JAARVERSLAG 2011 2011.pdf · M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, Revalidatiefonds, Provincie Gelderland en Rijksdienst voor Cultureel

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Het Europese jaar van de vrijwilliger

S T I C H T I N G H E T N A T I O N A L E P A R K D E H O G E V E L U W E

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


VoorwoordOnmisbare inzet

Van de directieInterview met directeur Seger van Voorst tot Voorst’Grote investeringen in het verschiet’

Overzicht 2011 Het jaar in vogelvlucht

Vrijwilligers Betrokken met hand en hoofd Vrijwilligers

De cijfers over 2011 BezoekersaantallenExploitatierekening BalansToelichting bij de cijfers

Bijlage Managementteam in 2011Raad van Toezicht in 2011Raad van Advies in 2011Adviescommissie Natuurbeheer in 2011

Colofon

4

7

11

19

19-44

46

46

46

47

48

49

49

49

49

49

50

3

inh

ou

d

Betrokken met hand en hoofd

4


Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in het reilenen zeilen van het Park. Vrijwilligers leiden bezoe-kers rond in Jachthuis Sint Hubertus. Vrijwilligersnemen als natuurgids mensen mee op pad in hetveld. Vrijwilligers houden de karakteristieke opengebieden van het Park vrij van boompjes. Veel activiteiten die het Park onderneemt zouden een-voudigweg onmogelijk zijn zonder de inzet vanvele honderden betrokken en actieve mensen, jongen oud. Ze werken mee aan het vergroten van deaantrekkelijkheid van het Park en ondersteunen opeen hele praktische manier de culturele en natuur-lijke waarden van De Hoge Veluwe.

Veel van de vrijwilligers zijnleden van de Vereniging vanVrienden van De Hoge Veluwe.De vereniging is opgericht in1948 en heeft op dit momentruim 2.000 leden, waarvan er

ongeveer 300 actief zijn in één van de werk-groepen. De coördinator van iedere werkgroepheeft een vast contactpersoon bij het managementvan het Park. Zo blijven de lijnen kort en kan heel direct worden gewerkt aan specifieke onder-steuningsvragen van het Park. Het Park hanteertdaarbij het uitgangspunt dat vrijwilligerswerk altijdaanvullend moet zijn op de taken van de ruim 50vaste medewerkers.

Onmisbare inzet2011 was het ‘Europese jaar van de vrijwilliger’. Voor Het Nationale Park De Hoge Veluwe is de inzet van vrijwilligers onmisbaar. Aanleiding om de vele ‘handen en hoofden’ dievoor De Hoge Veluwe actief zijn in dit jaarverslag in het zonnetje te zetten.

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1 v

oo

rwo

ord

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

5


Naast de – vaak zichtbare – Vrienden is er een aantal mensen ‘achter de schermen’ actief voor hetPark in de Raad van Toezicht, de Raad van Adviesen de Adviescommissie Natuurbeheer. Ook dit isvrijwilligerswerk. Met veel expertise uit de wereldvan openbaar bestuur, politiek, bedrijfsleven, onderzoek en wetenschap zetten zij zich pro deoin voor het Park.

Maar eerst nemen we met directeur Seger vanVoorst tot Voorst het jaar 2011 door. Een bedrijfs-matig goed uitgebalanceerd jaar dat begon meteen aangename verrassing... Een welkom cadeauvan anderhalf miljoen euro van de Nationale Postcodeloterij!

vo

orw

oo

rdHoge Veluwe Loop

6



7

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Van Voorst tot Voorst: ’Een bijdrage van anderhalfmiljoen euro van de Nationale Postcodeloterij. Een bijdrage die is toegekend op grond van onsTotaalplan 2010-2020, waarin we onder meer eengrootschalige opknapbeurt voor het centrumgebiedvan het Park hebben opgenomen. Daar zijn we natuurlijk ontzettend blij mee. We zijn blij met iedere euro die we krijgen, of het nu 1.000 eurouit een legaat is of een paar ton van een fonds ofuit Brussel, maar anderhalf miljoen is natuurlijk eenuitzonderlijk bedrag, dat hebben we nooit eerderontvangen. Deze bijdrage is niet geoormerkt. Het is aan ons om dat geld goed en verstandig tebesteden aan natuurontwikkeling en de versterkingvan de natuurwaarde van het Park, het hoeft nietgekoppeld te worden aan een specifiek project.’

Het investeren gaat nu beginnen’We worden als organisatie steeds handiger in hetwerven van fondsen. Het is een expertise die nietvanzelfsprekend bij ons past, we zijn het niet ge-wend om onze hand op te houden, maar fondsen-werving wordt met het oog op de investeringen diewe in het centrumgebied gaan doen steeds belang-rijker. Er is voor ons veel meer uit de markt tehalen, daar ben ik van overtuigd. Bij fondsen voorgoede doelen, in Brussel en uit het bedrijfsleven. In dat verband wil ik benadrukken hoe blij we zijnmet de projectbijdragen die we in 2011 hebbenontvangen van de Nationale Postcodeloterij, Prins Bernhard Cultuurfonds, Liberty Wildlife Fund,M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, Revalidatiefonds, Provincie Gelderland en Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Daarnaast zijnwe blij met de steun van het Ministerie van

2011 – het Europese jaar van de vrijwilliger – was minder enerverend dan 2010, toen het Parkzijn 75-jarig jubileum vierde. 2011 was een gemiddeld jaar, met een kloppend huishoudboekjegebaseerd op nét iets meer dan 500.000 betalende bezoekers. Toch kende ook 2011 belang-rijke momenten, zoals de politieke en bestuurlijke ontwikkelingen rond het wetsvoorstel Natuur.Maar het jaar begon met een bijzonder cadeautje.

’Grote investeringen in het verschiet’

Seger van Voorst tot VoorstDirecteur Het Nationale Park De Hoge Veluwe

va

n d

e d

ire

cti

e

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


8

OC&W, de Jeekel Stichting en de Hoge Veluwe Sociëteit (in het bijzonder van Essent NV, Pon Holdings BV en Fugro NV). We blijven actiefop zoek naar financiering en hebben de Hoge Veluwe Sociëteit daar specifiek voor opgezet. Een derde geldstroom naast de inkomsten aan dekassa en de incidentele projectsubsidies die weontvangen is welkom en noodzakelijk. Er is ookniets mis mee, zolang je zélf je exploitatiekostenopbrengt. Je moet geen fondsen gaan werven voorje normale exploitatiekosten, dan ben je verkeerdbezig. We zijn en we blijven een onafhankelijke enzelfstandige onderneming. Een bedrijf met eenuniek ‘product’, een eigen verhaal en een eigenbenadering. We moeten daarvoor zelf onze broekophouden, dat is onze garantie op zelfstandigheid.We hebben nu een kloppend huishoudboekje. Hetgeld dat we daarnaast binnenhalen is uitdrukkelijkbedoeld voor de investeringen zoals we die hebben uitgewerkt in het Totaalplan ‘Investeren inruimtelijke ontwikkeling en kwaliteit’. Dat investeren

gaat nu beginnen. Het wordt een project van 10,20 jaar en we hebben er ongeveer 45 miljoeneuro voor nodig. Daar is nu zo’n twee miljoen vanbinnen. Er is bij de fondsen, in de markt, voor onsnog een wereld te winnen.’

Succesvolle lobby bij de nieuwe Wet NatuurEen voor het Park belangrijke ontwikkeling in 2011is het kabinetsvoorstel voor een nieuwe Natuurwet.Natuurbescherming in Nederland is op dit momentin meerdere wetten vastgelegd. Het kabinet wil deFlora- en faunawet, de Natuurbeschermingswet1998 en de Boswet samenvoegen tot één Natuur-wet. Die wet zal naar verwachting eind 2012 vankracht worden. In de aanloop heeft Het NationalePark De Hoge Veluwe in het begin van 2011 eenopvallend standpunt ingenomen met ‘15 aanbeve-lingen voor nieuw natuurbeleid in Nederland’. Van Voorst tot Voorst: ’Het viel ons op dat er veelweerstand was tegen het wetsvoorstel, en dan drukik me voorzichtig uit. Je kunt als betrokken organi-

va

n d

e d

ire

cti

e

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

9

satie twee dingen doen. Meedoen met de kruis-tocht, of proberen om kansen te benutten. Om in-vloed te hebben. Kijk, we zijn als Park partijloos.We zijn politiek neutraal. Maar als een nieuw kabinet heilige huisjes van het natuurbeheer omvergaat werpen heeft dat rechtstreeks invloed op onsbeleid. Dat is een cruciaal moment. We hebbendaarom in een vroeg stadium een aantal aanbeve-lingen opgesteld voor het kabinet en de TweedeKamer. Door de bank genomen zijn we positiefover de voornemens. Het betekent minder betutte-ling, minder regeldruk. De nieuwe wet betekentmeer vertrouwen in de beheerder, meer beheervrij-heid, en dat is een standpunt waar we ons vanzelf-sprekend in kunnen vinden. Van de aanbevelingendie we hebben gedaan is een deel duidelijk her-kenbaar terug te vinden in de nieuwe wet. Ik denkdat we dat gehoor hebben gekregen door onzepositieve houding, en omdat we een organisatiezijn die van oudsher veel ervaring heeft met actiefen verantwoordingsvol natuurbeheer. We laten inde praktijk zien hoe je met weinig beslag op publieke middelen – als particuliere instelling – eenfinancieel gezond natuur- en cultuurbeheer kuntvoeren.’

Rechtsongelijkheid opgeheven’De nieuwe Natuurwet biedt kansen, maar er zijnook risico’s. De voorgestelde decentralisatie vanhet beleid is zo’n risico. De zaken worden niet oprijksniveau geregeld, maar op provincie niveau. Dat betekent dat er rechtsongelijkheid kan optredentussen provincies, terwijl de natuur zich natuurlijkniet aan provinciegrenzen houdt. Ook wordt ernaar onze mening nog te weinig gebruikgemaaktvan de ‘expertise in het veld’, waarbij beheerdersof eigenaren naar eigen inzicht een afweging kun-nen maken tussen verschillende natuurdoelen. Als je in de praktijk bewezen hebt dat je de natuurvakkundig kunt beheren zou je vrijgesteld moetenworden van het uitgebreide stelsel aan ontheffingen-en besluitvormingssystemen waar de wet nu invoorziet. Dit terzijde vind ik deze wet een duide-lijke verbetering. Ik denk dat onze lobby positiefheeft gewerkt en ik hoop dat de wet door deTweede en Eerste Kamer komt.’Een ander succes in 2011 is de wijziging van deSubsidieverordening Natuur- en LandschapsbeheerGelderland 2009. Van Voorst tot Voorst: ’Die ver-ordening regelt dat een grondbezitter een natuur-beheersubsidie krijgt. Daar was een bepaling aan


va

n d

e d

ire

cti

e

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

10


toegevoegd die terreinen die niet openbaar toe-gankelijk zijn uitsloot. Daarmee werd Het Natio-nale Park De Hoge Veluwe naar ons inzichtonrechtmatig benadeeld. Of je nu wel of niet open-baar toegankelijk bent: de hei moet toch wordengeplagd en het bos moet worden onderhouden. In het begin van 2011 is deze bepaling dankzijProvinciale Staten van de Provincie Gelderland ge-schrapt. Het nieuwe college van GS is vervolgensmet ons om de tafel gegaan en had oog voor hetParkbelang. Daarmee is een rechtsongelijkheid tus-sen terreinbeheerders – particulieren en publieke –opgeheven. Ook daar zijn we vanzelfsprekend ergblij mee. Het betekent dat we nu nog meer middelenbeschikbaar krijgen voor ons actieve natuurbeheer.Uiteraard ontvangen wij geen openstellingsbijdragevanwege het feit dat wij entree heffen.’

Vrijwilligers: extra handen, kennis en kunde2011 was het Europese jaar van de vrijwilliger. De inzet van vrijwilligers is voor Het NationalePark De Hoge Veluwe van onschatbare waarde.Van Voorst tot Voorst: ’Er zijn bepaalde zaken diewe eenvoudigweg niet aan het publiek zoudenkunnen aanbieden als we geen vrijwilligers had-den. Rondleidingen in de natuur, rondleidingen in

Jachthuis Sint Hubertus, in het Bezoekerscentrum.Het zijn de extra handen en de extra hersenen vanonze organisatie. Het zijn niet alleen de 300 actieve leden van de Vereniging van Vrienden vanHet Nationale Park De Hoge Veluwe, maar ookveel anderen die zich vrijwillig voor ons inzetten.Mensen die meewerken in de fietsenmakerij, demensen van de ANWB die bijspringen in drukkeweekenden, de mensen die betrokken zijn bij hetherintroductieprogramma van het korhoen... alle-maal vrijwilligers. Mensen die dat doen uit liefdevoor het Park. Zoiets als de Hoge Veluwe Loop,een schitterend evenement, is onmogelijk zondervrijwilligers. Het is niet alleen praktische hulp diewe krijgen, maar ook bestuurlijke en inhoudelijkesteun. De leden van onze Raad van Toezicht, vanonze Raad van Advies, van onze AdviescommissieNatuurbeheer: ze doen dat werk allemaal onbezol-digd. Mensen met jaren van bestuurlijke en inhou-delijke ervaring, met veel kennis en expertise envaak met een enorm invloedrijk netwerk. Ze dragenin een niet onbelangrijke mate bij aan het succesvan onze organisatie. De Stichting Het NationalePark De Hoge Veluwe is zeer erkentelijk voor huninzet, en we zetten ze dan ook graag in dit jaarverslag extra in het zonnetje.’

va

n d

e d

ire

cti

e

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


11

ov

erz

ich

t 2

01

1

Januari 2011Het Nationale Park De Hoge Veluwe brengt een persberichtuit met 15 aanbevelingen voornieuw natuurbeleid in Nederland.Het Park pleit voor minderstrenge weten regelgeving envoor meer ruimte voor de erva-ren terreinbeheerder. De puntenworden opgepikt bij de discussierond de nieuwe Natuurwet, eenvoornemen dat zorgde voor veelnegatieve geluiden. Het Parkvoelt de behoefte een tegenge-luid te laten horen: het wetsvoor-stel biedt veel kansen voor nieuw– actief – natuurbeheer.Per jaar wordt door het Park

één vijfde van de Witte Fietsenafgeschreven. Deze fietsen wor-den geschonken aan een goeddoel, na een opknapbeurt doorjongeren van de HoenderlooGroep. Dit jaar vloog AirFrance-KLM Cargo 220 WitteFietsen naar Kenia. KLM en hetPark ondersteunen hiermee destichting ‘Cycling out of Poverty’.

Februari 2011Het Park besluit na overleg metverschillende partijen om de ingang bij Schaarsbergen tochopen te houden. Grote infra-structurele investeringen zullenniet meer worden gedaan en de

ingang zal niet worden vermeldop navigatiesystemen. Het open-houden van de ingang is duur,regelmatig zal het Park evaluerenof het bedrijfseconomisch haal-baar blijft.

De traditionele winterlezingen inhet Park worden ook deze winterweer goed bezocht. Eric Bergmeester, Laurette vander Slobbe, Reinier van den Bergen Gerd van Helden sprekenover uiteenlopende onderwerpenals natuurfotografie, eetbareplanten, ijs op Groenland entuininrichting.

Het jaar in vogelvlucht

12


J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


13

ov

erz

ich

t 2

01

1

Maart 2011In 2011 waren er verkiezingenvoor de Provinciale Staten.Dankzij een initiatiefvoorstel vande CDA-fractie nam de ‘oude’Staten op de valreep een wijzi-ging in de regels rond provinci-ale natuurbeheersubsidies aan.Dat betekent dat Het NationalePark De Hoge Veluwe nu – netals andere terreinbeherende organisaties, publiek én particulier – in aanmerking komtvoor natuurbeheersubsidies. Een voor het Park nadelige voor-waarde over vrije openstellingkwam te vervallen.Er worden in alle jaargetijdenspeciale safari’s onder leidingvan de boswachter gehouden.Daar is altijd veel belangstellingvoor. Thema’s waren dit jaaronder meer wildfotografie en tekenen en schilderen in de natuur, en er waren nacht- en stiltesafari’s.

April 2011Voor het eerst sinds lange tijd iser in het Park weer nieuwbouwgepleegd: het nieuwe sanitair-gebouw van de natuurcampingbij ingang Hoenderloo. Het gebouw ‘Op maat gesneden’wordt feestelijk geopend doorde burgemeester van Ede, C. van der Knaap. Het eleganteen energiezuinige gebouw isontworpen door Leonie de Heer.Ze won een prijsvraag uitge-schreven onder studenten Bouw-kunde van de TU Eindhoven. Een bijzonderheid: het gebouwis opgetrokken uit ‘eigen’ hout,afkomstig uit het Park.

Mei 2011In mei vinden twee bijzondereconcerten plaats. Tijdens een‘Vroege Vogelconcert’ laat muziekensemble Quartet Quine-tique zich inspireren door livevogelgezang.

Het concert, tussen 6 en 8 uur inde morgen, wordt gehouden bijde fundamenten van het GroteMuseum. Op de weide voorJachthuis Sint Hubertus beginthet Ricciotti Ensemble in devroege ochtenduren met een recordpoging ‘meeste optredensop één dag’. Beide concertentrekken veel bezoekers, bij hetVroege Vogelconcert, dat deelsop de radio wordt uitgezonden,zijn zo’n 300 luisteraars. Mei is uitgeroepen tot ‘landelijkefietsmaand’. Het Park speelt hierop in met een speciale 18 kilo-meter lange fietsroute ‘Het be-waarde landschap’. Het is een‘audio-route’: bij het Bezoekers-centrum kan een mp3-speler metuitleg worden gehuurd, waar opde fiets naar kan worden geluisterd.Op het Deelense Veld wordende eerste heidekoeien, een histo-risch Nederlands ras, uitgezet.

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


14

ov

erz

ich

t 2

01

1

De eerste koe – feitelijk een stier –is een jubileumgeschenk vanGeldersch Landschap en Gelder-sche Kasteelen voor het 75-jarigjubileum van het Park. De an-dere stieren worden door hetPark geleased.

Juni 2011De nieuwe wandelroute rond hetKröller-Müller Museum is ge-opend: het Landschappenpad.Deze route is speciaal geschiktgemaakt voor rolstoelgebruikers.In juni worden onder begelei-ding van een gids voor het eerstregelmatig terugkerende rolstoel-excursies op deze route gehouden. Het jaarlijkse uitstapje met devrijwilligers van de Verenigingvan Vrienden van De Hoge Veluwe voert naar een anderNationaal Park: Weerribben-Wieden in Overijssel. Later dezemaand volgt het personeelsuit-

stapje, een zeiltocht over deRandmeren.

Juli 2011Het Nationale Park De Hoge Veluwe heeft een nieuwe web-site. Bestellen en reserveren zijnmakkelijker gemaakt en de siteis gebruiksvriendelijker van opzet.Bezoekers kunnen nu ‘online’een toegangskaartje kopen enuitprinten. De aanpassing vande website is de afronding vaneen breder ICT-project met ondermeer een nieuw intranet. Twee biologiestudenten doeneen bijzondere ‘herontdekking’in het Park, ze vinden het sinds1976 niet meer in ons land aan-getroffen bosdoorntje, eensprinkhanensoort. Een anderebijzondere waarneming betreftzeearenden. In het Park vindtveel wetenschappelijk onder-zoek plaats, onder meer naar de nachtzwaluw en zeldzame

vlindersoorten. Door het actieveen gerichte natuurbeheer komener veel Rode Lijstsoorten in hetPark voor.Het voorjaar van 2011 was uit-zonderlijk droog en warm. Hetresultaat is dat de struikheide alin juli in bloei staat, een maandeerder dan normaal.

Augustus 2011In juli en augustus zijn er weerexcursies in Jachthuis Sint Huber-tus. Onder leiding van een gidskrijgt de bezoeker een ‘kijkjeachter de schermen’ van het totaalkunstwerk van Berlage,waarbij ditmaal ook het tuinont-werp wordt behandeld. De ex-cursies zijn populair, alleen altijdens de ‘Open Monumenten-estafette’ op 13 augustus volgenmaar liefst 380 bezoekers eenrondleiding door het Jachthuis.In het totaal bezoeken in 201128.265 bezoekers het Jachthuis,

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


15

ov

erz

ich

t 2

01

1

iets minder dan de 28.489 bezoekers in 2010.De jaarlijkse houtverkoop zorgtvoor 230.000 euro aan extra inkomsten. Houtkap is een belangrijk instrument bij de bos-verjonging en de inkomsten zijnbelangrijk voor de exploitatievan het Park.

September 2011De maand van de bronst van deedelherten, een spektakel dattraditioneel veel extra bezoekerstrekt! Ook dit jaar worden erweer veel extra bronstactiviteitenondernomen: excursies met deboswachter, bronstavonden voorrelaties van het Park en veel edu-catieve activiteiten.

Oktober 2011Aan het eind van de maand sluitde camping op het terrein vanhet Park. Dit seizoen is er bijna14.000 keer overnacht, dat wasin 2010 ongeveer 15.000 keer. De jaarlijkse Hoge Veluwe Loopwordt begin oktober voor de zevende keer gehouden en trektiets meer dan drieduizend lopers(500 wandelaars en 2.700hardlopers). De wedstrijdloop isonderdeel van een breder pro-gramma, een ‘loop- en wandel-weekend’ in het Park. Hetevenement kent inmiddels lande-lijke bekendheid en drijft op deenorme inzet van een groot aantal vrijwilligers.Een nieuw evenement is ‘De

Week van het Paard’. Er wordenveel activiteiten rondom hetpaard georganiseerd, met ondermeer een demonstratie van deGele Rijders en een optocht vanhistorische rijtuigen. Ruiters beta-len in deze week géén entreevoor hun paard. Paardrijderskunnen gedurende het hele jaargebruikmaken van een nieuwstelsel van ruiterpaden. In hetPark is paardrijden buiten de rui-terpaden overigens toegestaan.

November 2011Er wordt een begin gemaakt metde herinrichting van de tuin ende directe parkomgeving vanJachthuis Sint Hubertus. HendrikBerlage heeft niet alleen het

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


16

ov

erz

ich

t 2

01

1

Jachthuis ontworpen, maar ookhet park, de vijverpartijen en detoegangswegen rondom hetJachthuis. Dit is bijzonder: vanBerlage zijn verder geen ontwer-pen van landhuis inclusief tuin-en parkaanleg bekend. Het planvoor de restauratie is opgestelddoor H+N+S Landschapsarchi-tecten in samenwerking met Michael van Gessel en wordtmogelijk gemaakt door bijdragenvan een aantal (Europese) fondsen. Aan het begin van het nieuweschooljaar is het Park begonnenmet een nieuw educatief pro-gramma. Naast activiteiten voorhet basisonderwijs zijn meer activiteiten voor het voortgezet

onderwijs opgenomen. Vooralde gastlessen van boswachterHenk Ruseler zijn erg in trek. Het boek ‘Kookkunsten met wild’wordt gepresenteerd. Tien top-chefs geven in dit boekwerk recepten voor wildgerechten metwild van Het Nationale Park DeHoge Veluwe. Het eerste exem-plaar wordt aangeboden aan degedeputeerde van regiocontrac-ten en stedenbeleid, landelijk gebied, recreatie en toerisme,economie (arbeidsmarktbeleid),zorg en welzijn, de heer J.J. van Dijk.

December 2011Het wildbeheer in het Park ver-loopt in 2011 stroever dan

verwacht. Jaarlijks wordt in een‘jachtplan’ vastgesteld hoeveelwilde zwijnen en edelherten ermogen worden afgeschoten(reeën worden niet bejaagd). Ditjaar worden respectievelijk 60%en 78% van de afschotquotavan wilde zwijnen en edelhertengehaald. Vooral het lage af-schotpercentage van de wildezwijnen is nadelig, de populatiezal volgend jaar nog meergroeien. Ondanks het tegenval-lende resultaat liggen de afschot-percentages op De Hoge Veluwehoger dan de percentages die in de omliggende terreinen worden gehaald.Het Park krijgt veel persaan-dacht met een originele kerst-

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


17

ov

erz

ich

t 2

01

1

boomactie: bezoekers mogenmet bijl en zaag het veld in enkunnen zelf een gratis kerstboomuitzoeken. Een leuke activiteit énhet natuurbeheer wordt eenhandje geholpen: door dennente verwijderen blijft de heideopen. Ongeveer 1.500 dennenworden tijdens de actie door bezoekers meegenomen.De Parkwinkel sluit het jaar afmet een omzet van 370.000euro. Een lichte daling ten op-zichte van het topjaar 2010 (meteen omzet van 380.000 euro).De omzet van de Theekoepel isgestegen naar 86.000 (80.000euro in 2010).Het totale bezoekersaantal in2011 komt uit op 525.631. Eenlichte stijging ten opzichte vande 505.667 bezoekers in 2010.Er zijn dit jaar 14.586 Beschermerskaarten verkocht(waarvan ongeveer de helft metgemeentekorting), ongeveerevenveel als vorig jaar.

Ongeveer 326.000 bezoekersbezochten in 2011 het Bezoe-kerscentrum, zo’n 179.000 men-sen liepen door naar hetMuseonder. In de afgelopenjaren stijgt het bezoek aan hetBezoekerscentrum, maar mindermensen lopen door naar het Museonder.

18


Betrokken met hand en hoofd


19

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Schreve: ’Lid van de Raad van Toezicht van hetPark is voor mij een vrijwilligersbaan! Ik wil opdeze manier mijn bijdrage leveren aan de samen-leving waar ik zo plezierig in verkeer. De ledenvan de Raad van Toezicht doen hun werk uit be-trokkenheid met het Park. Laten we niet vergetendat De Hoge Veluwe in ons overvolle land een bijzonderheid is. In landschapswaarde, in natuur-waarde en in de manier van beheren. Het Park levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de diversiteit en het is een belangrijke publiekstrekkerin onze regio.

In 2011 hebben bijna 526.000 mensen De HogeVeluwe bezocht, dat is meer dan de 500.000 die

we hadden verwacht en het is ook hoger uitgeval-len dan het bezoekersaantal van 2010. Wat daar-bij een rol heeft gespeeld is het gunstige weer, hetwarme voorjaar van 2011. En ik denk dat ook decrisis invloed heeft. Mensen kiezen ervoor om dichter bij huis te blijven in de vakantie. Als derdefactor speelt mee dat we als Nationaal Park onsaanbod aantrekkelijk hebben weten te houden, datwe vernieuwen en dat we dat goed over het voet-licht weten te krijgen bij het publiek. We hebbeneen stabiele plek in het recreatieve aanbod in Nederland, en met de plannen die we op stapelhebben staan voor het centrumgebied kunnen wedie positie in de komende jaren versterken en uitbouwen.Ik heb zelf een brede bestuurlijke achtergrond inhet bedrijfsleven. Ik vind het van belang om die er-varing ook na je pensionering in te zetten voor desamenleving.

Het Nationale Park De Hoge Veluwe is een zelfstandige stichting die wordt bestuurd door een directeur/bestuurder, bijgestaan door een klein managementteam. Het bestuur wordt gecontro-leerd door een Raad van Toezicht en geadviseerd door een Raad van Advies en een Advies-commissie Natuurbeheer. De Raad van Toezicht bestaat uit zes leden met Frank Schreve als voorzitter. Ze zetten zich pro deo in voor het Park. Frank Schreve vertelt waarom.

’We weten ons aanbod aantrekkelijk te houden’

Frank SchreveVoorzitter Raad van Toezicht Het Nationale Park De Hoge Veluwe

20

vri

jwil

lig

ers

De Raad van Toezicht is zo samengesteld dat weals team een brede totaalinbreng voor het Parkhebben. De expertise van de leden vult elkaar aan. Zo kunnen we onze bestuurlijke encontrolerende functie goed vervullen, en kunnen wezorgen voor een goed evenwicht met directie en management van het Park. De rol van een Raadvan Toezicht is ook om te zorgen dat plannen enbeleid goed doordacht worden, dat de argumentenom dingen te ondernemen goed worden gestaafden aangescherpt.

Of ik ooit ander vrijwilligerswerk zou doen voor DeHoge Veluwe? Nou... Als ik stop als voorzitter vande Raad van Toezicht word ik bezoeker. Dan ga ikgenieten van het landschap. Zoals ik eigenlijk van-daag de dag ook al doe!’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1



21

vri

jwil

lig

ers

Herman Tjeenk WillinkVicevoorzitter Raad van Toezicht van Het Nationale Park De Hoge Veluwe

’Fascinerende combinatie van natuur en cultuur’Inmiddels is Herman Tjeenk Willink zes jaar vicevoorzitter van de Raad van Toezicht van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Zijn band met het Park dateert van langer geleden. In de jarenvijftig kwam hij als kind met zijn ouders in het Park. Een geliefd uitje voor de familie, maar nostalgie is niet de drijfveer voor zijn inzet als vicevoorzitter. Ziet hij zichzelf als ‘vrijwilliger’?

Tjeenk Willink: ‘Jazeker, dat kun je zo zeggen! Ikben ook niet voor niets lid van de Vereniging vanVrienden... Het vicevoorzitterschap is pro deo-werk, maar dat wil niet zeggen dat je daarvoorniets terugkrijgt. Integendeel. Ik leer veel, ontmoetleuke mensen... Het is vooral interessant om meteen andere materie te maken te hebben, een an-dere werkelijkheid dan de Haagse werkelijkheid.Natuurbeheer heeft mijn interesse, maar het is natuurlijk niet mijn expertise. Ik kan op andere ge-bieden van belang zijn voor het Park. Bestuurlijk,politiek, beleidsmatig. Daarop richt zich mijn inzet.Je moet je daarbij voortdurend realiseren dat denatuur door de vele claims die in Nederland op de

ruimte worden gelegd moet worden ‘gereguleerd’.De wildstand, het bosareaal, het stuifzand...’ We houden als Raad van Toezicht vier keer perjaar een vergadering. Tussendoor hebben we over-leg als het nodig is, bijvoorbeeld rond het beheervan Jachthuis Sint Hubertus. Dat is eigendom vanhet Park, maar staat ter beschikking van de Staat.De Staat is eigenaar van de inventaris. Gebouw eninventaris zijn niet te scheiden, het is een Gesamt-kunstwerk. Overheid en Park zijn historisch onlos-makelijk met elkaar verbonden. Het Park istegelijkertijd een mooi voorbeeld van een particu-liere organisatie die opereert tussen overheid enmarkt. Het behoort tot het maatschappelijk midden-veld, is een non-gouvernementele organisatie. Hoe je het ook noemen wil. Dergelijke organisatieshebben in ons land altijd een grote rol gespeeld bijhet opzetten van voorzieningen. Ze leveren een

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


22

vri

jwil

lig

ers

belangrijke bijdrage aan het algemeen belang. De overheid heeft wat dat betreft niet alle wijsheidin pacht en de markt draagt niet automatisch aanhet algemeen belang bij. Particuliere stichtingen alsDe Hoge Veluwe kunnen zorgen voor tegenwichten aanvulling. Dat bevordert de diversiteit, ook inde manier waarop we in Nederland omgaan metnatuur en cultuur.Als je het belang inziet van dergelijke organisatiesvind ik het vanzelfsprekend dat je daar je persoon-lijke bijdrage aan levert. Dit ‘vrijwilligerswerk’ beschouw ik als onderdeel van mijn burgerschap.Burgerschap komt tot bloei bij een breed gedragenbesef onder burgers dat de samenleving ons niet‘overkomt’, maar door onszelf, collectief en indivi-dueel, gemaakt wordt. Je hebt als burger niet alleenrechten, je moet ook een bijdrage leveren. Hiergaat het om beheren van de nalatenschap van destichters van Park en Museum door het koesterenvan de culturele historische waarden, om het behouden en versterken van biodiversiteit én tege-lijkertijd om het economisch rendabel laten functio-neren van het ‘bedrijf’ dat het Park ook is. Dat iseen interessante opgave. Ik hoop dat ik in mijn rolals vicevoorzitter van de Raad van Toezicht een bij-drage kan leveren aan dat evenwicht.

De combinatie van natuur en cultuur op De HogeVeluwe heeft me altijd gefascineerd. En ‘cultuur’ isbreder dan alleen kunst en architectuur. Ook hetlandschap is grotendeels onder mensenhanden totstand gekomen, zoals we in de nieuwe Cultuurhis-torische Visie van het Park mooi kunnen nalezen.De verschillende manieren van kijken en beherenvan het landschap zorgen ervoor dat de natuur inons land geen ‘eenheidsworst’ wordt. Ik vind hetvan belang om daarbij de samenwerking met hetKröller-Müller Museum te benadrukken. Het Park enhet Museum zijn twee zijden van dezelfde medaille, waarbij ik meteen aanteken dat het beheer van een kunstcollectie (en wat voor een!)natuurlijk iets anders is dan natuurbeheer. Maardie twee kunnen elkaar – zeker in de presentatienaar buiten toe – versterken. De gezamenlijkheidvan Park en Museum moet steeds opnieuw uitge-dragen worden. De wereld verandert, er is steedsmeer aanbod voor een dagje uit: juist de combina-tie van het Park én het Museum kan de bezoekerveel bieden. We moeten in de toekomst krachtig inzetten om dat – ook op moderne manieren – uitte dragen.’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


23

vri

jwil

lig

ers

Wim KuijkenLid Raad van Advies van Het Nationale Park De Hoge Veluwe

’Altijd beschikbaar om iets te doen voor het Park’Voormalig secretaris-generaal van Verkeer en Waterstaat Wim Kuijken is sinds 2010 de eersteNederlandse Deltacommissaris (de Regeringscommissaris voor het nieuwe Deltaprogramma).Daarnaast is hij lid van de Raad van Advies van De Hoge Veluwe. Dat adviesorgaan bestaat uitzo’n 15 personen van verschillende achtergronden. Wat doet een typische ‘waterman’ als Kuijken op de hoge droge Veluwe?

Kuijken: ’Nou, zo gek is dat niet. Je kunt er in som-mige gebieden teveel van hebben, of bij droogtejuist te weinig: water is ook voor De Hoge Veluwebelangrijk! Mijn lidmaatschap is een erfenis uitmijn Verkeer en Waterstaat-periode. Het leek onsverstandig dat ik als ‘ervaringsdeskundige’ in hetopenbaar bestuur lid bleef van de Raad van Ad-vies. Er zitten zeer betrokken mensen in met veelexpertise op verschillende gebieden. Veel kennis,veel inzichten. We kunnen daarmee de directie vanhet Park en de Raad van Toezicht goed bijstaan. Er wordt absoluut naar onze adviezen geluisterd.Als dat niet zo zou zijn, zou er niemand meerkomen! In 2011 zijn bijvoorbeeld de plannen be-sproken over de nieuwe inrichting van het centrum-

gebied en de ingangen van het Park. We wordendoor de directie en de Raad van Toezicht buiten-gewoon serieus geïnformeerd over de voornemensvan het Park. De Raad van Advies kijkt dan naarde financiële of juridische kanten, of bijvoorbeeldnaar procesaspecten. Op onze signalen wordt door de directie heel alertgereageerd. Ons advies wordt zeker opgepikt!’’Het Park is natuurlijk een prachtige plek in Nederland. Historisch interessant door de onstaans-geschiedenis, het bijzondere verhaal van het echt-paar Kröller-Müller. De combinatie van natuur encultuur maakt het Park erg aantrekkelijk. En het feitdat het Park, als een private organisatie, die erfe-nis bewaakt en het gebied openstelt voor het pu-bliek. Ik kom er graag, het Park inspireert en geeftrust. Ik ben echt een liefhebber. Ook als ik geen lidmeer van de Raad van Advies zou zijn: ik ben altijd beschikbaar om iets te doen voor het Park!’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


24

vri

jwil

lig

ers

Jan BokdamLid Adviescommissie Natuurbeheer

’Het Park als hotspot voor biodiversiteit’Jan Bokdam is oud-docent natuurbeheer aan de WUR. Hij zit al sinds 1994 in de Adviescommis-sie Natuurbeheer van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Samen met andere wetenschappersgeeft hij advies over het natuurbeheer van het Park De Hoge Veluwe. In het veld is hij sinds kortook als vrijwilliger actief in de Florawerkgroep van de Vrienden van De Hoge Veluwe. Zijn expertise ligt vooral op het vlak van begrazing als natuurbeheermiddel.

Bokdam: ’De Hoge Veluwe is een schatkamer voorwilde flora en fauna, heel interessant om daar on-derzoek naar te doen! Het gebied heeft kwaliteitendie de buren – Planken Wambuis en Veluwezoom –minder of niet hebben. Dat is deels een gevolg vaneen andere visie van het Park op natuurbeheer enop ingrijpen in de natuur. We hebben daar metonze studenten veel onderzoek naar gedaan.

Nee, je kunt niet in het algemeen zeggen dat deene manier van beheren ‘beter’ of ‘slechter’ is dande andere. Dat hangt af van de omstandighedenen de doelstellingen. Het resultaat is wel anders. Je ziet dat de terreinen bij de buren uiteindelijkminder open worden en zullen gaan afwijken vanhet traditionele Veluwse boerenlandschap. Natuur-monumenten heeft ervoor gekozen om natuurlijkeprocessen de ruimte te geven. De Hoge Veluweheeft duidelijk gekozen voor het behoud van hetoude boerenlandschap. Een communaal, uitgeputen geërodeerd weidegebied. Dat betekent intensie-

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


25

vri

jwil

lig

ers

ver beheer om de natuurkwaliteiten die gebondenzijn aan dat eeuwenoude gebruikssysteem te be-houden. De Hoge Veluwe is daardoor niet alleenhet grootste ‘tuinreservaat’ van Nederland, maarook een ‘hotspot’ voor biodiversiteit. Een waardewaarvan het Park zich goed bewust is.Op De Hoge Veluwe zien we nu alleen edelherten,reeën, moeflons en wilde zwijnen. Die zijn in hetverleden vooral benaderd als grofwild ten behoevevan de jacht en het publiek. Maar hun rol bij devorming van het landschap is ook ontzettend be-langrijk. Het grote effect van hoefdieren op open-heid en biodiversiteit dwingt het Park om met eenopen mind te kijken naar de kansen en de inzetvan een meer gevarieerd herbivorenbestand. Bij-voorbeeld met heiderunderen die nu sinds 2011als proef in de zomermaanden het Deelense Veldbegrazen. En niet te vergeten met damherten diena de rasterverlaging bij Deelen en Oud Reemstletterlijk hun intrede in het Park zullen doen. Begra-zing door een completer herbivorengilde, met ookrunderen, paarden of wisenten als grote grazers,levert een ander landschap op dan begrazing dooralleen herten en moeflons. Je hoeft dan bijvoorbeeld minder pijpenstrootje-heide te plaggen. Het is heel boeiend om die

processen te volgen, dat ben ik ook na mijn pensio-nering blijven doen als zzp’er en vrijwilliger. Je ziet dat vaker bij biologen of ecologen hè? Onze motivatie om dit werk te doen komt uit eenandere bron dan alleen de behoefte aan een regel-matig inkomen! Mijn primaire drijfveer was en isinteresse in het onderwerp. Daarnaast was hetvoor een docent aan de WUR natuurlijk handig omcontacten te hebben met terreinbeheerders met hetoog op excursies en onderzoek. Maar mijn primairemotivatie was toch altijd mijn belangstelling voornatuur en natuurbeheer.’

26



27

vri

jwil

lig

ers

Maarten van DisVoorzitter Hoge Veluwe Sociëteit

’Ik draag het Park een warm hart toe’De Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe wordt ondersteund door een aantal grote bedrijven. De geldstroom rond deze sponsoring wordt beheerd in een aparte stichting, de HogeVeluwe Sociëteit. Maarten van Dis, voormalig voorzitter van de Raad van Bestuur van de Heidemij, is voorzitter van deze Sociëteit.

Van Dis: ’Het is vrijwilligerswerk dat eerlijk gezegdweinig van mijn tijd vraagt. De activiteiten van deSociëteit worden ingevuld door directie en staf vanhet Park. Het bestuur van de Sociëteit ziet erop toedat dat goed verloopt. Er zijn veel verschillendemanieren om vrijwilligerswerk te doen. Het is vooreen organisatie als De Hoge Veluwe van levensbe-lang dat er toegewijde mensen zijn die hun tijd enhun kennis inzetten voor de organisatie. Sommigendragen bij als gids, of als werkkracht in het veld,mijn vrijwilligerschap bestaat uit een bijdrage inbestuurlijke zin. We kijken mee bij het beheer vande sponsorgelden. Het is in het algemeen in onzemaatschappij van belang dat de dingen op een behoorlijke manier plaatsvinden. Bedrijven die De

Hoge Veluwe ondersteunen met financiële middelenwillen er zeker van zijn dat die middelen op eengoede manier worden aangewend. Dat die geld-stroom niet in de dagelijkse huishoudpot van hetPark terechtkomt bijvoorbeeld, maar ook echtwordt ingezet voor bijzondere projecten. Zo dragenwe met de Sociëteit een klein steentje bij aan hetbehoud van het Park. Dat is zeker onder de huidige economische omstandigheden een hele opgave! Ik draag het Park een warm hart toe. We hebben in onze omgeving, in Gelderland, eenaantal fantastische instellingen die bijdragen aanhet welbevinden in onze provincie. De Hoge Veluwe, het Nederlands Openluchtmuseum, hetGeldersch Landschap & Geldersche Kasteelen...Het is een groot genoegen om daar als bezoekervan te kunnen genieten en ook om als vrijwilligereen bescheiden bijdrage te mogen leveren. Het iseen voorrecht om deze instanties te hebben, en hetis essentieel om ze te onderhouden en in stand tehouden.’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


28

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Jan Trapman RAVoorzitter van de Vereniging van Vrienden van De Hoge Veluwe

’Het Park is onze achtertuin’De Vereniging van Vrienden van De Hoge Veluwe is opgericht op 9 oktober 1948 en is inmid-dels dus meer dan zestig jaar oud. De Vereniging ondersteunt het Park actief met vrijwilligers-werk, advies en het financieren van kleinschalige projecten. De vereniging telt zo’n 2.000vrienden, waarvan ruim 300 als vrijwilliger werkzaam zijn in het Park. De vereniging telt nu 7werkgroepen en geeft ieder kwartaal een verenigingsblad uit. Het bestuur vergadert als regel 5keer per jaar, het hoogste orgaan van de vereniging komt jaarlijks in een Algemene Ledenvergadering (ALV) bijeen.

Trapman: ’Ik ben als voorzitter van de Verenigingvan Vrienden in aanvang erg druk geweest. Somsleek het wel een dagtaak! Eind 2009 is het nieuwevrijwilligersbeleidsplan 2009-2015 door de directieen de Raad van Toezicht van het Park vastgesteld.Daarin zijn de uitgangspunten voor de samen-werking tussen de Vrienden en het Park vastgelegd.De plichten, de rechten, de verantwoordelijkheden.In 2010 hebben we gewerkt aan een cultuurom-slag binnen de Vereniging. Er kwam een nieuw be-stuur en nieuwe verenigingsstatuten. In 2011hebben we een nieuwe redactie voor het vereni-gingsblad aangesteld. Ik verwacht dat in 2012 desamenwerkingsovereenkomst tussen de Verenigingen het Park en de individuele vrijwilligers-

verklaringen gereedkomen. Bij het aantreden vanhet nieuwe bestuur hebben we een goede taakver-deling afgesproken, daardoor heb ik het nu eenstuk rustiger. Want al die veranderingen brachtenhet nodige werk met zich mee. Min of meer in hetverlengde van mijn functie, ik ben registeraccoun-tant. Het verenigingsrecht en de interpretatie daar-van, de omgang met het notariaat, het beoordelenvan overeenkomsten, daar kon ik een rol in vervul-len. Het voorzitterschap is misschien niet altijd evenmakkelijk, vrienden kunnen best kritisch zijn en ikmaak soms veel uren, maar ik doe het graag.Vooral omdat ik het Park – en de natuur – een warmhart toedraag. We hebben een lange gemeen-schappelijke geschiedenis. Ik kom al meer dan 40jaar in het veld. Ik ben als dennenscheerder begon-nen, heb onder meer gewerkt als natuurgids, alspenningmeester voor de Vereniging van Vrienden


29

vri

jwil

lig

ers

Wim WilhelmSecretaris van de Vereniging van Vrienden van De Hoge VeluweCoördinator (ad interim) werkgroep ICT

’Grote affiniteit met het Park’De werkgroep ICT van de Vereniging van Vrienden bestaat uit ongeveer zes personen. De groepbestaat uit bouwers, ontwerpers, programmeurs, een webredacteur en technische mensen. Ze houden zich bezig met het maken van dvd-producties over het Park en verzorgen de ledenad-ministratie en de website van de Vereniging van Vrienden. De werkgroep maakt zich sterk om degegevens van de andere vrijwilligersgroepen – bijvoorbeeld de Floragroep en de Faunagroep – teintegreren en te ontsluiten. Wim Wilhelm, oud-directeur van een softwarebedrijf, valt tijdelijk inals coördinator van de werkgroep, hij is daarnaast secretaris van de Vereniging van Vrienden.

en ik heb een poos met mijn vrouw als beheerdervan Jachthuis Sint Hubertus mogen optreden. Het ismooi om zo je bijdrage te kunnen leveren aan ditprachtige cultuurgoed.

Mijn vrouw en ik komen vaak in Hoenderloo, waarwe een vakantiehuis hebben. Het Park is als hetware onze achtertuin. En ja, je moet je achtertuingoed verzorgen!’

Wilhelm: ’Ik kan mijn expertise gebruiken om bij-voorbeeld mee te kijken bij de aanbesteding van

de automatiseringsprojecten van het Park. Als eensecond view. De ICT van het Park wordt gedaandoor professionals, daar kunnen wij als vrijwilligersalleen bij ondersteunen. De verantwoordelijkhedenzijn duidelijk afgebakend, de Vrienden

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


30

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

– vrijwilligers – zijn er om het Park te steunen, endoen dat op gerichte vragen van het Park. De ver-houding tussen Vrienden en Park is een heel inte-ressant aspect, ik vind het leuk om daar een bij-drage aan te leveren in mijn functie van secretarisvan de Vrienden. Ik voel een grote affiniteit met De Hoge Veluwe. Ik kwam hier als kind met mijn ouders. Mijn schoonmoeder is hier geboren, dat wasooit de reden om in de – inmiddels opgeheven –geschiedeniswerkgroep van de Vrienden te stappen.Die affiniteit bedreft niet alleen het landschap ende geschiedenis, maar ook de organisatie. Het iseen echt bedrijf, dat in zelfstandigheid het gedachte-goed van het echtpaar Kröller-Müller in standhoudt. Dat vind ik een aantrekkelijke constructie.Het betekent ook dat het Park een grote verant-woordelijkheid heeft. Als werkgever, maar ookvoor de bevolking van Nederland, om hier ietsmoois neer te zetten en in stand te houden. Het betekent ook, in relatie met de vrijwilligers van

de Vrienden, dat de inzichten en het beleid van hetPark maatgevend zijn. De vrijwilligers maken nietde dienst uit, maar zijn dienstverlenend. Dat kanmet soepelheid en nuance, maar de rollen zijn duidelijk. Dat kan zeker bij een club mensen – de Vrienden – die in de maatschappij vaak voor-aanstaande posities hebben vervuld wel eens lastigzijn! In dat spel voel ik me thuis, ik vind het mooiom aan die taak inhoud te geven. Bestuurlijk, alssecretaris van de Vrienden, en inhoudelijk in dewerkgroep ICT.’


31

vri

jwil

lig

ers

Krijno Horlings Coördinator Dennenscheerders Coördinator Tuingroep Jachthuis Sint Hubertus

’Dennenscheren geeft een gevoel van vrijheid’Met ongeveer 120 leden vormen de Dennenscheerders de grootste vrijwilligersgroep van de Vereniging van Vrienden van De Hoge Veluwe. In vier vaste groepen houden zij een dagdeel perweek heide en zand open door vooral dennetjes weg te halen, te ‘scheren’. Maar ook prunus enkrent moeten letterlijk het veld ruimen. Door dat met de hand te doen hoeft er geen zware machi-nerie het veld in. Het vrijwilligerswerk in een prachtig gebied heeft ook een belangrijke socialefunctie. Je leert elkaar kennen, deelt als Vrienden lief en leed. Ook de Bouwgroep en de organi-satie van het Zomerkamp bestaat uit dennenscheerders. En ‘uitgewerkte’ 80+’ers kunnen wekelijksterecht bij de soepsessie in de Kemperberg. In de Tuingroep Jachthuis Sint Hubertus onderhouden10 mensen de tuinen en de borders rondom het Jachthuis. Daar gaat de komende tijd nog veelmeer op de schop. Krijno Horlings is coördinator van beide groepen. Wat doet hij als coördinator?

Horlings: ’Zo min mogelijk op de voorgrond! De voorman van elke groep regelt de gang vanzaken. De groepen werken liefst zelfstandig en willen geen strakke hiërarchie. Het mooie van hetdennenscheren in de open ruimte en aan de bos-rand is de vrijheid. Ik vind het belangrijk dat iederegroep dat gevoel van vrijheid en verbondenheidbehoudt. Er is twee keer per jaar overleg met devoorlieden en het Park. We spreken af waar elkegroep de komende tijd aan de slag gaat.

Die plekken zijn geïnventariseerd en met het Parkbesproken. We stemmen ook met de Floragroep ende Faunagroep af of we rekening moeten houdenmet bijzondere plekken. Op de achtergrond zorgik er onder meer voor dat gereedschappen betaaldworden, dat we de afspraken uit de begroting nakomen en dat nieuwe kandidaat-scheerders gescreend worden. Dat is belangrijk voor het Park,want je bent als dennenscheerder zichtbaar in hetveld en daarmee ook een ambassadeur van hetPark. Ik zit zelf alweer negen jaar in een van degroepen. Het is mooi om te doen. Je bent buitenaan de slag met een leuke ploeg mensen, tussende vogels in het open veld, én je maakt jezelf

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


32

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

nuttig. Het Park heeft een filosofie over het land-schap, waar je met je handen een bijdrage aankan leveren. Want dennen zijn mooi, maar als jeze hun gang laat gaan heb je geen Hoge Veluwemeer. Prunus en krent zijn ook mooi, maar het zijn

woekeraars die eigenlijk niet thuishoren in dit land-schap. Je kunt best ijsberen gaan houden op deHoge Veluwe, maar dan moeten het wel inheemseijsberen zijn!’

Jaap NorgCoördinator Natuurgidsen

’Als ik door de poort rij, voel ik me thuis’Jaap Norg komt uit de techniek. Zijn ervaring als leidinggevende komt hem goed van pas alscoördinator van de 63 natuurgidsen van het Park. Als coördinator maakt hij het jaarprogramma,overlegt over het inroosteren en is het aanspreekpunt voor de 48 gidsen en de 15 gidsen in opleiding. Regelmatig zijn er groepsbijeenkomsten en wordt er met de gidsen en een staflid vanhet Park overlegd over routes, thema’s en inzetbaarheid.

Norg: ’Daarnaast draai ik natuurlijk gewoon mee.Ook ik moet mijn 20 wandelbeurten per jaarhalen! Het vrijwilligerswerk kost me 100, 120dagen per jaar, schat ik. Ik rij zo’n 8, 9.000 kilo-meter voor het Park. Waarom ik het doe? Ik beneen echte Veluwenaar. Ik kwam hier al als kind. De Hoge Veluwe is een heel bijzonder gebied. Denatuur, het landschap, maar ook de cultuurwaarde

is uniek. De gedachte erachter. En de omgang metde mensen is leuk en stimulerend. Met het publiek,en met de groep vrijwilligers. Daar zit van alles tus-sen, van alle niveaus en vaak ook best eigenwijs,maar dat maakt het alleen maar leuker. Dat vraagtom het nodige overwicht, dat houdt de geestscherp. Die contacten, daar doe ik het voor. Ookmet de mensen van het Park, daar onderhoud ikeen goede relatie mee. Ik heb in het verleden ookwel vrijwilligerswerk voor andere terreinbeheerdersgedaan... Dat is een wereld van verschil. Dat was


33

vri

jwil

lig

ersEd Quax

Coördinator Bouw- en timmergroep

’Dit werk heeft voor mij alleen plussen’Hij kwam 23 jaar geleden via een zomerkamp op De Hoge Veluwe terecht. Ed Quax werkte destijds bij de bouwkundige dienst van Mercedes-Benz. Hij kreeg de vraag of hij niet eens ietsvoor het Park kon bouwen. Dat is hij tot op heden als vrijwilliger blijven doen. Hij werkt nu alscoördinator van de Bouw- en timmergroep. Dat is een ploeg met een vaste bezetting van vijf personen. Ze maken van alles. Van bruggen of een stuw tot vogelhuisjes en complete observatieposten.

Quax: ’En het mooie is, je bedenkt het niet alleen,je kunt het óók nog eens maken. Met eigen hout,afkomstig uit het Park. Het project waar ik hetmeest trots op ben is toch wel observatiehut De Bosuil. Dat is ook het enige gebouw dat ik eennaam heb gegeven. Daar hebben we met veel ple-zier aan gewerkt. Je krijgt zo’n vraag van het Park,via ons vaste contact, en dan ga je aan de slagmet ontwerpen, tekenen, berekenen... Soms maakik een maquette, zodat het Park goed kan visualise-

ren wat je bedoelt. Die samenwerking verlooptheel soepel. Met de verhouding ‘opdrachtgever -uitvoerder’ heb ik geen moeite. Ik ga er altijd vanuit: we zijn hier te gast. We zijn er om de wensenvan het Park uit te voeren. We hebben veel vrijheidin de aanpak en de uitvoer. Ik maak voor mezelfaltijd een ‘programma van eisen’ voor ieder pro-ject. Dat wat we maken moet bouwkundig verant-woord zijn. De veiligheid van de bezoekers staataltijd voorop. Het is mooi om iets te kunnen makendat de bezoekers de mogelijkheid geeft om meervan het Park te zien, dat is de aardigheid van ditwerk. Zo’n observatiehut bijvoorbeeld, of de

strak georganiseerd, met weinig ruimte voor eigeninitiatief. Dat is bij De Hoge Veluwe gelukkig anders. Er zijn hier natuurlijk ook regels, maardaar groei je in. En het zijn regels waar je zelf het

nut van inziet, dat scheelt enorm. De argumentenkloppen. Ja, als ik hier bij Hoenderloo door de toegangspoort rij, dan voel ik me thuis.’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


34

vri

jwil

lig

ers

‘knuppelbruggen’ door de natte heidegebiedenwaar we een poosje geleden mee bezig zijn geweest. We zorgen dat dergelijke voorzieningenook voor rolstoelgebruikers geschikt zijn. Ja, in jenormale werk zijn er altijd plussen en minnen,leuke en minder leuke dingen. Maar het werk dat

ik hier doe, voor mij persoonlijk heeft het alleenplussen. Ik werk met de natuur en in de natuur, metveel vrijheid, op een unieke plek. Wat wil je nogmeer? Ik ga iedere week naar het Park, en dat doeik iedere keer weer met plezier!’

Henny Rave-SlotCoördinator vrijwilligers Bezoekerscentrum

’Blije en tevreden bezoekers, dat is onze inzet’Het is een vrijwilligersgroep die volgens coördinator Henny Rave bestaat uit 28 heel verschillendemensen. Maar ze hebben twee dingen gemeen: ze weten vreselijk veel van het Park en ze vindenhet leuk om met mensen te werken. Er is nog een derde overeenkomst: een grote betrokkenheidbij het Park. Dat geldt zeker voor Henny Rave zelf. Vanaf het moment dat er in het Bezoekers-centrum met vrijwilligers werd gewerkt, januari 2005, was ze als vrijwilliger van de partij. Alscoördinator is ze verantwoordelijk voor de inzet van vrijwilligers en onderhoudt ze contact methet Bezoekersmanagement van het Park. Henny was vroeger projectleider in de automatisering.

Rave: ’Ik heb nu officieel geen werk meer. Maar ikbèn me toch druk! Het geeft zo veel voldoening omhier te kunnen werken, ik ben er heel gelukkigmee. Ik heb altijd al een passie voor de natuurgehad, dat ik in het Park terecht kon was voor mijeen schot in de roos. Hoe meer je er komt, hoe

meer je ervan gaat houden. Niet alleen van de na-tuur, maar ook van de cultuur, van de geschiedenisvan de plek. Hoe meer ik erover weet, hoe meerbewondering ik ook voor de organisatie van hetPark krijg. Voor de passie waarmee op eigenkracht een Park als dit in stand wordt gehouden.Voor de enorme betrokkenheid van de medewer-kers. Het is mooi om daar onderdeel van te kunnenzijn. Om daaraan bij te dragen. Ik merk dat bij de

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


35

vri

jwil

lig

ers

hele ploeg, iedereen vindt het ontzettend leuk omhier te werken. In het Bezoekerscentrum werk je alsvrijwilliger twee keer per maand een halve dag.Dat is het minimum, de meeste mensen werkenmeer. We geven informatie aan de bezoekers enwe behandelen de aanvragen voor de Beschermers-kaarten.

Het is onze taak om te zorgen dat onze bezoekerseen leuke dag beleven. Iedereen wil weer wat an-ders, je moet de mensen soms een beetje uitvragennaar wat ze willen, wat ze verwachten. En dankan je ze leuke tips geven. De vrijwilligers krijgenallemaal een stevige opleiding. Je moet de bezoe-kers breed kunnen informeren, wat er allemaal tedoen is, maar je moet ook antwoord kunnen gevenop de gekste vragen.

Dan maakt iemand met een mobieltje een foto vaneen vlinder of een slang... Dat zoeken we uit, jazeker! Als het moet sturen we na ruggespraakmet een specialist per mail nog een berichtje wathet was! Dat wordt enorm op prijs gesteld. Blije entevreden bezoekers, dat is onze inzet.’


36

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Riet SchmidtCoördinator vrijwilligers Parkwinkel

’Gezellig als het druk is in de Parkwinkel’Riet Schmidt werkte tot voor kort in het basisonderwijs. Ze is nu coördinator van de vrijwilligers-groep Parkwinkel. Dat betekent dat ze de roosters maakt voor 24 vrijwilligers die meedraaien inde winkel en dat ze het aanspreekpunt is voor de betaalde kracht in de winkel. Daarnaast werktze ook gewoon mee, dat doet ze al zo’n 7 jaar.

Schmidt: ’Ontzettend leuk werk om te doen. Decontacten met de vrijwilligers, met de mensen vande organisatie, met het publiek: ik vind het alle-maal even leuk! Ik ben echt verknocht aan hetPark. Mijn man en ik komen er regelmatig, tochwel meerdere keren per maand, om uitgebreid tewandelen en te fietsen. Het is mooi als je dan ookeen steentje kunt bijdragen aan het goed functione-ren van de organisatie. Ik denk dat dat ook geldtvoor de andere vrijwilligers in onze groep, de moti-vatie om het Park te ondersteunen is erg groot. Het is het mooist als het lekker druk is in de winkel,vooral als er veel kinderen zijn. Die zorgen voor spontaniteit en gezelligheid, dat

vrolijkt de boel op! Ik volg de omzetcijfers van dewinkel altijd met aandacht. Er zit al jaren een stij-gende lijn in, die in 2011 wat afvlakte. We hopendat dat snel weer aantrekt. Ik kreeg laatst in dewinkel nog een compliment van iemand die hetweten kon: dat de winkel er zo goed uitzag. Meteen uitgebreid en aantrekkelijk assortiment, voorelk wat wils. Dat geef ik dan door aan de vastemedewerker van het Park, dat is erg leuk om tehoren. De topper in de winkel? Nog steeds hetSuske & Wiske-boek dat hier in het Park speelt. Deze blijft goed lopen!’


37

vri

jwil

lig

ers

Jan SnoijinkCoördinator Faunawerkgroep

’Het best geïnventariseerde gebied van Nederland’Hij was in zijn arbeidzame leven commercieel manager bij Sara Lee Corporation, het bedrijfachter handelsmerk Douwe Egberts. Maar de natuur was altijd al zijn hobby. Na zijn pensione-ring heeft Jan Snoijink van die hobby zijn ‘werk’ gemaakt. Hij is nu coördinator van de Fauna-werkgroep. Vrijwilligerswerk dat hem ongeveer drie dagen per week bezighoudt. De 19vrijwilligers van de groep leveren vaak zeer gedetailleerde informatie over de kleine diersoortenop De Hoge Veluwe.

Snoijink: ’Dat doen we in opdracht van het mana-gement van het Park. Op de eerste plaats om eenpraktische reden: voor de houtoogst. Het Parkoogst per jaar zo’n 8, 9.000 kubieke meter hout inhet terrein. Belangrijk voor de bosverjonging en be-langrijk als inkomstenbron. Vóórdat de boswerkermet zijn machines het veld ingaat wil het Park precies weten wat er in een bepaald perceel zit.

Dat inventariseren we, en dat wordt door een mede-werker van het Park in een GIS-bestand gezet. Mierenkoepels, roofvogelhorsten, dassenburchten...Die plekken worden dan ontzien. Op de tweedeplaats inventariseren we op vaste ‘plots’ in het helePark het voorkomen van kleine diersoorten. Datzijn vaak lang lopende inventarisaties. We hebbennu 19 leden in de groep, vaak allemaal met eeneigen specialisme. Reptielen, amfibieën, libellen,insecten, vleermuizen, vlinders... Ik ben zelf een enthousiast vogelaar. Die inventarisaties verlopen

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


38

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

minutieus. Ik mag wel zeggen dat het Park de bestgeïnventariseerde 5.000 hectaren van het landzijn! Die gegevens zijn belangrijk voor het Park. Jekunt ermee aantonen hoe rijk het gebied is en wathet effect is van bepaalde beheeringrepen. Het zijnvaak beschermde of bedreigde soorten. We heb-ben bijvoorbeeld 27 van de 35 Nederlandse vlin-dersoorten in het Park. We hebben broedendetapuiten. In 2011 werd vastgesteld dat er bijna100 nachtzwaluwen broeden, een spectaculairegroei in een paar jaar tijd. Heel bijzonder. Het kost erg veel tijd, maar het is prachtig om opdeze manier een steentje bij te dragen aan ditunieke gebied. We doen dit allemaal met groot en-thousiasme en veel betrokkenheid. Het is jammerdat veel van de schatten van het Park zo verborgenzijn. Het succes van de nachtzwaluw bijvoorbeeld,ik zou willen dat we het nachtelijke ratelen van dievogel aan het publiek zouden kunnen laten horen.Maar ja, ze gaan pas laat vliegen op jacht naar

insecten. Dan is het Park al gesloten. Nee, daargaan we niet aan morrelen, het management vanhet Park gaat over het beleid, dat is heel duidelijkafgesproken. Er wordt goed naar ons geluisterd endankbaar gebruikgemaakt van onze kennis, zeker,maar op beleidsterrein heeft het Park het laatstewoord, en dat is ook terecht.’


39

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Niko VisserCoördinator Florawerkgroep

’De output van de groep is belangrijk’De Florawerkgroep trekt op een vaste dag in de week met ‘streeplijsten’ het veld in. Ze inventari-seren op verzoek van het Park de groeiplaatsen van de grofweg 600 plantensoorten die op De Hoge Veluwe voorkomen. Dat is een relatief groot aantal, door de grote verscheidenheid aanbiotopen in het gebied. De Florawerkgroep telt 17 leden, waarvan er één gespecialiseerd is inpaddenstoelen. Niko Visser is sinds tweeënhalf jaar lid, en sinds anderhalf jaar coördinator vande groep.

Visser: ’En dat is niet omdat ik in kennis uitsteekboven de rest, zeker niet. Ik vind het heel leuk omte opereren als schakel tussen het Park en degroep. Om als ambassadeur op te treden voor debelangen van de Floragroep. Je hebt als coördina-tor niet alleen te maken met het Park, maar ook metde belangen van de andere groepen. En die belan-gen kunnen soms anders liggen. Om een voor-beeld te noemen: bij de Deelense Was groeienorchideeën, maar er staan ook wilgen. Als Flora-groep adviseren we die wilgen weg te halen.Maar de Faunagroep wil ze graag houden, voorde vogels in het gebied.

Als coördinator probeer ik ook met de anderegroepen de samenwerking optimaal te houden. Datlukt ook goed, we kunnen goed samen afsprakenmaken. We dienen een gezamenlijk doel natuurlijk,het in stand houden van de unieke natuurwaardenvan het Park. De beslissing wordt uiteindelijk doorhet Park genomen. Het werk dat de Floragroepdoet is bij het nemen van die beslissing belangrijk.Onze inventarisaties en rapportages spelen een rolbij het beheer. We helpen bij het vaststellen van deeffecten van begrazing, we kunnen aangevenwelke plaatsen ontzien moeten worden bij afplag-gen en bij de houtoogst. Daar wordt zeker reke-ning mee gehouden. De Hoge Veluwe herbergt eenaantal unieke plantensoorten, zoals de heidezeggeen de kleine schorseneer, die soorten komen alleen


40

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

hier voor. Maar ook soorten als de klokjesgentiaanzijn belangrijk voor het Park, het Park kan daar inde communicatie zijn voordeel mee doen. Wij zor-gen dat die gegevens bekend zijn, en dat ze ook

op het juiste niveau in de organisatie kunnen wor-den meegewogen bij het bepalen van het beleid.De output van de groep is belangrijk voor het Park,dat gevoel heb ik zeker!’

Marry Woudenberg-HansmaCoördinator rondleiders Jachthuis Sint Hubertus

’Een prachtige plek om dingen over te vertellen’Ze had een leidinggevende positie in het onderwijs. Na haar pensionering is Marry Wouden-berg rondleidingen in Jachthuis Sint Hubertus gaan geven. Nu coördineert ze een groep van 58rondleiders in Jachthuis Sint Hubertus. Ze fungeert als aanspreekpunt en bedenkt samen met hetPark en de vrijwilligers speciale themarondleidingen door het huis en de omgeving. Daarnaastgeeft ze minimaal twee keer per maand een rondleiding.

Woudenberg: ’Als coördinator ben je de schakeltussen de rondleiders aan de ene kant en de lei-ding van het Park aan de andere kant. Dat vind ikeen interessante positie die ik goed ken uit mijnvroegere werk. Het afstemmen van de ideeën ende wensen van de groep en de behoefte van hetPark –daar de weg in vinden– dat maakt het werkaantrekkelijk. Je moet daarbij niet uit het oog verlie-zen dat hoe aardig de ideeën van de rondleiders

ook zijn, we primair werken ten dienste van hetPark. Het Jachthuis, het is natuurlijk een prachtigeplek om dingen over te vertellen, er komt zoveelsamen. Architectuur, kunst, de geschiedenis van defamilie en het Park... Ik loop regelmatig mee meteen rondleiding om te evalueren en het is grappigom te zien dat iedere gids het weer anders doet,andere accenten legt en andere dingen vertelt. Debasisinformatie is hetzelfde, maar die verschillendeaccenten zijn een deel van de charme. Je kunt alsbezoeker dezelfde rondleiding meerdere keren vol-gen en toch nieuwe dingen leren. Ik leer zelf ook


41

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Hans SolleveldCoördinator Korhoenderfokgroep

’Samen kunnen we het korhoen tot een succes maken’Het Nationale Park De Hoge Veluwe is bezig met een langlopend herintroductieproject van hetkorhoen. Op twee locaties in het Park worden fokgroepen van dit voor de Veluwe karakteristiekedier gehouden. Het fokken, grootbrengen en uitzetten van ‘eigen kweek’ korhoenders is een arbeidsintensieve klus, die zonder vrijwilligers niet kan worden gedaan. Er werken op dit moment zeven vrijwilligers aan het project. Parkmedewerker Hans Solleveld is naast zijn werkvrijwillig coördinator van de Korhoenderfokgroep.

Solleveld: ’We zeggen wel eens tegen elkaar: jemoet een beetje gestoord zijn om dit te doen! Ergaan enorm veel uren in zitten, zeker als er kuikenszijn. Ik ben er een beetje ingerold. Eerst ga je mee-helpen met het bouwen van de kooien, dan ga je

een keer helpen met groen knippen of met voerenen voor je het weet ben je er iedere dag meebezig. Je wordt er steeds professioneler in, je gaaterover lezen, dingen uitkammen... Het is ‘learningby doing’. Niet zoiets als het houden van kippen.Je kweekt dieren op die het zelf in het veld moetenrooien. En je werkt met levende have, daar moet jegoed voor zijn. Je hebt de verantwoordelijkheid

nieuwe dingen door dit werk. Of eigenlijk: ik hebiets afgeleerd! Het is lastig om een zo grote en he-terogene ploeg rondleiders – vaak gepensioneerdenmet veel verschillende achtergronden – als ‘groep’te benaderen. Het is een groep van individuen. Datvraagt om een andere instelling dan ik gewendwas. Ik was gewend de verantwoordelijkheid onderbegeleiding aan medewerkers te geven. Dat moet

ik nu op een wat ‘lossere’ manier doen. Dat draagtook bij aan het enthousiasme van de mensen. Derondleidingen worden met ontzettend veel pleziergegeven. We hebben ook altijd veel meer aanmel-dingen dan we mensen nodig hebben. We hebbenlaatst 13 nieuwe gidsen opgeleid. Daar haddenwe zo’n 40 aanmeldingen voor!’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


42

vri

jwil

lig

ers

om er goed voor te zorgen. Dan is het geen be-zwaar om dat een keer ’s avonds te doen, of in hetweekend. Het is ook leuk om te doen, zeker als jesuccesjes boekt. We hebben tegenvallers gehad,maar de laatste jaren gaat het steeds beter. Er islicht aan de horizon. We hebben in de loop vande tijd per keer toch tientallen vogels uit kunnenzetten. En we krijgen meldingen terug dat ze in hetveld worden waargenomen. In het Park, maar ookbij de buren.En daar gaat het om! Ik heb er persoonlijk nogsteeds een goed gevoel bij, ik heb het idee dat hetkorhoen het gaat redden op de Veluwe. Je moetdaarbij breder kijken dan alleen naar het Park, eenherintroductie als dit kan alleen slagen als diebreed gedragen wordt, als je de samenwerkingzoekt met andere terreinbeheerders. Dat doen wein een begeleidingscommissie rond de herintroduc-tie. Samen kunnen we dit project tot een succesmaken!’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


43

vri

jwil

lig

ers

Jan van der Toorn Coördinator ANWB-vrijwilligers

’We doen dit al jaren met veel plezier’Het Nationale Park De Hoge Veluwe heeft vier fietsenreparateurs in vaste dienst. Die worden inde drukke zomermaanden in de weekenden bijgestaan door vier vrijwilligers van de ANWB.Dat zijn ‘mentoren’ van het Ledenhulpkorps van de ANWB, een selecte groep van zo’n 250vaste vrijwilligers van de bond. Jan van der Toorn, een betaalde kracht bij de ANWB, coördineert de inzet van de mentoren en verzorgt het contact met het Park.

Van der Toorn: ’De ANWB heeft een lange traditiemet het Park. Het is begonnen in 1975. De bondschonk De Hoge Veluwe toen bij het 40-jarig jubi-leum 40 Witte Fietsen. Maar ja, schenken ver-plicht, je kunt geen fietsen geven zonder er eenfietsenmaker bij te doen hè? Zo is het idee opgeko-men om in de zomermaanden bij te springen in dewerkplaats waar de fietsen worden onderhouden.Als vriendendienst, als goed doel. Dat zijn we aldie jaren met veel plezier blijven doen. Het is voorde mentoren van het Ledenkorps deels ook eenuitje, het is immers een prachtig park! In ruil voorhun inzet – twee dagen werk – mogen ze gratisovernachten op de natuurcamping van De Hoge

Veluwe. Er is altijd veel animo voor. In februari doeik meestal de oproep om mee te doen de deur uit,daar reageren toch al snel 80 mensen op. Ze wer-ken mee van half maart tot eind oktober. Ik zorgdat er een dekkend rooster is, en stem af met demensen van het Park en de jongens van de werk-plaats. Daar kom ik graag, dat is wel mijn favo-riete plek in het Park. Ik ben een echtmensen-mens!’


44

vri

jwil

lig

ers

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Gerard van Voorst Coördinator vrijwilligersgroep Hoge Veluwe Loop

’Het geeft een kick als alles goed is gegaan’Het is een evenement dat inmiddels stevig op de hardloopagenda staat: de Hoge Veluwe Loop.Op een zondag in oktober stroomt het Park vol met zo’n 2.700 hardlopers en een veelvoud aankijkers en aanhang. Om dat allemaal in goede banen te leiden worden zo’n 250 vrijwilligers ingezet. Er is een stuurgroep van 12 personen een jaar bezig met de voorbereidingen van deloop. Voorzitter van die stuurgroep én coördinator van de vrijwilligers is Gerard van Voorst. Hij doet dat ook als vrijwilliger, naast zijn baan als controller bij het Park.

Van Voorst: ’Een prachtig evenement, hartstikkeleuk om te doen. Ik hou van organiseren. Ik werkgraag met mensen en vóór mensen. Ik denk dat hetnaast mijn baan ongeveer 100 uur aan werkvraagt. Vergaderen, contacten onderhouden, deopbouw, de dag zelf, afbreken... Ik doe dat graag.De stuurgroep komt gedurende het jaar zo’n vijf,zes keer bij elkaar.

Er moet voor zo’n evenement ontzettend veel gere-geld worden, van het uitzetten van het parcours,de afhandeling van de inschrijving tot het parkerenen de veiligheid op de dag zelf. Je leert er veelvan. Ik slurp enorm veel knowhow op tijdens devoorbereidingen. We werken met vrijwilligers vanscholen en opleidingen uit de regio, van de scou-ting, studenten... Veel jonge mensen. Het is onmo-gelijk om een groot evenement als dit zondervrijwilligers te realiseren. Reken maar even mee: 250 vrijwilligers, als je die


45

vri

jwil

lig

ers

10 uur in touw laat zijn op een uurloon van 20euro dan zit je al op 50.000 euro. Dat is onmoge-lijk op te brengen. Vrijwilligerswerk is daarom eenabsolute noodzaak. Voor sommige scholen is hetook een opleidingsmogelijkheid. Studenten van hetROC A12 van de opleiding Orde & Veiligheid treden bijvoorbeeld op als verkeersregelaar. En datis hard nodig met zo’n 2.000 auto’s die buiten hetPark geparkeerd moeten worden.

Eigenlijk zou ik op de dag zelf niets moeten doen.Proberen te genieten van het evenement. Maar ja,in de praktijk is dat nooit het geval. Er is altijd weliets te regelen of te improviseren. Op de dag zelfsta ik om 6 uur op en ben ik om 9 uur in de avondweer thuis. Maar het is schitterend om te doen. Hetgeeft een kick als het is afgelopen en alles is goedgegaan!’

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

de

cij

fers

ov

er

20

11

46

Bezoekersaantallen

Het Nationale Park De Hoge Veluwe werd in 2011bezocht door 525.631 betalende bezoekers. Eenstijging ten opzichte van 2010, toen 505.667mensen het Park bezochten. In 2009 kwam het bezoekersaantal uit op 518.580, in 2008 op501.055. Voor alle jaren geldt dat het aantal be-zoekers net iets hoger uitviel dan de verwachtingvan 500.000 per jaar. Het Kröller-Müller Museumtelde in 2011 252.605 betalende bezoekers.

Er werden in 2011 14.586 Beschermerskaarten(jaarkaarten) voor het Park verkocht, ongeveerevenveel als in 2010. Het Bezoekerscentrum werddoor 325.810 mensen bezocht, 178.793 mensenliepen door naar het Museonder. Jachthuis Sint Hubertus werd 28.265 keer bezocht. Op de natuurcamping van De Hoge Veluwe werd 13.716keer overnacht.

Exploitatierekening (x 1.000 in euro’s)

BATENEntreegeldenHuren en pachtenVergoeding KMMGeldmiddelen ArrangementenDiverse baten

LASTENPersoneelskostenDiverse directe kostenArrangementenAlgemene kostenAfschrijvingenNadelig resultaat Jachthuis Sint Hubertus

EXPLOITATIERESULTAATBijzondere lasten

RESULTAAT

2010Werkelijk

3.822468209

553

564

5.121

2.7681.238

1839962018

5.061

6050

10

2011Werkelijk

4.123419211

738

649

5.447

2.7981.254

1941579446

5.326

12150

71


J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


47

de

cij

fers

ov

er

20

11

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Balans per 31 december (in euro’s/voor bestemming van het resultaat)

ACTIVAVASTE ACTIVAMateriële vaste activa

VLOTTENDE ACTIVAVoorradenVorderingen op korte termijnGeldmiddelen

TOTAAL ACTIVA

PASSIVAEIGEN VERMOGENAlgemene reserveOnverdeeld resultaatReserve herwaardering

VOORZIENINGEN

KORTE TERMIJN VERPLICHTINGEN ENOVERLOPENDE PASSIVA

TOTAAL PASSIVA

9.925.194

1.873.338

11.798.532

9.602.820

517.918

1.677.794

11.798.532

2010

20.943 1.263.761

588.634

5.645.88810.482

3.946.450

2011

19.2041.562.397

953.354

5.931.37070.704

3.671.450

10.180.674

2.534.955

12.715.629

9.673.524

569.056

2.473.049

12.715.629


48

de

cij

fers

ov

er

20

11

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Het exploitatieresultaat bedraagt € 121.000. Na aftrek van bijzondere lasten ad € 50.000 is het eindresultaat € 71.000 positief. Er is door Ernst & Young Accountants LLP een goedkeurende verklaring van de onafhankelijke accountant afgegeven.

Ten opzichte van 2010 is het voordelig exploitatieresultaat toegenomen met € 61.000, van € 60.000 tot € 121.000. Deze toename is met name ontstaan door:

€

- meer entreegelden vanwege een toename van de entreeprijs (€149.000) en meer bezoekers (€152.000)- minder opbrengst van huren en pachten door verlaging van de vergoeding voor de jacht- een toename van de diverse baten, met name door een toename van de natuurbeheersubsidie,

huurfietsen, resultaat Stichting Faciliteiten versus een lagere opbrengst natuurbeheer, giften en lagere overige diverse baten

- een toename van de personeelskosten- een toename van de diverse directe kosten- een toename van de algemene kosten- een toename van de afschrijvingen door investeringen- een toename van het nadelig resultaat Jachthuis Sint Hubertus- overig per saldo

301.000- 49.000

85.000- 30.000- 16.000- 16.000- 174.000- 28.000- 12.000

61.000


49

bij

lag

en

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Management Team

S.E. baron van Voorst tot Voorst

(directeur/bestuurder)

H. Beukhof

(hoofd Stafdiensten/adjunct-directeur)

ing. J.R.K. Leidekker (hoofd Bedrijfsvoering)

mevrouw M.M. Kokke MBA

(hoofd Bezoekersmanagement)

Raad van Toezicht

F.H. Schreve (voorzitter)

mr. H.D. Tjeenk Willink (vicevoorzitter)

Generaal bd. D.L. Berlijn

mevrouw drs. A.M. Fentener van Vlissingen

mr. C.J.A. van Lede

prof.dr.ir. Th. Spek

Raad van Advies

prof.dr. L.P. Louwe Kooijmans (voorzitter)

drs. C. Buijink

C.G. Cornielje

drs. H.A. Doek

drs. O.O. Gorter

mr. G.J. de Graaf

drs. A.P.J.M. van Hooff

ir. C.M. Jaski

C. van der Knaap

prof. dr. M.J.J.A.A. Korthals

mevrouw P.C. Krikke

drs. W.J. Kuijken

dr. ir. J.H. Kuper

mevrouw drs. K.H. Ollongren

mr. S.A. Reinink

dr. E.J. van Straaten

J.G. Trapman RA

mr. H.E.M. Vrolijk

Adviescommissie Natuurbeheer

prof. dr.G.J. Borger (voorzitter)

dr. ir. R.J. Bijlsma

dr. ir. J. Bokdam

dr. G.W.T.A. Groot Bruinderink

J.H.M. Snoijink

N. Visser

W.M.J. de Wit

J A A R V E R S L A G 2 0 1 1


50

co

lofo

nJ A A R V E R S L A G 2 0 1 1

Uitgave: Stichting Het Nationale Park De Hoge [email protected] 2507351 TA Hoenderloo

Tekst: Richard Derks, Arnhem; www.hetverreoosten.nlFotografie: Het Nationale Park De Hoge Veluwe, o.a. Nel Appelmelk, Hans Drijer,

Janny Gommans, Marten Idema, Mark Leeflang, Pim Leutholff, Robbert Maas, Henk Ruseler en Wim Weenink.

Vormgeving: Maarten Blankenberg bno, Hemmen; www.blankenbergdesign.nlDrukwerk: Drukkerij Dijkgraaf - Rijsdorp B.V. (Apeldoorn), www.dijkgraaf.nl


51

www.hogeveluwe.nl

Documents

JAARVERSLAG 2011 2011.pdf · M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, Revalidatiefonds, Provincie Gelderland en Rijksdienst voor Cultureel