Upload
lookus-scientific
View
237
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
tatd,sunum
Citation preview
EVSİZ HASTAYA YAKLA�IM
Dr. Murat AYDIN
Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi
Acil Tıp Anabilim Dalı
IV. Acil Tıp Asistan Sempozyumu, 20 Haziran 2009-İzmir
Halk içinde muteber bir nesne yok
devlet gibi; olmaya devlet cihanda bir
nefes sıhhat gibi
Kanuni Sultan Süleyman Han
EVSİZLİK = DÜNYA ÇAPINDA BİR PROBLEM
Evsizlik
Sağlığı bozan, mortaliteyi arttıran ve ömrü kısaltan bağımsız bir risk faktörüdür.
Evsizlik, 1980'li yılların başından bu yana yükselişte olan sosyal bir sorundur.
�Gelir dağılımındaki adaletsizlik
�Yoksulluk
�Hızlı kentleşme�Doğal afetlerin bir sonucu olarak
ortaya çıkmaktadır.
ABD’de 800000 insan/gün 200000çocuk/gün bulunmaktadır (1).
EVSİZ ?Evsiz
�Geceyi geçirebileceği sabit bir yeri olmayan
�Barınaklar, toplum sağlığı merkezleri ve açık alanlar gibi geçici yerleri kullanan
EVSİZLİK MULTİFAKTÖRYEL
BİR PROBLEMDİR!
� Yoksulluk
� Genel ve halk sağlığıhizmetlerinin yetersizliği
� Kazalar
� Ödenmeyen ücretler
� Alkol – ilaç – kokain - eroin gibi madde bağımlılığı
� Sosyal planların yetersizliği
� Beklenmeyen hastalıklar
� Doğal afetler
� Depresyon – bipolar bozukluklar – şizofreni gibi mental hastalıklar
� Aile içi şiddet
BİR EVSİZİN PORTRESİ
Evsizlerin özellikleri� Beslenme, barınma için fazla enerji sarf ederler
� Sağlık algılamaları bozulmuştur
� Düzenli kontrol altında değildirler
� Hayatlarını idame ettirebilmek ve sağlık giderleri için gerekli parayı kazanabilecekleri bir işleri yoktur
� Mahremiyetleri yoktur
� Korku içinde yaşarlar
� Kendilerini güvende hissetmezler
� Çoğu emosyonel stres altında ilaç ve alkol bağımlısıhale gelir
� Kendilerini dışlanmış olarak görürler
� Sağlık çalışanlarının şefkatsiz olduğuna inanırlar
KİMSESİZ HASTALAR
VE
ACİL SERVİS
Acil Servis�Tüm talepleri karşılayabilir� 7 gün 24 saat hizmet verir�Genel populasyona göre yaklaşık 4 kat daha
fazla kullanılmaktadır (2)
� Los Angeles’ta evsizlerin % 57’si bir sağlık hizmeti alabildiği;
% 23 kadarının acil servisten yararlandığı tespit edilmiştir (3)
Acil Servise Başvuruda Karşılaşılan Problemler� Kimlik tespiti güçlüğü
� Sosyal güvence yokluğu
� Tıbbi ve hukuki sorumluluğu paylaşacak yakınlarının yokluğu
� Ekonomik durumun yetersizliği
� Genel sağlık durumları ve hijyen koşulları nedeniyle kabuldeki isteksizlik
� Tam bir mahrumiyet yaşamaktadırlar
Acil Servise Başvuru Nedenleri
� Enfeksiyon
� Diyabet ve komplikasyonları
� Hipertansiyon ve komplikasyonları
� KVS hastalıkları
� Nöropsikiyatrik hastalıklar
� Anemi
� İlaç-madde kullanımı ve onunla ilişkili durumlar
� Yanıklar
� Darp, tecavüz, istismar ve diğer travmalar
� Kronik Akciğer hastalıkları
� Kanser
� Malnütrisyon
Enfeksiyon:
�Fiziksel bozulma, travma, yetersiz beslenme, hijyenin olmaması
�Hapşırık, öksürük, uygun olarak temizlenmemiş yiyecek kapları veya kişisel eşyaların ortak kullanımı
�Uygun olmayan kişisel hijyen (nadir banyo, saçfırçası ve saç, yıkanmamış elbise, kirli yatak)
Enfeksiyon:
�Solunum yolu ile bulaşan virüsler, uyuz, bit
�Tüberküloz basili
�HIV
�HBV, HCV
�Tüberküloz (Tbc) ve HIV major klinik bozukluklar
Tbc
�Aktif tüberkülozun tedavisi zordur ve yakın takip gerektirir
�Tedavide başarılı olunamazsa hava yoluyla diğer kişilere yayılır ve ilaçlara dirençli hale gelir
� DOT ( directly observed theraphy )uygulaması bu hasta grubunda başarılı olabilir.
HIV�Seksüel yolla ve intravenöz ilaç kullanımı ile
yayılmaktadır �Homoseksüellik önemli bir risk faktörüdür�Hastalığın bulaşma yolları ve korunma
önlemleri hakkında evsizlerin eğitimi önemlidir� İmmün yetersizlik nedeniyle ortaya çıkan
fırsatçı enfeksiyonlar morbidite ve mortaliteyi arttırmaktadır
Diyabet ve komplikasyonları� Uygun bir diyet� Düzenli insülin enjeksiyonu veya oral antidiyabetikler� Kan şekeri düzeyinin düzenli olarak takip edilmesi
� Diyabetik koma,� vasküler komplikasyonlar,� inme,
� kronik böbrek hastalığı, � bacak amputasyonu, � körlük ve mortalite açısından yüksek risklidirler.
İlaç-madde kullanımı ve onunla ilişkili durumlar� Hepatit B/C, HIV,
� Derin ven trombozu,
� Pulmoner embolizm,
� Septisemi,
� Ensefalit,
� Endokardit,
� Selülit ve apse
Huzur benim deseydin, vallahi düşünmezdim eyyy ÖLÜM!
Aşık Sefai
Mortalite�Mortalite oranı genel populasyona
göre 3.5 kat yüksek olarak
bulunmuştur (4)
�Ortalama ölüm yaşları 44 olarak
bulunmuştur (5)
Acil Servise Kabul SonrasıKarşılaşılan Problemler� Evsizler yardıma ihtiyacı olduğu zaman; genellikle tipik olarak
hastadırlar
� Hospitalizasyon oranları, yoğun bakım ihtiyaçları ve mortalite oranları yüksektir
� Kendi görüşleri genellikle atlanmaktadır
� Tıbbi ihtiyacı karşılanmakla beraber sosyal ihtiyaçlarıçoğunlukla göz ardı edilmektedir
� Acil serviste açlık çekmektedirler
� Bir kısmı acil servisin soğuk ortamında bırakılmaktadır
� Uygun ve temiz giyecek bulamamaktadırlar
Taburculuk Problemleri�Taburcu etmekte güçlükler var�Yaşları 18-60 arasında olan hastaları sosyal
yardım kuruluşları kabul etmemektedir�Hastane yöneticileri, kimsesiz hastaları
yakınlarına ulaşarak ya da valilikten yardım isteyerek taburcu etmeye çalışmaktadırlar
�Boş yere yatak işgal etmektedirler ve başka bir hastanın yatarak tedavi almasına engel olmaktadırlar
Sosyal yardım kuruluşları�Böyle bir hastanın Çocuk Esirgeme Kurumu
tarafından kabul edilmesi için 18 yaşından küçük olması gerekiyor, Darülaceze tarafından kabul edilmesi için de 60 yaşının üstünde olması gerekiyor
�Arada kalan hastalar için şu anda kabul edilecekleri herhangi bir sığınma evi de bulunmamaktadır
Yabancı Uyruklular�Son zamanlarda yabancı uyruklu kimsesiz
hastalarda bir artış yaşanmaktadır.
�Yabancı uyruklu kimsesiz hastaların taburcu edilmesi biraz daha kolay olabilmektedir
�Yabancı uyruklu hastaların taburculuk problemleri; tedavilerinin ardından emniyet müdürlüğü yetkililerine yada kendi büyükelçilik/konsolosluk görevlilerine bildirerek çözülebilmektedir
Ne yapmalı?� Önyargılı tutumlar değiştirilmeli� Tüm bireylerin temel sağlık hizmetlerinden eşit bir şekilde yararlanması ilkesini her zaman hatırlanmalı
� Onları dinlemeli� İşbirliği için destekleyici önlemler alınmalı� Onları kendi hayatları üzerinde uzman olarak görmeli� Onlar için bir şey yapmak yerine, onlarla bağlantı
kurmalı, onları kazanmalı ve kendilerine olan saygılarını geri kazandırmalıyız
Ne yapmalı?� İstikrarlı ve güvenli konutlar sağlamalı�Bu şekilde bağımlılık tedavileri de dahil bir
çok sağlık hizmetin ulaşımı kolaylaşır�Bulaşıcı hastalıkların önemli bir kısmı
önlenmiş olur�Taburculuk sonrası evde bakım ve
rehabilitasyon verilerek uzun dönemde ortaya çıkabilecek problemler önlenebilir
Kapalı bir kapı şiddeti önler,
korkuları azaltır ve insanların
onuru geri verir
Ne yapmalı?�Boston’da başlatılan ve kısa adı ASSERT
(Alcohol, Substance Abuse, Service, Educate, Referral, Treatment Program ) olan proje, acil servisler ile sosyal hizmet kuruluşları arasında bir iletişim kurulması açısından örnek teşkil edebilir (6).
Referanslar1) Aron LY, Sharkey PT. 1996 national survey of homeless assistance providers and clients. Accessed April 12,
2006, at: http://www.urban.org/publications/410496.html.
2) Mandelberg JH, Kuhn RE, Kohn MA. Epidemiologic analysis of an urban, public emergency department’s frequent users. Acad Emerg Med. 2000;7:637-646.
3)Gallagher TC, Andersen RM, Koegel P, et al. Determinants of regular source of care among homeless adults in Los Angeles. Med Care 1997;35(8):814–30.
4) Hibbs JR, Benner L, Klugman L, et al. Mortality in a cohort of homeless adults in Philadelphia.N Engl J Med 1994;331(5):304–9.
5) Kushel MB, Vittinghoff E, Haas JS. Factors associated with health care utilization of homeless persons. JAMA 2001;285(2):200–6.
6) Bernstein E, Bernstein J, Levenson S. Project ASSERT: anEDbased intervention to increase access to primary care, preventive services, and the substance abuse treatment system. Ann Emerg Med 1997;30:181–9.
TEŞEKKÜRLER