FILIPINO VI

Magandang Umaga!!!

“Mahiwaga ang balong iyan,” wika ni Eddie. “Iyan daw ay nagbibigay ng magagandang kapalaran sa mga humihiling.” “Siyanga? Paano ang paghiling? Maaari rin ba kaming humiling?” usisa ni Charito. ” Aba, siyempre naman.” sagot ni Eddie. ”Kumuha kayo ng tigatlong maliliit na bato. Pumikit kayo, ihulog ang maliliit na bato kasabay ng inyong paghiling.Nagsikuha sila ng maliliit na bato. ”Ako ang unang hihiling,” sabi ni Annie. Balong mahiwaga! Balong malalim! Pakinggan mo aking hiling; Sana sa paglaki ko, maging doktorang ubod-galing upang lahat ng may sakit ay gumaling.” Palakpakan ang magkakaibigan. “Ako naman ang hihiling,” sabi ni Edward. Balong mahiwaga! Balong malalim! Pakinggan din sana ang aking hiling; Sana magkaroon din ako ng ganitong looban. Malawak, luntian, at sagana sa halaman.” Natanaw ni Eddie ang lola niya. Dala na ang kanilang tanghalian. Matagal pang mangyari ang mga hiling ninyo. Ako naman ang inyong pakinggan,sabi ni Eddie. Balong malalim, tubig na malinaw! Ang aking hiling ay iyong pakinggan; Sana kami’y pakalooban ng mainit-init at masarap na masarap na pananghalian.” At narinig nila si lola. “O, mga bata, halina kayo,” anyaya ni lola sa mga bata. “Nakita na ninyo. Ibinigay agad ang hiling ko,” natatawag sabi ni Eddie. Masayang nagsalu – salo ang lahat sa payak ngunit masarap na pagkain.

Pansinin ang mga salitang ginamit sa usapan. Paano binuo ang mga salita?

sagana mahiwaga payak malalim mainit-init hugis-puso ubod-galing masarap na masarap

Ang mga salitang ito ay naglalarawan din. Basahin ang mga parirala na ginamit ang mga salitang naglalarawan sagana sa halaman payak na pagkain mainit–init na pagkain masarap na masarap na pagkain mahiwagang balon malalim na balon hugis-pusong balon ubod–galing na doktor

Ano ang napansin mo sa pagkakabuo ng mga salita? Narito ang iba pang halimbawa.

Ang mga salita sa hanay A ay nabibilang sa mga pang-uring

payak. Ito ay binubuo lamang ng salitang-ugat.

A B C D

hinoglikasberdebihirasariwa

makataoluntianmahirappalatawakaysaya

manipis-nipismaliit-liittuwang-tuwaputol-putoltambak-tambak

hubog-kandilalakad-pagongngiting-asoboses-ipisbatang-lansangan

Ang mga salita sa hanay B ay maylapi. Binubuo ang mga ito ng

salitang-ugat at panlapi.Halimbawa:

maka + tao lunti + an

Ano ang napansin mo sa pagkakabuo ng mga salita? Narito ang iba pang halimbawa.

Ang mga salita sa hanay C binubuo sa pamamagitan ng pag-uulit

ng salitang-ugat o buong salita. Ang mga ito ay pang-uring

inuulit.Halimbawa: malayu-layo ang buti-buti

A B C D

hinoglikasberdebihirasariwa

makataoluntianmahirappalatawakaysaya

manipis-nipismaliit-liittuwang-tuwaputol-putoltambak-tambak

hubog-kandilalakad-pagongngiting-asoboses-ipisbatang-lansangan

Ang mga salita sa hanay ay binubuo ng pinagsamang dalawang

salita. Ang mga ito ay pang-uring tambalan.Halimbawa: halik–Hudasdilang-anghel

patay-gutombuong-puso

Ang mga pang-uring panlarawan ay may apat na kayarian o pagbubuo. Ang mga ito ay:

1. Payak- binubuo ng salitang – ugat2. Maylapi-nilalagyan ng panlapi ang

salitang -ugat3. Inuulit-inuulit ang salitang – ugat o

buong salita 4. Tambalan – binubuo ng dalawang salita

Tandaan

Gawin:

Tingnan ang sumusunod na mga salitang naglalarawan. Sabihin kung ano ang kayarian ng mga ito. Pagkatapos ay gamitin sa pangungusap ang mga salita.

Halimbawa malawak – maylapi

Si Gng. Fuentabella ay may malawak na hardin. 1.mayaman2.payapa3.masarap- sarap4.luntian5.sagana6.kawali – wili7.sirang – plaka8.hinog9.sariwang – sariwa10.napakarami

B. Basahin ang talata. Itala ang mga pang – uri ayon sa kayarian. Nangunguna ang Palawan sa mga lalawigan sa bansa sa pagkakaroon ng pinakamalaking hayop sa Pilipinas. Sa Palawan matatagpuan ang ibong tabon. Napakalaki ng itlog nito na mahuhukay sa mga dalampasigan. Higit na malaki ito sa itlog ng manok at pato. Dito rin makikita ang mga hayop na walang katulad gaya ng pilandok, tapiloc, at tandikan.

C. Bumuo ng mga pang – uring maylapi o inuulit mula sa mga salitang – ugat.1. laki2. puno3. isa4. itim5. payat

6. sobra7. linis8. bilog9. lungkot10. iba

A. Isulat sa sagutang papel ang kayarian ng pang-uring nakasaungguhit sa pangungusap.

______________ 1. Masisipag ang kabataan sa kabilang ngayon .

______________ 2. Madami-dami din ang dumalo sa aking kaarawan.

______________ 3. Sagana sa pagkain ang mga bukirin .______________ 4. Nagkalat ang mga batang-lansangan

sa kalye ngayon.______________ 5. Payapang pamumuhay ang nais ko.______________ 6. Usad-pagong ang sasakyan dahil sa

masikip na daloy ng trapiko.______________ 7. Isang masarap na tanghalian ang

iniluto ni Nanay. ______________ 8. Tuwang – tuwa ang mga bata. ______________ 9. Busog silang lahat.______________ 10. Masaya silang lahat.

Paunlarin:

Maylapi

Inuulit

PayakTambalan

PayakTambalan

Maylapi

InuulitPayakMaylapi

B. Gamitin sa pangungusap ang sumusunod na mga pang uri :

C. Isalaysay ang isang pangyayari o naging karanasan mo na may kaugnayan sa sumusunod. Gamitin ang mga pang – uri

1.malusog 2.malaki-laki3.tulog manok4.sari-sari5.buong puso

6.buong-buo7.puti8.sagana9.sama-sama10.napakarami

1.pagkaligaw sa isang lugar2.pagsakay sa eroplano o tren3.pagkawala ng bag o gamit4.pagkakita sa isang aksidente sa daan5.pagkapahiya sa isang handaan

Takdang-Aralin

Sumulat ng 5 pang-uring magkasingkahulugan at 5 pang-uring magkasalungat

Salamat po!!!