla ve güzel bU: şe7 ·kilde öğrenmek istiyorsanız, İnci,l'i okuyun. İncil'in 'İngilizcesi çok güzeldir'. Bu sözler gençte şok etkisi ya·pmış, 'Ben daha Kur'an'ı Türkçesi ile okumamıştım ki İn~il'i nasıl ~kurdum!' ~yord~. . ·

Genç gerçi küçükken Kur'an kursüna gitmiş, Kur'an okumayı öğrenmiş, .fakat 'Ben bunu eli(, be, te, se diye öğrendim, anlamını öğrenmedim ki!' di­yordu. 'Ne yapabilirim?'diye düşünmüş; önce bir Kur'an meali Sııp okumaya, sonra ~a İncil'i okumaya karar vermiş. Meali almış, başlamış okumaya. ·Fatiha Sılresi'nin Türkçesini okumuş, Bakara Sılresi'nin Türkçesine geçmiş, yedinci ayete'gelmiş, orada takılmış, bir ayetileri gidememiş. Ayette, Allah'tan indiri- · lime ue'Ahiret'e inanmayanlar hakkında deniliyor ki: 'İnkar edenlere ·gelin~e, onları uyarsan da uyarınasan da onlar için birdir, onlar i~anma'Zlar. Allah on­lann kalpleı:ini ve kulaklap.nı mühürlemiş tir, gözlerine de perde. indirmiştir. Onlar için büyük azap vardır'. (Bakara/6-7)

Genç o zamana kadar ki sevgiye dayalı All'ah tasavvuru ile, böylesine ~or-. kutucu .PJlah tasvirini bağdaşbramamış. Diyordu Jci: 'Ben anlamıyorum, nasıl olur da yüce Allah, kendi yarattığı insaniann kalplerini ve kulaklarını mühür­ler, gözlerine perd~ler indirir; onlar için, pişmaniık yollarını kapatır da büyük

. bir azap hazırlar?' Bir yand.an da içine düştüğü durum kendisini korkutuyor­muş. ·Dinden çıkmaktan, kafir olmaktan, böyle bii- durumda İncil'i okumaktan koı:kuyormuş, danıştığı kimsel~r'den kendisini doyuracak cevapfar alamamış,

I. Kur'an Sempozyumu ·

sorununu çözemediği için Kur'an'ı okumaya devam edememiŞ, Kur'an'ı okuya­madığı için, İncil'i okuyamamış; İncil'i okuyamayiıica, okuluna devam edeme­miş ... İki senedir böyle yaşıyormuş. Bu ne kadar değerli bir duygudur ve nasıl da boşa gitmektedir!

Gençler çok hassastırlar ve idealisttir ler. Büyükle'r için · artık soğumuş olan konular onlar için pek sıcaktır. Büyüklerin peşini . bırakmış olduğu konular, 9nlar .için asla peşi bıralolani;ızdır . .

Şunu söylemek i~tiyo:rum . . Bin yıldan beri Kur'an okumayı, sadece Arapçası· ile yüzünden okumak ol~ak amaçladık ve bu amacı gerçekleştfrece;k teknikler geliştirdik, başarılı ·da olduk. En küçük yaşta·n erişki.n yaşa kadar, her seviyeden insanımıza, Kiır'an'ı yüzünden okuyabilme imkanlan hazırladık · Yanına eklediğimiz, küçük ilmihal.bilgileri, insanımıza yüzyıllar boyunca yetti veya yeter göründü. Fakat artık yetmiyor. Btrgün Türkçe Kur'an mealierimiz çoktur. Fakat mealierin bulunması da yetmemektedir. O mealieri 'okuma ve aı:ıl~a y~ntemlerini de gelişti.imemii gereklidir; geliştirelim ki doğrudan doğ­ruya Kur'an'ı okuyarak, yüce Allah'ın kendisine neler söylemiş olduğunu öğ­renmek isteyen mü'minler, bu.v~ benzeri örneklerde görülebileceği üzere, daha başlangıçta, oelli. ayetlerde takılıp ka,lması~ar. . .

Gencin İncil okumaktan korkması ile ilgili ol~ak şunları söylemek istiyo­rum ki bugün mü'minlerin din öğrenimi alanındaki ihtiyaçları genişlemiştir.

' Onların, çevremizde ve düriyada yaşayan diğer dinleri ve· onlar karşısında na-sıl bir tavır alınacağını da öğrenmeleri g~reklidir. Yakın zamana kad·ar insanlar öğrenimlerini, çevrelerinde görerek, birlikte yaşamakla ve taklidle tamamla­yabiliyorlardı. İçinde yaşanılan dünya parçası çok küçük, asıl dünya ise düşü­nülemeyecek kadar bi.j.yüktü. Bugün ise durum değişti. İletişim~ ulaşım, bilgi

. akışı, dünya yüzündeki insanları, birbirlerinden kolayca haber alır hale getirdi. S.esleri ve görüntüleri ile birlikte bu haberler, insanların ayaklarına · kadar geldi, evlerinin içine kadar girdi. Bı.i d tıruma küreselleşme, · dünyanın küçülmesi deniyor. Evet, bu açıdan bakılınca dünya küçüldü ama bir başka açıdan bakınca, insanın küçük dünyası bü)riidükçe büyüdü. ..

İnsanlar artık çoğulcu bir hayat yaşıyorlar; y~ farklı kültürlerle, onları · etkileyerek ve onlar~an etkilenerek yaşıyorlar. Dilleri, dinleri·, ırkları ile .fa.rklı

·_kültürlerdeiı insanların, koıpşuluk ilişkisi içinde yaşamaları. eskiden de vardı. Türk halkı, farklı kültürlerden komşularla birarada yaşama tecrübe~ine sa­hiptir. Fakat çağİmızdaki durum farklıdır, Artık insanlar kapalı değil, açık top­lumlar halinde yaşıyorlar. Herkesin kendi cepıaati içinde sorunlai"lnı çöZIIiesi mümkün olmuyor. Herkes herkese daha çok bağı~dır. Birbirimiz hakkında, eskiden olduğundan daha fazla bilgi sahibi olmamız gerekiyor. Bu bilgilere uy- · gun davranışlar geliştirmemiz de gerekiyor. Ancak kişi~erin, başkaları hak- . kında bilgi sahibi ·almadan önce, kendileri hakkında bilgi sahibi ol,maları ge­reklidir; özellikle de başkalarının dini hakkında bilgi sahibi olmadan önce, kendi dinleri hakkında bilgi sahibi olmaları şarttı:r.· Benim ileri sürdüğüm tez işte burada ortaya çıkmiŞ bulunuyor: Kur'an 'ı Kur'an yBntemi ile öğrenip (jğ­retriıek; yani onu Yüce Allıili'ın hikmetinin yolu ve üslubu ile aıılayarak oku-mak ve akutmak ·

Kur'an'ın Anlatım Teknikleri Üzerine 85

heri sürdüğüm tez, Kur'an'ın her zaman ve her yerde Türkçesi ile okun­ması, Arapça Kur'an'ın süs unsuru olarak raflara kaldırılması, duvarlara asıl­ması değildir. Kaldı ki bugünkü durum zaten budur. Ben istiyorum ki en azın­dan şimdilik, bir başlangıç olarak, Kur'an, Arapçası ile okunurken, ondan bir bölümü Türkçe anlamı ile okunsun ve bu okuyuş sırasında, Kur'an'da;lci an­latma yöntemleri, edebi teknikler, kıssalar, tekrarlar hakkında bilgi verilsin. Öyle ki kişi daha sonra onu yalnız başına okum!lya devam edebilsin. ·

Deneme olarak'bazı cfu:nilerimizde, bu yönteinlerle Kur'an okuma saatleri düzenlenebilir. Özellikle Ramazan aylarında, Kur'an'ı Arapça orjinali ile oku­manın yanısıra, aniayarak ve anlatirak okuma çalışmaları başlatılmalıdır. Şüphesi bunun için gereken· .en önemli hazırlık, ·mevcut meallerin .bu amaca yönelik olarak yeniden düzehlenmesidir.

. -İmam Hatip Liseleri ve İlahiyat Fakülteleri için, böyle sembolik bir oku­

mayla asla yetinilemez, yetinilmemelidir. Dini öğretmenin öğretildiği bu ku- . rumlarda, tahsil süresince,. Kur'an'ın bütününün, anlatım yöntemleri ile. bir-

" likte, anlaşılarak okunup bi tirilmesi ve bu yöntemlerle Kur'an'ın nasıl öğretile-ceğinin öğretilmesi mutlaka programa alınmalıdır. Bu bir program geliştirme faaliyetidir. Yardım Allah'tan gelecektir. ·

• 1 ı •

Otur~ Başkanı Prof. Dr. Mehmed· Said HATİBOGL'Q: .

Çok teşekkürler Sayın Beyza ·Hanım! Gerçekten de dinimizin menbaı olan kitabımızı hakkıyla aniayabilme meselesi asırlardan beri sadece gayr-ı Arapların değil, kapların bile meselesi olmuştur: Hicri II. asrın büyük alim­lerinden birinin (Fudayl b. İyaz) bir ifadesini şimdi ·bana tedru ettirdiler, sağol­sunlar. Diyor ki: 'Kur'an-ı Kerim aniaşılmak üzere gönderilmiştir. Fakat biz müslümanlar Kur'an'ın kıraatını ibadet haline getirdik'. Kur'an'ın kıraatini ibadet haline getirirseniz, şekliyatçılıktan öteye gitıiıemiş bir İslam anlayışı or­taya çıkar. Bu bakımdan Kur'~n'ın dilini anlama iktidarında ola~ müslüman Arap kardeşlerimizin 'bile bu duruma: düşmüş olmaları· bu Kur'an'ı anlamanın yamnda başka hususlann da birlikte geieceğini bize hatırlatıyor. O da şuıırlu olarak, bilerek ve bir kültürel dayanağa, kültürel seviyeye dayandırarak Kiır'an'ı Keri~'i okumaktır ki bu kültür seviyesine erişmeden Kur'an'ı anla­mak da onun yolundan gitmek de mümkün olmuyor.' İşte Bilgi Vakfı'mız olsun, başka vakıflarımız olsun, inşaallah Türkiye'niizde bu . .işi gerç·ekleştirirlerse İslam ümmetiıle de bir uyarıcı, örnek olma müjdesini verirler. . . . .