Embed Size (px)
Citation preview
Jaarverslag 2016Stichting Heliomare Onderwijs
40837
Adres Relweg 511949EC WIJK AAN ZEE
Bestuursverslag
BESTUURSVERSLAG 2016 WEC
STICHTING HELIOMARE ONDERWIJS 40837
4
Inhoudsopgave bestuursverslag
Inhoud Inleiding............................................................................................................................................................. 5 1. Doelstelling van de organisatie .................................................................................................................. 6 2. Kernactiviteiten ........................................................................................................................................... 8 3. Organisatiestructuur, governance en risicomanagement ........................................................................ 11 4. Onderwijsprestaties .................................................................................................................................. 17 5. Onderwijskundige en onderwijsprogrammatische zaken ......................................................................... 20 6. Ontwikkelingen als gevolg van interne en externe kwaliteitszorg ............................................................ 24 7. Ontwikkelingen bij of in relatie tot verbonden partijen.............................................................................. 29 8. Zaken met een behoorlijke politieke of maatschappelijke impact ............................................................ 31 9. Inrichting dialoog met interne en externe actoren (horizontale verantwoording) ..................................... 34 10. Het gevoerde beleid inzake de beheersing van uitkeringen na ontslag .................................................. 35 11. Afhandeling van klachten ......................................................................................................................... 36 12. Financieel beleid ...................................................................................................................................... 37 13. Continuïteitsparagraaf .............................................................................................................................. 41
5
Inleiding Voor u ligt het bestuursverslag van Stichting Heliomare Onderwijs, als onderdeel van de jaarrekening 2016 van de stichting. Met dit bestuursverslag geven we invulling aan verantwoording door de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Na twee jaar Passend Onderwijs kan voorzichtig de balans worden opgemaakt. Naast veel positieve kanten met betrekking tot samenwerking en het in beeld krijgen van leerlingen, heeft Passend Onderwijs ook een aantal aandachtspunten. Deze aandachtspunten zijn nader toegelicht in hoofdstuk 8 van dit jaarverslag alsook in de continuïteitsparagraaf. De eerste analyses laten zien dat de bekostiging van onze leerlingen met de nieuwe toelaatbaarheidsverklaringen lager uitvalt dan de oude bekostiging. In 2016 is de eerste paal voor de nieuwbouw in Heemskerk de grond in gegaan. Als alles goed loopt starten onze leerlingen in het schooljaar 2017-2018 in dit nieuwe gebouw. Met betrekking tot de plannen voor een nieuw KJC in Heerhugowaard zijn in 2016 de nodige stappen gezet. De haalbaarheid van deze plannen moet medio 2017 duidelijk worden. De verantwoording in dit bestuursverslag biedt tal van (cijfermatige) gegevens. Echter, deze informatie mag niet afleiden van de essentie van de doelstelling van Heliomare: Niemand aan de zijlijn. Die essentie wordt dag en nacht inhoud gegeven door alle medewerkers van Heliomare. Hun inzet verdient bijzondere waardering. Net als in voorgaande jaren mochten we ook in 2016 rekenen op de belangeloze inzet van talloze vrijwilligers.
Wij zijn bijzonder trots op de inzet van alle medewerkers en vrijwilligers!
Patricia Esveld en Jan Welmers,
Raad van Bestuur Stichting Heliomare Onderwijs
6
1. Doelstelling van de organisatie
Naam verslagleggende rechtspersoon Stichting Heliomare Onderwijs Adres Relweg 51 Postcode 1949 EC Plaats Wijk aan Zee Telefoonnummer 088-9208888 Identificatienummer Kamer van Koophandel 41227059 E-mailadres [email protected] Internetpagina www.heliomare.nl De Stichting Heliomare Onderwijs stelt zich ten doel het zonder winstoogmerk verzorgen van onderwijs en dienstverlening aan kinderen en jongeren met een motorische en/of verstandelijke beperking. Onze kernwaarden: - de klant centraal met als zichtbare aandachtspunten: EKEP (Eén kind, één plan),
handelingsplanning, de jongere is ook een klant, zeggenschap, competentiegericht, intake trajectbegeleiding, een open communicatie, participerende leerlingen, vraagsturing, adaptief onderwijs/zelfsturing.
- professionele aandacht met als zichtbare aandachtspunten: opleiden/scholen, zorgstructuur met een commissie van begeleiding, planmatig handelen, werken met groepsplannen, een veilige school, maatwerk en rolneming.
- toekomstgericht met als zichtbare aandachtspunten: het transitieproces (klaar voor later), vertrouwen dat het goed zal gaan, handelingsgericht werken, in ontwikkelingsperspectief denken, onderzoekende houding naar nieuwe expertise, onderzoek naar wat er te weinig aan de jongere is geboden, huisvesting en thuisnabije onderwijszorgarrangementen.
- ondernemerschap met als zichtbare aandachtspunten: kwaliteitsbeleid, sensomotorische integratie, nieuwe producten, nieuwe doelgroepen, lef om jongeren iets te laten ondernemen, ontschotten en allianties.
- één bedrijf met als zichtbare aandachtspunten: - optimale synergie tussen Onderwijs en de andere bedrijfsonderdelen van Heliomare
vanuit de centrale visie de leerling en ouder centraal; - EKEP; - combinatie van het VSO met Wonen, Dagbesteding en Arbeidsintegratie; - fungeren als kenniscentrum;
- werken vanuit begrippen als authenticiteit, gelijkwaardigheid, passie, inspiratie, integriteit, openheid en vertrouwen.
Onze collectieve ambitie: Stichting Heliomare Onderwijs 1. is de preferente partner in de regionale netwerken Passend Onderwijs in Noord Holland
op het gebied van onderwijs en zorgvoorzieningen. Wij leveren met een vernieuwende
7
aanpak diensten op het gebied van (voortgezet) speciaal onderwijs in samenhang met revalidatie, arbeidsintegratie, wonen, woontraining, tijdelijke opvang, dagbesteding, sport/fitness gericht op wonen, werken, vrije tijd en burgerschap.
2. richt zich in nauwe samenwerking met ouders op de doelgroep jongeren met een lichamelijke of meervoudige beperking, een laag ontwikkelingsperspectief, een langdurige ziekte en/of internaliserende gedragsproblematiek.
3. is een kenniscentrum waar nieuwe kennis wordt gecreëerd, wordt onderhouden en in half- en eindproducten overdraagbaar wordt gemaakt, zodat de jongere er optimaal van profiteert, ongeacht waar.
4. is actief in het reguliere onderwijs in de hele regio en op de eigen scholen onder het motto: ‘regulier onderwijs als het kan, speciaal als het moet. Altijd passend, altijd uitdagend’.
Stichting Heliomare Onderwijs maakt dat waar door:
● Voor elke leerling op basis van het ontwikkelingsperspectief passend en duurzaam onderwijs voor optimale deelname aan de samenleving te realiseren.
● Te werken vanuit gedeelde verantwoordelijkheid op basis van actieve betrokkenheid en heldere communicatie met ouders, kinderen en jongeren aan de realisatie van onderwijs- en ondersteuningsaanbod.
● Ambitieus te zijn en vanuit een missie en visie planmatig te werken aan innovatie en het verbeteren en borgen van kwaliteit.
● Door professioneel handelen binnen een veilig, uitdagend en respectvol leerklimaat.
● Professionals met specifieke competenties te hebben die samenwerken in een multidisciplinaire omgeving.
● Aangepaste voorzieningen in te zetten op het gebied van de fysieke omgeving, vervoer, ICT, leer- en hulpmiddelen en materialen.
● Te beschikken over expertise op het gebied van onderwijs, revalidatie, wonen, dagbesteding, vrije tijd, sport en arbeid.
● Verantwoordelijk te zijn voor het ontwikkelen en uitwisselen van kennis en expertise binnen bovenstaande keten in afstemming met een eigen Research & Development-afdeling en Heliomare Academie Kind/Jeugd.
● Toekomstgericht, oplossingsgericht, vraaggericht, resultaatgericht, handelingsgericht en interdisciplinair* te werken.
● Professionals te hebben die ondersteuning bieden vanuit het Kinder- en jeugdcentrum Heliomare aan de scholen van de samenwerkingsverbanden, vraag gestuurd en op maat.
*) Het begrip ‘interdisciplinair werken’ refereert vooral aan het handelen van professionals in samenwerking met elkaar.
8
2. Kernactiviteiten Kernactiviteiten Stichting Heliomare Onderwijs biedt speciaal en voortgezet speciaal onderwijs aan kinderen en jongeren met een lichamelijke of meervoudige beperking, een verstandelijke beperking, een chronische ziekte, een autismespectrumstoornis, gedragsstoornis of niet-aangeboren hersenletsel. De volgende scholen maken deel uit van de Stichting Heliomare Onderwijs: - school voor SO/VSO De Alk, gevestigd in Alkmaar (brinnummer 01WX); - Heliomare onderwijs, gevestigd in Wijk aan Zee (brinnummer 01MI) met dislocatie
Maerten van Heemskerkstraat 171 in Beverwijk en nevenvestiging aan de Molenwerf 1C, 1541 WR Koog aan de Zaan (01MI-04);
- De Ruimte, gevestigd in Bergen (brinnummer 01LB); - school voor SO/VSO De Zevensprong, gevestigd in Beverwijk (brinnummer 00TD). De vier scholen vormen één organisatie, onder de naam Heliomare Onderwijs. Aansluitend aan de splitsing van het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs in de samenwerkingsverbanden, is onze onderwijsorganisatie gesplitst in twee clusters: één speciaal onderwijs (SO) en één voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Het voortgezet speciaal onderwijs van onze scholen is georganiseerd in het Heliomare College. Deze naam wordt gebruikt voor de locaties waar voortgezet speciaal onderwijs gegeven wordt in Beverwijk, Alkmaar en Wijk aan Zee. Plaatsing op onze scholen Plaatsing op één van onze scholen loopt via een samenwerkingsverband primair onderwijs of voortgezet onderwijs. Indien een leerling niet in de onderwijsprofielen van het reguliere onderwijs past, zal het samenwerkingsverband een toelaatbaarheidsverklaring speciaal onderwijs afgeven. Deze toelaatbaarheidsverklaring is landelijk geldig. Het bevoegd gezag besluit vervolgens over plaatsing. Onder welk samenwerkingsverband een leerling valt hangt af van de gemeente. Landelijk zijn er 150 samenwerkingsverbanden: 76 in het primair onderwijs en 74 in het voortgezet onderwijs. Heliomare Onderwijs heeft in 2016 bestuurlijk deelgenomen aan negen samenwerkingsverbanden in Noord-Holland. Producten en diensten Heliomare Onderwijs biedt onderwijs en ondersteuning aan en focust op de kwaliteiten en sterke kanten van het kind en accepteert beperkingen daarin. Een persoonsgerichte en toekomstgerichte benadering in de context van het systeem waarin de leerling functioneert. Ons ondersteuningsaanbod is erop gericht alle leerlingen een passende plek te bieden op één van onze locaties of binnen het regulier (beroeps) onderwijs.
9
Heliomare Onderwijs biedt onderwijs en ondersteuning aan leerlingen in de leeftijd van vier tot maximaal twintig jaar. Op de verschillende locaties wordt gewerkt met de volgende doelgroepen: Categorie 1- Laag
1. Leerlingen met stabiel beperkte somatische ontwikkelingsmogelijkheden en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
HCW1 SO Wijk aan Zee
2. Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
De Alk, SO Wijk aan Zee HCB2 , HCA3
3. Leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
De Ruimte SO Wijk aan Zee HCW
4. Leerlingen met een psychiatrische stoornis en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
HCW SO Wijk aan Zee
Categorie 2- Midden 5. Leerlingen met stabiel beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden
en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
De Ruimte SO Wijk aan Zee HCW
6. Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden en bijkomende problematiek (o.a. psychiatrische stoornis of stoornis in het autistisch spectrum).
De Alk De Ruimte SO Wijk aan Zee HCA en HCB
7. Leerlingen met progressief beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en normale cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
De Ruimte SO Wijk aan Zee HCW
Categorie 3- Hoog 8.
Leerlingen met zeer ernstig beperkte cognitieve ontwikkelings-mogelijkheden en zeer geringe zelfredzaamheid.
De Ruimte MvH Beverwijk Dynamica SO Wijk aan Zee
9.
Leerlingen met stabiel ernstig beperkte motorische ontwikkelings-mogelijkheden en beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
De Ruimte SO Wijk aan Zee MvH Beverwijk Dynamica HCA en HCB
10. Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden met moeilijk te reguleren gedragsproblematiek als gevolg van ernstige psychiatrische stoornissen.
De Alk SO Wijk aan Zee MvH Beverwijk De Ruimte HCA en HCB
De arrangementen en mogelijkheden die onze scholen bieden staan beschreven in de schoolondersteuningsprofielen. Heliomare heeft een schoolondersteuningsprofiel voor het speciaal onderwijs en één voor het voortgezet speciaal onderwijs. Heliomare heeft een speciale groep voor leerlingen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). Na een hersentumor, hersenkneuzing of hersenbloeding is sprake van niet aangeboren hersenletsel. Veel leerlingen met NAH doen een beroep op ondersteuning bij vaardigheden die vóór het letsel als vanzelf gingen en nu niet meer automatisch worden
1 HCW = Heliomare College Wijk aan Zee 2 HCB = Heliomare College Beverwijk 3 HCA = Heliomare College Alkmaar
10
uitgevoerd. De observatiegroep geeft leerlingen met deze aandoening de kans toe te groeien naar een zo optimaal mogelijk school-functioneren. De leerlingen volgen in de observatiegroep een intensief individueel programma van minimaal zes weken tot maximaal twaalf maanden. Uiteindelijk gaan de leerlingen terug naar hun oude school of naar een geschikte plek in het regulier of speciaal onderwijs. Dit advies komt tot stand op basis van observatie, diagnostiek, begeleiding en behandeling. Heliomare biedt tevens ondersteuningsarrangementen aan voor leerlingen en professionals in het reguliere onderwijs bij het realiseren van Passend Onderwijs. Het gaat om: • Leerlingen en jongeren in het regulier onderwijs die als gevolg van een beperking, ziekte
of stoornis belemmeringen ondervinden in het volgen van onderwijs (leerlingen en jongeren die de overstap maken van speciaal naar regulier onderwijs, leerlingen die starten op het basis of voortgezet onderwijs).
• Professionals die zich verder willen ontwikkelen en hun bekwaamheid willen vergroten.
De kern van onze ondersteuningsarrangementen: • Vraag gestuurd, flexibel en praktisch. • Professionals die een arrangement vormgeven zijn vakmensen die weten waar ze het
over hebben. • De leerling / professional is mede regisseur. • Handelingsgericht en opbrengstgericht werken. • Preventief van aard, kortdurend waar mogelijk en snel inzetbaar.
Vanuit de afdeling Dienstverlening worden passende arrangementen (op offertebasis) gemaakt voor scholen en samenwerkingsverbanden.
11
3. Organisatiestructuur, governance en risicomanagement Juridische structuur De grondslag van Heliomare wordt gevormd door twee stichtingen: Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs. De Stichting Heliomare levert diensten en producten op het gebied van revalidatie, wonen, dagbesteding, arbeidsintegratie en sport. De Stichting Heliomare Onderwijs levert diensten en producten op het gebied van speciaal onderwijs. Tevens bestaat de Stichting ZBC Heliomare voor de niet-reguliere en niet-structureel gefinancierde activiteiten op met name het gebied van arbeidsre-integratie en vitaliteit. Voor wat betreft de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur is sprake van een personele unie: de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van de ene stichting vormen ook de Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van de andere stichtingen. De uitvoering van de doelstellingen van de stichtingen is ondergebracht binnen één organisatie, met één organisatiestructuur.
Heliomare wordt bestuurd volgens het Raad van Bestuur/Raad van Toezicht model. De Raad van Bestuur is statutair en integraal verantwoordelijk voor de besturing van de organisatie.
De Raad van Toezicht is het toezichthoudende orgaan en houdt conform statuten en reglementen toezicht op de wijze waarop de Raad van Bestuur de organisatie bestuurt.
Governancecode De uitgangspunten van de code Goed Bestuur Primair Onderwijs van de PO-Raad worden door de Stichting Heliomare Onderwijs onderschreven en toegepast. De governancecode werkt volgens het zogenaamde ‘pas toe of leg uit’-beginsel. Heliomare past de code volledig toe. In de statuten van de stichtingen die Heliomare vormen, is het Raad van Toezichtmodel opgenomen: de Raad van Bestuur bestuurt onder toezicht van de Raad van Toezicht. De taken en bevoegdheden van de Raad van Bestuur zijn in de statuten van de stichtingen opgenomen. Daarnaast zijn het reglement Raad van Bestuur en het reglement Raad van Toezicht van toepassing. Raad van Bestuur Heliomare heeft met ingang van 1 juli 2016 een tweehoofdige Raad van Bestuur. Deze werd tot 1 oktober 2016 gevormd door gevormd door de bestuursvoorzitter, mevrouw P.H.M. Esveld, en lid van de Raad van Bestuur, de heer C.M.G. Raaijmakers. Met ingang van 1 april 2017 is dhr. dr. J. Welmers aangetreden als lid van de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur voert zijn werkzaamheden uit conform het bepaalde in de statuten en met inachtneming van een reglement dat de Raad van Toezicht heeft vastgesteld. In het reglement wordt met name aandacht besteed aan de verantwoordelijkheden van de Raad van Bestuur, de wijze waarop de besluitvorming door de Raad van Bestuur tot stand komt en op welke wijze de Raad van Bestuur verantwoording aflegt. Ook zijn hierin de afspraken vastgelegd over de informatievoorziening van Raad van Bestuur naar Raad van Toezicht.
12
De Raad van Bestuur voert zijn werkzaamheden voorts uit met inachtneming van de Gedragscode voor de goede bestuurder van maart 2005, opgesteld door de NVZD, de vereniging van bestuurders in de gezondheidszorg. De door de NVZD geformuleerde normen zijn door de Raad van Toezicht vertaald in acties op basis waarvan de Raad van Toezicht kan beoordelen hoe de Raad van Bestuur invulling geeft aan deze code. Raad van Toezicht Op 31 december 2016 telde de Raad van Toezicht zeven leden. De leden worden benoemd en ontslagen door de Raad van Toezicht zelf. Zij worden benoemd voor vier jaar en zijn eenmaal terstond herbenoembaar voor een termijn van vier jaar. Er is een rooster van aftreden. In de statuten staat expliciet vermeld wanneer iemand niet lid kan worden van de Raad van Toezicht. Hiermee wordt de onafhankelijkheid van de leden gewaarborgd. De Raad van Toezicht kent een auditcommissie waarin voorafgaand aan de reguliere Raad van Toezicht vergadering financiële zaken (forecasts, begroting en jaarrekening) worden voorbesproken met de Raad van Bestuur en de concerncontroller. De Raad van Toezicht is in het verslagjaar samen met de Raad van Bestuur zeven keer bijeengekomen. Goedkeuring is verleend aan onder meer (hierna volgt een weergave van de belangrijkste besluiten): - de Jaarverslaggeving 2015 van de onder Heliomare ressorterende stichtingen; - de Kaderbrief 2017; - het Jaarplan en de begroting 2017, inclusief Treasury Jaarplan 2017; - de benoeming van mw. P.H.M. Esveld als voorzitter Raad van Bestuur per 1-7-2016; - de benoeming van dhr. J. Welmers als lid Raad van Bestuur per 1-4-2017; - de verkoop van Wonen te Uitgeest; - de overdracht van de bedrijfsonderdelen Wonen en Dagbesteding; - het aangaan van een samenwerking met De Hartekampgroep voor het realiseren van
het ATC (Arbeidstrainingscentrum); - de fusie van Stichting Heliomare en Stichting KHO-Heliomare. In 2016 zijn in het kader van de inhoudelijke themabehandelingen de volgende onderwerpen aan de orde geweest: - Uitkomstmetingen R&D; - Sociaal Plan, Prémobiliteitsfase, Overdrachtsprotocol; - Beleidsplan R&D 2016-2020. Andere in 2016 terugkerende onderwerpen op de agenda van de Raad van Toezicht waren onder meer: - de bouw van het KJC in Heemskerk; - de ontwikkeling van het KJC in Heerhugowaard; - de liquiditeitsprognose;
13
- de strategie m.b.t. de bedrijfsonderdelen Wonen en Dagbesteding; - de herziening van de Zorgbrede Governancecode; - het strategietraject ‘Heliomare op z’n kop’; In maart 2016 is het jaarlijkse overleg gevoerd tussen Raad van Toezicht, Raad van Bestuur, GMR en OR. In juli 2016 heeft een overleg plaatsgevonden tussen een afvaardiging van de Cliëntenraden, de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht heeft in 2016 met de externe accountant de jaarverslaggeving 2015, het accountantsverslag 2015, het Jaarplan 2017 en de managementletter 2016 besproken. De Raad van Toezicht van de stichtingen die samen Heliomare vormen, voert haar werkzaamheden uit met inachtneming van de Zorgbrede Governancecode 2010. Het Reglement van de Raad van Toezicht is, evenals de statuten, op deze code gebaseerd. Organisatiestructuur Heliomare bestaat uit de volgende bedrijfsonderdelen, te weten:
- Revalidatie, Arbeid en Sport; - Onderwijs; - Wonen en Dagbesteding. Het bedrijfsonderdeel Onderwijs ziet er als volgt uit. De vier scholen vormen één organisatie. Aansluitend op de splitsing van het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs in de samenwerkingsverbanden, is de onderwijsorganisatie gesplitst in een cluster speciaal onderwijs (SO) en een cluster voortgezet speciaal onderwijs (VSO) aangestuurd door een clustermanager speciaal onderwijs en een clustermanager voortgezet speciaal onderwijs die op hun beurt weer een aantal teammanagers aansturen. De externe dienstverlening is een bovenschoolse voorziening. Samen met de algemene directie vormen de clustermanagers van het speciaal onderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs het managementteam Onderwijs. De algemeen directeur van Onderwijs is lid van het Heliomare Managementteam (HMT).
14
*) De Raad van Bestuur en de managers van de bedrijfsonderdelen vormen samen met de managers van de staf
en de bestuurssecretaris het Heliomare Managementteam.
**) De Staf bestaat uit de volgende afdelingen: Services, Control, Administratief Proces (AP) en Finance,
Strategisch Projectbureau (waarin kwaliteit en veiligheid, vastgoed en communicatie zijn verenigd), Markt &
Innovatie.
Raad van Bestuur *)
Algemene Directie
Clustermanager SO (4 – 12 jaar)
Clustermanager VSO (12 – 20 jaar)
Teammanagers SO: • Wijk aan Zee en Zaandam • Leerweg 3 Beverwijk en Bergen • Alkmaar • Bergen
Teammanagers VSO:
Wijk aan Zee: o 1 x vervolgonderwijs o 1 x beroepsonderwijs / REA
Beverwijk: o 1 x arbeid
Alkmaar o 1 x arbeid
Raad van Toezicht
GMR
Staf **)
Dienstverlening
15
Risicomanagement De Raad van Bestuur stuurt actief op de risico’s die van invloed zijn op de realisatie van de doelstellingen middels het interne risicobeheersings- en controlesysteem. In de planning & control cyclus (P&C cyclus) is nadrukkelijk aandacht voor het rapporteren van risico’s en daartoe getroffen beheersingsmaatregelen. De P&C cyclus bestaat uit de volgende onderdelen: - Meerjaren strategisch beleidsplan; - Meerjarenraming (exploitatie, kasstroom en balans); - Jaarlijkse kaderbrief; - Jaarplannen: activiteitenplannen en begrotingen; - Driemaandelijkse managementrapportages (forecasts); - Driemaandelijkse bestuursrapportages (bestuurlijke forecasts); - Maandelijkse stuurinformatie; - Jaarverslaggeving. - Heliomare heeft in 2016 diverse bijeenkomsten georganiseerd met het management team om de risico’s te inventariseren en de beheersmaatregelen te benoemen . De risico’s die Heliomare onderkent, worden onderscheiden in drie hoofdgroepen. 1. De eerste groep betreft externe en strategische risico’s, die opkomen door wijzigingen in wetgeving, maatregelen en eisen van overheid, samenwerkingsverbanden en toezichthoudende instanties ten aanzien van bekostiging en financiering van het onderwijs en vastgoed en de verantwoording van het onderwijs. Tevens risico’s die zouden kunnen ontstaan als gevolg van keuzes in het kader van een nieuwe besturingsfilosofie van een onderneming. De Raad van Bestuur onderkent de volgende belangrijke risico’s: - decentralisatie naar de samenwerkingsverbanden in het kader van Passend Onderwijs; het aantal samenwerkingsverbanden waarmee afspraken moeten worden gemaakt en het ontbreken van een eenduidig landelijk aangestuurd beleid/richtlijn waardoor elk samenwerkingsverband andere regels hanteert wat betreft de toegang van leerlingen tot het speciaal onderwijs en voor alle huidige leerlingen opnieuw een toelaatbaarheidsverklaring/herindicatie moest worden aangevraagd; - Het resultaat van de herindicaties in euro’s is niet overeenkomstig de oude bekostiging. Er is een analyse gemaakt van de bekostiging van leerlingen per samenwerkingsverband, waarin de relatie tussen oude bekostiging en nieuwe wordt weergegeven. De resultaten laten een verlaging van de inkomsten zien, bij gelijkblijvende personele uitgaven. - verzwaring van de leerlingpopulatie van onderwijs en tegelijkertijd een versnippering van bekostiging van leerlingen die naast onderwijs eveneens zorg nodig hebben tijdens schooltijd, hetgeen een extra grote administratieve druk met zich brengt en legt op de toch al krappe bezetting; - Instroom van leerlingen blijft een risico;
16
- Bij teruglopende resultaten (bekostiging lager, dan wel minder leerlingen) blijven de personele lasten voor Heliomare Onderwijs gelijk. Het tempo waarin de personele lasten via natuurlijk verloop zullen dalen, is mogelijk niet toereikend om de effecten van de dalende bekostiging op te vangen. De sterke rechtspositie van personeel in de CAO Primair Onderwijs maakt het lastig om in te grijpen in de personele bezetting. - inzicht in en sturing op ziekteverzuim van medewerkers; - sluitende exploitatie KJC Zuid in de toekomst in combinatie met de vele en grote wijzigingen in de bekostiging van zorg en vastgoed; - Transitie van de organisatie in het kader van ‘Heliomare op z’n kop’ naar een organisatie waarin verantwoordelijkheden op andere wijze zijn belegd, dichter bij de relatie klant-medewerker met een minder groot ondersteuningsapparaat en derhalve een andere besturingsfilosofie met o.a. minder managementlagen. Dit betreft een kans maar vanuit bedrijfseconomisch perspectief zal rekening moeten worden gehouden met frictiekosten - Wisseling Raad van Bestuur waardoor de aansturing van de organisatie na ruim 30 jaar is gewijzigd. 2. De tweede groep betreft de risico’s met betrekking tot onze dienstverlening en kwaliteit en veiligheid (veiligheid op vier gebieden, te weten, klanten, medewerkers, gebouwen en informatie). Risico’s op dit gebied worden gemonitord aan de hand van externe audits (zoals bijvoorbeeld HKZ, VMS etc) en aan de hand van rapportages uit periodieke en incidentele audits door de Veiligheidscommissie van Heliomare en de verschillende commissies die daaronder ressorteren. 3. De derde groep bestaat uit diverse operationele risico’s zoals de risico’s die voortkomen uit de interne bedrijfsprocessen van de verschillende bedrijfsonderdelen en afdelingen en die samenhangen met het realiseren van de financiële doelstellingen en het voldoen aan de vele voorwaarden die financiers in toenemende mate stellen. De risico’s die zijn gerapporteerd in de managementletter van de accountant maken tevens onderdeel uit van deze groep.
17
4. Onderwijsprestaties In dit hoofdstuk staan de leerlingaantallen en uitstroomgegevens van de vier scholen van de Stichting Heliomare Onderwijs vermeld. Ingeschreven leerlingen Stichting Heliomare Onderwijs (teldatum 1 oktober 2016)
School
Soort
SO De Alk
00WX
Heliomare College Alkmaar
00WX
Heliomare onderwijs
01MI
Nevenvest. Koog
adZaan 01 MI 04
De Ruimte
01LB
Heliomare College
Beverwijk 00TD
SO-H 19 23 10 38 SO-M 10 35 46 SO-L 71 60 24
VSO-H 24 32 7 31 10 VSO-M 42 22 22 VSO-L 96 210 134
VSO-MGF 1 VSO-ZMLK 1
VSO-LG 5 2 VSO-LZ 1 1
VSO-ZMOK 5 totaal 100 162 393 17 139 171
Totaal per
brinnummer
262
410
139
171
18
Uitstroomgegevens 2016 van de scholen Stichting Heliomare Onderwijs Heliomare onderwijs
Uitstroom SO Speciaal basisonderwijs 1
Speciaal onderwijs 1 Arbeidsmatige dagbesteding 12
Activiteitengerichte dagbesteding 1
Arbeid/praktijkgerichtt onderwijs 12
VMBO gl/tl, met en zonder lwoo 1
Vmbo-()t, diplomagericht stroom 2
Vmbo-bbl/kbl, met en zonder lwoo 1
Zorg/behandeling zonder onderwijs 4
Uitstroom Dynamica
Speciaal basisonderwijs 1 Zorg/behandeling zonder onderwijs (overig) 2
De Alk
Uitstroom SO De Alk Regulier basisonderwijs 1 Speciaal onderwijs 2 Arbeidsmatige dagbesteding 6
Activiteitengerichte dagbesteding 1
Belevingsgerichte dagbesteding 4
Praktijkonderwijs 2 Zorg/ behandeling zonder onderwijs 1
Uitstroom VSO Heliomare College Alkmaar
Arbeidsmatige dagbesteding 7
Activiteitengerichte dagbesteding 19
Praktijkonderwijs 3 Reguliere arbeidsplaats, al dan niet met subsidie (arbeid)
3
Thuiszitter, niet meer leerplichtig (overig) 1
Thuiszitter met leerplichtontheffing 1
Onderwijs in het buitenland (overig) 1
Onbekend (overig) 2
Uitstroom VSO Activiteitengerichte dagbesteding vso 4
VMBO-(g)t, diplomagerichte stroom 5
VMBO-b/VMBO-k, diplomagerichte stroom 1
VMBO gl/t met en zonder lwoo 1
VMBO bbl/kbl met en zonder lwoo 1
Havo diplomagerichte stroom 3
VAVO 3 HBO/WO 1 Arbeid/praktijkgericht 45 Reguliere arbeidsplaats, al dan niet met subsidie 28
Thuiszitter niet meer leerplichtig 13
Thuiszitter zonder leerplichtontheffing 1
Mbo1&2, bol/bbl/leerwerktraject, atc 23
Mbo3&4, bol/bbl/leerwerktraject, atc 7
Sociale werkvoorziening/werkplaats,beschermde werkomgeving
3
Zorg/behandeling zonder onderwijs 2
Onbekend (overig) 6 Overleden (overig) 1
19
De Ruimte
Uitstroom SO Regulier basisonderwijs 2 Speciaal basisonderwijs 1 Speciaal onderwijs 3 Arbeidsmatige dagbesteding 5
Activiteitengerichte dagbesteding 4
Belevingsgerichte dagbesteding 2
Arbeid/praktijkgericht onderwijs 7
VMBO-(g)t, diplomagerichte stroom 1
VMBO gl/tl, met en zonder lwoo 1
Overleden (overig) 1
Uitstroom VSO Zorg behandeling zonder onderwijs 2
Heliomare College Beverwijk
Uitstroom HCB Praktijkonderwijs 1
Arbeidsmatige dagbesteding 16
Activiteitengerichte dagbesteding 5
Reguliere arbeidsplaats al dan niet met subsidie 10
Mbo 1 & 2, bol/bbl/leerwerktraject, atc 11
Arbeid/praktijgericht onderwijs 6
Onderwijs in het buitenland 1 Thuiszitter, niet meer leerplichtig 12
Zorg/behandeling zonder onderwijs 1
20
5. Onderwijskundige en onderwijsprogrammatische zaken In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op de hoofdlijnen van het onderwijskundig en onderwijsprogrammatisch beleid, alsmede een toelichting op de activiteiten die op grond van dit beleid in 2016 zijn uitgevoerd. Ontwikkelingen in het Cluster Speciaal Onderwijs Alle leerlingen in het cluster Speciaal Onderwijs met revalidatie indicatie hebben een leerlingprofiel gekregen in het elektronisch dossier. Het project ‘handicapbeleving’ is op de verschillende locaties van het SO vorm gegeven: In Wijk aan Zee met het fotoproject ‘dit ben ik’. Leerlingen mochten zelf kiezen hoe ze op de foto wilden. De foto’s en de achtergrond zijn gemaakt door VSO leerlingen van het Heliomare College Wijk aan Zee. Op De Alk stond spel en spelontwikkeling centraal. Er is een vertaling gemaakt naar zelfsturing van leerlingen in spel en spelontwikkeling. Dit hele project is mede mogelijk gemaakt door een gift van de TA Academie. In het verslagjaar is een aantal lezingen georganiseerd voor ouders en medewerkers door Colette de Bruin, over ‘Geef me de vijf’, een methodiek hoe om te gaan met autisme. Oriëntatie op ‘Geef me de vijf’ geeft inzicht op keuzes die gemaakt moeten worden ten aanzien van het pedagogisch klimaat. In het SO is een start gemaakt met de afstemming van de kwaliteit van de verzorging en het omgaan met risicovolle- en voorbehouden handelingen op alle locaties van Heliomare Onderwijs. De kwaliteitsmedewerker zorg heeft de vakgroep senior assistenten betrokken bij het realiseren van deze afstemming en is betrokken geweest bij de scholing van de medewerkers. In het SO worden alle functioneringsgesprekken gevoerd op basis van 360 graden feedback. Op ICT gebied is veel gerealiseerd: Aanschaf van I-pads op de diverse locaties, invoering van Gynzy en Omnidu, uitbreiding van Kinect op diverse locaties. Daarnaast wordt Digiduif nu algemeen gebruikt op alle locaties als communicatiemiddel naar de ouders toe. Ook Klasbord wordt op alle locaties gebruikt. In dit verslagjaar zijn veel gesprekken gevoerd met ouders van EMB-A leerlingen om de aanvullende bekostiging conform de nieuwe wet- en regelgeving te organiseren. Scholing in het cluster SO § Tijdens de studiedagen zijn de onderwerpen ‘Rots en water’ en ‘Ervaar het maar’ en ‘ TA
en eigenaarschap’, aan de orde geweest. § De uitgangspunten en handvatten van de transactionele analyse (TA) worden op alle
locaties van het SO toegepast. § De conferentie van de TA academie in maart 2016 over ‘Communiceren met ouders en
opvoeders’ heeft een notitie opgeleverd, die het uitgangspunt is voor onze omgang en communicatie met ouders / verzorgers op alle locaties van het SO.
21
Ontwikkelingen in het cluster Voortgezet Speciaal Onderwijs Heliomare College Alkmaar In het kader van Passend Onderwijs stond het schooljaar 2015-2016 in het teken van de herindicaties. Voor alle zittende leerlingen die nog een ‘oude’ beschikking hadden, moest bij het samenwerkingsverband een passende toelatingsverklaring worden aangevraagd. Vanuit het HCA is een maatschappelijk werkende sinds september 2015 voor 8 uur per week gedetacheerd als Jeugd en Gezinscoach Voortgezet Onderwijs aan Stichting De Wering te Alkmaar. Het project wordt gefinancierd door de gemeente Alkmaar. Dit project versterkt de mogelijkheden in school om leerlingen en gezinnen extra ondersteuning te bieden en de samenwerking met regionale partners en gemeenten. In het verlengde van het LHBT4 project (onderdeel van de sociale veiligheid voor jongeren) is in het schooljaar een scholing geweest wat betreft het Vlaggensysteem. Het Vlaggensysteem stimuleert gezond seksueel gedrag en draagt bij aan het voorkómen en terugdringen van seksueel grensoverschrijdend gedrag onder kinderen en jongeren. Het biedt professionele opvoeders handvatten om seksueel gedrag adequaat te beoordelen, het bespreekbaar te maken en om gepast te reageren. Ouders en medewerkers hebben gezamenlijk deelgenomen aan deze scholing. Met deze scholing is de visie rondom seksueel overschrijdend gedrag met elkaar besproken en communiceren ouders en school op dezelfde wijze met elkaar en met de leerling. Op het Heliomare College Alkmaar wordt vanaf augustus 2014 gewerkt met kernteams. In het schooljaar 2015-2016 heeft dat nog meer vorm gekregen door de TA scholing. Een kernteam bestaat uit een groep docenten, assistenten, leerkrachtondersteuners en behandelaars, die samen verantwoordelijk zijn voor een groep leerlingen. Heliomare College Beverwijk In het verslagjaar is een groepsstage gerealiseerd voor onze leerlingen bij ‘Veel in Hout’. ‘Veel in Hout’ is een samenwerkingsverband tussen de Hartekamp Groep en Heliomare Dagbesteding. Het is een houtwerkplaats waar cliënten en onze leerlingen samen werken aan het fabriceren van producten uit hout. Meer informatie over de producten is te vinden op: http://www.veelinhout.nl In het verslagjaar zijn onder andere door inzet van HelioMaatwerk5 twaalf leerlingen begeleid naar arbeid. Er is gewerkt aan een stage beleidsplan voor het VSO conform de wettelijke eisen. Het plan moet in het schooljaar 2016-2017 worden vastgesteld en geïmplementeerd. Heliomare College Wijk aan Zee
4 LHBT = lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender 5 HelioMaatwerk: http://www.heliomarecollege.nl/page/Onze-scholen/VSO-uitgelicht/HelioMaatwerk
22
Heliomare is de eerste school voor voortgezet speciaal onderwijs die meedoet aan ‘Zo leer ik’, het netwerk voor gepersonaliseerd leren. ‘Zo leer ik’ is een digitale leeromgeving, waarin leerlingen leren op maat, in eigen tempo. Geen klassikaal onderwijs, maar docenten die fungeren als coach en hen stimuleren en ondersteunen waar nodig. Het schooljaar 2015-2016 is het eerste schooljaar waarin is gewerkt met gepersonaliseerd leren. Zowel de brugklassen alsook de 2e klassen zijn gestart met het digitale leerportaal. Tegelijkertijd is ook een keuzerooster ingevoerd voor het merendeel van de vakken. Dit bleek al vrij snel een te grote stap. Voor leerlingen met autisme of leerlingen met andere speciale of ondersteuningsvragen is de overgang naar wisselende leerplekken en zelfstandig werken te ingrijpend gebleken. Daarom is na een aantal weken het keuzerooster bijgesteld: Nederlands, Wiskunde en Engels worden weer klassikaal gegeven. In het aangepaste rooster is nu ook meer tijd voor coaching (aanvankelijk was dit te weinig). Nu is er elke week 10 à 15 minuten per leerling beschikbaar voor een gesprek over leren plannen en keuzes maken. Daarnaast is voor de 2e klassen het werken in het digitale leerportaal stopgezet. De ontwikkeling wordt via de brugklassen ingevoerd en uitgerold. Het Heliomare College kijkt terug op een leerzame periode: de ingezette ontwikkeling is goed, maar het tempo lag wat te hoog. Ook voor ouders en docenten. De plannen zijn nu bijgesteld en het onderwijsconcept wordt veel geleidelijker ingevoerd. Daarnaast wordt voor de docenten voor de komende jaren een ontwikkelingstraject opgezet van docent naar didactische coach. In het verslagjaar is een ‘speak up’ bijeenkomst gehouden over het thema verslaving, in het kader van veilig schoolklimaat. Een speak up-bijeenkomst wordt door de leerlingenraad georganiseerd en stimuleert leerlingen te praten over ontwerpen, thema’s in hun eigen woorden en uit eigen ervaring. Ervaringen delen en leren van elkaars oplossingen is het doel. Medio 2015 is besloten om het onderwijsaanbod VMBO Basisberoepsgerichte leerweg en VMBO Kaderberoepsgerichte leerweg niet meer aan te bieden. Er zijn te weinig leerlingen voor beide richtingen om het aanbod verantwoord te kunnen geven. De leerlingen die in deze leerroutes les krijgen zijn in het verslagjaar gefaseerd overgeplaatst naar het uitstroomprofiel Arbeid bij het Heliomare College Beverwijk. Examenresultaten Heliomare College Wijk aan Zee, 2016 Havo: • 7 examenkandidaten die opgegaan zijn voor een heel diploma, daarvan zijn er 2
geslaagd (slagingspercentage 28%). • 17 leerlingen zijn opgegaan voor certificaten, daarvan hebben 8 leerlingen alle
certificaten gehaald (47%). VMBO-TL • 9 examenkandidaten voor heel diploma, 6 geslaagd (66%). • 22 leerlingen voor certificaten, 13 leerlingen zijn geslaagd voor alle certificaten (59%).
23
Scholingstrajecten in het cluster voortgezet speciaal onderwijs Scholingstrajecten voor medewerkers in het verslagjaar bij het Heliomare College Alkmaar: § School aan Zet met Roger Meijer. Er zijn twee teamscholingen geweest: één over
‘leren van elkaar’ en één over ‘consultlijn’. § TA scholing. In navolging van de locatie in Wijk aan Zee is dit jaar de TA scholing
opgepakt voor het HCA team. Door middel van training, procesbeleiding en coaching wordt gewerkt aan (groeps) processen.
Scholingstrajecten voor medewerkers van het Heliomare College Beverwijk: § Positive Behavior support of kort: PBS.
Scholingstrajecten voor medewerkers van het Heliomare College Wijk aan Zee: § Voortzetting van de TA scholingen. Dit jaar is in de kernteams de onderlinge
communicatie opgepakt. § TA scholing voor de stuurgroep en het begeleidingsteam gericht op versterken
onderling contact, samenwerking en interdisciplinair werken.
24
6. Ontwikkelingen als gevolg van interne en externe kwaliteitszorg Kwaliteitszorg Heliomare Onderwijs sluit aan bij de eisen die de wetgever stelt op het gebied van kwaliteitszorg. Het beleid is beschreven in het schoolplan en de schoolgids. Heliomare richt zich primair op de onderdelen uit het toezichtkader van de inspectie van het onderwijs. Het kwaliteitsonderzoek van de inspectie richt zich met name op: 1. het cyclisch proces kwaliteitszorg: De school zorgt systematisch voor behoud en
verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs. a. De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar
leerlingenpopulatie. b. De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar
leerlingenpopulatie. c. De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. d. De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. e. De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. f. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. g. De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. h. De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde
kwaliteit van haar onderwijs. i. De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel.
2. de voorwaarden kwaliteitszorg; De voorwaarden voor zorg voor de kwaliteit zijn aanwezig.
a. De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. b. De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de
leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. c. De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. d. Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en
bestuur betrokken. Kwaliteit vereist betrokkenheid van iedereen in en rond de organisatie. Strategisch kwaliteitsmanagement is de basis voor kwaliteitszorg. Heliomare Onderwijs wil zelf de regie blijven voeren over het beleid en daartoe de feedback van belanghebbenden (leren) hanteren. In een veranderende maatschappij is daarom ook gekozen voor een andere organisatie van het onderwijs. Heliomare Onderwijs heeft een werkgroep Kwaliteit geformeerd. De werkgroep heeft als opdracht een plan van aanpak te maken om de kwaliteit op alle scholen te borgen conform de eisen van het toezichtkader van de Inspectie van het Onderwijs. De veranderingen in wetgeving en in het toezichtkader van de Inspectie van het Onderwijs stellen hogere eisen aan elementen als cyclisch evalueren, uitstroomperspectief en opbrengsten voor scholen. In 2015 en 2016 wordt het projectplan uitgewerkt in een volwaardig kwaliteitsmanagement-systeem.
25
Op alle scholen en locaties van Heliomare Onderwijs vinden interne audits plaats. Het proces van de interne audit is structureel opgenomen in de kwaliteitscyclus van Heliomare Onderwijs die moet leiden tot school specifieke verbeteractiviteiten. De expertisegroep kwaliteit van Heliomare onderwijs heeft zich met name gericht op het voorbereiden van de implementatie van de Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs (KSO). Voor de verschillende onderdelen van de implementatie zijn aparte plannen van aanpak gemaakt:
- Aanpassing documentbeheersysteem. - Procesbeschrijvingen. - Communicatie (hoe brengen we het KSO breder onder de aandacht van de
medewerkers). Een aantal leden van de expertisegroep heeft de training procesbeschrijvingen gevolgd bij LECSO. Eén van de leden is betrokken geweest bij de voorbereiding van de nieuwe aangepaste KSO, die in november 2016 door LECSO is gepubliceerd. De nieuwe KSO is het uitgangspunt voor de implementatie in Heliomare onderwijs omdat hierin ook het nieuwe Inspectiekader is opgenomen. In dit jaar zijn ook nog de uren die beschikbaar waren vanuit School aan Zet ingezet ten behoeve van de kwaliteitsverbetering in het algemeen en in het bijzonder op de locaties als het gaat om met name het onderwerp opbrengst gericht werken. Een medewerker van School aan Zet heeft een trainingssessie gegeven aan het managementteam en teammanagers en op elke locatie zijn werkbijeenkomsten over ‘eigenaarschap en leren’ geweest. In het verslagjaar is op alle locaties gewerkt aan het formuleren van beleid en een inhoudelijk programma sociale veiligheid. In het schooljaar 2016-2017 wordt dit verder uitgewerkt in beleid. Inspectie van het Onderwijs Jaarlijks vindt een gesprek plaats tussen de Inspectie van het Onderwijs en het bestuur van Heliomare Onderwijs. Voor dit gesprek maakt de inspectie een risicoanalyse van de informatie die de scholen aan de inspectie verstrekken. Er wordt een analyse gemaakt van de uitstroom- en bestendigingsgegevens die de scholen jaarlijks uploaden in het inspectiedossier van de school. Daarnaast wordt gekeken of alle verplichte beleidsdocumenten aanwezig zijn en of deze aan de eisen van de inspectie voldoen. Naast de vaste onderwerpen is met de inspectie gesproken over de ontwikkelingen met betrekking tot de nieuwbouwplannen in Heemskerk en Heerhugowaard, het voornemen om een arbeidstrainingscentrum te starten op bedrijventerrein De Trompet in Heemskerk, de landelijke EMB problematiek en de toegenomen administratieve last en bureaucratie met de komst Passend Onderwijs en de samenwerkingsverbanden. Over dit laatste onderwerp is ook met de landelijk inspecteur samenwerkingsverbanden gesproken. Alle scholen van Heliomare Onderwijs vallen onder het basisarrangement. De rapportages van onze scholen zijn beschikbaar op de website van de onderwijsinspectie: http://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/Toezicht/Toezichtkaart
26
Leerlingvolgsysteem Heliomare Onderwijs participeert in de landelijke stuurgroep LVS van LECSO, teneinde tot één leerlingvolgsysteem te komen voor het speciaal onderwijs. Hiermee wordt schaalgrootte behaald, waardoor specifieke inhoud en vraagstellingen richting een software leverancier mogelijk wordt. In het verslagjaar is door de stuurgroep gewerkt aan een programma van eisen. Dit heeft uiteindelijk meer tijd gekost dan initieel gepland stond. De aanschaf en implementatie is in 2017 gepland. Innovatie ICT ontwikkelingen in de clusters speciaal- en voortgezet speciaal onderwijs In het Strategisch Beleidsplan is het hoofddoel voor Onderwijs als volgt omschreven: ’Kinderen/jongeren met een beperking (lichamelijk dan wel verstandelijk) zo zelfstandig en onafhankelijk mogelijk laten participeren in onze samenleving’. Inzet van ICT speelt hierbij een belangrijke rol en is bij uitstek voor onze doelgroep een adequaat middel om de wereld te ontsluiten en derhalve volwaardig te kunnen participeren. Het is daarom als speerpunt in het Strategisch Beleidsplan opgenomen. Heliomare Onderwijs heeft sinds 2014 een ‘Expertisegroep Educatie & ICT’. In deze expertisegroep hebben zestien leraren en begeleiders zitting die een grote affiniteit hebben met ICT & Leren en werkzaam zijn binnen het primair onderwijsproces van onze scholen. De expertisegroep wordt op inhoud aangestuurd door een coördinator. De hoofddoelstelling ICT & Educatie luidt: ‘De integratie van het gebruik van ICT binnen minimaal 50% van alle leeractiviteiten van ons onderwijs te realiseren voor leerlingen van Heliomare Onderwijs, ’good practise’ te borgen en de expertise te delen binnen de organisatie’. In februari 2016 is onder alle leerkrachten en onderwijsondersteuners op alle locaties van Heliomare Onderwijs een online enquête afgenomen om de stand van zaken betreffende bovenstaande doelstelling (beter) in kaart te brengen. Geconcludeerd kan worden dat op alle onderwijslocaties het ICT gebruik binnen het primair proces sterk is toegenomen. Verder kan op basis van de uitslag van de enquête nog de volgende conclusies worden getrokken: § bereidheid om ICT binnen het primair proces in te zetten is hoog en vanzelfsprekend. § leerlingen worden doorgaans gestimuleerd ICT in te zetten. § de helft van de respondenten voelt zich ‘voldoende’ ICT vaardig. § respondenten zijn redelijk tevreden over de infrastructuur en de hoeveelheid devices. De totale rapportage met resultaten van deze enquête is te downloaden via www.goo.gl/I2UmxT In de ‘ICT & Educatie rapportage 2015-2016’ wordt per onderwijslocatie globaal beschreven wat de ontwikkelingen op gebied van ICT & Educatie zijn geweest en welke plannen er voor komend schooljaar liggen. Onderzoek
27
In 2016 is de focus binnen Heliomare Onderwijs, wat betreft kennisontwikkeling, vernieuwing en verbetering van het onderwijs en professionalisering van medewerkers, gericht geweest op: § Doorontwikkeling van de Heliomare Academie Kind/Jeugd. De Heliomare Academie Kind/Jeugd heeft, in samenwerking met de Aloysius Academie, voor medewerkers drie mastermodules bij het Seminarium voor Orthopedagogiek ingekocht en hiervoor de logistiek en de organisatie verzorgd. Zestig medewerkers hebben in deze periode een mastermodule gevolgd. Zij konden een keuze maken uit de volgende modules: Omgaan met complex gedrag, Autisme, Begeleiden van leerlingen met syndromen, ziektebeelden en functiestoornissen en Persoonlijk leiderschap. Eigen medewerkers worden in toenemende mate ingezet voor het professionaliseren van collega’s. Zij hebben, bijvoorbeeld, trainingen verzorgd rondom de thema’s intervisie, rouw en verlies, motiverende gespreksvoering, feedback, mindfulness en transactionele analyse. Op drie verschillende locaties is met medewerkers tijdens studiedagen gesproken over de visie van Heliomare Onderwijs met betrekking tot de begeleiding en ondersteuning van haar leerlingen en hoe deze visie past binnen actuele nationale en internationale ontwikkelingen. Kernbegrippen zijn hierbij contextuele leerlingbegeleiding (het ecologische perspectief van de leerling) en Person Driven Planning (de eigen regie van leerlingen). Ook in de bijeenkomsten van de teammanagers zijn deze thema’s regelmatig onderwerp van studie, reflectie en gesprek geweest. Consequente en gestructureerde aandacht voor de visie en hoe deze uitgewerkt wordt en concreet vorm krijgt in de dagelijkse praktijk op de verschillende locaties lijkt belangrijk voor een duurzame en samenhangende ontwikkeling van een veilige, uitdagende en pedagogisch sterke onderwijsleeromgeving voor alle leerlingen van Heliomare. De praktijk laat zien dat afdelingen en locaties hierin steeds beter, vanuit de algemene kaders, hun eigen weg vinden. Een voorbeeld is het fotoproject van het SO in Wijk aan Zee. Het werken in professionele leergemeenschappen (PLG’s) kreeg steeds meer vorm: tien PLG’s zijn inmiddels actief.
1. PLG Arbeidsvoorbereiding en Arbeidstoeleiding 2. PLG Heliomaatwerk 3. PLG Leren voor Werk 4. PLG Opbrengstgericht werken Kleutergroepen 5. PLG EMB Ik ben in beeld (medewerkers en ouder) 6. PLG Autisme (medewerkers en ouders) 7. PLG Vriendschappen, Relaties en Seksualiteit (beëindigd) 8. PLG Dagbesteding Opstartfase) 9. PLG Rouw en Verlies (opstartfase) 10. PLG De Veilige School (opstartfase)
Voor de teammanagers is een Routekaart Leren en professionele ontwikkeling ontworpen die hen helpt, vanuit de eigen onderwijsdoelstellingen, te bepalen welke professionalisering, zowel op team- als op individueel niveau, noodzakelijk is om die doelstellingen te bereiken en hoe zij de impact ervan kunnen monitoren en borgen.
28
Heliomare Onderwijs wordt ook door externe partners gewaardeerd om haar expertise. Medewerkers van Heliomare verzorgden presentaties en masterclasses, onder andere voor Windesheim OSO, Hogeschool Inholland, het Instituut voor Gebarentaal en Dovenstudies van Hogeschool Utrecht, het MBO, EC de Rotonde in Gorinchem en voor samenwerkingsverbanden in de regio. Voor Speciaal Centraal, een organisatie van veertien scholen voor speciaal onderwijs in het midden van het land, is een cursus op maat ontwikkeld en gegeven met als thema Passend Onderwijs vanuit een Internationaal Perspectief. § Versterking van de verbinding en de samenwerking met Research & Development en
met de Heliomare Academie. Samen met de Heliomare Academie is veel werk verzet om een Digitale Leeromgeving voor medewerkers in te richten. Ook het komend jaar zal dit de nodige aandacht opeisen. Voor revalidatiemedewerkers is een masterclass en een workshop georganiseerd met als thema ‘Door stil te staan kom je verder, een andere kijk op probleemgedrag’ met Geert Bettinger. Met R&D is een aantal calls uitgewerkt voor internationale samenwerkingsprojecten. Tot nu toe is één project gehonoreerd. Dit betreft een samenwerking met Turkije naar vroegschoolse onderwijs in een inclusieve setting aan leerlingen met een beperking. § Verbinding van het praktijkgerichte onderzoek met het dagelijks werk van onze collega’s
in de scholen. Met het Heliomare College Beverwijk en het Heliomare College Alkmaar is een informatie brochure voor het uitstroomprofiel Arbeid ontwikkeld voor medewerkers, leerlingen, ouders en andere betrokkenen. Deze brochure biedt een samenhangend overzicht van het onderwijsprogramma in dit uitstroomprofiel en van de vele mogelijkheden die Heliomare Onderwijs beschikbaar heeft om de leerlingen in dit profiel zo goed mogelijk te ondersteunen bij het zich voorbereiden op en het vinden en houden van (betaald) werk.
29
7. Ontwikkelingen bij of in relatie tot verbonden partijen Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs Stichting Heliomare Onderwijs is aangesloten bij de vereniging ‘Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs’. Een aantal managers en teammanagers vertegenwoordigt onze organisatie in diverse overleggen en werkgroepen van de vereniging. Lidmaatschap PO-raad Stichting Heliomare Onderwijs is lid van de PO-raad, een sectorvereniging van schoolbesturen van primair onderwijs, die de gemeenschappelijke belangen van de besturen in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs behartigt. Hogeschool Utrecht Heliomare Onderwijs participeert in de Beroepenveldcommissie van de Hogeschool Utrecht om een bijdrage te leveren aan de aansluiting van opleiding en werkveld. Daarnaast is er een samenwerkingsovereenkomst tussen Heliomare Onderwijs en Hogeschool Utrecht waarbij beide partijen elkaar als preferent partner in het kader van dienstverlening hebben benoemd. Een verdere opsomming van onze landelijke en regionale contacten: Landelijke contacten: § TA Academie § De afdeling Uitstroom Arbeid neemt deel aan het ESF traject arbeidstoeleiding § De Ruimte is steunpuntschool voor epilepsie en heeft hiervoor contacten met het LWOE. § Lid van de landelijke werkgroep Cognitieve revalidatie. § Lid van de landelijke stuurgroep NAH kinderen en jongeren. § Deelname aan de landelijke netwerkgroep Laag zeer moeilijk lerende kinderen. § Vanuit de afdeling Uitstroom Arbeid in de landelijke ontwikkelingsgroepen van de
brancheopleidingen: ‘Werken met dieren’ en ‘Werken achter de balie’. § Vanuit de afdeling Vervolgonderwijs deelname aan het LOB- project (loopbaanoriëntatie-
en begeleiding) van de VO raad. Regionale contacten: § Aloysius Stichting § Stichting Viertaal § Altra College, Amsterdam § Spinaker, (V)SO scholen in Alkmaar, Heerhugowaard en Hoorn § Mediacollege, Amsterdam § Hout & Meubileringscollege, Amsterdam § Nova College, Beverwijk en Haarlem § ROC van Amsterdam § Stichting Voortgezet Onderwijs Kennemerland, Beverwijk § Kennemer College, Beverwijk § Jac. P. Thijsse College te Castricum
30
§ Stichting Zaan Primair, Zaandam § Stichting Samenwerkingsschool in Den Helder § Triversum § MEE § Hartekampgroep § Stichting De Waerden § Esdégé Reigersdaal § GGD Hollands Noorden te Alkmaar § GGD Kennemerland, sector Jeugdgezondheidszorg te Haarlem § Bedrijven terrein Trompet, Heemskerk i.v.m. opstarten Arbeids-Trainings Centrum
(ATC). § Contacten met dagbesteding / zorgaanbieders Alkmaar § Kunskapsskolan Nederland B.V. (project gepersonaliseerd leren ‘Zo Leer Ik’) § Bestuurlijke overleggen en werkgroepen van de volgende samenwerkingsverbanden:
o Kop van Noord-Holland, in het samenwerkingsverband primair onderwijs; o Noord Kennemerland, in samenwerkingsverbanden primair onderwijs en voortgezet
onderwijs; o West Friesland, in het samenwerkingsverband primair onderwijs; o Midden Kennemerland, in samenwerkingsverbanden primair onderwijs en voortgezet
onderwijs; o Zaanstad, in samenwerkingsverbanden primair onderwijs en voortgezet onderwijs; o Zuid Kennemerland, in het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs.
§ PO/VO overleg in de regio over aansluiting speciaal onderwijs en regulier onderwijs. § Stuurgroep Convenant Autisme Noord Holland. § Netwerkgroep Convenant Autisme in Midden- en Noord Kennemerland. § Deelname aan netwerkbijeenkomsten van het CJG6 van Beverwijk, Uitgeest en
Heemskerk en in de netwerkbijeenkomsten van de regio Kennemerland (Haarlem) voor aandacht functionarissen Kindermishandeling en Huiselijk Geweld.
§ Deelname aan CJG coachteam gemeente Alkmaar e.o. § Deelname aan het Arbeids Advies Team Alkmaar § Deelname aan het Stageoverleg PrO-scholen Noord-Holland
6 Centrum voor Jeugd en Gezin
31
8. Zaken met een behoorlijke politieke of maatschappelijke impact Passend Onderwijs Vanaf 1 augustus 2014 is de wet Passend Onderwijs van kracht. Vanaf die datum verstrekken samenwerkingsverbanden toelaatbaarheidsverklaringen voor het speciaal onderwijs voor nieuwe leerlingen. Samenwerkingsverbanden hebben hiervoor zelf criteria en processen vastgelegd. Vanuit onze expertise met indicatiestellingen denkt Heliomare Onderwijs mee met een aantal samenwerkingsverbanden hoe dit op een goede manier te regelen. De Stichting Heliomare Onderwijs participeert tot op heden in elf samenwerkingsverbanden. Het al dan niet deelnemen aan een samenwerkingsverband is gebaseerd op de postcodegebieden van onze leerlingen en het aantal leerlingen binnen een samenwerkingsverband. In het verslagjaar is besloten het bestuurslidmaatschap op te zeggen voor de samenwerkingsverbanden VO Kop van Noord-Holland en VO West-Friesland. De overweging die hierbij is gemaakt was de grote tijdsinspanning die het participeren aan de samenwerkingsverbanden vraagt in relatie tot het aantal leerlingen. Per 1 augustus 2016 participeert Heliomare Onderwijs niet meer in beide samenwerkings-verbanden. Personele afspraken met samenwerkingsverbanden naar aanleiding van de ‘tripartiete overeenkomst personele gevolgen Passend Onderwijs’ voor het schooljaar 2015-2016 zijn allen afgerond in het verslagjaar. Voor een deel betreft dit detacheringen, maar ook het in dienst nemen van een aantal van onze medewerkers. Het aantal medewerkers in de externe dienstverlening is hiermee met een kleine 10 fte gedaald. Mede hierdoor is inmiddels het personeelsbestand voor externe dienstverlening op orde. Het in de markt zetten van de eigen diensten en expertise vraagt wel een andere manier van denken van de medewerkers binnen deze dienst. In het verslagjaar is wederom actief samenwerking gezocht met de samenwerkingsverbanden en ROC’s. Voor 2016-2017 zien we dat de vraag naar onze specialistische inzet in met name het MBO (de ROC’s) licht is gedaald. Er is sprake van een toegenomen administratieve last met betrekking tot het bijhouden en maken van detacheringsovereenkomsten, offertes en facturatie. Voor de leidinggevenden van de dienstverlening van Heliomare Onderwijs is sprake van business verantwoordelijkheid. Passend Onderwijs heeft naast veel positieve kanten met betrekking tot samenwerking en leerlingen in beeld krijgen, ook een aantal aandachtspunten. • Rondom onze onderwijszorgarrangementen hebben we te maken met een groot aantal
samenwerkingsverbanden, gemeenten en zorgaanbieders. We ervaren grote druk door de verschillende afspraken en procedures die per partij worden gemaakt en de schotten tussen de verschillende financieringsstromen.
• Als gevolg van de verschillende afspraken en procedures per gemeente en samenwerkingsverband ontstaat een grote administratieve druk. Met name het jaarlijks moeten aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring, ook voor onze leerlingen, waarbij
32
leerlingen een gelijkblijvende of zelfs toenemende zorgvraag hebben, is een grote administratieve belasting.
• Daarnaast is er financiële druk, doordat samenwerkingsverbanden en gemeenten geen of slechts voor een jaar middelen toezeggen. Daarbij merken we dat dat met de nieuwe toelatingsverklaringen veelal sprake is van een lagere categorie bekostiging krijgen dan de huidige.
• Voor de tussentijdse instroom van leerlingen moet actief worden gecheckt of de regel ‘geld volgt leerling’ bestaat in het samenwerkingsverband. Indien dit het geval is kan de basisbekostiging worden gefactureerd bij de school van herkomst.
• Voor de groeibekostiging moet per samenwerkingsverband worden gekeken hoe deze verkregen moet worden.
Heliomare Onderwijs participeert in diverse overleggen op landelijk niveau om bovenstaande knelpunten met elkaar op te lossen. EMB leerlingen De onderwijs financiering voor de groep ernstig meervoudig beperkte leerlingen is met de komst van Passend Onderwijs zeer ingewikkeld geworden. Op dit moment moet Heliomare Onderwijs bij verschillende instanties lobbyen om de financiering rond te krijgen, omdat een deel van de gelden bij gemeentes in de financiering zit. Binnen de doelgroep EMB leerlingen vallen de leerlingen met: • een laag ontwikkelingsperspectief ten gevolge van een ernstige verstandelijke beperking
(IQ <35), vaak met moeilijk te ‘lezen’ gedrag en ernstige senso-motorische problematiek (zoals ontbreken van spraak, bijna niet kunnen zitten/staan), of
• een matig tot lichte verstandelijke beperking (IQ tussen 35 en 70) en een grote zorgvraag ten gevolge van ernstige en complexe lichamelijke beperkingen, of
• een matig tot lichte verstandelijke beperking (IQ tussen 35 en 70) in combinatie met moeilijk te reguleren gedragsproblematiek als gevolg van ernstige psychiatrische stoornissen.
Voor bovengenoemde doelgroep schiet zelfs de zwaarste onderwijsfinanciering aanwijsbaar ernstig te kort om op verantwoorde wijze onderwijs te verstrekken. Heliomare Onderwijs neemt deel aan het landelijk overleg over de oplossing rondom de financiering voor deze groep leerlingen. Voor de EMB leerlingen categorie A is inmiddels een landelijke regeling. Alle leerlingen die aan de specifieke eisen van de regelgeving voldoen moeten via een apart formulier jaarlijks aan DUO worden doorgegeven voor bekostiging. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van het aantal leerlingen dat landelijk gezien voldoet aan de criteria. Er is een vast bedrag beschikbaar van € 5.000.000. In het schooljaar 2015-2016 ontvingen we €2.000 per leerling, in 2016-2017 € 3.100. Dit bedrag ligt aanzienlijk lager dan de € 9.000 die voorheen voor deze groep leerlingen werd ontvangen. Het betreft zo’n 80 leerlingen. Heliomare Onderwijs voert voor aanvullende bekostiging gesprekken met ouders.
33
Onder de landelijke regelgeving vallen niet alle EMB leerlingen. Zo’n 70 van onze leerlingen vallen in de EMB categorieën B en C. De extra bekostiging voor deze leerlingen moet Heliomare Onderwijs van gemeentes innen. Alle gemeentes gaan anders om het de regelgeving. Er ligt een risico m.b.t. het binnenhalen van deze extra financiering. In het verslagjaar zijn veel oudergesprekken gevoerd om voor de EMB-A leerling aanvullende zorgbekostiging te realiseren conform wet- en regelgeving. Komend jaar moet dit ook voor de categorie EMB B/C leerlingen worden uitgevoerd. Nieuwe CAO Onderwijs Met ingang van 1 augustus 2016 is er een nieuwe CAO Onderwijs afgesloten. De belangrijkste wijzigingen van deze CAO zijn de volgende: • Wijzigingen in de normjaartaak van het personeel; • Wijzigingen in de scholingsfaciliteiten • Afschaffen van de BAPO en leeftijdsuren • Het introduceren van een 40-urige werkweek in het onderwijs.
34
9. Inrichting dialoog met interne en externe actoren (horizontale verantwoording) De Stichting Heliomare Onderwijs legt jaarlijks verantwoording af aan haar stakeholders, ouders en medewerkers door het maken van een schoolverslag. Dit schoolverslag is gebaseerd op het jaarlijkse activiteitenplan dat Heliomare Onderwijs maakt. Met het schoolverslag worden belanghebbenden van de Stichting Heliomare Onderwijs geïnformeerd over de effecten van het beleid tijdens het een schooljaar en wordt een voorbeschouwing gegeven van het voorgenomen beleid voor het daarop volgende schooljaar. Het schoolverslag gaat in digitale versie naar de ouders en medewerkers. Het schoolverslag 2015-2016 van de Stichting Heliomare Onderwijs is te vinden op de website: https://www.heliomare.nl/hoe-kunnen-we-u-helpen/onderwijs/ Ouders Ouders zijn voor Heliomare Onderwijs een belangrijke partner. Op de scholen van Heliomare Onderwijs zijn geen ouderverenigingen actief, maar ouderklankbordgroepen. Enige uitzondering is De Ruimte, waar wel nog een oudervereniging actief is. De ouderklankbordgroepen zijn groepen ouders die vijf á zes maal per jaar met de betreffende teammanager(s) ‘klankborden’. Ontwikkelingen op een locatie of in het algemeen kunnen met elkaar besproken worden en van advies gegeven worden. Daarnaast kunnen de ouders onderwerpen aan de orde stellen die voor alle ouders van belang kunnen zijn. Op deze manier wordt de betrokkenheid en zeggenschap van ouders bij de locaties en bij Heliomare Onderwijs vergroot. In het verslagjaar is beleid geformuleerd met betrekking tot ouderbetrokkenheid. In 2016-2017 wordt dit verder in de afdelingen opgepakt. Zeggenschap voor ouders is wettelijk geregeld in de Wet op de Medezeggenschap op scholen. Alle scholen van de Stichting Heliomare Onderwijs hebben een eigen medezeggenschapsraad. Daarnaast is voor alle bovenschoolse zaken een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad, waarin ouders participeren. Een deel van de ouders vertegenwoordigt Heliomare ook in de Ondersteuningsplanraden van de samenwerkingsverbanden. In het verslagjaar hebben diverse ouderavonden plaatsgevonden rondom de volgende thema’s: • Wetgeving rondom de EMB leerlingen. • Veranderingen AWBZ en Passend Onderwijs. • Dynamica ouders: opheffen nevenvestiging. • Informatieavonden voor nieuwe ouders brugklasleerlingen Heliomare College Wijk aan
Zee inzake de digitale werkwijze ‘Zo leer ik’. • Extra informatieavonden voor ouders over de evaluatie van ‘Zo leer ik’. • ‘stage’-ouderavond over de participatiewet, Wajong, loonwaarde en uitstroomperspectief
op het Heliomare College Alkmaar.
35
10. Het gevoerde beleid inzake de beheersing van uitkeringen na ontslag Werkgevers in de sector Overheid en Onderwijs zijn verplicht eigenrisicodrager voor de Werkloosheidswet (WW). Als eigenrisicodrager voor de WW betaalt onderwijs de kosten van de WW-uitkering, als de werknemers werkloos worden. UWV betaalt de uitkering aan de werknemer en brengt de kosten in rekening bij de werkgever. Onderwijs betaalt geen WW-premie. Op het moment dat de werknemer een WW-uitkering krijgt, brengt het UWV deze in rekening, verhoogd met de werkgeverspremie. Wij ontvangen hiervan maandelijks een declaratie. Om bovengenoemde kosten te beperken zijn wij aangesloten bij het Participatiefonds. Uit deze premie-inkomsten financiert het fonds de werkloosheidskosten van onderwijspersoneel. Hierbij gaat het zowel om uitkeringen als om kosten van re-integratiebegeleiding. Het Participatiefonds stelt de hoogte van de premies jaarlijks vast. Als een schoolbestuur in het primair onderwijs een dienstverband beëindigt, dient het bij het Participatiefonds een verzoek in voor vergoeding van de uitkeringskosten. Het fonds betaalt deze kosten als het schoolbestuur heeft voldaan aan de voorwaarden in het reglement. Om ervoor te zorgen dat de Stichting Heliomare Onderwijs voldoet aan de eisen van het Participatiefonds worden er enkel tijdelijke dienstverbanden ingevuld indien voldaan wordt aan de grondslag, zoals aangegeven door het Participatiefonds. Voor de overige gevallen waarin tijdelijk inzet noodzakelijk is, voorziet het vastgestelde beleid bij afwezigheid. Dit beleid is per 1 augustus 2014 aangepast aan de nieuwe wet flexibiliteit en zekerheid die per 1 juli 2015 van kracht is. In het verslagjaar is het besluit genomen dat Heliomare Onderwijs met ingang van 1 januari 2017 eigenrisicodrager voor de WGA is. Dat betekent dat Heliomare Onderwijs voor de uitkering van haar medewerkers die langdurig arbeidsongeschikt zijn (dat wil zeggen: langer dan twee jaar) betaalt en wel voor de duur van maximaal 10 jaar. Dit risico voor de betaling van de uitkeringen is verzekerd bij Loyalis.
36
11. Afhandeling van klachten De klachtencommissie van Heliomare is een voor de klager beschikbare en laagdrempelige onafhankelijke commissie. Ze behandelt en onderzoekt de door de klagers ingediende schriftelijke klachten. Vervolgens doet ze een niet juridisch afdwingbare uitspraak of zo nodig verwijst ze naar een andere instantie. • Iedere cliënt van Heliomare heeft de mogelijkheid om een mondelinge of schriftelijke
klacht te uiten bij de klachtencontactpersoon van het bedrijfsonderdeel. In principe hebben alle locaties van Heliomare een eigen klachtencontactpersoon.
• Daarnaast bestaat de mogelijkheid een mondelinge of schriftelijke klacht in te dienen bij de ambtelijk secretaris van de klachtencommissie.
Het beleid is erop gericht klachten zo laag mogelijk in de organisatie af te handelen. In eerste instantie krijgt de cliënt dan ook het aanbod om de klacht te laten bemiddelen. Als de klager de bemiddeling accepteert, probeert de betreffende klachtencontactpersoon, of in uitzonderlijke gevallen de ambtelijk secretaris, de klacht in overleg met klager en degene tegen wie de klacht gericht is op te lossen. Het doel van de bemiddeling is aldus om partijen (weer) tot elkaar te brengen en de onderlinge relatie te herstellen. Indien de klager dit niet wil, wordt de officiële procedure gevolgd: de klachtencommissie komt bijeen om de klacht te behandelen. Behalve degene tegen wie de klacht gericht is wordt ook de leidinggevende van degene tegen wie de klacht gericht is op de hoogte gesteld van de klacht en het verloop ervan. De behandeling in de klachtencommissie is een schriftelijke procedure. Na een schriftelijke inbreng van beide partijen, volgt een hoorzitting in het kader van hoor en wederhoor. Aansluitend vergadert de klachtencommissie over de klacht en de ingezamelde gegevens en formuleert een uitspraak. Bij een gegronde klacht wordt tevens een advies aan de Raad van Bestuur geformuleerd. De Raad van Bestuur geeft op korte termijn aan of het advies wordt overgenomen en op welke wijze het wordt geïmplementeerd. De Raad van Bestuur kan het advies ook niet overnemen maar dient dit dan te beargumenteren.
37
12. Financieel beleid In deze paragraaf wordt beschreven wat de doelstellingen, inspanningen en gerealiseerde prestaties zijn met betrekking tot het financiële beleid van de Stichting Heliomare Onderwijs. Er wordt aangeven in welke mate gestelde doelen zijn gerealiseerd en op welke punten het beleid is bijgesteld. Omzet, resultaten en eigen vermogen De baten van Heliomare Onderwijs zijn ten opzichte van 2015 in totaal met circa € 450.000 gedaald. Dit wordt met name veroorzaakt door een daling van opbrengsten uit hoofde van ambulante begeleiding met circa € 1.000.000. Dit is het gevolg van de overheveling van ambulante middelen MBO (schooljaar ’13-’14) en ambulante middelen PO-VO (schooljaar ’14-’15). Daar tegenover staat dat de MBO’s en de samenwerkingsverbanden de ambulante dienstverlening alsnog bij Heliomare Onderwijs inkopen. Deze dienstverleningsopbrengsten zijn ten opzichte van 2015 juist met € 410.000 gestegen. Tot slot is de rijksvergoeding personeel/materieel per saldo nagenoeg gelijk gebleven, al zijn er binnen deze categorie de nodige belangrijke ontwikkelingen:
• De ondersteuningsbekostiging daalt in het schooljaar 16-17 als gevolg van een gemiddeld lagere bekostigingscategorie: waar het aandeel in het totale leerlingpopulatie op de teldatum van de hoogste categorie met 2% afneemt, stijgt het aandeel van de laagste categorie met 2%. Door de T-1 bekostiging en de overgangsperiode van Passend Onderwijs wordt het effect van de wijzigende bekostigingscategorieën pas in het kalenderjaar 2017 in volle omvang zichtbaar.
• De bekostiging voor Ernstig Meervoudig Beperkte (EMB-A) kinderen is € 130.000 gestegen, voornamelijk omdat deze met ingang van het schooljaar 15-16 (augustus ’15) is ingevoerd en in 2015 maar voor 5 maanden heeft meegeteld.
In 2016 is de nieuwe CAO Primair Onderwijs van kracht geworden. De in deze CAO overeengekomen punten hebben gezorgd voor een stijging van de totale salariskosten. Door een daling van het aantal werknemers is het financiële effect hiervan in 2016 beperkt gebleven. Het eigen vermogen van Heliomare Onderwijs bedraagt ultimo 2016 € 8.890.681, als gevolg van de onttrekking van het negatieve resultaat van € 81.604. Financiële positie Voor de beoordeling van het vermogensbeheer worden door de Commissie Don twee kengetallen gehanteerd, nl. de kapitalisatiefactor en solvabiliteit. De kapitalisatiefactor, (Balanstotaal -/- BW gebouwen) / Totale baten, komt ultimo 2016 uit op 65,4%. Dit percentage ligt boven de norm van 37,5% die de commissie heeft vastgesteld. De solvabiliteit, (EV + voorzieningen) / Balanstotaal, komt uit op 50,1% en is ten opzichte van 2015 gedaald met 20,7%-punt. Deze forse daling wordt veroorzaakt door de opname van het bouwkrediet bij de NWB ten behoeve van de financiering van het KJC. Het aandeel
38
eigen vermogen en voorzieningen op de balans is voldoende om aan de verplichtingen te voldoen. Bij de beoordeling van het budgetbeheer worden ook twee kengetallen gehanteerd. Voor de beoordeling van liquiditeitspositie wordt het kengetal Current Ratio, vlottende activa / vlottende passiva, gebruikt. Eind 2016 komt deze ratio uit op 1,5, conform de gestelde bovengrens. Daarnaast wordt aan de hand van het kengetal Rentabiliteit, (exploitatieresultaat / totale baten), gekeken in welke mate baten en lasten van de instelling met elkaar in evenwicht zijn. De rentabiliteit van Heliomare Onderwijs is voor 2016 -/- 0,3%. De kasstroom in 2016 bedroeg circa € 1.500 negatief. Deze negatieve kasstroom komt voort uit het feit dat Stichting Heliomare de gelden beheert. Voor verwerking van transacties met Stichting Heliomare heeft Stichting Heliomare Onderwijs een rekening-courant verhouding met de groep. Voor informatie met betrekking tot het risicobeheer omtrent financiële instrumenten wordt verwezen naar de jaarrekening. Prestatiebox Stichting Heliomare Onderwijs heeft in 2016 middelen gekregen om deze in te zetten voor professionalisering van de medewerkers. Deze middelen bedragen EUR 103.500. Eind 2016 zijn deze volledig besteed aan de professionaliseringsdoelstelling. Stichting Heliomare Onderwijs heeft de ambitie om de organisatie te professionaliseren. Hiertoe is een stappenplan opgesteld om deze ambitie waar te maken. Professionalisering kan niet los gezien worden van de context waarin de organisatie verkeert. De organisatie is aan het kantelen, een nieuwe structuur gaat ingevoerd worden, waarbij van de professionals uiteindelijk ander gedrag wordt verwacht. Gedrag waarin – meer dan in het verleden – de verantwoordelijkheden zichtbaar in het hart van de organisatie terecht komen. Professionalisering is een activiteit die van de medewerker hoort te zijn. Met andere woorden, de medewerkers zelf zullen individueel of als team hun leervragen moeten formuleren om vervolgens als organisatie daar in faciliterende zin activiteiten op te zetten. Op deze wijze worden medewerkers eigenaar van hun eigen leerproces. Momenteel lopen er diverse scholingstrajecten, waarmee Stichting Heliomare Onderwijs haar ambitie en doelstellingen tot verdere professionalisering beoogt te bereiken. De resultaten daaruit zijn merkbaar en leveren een positieve bijdrage aan professionalisering. Treasurybeleid Op het gebied van de financieringsstructuur conformeert Stichting Heliomare Onderwijs zich aan de ‘gouden balansregel’. Dit houdt in dat vaste activa gefinancierd worden met lang eigen en vreemd vermogen. Als interne protocollering voor evenwichtig balansbeheer wordt aangehouden dat voor de ratio vaste activa/(eigen vermogen + voorzieningen + langlopende schulden) een waarde tussen 0,5 en 0,8 wordt nagestreefd.
39
Reeds in 2015 zijn contracten over de financiering van de nieuwbouw KJC Zuid te Heemskerk afgesloten met de banken. De totale investeringsomvang voor Heliomare bedraagt € 20,2 mln. Ter financiering van dit project zijn, naast inbreng van eigen middelen, de volgende financieringscontracten afgesloten:
• Lening overeenkomst onder borgstelling van gemeente Heemskerk voor maximaal € 14,8 mln. inclusief bouwkrediet tussen Stichting Heliomare Onderwijs en de Nederlandse Waterschapsbank N.V.
• Lening overeenkomst voor maximaal € 3,4 mln. inclusief investeringsfaciliteit tussen Stichting Heliomare, Stichting Heliomare Onderwijs en de Coöperatieve Rabobank IJmond U.A.
Beide leningen hebben een looptijd van 30 jaar. Eind 2016 is voor een bedrag van € 5,1 mln. opgenomen van het bouwkrediet bij de NWB (2015: nihil).
Doelstellingen en beleid inzake het beheer van risico’s betreffende financiële instrumenten Stichting Heliomare Onderwijs beschikt over een Treasury Statuut en over beleidsafspraken Treasury. Belangrijk uitgangspunt hierbij is het voldoen aan de Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW 2016 die per 1 juli 2016 van kracht is geworden.
In het Treasury Statuut wordt expliciet aandacht besteed aan het gebruik van financiële instrumenten en rentederivaten. Financiële instrumenten omvatten investeringen in aandelen en obligaties, handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Heliomare maakt geen gebruik van rentederivaten. Het is belangrijk dat Stichting Heliomare Onderwijs zich bij het afsluiten van rentederivaten bewust is van de risico’s van rentederivaten en de invloed die rentederivaten kunnen hebben op de organisatie en processen. In de statuten van Heliomare is in 2012 opgenomen dat voor het afsluiten van derivaten (naast advies van een extern deskundige) altijd uitdrukkelijke toestemming vereist is van de Raad van Toezicht. Informatie over financiële instrumenten is in de jaarrekening verstrekt. Verwezen wordt naar de grondslagen van waardering en resultaatbepaling van de jaarrekening. Voornaamste risico’s en onzekerheden In deze jaarrekening hebben de volgende risico’s een rol: Strategische risico’s:
In 2016 is een start gemaakt met de transitie van “Heliomare op z’n Kop”. Heliomare op z’n Kop betekent dat er zelforganiserende teams zullen komen waarbij naast de kansen voor de dienstverlening aan onze klanten en leerlingen er ook risico’s in de continuïteit van de bedrijfsvoering kunnen ontstaan (“tijdens de verbouwing blijft de winkel open”). Deze transitie zal middels een integraal procesplan een goede plek in de organisatie krijgen.
40
Operationele risico’s:
De beperkte flexibiliteit van het personeelsbestand van Stichting Heliomare Onderwijs heeft tot gevolg dat opschalen waar gewenst en inkrimpen waar nodig moeilijk is. Dat betekent dat er vooralsnog kosten gemaakt worden voor inhuur van personeel en er reserveringen gemaakt zijn voor transitie vergoedingen.
Financiële risico’s: In de jaarrekening 2016 is, evenals in voorgaande jaren, een vordering op een gemeente opgenomen uit hoofde van verhaalbare schade in verband asbestsanering. De gemeente bestrijdt deze claim. De vordering is in de jaarrekening 2016, evenals in voorgaande jaren, voorzichtigheidshalve geheel voorzien. In 2016 en 2017 heeft de Raad van Bestuur diverse gesprekken gevoerd met de gemeente, gericht op dit dossier. Dit heeft nog niet geleid tot besluitvorming binnen de gemeente. In 2016 is de bouw van het kinder- en jeugdcentrum te Heemskerk vlot opgeschoten. Dat betekent dat in deze jaarrekening het onderhanden bouwproject is opgenomen bij de materiële vaste activa. Ten aanzien van de beheersing van het bouwbudget en de integrale projectkosten is periodiek gerapporteerd in de stuurgroep en zijn er vooralsnog geen afwijkingen te melden.
De risk appetite c.q. bereidheid van Stichting Heliomare Onderwijs om risico’s en onzekerheid af te dekken is laag. Heliomare gaat conservatief om met risico’s en is gericht op risicobeheersing.
41
13. Continuïteitsparagraaf In het jaarplan 2016 is, mede aan de hand van de kaderbrief 2016 van Heliomare, een aantal financiële resultaten benoemd die behaald dienden te worden. Het eindresultaat over 2016 komt uit een op een negatief resultaat van € 81.604. Dit bedrag ligt lager dan het begrote resultaat over 2016 van positief € 269.000. De belangrijkste verschillen komen voort uit de mutaties in de personele voorzieningen en uit een aanvullende huurvergoeding door de unit Beroepsopleiding voor het gebruik van het pand in Wijk aan Zee. De begroting over 2016 is als volgt opgebouwd: BEGROTING 2016
Baten
3.1 Rijksbijdragen € 22.349.437 3.2 Overige overheidsbijdragen en –subsidies € 1.967.416 3.4 Baten werk in opdracht van derden € 280.000 3.5 Overige baten € 3.013.472
Totaal baten € 27.610.325
Lasten
4.1 Personeelslasten € 21.017.854 4.2 Afschrijvingen € 478.034 4.3 Huisvestingslasten € 992.100 4.4 Overige lasten € 4.888.385
Totaal lasten € 27.376.373
Saldo baten en lasten € 233.952
5 Financiële baten en lasten € 35.000
Resultaat € 268.952
42
Ontwikkelingen 2016-2019 KJC’s Heliomare werkt aan het optimaliseren van de dienstverlening aan haar klanten. Een belangrijke missie voor Heliomare daarbij is dat de leerlingen die onder de hoede van Heliomare Onderwijs vallen zo adequaat mogelijk worden voorbereid op het zo zelfstandig mogelijk functioneren in onze maatschappij. Om daar op een goede manier invulling aan te geven heeft Heliomare besloten om in haar voedingsgebied een Kinder- en Jeugd Centrum (KJC) Zuid en Noord te realiseren, waarbij onderwijs en zorg integraal aangeboden wordt aan kinderen en jeugdigen van 0 tot 20 jaar. Veel diensten die door Heliomare geleverd worden, zijn ook beschikbaar in de Kinder- en jeugdcentra, te weten: onderwijs (SO en VSO), revalidatie en sport. Passend bij de behoefte van de individuele leerling (klant) wordt een integraal aanbod aan diensten aangeboden: één klant, één plan. Heliomare wil graag de voorziening Kinder- en jeugdcentrum zo evenwichtig mogelijk in het voedingsgebied van Heliomare spreiden, op zo centraal mogelijke locaties, in Heerhugowaard en Heemskerk. Belangrijk in deze overweging is ook het beperken van de reistijd en reiskosten voor de klanten. Gemeentes kijken immers kritisch naar de kosten van het leerlingenvervoer. In verband met de invoering van Passend Onderwijs in augustus 2014 ontvangen de samenwerkingsverbanden een deel van de financiële middelen voor het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. Verwacht wordt dat er de komende jaren minder leerlingen in het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs terecht komen. Daarbij komt het belang van thuis nabij onderwijs voor iedere leerling. De herpositionering van onze onderwijslocaties past daar in. Met betrekking tot de locatie in Heemskerk is in 2014 met de betreffende gemeente een samenwerkingsovereenkomst gesloten en tevens een doordecentralisatie-overeenkomst. Heliomare bouwt in Heemskerk voor eigen rekening en risico een KJC, waarbij de gemeente de uitkering per leerling uit het gemeentefonds doorzet naar Heliomare. De gemeente verstrekt ten behoeve van de lening voor het onderwijsdeel, die Heliomare hiervoor dient aan te gaan, een zogenaamde borgstelling. In mei 2016 is de eerste paal geslagen en met ingang van het schooljaar 2017-2018 opent het KJC in Heemskerk haar deuren. Heliomare en de gemeente Heerhugowaard zijn al enige tijd bezig met het onderzoeken van de mogelijkheden voor de vestiging van een kinder- en jeugdcentrum. Inmiddels hebben de Stichting Aloysius en de Stichting VierTaal zich aangesloten. Partijen tekenden half december 2015 een intentieovereenkomst. In het verslagjaar hebben partijen ieder voor zich gewerkt aan een businesscase op basis van visie en de beschikbare vierkante meters. Deze plannen worden met elkaar besproken, teneinde de haalbaarheid van de nieuwbouw in Heerhugowaard te kunnen beoordelen. Verwacht wordt dat medio 2017 bekend is of de nieuwbouw haalbaar is of niet.
43
Kengetallen leerlingenaantallen per 1 oktober
Leerlingen Leerlingen Leerlingen Prognose Prognose Prognose 2014 2015 2016 2017i 2018 2023
Locatie Alkmaar 272 265 262 260 260 260 Bergen 135 136 139 140 140 140 Beverwijk 170 143 171 190 190 190 Wijk aan Zee 467 468 410 370 370 370
Totaal 1044 1012 982 960 960 960 Korte toelichting op de leerlingenaantallen hierboven weergegeven: In het verslagjaar is op de locatie VSO van Heliomare onderwijs te Wijk aan Zee gestopt met het aanbieden van de programma’s VMBO beroepsgerichte leerweg en VMBO kaderberoepsgerichte leerweg. Deze leerlingen zijn in 2016 gefaseerd overgeplaatst naar het uitstroomprofiel Arbeid op De Zevensprong te Beverwijk. Dit geeft een vertekend beeld in de leerlingenaantallen 2016 en de prognoses. In september 2017 komen de locaties uit Wijk aan Zee en Beverwijk bij elkaar in de nieuwbouw te Heemskerk. Er is eind 2016 een institutionele fusie tussen beide scholen aangevraagd bij het Ministerie van OC&W. In onderstaand schema zijn de leerlingaantallen alvast weergegeven, alsof dit ook nu al het geval is. school Leerlingen
2016 Prognose
2017 Prognose
2018 Prognose
2023 Heliomare onderwijs Heemskerk
581 560 560 560
Heliomare heeft met betrekking tot de nieuwbouw Heemskerk een businesscase opgesteld voor wat betreft de haalbaarheid. In deze businesscase is gerekend met 465 leerlingen. Met dit aantal leerlingen en de afgesproken doordecentralisatie is de exploitatie van het gebouw haalbaar. Op dit moment zitten we hier ruim boven en ook de prognoses laten een hoger aantal zien. Ontwikkelingen in het werkveld Heliomare wordt geconfronteerd met een sterk veranderd stelsel binnen onderwijs, zorg en de sociale zekerheid. Dat leidt tot onzekerheid bij de klanten van Heliomare. Maar geeft ook onzekerheid voor de bedrijfsvoering van de dienstverlening van Heliomare in de toekomst. Op dit moment wordt voor elk onderdeel gekeken wat de implicaties van deze nieuwe regels zijn, hoe de dienstverlening geborgd kan worden én of en hoe de dienstverlening aangepast moet worden aan de nieuwe maatschappelijke vraagstellingen en mogelijkheden. Voor de ontwikkeling van het KJC zullen onderstaande ontwikkelingen de meeste invloed hebben:
44
• Naar aanleiding van de toelatingsverklaringen die voor alle zittende leerlingen van onze speciaal- en voortgezet speciaal onderwijs locaties in 2016 moesten worden aangevraagd is een aantal zaken helder geworden.
o Het blijkt dat de begeleidingsmogelijkheden van leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs, die in uitstroomprofiel Arbeid en Arbeidsmatige Dagbesteding (AD) en Belevings- en Activiteitengerichte Dagbesteding (BAD) zijn geplaatst en die 16 jaar en ouder zijn, gewoon mogelijk is. De samenwerkingsverbanden conformeren zich aan de regelgeving van het VSO om plaatsing tot het 20e jaar voort te zetten, mits er kwalitatief goede begeleidingsdoelen geformuleerd zijn.
o De samenwerkingsverbanden geven geen toelatingsverklaringen af voor onze zogenaamde ‘VMBO-plus’ klas. Deze merendeel 18+ leerlingen kregen voorheen onder financiering vanuit OC&W les bij het REA College in een MBO-setting. De Inspectie van het Onderwijs heeft dit altijd gedoogd. De samenwerkingsverbanden stellen zich op het standpunt dat zij geen MBO onderwijs vergoeden. De wetgeving stelt hen hierin in het gelijk. Het programma (Entree opleiding) zal vanaf september 2017 worden geplaatst binnen ons uitstroomprofiel Arbeid. Het betekent wel dat zo’n 20 leerlingen vanaf 1 september 2017 meer meegaan naar het nieuwe gebouw in Heemskerk.
• Bij de businesscase voor de nieuwbouw in Heemskerk is rekening gehouden met
Passend Onderwijs en dalende leerlingenaantallen. Bij de teldatum op 1 oktober 2016 zien we wel een lichte daling van de aantallen, maar zien we ook een grote groep leerlingen die tussentijds instromen, met name in het VSO. Leerling prognoses zijn lastig te maken, ze zijn grillig en niet goed voorspelbaar. Het risico van stijgende leerlingenaantallen is de huisvestingsproblemen die dat met zich brengt. Bij een dalend aantal is een risico met betrekking tot bekostiging.
• Het REA College heeft voor 2017 via een aanbestedingstraject subsidie aangevraagd en
gekregen. Het betreft een subsidie voor één jaar en is een vervolg op een eerdere aanbesteding voor drie jaar (periode 2014-2016). In 2017 neemt de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een besluit of er opnieuw een aanbestedingstraject voor drie jaar (2018-2020) voor deze doelgroep beschikbaar komt.
• REA College locatie Wijk aan Zee is uitvoerder van de subsidieregeling ESB. De subsidieregeling ESB is een subsidieregeling van het ministerie SZW. Het UWV is uitvoerder van de subsidieregeling ESB. De subsidie wordt door UWV verdeeld onder uitvoerende partijen. UWV hanteert criteria in de afweging welke instellingen aan de slag kunnen. Eén van de criteria is dat sprake moet zijn van regionale spreiding. Een uitvoeringsorganisatie die in aanmerking wil komen voor uitvoering van de subsidieregeling moet aantoonbaar minimaal drie arbeidsmarktregio's bedienen. In 2016 is door het REA bestuur besloten het gebouw aan de Verlengde Voorstraat te Wijk aan Zee in de verkoop te zetten en de huidige capaciteit van de subsidieregeling (cohort 2017 en eerder) te regionaliseren over 3 locaties (werkingsgebied Den Helder tot Rotterdam, dit zijn 9 arbeidsmarktregio’s):
45
o Noord Holland Noord / Heerhugowaard o Holland Rijnland / Leiden o Zuid Kennemerland / Haarlem
• We zien kansen in het opzetten van samenwerkingen met een aantal partijen:
o Opvang, hele dagopvang en buitenschoolse opvang. o Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). o Eerste lijnszorg zoals een huisarts, fysiotherapeut, tandarts, logopedist. o Huisvesting voor de kantoororganisatie van het samenwerkingsverband. o School voor Speciaal Basis Onderwijs (SBO). o Orthopedagogisch en Didactisch Centrum (OPDC). o Speciaal Onderwijs, cluster 4.
Risico’s Hoogte en termijn herindicatie, verkrijgen toelaatbaarheidsverklaringen (TLV’s) In het schooljaar 2015-2016 zijn bij alle scholen van Heliomare Onderwijs voor ruim 930 leerlingen toelaatbaarheidsverklaringen aangevraagd bij diverse samenwerkingsverbanden. Op grond van de verkregen toelaatbaarheidsverklaringen is een aantal analyses uitgevoerd. • Slagboomdiagnostiek versus ondersteuningsbehoefte De andere manier van indiceren vertaalt zich bij Heliomare Onderwijs als volgt in de samenstelling van de leerling populatie qua ondersteuningsbekostiging:
Bovenstaande grafiek geeft, zoals gezegd, een beeld van de totale leerling populatie bij de 1-oktobertellingen in 2014, 2015 en 2016 van Stichting Heliomare Onderwijs. De volgende grafiek geeft een beeld van de groep kinderen die op 1-10-2016 zijn ingeschreven met een toelaatbaarheidsverklaring bij Heliomare Onderwijs, én die in de periode daarvoor bij Heliomare Onderwijs waren ingeschreven op basis van de oude indicatiestelling. Er zijn in totaal 678 kinderen die aan beide criteria voldoen. In de grafiek
52% 54%61%
19% 19% 18%
29% 26%20%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
1-1-2014 1-1-2015 1-1-2016
Verhouding aantal leerlingen per bekostigingscategorie
Laag
Midden
Hoog
46
wordt zichtbaar gemaakt hoe de nieuwe toelaatbaarheidsverklaringen van deze groep zich verhouden tot de oude indicaties.
Door te indiceren op basis van ondersteuningsbehoefte in plaats van aandoening, zijn deze leerlingen van het ene op het andere jaar aanzienlijk lager bekostigd. De daling in ondersteuningsbekostiging voor deze specifieke groep leerlingen bedraagt € 519.000. • We zien op stichtingsniveau een terugloop in bekostiging met de nieuwe indiceringen. • We zien geen substantieel lagere leerlingaantallen. • We zien een toename van het aantal tussentijdse plaatsingen. • Er is sprake van toenemende werklast aangaande de dossiervorming en herindiceringen
van kortlopende toelaatbaarheidsverklaringen. • Bij de nieuwe TLV is het onzeker hoe de geldigheidsduur van de zittingsperiode wordt
afgegeven. De indruk – op basis van de tot nu toe afgegeven TLV’s – is dat die zittingsduur korter zal zijn en derhalve een toename van de werklast en onzekerheid in de bekostiging.
• Ieder samenwerkingsverband gaat anders om met de termijnen. Aanvragen die worden ingestuurd zijn allerminst zeker van behandeling of toezegging voor 1 oktober teldatum of voor start nieuwe schooljaar. Een aantal leerlingen heeft daarom per 1-10-2016 nog de oude indicatie. De toelaatbaarheidsverklaring is niet tijdig afgegeven. We gaan er vanuit dat de leerlingen wel door OC&W worden bekostigd.
• Bezwaren tegen de hoogte van de bekostiging in de toelaatbaarheidsverklaringen zijn ook voor een 8-tal leerlingen niet tijdig gehonoreerd door het samenwerkingsverband, waardoor bekostiging wordt misgelopen.
Beheersmaatregelen: • De bekostigingsanalyses zijn met elf samenwerkingsverbanden gedeeld. We gaan in
gesprek met hen over een mogelijke verevening van deze teruggang in bekostiging bij gelijkblijvende uitgaven.
• We factureren samenwerkingsverbanden voor de gemiste inkomsten aangaande de toegekende hogere bekostiging van een 8-tal leerlingen.
48%
55%
21% 19%
31%26%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
oude indicatie nieuwe TLV
Zittende leerlingen, overgang van indicatie naar TLV
Laag
Midden
Hoog
47
• Bij tussentijdse plaatsingen actief factureren naar de school van herkomst met betrekking tot de basisbekostiging (geld volgt de leerling). Hierbij moet worden opgemerkt dat niet in alle samenwerkingsverbanden hier afspraken over bestaan. Per leerling / samenwerkingsverband moet dit worden gecheckt.
EMB Voor de EMB leerlingen categorie A is een landelijke regeling. Alle leerlingen die aan de specifieke eisen van de regelgeving voldoen moeten via een apart formulier jaarlijks aan DUO worden doorgegeven voor bekostiging. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van het aantal leerlingen dat landelijk gezien voldoet aan de criteria. Er is een vast bedrag beschikbaar van € 5.000.000. In het schooljaar 2015-2016 ontvingen we € 2.000 per leerling; in 2016-2017 € 3.100. Het betreft zo’n 80 leerlingen. Dit bedrag ligt aanzienlijk lager dan de € 9.000 die voorheen voor deze groep leerlingen werd ontvangen. Heliomare Onderwijs voert voor aanvullende bekostiging gesprekken met ouders. Onder de landelijke regelgeving vallen echter niet alle EMB leerlingen. Zo’n 70 van onze leerlingen vallen in de EMB categorieën B en C. De extra bekostiging voor deze leerlingen moet Heliomare Onderwijs van gemeentes innen. Alle gemeentes gaan anders om het de regelgeving. Er ligt derhalve een risico m.b.t. het binnenhalen van de extra financiering, bij ouders, gemeenten en overheid. Daarnaast ligt er een risico met betrekking tot extra administratieve last, extra inzet van personeel. Beheersmaatregelen • In 2016 zijn alle gesprekken met de ouders van de EMB A leerlingen afgerond voor wat
betreft de aanvullende bekostiging. De gesprekken zijn opgenomen in de vaste gesprekkenreeks met ouders. Zorg en financiering worden twee keer per jaar met elkaar doorgenomen en zo nodig wordt het zorgplan aangepast.
Complexe doelgroep We zien op de diverse locaties van Heliomare Onderwijs de complexiteit van de leerlingen toenemen. De volle klassen en de complexe ondersteuningsvragen van de leerlingen zorgen voor een hoge werkdruk bij leraren. Door Passend Onderwijs is de scheidslijn tussen cluster 3 en cluster 4 leerlingen weggevallen. Leerlingen die elders op scholen uitvallen worden door samenwerkingsverbanden bij ons aangeboden. Er is sprake van zorgplicht. Risico’s: Handelingsverlegenheid van leerkrachten en assistenten leidt tot stress en ziekteverzuim. De kwaliteit van het onderwijs komt in het gedrang door gedrag van leerlingen, alsmede het pedagogisch-didactisch klimaat voor leerkrachten en leerlingen. Beheersmaatregelen: • Actief inspelen op de nieuwe situatie door scholing. • Er wordt actief gestuurd op ziekteverzuim.
48
REA College Nederland, locatie Wijk aan Zee Risico’s:
• De subsidies die voor het onderwijs op het REA College verkregen worden zijn afhankelijk van een aanbesteding. De subsidie kan naar een andere aanbieder gaan.
• Daarnaast zal bij onvoldoende politieke draagvlak het REA College Nederland haar deuren moeten sluiten in 2020. Onze locatie in Wijk aan Zee is hier onderdeel van.
• De regionalisering van het Rea College, locatie Wijk aan Zee is nog niet gerealiseerd. Indien deze niet wordt gerealiseerd, wordt niet voldaan aan één van de criteria voor de aanbesteding van het cohort 2018-2020.
Beheersmaatregelen: • Er zijn voor eerst genoemde twee risico’s geen beheersmaatregelen mogelijk, omdat
zowel de aanbesteding als het politieke draagvlak niet beïnvloedbaar zijn. • Wat betreft de regionalisering wordt volop ingezet, maar zijn we ook afhankelijk van
de ROC’s voor samenwerking en huisvesting.
Entree opleiding Nu de samenwerkingsverbanden geen toelatingsverklaringen afgeven voor onze zogenaamde ‘VMBO-plus’ klas, is besloten de Entree opleiding op het programma te zetten binnen het uitstroomprofiel Arbeid van Heliomare onderwijs. Het betekent wel dat zo’n 20 leerlingen vanaf 1 september 2017 meer meegaan naar het nieuwe gebouw in Heemskerk, alsook het personeel dat voorheen dit programma verzorgde op de locatie van het REA College te Wijk aan Zee. Risico’s:
• Omzetdaling • Huisvestingsproblemen in Heemskerk omdat er geen rekening is gehouden in de
businesscase met deze groep leerlingen.
Beheersmaatregelen: Indien het opnemen van het programma-aanbod van de Entree opleiding binnen het profiel ‘Arbeid’ zorgen voor een aanzuigende werking van leerlingen van buitenaf (andere VSO scholen), dan zijn de volgende maatregelen mogelijk:
1. Het gebruik van de bovenverdieping van de locatie ATC De Trompet voor leerlingen, in plaats van werkplekken voor personeel.
2. We zijn in gesprek met het Kennemer College te Beverwijk om leerlingen van Heliomare onderwijs uit Havo 4 en 5 binnen een reguliere setting de laatste jaren van hun opleiding af te laten maken. Het voornemen is in 2017-2018 met een pilot te starten.
Onderzoek en ontwikkeling De organisatie Heliomare heeft één gemeenschappelijke afdeling voor Research& Development. Deze heeft als missie toegepast wetenschappelijk onderzoek en innovaties te faciliteren op het gebied van revalidatie, onderwijs, sport, arbeidsintegratie, wonen en dagbesteding. R&D vormt daartoe een werkplek voor onderzoekers van binnen en buiten Heliomare. In deze academische werkplaats wordt gewerkt aan:
49
1. Kennis opbouwen over het functioneren van mensen met een beperking, binnen alle domeinen van het leven;
2. Ontwikkelen en verbeteren van behandeling en begeleiding; 3. Implementeren en evalueren van behandelingen en begeleiding; 4. Verspreiden van kennis, binnen en buiten Heliomare.
In 2016 is het beleidsplan 2016-2020 van de afdeling R&D verschenen. Het beleidsplan bevat een terugblik op vijftien jaar van onderzoek/innovatie door R&D en een vooruitblik op de komende vijf jaren. Centraal staan in deze komende jaren de diagnosespeerpunten van Heliomare (niet-aangeboren hersenletsel, dwarslaesie, cerebrale parese, chronische pijn en autisme). Daarbinnen bouwt R&D haar expertise uit op diagnose overstijgende thema’s: fitheid en bewegen, arbeid, uitkomstmetingen en eHealth. Het Strategisch Beleidsplan (SBP) 2015-2018 en het Medisch Ondernemingsplan (MOP) 2015-2018 van Heliomare zijn leidend geweest voor het beleidsplan van R&D. Daarnaast heeft de VRA Positon Paper voor inspiratie gezorgd, met name haar focus op participatie. Het beleid van R&D is in 2016 afgestemd met het Heliomare managementteam en wordt in 2017 getoetst door een nog op te richten Raad van Advies. Met dit beleid faciliteert R&D Heliomare in haar profilering als expertisecentrum met als uiteindelijk doel patiënten, cliënten en leerlingen zo goed mogelijk te ondersteunen bij de uitdagingen die ze tegenkomen in het revalidatieproces en het dagelijks leven. Op deze wijze draagt R&D bij aan het behalen van de doelstelling ‘Niemand langs de zijlijn’.
50
A1. Kengetallen
Kengetal 2016 2017 2018 2019 2020 2021 (stand 31/12) jaarrekening prognose prognose prognose prognose prognose
Personele bezetting in fte 303,24 293,70 284,18 276,81 276,81 276,81 - Management / Directie 8,40 8,40 7,40 6,40 6,40 6,40 - Onderwijzend Personeel 154,15 149,16 144,71 141,38 141,38 141,38 - Overige medewerkers 140,70 136,14 132,08 129,04 129,04 129,04
Peildatum 1-10-16 1-10-17 1-10-18 1-10-19 1-10-20 1-10-21 Leerlingenaantallen op peildatum 982 960 960 960 960 960 Toelichting
Personele bezetting De gemiddeld ingezette formatie over 2016 is 303,2 incl. de formatie van vervangers van ziekte en zwangerschap. De afwijking van +- 10 fte ten opzichte van de in de jaarrekening 2016 gerapporteerde formatie wordt verklaard door BAPO- en ouderschapsverlof. In 2015, vooral vanaf augustus, is het dienstverband van een aantal personeelsleden overgenomen door samenwerkingsverbanden. Hierdoor daalt de formatie in 2016 nog verder. De dalende leerlingaantallen vanaf 2014 verklaren de rest van de daling in personele bezetting.
Leerlingaantallen Het aantal schoolleerlingen in het kalenderjaar, combinatie van 2 schooljaren, blijft naar verwachting voor de middellange termijn stabiel. In de jaarrekening 2015 werd rekening gehouden met een stabiliserend leerlingaantal. Dit blijkt voor de korte termijn een te positief beeld te zijn geweest. Op basis van in-, door- en uitstroomgegevens en signalen uit onze omgeving, houden wij er rekening mee dat de leerlingaantallen gehandhaafd zullen blijven op het verwachte niveau van oktober 2017.
51
A2. Meerjarenbegroting (in EUR)
Balans
ACTIVA 2016 2017 2018 2019 2020 2021 jaarrekening prognose prognose prognose prognose prognose Vaste Activa - Immateriële VA - Materiële VA 12.307.189 23.844.960 22.787.026 21.740.424 20.725.379 19.727.133 - Financiële VA Totaal Vaste Activa 12.307.189 23.844.960 22.787.026 21.740.424 20.725.379 19.727.133 Vlottende Activa 6.485.572 4.456.929 5.073.488 5.606.006 6.637.407 7.736.108 Totaal Activa 18.792.761 28.301.889 27.860.514 27.346.430 27.362.785 27.463.241 PASSIVA Eigen Vermogen - Algemene Reserve 8.890.681 8.699.809 8.422.878 8.402.128 8.418.484 8.518.939 - Bestemmingsreserve publiek - Bestemmingsreserve privaat - Bestemmingsfonds publiek - Bestemmingsfonds privaat Totaal Eigen Vermogen 8.890.681 8.699.809 8.422.878 8.402.128 8.418.484 8.518.939
52
PASSIVA (vervolg) 2016 2017 2018 2019 2020 2021 jaarrekening prognose prognose prognose prognose prognose Voorzieningen 530.627 530.627 530.627 530.627 530.627 530.627 Langlopende schulden 5.100.000 14.800.000 14.635.556 14.142.222 14.142.222 14.142.222 Kortlopende schulden 4.271.453 4.271.453 4.271.453 4.271.453 4.271.453 4.271.453 Totaal Passiva 18.792.761 28.301.889 27.860.514 27.346.430 27.362.785 27.463.241 Staat / Raming van Baten en Lasten
BATEN 2016 2017 2018 2019 2020 2021 jaarrekening prognose prognose prognose prognose prognose Rijksbijdragen 22.833.999 20.932.726 20.015.147 19.780.014 19.780.014 19.780.014 Overige overheidsbijdragen en subsidies 1.802.188 1.941.832 2.533.920 2.533.920 2.533.920 2.533.920 Baten werk in opdracht van derden 300.767 275.449 300.000 300.000 300.000 300.000 Overige baten 3.124.147 3.360.548 3.237.283 3.237.283 3.232.283 3.232.283 Totaal baten 28.061.101 26.510.555 26.086.350 25.851.217 25.846.217 25.846.217
LASTEN Personeelslasten 21.700.035 20.543.388 19.767.658 19.322.544 19.322.544 19.265.243 Afschrijvingen 446.835 665.659 1.317.935 1.306.602 1.275.045 1.258.246 Huisvestingslasten 1.055.872 465.722 269.031 271.921 275.122 278.323 Overige lasten 4.946.036 4.954.605 4.650.301 4.624.460 4.623.910 4.623.910 Totaal lasten 28.148.778 26.629.374 26.004.924 25.525.527 25.496.622 25.425.722
53
2016 2017 2018 2019 2020 2021 jaarrekening prognose prognose prognose prognose prognose Saldo baten en lasten -87.676 -118.819 81.426 325.690 349.595 420.495 Saldo financiële bedrijfsvoering 6.072 -72.053 -358.357 -346.440 -333.240 -320.039 Totaal resultaat -81.604 -190.872 -276.931 -20.750 16.355 100.456
Toelichting Balans en Staat van baten en lasten
De nieuwbouw van het project KJC Zuid zal naar verwachting in de zomer van 2017 opgeleverd kunnen worden. In Heemskerk is het uitgangspunt dat er sprake is van doordecentralisatie van het vastgoed. Ten aanzien van de financiering in Heemskerk is nadere uitwerking in de samenwerkings- en doordecentralisatie overeenkomst opgenomen. T.a.v. de financiering van het vastgoed (onderwijs deel) wordt gebruik gemaakt van een gemeentelijke garantstelling. Afgezien van de eenmalige investeringen in het kader van KJC Zuid in 2017 verwacht Stichting Heliomare Onderwijs in de nabije toekomst geen afwijkingen ten opzichte van het ‘normale’ investeringsniveau van € 260.000 op jaarbasis. De nadruk in de jaarlijkse investeringen ligt daarbij op uitgaven in het kader van ICT (hardware en software).
De verwachte negatieve resultaten in 2017, 2018 en 2019 hangen deels samen met aanloopkosten voor het KJC Zuid. Door activiteiten te concentreren binnen één gebouw zullen naar verwachting verschillende besparingen gerealiseerd worden. Deze kennen een zekere inverdienperiode, welke nu op 3 jaar gesteld is. Voor de jaren 2019 e.v. is een geleidelijke resultaatsverbetering te verwachten. Een andere ontwikkeling die drukt op het resultaat is de daling van de gemiddelde categoriebekostiging van de leerlingen en, in mindere mate, de daling van het aantal leerlingen. De scherpe omzetdaling die hiermee samenhangt kan niet binnen 1-2 jaar worden opgevangen. De aanpassingen in de bedrijfsvoering zullen naar verwachting vanaf 2019 zichtbare effecten gaan sorteren.
54
B1. Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem.
Over dit onderwerp is gerapporteerd in hoofdstuk 3 van het Bestuursverslag.
B2. Beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden
Over dit onderwerp is gerapporteerd in hoofdstuk 3 van het Bestuursverslag.
B3. Rapportage toezichthoudend orgaan.
Over dit onderwerp is gerapporteerd in hoofdstuk 3 van het Bestuursverslag.
Jaarrekening
Jaarrekening Stichting Heliomare Onderwijs
Balans 57
Staat van baten en lasten 58
Kasstroomoverzicht 59
Toelichting behorende tot de jaarrekening 2016 60
Vaste activa 64
Vorderingen en liquide middelen 65
Eigen vermogen 66
Voorzieningen 67
Langlopende schulden 68
Kortlopende schulden 69
OCW Verantwoording subsidies 70
Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen 71
Overheidsbijdragen en andere baten 72
Lasten 73
Financieel en buitengewoon 73
Toelichting op de personeelslasten 74
Toelichting op de overige lasten 75
Verplichte Toelichting 76
Ondertekening door bestuurders en toezichthouders 76
Overige gegevens 78
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 79
56
Balans(na resultaatbestemming)
1 Activa31-12-2016 31-12-2015
Vaste Activa
1.2 Materiële vaste activa 12.307.189 2.621.790
Totaal vaste activa 12.307.189 2.621.790
Vlottende activa1.5 Vorderingen 6.483.911 10.578.4981.7 Liquide middelen 1.660 3.206
Totaal vlottende activa 6.485.572 10.581.704
Totaal activa 18.792.761 13.203.494
2 Passiva
2.1 Eigen Vermogen 8.890.681 8.972.2862.2 Voorzieningen 530.627 376.5242.3 Langlopende schulden 5.100.000 02.4 Kortlopende schulden 4.271.453 3.854.685
Totaal passiva 18.792.761 13.203.494
57
Staat van baten en lasten
2016 Begroot 2016 2015
3.1 Rijksbijdragen 22.833.999 22.349.437 23.470.7483.2 Overige overheidsbijdragen en 1.802.188 1.967.416 1.950.260
-subsidies3.4 Baten werk in opdracht van derden 300.767 280.000 352.3863.5 Overige baten 3.124.147 3.013.472 2.736.454
Totaal baten 28.061.101 27.610.325 28.509.848
Lasten2016 Begroot 2016 2015
4.1 Personeelslasten 21.700.035 21.017.854 21.300.5684.2 Afschrijvingen 446.835 478.034 402.3744.3 Huisvestingslasten 1.055.872 992.100 1.129.3484.4 Overige lasten 4.946.036 4.888.385 4.846.191
Totaal lasten 28.148.778 27.376.373 27.678.481
Saldo baten en lasten -87.676 233.952 831.3670 0
5 Financiële baten en lasten 6.072 35.000 43.373
Resultaat -81.604 268.952 874.740
Resultaat na belastingen -81.604 268.952 874.740
Nettoresultaat -81.604 268.952 874.740
9 Buitengewoon resultaat 0 0 0
Totaal resultaat -81.604 268.952 874.740
Baten
58
Kasstroomoverzicht
2016 2015
Saldo Baten en Lasten -87.676 831.367
Aanpassing voor:Afschrijvingen 446.835 402.374Mutaties voorzieningen 154.102 -229.720
Veranderingen in vlottende middelenVorderingen 4.094.587 418.711Schulden 416.769 -86.266
Totaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties 5.024.616 1.336.467
Ontvangen interest 6.072 43.373
Kasstroom uit investeringsactiviteitenDesinvesteringen in materiële vaste activa -28.861Investeringen in materiële vaste activa 10.132.234 1.411.362
Investeringen in deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden 0 0
Totaal kasstroom uitInvesteringsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Nieuw opgenomen leningen 5.100.000 0Aflossing langlopende schulden 0 0
Totaal kasstroom uitfinancieringsactiviteiten
Mutatie liquide middelen -1.546 -2.662
Liquide middelen per 1 januari 3.206 5.868Liquide middelen per 31 december 1.660 3.206Mutatie liquide middelen -1.546 -2.662
Stichting Heliomare, de moedermaatschappij van Stichting Heliomare Onderwijs, vervult de kassiersfunctie voor de groep. Transacties met de moedermaatschappij worden niet gelijktijdig liquide afgerekend, maar leiden pas tot kasstromen op het moment van afwikkeling van de rekening-courant met de moedermaatschappij. De negatieve kasstroom in het boekjaar houdt hiermee verband.
-10.132.234 -1.382.502
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 5.030.688 1.379.839
5.100.000 0
59
Toelichting behorende tot de jaarrekening 2016
Algemeen
Juridische vorm en voornaamste activiteiten
De organisatie is een stichting, gevestigd te Wijk aan Zee. De voornaamste activiteit van Stichting Heliomare Onderwijs is het verzorgen van onderwijs aan kinderen en jongeren met een lichamelijke, verstandelijke of meervoudige beperking.
Het nummer bij de Kamer van Koophandel is 41227059.
Groepsverhoudingen
De stichting maakt deel uit van een groep, tezamen met Stichting Heliomare en Stichting ZBC Heliomare, beiden te Wijk aan Zee. De financiele gegevens van de stichting zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Heliomare te Wijk aan Zee.
Toegepaste standaarden
De jaarrekening is opgesteld volgens de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. In deze regeling is bepaald dat de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggving (in het bijzonder RJ 660 Onderwijsinstellingen) van toepassing zijn en met inachtneming van de daarin aangeduide uitzonderingen.
De jaarrekening omvat de financiële gegevens van de Stichting Heliomare Onderwijs.De waardering van activa en passiva en de bepalingen van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd volgens kostprijsmodel. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Continuïteitsveronderstelling
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling
Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de organisatie zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.
De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van de organisatie.
De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.
Ter wille van vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers voor zover nodig aangepast.
Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling.
60
Vergelijking met vorig jaar
De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.
Schattingswijzigingen
Er zijn schattingen met betrekking tot opslagen voor sociale lasten, pensioenpremies en dergelijke op het gebied van personele voorzieningen en reserveringen herzien. Deze herziening heeft een eenmalig, positief effect van circa € 25.000 op het resultaat over 2016.
Financiële instrumenten
Financiële instrumenten omvatten investeringen in aandelen en obligaties, handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten.
Stichting Heliomare Onderwijs maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten en houdt geen handelsportefeuille aan.
Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde, waarbij (dis)agio en de direct toerekenbare transactiekosten in de eerste opname worden meegenomen. Indien echter financiële instrumenten bij de vervolgwaardering tegen reële waarde met verwerking van waarderveranderingen in de winst-en-verliesrekening, worden direct toerekenbare transactiekosten direct verwerkt in de winst-en-verliesrekening.
Materiële vaste activa
De gebouwen en terreinen, inventaris en apparatuur en andere vaste bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen verkrijging- of vervaardigingprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en verminderd met cumulatieve bijzondere waardeverminderingen.
De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op terreinen, materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven.
De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd: • Verbouwing : 5 % of 10 %• Inventaris en installaties : 5% of 10 %• Automatiseringsapparatuur: 20 % - 33,3 %• Andere vaste bedrijfsmiddelen : 20 %
Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen.
Bijzondere waardeverminderingen of vervreemding van vaste activa
Vaste activa met een lange levensduur dienen te worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de toekomstige nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren.
Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte toekomstige kasstroom, wordt een bedrag voor impairment ten laste van het resultaat geboekt voor het verschil tussen de boekwaarde en de actuele waarde van het actief. Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere actuele waarde, onder aftrek van verkoopkosten.
61
Vorderingen
Vorderingen worden gewaardeerd tegen reële waarde inclusief transactiekosten, daarna op de geamortiseerde kostprijs onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de inbaarheid van de vorderingen. De waardering van de vorderingen wordt aangepast naar de actuele waarde als deze lager is dan de waardering op grond van de verkrijgingsprijs.
Eigen vermogen
Onder het eigen vermogen worden de algemene reserves, de bestemmingsreserves en de bestemmingsfondsen gepresenteerd. De algemene reserve bestaat uit de reserves die ter vrije beschikking staan van het Bestuur. Indien een beperktere bestedingsmogelijkheid door de organisatie is aangebracht, dan is het aldus afgezonderde deel van het eigen vermogen aangeduid als bestemmingsreserve. Indien de beperktere bestedingsmogelijkheid door derden is aangebracht, dan wordt dit deel aangemerkt als bestemmingsfonds.
Voorts is binnen het eigen vermogen een onderscheid gemaakt naar publieke en private middelen.
Voorzieningen Onder de voorzieningen worden de personele voorzieningen en de overige voorzieningen gepresenteerd. Tenzij anders aangegeven worden de voorzieningen opgenomen tegen de nominale waarde. Toevoegingen aan voorzieningen vinden plaats ten laste van de staat van baten en lasten. Uitgaven vinden rechtstreeks plaats ten laste van de voorzieningen. Zie voor een verdere toelichting de specifieke voorzieningen.
Een voorziening in verband met verplichtingen als bedoeld in artikel 2:374 lid 1, eerste volzin BW wordt uitsluitend opgenomen indien op de balansdatum aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
a. de rechtspersoon heeft een verplichting (in rechte afdwingbaar of feitelijk); b. het is waarschijnlijk dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen noodzakelijk is; enc. er kan een betrouwbare schatting worden gemaakt van de omvang van de verplichting.
Op basis van richtlijn 271 van de Raad voor de Jaarverslaggeving is een voorziening opgenomen voor verplichtingen uit hoofde van toekomstige uitkeringen bij ambtsjubilea van personeelsleden. De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijgingen en disconteringsvoet. De werkelijke jubilea-uitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht.
De voorziening langdurig zieken houdt verband met het bepaalde in RJ 271 Personeelsbeloningen. Aangezien Heliomare eigen risicodrager is, is deze voorziening getroffen voor op balansdatum bestaande verplichtingen tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. De voorziening is opgenomen voor de nominale waarde.
De voorziening spaarverlof is gevormd voor medewerkers die met de Stichting een regeling hebben getroffen.
Langlopende en kortlopende schulden
Schulden met een op balansdatum resterende looptijd van ten hoogste één jaar worden aangeduid als kortlopend. Schulden worden niet gesaldeerd met activa. Schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden worden opgenomen onder de kortlopende schulden.
Overlopende passiva betreffen vooruitontvangen bedragen (waaronder geoormerkte bijdragen) en nog te betalen bedragen ter zake van lasten die aan een verstreken periode zijn toegekend. Van bedragen die voor meerdere jaren beschikbaar zijn gesteld, wordt het nog niet bestede gedeelte op deze post aangehouden. Vrijval ten gunste van de staat van baten en lasten geschiedt naar rato van de besteding.
Het saldo van projecten uit hoofde van werk in opdracht van derden leidt tot een vordering of een schuld op de balans. Het saldo wordt per project bepaald. Een eventueel noodzakelijke voorziening op een project uit hoofde van werk in opdracht van derden wordt gepresenteerd onder de voorziening verlieslatende contracten onder de voorziening.
62
Personeelsbeloningen
PensioenenDe Stichting heeft één pensioenregeling. Dit betreft een Nederlandse regeling en wordt gefinancierd door afdrachten aan een pensioenuitvoerder, te weten het bedrijfstakpensioenfonds ABP. De pensioenverplichting wordt gewaardeerd volgens de 'verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering'. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de staat van baten en lasten verantwoord. De Stichting heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij ABP, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De Stichting heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een "verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering" en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde boekjaar in de jaarrekening verantwoord. Naar de stand van 31 december 2016 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds ABP 96,6% (bron: website www.apb.nl d.d. 05-04-2017).
Herstelplan ABP:Belangrijkste punten uit herstelplan zijn:• Zolang de dekkingsgraad lager is dan 110% worden de pensioenen niet aangepast aan de loonontwikkeling.• De premie moet minimaal kostendekkend zijn en bij een lage dekkingsgraad (dekkingstekort) bijdragen aan herstel van het fonds. Om de financiële positie te verbeteren, geldt er een tijdelijke herstelopslag op de premie voor ouderdoms- en nabestaandenpensioen.• Het beleggingsbeleid is aangepast waardoor het beleggingsrisico lager is.• In het herstelplan is ruimte opgenomen om tegenvallers op te vangen. Als het herstel trager verloopt dan verwacht, kunnen we bijvoorbeeld de pensioenen verlagen.
Wet normering bezoldiging topfunctionarissen (WNT)
Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft de instelling zich gehouden aan de Beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd.
Grondslagen voor de bepaling van het resultaat
Bij de bepaling van het exploitatieresultaat gelden de volgende beginselen: lasten (en baten) zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.
Rijksbijdragen
De ontvangen (normatieve) rijksbijdrage en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij besteedbare doelsubsidies zonder verrekening clausule) worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als bate in de staat van baten en lasten. Geoormerkte OCW-subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waarbij het overschot geen verrekening clausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidie waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva. Geoormerkte OCW-subsidies (doelsubsidies met verrekening clausule) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord in het jaar waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog niet is verlopen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de kortlopende schulden zodra de bestedingstermijn is verlopen op balansdatum.
Overige exploitatiesubsidies
Overige exploitatiesubsidies worden ten gunste van de staat van baten en lasten gebracht in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen/ waarin de opbrengsten zijn gederfd/waarin het exploitatietekort zich heeft voor gedaan.
Baten werk in opdracht van derden
Opbrengsten uit hoofde van werk in opdracht van derden (contractonderwijs, contractonderzoek en overige) worden in de staat van baten en lasten als baten opgenomen voor een bedrag gelijk aan de kosten indien zeker is dat deze kosten declarabel zijn. Een eventueel positief resultaat wordt genomen naar rato van het stadium van voltooiing van de transactie op verslagdatum (de zogeheten percentage of completion methode). Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van beoordelingen van de verrichte werkzaamheden. Voor een eventueel verwacht negatief resultaat wordt een voorziening getroffen die is gepresenteerd als voorziening verlieslatende contracten.
Overige baten
Overige baten worden in de staat van baten en lasten verwerkt wanneer het bedrag van de opbrengsten op betrouwbare wijze kan worden bepaald en de inning van de te ontvangen vergoeding waarschijnlijk is.
Financiële baten en lasten
Financiële baten en lasten omvatten vergoedingen voor ter beschikking gestelde liquide middelen. Financiële baten en lasten worden in de staat van baten en lasten verwerkt in de periode waarop zij betrekking hebben.
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. De ontvangen interest wordt verantwoord als kasstroom uit operationele activiteiten.
63
Vaste activa
1.2 Materiële vaste activaHet verloop gedurende het boekjaar is als volgt:
1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4Gebouwen en Inventaris en Andere vaste In uitvoering enterreinen apparatuur bedrijfsmiddelen vooruitbetaling Totaal
€ € € €
Stand per 1 januari 2016- aanschafwaarde 3.010.908 2.283.315 390.706 1.128.298 6.813.226 - cumulatieve herwaarderingen - - cumulatieve afschrijvingen 2.581.976 1.283.085 326.375 4.191.436
Boekwaarde per 1 januari 2016 428.932 1.000.229 64.332 1.128.298 2.621.790
Mutaties in het boekjaar- investeringen 54.004 71.400 10.006.830 10.132.234 - afschrijvingen 54.654 372.177 20.004 446.835
- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde 251.251 27.464 278.715 .cumulatieve afschrijvingen 251.251- 27.464- 278.715-
Mutaties in boekwaarde (per saldo) 650- 300.776- 20.004- 10.006.830 9.685.399
Stand per 31 december 2016- aanschafwaarde 3.064.912 2.103.464 363.242 11.135.128 16.666.746 - cumulatieve herwaarderingen - - - - - - cumulatieve afschrijvingen 2.636.631 1.404.011 318.915 - 4.359.556
Boekwaarde per 31 december 2016 428.281 699.453 44.327 11.135.128 12.307.189
Afschrijvingspercentage 3,33% - 10% 10% - 20% 20% nvt
De investering in de categorie "In uitvoering en vooruitbetaling" heeft betrekking op de nieuwbouw van het Kind-Jeugdcentrum in Heemskerk.
64
Vorderingen
1.5 Vorderingen31-12-2016 31-12-2015
1.5.1 Debiteuren 643.451 508.2761.5.2 OCW/EZ 1.344.856 1.437.0881.5.3 Groepsmaatschappijen 4.644.851 8.507.2541.5.6 Overige overheden 0 2.0211.5.7 Overige vorderingen 18.475 22.5841.5.8 Overlopende activa 250.373 395.778
Nominale waarde vorderingen 6.902.007 10.873.001Af: Voorziening voor oninbaarheid -418.096 -294.503
Vorderingen 6.483.911 10.578.498
Uitsplitsing
1.5.7.1 Personeel 18.475 22.584Overige vorderingen 18.475 22.584
1.5.8.1 Vooruitbetaalde kosten 45.605 48.4481.5.8.3 Overige overlopende activa 204.769 347.330
Overlopende activa 250.373 395.778
In de vorderingen is geen bedrag begrepen met een resterende looptijd langer dan 1 jaar.
Groepsmaatschappijen
Liquide middelen
1.7 Liquide middelen31-12-2016 31-12-2015
1.7.1 Kasmiddelen 2.194 3.0091.7.2 Tegoeden op bank- en girorekeningen 0 01.7.3 Deposito's 0 01.7.4 Overige liquide middelen -534 197
Liquide middelen 1.660 3.206
De liquide middelen worden voornamelijk op groepsniveau centraal beheerd, wat leidt tot een vordering op Stichting Heliomare te Wijk aan Zee. Hierbij wordt voldaan aan de regeling beleggen en belenen. Over de rekening courant met groepsmaatschappijen wordt in 2016 over het gemiddelde saldo 0,1% rente (2015: 0,4%) berekend.
De liquide middelen staan volledig ter vrije beschikking van Stichting Heliomare Onderwijs.
65
Eigen vermogen
2.1 Eigen VermogenStand per Stand per
1-1-2016 31-12-2016
2.1.1 Algemene reserve 8.972.286 -81.604 8.890.681
Eigen vermogen 8.972.286 0 -81.604 8.890.681
De algemene reserve wordt onder andere aangehouden voor toekomstige verplichtingen in verband met de BAPO, inkomstenderving door terugloop aantal leerlingen, financiële gevolgen van arbeidsconflicten, onvolledige indexatie van de bekostiging, nieuwbouw scholen en effecten van Passend Onderwijs.
ResultaatOverige mutaties
66
Voorzieningen
2.2Stand per1-1-2016
2.2.1 Personeelsvoorzieningen 376.524 274.442 79.792 40.548 530.627
Voorzieningen 376.524 274.442 79.792 40.548 530.627
2.2.1 Personeelsvoorzieningen 361.423 169.204 530.627
Voorzieningen 361.423 169.204 530.627
Personeelsvoorzieningen De personeelsvoorzieningen bestaan uit:
jubileumuitkeringen van € 123.952spaarverlof eigen beheer van € 163.828duurzame inzetbaarheid van € 4.022langdurig zieken van € 238.825
In de voorziening voor langdurig zieken is inbegrepen een bedrag van € 137.411 als reservering voor de na 2 jaar ziekte uit te keren transitievergoeding bij ontslag. Het is nog onzeker of er vanuit de overheid compensatie voor deze transitievergoeding wordt verstrekt. Een wetsvoorstel met die strekking is op het moment van opstellen van deze jaarrekening nog niet aangenomen.
Vrijval Stand per 31-12-2016
Kortlopend deel<1 jaar
Langlopend deel>1 jaar
Dotaties Onttrekkingen
Totaal
De jubileumvoorziening is gevormd voor alle, bij Stichting Heliomare Onderwijs, werkzame medewerkers. De voorziening jubileumuitkeringen is gebaseerd op toekomstige jubileumuitkeringen aan medewerkers, contant gemaakt tegen 0,799%, rekening houdend met blijfkans en resterende dienstjaren tot de jubileumuitkering. De indexering is verwerkt als dotatie.De voorziening spaarverlof en de voorziening duurzame inzetbaarheid zijn gevormd voor medewerkers die met de Stichting een regeling hebben getroffen.
De voorziening langdurig zieken is gevormd voor medewerkers die per ultimo van het boekjaar ziek waren en op grond van de inschatting door de Stichting niet op korte termijn zullen terugkeren. Voor deze medewerkers is een voorziening opgenomen ter hoogte van de loonkosten tot het moment dat deze medewerkers in de WIA raken (maximaal 2 jaar).
Voorzieningen
67
Langlopende schulden
2.331-12-2016 31-12-2015
2.3.3 Schuld aan banken 5.100.000 -
Langlopende schulden 5.100.000 0
Het verloop gedurende het boekjaar is als volgt:
2016 2015
Stand per 1 januari - - Bij: nieuwe leningen 5.100.000 - Af: aflossingen - -
Stand per 31 december 5.100.000 -
Af: aflossingsverplichting komend boekjaar - -
Stand langlopende schulden per 31 december 5.100.000 -
Langlopende schulden
Stichting Heliomare Onderwijs is in 2015 overeenkomsten van variabele hoofdsom en drie geldleningen aangegaan met de Nederlandse Waterschapsbank N.V. ten bedrage van in totaal EUR 14.800.000. In de overeenkomst van variabele hoofdsom is aan Stichting Heliomare het maximale bedrag van EUR 14.800.000 op 1 december 2015 ter beschikking gesteld, waarvan per ultimo 2016 een bedrag van EUR 5.100.000 is opgenomen (31 december 2015: nihil). Deze variabele hoofdsom gaat op 1 september 2017 over in een geldlening. Het rentepercentage over de variabele hoofdsom is gelijk aan 1-maands EURIBOR verhoogd met een opslag van 0,36 procent. Het rentepercentage over de geldleningen per 1 september 2017 is gelijk aan 2,17%. Zowel de variabele hoofdsom als de geldleningen zijn gegarandeerd door borgstelling van de gemeente Heemskerk. Per ultimo 2016 is een bedrag van EUR 5.100.000 van deze lening opgenomen bij de Nederlandse Waterschapsbank. De lening wordt in gelijke delen volledig afgelost in 30 jaar, aan te vangen op 1 september 2018. Doordat de looptijd van de lening 30 jaar is en de eerste aflossing in 2018, zal er geen aflossing plaatsvinden binnen één jaar. Het deel van de lening met een looptijd langer dan 5 jaar bedraagt:€ 4.420.000.
68
Kortlopende schulden
2.431-12-2016 31-12-2015
2.4.3 Crediteuren 7.408 13.2632.4.5 Schulden aan groepsmaatschappijen 0 02.4.7 Belastingen en premies sociale verzekeringen 898.354 819.2372.4.8 Schulden ter zake van pensioenen 199.948 172.7872.4.9 Overige kortlopende schulden 2.507.468 2.213.8082.4.10 Overlopende passiva 658.275 635.589
Kortlopende schulden 4.271.453 3.854.685
Uitsplitsing
2.4.7.1 Loonheffing 898.354 819.2372.4.7.3 Premies sociale verzekeringen 0 0
Belastingen en premies sociale verzekeringen 898.354 819.237
2.4.9.2 Overige 2.507.468 2.213.808Overige kortlopende schulden 2.507.468 2.213.808
2.4.10.5 Vakantiegeld en -dagen 638.411 611.0662.4.10.8 Overige 19.864 24.524
Overlopende passiva 658.275 635.589
In de schulden is geen bedrag begrepen met een resterende looptijd langer dan 1 jaar.
Kortlopende schulden
69
OCW Verantwoording subsidies
Model G1 Verantwoording van subsidie zonder verrekeningsclausule
Toewijzing kenmerk Toewijzing Bedrag Ontvangen t/m Prestatie afgerond2016
Lerarenbeurs 2015/2016 5/633/91986 29-07-15 10.175 10.175 jaLerarenbeurs 2015/2016 5/593/86545 29-07-15 11.926 11.926 jaLerarenbeurs 2015/2016 5/666/95253 29-07-15 2.423 2.423 jaLerarenbeurs 2016/2017 6/596/99620 25-07-16 10.530 10.530 neeLerarenbeurs 2016/2017 6/640/04694 25-07-16 4.281 4.281 neeLerarenbeurs 2016/2017 6/654/06338 25-07-16 5.053 5.053 neeTotaal 44.387 44.387
Omschrijving
70
Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen
InvesteringsverplichtingenNa een uitgebreide aanbestedingsprocedure zijn in 2015 in de contracten met de aannemer afgesloten (Engineering, Maintain en Build). In januari 2016 is de grond overgedragen van de gemeente Heemskerk aan Stichting Heliomare Onderwijs. In april is gestart met de bouw. De totale investeringsverplichting bedraagt € 15,5 mln waarvan op balansdatum € 8,0 mln is voldaan. De verwachte oplevering van de nieuwbouw is mei 2017. Met ingang van schooljaar 2017/2018 zal het gebouw in gebruik genomen worden.
Claims Tegen de organisatie en/of groepsmaatschappijen zijn geen claims ingediend.
In de jaarrekening 2016 is, evenals in voorgaande jaren, een vordering op een gemeente opgenomen uit hoofde van verhaalbare schade in verband asbestsanering. De gemeente bestrijdt deze claim. De vordering is in de jaarrekening 2016, evenals in voorgaande jaren, voorzichtigheidshalve geheel voorzien. In 2016 en 2017 heeft de Raad van Bestuur van Heliomare diverse gesprekken gevoerd met de gemeente, gericht op dit dossier. Dit heeft nog niet geleid tot besluitvorming binnen de gemeente.
Meerjarige financiële verplichtingen Stichting Heliomare Onderwijs is in 2015 overeenkomsten van variabele hoofdsom en drie geldleningen aangegaan met de Nederlandse Waterschapsbank N.V. ten bedrage van in totaal EUR 14.800.000. In de overeenkomst van variabele hoofdsom is aan Stichting Heliomare het maximale bedrag van EUR 14.800.000 op 1 december 2015 ter beschikking gesteld, waarvan per ultimo 2016 een bedrag van EUR 5.100.000 is opgenomen (31 december 2015: nihil). Deze variabele hoofdsom gaat op 1 september 2017 over in een geldlening. Het rentepercentage over de variabele hoofdsom is gelijk aan 1-maands EURIBOR verhoogd met een opslag van 0,36 procent. Het rentepercentage over de geldleningen per 1 september 2017 is gelijk aan 2,17%. Zowel de variabele hoofdsom als de geldleningen zijn gegarandeerd door borgstelling van de gemeente Heemskerk. Per ultimo 2016 is een bedrag van EUR 5.100.000 van deze lening opgenomen bij de Nederlandse Waterschapsbank, hetgeen tot uitdrukking is gekomen onder de langlopende schulden.
In 2015 zijn Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs met de Coöperatieve Rabobank Ijmond U.A. een overeenkomst van investeringsfaciliteit aangegaan. Daarin stelt de bank aan Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs een investeringsfaciliteit ter beschikking tot een maximumbedrag van EUR 3.400.000 en met een periode van beschikbaarheid tot en met 31 maart 2018. Indien de faciliteit wordt benut, is het geldbedrag beschikbaar voor een periode van maximaal 10 jaar en wordt deze op 30 maart 2018 omgezet in een lening. De rente die verschuldigd is over een debetsaldo bedraagt het gemiddelde van het in een kalendermaand vastgestelde 1-maands EURIBOR tarief met een opslag van 216 basispunten. De rente die verschuldigd is vanaf het moment dat de benutte faciliteit wordt omgezet in een lening, bedraagt 395 basispunten. Zolang de bank uit hoofde van deze investeringsfaciliteit een vordering op Stichting Heliomare en/of Stichting Heliomare Onderwijs heeft, dient de solvabiliteit te allen tijde minimaal 25% te bedragen en dient de Debt Service Coverage Ratio te allen tijde minimaal 1,40 te bedragen, met uitzondering van de boekjaren 2018 en 2019 waarin de Debt Service Coverage Ratio minimaal 1,20 dient te zijn. Per 31 december 2016 is, evenals per ultimo 2015, deze faciliteit niet aangewend en heeft de bank geen vordering op Stichting Heliomare en/of Stichting Heliomare Onderwijs uit hoofde van deze investeringsfaciliteit.
BAPO
Onder voorwaarden kan het personeel vanaf de leeftijdsgrens van 52 jaar gebruik maken van de regeling Bevordering Arbeids Participatie Ouderen (BAPO). Voor personeel vanaf de leeftijd van 47 jaar (het moment dat een BAPO verplichting mogelijk wordt) is geen voorziening gevormd.
Risicobeheersing van financiële instrumentenDe instelling maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de instelling blootstelt aan rente-, krediet- en liquiditeitsrisico. De instelling is niet blootgesteld aan kasstroomrisico's.
KredietrisicoDe instelling loopt kredietrisico over handels- en overige vorderingen alsmede de liquide middelen. Het kredietrisico is voornamelijk geconcentreerd in de vordering op stichting Heliomare, de moedermaatschappij. Het kredietrisico omtrent deze vordering wordt als laag ingeschat.
RenterisicoDe lening bij de Nederlandse Waterschapsbank N.V. heeft een rentevastperiode conform de looptijd van de lening. Derhalve is het renterisico laag.
LiquiditeitsrisicoDe liquiditeit wordt beheerd door de moeder. Stichting Heliomare Onderwijs heeft een rekening-courant verhouding met de moedermaatschappij.
OverigeDoor Stichting Heliomare Onderwijs en Stichting Heliomare zijn de volgende zekerheden afgegeven aan de Coöperatieve Rabobank IJmond Noord U.A.:
- Er is een solvabiliteitsratio afgegeven van minimaal 25%. - Er is een cross-default afgegeven door Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs.- Er is een hoofdelijke medeschuldverbintenis afgegeven voor de leningen. De leningen bij Stichting Heliomare bedragen per ultimo 2016 circa EUR 8,1 miljoen- Verpanding van de huidige en toekomstige inventaris, de huidige en toekomstige voorraden en de vorderingen op derden, en ter zake van die vorderingen de rechten uit verzekeringsovereenkomsten door Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs.- Er is een Pari-Passu Verklaring afgegeven door Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs.
71
Overheidsbijdragen
3.1 Rijksbijdragen2016 2015
3.1.1 Rijksbijdragen OCW/EZ 22.298.751 22.304.2613.1.2 Overige subsidies OCW/EZ 0 993.4083.1.4 Ontvangen doorbetalingen Rijksbijdrage SWV 535.248 173.079
Rijksbijdragen 22.833.999 23.470.748
Uitsplitsing
3.1 OCW 22.298.751 22.304.2613.1.1.2 EZ 0 0
Overige subsidies OCW
3.1.2.1.1 Geoormerkte subsidies 0 03.1.2.2.1 Niet-geoormerkte subsidies 0 993.408
Overige subsidies OCW 0 993.408
3.2.2 Gemeentelijke bijdragen en subsidies 1.802.188 1.950.260Overige overheidsbijdragen en -subsidies 1.802.188 1.950.260
Andere baten
3.4 Baten in opdracht van derden
3.4.3 Overige baten werk in opdracht van derden 300.767 352.386Baten in opdracht van derden 300.767 352.386
3.5 Overige baten
3.5.1 Verhuur 23.964 26.3583.5.2 Detachering personeel 2.571.960 2.128.4393.5.5 Ouderbijdragen 59.230 37.8533.5.6 Overige 468.993 543.804
Overige baten 3.124.147 2.736.454
Totale baten 28.061.101 28.509.848
3.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies
72
Lasten
4.1 Personeelslasten2016 2015
4.1.1 Lonen en salarissen 18.654.209 18.607.1884.1.2 Overige personele lasten 3.161.137 2.909.4834.1.3 Af: uitkeringen 115.311 216.103
Personeelslasten 21.700.035 21.300.568
Uitsplitsing4.1.1.1 Brutolonen en salarissen 14.431.548 14.306.2404.1.1.2 Sociale lasten 2.534.972 2.527.1374.1.1.3 Pensioenpremies 1.687.689 1.773.812
Lonen en salarissen 18.654.209 18.607.188
4.1.2.1 Dotaties personele voorzieningen 183.526 -136.1314.1.2.2 Personeel niet in loondienst 2.657.471 2.690.8624.1.2.3 Overig 320.140 354.752
Overige personele lasten 3.161.137 2.909.483
4.2 Afschrijvingen
4.2.2 Materiële vaste activa 446.835 402.374Afschrijvingen 446.835 402.374
4.3 Huisvestingslasten
4.3.1 Huur 295.400 284.7934.3.2 Verzekeringen 1.268 5774.3.3 Onderhoud 153.445 241.5104.3.4 Energie en water 241.916 224.0124.3.5 Schoonmaakkosten 254.819 259.2524.3.6 Heffingen 55.220 51.9604.3.7 Overige 53.804 67.245
Huisvestingslasten 1.055.872 1.129.348
4.4 Overige lasten
4.4.1 Administratie en beheerslasten 705.096 707.4224.4.2 Inventaris, apparatuur en leermiddelen 887.648 1.031.5164.4.3 Dotatie overige voorzieningen 0 04.4.4 Overige 3.353.293 3.107.253
Overige lasten 4.946.036 4.846.191
Financieel en buitengewoon
5 Financiële baten en lasten2016 2015
5.1 Rentebaten 6.072 43.373
Financiële baten en lasten 6.072 43.373
73
Toelichting op de personeelslasten
Personeelsbestand
Wet Normering Topinkomens (WNT)
Gedurende het boekjaar 2016 bedroeg het gemiddeld aantal werknemers bij stichting Heliomare Onderwijs omgerekend naar volledige mensjaren 313 fte (2015: 322 fte). Geen van deze werknemers is in het buitenland werkzaam.
Stichting Heliomare Onderwijs is gelieerd aan Stichting Heliomare in de zin van art. 1.1 van de WNT. Een toelichting op de beloningen inzake de Wet Normering Topinkomens is daarom opgenomen in het geconsolideerde jaarverslag van Stichting Heliomare, welke wordt verstrekt aan het ministerie van VWS. Deze handelswijze heeft Stichting Heliomare Onderwijs afgestemd met de Dienst Uitvoering Onderwijsinstellingen.
Vanuit de stichting Heliomare wordt ongeveer 34% van de kosten van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht doorbelast aan stichting Heliomare Onderwijs gebaseerd op omzetverhoudingen.
74
Toelichting op de overige lasten
Honoraria van de accountant
De volgende honoraria van de extern accountants zijn in 2016 ten laste gebracht van de organisatie.
OverigDeloitte netwerk Totaal
2016 2016 2016
Controle van de jaarrekening 102.602 102.602Overige controlewerkzaamheden 24.557 24.557Fiscale advisering 0
127.158 0 127.158
OverigDeloitte netwerk Totaal
2015 2015 2015
Controle van de jaarrekening 75.118 75.118Overige controlewerkzaamheden 4.135 4.135Fiscale advisering 0
79.252 0 79.252
RESULTAATBESTEMMING
Het resultaat is als volgt verdeeld: 2016 2015
Toevoeging / onttrekking:Algemene reserve -81.604 874.740
-81.604 874.740
Gebeurtenissen na balansdatum
Na balansdatum hebben zich geen noemenswaardige gebeurtenissen voorgedaan welke invloed hebben op de jaarrekening 2016.
75
Verplichte Toelichting
Verbonden partijen
Naam Juridische vorm 2016
Statutaire zetel
Code activiteiten
Eigen vermogen 31-12-2016
Resultaat jaar 2016
Art 2: 403 BW
Deelname Conso-lidatie
Ja/Nee % J/N0 0 0 0 0 0 0 0
Ondertekening door bestuurders en toezichthouders
Mevrouw P.H.M. Esveld De heer dr. J. WelmersVoorzitter Raad van Bestuur Lid Raad van Bestuur
De heer mr. Th. J. Henrar De heer drs. A.P.H. GüntherVoorzitter Raad van Toezicht vice-voorzitter Raad van Toezicht
Mevrouw mr. A.M. Wolf Mevr. drs. E.D. KooijmanLid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht
De heer prof. dr. G.A.M. Widdershoven De heer M.J. KuipersLid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht
Lid Raad van ToezichtDe heer prof. dr. B.M.J. Uitdehaag
Er zijn geen verbonden partijen waarin Heliomare Onderwijs enig belang heeft. Voorts zijn de belangrijkste overige verbonden partijen Stichting Heliomare en de Raad van Bestuur. We verwijzen naar toelichting omtrent de bezoldiging van de bestuurders voor de transacties met de Raad van Bestuur.
Heliomare Onderwijs en Heliomare hebben in hun relatie van moeder/dochter diverse verwevenheden op diverse gebieden. Deze komen tot uitdrukking in diverse toelichtingen in deze jaarrekening.
De Raad van Bestuur van Stichting Heliomare Onderwijs heeft de jaarrekening 2016 vastgesteld in de vergadering van 15 mei 2017.
De Raad van Toezicht van Stichting Heliomare Onderwijs heeft de jaarrekening 2016 goedgekeurd in de vergadering van 24 mei 2017.
76
Overige gegevens
77
Overige gegevens
NevenvestigingenHet overzicht van de vestigingen van Stichting Heliomare Onderwijs is als volgt:
Naam VestigingsplaatsHeliomare Onderwijs Wijk aan ZeeDe Alk AlkmaarDe Ruimte BergenDe Zevensprong Beverwijk
78
![ГЕНДЕРНАЯ ПРОБЛЕМАТИКА ЛИРИКЕ ПАРНОК ЦВЕТАЕВОЙelar.urfu.ru/bitstream/10995/40837/1/avfn_2016_58.pdf · [Цветаева 1994: 187], возводит](https://img.pdfslide.net/doc/110x75/5ff26077508110320e1d9014/-oe-elarurfurubitstream10995408371avfn201658pdf.jpg)
