Innovation Accelerator Innovation...Op 2 november organiseerde Stevin Technology Consultants de Innovation Accelerator. Samen met alle Samen met alle partijen die een rol gaan spelen

Innovation AcceleratorStedelijk elektrisch busvervoer

#STEVINNOVATIONhttp://innovation.stevin.comUitwerking en achtergrond informatie visual

Innovation Accelerator: Stedelijk elektrisch busvervoer


Er worden 5 voornaamste onzekerheden gezien

om tot elektrisch busvervoer te komen in 2025

Bron: Innovation Accelerator, Stevin analyse

De vijf voornaamste onzekerheden:

Regiehouder-

schap

Concessie-

duur

Laad-

strategie

Eigendom

laadinfra

Type dienst-

verlening


De belangrijkste stakeholders in de transitie

hebben verschillende belangen en uitdagingen

Vervoerregio

Gemeente/Provincie

Laadinfra partij

Bus OEM

Netbeheerder

Vervoerder

Beleidsmaker


De conclusies uit de Innovation Accelerator zijn:

Laadstrategie – Zonder intensieve samenwerking tussen de deelnemers ontstaat geen laadstrategie en blijft onduidelijk wie eigenaar van de laadinfra moet zijn. Hierdoor worden de

ambities 2025 steeds moeilijker te realiseren.

Concessie – De huidige concessies sluiten nog onvoldoende aan op ontwikkelingen rondom Zero Emission busvervoer, waardoor invloed en kennis van belanghebbenden niet benut

worden.

Regiehouder – De beleidsmakers moeten regiehouder van de transitie worden om overkoepelende besluiten te nemen. Dit is tempo-bepalend voor de transitie.

Netwerk – Om tot de maatschappelijk optimale oplossing te komen is de kennis van de netbeheerder cruciaal.


De acties die we moeten ondernemen:

Laadstrategie – Beleidsmakers, netbeheerder en vervoerder stellen per stad op welke laadstrategie het beste bij de stad van de toekomst past, tegen de laagst maatschappelijke

kosten.

Concessie – De vervoerregio’s passen de huidige aanbestedingen aan naar functionele aanbestedingen, om ruimte te laten voor innovatie, samenwerking en technologische

ontwikkelingen.

Regiehouder – Samen vullen we in hoe de rol van beleidsmaker als regiehouder in de transitie er uit ziet..

Netwerk – De beleidsmakers moeten de eigenaar van de benodigde laadinfrastructuur beleggen bij de partij die optimaal gebruikt maakt van de mogelijkheden.


Opstellen masterplan voor de laadstrategie van de

stad van de toekomst

• Stevin ondersteunt de gemeente en vervoerregio met

het ontwikkelen van een masterplan in samenwerking

met de netbeheerder en vervoerders.

• Samen bepalen wat de optimale laadstrategie is tegen

minimale maatschappelijke kosten.

Vervoerregio

Gemeente/Provincie

Netbeheerder

Vervoerder

Openbare ruimte

Vervoersstromen

Netcapaciteit

Trends & ontwikkelingen

Wegennet


Functioneel aanbesteden van de concessie met

ruimte voor innovatie

• Stevin adviseert in het opstellen van een

toekomstbestendige aanbesteding

• Systems Engineering biedt ruimte voor

innovatie en flexibele interpretatie van de

concessie.

• Wij begeleiden de stakeholderanalyse,

klanteis gesprekken, functionele analyse en

systeemspecificatie.

Bron: Stevin V-model Systems Engineering


Eigenaarschap van de laadinfra beleggen bij partij

die optimaal gebruik maakt van mogelijkheden

• Stevin helpt de gemeente en vervoerregio hoe het eigenaarschap

belegd moet worden

• Wij onderzoeken de mogelijke scenario’s en adviseren op basis

van:

– Multimodaal gebruik van laadinfrastructuur

– Optimaal gebruik van bestaande energie infrastructuur

– Mogelijkheden tot smart grids

– Effectieve smart charging strategie

– …

• Samen kiezen we de constructie die zorgt voor bruikbare

technologische toepassingen tegen minimale maatschappelijke

kosten.


In beheer nemen van elektrische bus en laadinfra

• Nieuwe assets zorgen voor veranderingen in

techniek en organisatie bij vervoerders.

• Stevin bereidt uw organisatie voor op het

beheer van de elektrische bus en

laadinfrastructuur.

• Samen met de technisch specialisten,

leveranciers en aannemers zorgt Stevin voor

de juiste invulling van de volledige Plan Do

Check Act cyclus van de asset. Technische

invulling en het gereed maken van de

organisatie.

Bron: Stevin way of working in beheer name


Stevin Technology Consultants

Betekenis geven aan

nieuwe

ontwikkelingen

Smart grids

Vrijheid om je te ontwikkelen

tot wie je bent

Stevige

Stevinner

Fun to work

(with)

Successen én

teleurstellingen vieren

Blijvende impact voor de

klant

Stakeholder

onderzoek

Verbinding en

oprechte

interesse

Klanten connecten aan

klanten

Oplossingen die het verschil

maken

Conditiemeter

Stevin ontwikkelt technisch talent om prestaties van de publieke infrastructuur toekomstbestendig te verbeteren

Appendix


IntroductieOp 2 november organiseerde Stevin Technology Consultants de Innovation Accelerator. Samen met alle

partijen die een rol gaan spelen in de transitie naar elektrisch openbaar busvervoer, werd tijdens deze dag

naar oplossingen gezocht om deze transitie in alle grote steden in Nederland te realiseren.

Het tijdsbestek waarin deze transitie plaats moet vinden is echter kort; binnen 10 jaar moeten type

technologie, ruimtelijke vraagstukken, beleid, kosten- en batenverdeling maar ook onze infrastructuur hierop

zijn aangepast. Alleen acteren werkt niet. Deze uitdaging vraagt om samenwerking en het over de grenzen

van de eigen organisaties heen kijken.

Een uitdaging die integraal benaderd moet worden, verschillende partijen die moeten samenwerken en een

naderende deadline: drie ingrediënten die bij uitstek vragen om een pressure cooker. De Innovation

Accelerator is uitgevoerd volgens dit format. Diverse deelnemers kwamen in kort tijdsbestek en onder druk tot

een oplossing van de stedelijk elektrische bus uitdaging.

Dit document bevat de uitwerking van de Innovation Accelerator en kan gebruikt worden voor meer

achtergrond informatie naast de visuele uitwerking.


Inhoudsopgave

• Discussie & aanbevelingen

• Appendix: uitwerking Innovation Accelerator

– Aanleiding

– Trends en ontwikkelingen

– Rollen en verantwoordelijkheden

– Onzekerheden


Sinds 2012 zijn al meerdere bestuursakkoorden

ondertekend voor Zero Emissie busvervoer

Samenvattend zeggen al deze akkoorden:

12025: zijn alle nieuwe bussen vrij van schadelijke

uitlaatgassen

2030: alle bussen vrij van schadelijke

uitlaatgassen

Alle benodigde energie voor vervoer zo veel

mogelijk duurzaam opgewekt3

2


Om deze doelstellingen te behalen dienen er nog

grote stappen gemaakt te worden

Bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2016/10/17/de-schone-bus-komt-er-aan-4858046-a1527010

• Bij alle vervoerders is nog een

laag aandeel elektrische bussen

te zien

• Bij de stedelijke vervoerders zijn

er zelfs in 2017 geen elektrische

bussen toegevoegd

• Om de gehele vloot in 2030 vrij

van schadelijke uitlaatgassen te

krijgen, zijn nog grote stappen

nodig


Aflopende concessies in de aankomende jaren

geven een kans om de doelstellingen te halen

http://wiki.ovinnederland.nl/wiki/Concessietabel

Amsterdam, Utrecht Rotterdam en Den Haag hebben allemaal te maken met aflopende concessies binnen drie jaar.

Zij zullen met een plan moeten komen om naar Zero Emissie in 2025 te komen.

http://wiki.ovinnederland.nl/wiki/Concessietabel


Stevin heeft daarom besloten een Innovation

Accelerator te organiseren

De deelnemende organisaties van donderdag 2 december waren:


Het doel van de Innovation Accelerator was

eenduidig

Beantwoorden van de vraag:

‘Hoe komen we tot een ideale samenwerking

om de transitie te maken naar stedelijk

elektrisch (bus-)vervoer in 2025?’


Deze vraag werd beantwoord in 3 rondes

1. Vision Cover Story

Hoe ziet het elektrische

busmagazine van 2050 eruit?

3. Scenario analyse

Wat zijn de grootste onzekerheden

met de hoogste impact?

Welke scenario’s volgen hieruit?

2. Brainwriting

Welke rol pak jij tijdens deze

transitie?

Welke rol zou je buurman moeten

pakken?

Trends & Ontwikkelingen Rollen & Verantwoordelijkheden Onzekerheden


Inhoudsopgave



– Aanleiding



– Onzekerheden


In 2050 zijn er 6 trends die impact hebben op de

stedelijke ontwikkeling en elektrische mobiliteit

Bron: Innovation Accelerator

Overschot lokale duurzame energieIn 2050 wordt decentraal energie opgewekt uit

duurzame bronnen. De energiebehoefte wordt

hiermee ruimschoots ingevuld.

Verstedelijking en toename mobiliteitIn 2050 zal 60% van alle Nederlanders in de

stad wonen. Steden worden groter, waardoor

de mobiliteits-wens gegroeid is.

Reizen wordt meer dan verplaatsenTijd van transport wordt geminimaliseerd of

effectiever benut. Comfort, mogelijkheid tot

werken en sneller reizen zijn speerpunten.

Ondergronds en door de luchtIn de lucht komt er meer transport van mensen

en goederen. Ondergronds een toename van

transport van mensen en voertuigen.

Voertuigen rijden autonoomBesturen van voertuigen is verleden tijd. Dit

draagt bij aan veiligheid, effectiviteit en

efficiëntie van vervoer.

Mobility as a Service door inzichtenDigitalisering zorgt voor inzichten in behoefte

aan mobiliteit. De dienstregeling is verleden tijd

en MaaS is de standaard.


Inhoudsopgave



– Aanleiding



– Onzekerheden


De belangrijkste stakeholders in de transitie

hebben verschillende belangen en uitdagingen

Vervoerregio

Gemeente/Provincie

Laadinfra partij

Bus OEM

Netbeheerder

Vervoerder

Beleidsmaker


Beleidsmakers zien zichzelf als aanjager, terwijl

andere partijen ze als eigenaar en regiehouder zien


Rol volgens andere partijen

• Hebben van eigendom over

laadinfrastructuren

• Houden van regie over realisatie

• Aanwijzen laadlocaties n.a.v. analyse

• Maken keuzes voor laadprotocollen

• Stimuleren van samenwerking en

innovatie

Rol volgens beleidsmakers

• Aanjagen van zero-emissie mobiliteit

• Verbinden van de verschillende

partijen

• Delen van kennis, zowel intern als

extern

• Scheppen van kaders voor

beschikbare ruimte

Beleidsmakers

• De beleidsmakers zijn gemeenten, provincies en vervoerregio’s

• Deze partijen vertegenwoordigen en waarborgen het politieke belang binnen het systeem

• Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor het ruimtelijk gebruik en ordening van de regio

Observaties

• Beide visies zien een sturende

rol weggelegd voor beleids-

makers

• Andere partijen verwachten een

rol als regiehouder, terwijl

beleidsmakers zichzelf als

aanjager zien


De vervoerders moeten eigenaarschap nemen van

het systeem met een toekomstgerichte visie



• Ontwikkelen van toekomst visie

• Uitvoeren van testen op het systeem

• Komen tot standaarden

• Delen van kennis

• Multimodaal exploiteren op maat

Rol volgens vervoerders

• Bedenken en uitvoeren innovaties

• Realiseren van de exploitatie en

uitvoeren van de concessie

• Schetsen van reëel pad van invoering

• Organiseren smart grids

• Delen van infrastructuur

Vervoerders

• De vervoerders zijn de houders van de regionale consessies voor vervoer

• Dit vervoer wordt uitgevoerd d.m.v. trams, metro en bussen

• Onder de vervoerders vallen zowel regionale als meer commerciële partijen

Observaties

• Beide kanten voorzien een rol

met veel eigenaarschap

• Vanuit de andere partijen wordt

een toekomstgerichte visie

verlangd


Netbeheerders realiseren transport en geven

advies, terwijl anderen een bepalende rol wensen



• Ondersteunen van transitie naar

zelfvoorzienende energie

• Mede bepalen van laadlocaties

• Creëren duidelijke visie voor de

toekomst

Rol volgens netbeheerders

• Tijdig aansluiten van partijen

• Transporteren van elektriciteit naar

laadinfrastructuur

• Geven van advies over

maatschappelijk gunstige oplossing

• Adviseren van gemeenten over

ligging infra

Netbeheerders

• Verantwoordelijke partijen voor het transport van elektriciteit en gas binnen Nederland

• Deze partijen hebben plicht tot aansluiting voor gas en elektriciteit

• Worden streng gereguleerd vanuit de ACM, vanwege hun natuurlijke monopolyen

Observaties

• Volgens beide visies moeten

netbeheerders voldoen aan hun

kerntaken

• Netbeheerders beogen een

adviserende rol, terwijl andere

partijen een meer bepalende rol

voor hen zien weggelegd


De laadinfra-partijen moeten bewegen van eigen

oplossingen naar standaardisatie



• Standaardiseren van oplossingen

• Geven van proactief inzicht in opties

en business case

• Delen van kennis met andere partijen

• Ontwikkelen van smart charge

technieken

Rol volgens laadinfra partijen

• Testen, ontwikkelen en plaatsen van

laadinfra

• Gebruiken van bestaande assets op

een slimme manier

• Inzetten ervaringen uit andere

mobiliteitsoplossingen

Laadinfra partijen

• De laadinfra partijen realiseren en onderhouden de infrastructuur voor het laden van voertuigen

• De markt van laadinfra is nog sterk gefragmenteerd en bevat vele verschillende partijen

• Op dit moment is de laadinfra een onderdeel van de concessies van vervoerders

Observaties

• Er wordt voor de laadinfra

partijen een sterke technische

rol gezien

• Waar laadinfra partijen zich

lijken te richten op individuele

oplossingen, verwachten andere

partijen een standaardisatieslag


Bus OEM’s kunnen zich meer richten op vervoer

as a service in plaats van productie van bussen



• Inzetten van laadinfra in openbare

ruimte

• Inzetten op “the last mile”

• Samen werken met andere partijen

voor integrale oplossingen

• Delen van kennis

Rol volgens bus OEM’s

• Leveren van emissievrij systeem

• Managen risico van de transitie

• Opstellen generieke laadprotocollen

• Ontwikkelen van diensten

Bus OEM’s

• De bus OEM’s zijn de partijen die de bussen produceren

• Bussen worden bij de bus OEM’s besteld door de vervoerders

• Naast elektrische bussen worden meestal ook bussen voor fossiele brandstof gemaakt

Observaties

• De bus OEM’s richten zich nog

voornamelijk op het individueel

produceren van bussen

• Andere partijen verwachten

samenwerking tot vervoer as a

service oplossingen


Inhoudsopgave



– Aanleiding



– Onzekerheden


Er worden 5 voornaamste onzekerheden gezien

om tot elektrisch busvervoer te komen in 2025


De vijf voornaamste onzekerheden:

Regiehouder-

schap

Concessie-

duur

Laad-

strategie

Eigendom

laadinfra

Type dienst-

verlening


De regiehouderschap zal naar verwachting bij de

vervoerregio’s komen te liggen


Beschrijving

• Alle partijen vinden momenteel dat het onduidelijk is wie de regie heeft in de transitie

naar elektrisch busvervoer.

Oplossingsrichtingen

• Alle betrokken partijen zien de vervoerregio’s als regievoerder.

• De rol van de vervoerregio verschuift hiermee van aanjager naar bepaler

Onzekerheid

• Hoe ziet de rol van een overheidspartij als regiehouder er uit?

• Wanneer is de rol van een overheidspartij als regiehouder gerechtvaardigd?

Regiehouder-

schap


De dienstverlening zal verschuiven naar maatwerk


Beschrijving

• Alle partijen zien dat de inrichting van de dienstregeling een hoge mate van invloed

heeft op de te kiezen oplossing voor de introductie van elektrisch busvervoer.


• Alle betrokken partijen erkennen dat maatwerk de nieuwe standaard in het OV

landschap wordt.

• Alle partijen geven aan dat hier in de concessie rekening mee gehouden moet

worden.

Onzekerheid

• Hoe verwerken we maatwerk in de concessies van de toekomst?

Type dienst-

verlening


De voorkeur gaat uit naar een concessieduur die

aansluit bij de specifieke afschrijvingstermijnen


Beschrijving

• Alle partijen zien dat de concessieduur niet langer gebaseerd moet zijn op de

afschrijftermijn van dieselbussen.


• De concessieduur moet rekening houden met de investering van laadinfrastructuur

• De concessie voor laadinfra en busvervoer kunnen los van elkaar in de markt worden

gezet door de regiehouder

Onzekerheid

• Wie bepaalt (regiehouder) of de concessie voor laadinfra en busvervoer afzonderlijk

in de markt komen?

• Hoelang duurt de concessie voor busvervoer idealiter, en hoe lang voor laadinfra?

Concessie-

duur


Het is nog onduidelijk wie de eigenaar van de

laadinfra zou moeten zijn


Beschrijving

• De laadinfrastructuur moet nog gerealiseerd worden. Het is nog niet duidelijk wie de

investerings- en onderhoudskosten die hiermee gepaard gaan voor zijn rekening

neemt, en aan welke partij de baten toebehoren.


• De laadinfrastructuur kan eigendom van de overheid zijn

• De laadinfrastructuur kan eigendom van de concessienemer zijn

(vervoerder of andere partij)

Onzekerheid

• Welke partij zou idealiter eigenaar van de laadinfrastructuur zijn?

• Welke voor- en nadelen gaan hiermee gepaard?

Eigendom

laadinfra


De optimale laadstrategie voor elektrisch

busvervoer is nu nog niet inzichtelijk


Beschrijving

• De actieradius van de accu’s is momenteel nog niet toereikend om depotladen buiten

de stadscentra als laadstrategie te gebruiken. Hierdoor moeten in de stadscentra

laadpunten komen om dezelfde reizigersstromen te kunnen blijven vervoeren.


• De gemeente (waar mag je laden), netbeheerder (waar kun je laden) en vervoerder

(waar wil je laden) moeten aan tafel om een laadinfra-masterplan per stad te

ontwikkelen.

Onzekerheid

• Wat gaat de actieradius over 10 jaar zijn?

• Hoe zorgen we ervoor dat de investeringen niet vervroegd afgeschreven moeten

worden?

Laad-

strategie

Documents

Innovation Accelerator Innovation...Op 2 november organiseerde Stevin Technology Consultants de Innovation Accelerator. Samen met alle Samen met alle partijen die een rol gaan spelen