5347Yaymland Düstur : Tertip : 5 Cilt : 22 Sayfa : 499

Cilt: 2 Sayfa: 1233
Bu Kanunun amac, bütün canllarn ortak varl olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve
sürdürülebilir kalknma ilkeleri dorultusunda korunmasn salamaktr.
Tanmlar:
Bu Kanunda geçen terimlerden;
olmasn önlemeye, mevcut bozulmalar gidermeye, çevreyi iyiletirmeye ve gelitirmeye, çevre
kirliliini önlemeye yönelik çalmalarn bütününü,
Çevre kirlilii: Çevrede meydana gelen ve canllarn saln, çevresel deerleri ve eko-
lojik dengeyi bozabilecek her türlü olumsuz etkiyi,
Sürdürülebilir çevre: Gelecek kuaklarn ihtiyaç duyaca kaynaklarn varln ve kalite-
sini tehlikeye atmadan, hem bugünün hem de gelecek kuaklarn çevresini oluturan tüm çevresel
deerlerin her alanda (sosyal, ekonomik, fizikî vb.) slah, korunmas ve gelitirilmesi sürecini,
Sürdürülebilir kalknma: Bugünkü ve gelecek kuaklarn, salkl bir çevrede yaamasn
güvence altna alan çevresel, ekonomik ve sosyal hedefler arasnda denge kurulmas esasna
dayal kalknma ve gelimeyi,
Alc ortam: Hava, su, toprak ortamlar ile bu ortamlarla ilikili ekosistemleri,
Doal varlk: Bütün bitki, hayvan, mikroorganizmalar ile bunlarn yaama ortamlarn,
——————————
(1) 19/10/1989 tarih ve 383 sayl KHK'nin 25 inci maddesi; bu Kanun ile Çevre Müstearlna verilen
yetkilerin, Özel Çevre Koruma Kurumu Bakanlna geçeceini hüküm altna almtr.
(2) 9/8/1991 tarih ve 443 sayl KHK'nin geçici 1 inci maddesi ile çeitli mevzuatta geçen "Çevre Müstearl-
" ve "Çevreden Sorumlu Devlet Bakanl" ibareleri "Çevre Bakanl", "Çevreden Sorumlu Devlet Ba-
kan" ve "Çevre Müstear" ibareleri "Çevre Bakan" olarak deitirilmitir.
5910
Doal kaynak: Hava, su, toprak ve doada bulunan cansz varlklar,
Kirleten: Faaliyetleri srasnda veya sonrasnda dorudan veya dolayl olarak çevre kirli-
liine, ekolojik dengenin ve çevrenin bozulmasna neden olan gerçek ve tüzel kiileri,
Ekosistem: Canllarn kendi aralarnda ve cansz çevreleriyle ilikilerini bir düzen içinde
yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemi,
Atksu: Evsel, endüstriyel, tarmsal ve dier kullanmlar sonucunda kirlenmi veya özel-
likleri ksmen veya tamamen deimi sular,
Atksu altyap tesisleri: Evsel ve/veya endüstriyel atksular toplayan kanalizasyon sistemi
ile atksularn artld ve alc ortama verilmesinin saland sistem ve tesislerin tamamn,
Artma tesisi: Her türlü faaliyet sonucu oluan kat, sv ve gaz halindeki atklarn yönet-
meliklerde belirlenen standartlar salayacak ekilde artld tesisleri,
Ekolojik denge: nsan ve dier canllarn varlk ve gelimelerini doal yaplarna uygun
bir ekilde sürdürebilmeleri için gerekli olan artlarn bütününü,
Sulak alan: Doal veya yapay, devaml veya geçici, sular durgun veya akntl, tatl, ac
veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde alt metreyi geçmeyen derinlikleri
kapsayan, bata su kular olmak üzere canllarn yaama ortam olarak önem tayan bütün sular,
bataklk, sazlk ve turbiyeler ile bu alanlarn ky kenar çizgisinden itibaren kara tarafna doru
ekolojik açdan sulak alan kalan yerleri,
Biyolojik çeitlilik: Ekosistemlerin, türlerin, genlerin ve bunlar arasndaki ilikilerin
tamamn,
Atk: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluan, çevreye atlan veya braklan her türlü
maddeyi,
Kat atk: Üreticisi tarafndan atlmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin
korunmas bakmndan, düzenli bir ekilde bertaraf edilmesi gereken kat atk maddeleri,
Evsel kat atk: Tehlikeli ve zararl atk kapsamna girmeyen konut, sanayi, iyeri, piknik
alanlar gibi yerlerden gelen kat atklar,
Tehlikeli atk: Fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik
denge ile insan ve dier canllarn doal yaplarnn bozulmasna neden olan atklar ve bu atklar-
la kirlenmi maddeleri,
Tehlikeli kimyasallar: Fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak
ekolojik denge ile insan ve dier canllarn doal yaplarnn bozulmasna neden olan her türlü
kimyasal madde ve ürünleri,
Kirli balast: Duran veya seyir halindeki tankerden, gemiden veya dier deniz araçlarndan
su üzerine brakldnda; su üstünde veya bitiik sahil hattnda petrol, petrol türevi veya ya
izlerinin görülmesine neden olan veya su üstünde ya da su altnda renk deiiklii oluturan veya
askda kat madde/emülsiyon halinde maddelerin birikmesine yol açan balast suyunu,
Çevresel etki deerlendirmesi: Gerçekletirilmesi plânlanan projelerin çevreye olabilecek
olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çev-
reye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alnacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji
alternatiflerinin belirlenerek deerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasnn izlenmesi ve
kontrolünde sürdürülecek çalmalar,
Proje tantm dosyas: Gerçeklemesi plânlanan projenin yerini, özelliklerini, olas olumsuz etkilerini
ve öngörülen önlemleri içeren, projeyi genel boyutlar ile tantan bilgi ve belgeleri içeren dosyay,
Stratejik çevresel deerlendirme: Onaya tâbi plân ya da programn onayndan önce plânlama veya
programlama sürecinin balangcndan itibaren, çevresel deerlerin plân ve programa entegre edilmesini
salamak, plân ya da programn olas çevresel etkilerini en aza indirmek ve karar vericilere yardmc olmak
üzere katlmc bir yaklamla sürdürülen ve yazl bir raporu da içeren çevresel deerlendirme çalmalarn,
Çevre yönetimi: darî, teknik, hukukî, politik, ekonomik, sosyal ve kültürel araçlar kullanarak doal
ve yapay çevre unsurlarnn sürdürülebilir kullanmn ve gelimesini salamak üzere yerel, bölgesel, ulusal ve
küresel düzeyde belirlenen politika ve stratejilerin uygulanmasn,
Çevre yönetim birimi/Çevre görevlisi: Bu Kanun ve Kanuna göre yürürlüe konulan düzenlemeler
uyarnca denetime tâbi tesislerin faaliyetlerinin mevzuata uygunluunu, alnan tedbirlerin etkili olarak uygu-
lanp uygulanmadn deerlendiren, tesis içi yllk denetim programlar düzenleyen birim ya da çevre mü-
hendislerini, mevcut çevre görevlilerini ve Bakanlkça usul ve esaslar ilgili Yönetmelikle belirlenen görevli-
yi,(1)
Çevre gönüllüsü: Bakanlkça, uygun niteliklere sahip kiiler arasndan seçilen ve bu Kanun ve Kanu-
na göre yürürlüe konulan düzenlemelere aykr faaliyetleri Bakanla iletmekle görevli ve yetkili kiiyi,
Hassas alan: Ötrofikasyon riski yüksek olan ve Bakanlkça belirlenecek ky ve iç su alanlarn,
Çevreye ilikin bilgi: Su, hava, toprak, bitki ve hayvan varl ile bunlar olumsuz olarak etkileyen
veya etkileme ihtimali bulunan faaliyetler ve alnan idarî ve teknik önlemlere ilikin olarak mevcut bulunan
her türlü yazl, sözlü veya görüntülü bilgi veya veriyi,
termin plân: Atksu ve evsel nitelikli kat atk kaynaklarnn yönetmelikte belirtilen alc ortam
dearj standartlarn salamak için yapmalar gereken atksu artma tesisi ve/veya kanalizasyon gibi altyap
tesisleri ile kat atk bertaraf tesislerinin gerçekletirilmesi sürecinde yer alan yer seçimi, proje, ihale, inaat,
iletmeye alma gibi ilerin zamanlamasn gösteren plân,
Risk deerlendirmesi: Belirli kimyasal madde ya da maddelerin potansiyel tehlikelerinin belirlenmesi
ve sonuçlarnn hesaplanmas yönünde kullanlan yöntemler bütününü,
yonlatrc olmayan radyasyon: yonlamaya neden olmayan elektromanyetik dalgalar,
Elektromanyetik alan: Elektrik ve manyetik alan bileenleri olan dalgalarn oluturduu alan,
Koku: nsanda koku alma duygusunu harekete geçiren ve kokunun alglanmasna neden olan uçucu
maddelerin yaratt etkiyi,
Hava kalitesi: nsan ve çevresi üzerine etki eden hava kirliliinin göstergesi olan, çevre havasnda
mevcut hava kirleticilerin artan miktaryla azalan kalitelerini,
Bakanlk: Çevre ve ehircilik Bakanln,(1)
ifade eder.
Çevrenin korunmasna, iyiletirilmesine ve kirliliinin önlenmesine ilikin genel ilkeler unlardr:
a) Bata idare, meslek odalar, birlikler ve sivil toplum kurulular olmak üzere herkes, çevrenin
korunmas ve kirliliin önlenmesi ile görevli olup bu konuda alnacak tedbirlere ve belirlenen esaslara uymak-
la yükümlüdürler.
___________________
(1) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Kanunun 28 nci maddesiyle “Çevre yönetim birimi/Çevre görevlisi”
tanmnda yer alan “görevliyi” ibaresi “çevre mühendislerini, mevcut çevre görevlilerini ve Bakanlkça usul
ve esaslar ilgili Yönetmelikle belirlenen görevliyi” eklinde ve “Bakanlk” tanmnda yer alan“Çevre ve
Orman Bakanln” ibaresi “Çevre ve ehircilik Bakanln” eklinde deitirilmitir.
5912
türlü faaliyette; Bakanlk ve yerel yönetimler, gerekli hallerde meslek odalar, birlikler ve sivil toplum kuru-
lular ile ibirlii yaparlar.
c) Arazi ve kaynak kullanm kararlarn veren ve proje deerlendirmesi yapan yetkili kurulular,
karar alma süreçlerinde sürdürülebilir kalknma ilkesini gözetirler.
d) Yaplacak ekonomik faaliyetlerin faydas ile doal kaynaklar üzerindeki etkisi sürdürülebilir
kalknma ilkesi çerçevesinde uzun dönemli olarak deerlendirilir.
e) Çevre politikalarnn olumasnda katlm hakk esastr. Bakanlk ve yerel yönetimler; meslek
odalar, birlikler, sivil toplum kurulular ve vatandalarn çevre hakkn kullanacaklar katlm ortamn
yaratmakla yükümlüdür.
f) Her türlü faaliyet srasnda doal kaynaklarn ve enerjinin verimli bir ekilde kullanlmas amacyla
atk oluumunu kaynanda azaltan ve atklarn geri kazanlmasn salayan çevre ile uyumlu teknolojilerin
kullanlmas esastr.
bozulmay durdurmak, gidermek veya azaltmak için gerekli önlemleri almamas veya bu önlemlerin yetkili
makamlarca dorudan alnmas nedeniyle kamu kurum ve kurulularnca yaplan gerekli harcamalar 6183
sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümlerine göre kirletenden tahsil edilir.
h) (Deiik:29/11/2018-7153/1 md.) Çevrenin korunmas, çevre kirliliinin önlenmesi ve giderilmesi
için uyulmas zorunlu standartlar ile vergi, harç, katlma pay, yenilenebilir enerji kaynaklarnn ve temiz
teknolojilerin teviki, geri kazanm katlm pay, plastik poet ve plastik ambalaj kullanmnn azaltlmas,
depozito uygulamas, emisyon ücreti, kirletme bedeli ve kirliliin önlenmesine yönelik teminat alnmas ve
karbon ticareti gibi piyasaya dayal mekanizmalar ile ekonomik araçlar ve tevikler kullanlr. Bu hususlara
ilikin idari ve teknik usul ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmeliklerle belirlenir.
) Bölgesel ve küresel çevre sorunlarnn çözümüne yönelik olarak taraf olduumuz uluslararas
anlamalar sonucu ortaya çkan ulusal hak ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için gerekli teknik, idarî,
malî ve hukukî düzenlemeler Bakanln koordinasyonunda yaplr.
Gerçek ve tüzel kiiler, bu düzenlemeler sonucu ortaya çkabilecek maliyetleri karlamakla yüküm-
lüdür.
KNC BÖLÜM
Yü k sek Çev re Ku ru lu (1 )
Madde 4 – (Mülga: 9/8/1991 - KHK-443/43 md.; Yeniden düzenleme: 26/4/2006-5491/4 md.;
Mülga: 2/7/2018-KHK-703/187 md.)
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
(1) 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 4 üncü maddesiyle ikinci bölüm bal “Merkezi ve Mahalli
dari Bölümleri ve Görevleri”, 4 üncü madde bal “Merkez Çevre Kurulu” iken metne ilendii ekilde
deitirilmitir.
5913
Madde 5 – (Mülga: 13/3/1990 - KHK - 409/12 md.; Yeniden düzenleme: 26/4/2006-5491/5 md.)
Yüksek Çevre Kurulunun görevleri unlardr:
a) Etkin bir çevre yönetiminin salanmas için hedef, politika ve strateji belirlemek.
b) Sürdürülebilir kalknma ilkesi çerçevesinde ekonomik kararlara çevre boyutunun dahil edilmesine
imkân veren hukukî ve idarî tedbirleri belirlemek.
c) Birden fazla bakanlk ve kuruluu ilgilendiren çevre konularna ilikin uyumazlklarda nihai
karar vermek.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kirletme yasa:
Madde 8 – Her türlü atk ve art, çevreye zarar verecek ekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen
standartlara ve yöntemlere aykr olarak dorudan ve dolayl biçimde alc ortama vermek, depolamak, ta-
mak, uzaklatrmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktr.
Kirlenme ihtimalinin bulunduu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana
geldii hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli
tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Çevrenin korunmas amacyla;
a) Doal çevreyi oluturan biyolojik çeitlilik ile bu çeitlilii barndran ekosistemin korunmas
esastr. Biyolojik çeitlilii koruma ve kullanm esaslar, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, sivil toplum
kurulularnn ve ilgili dier kurulularn görüleri alnarak belirlenir.
b) Ülke fizikî mekânnda, sürdürülebilir kalknma ilkesi dorultusunda, koruma-kullanma dengesi
gözetilerek kentsel ve krsal nüfusun barnma, çalma, dinlenme, ulam gibi ihtiyaçlarn karlanmas sonucu
oluabilecek çevre kirliliini önlemek amacyla nazm ve uygulama imar plânlarna esas tekil etmek üzere
bölge ve havza baznda 1/50.000-1/100.000 ölçekli çevre düzeni plânlar Bakanlkça yaplr, yaptrlr ve
onaylanr. Bölge ve havza baznda çevre düzeni plânlarnn yaplmasna ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça
çkarlacak yönetmelikle belirlenir.
c) Ulusal mevzuat ve taraf olduumuz uluslararas sözlemeler ile koruma altna alnarak koruma
statüsü kazandrlm alanlar ve ekolojik deeri olan hassas alanlarn her tür ölçekteki plânlarda göste-
rilmesi zorunludur. Koruma statüsü kazandrlm alanlar ve ekolojik deeri olan alanlar, plân karar dnda
kullanlamaz.
d) Ülke ve dünya ölçeinde ekolojik önemi olan, çevre kirlenmeleri ve bozulmalarna duyarl toprak
ve su alanlarn, biyolojik çeitliliin, doal kaynaklarn ve bunlarla ilgili kültürel kaynaklarn gelecek kuak-
lara ulamasn emniyet altna almak üzere gerekli düzenlemelerin yaplabilmesi amacyla, Özel Çevre Koru-
ma Bölgesi olarak tespit ve ilan etmeye, bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esaslar ile plân ve
projelerin hangi bakanlkça hazrlanp yürütüleceini belirlemeye Cumhurbakan yetkilidir.(3)
––––––––––––––––––––
(1) Bu madde bal "l Çevre Kurulu" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 5 inci maddesiyle
metne ilendii ekilde deitirilmitir.
(2) Bu madde bal “Çevre Korunmas” iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 6 nc maddesiyle
metne ilendii ekilde deitirilmitir.
(3) 2/7/2018 tarihli ve 703 sayl Kanun Hükmünde Kararnamenin 187 nci maddesiyle bu bentte yer alan
“Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbakan” eklinde deitirilmitir.
5914
Bu bölgelere ilikin plân ve projelerde; 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayl mar Kanununun 9 uncu
maddesi, 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayl Ky Kanununun plân onama yetkisini düzenleyen hükümleri,
21/7/1983 tarihli ve 2863 sayl Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun 8 inci maddesinin tabiat
varlklar, doal sit alanlar ve bunlarn korunma alanlarnn tespit ve tescili dnda kalan yetkileri düzenleyen
hükümleri ile ayn Kanunun 17 nci maddesinin (a) bendi hükümleri uygulanmaz.
e) Sulak alanlarn doal yaplarnn ve ekolojik dengelerinin korunmas esastr. Sulak alanlarn
doldurulmas ve kurutulmas yolu ile arazi kazanlamaz. Bu hükme aykr olarak arazi kazanlmas halinde söz
konusu alan faaliyet sahibince eski haline getirilir.
Sulak alanlarn korunmas ve yönetimine ilikin usûl ve esaslar ilgili kurum ve kurulularn görüü
alnarak Tarm ve Orman Bakanlnca çkarlacak yönetmelikle belirlenir.(1)
f) Biyolojik çeitliliin sürdürülebilirliliinin salanmas bakmndan nesli tehdit veya tehlike altnda
olanlar ile nadir bitki ve hayvan türlerinin korunmas esas olup, mevzuata aykr biçimde ticarete konu edilme-
leri yasaktr.
iyiletirilmesi için gerekli idarî, hukukî ve teknik esaslar Bakanlk tarafndan belirlenir.
h) Ülkenin deniz, yeralt ve yerüstü su kaynaklarnn ve su ürünleri istihsal alanlarnn korunarak
kullanlmasnn salanmas ve kirlenmeye kar korunmas esastr. Atksu yönetimi ile ilgili politikalarn
oluturulmas ve koordinasyonunun salanmas Bakanln sorumluluundadr. Su ürünleri istihsal alanlar ile
ilgili alc ortam standartlar Tarm ve Köyileri Bakanlnca belirlenir.
Denizlerde yaplacak balk çiftlikleri, hassas alan niteliindeki kapal koy ve körfezler ile doal ve
arkeolojik sit alanlarnda kurulamaz.
Alc su ortamlarna atksu dearjlarna ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle
belirlenir.
den balanarak Millî Eitim Bakanlna bal örgün eitim kurumlarnn öretim programlarnda çevre ile
ilgili konulara yer verilmesi esastr.
Yaygn eitime yönelik olarak, radyo ve televizyon programlarnda da çevrenin önemine ve çevre
bilincinin gelitirilmesine yönelik programlara yer verilmesi esastr. Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu
ile özel televizyon kanallarna ait televizyon programlarnda ayda en az iki saat, özel radyo kanallarnn
programlarnda ise ayda en az yarm saat eitici yaynlarn yaplmas zorunludur. Bu yaynlarn % 20’sinin izlenme
ve dinlenme oran en yüksek saatlerde yaplmas esastr. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, görev alanna giren
hususlarda bu maddenin takibi ile yükümlüdür.
j) Çevre ile ilgili olarak toplanan her türlü kaynak ve gelir, tahsisi mahiyette olup, öncelikle
çevrenin korunmas, gelitirilmesi, slah ve kirliliin önlenmesi için kullanlr.
Çevresel etki deerlendirilmesi:
Gerçekletirmeyi plânladklar faaliyetleri sonucu çevre sorunlarna yol açabilecek kurum, kurulu ve
iletmeler, Çevresel Etki Deerlendirmesi Raporu veya proje tantm dosyas hazrlamakla yükümlüdürler.
Çevresel Etki Deerlendirmesi Olumlu Karar veya Çevresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir
Karar alnmadkça bu projelerle ilgili onay, izin, tevik, yap ve kullanm ruhsat verilemez; proje için yatr-
ma balanamaz ve ihale edilemez.
(ptal üçüncü fkra: Anayasa Mahkemesi’nin 15/1/2009 tarihli ve E.:2006/99, K.:2009/9 sayl
Karar ile.)
programlar ve konuya ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmeliklerle belirlenir.
__________________ (1) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Kanunun 28 nci maddesiyle bu paragrafta yer alan “Bakanlkça”
ibaresi “Tarm ve Orman Bakanlnca” eklinde deitirilmitir.
5915 zin alma, artma ve bertaraf etme yükümlülüü (1)
Madde 11 – (Deiik: 26/4/2006-5491/8 md.) Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluan atklarn alc ortamlara dorudan veya dolayl vermeleri uygun görülmeyen tesis ve iletmeler ile yerleim birimleri atklarn yönetmeliklerde belir- lenen standart ve yöntemlere uygun olarak artmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler. Birinci fkrada belirtilen yükümlülüü bulunan tesis ve iletmeler ile yerleim birimlerine; 1) Yap ruhsat aamasnda bu yükümlülüünü yerine getireceini gösterir proje ve belgeleri ilgili kuruma sunmadkça yap ruhsat verilmez.(2) 2) naat bitmi olanlardan, bu yükümlülüü yerine getirmeyenlere iletme ruhsat ve/veya yap kullanma izin belgesi verilmez.(2) 3) Yap ruhsatna, yap kullanma izni veya iletme ruhsatn haiz olmakla birlikte artma ve bertaraf yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde, verilmi yap kullanma izni veya iletme izni iptal edilir.(2) Faaliyetlerinde deiiklik yapmay ve/veya tesislerini büyütmeyi plânlayan gerçek ve tüzel kiiler yönetmelikle belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde atklarn artma veya bertaraf etme yükümlülüünü yerine getirmek zorundadrlar. Atksular toplayan kanalizasyon sistemi ile atksularn artld ve artlm atksularn bertarafnn saland atksu altyap sistemlerinin kurulmas, bakm, onarm, slah ve iletilmesinden; büyükehirlerde 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayl stanbul Su ve Kanalizasyon daresi Genel Müdürlüü Kurulu ve Görevleri Hakknda Kanunla belirlenen kurulular, belediye ve mücavir alan snrlar içinde belediyeler, bunlarn dnda iskâna konu her türlü kullanm alannda valiliin denetiminde bu alanlar kullananlar sorumludur. Serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri, kültür ve turizm koruma ve gelime bölge- lerinde, turizm merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanl veya yetkili kld birimler, organize sanayi bölge- lerinde organize sanayi bölgesi yönetimi, küçük sanayi sitelerinde kooperatif bakanlklar, mevcut yerleim alanlarndan kopuk olarak münferit yaplm tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanlar vb. kullanm alanlarn- da ise site yönetimleri veya tesis iletmecileri atksu altyap sistemlerinin kurulmas, bakm, onarm ve iletilmesinden sorumludurlar. Atksu altyap sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar, balant sistemlerinin olup olmadna baklmakszn, artma sistemlerinden sorumlu yönetimlerin yapaca her türlü yatrm, iletme, bakm, onarm, slah ve temizleme harcamalarnn tamamna kirlilik yükü ve atksu miktar orannda katlmak zorundadrlar. Bu hizmetlerden yararlananlardan, belediye meclisince ve bu maddede sorumluluk verilen dier idarelerce belirlenecek tarifeye göre atksu toplama, artma ve bertaraf ücreti alnr. Bu fkra uyarnca tahsil edilen ücretler, atksu ile ilgili hizmetler dnda kullanlamaz. Atksu toplama havzasnn birden fazla belediye veya kurumun yetki sahasnda olmas halinde; atksu artma tesisini ileten kurum, atksu ile ilgili yatrm ve harcama giderlerini kirletenlerden kirlilik yükü ve atksu miktar nispetinde tahsil eder. Atk üreticileri uygun metot ve teknolojiler ile atklarn en az düzeye düürecek tedbirleri almak zorundadrlar. Atklarn üretiminin ve zararlarnn önlenmesi veya azaltlmas ile atklarn geri kazanlmas ve geri kazanlabilen atklarn kaynanda ayr toplanmas esastr. Atk yönetim plânlarnn hazrlanmasna ilikin esaslar, Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle düzenlenir. Geri kazanm imkân olmayan atklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle bertaraf edilir. Büyükehir belediyeleri ve belediyeler evsel kat atk bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, ilet- mek veya ilettirmekle yükümlüdürler. Bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacaklar, sorumlu yönetimle- rin yapaca yatrm, iletme, bakm, onarm ve slah harcamalarna katlmakla yükümlüdür. Bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre kat atk toplama, tama ve bertaraf ücreti alnr. Bu fkra uyarnca tahsil edilen ücretler, kat atkla ilgili hizmetler dnda kullanlamaz. Üretici, ithalatç ve piyasaya sürenlerin sorumluluu kapsamnda yükümlülük getirilen üreticiler, ithalatçlar ve piyasaya sürenler, ürünlerinin faydal kullanm ömrü sonucunda oluan atklarnn toplanmas, tanmas, geri kazanm, geri dönüümü ve bertaraf edilmelerine dair yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve bunlara yönelik gerekli harcamalarnn karlanmas, eitim faaliyetlerinin gerçekletirilmesi amacyla Bakan- ln koordinasyonunda bir araya gelerek tüzel kiilii haiz birlikler olutururlar. Bu kapsamda yükümlülük getirilen kurum ve kurulularn sorumluluklarnn bu birliklere devrine ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmeliklerle belirlenir. ––––––––––––––––––––– (1) Bu madde bal "letme izni ve haber verme yükümlülüü:” iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl
Kanunun 8 inci maddesiyle metne ilendii ekilde deitirilmitir. (2) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Kanunun 2 nci maddesiyle bu fkrann (1) numaral bendinde yer alan
“naat” ibaresi “Yap” eklinde, “inaat” ibaresi “yap” eklinde, (2) numaral bendinde yer alan “ya- p kullanma ruhsat” ibaresi “yap kullanma izin belgesi” eklinde, (3) numaral bendinde yer alan “n- aat” ibaresi “Yap” eklinde, “yap kullanma veya” ibaresi “yap kullanma izni veya” eklinde deiti- rilmitir.
5916
ettirmekle yükümlüdürler.
Atk geri kazanm, geri dönüüm ve bertaraf tesislerini kurmak ve iletmek isteyen gerçek ve/veya
tüzel kiiler, yönetmelikle belirlenen esaslar dorultusunda, ürün standard, ürünlerinin sata uygunluu ve
piyasadaki denetimi ile ilgili izni, ilgili kurumlardan almak kayd ile Bakanlktan lisans almakla yükümlüdür.
Evsel atklar hariç olmak üzere, atk tama ve/veya toplama ilerini yapan kurum veya kurulular
Bakanlktan lisans almak zorundadr. Evsel atklarn tama ve toplama ilerini yapan kurum ve kurulular
Bakanlkça kayt altna alnr.
Atksu artm, atk bertaraf ve atk geri kazanm tesisleri yapmak amacyla belediyelerin hizmet
birlikleri kurmalar halinde, bu hizmet birliklerine aratrma, etüt ve proje konularnda Bakanlkça teknik ve
malî yardm yaplr. Tesis yapm projeleri ise bu Kanunun 18 inci maddesi çerçevesinde kredi veya yardm ile
desteklenebilir. Kredi borcunun geri ödenmemesi durumunda 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü
Hakknda Kanun hükümlerine göre takip yaplr ve öncelikle 2380 sayl Belediyelere ve l Özel darelerine
Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakknda Kanunun ek 4 üncü maddesi hükümleri çerçevesin-
de ilgili belediyelerin ller Bankasndaki paylarndan tahsil olunur.
Artma ve bertaraf etme yükümlülüüne tâbi tesis ve iletmeler ile yerleim birimleri, bu yükümlülü-
e istinaden kurulmas zorunlu olan artma ve bertaraf sistemleri, atksu artma ve ön artma sistemleri ile
atksu altyap sistemlerinin kurulmas, onarm, slah, iletilmesi ve harcamalara katk paylarnn belirlenmesi
ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlkça yönetmeliklerle düzenlenir. Bu konuda dier kanunlarla verilen yetkiler
sakldr.
Bu Kanunun uygulanmasn salamak üzere alnmas gereken izinler ve bu izinlerin tâbi olaca usûl
ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmeliklerle belirlenir.
Faaliyetleri nedeniyle çevreye olumsuz etkileri olabilecek kurum, kurulu ve iletmeler tarafndan,
faaliyetlerine ilikin olas bir kaza durumunda, kazann çevreye olumsuz etkilerini kontrol altna almak ve
azaltmak üzere uygulanacak acil durum plânlar hazrlanmas zorunludur. Buna ilikin usûl ve esaslar Bakan-
lkça çkarlacak yönetmelikle düzenlenir.
ve ulusal acil durum plânlar hazrlanr.
Liman, tersane, gemi bakm-onarm, gemi söküm, marina gibi ky tesisleri; kendi tesislerinde ve
gemi ve dier deniz araçlarnda oluan petrollü, yal kat atklar ve sintine, kirli balast, slaç, slop gibi sv
atklar ile evsel atksu ve kat atklarn alnmas, depolanmas, tanmas ve bertaraf ile ilgili ilemleri ve
tesisleri yapmak veya yaptrmakla yükümlüdürler. Buna ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönet-
melikle belirlenir.
Madde 12 – (Deiik: 26/4/2006-5491/9 md.)
Bu Kanun hükümlerine uyulup uyulmadn denetleme yetkisi Bakanla aittir. Gerektiinde bu
yetki, Bakanlkça; il özel idarelerine, çevre denetim birimlerini kuran belediye bakanlklarna, Denizcilik
Müstearlna, Sahil Güvenlik Komutanlna, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayl Karayollar Trafik Kanununa
göre belirlenen denetleme görevlilerine (…) (2) devredilir. Denetimler, Bakanln belirledii denetim usûl ve
esaslar çerçevesinde yaplr. (2)
reken hazrlanacak yönetmelie göre yürütülür.
lgililer, Bakanln veya denetimle yetkili dier mercilerin isteyecekleri bilgi ve belgeleri vermek,
yetkililerin yaptracaklar analiz ve ölçümlerin giderlerini karlamak, denetim esnasnda her türlü kolayl
göstermek zorundadrlar. –––––––––––––––––––– (1) Bu madde bal "Denetim" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 9 uncu maddesiyle metne
ilendii ekilde deitirilmitir. (2) Bu fkrada yer alan “veya Bakanlkça uygun görülen dier kurum ve kurululara” ibaresi; Anayasa
Mahkemesi’nin 15/1/2009 tarihli ve E.:2006/99, K.:2009/9 sayl Kararyla iptal edilmitir.
5916-1
çkardklar ürün ve atklar ile üretim emalarn, acil durum plânlarn, izleme sistemleri ve kirlilik raporlar
ile dier bilgi ve belgeleri talep edilmesi halinde Bakanla veya yetkili denetim birimine vermek zorundadr-
lar.
Denetim, bilgi verme ve bildirim yükümlülüüne ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak
yönetmelikle düzenlenir.
Tehlikeli kimyasallarn belirlenmesi, üretimi, ithalat, atk konumuna gelinceye kadar geçen süreçte
kullanm alanlar ve miktarlar, etiketlenmesi, ambalajlanmas, snflandrlmas, depolanmas, risk deerlendi-
rilmesi, tanmas ile ihracatna ilikin usûl ve esaslar ilgili kurum ve kurulularn görüleri alnarak Bakanlk-
ça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.
kimyasallar içeren eya, bunlar sat ve kullanm amacyla piyasaya süren kurum, kurulu ve iletmelere
toplattrlr ve imha ettirilir. Nakil ve imha için gereken masraflar ilgililerince karlanr. Bu yükümlülüün
yerine getirilmemesi halinde bu masraflar, ilgili kurum, kurulu ve iletmelerden 6183 sayl Amme Alacakla-
rnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
Ticaret Bakanl baz yaktlarn, maddelerin, atklarn, tehlikeli kimyasallar ile bu kimyasallar
içeren eyalarn ithalini, Bakanln görüünü alarak yasaklayabilir veya kontrole tâbi tutabilir.(2)
Tehlikeli atklarn ithalat yasaktr.
Tehlikeli kimyasallarn üretimi, sat, depolanmas, kullanlmas ve tanmas faaliyetleri ile tehlikeli
atklarn toplanmas, tanmas, geçici ve ara depolanmas, geri kazanm, yeniden kullanlmas ve bertaraf
faaliyetlerinde bulunanlar, bu Kanun ile getirilen yükümlülükler açsndan müteselsilen sorumludurlar. So-
rumlular bu Kanunda belirtilen meslekî faaliyetleri nedeniyle oluacak bir kaza dolaysyla üçüncü ahslara
verebilecekleri zararlara kar tehlikeli kimyasal ve tehlikeli atk malî sorumluluk sigortas yaptrmak zorunda
olup, faaliyetlerine balamadan önce Bakanlktan gerekli izni alrlar. Sigorta yaptrma zorunluluuna uyma-
yan kurum, kurulu ve iletmelere bu faaliyetler için izin verilmez.
Bu maddede öngörülen zorunlu malî sorumluluk sigortas, malî yeterliliklerine göre, Hazine Müste-
arlnca belirlenen sigorta irketleri tarafndan ya da bal olduu Bakann onay ile Hazine Müstearlnca
çkarlacak bir yönetmelikle oluturulacak bir havuz tarafndan temin edilir. Havuzun yönetim ve ileyii ile
ilgili usûl ve esaslar da ayn yönetmelikle belirlenir. Havuz, sigorta ve/veya reasürans havuzu eklinde olutu-
rulur. Kamu adna havuzda belirli bir payn korunmasna karar verilmesi hususunda Hazine Müstearlnn
bal bulunduu Bakan yetkilidir. Havuzun balangç giderleri için geri ödenmek üzere Hazine Müstearl
bütçesinden avans kullandrlabilir. Havuzun yükümlülükleri; prim gelirleri ve bunlarn getirileri, piyasalardan
salayaca reasürans ve benzeri korumalar ve ödeme gücüyle snrldr.
(Mülga fkra:29/11/2018-7153/3 md.)
Hazine Müstearlnca onaylanr. Malî sorumluluk sigortas tarife ve talimatlar Hazine Müstearlnn bal
olduu Bakan tarafndan tespit edilir. Hazine Müstearlnn bal olduu Bakan tarifeyi serbest brakmaya
yetkilidir. ––––––––––––––––– (1) Bu madde bal”Zararl kimyasal maddeler:” iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 10 uncu
maddesiyle metne ilendii ekilde deitirilmitir. (2) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Kanunun 3 üncü maddesiyle bu fkrada yer alan “Babakanlk D
Ticaret Müstearl” ibaresi “Ticaret Bakanl” eklinde deitirilmitir.
5916-2
Gürültü:
Madde 14 – (Deiik: 26/4/2006-5491/11 md.)
Kiilerin huzur ve sükununu, beden ve ruh saln bozacak ekilde ilgili yönetmeliklerle belirlenen
standartlar üzerinde gürültü ve titreim oluturulmas yasaktr.
Ulam araçlar, antiye, fabrika, atölye, iyeri, elence yeri, hizmet binalar ve konutlardan kaynak-
lanan gürültü ve titreimin yönetmeliklerle belirlenen standartlara indirilmesi için faaliyet sahipleri tarafndan
gerekli tedbirler alnr.
Madde 15 – (Deiik: 26/4/2006-5491/12 md.)
Bu Kanun ve bu Kanun uyarnca yaymlanan yönetmeliklere aykr davrananlara söz konusu aykr
faaliyeti düzeltmek üzere Bakanlkça ya da 12 nci maddenin birinci fkras uyarnca denetim yetkisinin devre-
dildii kurum ve merciler tarafndan bir defaya mahsus olmak üzere esaslar yönetmelikle belirlenen ve bir
yl amamak üzere süre verilebilir.
Faaliyet; süre verilmemesi halinde derhal, süre verilmesi durumunda, bu süre sonunda aykrlk
düzeltilmez ise Bakanlkça ya da 12 nci maddenin birinci fkras uyarnca denetim yetkisinin devredildii
kurum ve merciler tarafndan ksmen veya tamamen, süreli veya süresiz olarak durdurulur. Çevre ve insan
sal yönünden tehlike yaratan faaliyetler süre verilmeksizin durdurulur.
Çevresel Etki Deerlendirmesi incelemesi yaplmakszn balanan faaliyetler Bakanlkça, proje
tantm dosyas hazrlanmakszn balanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülkî amiri tarafndan süre
verilmeksizin durdurulur.
tekil etmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM (1)
Çevre Kirliliini Önleme Fonu Fonun kurulmas ve fondan yararlanma: Madde 17 – (Mülga: 21/2/2001 - 4629/6 md.) Çevre katk pay alnmas, dier gelirler ve bütçe ödenekleri(2) Madde 18 – (Mülga: 21/2/2001 - 4629/6 md.; Yeniden düzenleme: 26/4/2006-5491/13 md.)
Çevre kirliliinin önlenmesi, çevrenin iyiletirilmesi ve çevre ile ilgili yatrmlarn desteklenmesi amacyla; a) thaline izin verilen kontrole tâbi yakt ve atklarn CIF bedelinin yüzde biri ile hurdalarn CIF bedelinin binde bei orannda alnacak miktar, b) Büyükehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerince tahsil edilen su ve kullanlm sular uzaklatrma bedelinin yüzde biri, çevre katk pay olarak tahsil edilir. Tahsil edilen bu tutarlar, ilgililerce en geç ertesi ayn onbeine kadar ilgili mal saymanlklar hesaplarna aktarlr ve bütçeye gelir kaydedilir. (Deiik fkra:29/11/2018-7153/4 md.) Ayrca ek 11 inci ve ek 13 üncü maddeler kapsamnda elde edilen gelirler, yurt içi ve yurt dndan temin edilecek her türlü hibe, yardm ve balar ile kredi anapara geri dönüleri ve kredi faizleri de tahsil edilerek, Çevre ve ehircilik Bakanl Merkez Saymanlk Müdürlüü hesabna yatrlr ve bütçeye gelir kaydedilir. Bu maddede saylan gelirlerin tahsilatnda 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümleri uygulanr. ––––––––––––––––––––
(1) “Dördüncü Bölüm” bal 21/2/2001 tarih ve 4629 sayl Kanunun 6 nc maddesiyle yürürlükten kald-
rlmtr. (2) Bu madde bal "Fonun gelirleri" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 13 üncü maddesiyle
metne ilendii ekilde deitirilmitir.
5916-3
Cumhurbakan (a) ve (b) bentlerinde yer alan oranlar ayr ayr veya topluca sfra kadar indirmeye veya kanunî oranna kadar yükseltmeye yetkilidir.(1)
Atksu artm, atk bertaraf ve kat atk geri kazanm tesislerinin gözetim, fizibilite, etüt, proje ve inaat ilerinin kredi veya yardm suretiyle desteklenmesi ile çevre düzeni plânlarnn yapm, hava, su ve toprak kalitesinin ölçüm ve izleme ann oluturulmas, gürültünün önlenmesi ile ilgili etüt ve projelerin desteklenmesi, acil müdahale plânlarnn hazrlanmas, Çevresel Etki Deerlendirmesi faaliyetleri, havza koruma plân çalmalar, biyolojik çeitliliin korunmas, çölleme ve iklim deiiklii ile mücadele çalmalar, stratejik çevresel deerlendir- me, nesli tehlikede olan bitki ve hayvan türleri ile yaama ortamlarnn korunmas, uluslararas sözlemelerden kaynaklanan yükümlülüklerin karlanmas, çevre eitimi ve yayn ile ilgili faaliyetler ve ihtisas komisyonlar için yaplan harcamalar ile çevre kirliliinin giderilmesi çalmalar için Bakanlk bütçesine, yl bütçe gelirleri içerisinde tahmin edilen yukardaki gelirler karl ödenek öngörülür. Yukarda saylan gelirlerin tahsili ve bütçede öngörülen ödeneklerin kullanm ile ilgili usûl ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlnn uygun görüü üzerine Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.(2) Fonun kullanlmas: Madde 19 – (Mülga: 21/2/2001 - 4629/6 md.)
BENC BÖLÜM Cezai hükümler dari nitelikteki cezalar:(3) Madde 20 – (Deiik: 26/4/2006-5491/14 md.) darî nitelikteki cezalar unlardr:
a) (Deiik:29/11/2018-7153/5 md.) 1) Ek 4 üncü madde uyarnca, egzoz gaz emisyon ölçümü yaptrmayan motorlu tat sahiplerine 1.250 Türk
liras (1.895 TL) , ancak ayn aracn yönetmeliklerle belirlenen standartlara aykr emisyona sebep olmas durumunda motorlu tat sahibine 2.500 Türk liras (3.791 TL),
2) Tatn imalatnda bulunan egzoz gaz emisyon kontrol sistemi olan katalitik konvertör/katalizör/dizel partikül filtresi olmadan kullanlan motorlu tat sahibine 1.250 Türk liras (1.895 TL),
3) Egzoz Gaz Emisyon Yetki Belgesi bulunan ancak yetkilendirme sonrasnda ilgili yönetmelikle düzenle- nen artlar kaybettii tespit edildii halde ölçüme devam eden ve/veya tekniine ve belirlenen kurallara aykr ölçümler yapanlara 5.000 Türk liras (7.582 TL),
4) Bu Kanun kapsamnda yaplan düzenlemelerle öngörülen belge olmadan emisyon ölçümü yapanlara ve/veya belgelerde tahrifat yapanlara ve/veya sahte belge düzenleyenlere dier kanunlarda yazl yaptrmlar sakl kalmak üzere 10.000 Türk liras (15.166 TL),
idari para cezas verilir. b) Hava kirlilii yönünden önemli etkileri nedeniyle kurulmas ve iletilmesi yönetmelikle izne tâbi tutulan tesisleri, yetkili makamlardan izin almadan kuran ve ileten veya iznin iptal edilmesine ramen kurmaya ve iletmeye devam eden veya bu tesislerde izin almakszn sonradan deiiklik yapan veya yetkili makamlarn gerekli gördükleri deiiklikleri tannan sürede yapmayanlara 24.000 Türk Liras (88.499 TL) idarî para cezas verilir. Bu tesislerde emisyon miktarlar yönetmelikle belirlenen snrlar ayorsa 48.000 Türk Liras (177.010 TL) idarî para cezas verilir. zne tâbi tesisleri, aldklar izin belgesinde veya yönetmeliklerde öngörülen önlemleri almadan veya yönet- meliklerde belirlenen emisyon standartlarna ve snrlamalarna aykr olarak iletenlere 24.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. c) Hava kirlilii yönünden kurulmas ve iletilmesi izne tâbi olmayan tesislerin iletilmesi srasnda yönet- melikle belirlenen standartlara aykr emisyona neden olanlara 6.000 Türk Liras (22.109 TL) idarî para cezas verilir. Bu Kanunun ek 9 uncu maddesine aykr davrananlara 2.000 Türk Liras (7.360 TL) idarî para cezas verilir. Bu bendin birinci paragrafnda öngörülen fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde verilecek ceza toplu veya ferdî stlan konutlarda her bamsz bölüm için 300 Türk Lirasdr (1.093 TL). Bu cezai sorumluluk toplu stlan konutlarda yöneticiye, ferdî stlan konutlarda ise konutu kullanana aittir.
_________________ (1) 2/7/2018 tarihli ve 703 sayl Kanun Hükmünde Kararnamenin 187 nci maddesiyle bu fkrada yer alan “Ba-
kanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbakan” eklinde deitirilmitir. (2) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Kanunun 4 üncü maddesiyle bu fkrada yer alan “Maliye” ibaresi “Hazine ve
Maliye” eklinde deitirilmitir. (3) 31/12/2020 tarihli ve 30995 sayl Resmî Gazete’de yaymlanan Çevre ve ehircilik Bakanlnn 2020/1 sayl
Teblii ile bu maddedeki 1/1/2020 -31/12/2020 tarihleri arasnda uygulanacak idari para cezalar metne paran- tez içinde siyah puntolarla ilenmitir.
5916-4
d) Hava kirlilii yönünden özel önem tayan bölgelerde veya kirliliin ciddi boyutlara ulat
zamanlarda ve yerlerde veya kritik meteorolojik artlarda yönetmeliklerle öngörülen önlemleri almayan,
yasaklara aykr davranan ya da mahallî çevre kurullarnca bu konuda alnan kararlara uymayanlara bu mad-
denin (b) ve (c) bentlerinde öngörülen cezalar bir kat artrlarak verilir.(1)
(Deiik paragraf:29/11/2018-7153/5 md.) Kat yaktlar için bu Kanun kapsamnda yaplan düzen-
lemelerle öngörülen;
1) Kat yakt özelliklerini salamayan yaktlar ithal eden veya satanlara; kat yaktlarn depolanmas,
tanmas, yüklenmesi, boaltlmas veya torbalanmasna ilikin düzenlemelere uymayanlara 10.000 Türk
liras (15.166 TL),
2) Belgelerin veya izinlerin alnmamas durumunda 15.000 Türk liras (22.749 TL),
idari para cezas verilir.
e) Çevresel Etki Deerlendirmesi sürecine balamadan veya bu süreci tamamlamadan inaata bala-
yan ya da faaliyete geçenlere yaplan proje bedelinin yüzde ikisi orannda idarî para cezas verilir. Cezaya
konu olan durumlarda yatrmc faaliyet alann eski hale getirmekle yükümlüdür.
Çevresel Etki Deerlendirmesi sürecinde verdikleri taahhütnameye aykr davrananlara, her bir ihlal
için 10.000 Türk Liras (36.865 TL) idarî para cezas verilir.
f) 11 inci maddeye göre kurulmas zorunlu olan atk alm, ön artma, artma veya bertaraf tesislerini
kurmayanlar ile kurup da çaltrmayanlara 60.000 Türk Liras (221.267 TL) idarî para cezas verilir.
g) 12 nci maddede öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüünü yerine getirmeyenlere 6.000
Türk Liras (22.109 TL) idarî para cezas verilir.
h) Bu Kanunun 14 üncü maddesine göre çkarlan yönetmelikle belirlenen önlemleri almayan veya
standartlara aykr ekilde gürültü ve titreime neden olanlara, konutlar için 400 Türk Liras (1.461 TL), ulam
araçlar için 1.200 Türk Liras (4.412 TL), iyerleri ve atölyeler için 4.000 Türk Liras (14.740 TL), fabrika,
antiye ve elence gürültüsü için 12.000 Türk Liras (44.245 TL) idarî para cezas verilir.
) Bu Kanunda öngörülen yasaklara ve snrlamalara aykr olarak ülkenin egemenlik alanlarndaki
denizlerde ve yarglama yetkisine tâbi olan deniz yetki alanlarnda ve bunlarla balantl sularda, tabiî veya
sunî göller ve baraj gölleri ile akarsularda;
1) (Deiik:29/11/2018-7153/5 md.) Petrol ve petrol türevleri (ham petrol, akaryakt, sintine, slaç,
slop, rafine ürün, yal atk vb.) tahliyesi veya dearj yapan tankerlerden, bin (dahil) grostona kadar olanlar
için groston bana 400 Türk liras (606,67 TL), bin ilâ bebin (dahil) groston arasnda olanlara, bu miktar ve
ilave her groston bana 100 Türk liras (151,67 TL), bebin grostondan fazla olanlara ise, yukardaki miktarlar
ve ilave her groston bana 10 Türk liras (15,16 TL),
2) Kirli balast tahliyesi yapan tankerlerden bin (dahil) gros tona kadar olanlar için gros ton bana 30
Türk Liras (110,53 TL), bin ilâ bebin (dahil) gros ton arasnda olanlara bu miktar ve ilave her gros ton bana
6 Türk Liras (22,05 TL), bebin gros tondan fazla olanlara ise, yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton
bana 100 Kuru (351 KR),
3) (Deiik:29/11/2018-7153/5 md.) Petrol türevleri (sintine, slaç, slop, akaryakt, yal atk vb.) ve-
ya kirli balast tahliyesi yapan gemi ve dier deniz vastalarndan bin grostona kadar olanlar için groston bana
200 Türk liras (303,34 TL), bin ilâ bebin (dahil) groston arasnda olanlara bu miktar ve ilave her groston
bana 40 Türk liras (60,67 TL), bebin grostondan fazla olanlara ise, yukardaki miktarlar ve ilave her gros-
ton bana 10 Türk liras (15,16 TL),
4) (Deiik:29/11/2018-7153/5 md.) Kat atk brakan veya evsel atksu dearj yapan dier deniz
araçlarndan bin (dahil) grostona kadar olanlar için groston bana 100 Türk liras (151,67 TL), bin ilâ bebin
(dahil) groston arasnda olanlara bu miktar ve ilave her groston bana 20 Türk liras (30,34 TL), bebin gros-
tondan fazla olanlara ise yukardaki miktarlar ve ilave her groston bana 10 Türk liras (15,16 TL),
idarî para cezas verilir.
(1) Bu bentteki 1/1/2020 -31/12/2020 tarihleri arasnda uygulanacak idari para cezalar için 31/12/2020
tarihli ve 30995 sayl Resmî Gazete’de yaymlanan Çevre ve ehircilik Bakanlnn 2020/1 sayl Tebliine
baknz.
5916-5
Tehlikeli madde ve atklarn dearj durumunda uygulanacak idarî para cezalar, petrol ve
türevleri kategorisi esas alnarak on kat verilir.
Kirliliin olumasn müteakip gemi veya deniz aracnn kendi imkânlar ile neden olduu kirli-
lii giderdiinin tespit edilmesi durumunda, idarî para cezas 1/3 orannda uygulanr.
Cezann derhal ve defaten ödenmemesi veya bu hususta yeterli teminat gösterilmemesi
halinde, gemiler ve götürülebilen dier deniz vastalar en yakn liman yetkilisine teslim edilerek
seyrüseferden ve faaliyetten men edilir. Banka teminat mektubu veya geminin bal olduu kulüp
sigortacs tarafndan düzenlenecek teminat mektubu teminat olarak kabul edilir.
Yabanc devlet egemenlii altndaki sularda bu devletlerin mevzuatnn Türk bayrakl
gemiler tarafndan ihlali durumunda, ilgili devletin ceza uygulamamas ve Türkiye'nin cezalan-
drmasn talep etmesi durumunda bu Kanun hükümleri uygulanr.
Bu bendin birinci paragraf dnda, bu Kanun ve bu Kanun uyarnca çkarlan yönetme-
liklere aykr olarak ülkenin egemenlik alanndaki denizlere ve yarglama yetkisine tâbi olan deniz
yetki alanlarna, içme ve kullanma suyu salama amacna yönelik olmayan sulara atk boaltanla-
ra 24.000 Türk Liras (88.499 TL) idarî para cezas verilir. Yukarda öngörülen fiilin konutlarla
ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için 600 Türk Liras (2.199 TL) idarî
para cezas verilir. Bu cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konutlarda
ise yöneticiye aittir.
i) Bu Kanunun ek 8 inci maddesi uyarnca yürürlüe konulan yönetmelik hükümlerine
aykr davrananlara 1.000 Türk Liras (3.673 TL) idarî para cezas verilir.
j) Kanunda ve yönetmelikte öngörülen yasaklara veya standartlara aykr olarak veya
önlemleri almadan atklar topraa verenlere 24.000 Türk Liras (88.499 TL) idarî para cezas
verilir.
Bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için 600
Türk Liras (2.199 TL) idarî para cezas verilir. Bu cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu
kullanana, dier konutlarda ise yöneticiye aittir.
k) Bu Kanunun 9 uncu maddesinin (a) bendinde belirtilen hususlara aykr olarak
biyolojik çeitlilii tahrip edenlere, (d) bendi uyarnca ilan edilen Özel Çevre Koruma Bölgeleri
için tespit edilen koruma ve kullanma esaslarna aykr davrananlara ve (e) bendinin ikinci parag-
raf uyarnca sulak alanlar için yönetmelikle belirlenen koruma ve kullanm usûl ve esaslarna
aykr davrananlar ile (f) bendinde belirlenen esaslara ve yasaklamalara aykr davrananlara
20.000 Türk Liras (73.747 TL), (e) bendinin birinci paragrafna aykr davrananlara 100.000
Türk Liras (368.789 TL) idarî para cezas verilir.(1)
l) Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin (c) bendine aykr olarak anz yakanlara her dekar
için 20 Türk Liras (73,68 TL) idarî para cezas verilir. Anz yakma fiilinin orman ve sulak alan-
lara bitiik yerler ile meskûn mahallerde ilenmesi durumunda ceza be kat artrlr.
Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin (d) bendi uyarnca tespit edilen esaslara aykr olarak
ülkenin egemenlik alanlarndaki denizlerden ve kazasna tâbi olan deniz yetki alanlarndan, akar-
sular ve göller ile tarm alanlarndan belirlenen esaslara aykr olarak kum, çakl ve benzeri mad-
deleri alanlara metreküp bana 120 Türk Liras (442,49 TL) idarî para cezas verilir.
m) Bu Kanunun ek 2 nci maddesinde öngörülen çevre yönetim birimini kurmayanlara
6.000 Türk Liras (22.109 TL), çevre görevlisi bulundurmayanlara ya da Bakanlkça yetki-
lendirilmi firmalardan hizmet almayanlara 4.000 Türk Liras (14.740 TL) idarî para cezas
verilir.
______________
(1) Bu bentteki uygulanacak idari para cezalar için 15/2/2020 tarihli ve 31040 sayl Resmî
Gazete’de yaymlanan Tarm ve Orman Bakanlnn 2020/1 sayl Tebliine baknz.
5916-6
n) Bu Kanunun 9 uncu maddesi uyarnca belirlenen koruma esaslarna aykr olarak içme ve kullan- ma suyu koruma alanlarna, kaynan kendisine ve bu kayna besleyen yerüstü ve yeralt sularna, sulama ve drenaj kanallarna atk boaltanlara 48.000 Türk Liras (177.010 TL) idarî para cezas verilir. Bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için 1.200 Türk Liras (4.412 TL) idarî para cezas verilir. Bu cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konut- larda ise yöneticiye aittir. Bu alanlarda Kanuna ve yönetmeliklere aykr olarak yaplan yaplar 3194 sayl mar Kanununda belirlenen esaslara göre yktrlr. o) Bu Kanunun 11 inci maddesinde öngörülen acil durum plânlarn yönetmelikle belirlenen usûl ve esaslara uygun olarak hazrlamayan ve bu plânlarn uygulanmas için gerekli tedbirleri almayan, ekip ve ekipmanlar bulundurmayanlar ile yerel, bölgesel ve ulusal acil durum plânlarna uymayanlara 12.000 Türk Liras (44.2459 TL) idarî para cezas verilir. p) Bu Kanunun 13 üncü maddesinde öngörülen malî sorumluluk sigortasn yaptrmayanlara 24.000 (88.499 TL) Türk Liras idarî para cezas verilir. r) Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya snrlamalara aykr olarak atk toplayan, tayan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüüm salayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Liras (88.499 TL), ithal edenlere 60.000 Türk Liras (221.267
TL) idarî para cezas verilir. s) Umuma açk yerlerde her ne ekilde olursa olsun çevreyi kirletenlere 100 Türk Liras (351 TL)
idarî para cezas verilir. t) Tehlikeli atklarn her ne ekilde olursa olsun ülkeye giriini salayanlara ayr ayr 2.000.000 Türk Liras (7.376.030 TL) idarî para cezas verilir. u) Tehlikeli atklar ilgili mercilere ön bildirimde bulunmadan ihraç eden veya transit geçiini yapan- lara 2.000.000 Türk Liras (7.376.030 TL) idarî para cezas verilir. v) Bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya snrlamalara aykr olarak tehli- keli atklar toplayan, ayran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan, tayan, ambalaj- layan, etiketleyen, bertaraf eden ve ömrü dolan tehlikeli atk bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak ka- patmayanlara 100.000 Türk Lirasndan (368.789 TL) 1.000.000 Türk Lirasna (3.688.006 TL) kadar idarî para cezas verilir. y) Tehlikeli kimyasallar ve bu kimyasallar içeren eyay bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen usûl ve esaslara, yasak ve snrlamalara aykr olarak üreten, ileyen, ithal ve ihraç eden, tayan, depolayan, kullanan, ambalajlayan, etiketleyen, satan ve sata sunanlara, 100.000 Türk Lirasndan (368.789
TL) 1.000.000 Türk Lirasna (3.688.006 TL) kadar idarî para cezas verilir. z) (Ek:29/11/2018-7153/5 md.) Bu Kanunun ek 11 inci maddesine aykr olarak geri kazanm katlm
payn ödemedii tespit edilenlere katlm pay tutarnn %20 fazlas idari para cezas olarak verilir. aa) (Ek:29/11/2018-7153/5 md.) Bu Kanunun ek 12 nci maddesine aykr olarak depozito uygulan-
madan yllk piyasaya sürülen ambalaj için piyasaya sürenlere ton bana 100 Türk liras (151,67 TL) idari para cezas verilir.
bb) (Ek:29/11/2018-7153/5 md.) Bu Kanunun ek 13 üncü maddesine aykr olarak plastik poetleri ücretsiz verdii tespit edilen sat noktalarna depo alan hariç kapal sat alannn her metrekaresi için 10 Türk liras (15,16 TL) idaripara cezas verilir. Bu maddenin () bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaral alt bentleri ile (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezalar kurum, kurulu ve iletmelere üç kat olarak verilir.(2) Bu maddede öngörülen ceza miktarlarn on katna kadar artrmaya Cumhurbakan yetkilidir.(1)
–––––––––––––––––––
(1) 2/7/2018 tarihli ve 703 sayl Kanun Hükmünde Kararnamenin 187 nci maddesiyle bu fkrada yer alan
“Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbakan” eklinde deitirilmitir.
(2) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Resmi Gazete’de yaymlanan Kanunun 5 inci maddesiyle bu fkraya “Bu
maddenin” ibaresinden sonra gelmek üzere “() bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaral alt bentleri ile” ibaresi
eklenmitir.
5916-7
Bu Kanunda belirtilen idarî para cezalar, bu cezalarn verilmesini gerektiren fiillerin ilenmesinden
itibaren üç yl içinde birinci tekrarnda bir kat, ikinci ve müteakip tekrarnda iki kat artrlarak verilir.
dari cezalarda yetki:
Bu Kanunda öngörülen idarî yaptrm kararlarn verme yetkisi Bakanla aittir.
Bu yetki, 12 nci maddenin birinci fkras uyarnca denetim yetkisinin devredildii kurum ve
merciler tarafndan da kullanlr.
Bu Kanunda öngörülen idarî yaptrm kararlar Bakanlk merkez tekilâtnda genel müdürler, tara
tekilâtnda çevre ve ehircilik il müdürlerince verilir.(2)
Bu Kanunun 12 nci maddesinin birinci fkras uyarnca denetim yetkisi verilen kurum ve merciler
tarafndan verilen idarî para cezalarnn yüzde ellisi, bu Kanun uyarnca yaplacak denetimlerle ilgili harcama-
lar karlamak ve dier çevre hizmetlerinde kullanlmak üzere bu kurumlarn bütçesine gelir kaydedilir,
yüzde ellisi ise genel bütçeye gelir kaydedilir.
Bu Kanun uyarnca yaplacak denetimlerle ilgili harcamalar karlamak ve dier çevre hizmetlerinde
kullanlmak üzere, Bakanlk bütçesine, genel bütçeye gelir kaydedilecek idarî para cezalar karl gerekli
ödenek öngörülür.
cak olan davalar Bakanla kar açlr.
(Ek fkra:29/11/2018-7153/6 md.) 20 nci maddenin birinci fkrasnn (k) bendi uyarnca 9 uncu
maddenin (a) bendine aykr olarak biyolojik çeitlilii tahrip edenler ile (e) bendi uyarnca sulak alanlar için
yönetmelikle belirlenen koruma ve kullanm usul ve esaslarna aykr davrananlara Tarm ve Orman Bakanl
tarafndan belirlenen usul ve esaslar dahilinde, Tarm ve Orman Bakanl merkez tekilatnda Doa Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürlüü ve tara tekilat birimleri tarafndan idari yaptrm uygulanr ve yaplacak
denetimlerle ilgili harcamalarda kullanlmak üzere Tarm ve Orman Bakanl bütçesine gereken ödenek
konulur. Bu fkra hükmü uyarnca uygulanacak idari yaptrmlara kar açlacak davalar Tarm ve Orman
Bakanlna kar açlr.
Madde 25 – (Deiik: 26/4/2006-5491/17 md.)
Bu Kanunda öngörülen idarî yaptrmlarn uygulanmasn gerektiren fiillerle ilgili olarak
yetkili denetleme elemanlarnca bir tutanak tanzim edilir. Bu tutanak denetleme elemanlarnn bal
bulunduu ve idarî yaptrm kararn vermeye yetkili mercie intikal ettirilir. Bu merci, tutana deerlendire-
rek gerekli idarî yaptrm kararn verir. darî yaptrm karar, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayl Tebligat Kanunu
hükümlerine göre idarî yaptrm kararn veren merci tarafndan ilgiliye tebli edilir.
darî yaptrm kararlarna kar tebli tarihinden itibaren otuz gün içinde idare mahkemesinde dava
açlabilir. Dava açm olmak idarece verilen cezann tahsilini durdurmaz.
darî para cezalarnn tahsil usûlü hakknda 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayl Kabahatler Kanunu
hükümleri uygulanr.
Ceza vermeye yetkili kurum ve merciler tarafndan tahsil edilen idarî para cezalar, Maliye Bakanl-
ndan izin alnarak Bakanlkça bastrlan ve datlan makbuz karlnda tahsil edilir.
Bu Kanuna göre verilecek idarî para cezalarnda ihlalin tespiti ve cezann kesilmesi usûlleri ile ceza
uygulamasnda kullanlacak makbuzlarn ekli, datm ve kontrolüne ilikin usûl ve esaslar Maliye Bakanl-
nn görüü alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.
---------------------------------------------------------------------
(1) Bu madde bal "dari cezalara itiraz:" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 17 nci maddesiy-
le metne ilendii ekilde deitirilmitir.
(2) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Resmi Gazete’de yaymlanan Kanunun 6 nc maddesiyle bu fkrada yer
alan “il çevre ve orman müdürlerince” ibaresi “çevre ve ehircilik il müdürlerince” eklinde deitiril-
mitir.
5916-8 Adlî nitelikteki cezalar(1) Madde 26 – (Deiik: 26/4/2006-5491/18 md.) Bu Kanunun 12 nci maddesinde öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüüne aykr olarak yanl ve yanltc bilgi verenler, alt aydan bir yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Bu Kanunun uygulanmasnda yanl ve yanltc belge düzenleyenler ve kullananlar hakknda 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayl Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilikin hükümleri uygulanr. Bu maddeye göre yargya intikal eden çevresel etki deerlendirmesine ilikin ihtilaflarda çevresel etki deerlendirmesi süreci yarglama sonuna kadar durur. Dier kanunlarda yazl cezalar: Madde 27 – Bu Kanunda yazl fiiller hakknda verilecek idari nitelikteki cezalar, bu fiiller için dier kanunlarda yazl cezalarn uygulanmasna engel olmaz.
ALTINCI BÖLÜM Çeitli Hükümler
Kirletenin sorumluluu: Madde 28 – (Deiik: 3/3/1988 - 3416/8.md.) Çevreyi kirletenler ve çevreye zarar verenler sebep olduklar kirlenme ve bozulmadan doan zarar- lardan dolay kusur art aranmakszn sorumludurlar. Kir le t en in , m ey d a n a ge len za r a r la r d a n ö tü r ü gen e l h ü k ü m le r e gö r e d e t a zm i- n a t so r u m lu lu u sa k ld r . (Ek fkra: 26/4/2006-5491/19 md.) Çevreye verilen zararlarn tazminine ilikin talepler zarar göre- nin zarar ve tazminat yükümlüsünü örendii tarihten itibaren be yl sonra zamanamna urar. Tevik: Madde 29 – (Deiik birinci fkra: 26/4/2006-5491/20 md.) Çevre kirliliinin önlenmesi ve gide- rilmesine ilikin faaliyetler tevik tedbirlerinden yararlandrlr. Bu amaçla her yln banda belirlenen tevik sistemine Bakanln görüü alnmak sureti ile Hazine ve Maliye Bakanlnca yeni esaslar getirilebilir.(5) (Ek fkra:29/11/2018-7153/7 md.) Atklarn kaynanda ayr biriktirilmesi ve toplanmas amacyla sfr atk yönetim sistemini kuran ve uygulayan belediyelere, il özel idarelerine, kurum, kurulu ve iletmelere Bakanlkça tevik uygulamas yaplr. Bu hükmün uygulanmasna ilikin usul ve esaslar Bakanlkça çkarla- cak yönetmelik ile belirlenir.
(Ek fkra: 26/4/2006-5491/20 md.) Artma tesisi kuran, ileten ve yönetmeliklerde belirtilen yüküm- lülükleri yerine getiren kurulularn artma tesislerinde kullandklar elektrik enerjisi tarifesinin, sanayi tesisle- rinde kullanlan enerji tarifesinin yüzde ellisine kadar indirim uygulamaya Cumhurbakan yetkilidir.(4)
Tevik tedbirleri ile ilgili esaslar yönetmelikle belirlenir. Bu Kanunda belirlenen cezalara neden olan fiilleri ileyen gerçek ve tüzelkiiler, verilen süre içinde söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmedikleri takdirde bu maddede yazl tevik tedbirlerinden yararlanamazlar ve daha önce kendileri ile ilgili olarak uygulanmakta olan tevik tedbirleri durdurulur. Bilgi edinme ve bavuru hakk(2) Madde 30 – (Deiik: 26/4/2006-5491/21 md.) Çevreyi kirleten veya bozan bir faaliyetten zarar gören veya haberdar olan herkes ilgili mercilere bavurarak faaliyetle ilgili gerekli önlemlerin alnmasn veya faaliyetin durdurulmasn isteyebilir. Herkes, 9/10/2003 tarihli ve 4982 sayl Bilgi Edinme Hakk Kanunu kapsamnda çevreye ilikin bilgilere ulama hakkna sahiptir. Ancak, açklanmas halinde üreme alanlar, nadir türler gibi çevresel deer- lere zarar verecek bilgilere ilikin talepler de bu Kanun kapsamnda reddedilebilir. Yö n e tm e lik le r: Madde 31 – (Deiik: 3/3/1988 - 3416/9 md.) Bu Kanunun uygulanmasyla ilgili olarak çkarlacak yönetmelikler, ilgili Bakanlklarn görüü alnarak Bakanlkça hazrlanr. Kanunun yüyürürlüe girmesinden balayarak en geç be ay içinde Resmi Gazede yaymlanarak yürürlüe konulur.(3) Uygulanmayacak Hükümler Madde 32 – (Deiik: 3/3/1988 - 3416/10 md.) Bu Kanuna göre yürürlüe konulacak yönetmeliklerin yaymndan itibaren deniz kirliliinin önlen- mesi hususunda 618 sayl Limanlar Kanununun 4 ve 11 inci maddeleri gerei yürürlükte bulunan ceza hü- kümleri ile 1380 sayl Su Ürünleri Kanununun 3288 sayl Kanunla deiik geçici 1 inci maddesi hükümleri uygulanmaz. ------------------------------------------------------------------------------------ (1) Bu madde bal "Mahkemece verilecek cezalar:" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 18 inci maddesiyle
metne ilendii ekilde deitirilmitir. (2) Bu madde bal "dari makamlara bavurma:" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 21 inci maddesiyle
metne ilendii ekilde deitirilmitir. (3) 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 22 nci maddesiyle bu maddede yeralan “Çevre Genel Müdürlüünce” ibaresi
“Bakanlkça” olarak deitirilmi ve metne ilenmitir. (4) 2/7/2018 tarihli ve 703 sayl Kanun Hükmünde Kararnamenin 187 nci maddesiyle bu fkrada yer alan “Bakanlar
Kurulu” ibaresi “Cumhurbakan” eklinde deitirilmitir. (5) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayl Kanunun 7 nci maddesiyle bu fkrada yer alan “Hazine Müstearlnca” ibaresi
“Hazine ve Maliye Bakanlnca” eklinde deitirilmitir.
5916-9 Ek Madde – (Ek: 4/6/1986 - 3301/6 md.; Mülga: 26/4/2006-5491/24 md.) Ek Madde 1 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Topran korunmasna ve kirliliinin önlenmesine ilikin esaslar unlardr: a) Topran korunmasna ve kirliliinin önlenmesine, giderilmesine ilikin usûl ve esaslar ilgili kurulularn görüleri alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. b) Taoca ve madencilik faaliyetleri, malzeme ve toprak temini için arazide yaplan kazlar, döküm- ler ve doaya braklan atklarla bozulan doal yapnn yeniden kazanlmasna ilikin usûl ve esaslar ilgili kurulularn görüleri alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. c) Anz yaklmas, çayr ve mer'alarn tahribi ve erozyona sebebiyet verecek her türlü faaliyet yasak- tr. Ancak, ikinci ürün ekilen yörelerde valiliklerce hazrlanan eylem plân çerçevesinde ve valiliklerin sorum- luluunda kontrollü anz yakmaya izin verilebilir. d) Ülkenin egemenlik alanlarndaki denizlerden, akar ve kuru dere yataklarndan, göl yataklarndan ve tarm arazilerinden kum, çakl ve benzeri maddelerin alnmas ile ilgili esaslar ilgili kurum ve kurulularn görüleri alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. Ek Madde 2 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Faaliyetleri sonucu çevre kirliliine neden olacak veya çevreye zarar verecek kurum, kurulu ve iletmeler çevre yönetim birimi kurmak, çevre görevlisi istihdam etmek veya Bakanlkça yetkilendirilmi kurum ve kurululardan bu amaçla hizmet satn almakla yükümlüdürler. Bu konuyla ilgili usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. Ek Madde 3 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Bakanlk, yönetmelikte belirtilen koullar tayanlar çevre gönüllüsü olarak görevlendirebilir. Bu görev için ilgililere herhangi bir ücret ödenmez. Görevini kötüye kulland tespit edilen çevre gönüllülerinin bu görevleri sona erdirilir. Çevre gönüllülerinin çalma ve eitimlerine ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetme- likle düzenlenir. Ek Madde 4 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Motorlu tat sahipleri, egzoz emisyonlarnn yönetmelikle belirlenen standartlara uygunluunu belgelemek üzere egzoz emisyon ölçümü yaptrmak zorundadrlar. Trafikte seyreden tatlarn egzoz emisyon ölçümleri ve standartlar ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. Motorlu tat üreticileri de üretim aamasnda yönetmelikle belirlenen emisyon standartlarn sala- makla yükümlüdür. Ek Madde 5 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Bakanlk, bu Kanunla öngörülen ölçme, izleme ve denetleme faaliyetleri ile çevre sorunlarnn çözü- müne yönelik dier faaliyetleri yerine getirmek üzere gerekli kurumsal altyapy oluturur. Ek Madde 6 –(Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Hava kalitesinin korunmas ve hava kirliliinin önlenmesi için, ulusal enerji kaynaklar öncelikli olmak üzere, Bakanlkça belirlenen standartlara uygun temiz ve kaliteli yaktlarn ve yakma sistemlerinin üretilmesi ve kullanlmas zorunludur. Standartlara uygun olmayan yakma sistemi ve yakt üretenlere ruhsat verilmez, verilenlerin ruhsatlar iptal edilir.
Bakanlkça, belirlenen temiz hava politikalarnn il ve ilçe merkezlerinde uygulanmas ve hava kalite- sinin izlenmesi esastr.
Hava kalitesinin belirlenmesi, izlenmesi ve ölçülmesine yönelik yöntemler, hava kalitesi snr deer- leri ve bu snr deerlerin almamas için alnmas gerekli önlemler ile kamuoyunun bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine ilikin çalmalar Bakanlkça yürütülür. Bu çalmalara ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.
Ek Madde 7 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Bakanlk, çevre ile ilgili olarak gerekli gördüü her türlü veri ve bilgiyi, kamu kurum ve kurulular
ile gerçek ve tüzel kiilerden dorudan istemeye yetkilidir. Kendilerinden veri ve bilgi istenen tüm kamu kurum ve kurulular ile gerçek ve tüzel kiiler bu veri ve bilgileri bedelsiz olarak ve talep edilen sürede vermekle yükümlüdür.
Ek Madde 8 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) yonlatrc olmayan radyasyon yaylm sonucu oluan elektromanyetik alanlarn çevre ve insan
sal üzerindeki olumsuz etkilerinin önlenmesi için usûl ve esaslar, ilgili kurum ve kurulularn görüleri alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.
Ek Madde 9 – (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) Kokuya sebep olan emisyonlarn, yönetmelikle belirlenen snr deerlerin üzerinde çevreye verilmesi
yasaktr. Kokuya sebep olanlar, koku emisyonlarnn önlenmesine ilikin tedbirleri almakla yükümlüdür. Buna ilikin idarî ve teknik usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.
5916-10
Ek Madde 10 – (Ek: 2/7/2018-KHK-703/187 md.) Mevzuatta Yüksek Çevre Kuruluna yaplm olan atflar, Cumhurbakannca belirlenen kurul veya mercie yaplm saylr.
Geri kazanm katlm pay Ek Madde 11- (Ek:29/11/2018-7153/8 md.) Yurt içinde piyasaya arz edilen bu Kanuna ekli (1) sayl listede yer alan ürünlerden poetler için sat nok-
talarndan, dier ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçlardan bu listede belirtilen tutarda geri kazanm katlm pay tahsil edilir. Bu listedeki ürünlerden herhangi birinin piyasaya arznn, farkl bir ürünün, malzemenin veya eyann ithalat ile birlikte gerçeklemesi halinde geri kazanm katlm pay ithalatçdan tahsil edilir. Bu listede yer alan tutarlar takvim yl bandan geçerli olmak üzere her yl bir önceki yla ilikin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayl Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarnca tespit ve ilan edilen yeniden deerleme orannda artrlarak uygulanr. Bu ekilde hesaplanan tutarlarn %5’ini amayan kesirler dikkate alnmaz. Cumhur- bakan, bu suretle tespit edilen tutarlar yarsna kadar artrmaya veya indirmeye yetkilidir.
(Deiik fkra:21/2/2019-7166/3 md.) Geri kazanm katlm paylar ürünün piyasaya sürüldüü/ithal edil- dii tarihi takip eden ayn yirmi dördüncü günü sonuna kadar ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bal olduu vergi dairesine, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar tarafndan ise Gelir daresi Bakan- l tarafndan belirlenecek vergi dairesine beyan edilerek ayn ayn sonuna kadar ödenir. Katlm paynn süresinde beyan edilmediinin veya eksik beyan edildiinin tespiti halinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katlm paynn bir ay içinde ödenmesi gerektii ilgiliye tebli edilir. Süresinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katlm paynn beyan edilmesi gereken son günden ödendii tarihe kadar geçen süre için 6183 sayl Amme Alacak- larnn Tahsil Usulü Hakknda Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zamm orannda faiz uygula- narak ayn Kanuna göre tahsil edilir. Bu madde kapsamnda tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir.
(Ek fkra:21/2/2019-7166/3 md.) Hazine ve Maliye Bakanl, geri kazanm katlm paynn beyan ve ödeme sürelerini kanuni süresinden itibaren bir ay geçmeyecek ekilde yeniden belirlemeye yetkilidir.
(Ek fkra:21/2/2019-7166/3 md.) Geri kazanm katlm pay beyannamelerinin verilme sürelerini; kapsama girenlerin sektörleri, gayrisafi i haslatlar, istihdam edilen içi saylar dikkate alnarak il ve ilçe snrlar itibaryla ayr ayr veya birlikte aylk, üç aylk veya alt aylk dönemler halinde tespit etmeye; beyannamelerin ekil, içerik ve eklerini belirlemeye, beyannamelerin elektronik ortamda gönderilmesine zorunluluk getirmeye, bu beyannamelerin yetki verilmi gerçek veya tüzel kiiler arac klnarak gönderilmesi hususunda izin vermeye, bu kiileri arac klmaya veya zorunlu tutmaya ve uygulamaya ilikin usul ve esaslar belirlemeye, Bakanln görüünü alarak, Hazine ve Maliye Bakanl yetkilidir.
Ülkenin tamamnda Bakanlkça belirlenen esaslar dorultusunda depozito sistemi uygulayan, piyasaya sü- ren/ithalatç, depozitolu olarak piyasaya sürdükleri ürünler için bu maddenin birinci fkrasndan muaf tutulur. Muafi- yet uygulamasnda depozito uygulanan miktar esas alnr. Muafiyet uygulanmasna ilikin esaslar Bakanlkça çkar- lacak yönetmelik ile belirlenir.
Depozito Ek Madde 12- (Ek:29/11/2018-7153/8 md.) Çevre kirliliinin önlenmesi amacyla Bakanlk, belirleyecei ambalajlar için depozito uygulamasn
1/1/2021 tarihinden itibaren zorunlu tutar. Bu dorultuda, depozito kapsamndaki ambalajl ürünlerin satn gerçek- letiren sat noktalar depozito uygulamas toplama sistemine katlm salamakla yükümlüdür.
Depozito sisteminin uygulanmasna yönelik usul ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. Poet ücreti Ek Madde 13- (Ek:29/11/2018-7153/8 md.) Kaynaklarn verimli yönetimi ve plastik poetlerden kaynaklanan çevre kirliliinin önlenmesi amacyla
plastik poetler sat noktalarnda kullancya veya tüketiciye ücret karl verilir. Uygulanacak taban ücret 25 kurutan az olmamak üzere Bakanlkça oluturulacak komisyon aracl ile belirlenir ve her yl için güncellenir.
Bu maddedeki düzenlemelere ilikin usul ve esaslar Bakanlkça belirlenir. Geçici Madde 1 – (2872 sayl Kanunun numarasz geçici maddesi olup teselsül için numaralandrl- mtr.) Bu Kanunda belirtilen ilgili yönetmelikler yürürlüe konuluncaya kadar gemiler ve dier deniz tat araçla- rna 618 sayl Limanlar Kanununun hükümlerine göre denizlerin kirletilmesi ile ilgili olarak yaplan ceza uygulama- sna devam olunur. Geçici Madde 2 – (Ek: 3/3/1988 - 3416/11 md.) Bu Kanunun 12 ve 13 üncü maddelerinde belirtilen ilgili yönetmelikler yürürlüe konuluncaya kadar, her türlü yakt, atk, artk ve kimyasal maddenin ithali Çevre Genel Müdürlüünün bal olduu Devlet Bakannn onay- na tabidir. Geçici Madde 3 – (Ek: 21/5/2013 - 6486/12 md.)(1) 23/6/1997 tarihinden önce kamu yatrm programna alnm olup, bu maddenin yürürlüe girdii tarih itibaryla (…)(1) üretim veya iletmeye balam olan projeler ile bunlarn gerçekletirilmesi için zorunlu olan yap ve tesisler Çevresel Etki Deerlendirmesi kapsam dndadr.(1)
Geçici Madde 4- (Ek:21/2/2019-7166/4 md.) Ek 11 inci maddenin ikinci fkras uyarnca 2019 ylnn Ocak ve ubat aylarna ilikin verilmesi gereken
beyannameler 24/4/2019 tarihine (bu tarih dâhil) kadar verilir ve bu beyanlar üzerine ödenmesi gereken geri kazanm katlm paylar 30/4/2019 tarihi mesai saati bitimine kadar ödenir. –––––––––––––––– (1) Anayasa Mahkemesi’nin 3/7/2014 tarihli ve E.: 2013/89, K.: 2014/116 sayl Karar ile, bu maddede yer alan
“…planlama aamas geçmi ve ihale süreci balam olan veya …” ibaresi iptal edilmitir.
5916-11
Yürürlük:
Madde 33 – Bu Kanun yaym tarihinde yürürlüe girer. Yürütme: Madde 34 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
9/8/1983 TARH VE 2872 SAYILI ANA KANUNA LENEMEYEN GEÇC MADDELER
1 - 3/3/1988 tarih ve 3416 sayl Kanunun Geçici Maddesi:
Geçici Madde 1 – Bu Kanunun 6 nc maddesiyle deitirilen 2872 sayl Çevre Kanunu-
nun 18 inci maddesinin (b) bendi gereince Fona ödenmesi gereken mebla, 1986 yl için on lira
üzerinden alnr.
2 – 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun Geçici Maddeleri:
Geçici Madde 1 – Bu Kanun uyarnca ilgili bakanlklarn görüü alnmak suretiyle Ba-
kanlkça çkarlacak yönetmelikler bu Kanunun yürürlüe girmesinden itibaren en geç bir yl;
Hazine Müstearl tarafndan tespit edilecek sigorta genel artlar ile Hazine Müstearlnn
bal bulunduu Bakan tarafndan onaylanacak tarife ve talimatlar bu Kanunun yürürlüe girme-
sinden itibaren en geç bir yl içinde yaymlanr.
Geçici Madde 2 – (ptal birinci fkra: Anayasa Mahkemesi’nin 15/1/2009 tarihli ve
E.:2006/99, K.:2009/9 sayl Karar ile.)
2872 sayl Çevre Kanununun 9 uncu maddesinin (h) bendine aykr tesisler, bu Kanunun
yaym tarihinden itibaren bir yl içerisinde kapatlr.
Geçici Madde 3 – Bu Kanunun yürürlüe girmesinden önce Çevresel Etki Deerlendir-
mesi Yönetmelii hükümlerine tâbi olduu halde, yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerden,
halihazrda yer seçimi uygun olanlar, bu Kanunun yürürlüe girdii tarihten itibaren alt ay içinde,
ilgili yönetmelikler çerçevesinde gerekli yükümlülüklerini yerine getirdiklerini gösterir çevresel
durum deerlendirme raporunu hazrlayarak Bakanla sunar. lgili yönetmeliklerde belirlenen
artlar salayanlar bavuru tarihinden itibaren alt ay içinde karara balanr.
Çevresel durum deerlendirme raporunu alt ay içinde Bakanla sunmayan ya da raporun
Bakanla sunulmasndan itibaren alt ay içerisinde gerekli çevre koruma önlemlerini almayan
faaliyetler Bakanlkça süre verilmeksizin durdurulur.
Yürürlükteki mevzuat uyarnca yer seçimi uygun olmayan faaliyetler için ilgili mevzuat
hükümlerinin uygulanmas esastr.
Geçici Madde 4 – Atksu artma ve evsel nitelikli kat atk bertaraf tesisini kurmam
belediyeler ile, halihazrda faaliyette olup, atksu artma tesisini kurmam organize sanayi bölge-
leri, dier sanayi kurulular ile yerleim birimleri, bu tesislerin kurulmasna ilikin i termin
plânlarn bu Kanunun yürürlüe girdii tarihten itibaren bir yl içinde Bakanla sunmak ve
aada belirtilen sürelerde iletmeye almak zorundadr.
letmeye alma süreleri, i termin plânnn Bakanla sunulmasndan itibaren; belediyeler-
de nüfusu, 100.000’den fazla olanlarda 3 yl, 100.000 ilâ 50.000 arasnda olanlarda 5 yl, 50.000
ilâ 10.000 arasnda olanlarda 7 yl, 10.000 ilâ 2.000 arasnda olanlarda 10 yl, organize sanayi
bölgeleriyle bunlarn dnda kalan endüstri tesislerinde ve atksu üreten her türlü tesiste 2 yldr.
5916-12
Halen inaat devam eden atksu artma ve kat atk bertaraf tesisleri için i termin plân
hazrlanmas art aranmaz. Tesisin iletmeye alnma süresi bu maddede belirlenen iletmeye
alnma sürelerini geçemez.
Belediyeler, organize sanayi bölgeleri, dier sanayi kurulular ile yerleim yerleri bu
hükümden yararlanmak için bu Kanunun yaym tarihinden itibaren üç ay içinde Bakanla ba-
vurmak zorundadr.
Bu Kanunun 8 inci maddesi ile atksu altyap sistemlerinin ve kat atk bertaraf tesisleri
kurma yükümlülüü verilen kurum ve kurulularn, bu yükümlülüklerini, bu maddede belirtilen
süre içinde yerine getirmemeleri halinde; belediyelerde nüfusu 100.000’den fazla olanlara 50.000
Türk Liras (184.386 TL), 100.000 ilâ 50.000 arasnda olanlara 30.000 Türk Liras (110.629 TL),
50.000 ilâ 10.000 arasnda olanlara 20.000 Türk Liras (73.747 TL), 10.000 ilâ 2.000 arasnda
olanlara 10.000 Türk Liras (36.865 TL), organize sanayi bölgelerinde 100.000 Türk Liras
(368.789 TL), bunlarn dnda kalan endüstri tesislerine ve atksu üreten her türlü tesise 60.000
Türk Liras (221.267 TL) idarî para cezas verilir. (1)
Geçici Madde 5 – Bu Kanuna ekli (1) sayl listede gösterilen kadrolar iptal edilerek, 190
sayl Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayl cetvelin Çevre ve Orman Bakanlna ilikin
bölümünden çkartlm, ekli (2) sayl listede gösterilen kadrolar ise ihdas edilerek, 190 sayl
Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayl cetvelin Çevre ve Orman Bakanlna ilikin bö-
lümüne eklenmitir.
Geçici Madde 6 – Bu Kanunda geçen Türk Liras ibaresi karlnda, uygulamada
28/1/2004 tarihli ve 5083 sayl Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakknda Kanun
hükümlerine göre Ülkede tedavülde bulunan para "Yeni Türk Liras" olarak adlandrld sürece
bu ibare kullanlr.
(1) Bu maddedeki idari para cezalarnn 1/1/2020 -31/12/2020 tarihleri arasnda uygulanmas ile ilgili ola-
rak, Çevre ve ehircilik Bakanlnn 31/12/2019 tarihli ve 30995 sayl Resmi Gazete’de yaymlanan
2020/1 sayl 2872 sayl Çevre Kanunu Uyarnca Verilecek dari Para Cezalarna likin Tebliine bak-
nz.
5917
Ürün Cinsi Tutar
Lastik (Binek araç) 2 TL/adet
Lastik (Otobüs, kamyon, kamyonet, yükleyici ve kazc lastikleri ve dierleri ) 4 TL/adet
Lastik ( makinas lastikleri) 10 TL/adet
Dolgu lastikler 5 TL/adet
Akümülatör (Nikel kadmiyumlu olanlar) 50 kr./ kg
Akümülatör (Dierleri) 5 kr./kg
Düme piller çinko-hava ve gümü oksitli 10 TL/kg
Lityum düme piller 10 TL/kg
Lityum silindirik arjl ve primer pil çeitleri (Araç bataryalar hariç) 5 TL/kg
Otomotiv pilleri (Kurun içerenler hariç) 15 TL/kg
Lityum içeren araç bataryalar 15 TL/kg
Dier arjl piller 5 TL/kg
–––––––––––––&nd