ពរងងរពះពទធ សនពរងងរពះពទធ សន

េនរបេទសកមពជេនរបេទសកមពជ

េ យ

រពះេតជរពះគណបណឌ ត ហក វណណ

ព.ស.២៥៥២ គ.ស.២០០៨

www.hoksavann.org  

មតកអតថបទ

១. េគលបណង ១ ២. ជហរែខមរេនបរេទស ចេពះរពះពទធសសន ៥ ៣. សកមមភពរបសអងគករមនសសធមខលះ កពង

បផល ញវបបធមែខមរ ១០ ៤. អេណយរបសសសនរគសតជអវធសមល ប

ពទធសសនែខមរ ២១ ៥. ជយែខមរឲយរសតមផលវកយ បែនតសមល បវបបធមែខមរ

តមផលវចតត ២៨ ៦. អនកផសយរគសតសសនែខមរថ រពះេយសជ

រពះសអរយេមរត ៣០ ៧. រពះពតគរពះពទធកនងរពះពទធសសន ៣៥ ៨. េបទទលអេណយមនចលសសនរគសត

េតទទលបបឬេទ? ៤៧ ៩. របេទសកមពជមនករសមល បគន របលននក

េតបណត លមកពេហតអវ? ៤៨ ១០. ភពខសគន ៃនករេរបៀនរបេដឲយេធវលអ

រវងរពះពទធសសននងសសនដៃទ ៥០ ១១. កតពវកចចរបសរពះសងឃចេពះពទធបរសទែខមរ ៥៤ ១២. ផលរបេយជនៃនករអភវឌឍនរពះពទធសសន

េនតមជយែដនែខមរ ៥៧ ១៣. នទរបសរកសងធមមករនងកចចករសសន ៥៩

១៤. រពះពទធសសនចះេខសយ នឲយរបេទសកមពជមនវបតតេទអនគត ៦៣

១៥. អជញ ធរែខមរគបបពរងងពទធសសន ៦៥ ១៦. តៃមលរបសរពះពទធសសន ៦៧ ១៧. េសចកតអពវនវ ៧០

1

១- េគលបណង

េសៀវេភែដលេលកអនកកពងអនេនះ េកតេឡងេដយមនបណងរកសករពររពះពទធសសន ែដលជរពលងនងអតតសញញ ណែខមរឲយបនរងម។ េដយឆលងកតសរងគ មជេរចនទសវតសរ របេទសកមពជមនភពរករក នងទនេខសយរគបវសយ។ លទធផលសរងគ មបនបនសលទកនវេកមងករព រសតេមមយ មនសសពករជេរចន។ ទដឋភពែដលគរឲយរនធតេនះ បនទញអរមមណអងគករមនសសធមននកនងេលកបេញច ញនវសបបរសធមជយសេរងគ ះពលរដឋែខមរ េដមបជយសរមលទកខលបកទងេនះ។ េយងសមែថលងអណរគណដរជលេរជចេពះសងគហធមរបសអងគករមនសសធមទងេនះ។ ផទយពេនះ គរឲយសត យចេពះអងគករមនសសធមខលះបនរបរពតតផទយពេគលបណងដចេពលមកេហយគអងគកររគសតសសនបនជយសេរងគ ះរេបៀបជនយបេញឆ តែខមរឲយេជឿសសនរគសតេទវញ។ អេណយទងេនះ ពែមនជអេណយមនសសធមេទ ែតជវតថមនពលពល សមល បពទធសសនែខមរេទវញ។ រពះពទធសសនជមតកដៃថលថល ែដលមនតៃមលពអចកតៃថលបនែដលដនតែខមរបនរបគលឲយកនេចជននេរកយ។ ដេចនះ កនេចែខមរគបបនគន រកសករពរមតកេនះ េដយមនលះបងរពលង

2

វញញ ណរបសខលនេទេជឿសសនរគសត េដយរគនែតបន ទទលអេណយបនតចបនតចែដលជនយបេញជ តេនះេឡយ ។សសនរគសតមនរតមែតបែបកែខមរែផនកសសនបេណណ ះេទ គេគបែបកសងគមែខមរទងមល េបែខមរណចលសសនរគសត េគមនឲយរបអនអនកកនរពះពទធសសន ែរកងែខមរេនះរតឡបច លកនរពះពទធសសនវញ។ េគមនឲយដង គណមតបត ែដលជវបបធមដមនតៃមលរបសែខមរ ែបរជឲយដងគណែតរពះជមច សរបសេគ េនះជករបែបករចនសងគមរគសរែខមរ េធវឲយែខមរបកែបកសមគគគន ។ ពមនមកែខមរសមគគគន េដយសរឥទធពលរពះពទធសសន ែខមរមនឯកភពខងពទធសសនលអណស។ ឥឡវេនះមនសសនដៃទ ជពេសសរគសតសសនមកញះញងបែបកបបក ែខមរឲយែខមរែបកបកសមគគគន ។

កលលបចៃនសសនរគសត ែដលេគយកមកេរបមនេរចនយង េដមបអសទញយវជនែខមរឲយេជឿសសនរគសតេដយវធបេរងៀនភសអងេគលស េហយេឆលៀតបេរងៀនសសនរគសតផង េដយយកអេណយេទែចក េឆលៀតេឃសនសសនរគសតផង។ េគផសយេទេលកនេកមងែខមរជអនតជន ែដលជវយមនទនេចះពចរណរកករពត េដយេរបមេធយបយលងេលមបេញជ ត នងែចកនចណសកររគបជេដមេធវជនយ។ ជនកលេគយករថយនតមកដកកនេកមងឲយ

3

េដរេលងកសនត នងឲយសបបយជមយសលបៈេផសងកនងផលវ កមគណ។ េគទញទកចតតសសសនសសតខលះ េដយផតលថវ កឲយេរៀនសរត លះចបេគតរមវឲយបេរ សសនរគសត។ឧទហរណ េគឲយជនជតភគតចេនេខតតរតនគរ ចនន ១៦នកមកេរៀនេនភនេពញ េពលេរៀនចបឲយេធវជសនលដកន សសនរគសត កនងករទកទញជនជតភគតចេនេខតតរតនគរឲយចលកនសសនរគសត។ មនែតបេណណ ះ ភញ កងរសសនរគសតបនបញជ ះបញជ លរពះសងឃរពះពទធសសេន វតតមយនទរកងភនេពញថ េបរពះអងគសកេទជយេឃសនឲយសសនរគសត ពកេគនងផតលរបកែខឲយលមមចញច មជវត បន ែតរពះសងឃេនះមនឧតតមគតខពសចេពះរពះពទធសសនមនរពមេធវតមករបញច ះបញជ លេនះេឡយ ។ល។

សមយអណនគមនយមបរង ជនជតែខមរមនចលកនសសនរគសតេឡយ េទះបបរងខេឃសនយងខល ងកល យងណកេដយ។ មនចលខលះែតតចតចេរចនជជនជតេវៀតណម។ សមយែខមររកហម េគបនបបតរពះពទធសសនេនរបេទសកមពជដលឫសគល បែនតែខមររកហមមនអចបបតរពលងវញញ ណ នងមេនសេញជ តនរបសពទធសសនកជនែខមរេទេលរពះពទធសសនបនេឡយ។ កដចគន នងសមយសេមតចបបជនបលទពរ បនចណយថវករបរយលនដលល មកផសយរគសតសសនេន

4

កនងរបេទសអសភគអេគនយ បែនតេគមនបនទទលេជគជយេនរបេទសកមពជេឡយ។

េដយចលនេកតេឡងដេចនះ េទបេពលេនះ ពទធសសនកជនែខមរមនកររបងរបយតនជនចច េរពះចលនសស

នរគសតេនះ េបេធវសរបែហសនងមនេរគះថន កដលពទធសសនែខមរ។ េរគះថន កមយេទៀត គ របពនធចបបែខមរ េនែតទនេខសយ នងមនបនអបរយវជនែខមរជននេរកយបែនថមេទៀតអពតៃមលរពះពទធសសនឲយយលដងកនែតចបសេឡង។ ភពទនេខសយទងេនះរមទងពលរដឋែខមរសពវៃថងេនះមនភពរករក នងទនេខសយខងែផនកបញញ សម រតេដយសរែតសរងគ មជេរចនទសវតសរ ភន កងរសសនរគសតបនេឆលៀតឱកសមកផសយសមល បវបបធមពទធសសនែខមរ កដចជពកេនះេរចនផសយេនកនងរបេទសមនវបតតនងទនេខសយ ខងេសដឋកចច ដចជរបេទសមយចននេនទវបអរហវកនងទវបអស េដយសសនេនះមនអចផសយេនកនងរបេទសែដលេជឿនេលឿនដចជរបេទសេនអរ បបនេឡយ។ េនះជគនតមនលអេទេលរបេទសតចតចទនេខសយ គមននងេកៀបសងកតខងផលវនេយបយ េគែតងបញជ លផលវសសន មកជមន។ កនងទពរៃនេសៀវេភេនះ េយងនងេធវករវភគ អពតៃមលៃនរពះពទធសសននងចេមលយតបេទសសនេនះែដលនយយបះពលមកេលរពះពទធសសន។

5

២- ជហរែខមរេនបរេទសចេពះរពះពទធសសន

ពលរដឋែខមរេនបរេទស ដចជសហរដឋអេមរក កណដ បរង នងអរសត លជេដមេនែតេគរពរពះពទធសសនដែដលដចជពលរដឋែខមរេនរបេទសកមពជជមតភមរបសខលនែដរ។ េគបេងកតវតតអរមជទេគរពបជរគបរបេទសែដលពកេគសន កេន។ េគែតងនគន េទវតតេពលមនបណយទនកនងរពះពទធសសន ដចជបណយចលឆន ែខមរបណយភជបណឌ នងបណយកឋនជេដម។ មនែតបេណណ ះ មន វតតខលះបនបេងកតកមមវធអបរសលធមរពះពទធសសននងកមមវធបេរងៀនអកសរែខមរេទៀតផង។ មនែខមរចលកនរគសតសសនខលះ េដយសរេគឲយបណយសកតនងរបកែខ ែតមនចននតចតចណស។ កនងចេណមតចតចេនះ មនែខមរខលះរតឡបមកចលកនរពះពទធសសនវញ េដយមនេពញចតតេពលែដលេគកតរបកែខរបសខលនឲយឧបតថមភរពះវហររគសត សសនេរៀងរលែខ។ បរេទសែដលធនែខមរេទ ខលះបងខែខមរឲយេជឿរគសតសសន បែនតមនខលះ មនបងខេទេរសចែតែខមរខលនឯងសេរមចចតត។ ចេពះេរឿងេនះ េយងសមេលកយកេរឿងអតតកលអសសេណ ចមយេនជររបេទសៃថ។ បរសមន កបនទទលបរពបរសមន កេហយេពលថ សមអរគណរពះជមច ស បរសអនកឲយបរេនះេពលតបភល មថ ឲយបរ

6

មកអញវញ ពែមនបររបសរពះេទ គបររបសអញ។ មនេរឿងមយេទៀត មនបរសមន កបនែរកទកដកេពញពងរសតមន កេឃញបតែរកទកេពញពង កេពលេទកនបតថសមអរគណរពះជមច ស បតមនកហងកទញដងែរកេដញវយរបពនធជមយនងករែរសកគរមថ ឯងខែរកឲយេកងសឡកវមនអរគណ ែបរជេទអរគណរពះឯណេទវញ។េរឿងេនះេកតេឡងេនជរេខអដងរបេទសៃថេពលែដលប -

រសនងរសតែខមរេនះេទេរៀនភសអងេគលស ជសដថតមអចរយរគសត។ បរសែដលសបរនងរសតែដលអរគណរពះេពលែដលបតែរកទកេពញពង លះមកដលបរេទសេនែតកនរពះពទធសសនដែដល គេគេធវជចលសសនរគសតេដមបបនេរៀនភសអងេគលសបេណណ ះ។ េរឿងេនះ បនេផអល េគអសមយជរេខអដង េដយរបពនធែរសកខល ងៗថសមជយខញផង បតេដញវយខញ បតែរសករបបអនកជរថ សមកជយ ខញវយមេនះឲយដងៃដមតង ឲយវេហរពះវមកជយ។ ចែណក អនកសបរេគកខនជកេរពះេគយកវញ េដយមនអរគណេគជអនកឲយ។ រតងេនះ េយងនកេឃញឧតតមគតែខមរកនងរពះពទធសសនថ េធវបណយបនបណយេធវបបបនបប រតងពកយថ រពះជមច សទទលបបមនចលខរកបលែខមរេឡយបនេសចកតថ ែខមរមនេជឿសសនរគសតេឡយ។

ពទធសសនកជនែខមររមជមយរពះសងឃេនសហរដឋ

7

អេមរកជវបនវហររគសតសសនជេរចនកែនលងយកមកែកេធវជវតតរពះពទធសសន។ វហររគសតសសនបនលកវហរបសខលនេដយអសបរសទគរទនងជយឧបតថមភ េរពះ ពអចទបទលនងករចណយ ដចជចណយេទេលេភលងអគគសនជេដម។ ចែណកវតតរពះពទធសសនមនែដលមនលកឈបេធវវតតេឡយ េបមនវតតខលះលកកេដមបផល សទកែនលងតចចេងអៀតេទរកទធទលយ។ ករលកវហរៃនសសនរគសតេនះ បញជ កថ សសនរគសតបនរតវធល កចះគចះេខយយបរសទគរទ។ ពេដមេសទរែតរគបសលេរៀនសទធែតេនេរកមកររតតរតរបសរគសតសសន ឥឡវេនះេនេរកមកររតតរតរបសរដឋ។ មយេទៀត ពេដមៃថងអទតយហងលកទនញទងអសរតវបទទវ រមនលកដរេទ េដមបទកេពលឲយេទវហរថវ យបងគរពះ បែនតឥឡវេនះ ៃថងអ ទតយកេបកទវ រលករសបតមករទមទររបសអជវករ។ សពវៃថងេនះយវជនជននេរកយៃនរបេទសេនអរ បនងអេមរកមនសវរវរវលអពសសនរគសតេឡយ េរពះពកេគេជឿតមលកខណៈវទយសរសតមនេហតផលែដលអចពេសធេឃញករពតបន ចែណកសសនរគសតពអចបញជ កបន តមលកខណៈវទយសរសតេឡយ។ សភពករណេកតេឡងែបបេនះ កេគមនមនសទធបងខេឡយ េរពះជរបេទសេគរពសទធមនសស។

8

សពវៃថងេនះ រពះពទធសសនមនឥទធពលខល ងណសេទេលរបេទសេនអរ បនងេនអេមរក មនជនជតៃនរបេទសទងេនះចលកនរពះពទធសសនេរចនណស េហយអនកែដលចលេនះភគេរចនជអនកេចះដងដចជសរសតចរយ េមធវជេដម។ មននងសេរមចចតតចល ពកេគបនេទ សកសរពះពទធសសនេនរបេទសរសលងក េនភម េនៃថនងេនឥណឌ េហយបនរសវរជវេមលេសៀវេភរពះពទធសសនជេរចនកបល កយលយងចបសថ រពះពទធសសនមនពកយេរបៀរបេដដរជលេរជណស មនេហតផលតមលកខណៈវទយសរសត េហយជញណទសសនវជជ អចរេដះទកខបន។ មនរតមែតេរៀនខងរទសតេទ ពកេគចលចតតអនវតតែផនកវបសសនករអបរចតតេដមបឲយេឃញករ ពតជខលមសររបសរពះពទធសសន េដមបឲយដលេគលេដគរពះនពវ នជកររលតទកខ។ អងគករសហរបជជតកយលតៃមលរពះពទធសសនែដលមនពកយេរបៀនរបេដដមនខលមសរ គធមអហងស ករមនេបៀតេបៀនែដលជមលដឋ នៃនសខសនតភពរបសមនសសកនងេលក េហយបនអនមតឲយេធវបណយពសខបជរបសរពះពទធសសនេនទសន កអងគករសហរបជជតតងពៃថង១០ធន១៩៩៩។

ដចបនេពលមកេហយ សសនរគសតកពងែតធល កចះេនរបេទសរបសេគ េហយរពះពទធសសនកពងែតលត

9

លសេនរបេទសទងេនះ។ ដចេនះ ជនជតែខមរជពេសសយវជនែខមរមនគបបចបអរមមណអពសសនរគសតេនះេឡយ រតវែតនគន រកសករពររពះពទធសសនេនះឲយរងមែថមេទៀត កចញករេបកបេញឆ តរបសសសនេនះ េរពះគម នពកយេរបៀនរបេដណមនសចចធមដចរពះពទធសសនេឡយ។

10

៣- សកមមភពរបសអងគករមនសសធមខលះកពងបផល ញវបបធមែខមរ

េយងសេងកតេឃញថ េនេពលែដលរបេទសកមពជឆលងពវបតតមយេទវបតតមយ គសរងគ មបងហរឈម ករសមល ប រងគ ល កររេលភឈល នពនពបរេទស កររេលភសទធរបជពលរដឋជេដម បនបនសលទកនវកមរករព មនសសពករ រសតេមមយ ភពអវជជ មនេចះអកសរ នងភពរករក។េឆលៀតឱកសេនះ មនអងគករមនសសធមបរេទសននមកជយសេរងគ ះរបជពលរដឋែខមរ ែដលមនទកខទងេនះ។ អងគករមនសសធមទងេនះ មនពររបេភទមនគនតេផសងគនគអងគករមនសសធមមយរបេភទ មនគនតបេពញនទរបសខលនរសបតមេឈម ះខងេល គមនករណធមអណតអសររបជពលរដឋែខមរ ែដលមនទកខបនចលេទជយេដយផតលអេណយមនសសធមពតរបកដទងខងសមភ រៈទងខងបញញ សម រតេដយមនេធវឲយបះពលដលវបបធមរបសជនជតែខមរេឡយ។ ផទយេទវញ អងគករមនសសធមមយរប េភទេទៀត មនសកមមភពផទយពេនះ គេធវចលនខសពនទរបសខលន េដយយកអេណយខលះេទែចករបជពលរដឋែខមររគនែតជរបងបទមខ ឬជនយសរបទកទញទកចតតរបជពលរដឋឲយលះបងសសនេដមរបសខលនគរពះពទធសស នេហយចលកនសសនដៃទេទៀត។ រកមសសនជ

11

េរចនែដលកពងេធវចលនេនរបេទសកមពជេនះ េគកតសគលេឃញថ សសនរគសតមនចលនខល ងជងេគ េរពះរកមសសនេនះមនមេធយបយេរចនជងសសនដៃទេទៀត។ លបចែដលសសនេនះយកេទេរប គេគយកអេណយេទែចក េហយរបបរបជពលរដឋែខមរថេនះជអេណយរបសរពះជមច ស ចរលះបងរពះពទធសសនេហយកនរគសតសសនវញ បងបអននងបនអេណយជបនតេទ េទៀត។ កែនលងខលះេគជយពយបលជមងរបជពលរដឋែខមរេហយេពលថ រពះេយសនងជយឲយជ ចរនកដលរពះជមច សែតេបែបរជមនជសល បេទវញ េគជយយកសពេទបជេហយរបបរគសរសពថ រគសរអនកឯងសល បេទបនេឡងសថ នសគ សថតេនជមយរពះេហយ។ ពកយេនះផទយពពកយេរបៀនរបេដរបសរពះពទធគ រពះអងគមនរពះពទធដកថ េសចកតសខទកខចេរ នវនសបនសគនរកនញវ នេកតេឡងអពអេពរបសខលន (ធមមសស េកមហ) ពែមនរពះជមច សឯណេទ។ មេធយបយទកទញយវជននងយវនរែខមរឲយបេភលចវបបធមនងទេនៀមទលបេដមរបសខលនែដលមនរពះពទធ សសនជមលដឋ ន មនមនឲយដងគណមតបតឲយដង គណែតរពះជមច ស គរពះេយហវ ែដលមនរពះេយសជេបសកជន េរពះរពះអងគបេងកតអវទងអស។ ដេចនះសសនរគសតកពងែតពយយមសមល បរពលងែខមរេហយ។ មតទេទ

12

ែដលកពងែតតមដនេដយយកចតតទកដកេនះ គរតងសសនរគសតកពងែតបេពញសកមមភពេដយឥតេអៀនខម សេដយពេកតញេញតនងចបបអនតរជត គករេរបលបចលងេលមកមរែខមរេនតចែដលជវយពទនេចះពចរណពអចទទលខសរតវតមផលវចបបឲយលះបងសសនដនតរបសេគឲយេជឿសសនខលន។ ទេងវេនះជកររេលភចបបអនតរជតសតអពសទធមនសស។ រកមផសយសសនរគសតគបបគតថ េបមនអនកផសយសសនដៃទមកលងេលមអសទញកនេចរបសខលនែដលកនសសនរគសតឲយេទកនសសនដៃទវញ កខលនមនអនញញ តឲយេគេធវដេចនះ េហយ នងេធវវធទបទលដចគន ែដរ េរពះរបជជតនមយៗែតងែតរកសករពរសសនរបសខលនេរៀងៗខលន មនចងឲយសសន របសខលនបតបងដចគន ។ រកមអនកផសយសសនរគសតែតងេឃសនថ ខលនជអនកផសយដណងលអជយមនសសវេងវង ែដលមនេជឿរពះ។ ខលនថសសនខលនលអ េគកថសសន េគលអែដរ។ ដេចនះ ទកសសនែដលខលនថលអេនះសរបខលន ឯងេទចះ ករេលភសទធខងជេនឿ េដយវធលងេលមទក ចតតែបបេនះ។ ទកទងនងករផសយរគសតសសនេនះមនមេធយបយមយែដលអនកផសយរគសតសសនយកេទេរបគេនជនបទមយៃនរបេទសៃថ ែដលសមបណេដយអនកេជឿអបយជេនឿ គជេនឿមនសមេហតផល អនកផសយរគសតសស

13

នបនដងដេចនះ កេរបលបចឲយមនសសមន កេធវពតជឈេហយឲយមនសសមន កេទៀតេធវជចលរប ឲយនយយថអនកែដលឈេនះមកពពេជឿរពះេយស េហយេគឲយគន េគមន កេទនយយថឥឡវេនះអនកឈេនះសខចតតេជឿរពះេយសេហយ សមឲយជេទ។ រេពចេនះ គន េគែដលេធវពតជឈេនះ េរកកេឡងសែដងអករៈថខលនជេហយ។ លបចេបកបញជ តេនះ បនេធវឲយអនករសកៃថេនជនបទេនះែដលពដងករពត កចលកនសសនរគសតមយភគធ។ េរឿងដចគន េនះែដរ េនសត តអឡពកទរកងភនេពញៃនរបេទសកមពជអចរយរបេដរគសតសសននយយេឃសនថ រពះេយសជយមនសសខវ កឲយភល មនសសគឲយេចះនយយបន មនសសថលងឲយសត បបនជេដម។ នយយមនបនបនម នមតផងកហងរបជពលរដឋែខមរអនកសត បបនេកតេឡង េដយសេងកតេឃញករពពត កេធវសកមមភពអេពហងសដតពកយេសល កែដលបទជវញសត ត េលកអចរយរគសតរតេគចខលនេសទរែត មនទន។ តមពត រពះពទធសសនមនរតវេរបអេពហងសេទ បែនតទនងជរបជពលរដឋែខមរមនកហងដលកទបពបនេរពះខលះបនលកេគលករកបលករបសរបរេផសងៗ ខលះខចរបកេគ េដយខលនជអនករករក បនរបកសរបចណយកនង ករេធវដេណ រពរសកែរសចករមករកងភនេពញ េដមបសត ប អចរយរគសតែរកងខលនបនជេរគបនជពពករ ែតពបន

14

សេរចដចបណង ឯរបកដអស កេកតករេកត រកហយេនះេឡង ណមយេកត រកហយនងអជញ ធរែខមរពករលយឲយចបបឲយអចរយរគសតេនះនយយេបករបសរបជពលរដឋរបសខលន េធវឲយរបជពលរដឋែដលរករករសបេហយេនះខតបងរទពយសមបតតែថមេទៀត។ ភសតតងកនងេពលេនះ មយេទៀត គមនបរសមន កែដលមនែភនកភល បែនតេគជលឲយែកលងេធវជខវ ក េដមបឲយអចរយរគសតេធវជេវជជបណឌ តេមលែភនកែដលជឲយជដែដល។ របជពលរដឋែខមរបនដងករពតអពករេបករបសេនះេហយ េទបេកតកររបឆងេនះេឡង។េនសមយអណនគមបរងជតមយសតវតសរ បរងបនខពនយលអសទញរបជពលរដឋែខមរឲយចលកនសសនរគសត បែនតលទធផលជអវជជមន គរបជពលរដឋពចលកនសសនរគសតេឡយ េបមនកមនចននតចបផត។ េបសកជនសសនរគសតបញច ះបញជ លបនែតជនជតខលះែដលសថត េនរបេទសរករកនងរបេទសែដលមនវបតតនេយបយេនទវបអស អរហវក នងអេមរកឡទន តមរយៈករផតលអេណយមនចណង។ េបសកជនសសនរគសតជជតែខមរែដលេចញពបរេទសេទខេឃសនអតេកអងកអ ងថ ព១០េទ២០ឆន នងេធវឲយរបេទសែខមរេទជរបេទសកនរគសតសសនទងអស។ ពកវេងវងបងទងេនះ មនរតមែតេលកដេមកងសសនរបសខលន េហយបញច ះបញច លឲយពទធសស

15

នកជនែខមរចលកនរគសតសសនបេណណ ះេទ ែថមទងេពលរបមថតះេដៀលរពះពទធសសននងរពះសងឃជទេគរពរបសពទធសសនកជនែខមរែថមេទៀតផង។ ដចជមនកែនលងខលះេគបងខឲយជនជតែខមរែដលេជឿរគសតសសនឲយជនរពះពទធរបេទបេគេជឿថ េជឿរគសតសសនពតែមន។

តមពកយេរបៀនរបេដរបសរពះពទធ ករជយសេរងគ ះមនសសសតវរតវេធវេឡងរបកបេដយេមតត ធម េដយទកចតតបរសទធ ពមនលកខខណឌ គមនចងបនរបេយជនអវពអនកែដលខលនជយេនះវញេឡយ។ េបករជយេនះេរពះែតចង ទញយកផលរបេយជនអវមយមកវញេនះ ពេឈម ះថជយរបកបេដយករណធមកនងនមសងគហធមតមឧតតមគតរពះពទធសសនេឡយ។ យងណមញ រកមផសយសសនរគសត គរែតេធវខលនឲយៃថលថនរជជនមនអរយធមខពសកនងនម សសនរគសត មនគរេរបមេធយបយេបករបសរបជពលរដឋែខមរ ែដលេនទនេខសយេដយរបជញ សម រតែបបេនះេឡយ។ សមពចរណេរគឿងឧបមមយថ អនកសទចរតេបះសនទចេទកនងទក េពលរតសនយរតជបេងៀងសនទច េគក វតសនទចេឡងសមល បរតយកមកេធវមហប។ េតអនកសទចរត ែដលដកនយរតងេងៀងសនទចឲយរតវសេនះ េតអនកេនះមនធមសបបរសេធវទនដលរត ឬជករបេញឆ តរតឲយរតវសជបេងៀងសនទច េហយវតេឡងសមល បរតយករតមកេធវ

16

មហបេទ។ ជករពតណស រកមផសយសសនរគសតែដលែចកអេណយដលែខមរ េហយបងខឲយេគេជឿសសនខលនមនលកខណៈដចគន នងអនកសទចរតេនះែដរ។ ដេចនះ េគអចទញផលវបកមកថ អនកផសយសសនរគសតកពងែតេធវសកមមភពសមល បវបបធមែដលជរពលងរបសែខមរ គរពះពទធសសនយងពតរបកដណស។ រកមផសយសសនរគសតរតវែតបញឈបសកមមភពរេលភសទធមនសសែបបេនះ េហយែបរមកបេពញសកមមភពមនសសធមឲយរតមរតវ ដចអងគករមនសសធមននេនរបេទសកមពជ។ េបអណតអសររបជពលរដឋែខមរ សមទកឲយកនេចែខមររកសជេនឿេដមរបសពកេគ គរពះ ពទធសសនែដលសពវៃថងេនះមន៩៥%។ គរយកតរមបតមតរភពយនតហលលវត គនងអនជលណ ជលែដលបនសកនករពែខមរមន កមកចញច ម។ កនរបសេនះមនអយ៧ឆន េនឆន ២០០៨េនះ។ នងឲយកនរបសេនះរកសវបបធមេដមគរពះពទធសសនេដយបនជវរពះពទធរបមយអងគពកមពជឲយកនចញច មេនះថវ យបងគរលេពល។ ចេពះពទធសសនកជនែខមរេនបរេទសែដលបេងកតវតតអរមរគបទកែនលងេនះគម នបណងផសយសសនរបសខលនេទជនបរេទសេឡយគរគនែតរកសវបបធមទេនៀមទមល បរពះពទធសសនរបសខលន ែដលធល បរបតបតតមកឲយគងវងបេណណ ះ បែនតេបមនេគចងដង មនចតតរករយពនយលេគ េហយគម នបណងទក

17

ទញឲយេគេជឿេឡយ។ រពះពទធខលនរពះអងគបនេពលថតថគតេទសនពនយលធមដលអនករលគន បែនតមននងេជឿតថគត ចរអនកពចរណឲយយលេដយខលនឯងជមនសន។ដេចនះ រពះពទធសសនជសសនពបងខេគឲយេជឿេឡយ ែតជសសនទកសទធឲយេគសេរចចតតេជឿឬពេជឿេដយខលនេគ។

ចេពះរជរដឋ ភបលែខមរបចចបបនន ករេបកសទធខងជេនឿជកររតមរតវេហយតមចបបអនតរជតចេពះរបជពលរដឋែខមរែដលរសេនរបេទសកមពជជមតភមរបសខលន បែនតេបមនជនបរេទសមកផសយសសនេគេនរបេទសកមពជ រតវសថតេនេរកមចបបមយេទៀតសរបរបេទសែខមរែដលជរបេទសទករពះពទធសសនជសសនរបសរដឋែដលរដឋ ភបលរតវឧបតថមភ នងរកសករពរជេនឿរបសរបជពលរដឋែខមរ។ ហសពនទរបសខលន មនអងគករមនសសធមខលះ េពលសចបប របបអជញ ធរែខមរថ ខលនមកជយរបជពលរដឋែខមរកនងនមមនសសធម បែនតេនះរគនែតជផល កខងេរក ភពពតខងកនង គករផសយសសនរគសត រហតទកទញយវវយែខមរែដលជវយេនទនេខសយខងរបជញ សម រត ឲយេបះបងរពះពទធសសន េហយកនរគសតសសនវញែថមទងរះគនរពះសងឃរពះពទធសសនែដលជសថ បនដធរបសរបេទសកមពជ នងមនឲយដងគណមតបតែដលជ

18

មលដឋ នវបបធមែខមរផង។ េនះជភរកចចរបសរជរដឋ ភបលែខមរែដលទទលខសរតវចេពះវសនជតែដលមននទករពររពះពទធសសនជសសនរបសរដឋ ែដលជបវចនរបសជតមនែចងកនងធមមនញញែខមរបចចបបនន រតវចតវធន ករែបបណចេពះអងគករមនសសធមខលះែដលេធវករហសរពែដនរបសខលន រេលភចបបែខមរែបបេនះ។ េគសេងកតេឃញករយលយរគសតសសនមនេសទរែតរគបកែនលងេនពសេពញរបេទសកមពជ រហតចងកតមតញកជនបទកមនែដរ េនះេដយសរអេពពករលយរបសអជញ ធរែខមរចងបនដលល រផទ លខលន នងចងចេណញខងផលវនេយបយ េដយពគតពគនតជតនយមរបសខលន នងពគតពេរគះថន កេទអនគតែដលអចេកតសរងគ មសសន។ បែនតសម រតដខពងខពសរបសរបជពលរដឋែខមរចេពះរពះពទធសសនែដលជរពលងរបសខលនមនភពរងមពរេងគ ះរេងគេឡយ គពរពមលកឧតតមគតឲយអនកណទងអស។ បនេសចកតថ េគឲយអេណយទទលយក បែនតេរឿងមនេជឿគជសទធរបសខលនជរបជពលរដឋែខមរឯករជយ ចេពះអេណយែដលមនបងកបពកយេឃសនេនកនងេនះ។ រកមផសយសសនរគសតកយលសបតថ ខលនអចេធវឲយរបេទសកមពជែដលេគរពរពះ ពទធសសនេសទរែត១០០% កល យជរបេទសកនរគសតសសនតមកេឃសនរបសខលនេឡយ េរពះរបជពល

19

រដឋែខមរសខចតតរកមនលកឧតតមគតខងជេនឿេនះឲយជនណេឡយ។ ភសតតងេឃញរសបេហយ ពកឃតករែខមររកហមបនពយយមរលយរពះពទធសសនឲយដលឫសគល ឥឡវេនះពទធសសនជសចចធមពសល បេនរសដែដល េហយពកបផល ញរពះពទធសសនរតវវនសខលនឯង ។ ដរបណេនមនែខមរ ដរបេនះេនមនរពះពទធសសន េរពះរពះពទធសសនបនរលយជសចជឈម េនកនងខលនរបសពកេគអស េទេហយ។ ដេចនះរគសតសសនកសកលបងេដរតតណងឲយពកកមមយនសតែខមររកហមបនតមកេទៀត ពតជពបនេជគជយេឡយ។ េជឿរពះពទធសសនគេជឿករពតែដលរពះអងគបនសែដង េហយយកពកយេនះមកពចរណនងអនវតតកនងជវភពរបចៃថង េឃញសចចធមពតែមនពអចែរបរកឡះ ពញណទសសនៈ េឃញករពតេនះ េទេជឿអវែដលពមនករពតេនះេឡយ។ ចេពះសសនឥសល មេនរបេទសកមពជសពវៃថង មនវហរឥលល មទងធទងតចមនេរចន ណស។ ករលតលសរហសេនះេដយករឧបតថមភពរបេទសកនសសនឥសល មេរករបេទស។ករសកសពសសនឥសល មរបសឥសល មសនកមនជអវេទ បែនតមតទេទមនកររពយបរមភេនះ គែរកងពកេភវជនយកសសនឥសល មជបែងអកសរបសកសអពលបចនងករអនវតតេភរវកមម ែដលេពល ថមៗ េនះតណងអងគករសហរបជជតបនែថលងថ

20

កមពជអចជជរកសខសនតរបសរកមេភរវជន។ សពវៃថងេនះ រជរដឋ ភបលែខមរកយកចតតទកដកបនបេងកតចបបសរបផតនទ េទសពកេភរវជនផងែដរ។

21

៤- អេណយរបសសសនរគសតជអវធសមល បពទធសសនែខមរ

សសនរគសតមនេគលបណងទកទញពទធសសនកជនែខមរឲយេជឿសសនសរបសខលនេនេពលែដលពទធសសនកជនែខមរកពងសថតេនកនងភពរករកនងទនេខសយខងបញញ សម រត។ េដមបសេរមចបណងេនះ សសនេនះបនេរបមេធយបយផតលអេណយនងមេធយបយបេរងៀនភសបរេទសមយែដលកពងេពញនយមេនរបេទស កមពជគភសអងេគលសេដយឥតគតៃថល។ ជនយមនចណងែបបេនះផទយពទន កនងរពះពទធសសន េរពះទនកនងរពះពទធ សសនរបកប េដយេចតនលអ គករលះបងេសចកតក-ណញផលវចតត ឲយេដយចតតបរសទធគម នចងបនអវពអនកែដលខលនឲយេនះេឡយ។ ចេពះអេណយែដលសសនេនះបនផតលឲយដលពទធបរសទែខមរទកជធន កសរបទកទញជនជតែខមរឲយចលកនសសនរបសខលន េដយឲយលះបងរពះពទធសសនែដលជនជតែខមរេរចនេលសលបបនេគរពនងកពងកនសពវៃថងេនះ។ នយយមយងេទៀត អេណយរបសសសនេនះ េរបៀបរបដចជនយសនទចែដលេគដករតងេងៀងសនទចេដមបបេញឆ តរតឲយមកសរចេគវត េឡងសមល បរតេធវមហប។ យងណមញ ករយកអេណយ

22

បនតចបនតចមកែចកឲយរបជពលរដឋែខមរ ទកជអវធសរបសមល បរពះពទធសសនែខមរ។ របជពលរដឋែខមរខលះបនទទលយកអេណយេនះ ែតេនែតរកសនវឧតតមគតរបសខលនដែដល គរពះពទធសសន។ សសនេនះបនេរបវធដចគនេនះេទេលជនជតភគតចេនេខតតមណឌ លគរ នងរតនគរ រហតដលកមរកមរែខមរ ែដលជវយពទនេចះពចរណរកករពតេនេឡយឲយេជឿសសនរបសខលន។ េទះបអេពេនះេគដងថជកររេលភសទធមនសស ដចជេគបងខេកមងពទនេពញវយឲយេជឿជេដម កេគពេកតញេញតអវេឡយ េរពះចបបែខមរតលករែខមរធរនងពករលយ។ េនះជកររបមថេមលងយរជរដឋ ភបល នងរបជពលរដឋែខមរ។ករផតលអេណយែដលខងកនងបងកបេដយពសពលេនះជករសមល បវបបធមែខមរ គរពះពទធសសន។ អេណយទនឲយរសផលវកយ បែនតសមល បមេនសេញច តនផលវចតត។ ឯអ េណយេនះេទៀតពែមនឲយរហតេទ រគនែតេចះេរៀបចេផទរពអនកចសមកអនកថម េពលអនកចលថមេនះរងៃដរងេជង េគ ទរវភគទនឲយអនកថមៗ ជបនតេទេទៀត។ជនកលអេណយ ទនខលះែដលៃរអងគ សពបរេទសថយកមកជយរបជពលរដឋែខមរជផលវមនសសធម ែតែបរជយកមកសមល បវបបធមែខមរេទវញ។ េនះឯងេហយែដលេគថ េបេជឿសសនេគេទ បងបអននងទទលអេណយឧបតថមភ ចែណករពះសងឃរពះពទធ

23

សសនគម នបនផតលអវជនបងបអនេទ មនែតយកពបងបអន េទវញ។

ចេពះរពះសងឃរពះពទធសសនែដលមនសលបរ-សទធ រតវបនទទលមតកគបចចយ៤ ែដលពទធបរសទរបេគនេដយសទធ រជះថល មតកេនះ បលេហថទយជជបរេភគ។េតពទធបរសទែដលរបេគនេនះបនផលរបេយជនអវខលះ?េហយរពះសងឃបនផតលជនពទធបរសទវញយងណខលះ ?ធមមតចតតរបសមនសសបថជជន ែតងរបឡករបឡសេដយេរគឿងេសហមងមនេលភៈេទសៈេមហៈជេដម។ រពះពទធសែដងថ លះេលភៈេដយករេធវទន លះេទសៈេដយកររកសសល លះេមហៈេដយសមធនងវបសសន។ េហតែដលរពះពទធបេរងៀនឲយមនសសលះអកសលទងបេនះេរពះវនឲយមនសសសងបបកមម។ ដេចនះ េយងេឃញថករលះេលភៈេដយករេធវទន។ យងណមញ ករេធវទនចេពះរពះសងឃរបសពទធបរសទែខមរេដមបលះេលភចតតេរពះរពះសងឃជអនកមនគណធមមនសលគណជេដមែដលអចទញទកចតតរបសពទធបរសទែខមរឲយលះបងមចឆរយចតតនងេលភចតត ែដលជអកសលមនករមតខពស។ ដេចនះបចចយ៤មនចវរបចចយជេដម ែដលរបេគនរពះសងឃទកជឱសថសរបដះខតេរគឿងមនទលគេលភៈេចញពចតត។េរបៀបដចសបសរបយកមកដសសអតរងកយឲយសអ ត។

24

បចចយ៤ជេហត បដគគ ហកៈគរពះសងឃជេហត ែដលនឲយចតតលះអកសលគេលភៈេនះជផល។ បញញេកខតត ែរបថរពះសងឃជែរសបណយ េរពះរពះសងឃជអនកមនគណធមមនសលគណជេដម ែដលពទធបរសទបជទនរែមងបនផលអនសងសេរចន េរបៀបដចែរសមនជរជតែដលេធវឲយដណដះលតលសលអ។ ពទធបរសទែដលរបេគនបចចយ៤ចេពះរពះសងឃេដយចតតរជះថល ដបរសទធ លះេទយយវតថេធវទនេដយដចខតគម នចងបនអវពរពះសងឃវញ េឡយ។

េតរពះសងឃផតលអវវញដលពទធបរសទ ?ពទធបរសទែខមរបនរបេគនបចចយ៤ចេពះរពះសងឃ

ជអមសទន ចែណករពះសងឃវញបនេធវទនចេពះពទធបរសទវញេហថធមមទន ែរបថទនធម គករសែដងធមេទសនពនយលពទធបរសទអពបបបណយគណេទសបងហ ញេហតែដលគរេធវេហតែដលពគរេធវ េហតែដលនឲយមនេសចកតចេរ ន េហតែដលនឲយមនេសចកតវនសជេដម។ ករពនយលរបបមេធយបយលអមេធយបយរតវេដមប ឲយអនកសត បយកេទអនវតតេដមបេសចកតសខចេរ នជកររបេសរជងករឲយអវទងអស ដចពទធភសតថ សពវទនធមមទន ជនត ែរបថ ធមមទនឈនះទនទងពង។ បនេសចកតថ កររបបមេធយបយេហតែដលនឲយបនសខ

25

ចេរ នែដលេហថធមមទនរែមងរបេសរជងករឲយទងពងែដលេហថ អមសទន។ េរបៀបដចករឲយែផលសវ យមយេគបរេភគែត១េពលកអសេទ បែនតេបេគមនឲយែផលសវ យេទេគឲយរគបសវ យយកេទដ េហយរបបមេធយបយដឲយមនែផលេរចន លះសវ យដះេឡងជេដមែបកែមកេចញជែផលេគេបះរលឆន ។ ដេចនះកររបបមេធយបយែដលេហថធមមទន របេសរជងករឲយវតថេផសងៗែដលេហថអមសទន។ ពទធបរសទែដលអចរបតបតតរតមរតវតមរពះពទធសសនកេដយសរបនសត បរពះសងឃពនយលរបបតមរយៈធមេទសន នងករបងហ តបេរងៀន។ េបនយយតមផលវអណចរក រពះសងឃទកដចរគបេរងៀន ពទធបរសទទកជកនសសស ឯកររបេគន បចចយ៤ដលរពះសងឃទកដចជកររបេគនរបកែខដលរពះសងឃ។ តមពត រពះសងឃេទសនពនយលពទធបរសទេដយករណចតត គម នចងបនអវពពទធបរ សទេឡយ ចែណកពទធបរសទបនរបេគនបចចយ៤ដលរពះសងឃេដយសទធ រជះថល គម នករបងខតបងខេឡយ។ េសចកត សខចេរ នរគបយងសថតេនេលផលវចតត ែដលមនធមសេនត សធមេមតត របកបេដយបញញ សម រតេចះវនចឆយរតមរតវតមេហតករណកនងដេណះរសយបញហ ជវត ឯសមភ រៈរគន ែតជេរគឿងផសបេណណ ះ។ រពះសងឃែណនពទធបរសទឲយេចះរសេនកនងជវតសងបមនេរបធមហងស មនេមតត ករណច

26

េពះខលនឯង ចេពះអនកេនជវញខលននងមនសសទេទ។ េរក ពែផនកវបបធម រពះសងឃបនជយែផនកសងគមកចចរហតរពះអងគបនដកនេដយផទ លខលនកនងករកសងសលេរៀន មនទរេពទយ ផលវថនលជេដម។ រពះសងឃបនសេរងគ ះនងអបរ កមរែខមរែដលឥតទពង ឲយមកសន កេនកនងវតតឲយមនចេណះេចះដងនងសលធម ឲយកល យេទជពលរដឋដលអរបសសងគម។េរកពេនះ េបេទយយវតថេគរបេគនេរចន រពះសងឃែតងយកេទយយវតថទងេនះេទែចកជនអនករករកកសតទរគតេទៀតផង។ ឱកសខលះ េពលមនភពអសននដចជទកលច ខយលពយះ ទរភកសអតបយ រពះសងឃេដរៃរអងគ សរបកកស នង សមភ រៈយកេទជយអនកទទលរងេរគះពបតភតធមមជតទងេនះ េដយករណចតត គករអណតអសរ។ ដេចនះបញជ កថ រពះសងឃមនរតមែតេធវធមមទនរបបមេធយបយលអកនងបញហ ជវតឲយរសេនសខរសលកនងសងគម នងកររលតទកខកនងរពះនពវ នបេណណ ះេទ សមបវតថសមភ រៈករពះសងឃ ជយផតលដលពទធបរសទែដរ រសបេទតមេពលេវល នងេទតមលទធភព។

ដចបនេពលមកេហយ ចេមលយេឆលយតបេទសសនមយែដលេគេឃសនថ សសនេគជយបរសទ ចែណករពះសងឃរពះពទធសសនយកវតថពពទធបរសទវញ។ តមពត វតថែដលសសនេនះជយជថន ពសពលសរប

27

សមល បរពះពទធសសនែខមរែដលជអតតសញញ ណជត។ចែណករពះសងឃែដលទទលេទយយវតថពពទធបរសទសរបឧបតថមភឲយរពះសងឃរសេន េដមបបេពញកចចករកនងរពះពទធ សសនខងែផនកពទធចរកនងជយពរងងខងែផនកអណចរកឲយេដរេទទនទមគន េដមបេសចកតសខសនតៃនរបេទស កមពជមតភម។ សសនេនះេភលចខលនថ វតថេផសងៗែដល សសនេនះមនេតបនមកពណ? មនបនមកពបរសទរបសខលនដចែតគន េទឬ ? ពែមនេកតមកពរពះជមច សផតលេឡយ។ ដេចនះពទធបរសទែខមរកនងរបេទសនងេរករបេទសរតវពរងងជហរកនងរពះពទធសសនឲយបនរងមែថមេទៀត កេជឿករេឃសនគម នសចចភពរបសសសនេនះេឡយ។

28

៥- ជយែខមរឲយរសតមផលវកយបែនតសមល បវបបធមែខមរតមផលវចតត

អងគកររគសតសសន េបមនបណងលអជយពលរដឋែខមរ សមកបះពលដលវបបធមរពះពទធសសនែខមរ ទកឲយែខមររកសវបបធមរបសខលនដចេដម។ ករផតលអេណយបនតច បនតចឲយរសផលវកយ បែនតសមល បផលវចតត េនះជអេពបប។ ករេធវទនតមផលវរពះពទធសសន គករលះមចឆរយៈែដលជតេលភៈផលវចតត របកបេដយចតតបរសទធ គម នចងបនអវមកវញេឡយ។ េបឲយវតថអវមយេដយចងបនអវមយមកវញ ពេឈម ះថឲយេឡយ េឈម ះថដរគន ។ េបឲយវតថអវមយចងឲយេគជយអវមយរតឡបវញ កមនេឈម ះថឲយេឡយ េឈម ះថឲយៃថលឈនល។ តមនយេនះ ករផតលអេណយ ករជយបេរងៀនភសអងេគលសជេដមរបសអនកផសយសនរគសតដលពលរដឋែខមរ មនគនតអរកកបផត េរពះអេណយេនះជនយបេញជ តឲយពលរដឋែខមរ ជពេសសយវជនែខមរឲយេជឿមេនគមវជជ សសនរគសត េហយសមល បវបបធមពទធសសនែខមរ។ជករេលភសទធមនសសរបសសសនរគសតមកេលពលរដឋែខមរ េរពះពែមនែខមររតេទចលសសនរគសតេទ គសសនរគសតេទបញច ះបញច លលងេលមេបកបេញជ តឲយេជឿ ជ ពេសសចេពះយវជនែខមរែដលជអនតជន ជវយមនទនទទលខសរតវតមផលវចបប មនទនេចះពចរណ។ ដចេនះ

29

ភញ កងរសសនរគសតរតវែតបញឈបនវអេពរេលភសទធមនសសរបសខលន កនងករទកទញកនេកមងឲយេជឿ របយតន មត យឪពកេគបតងេឡងតលករកតេទស។

30

៦- អនកផសយរគសតសសនែខមរថរពះេយសជរពះសអរយេមរត

េសចកតពត កនងគមពរៃនសសនេនះមនមននយយអពរពះសអរយេមរតេនះេទ បែនតអនកផសយរគសតសសនែខមរបននយយបនល េដយយករពះសអរយកនងរពះពទធសសន ថជរពះេយស េដមបបេញឆ តែខមរឲយេជឿរពះេយស។េពលេនះ េយងសមអធបបយអពរពះសអរយេមរតរបសរពះពទធសសន។ កនងរពះពទធសសននយយថ សញញកបបែរបថកបបសនយ គកបបគម នរពះពទធសរតសដង អសញញ -

កបប ែរបថ កបបមនសនយគកបបមនរពះពទធរតសដង។កបបែដលមនរពះពទធរតសដងមនចននរពះពទធរតសដងពេសមគន េទ។ ចេពះកបបបចចបបននេនះ េហថ ភទទកបប ែរបថកបបចេរ នមនរពះពទធរតសដង៥រពះអងគគ រពះពទធរពះនម កកកសេនធ េកនគមេន កសសេប េគតតេម នងរពះអរយេមេតតយយ ឬរពះសអរយេមរត។ កបបមនរពះពទធរតសដងមយអងគេហថសរកបប រតសពរអងគេហថមណឌ កបប រតសបអងគេហថវរកបប រតសបនអងគេហថសរមណឌ កបប រតសរបអងគេហថភទទកបប។ កនងភទទកបបែដលមនរពះពទធរតសដង៥រពះអងគេនះ រពះពទធ៤រពះអងគបនរតសដងនងបរនពវ នេទេហយ។ រពះពទធទ ៤ែដលបរនពវ នេហយបែនតេនធមវនយទកឲយមនសសសតវរបតបតត

31

សពវៃថងេនះ គរពះពទធរពះនមសមណេគតម។ ចែណករពះពទធទ៥គរពះពទធរពះនមរពះសអរយេមរតពទនរតសដងេនេឡយ។ រពះពទធសមណេគតម រពះអងគរតសដងកនង រពះជនម៣៥រពះវសសេហយបរនពវ នកនងរពះជនម ៨០រពវសសកនងេពលែដលរពះអងគបនសែដងធមេទសនេរបសសតវអសរយៈេពល៤៥រពះវសសរចេហយ។ ចេមលយេទនងសនរថ បនទ បពរពះអងគបរនពវ នេទ េតសសនរពះអងគរតវអសរតមេនះឬេនមនជបនតេទេទៀត? រពះអងគបនេឆលយេទកនសវករបសរពះអងគថ តមែដលរពះអងគរបេមេមលេទអនគត សសនរពះអងគមនសសសតវអចទទលរបតបតតតមចនន៥០០០ឆន េទមខេទៀត។ តមចេមលយរបសរពះអងគេនះបញជ កថ រពះអងគបរនញវ នេទបែនតេនធមវនយែដលរពះអងគបនសែដងេហយ ទកសរបមនសសសតវរបតបតតតម។ ឥឡវេនះសសនរពះពទធសមណេគតមកនលងបនជងពកកណត លេហយ។ បនទ បពរគប៥០០០ឆន រពះពទធទ៥គរពះសអរយេមរតពទនរតសដងេនេឡយេទ គរបពនរបមនឆន េទមខេទៀតេទបរពះអងគរតសដង។

រពះសអរយេមរត រពះអងគេកតកនងរតកលរពហមណែដលជធកនងនគរេកតមត មតរបសរពះអងគរពះនមរពហមវត បតរពះនមសរពហម ។ សមយេនះ មនសសបរបណេដយេសចកតសខ។ រពះសអរយេមរត រពះអងគមនរពះជនម

32

ែវង ករសែដងធមេទសនកបនយរអែងវង។ កលរពះពទធរពះនមសអរយេមរតបរនញវ នកនលងយរបនតចេទេទៀតភទទកបបែផនដេយងេនះដលកណតអយេហយ ករតវេភលងេឆះរលយឲយវនសកនងេពលេនះឯង។ សមយរពះពទធស អរយេមរតមនសសមនេសចកតសខេរចន ដេចនះេហយបនជពទធសសនកជនែខមរេធវបណយរបថន ជបរពះសអរយេមរតេដមបបនសេរមចមគគផលនញវ ន។ តមពត ពគររងចរពះសអរយេមរតេទ គររបតបតតតមធមរបសរពះពទធសមណេគតមឲយបនសេរមចមគគផល េរពះេបរងចរតវេកតចសឈសល បយរអែងវងណស។ រពះពទធរគបរពះអងគទងអតតៈបចចបបនននងអនគត មនកររតសដងធមដចគន ។ ដេចនះ ករជបរពះពទធណកដចរពះពទធណែដរ សខនេនេលករសត បធមបនេហយយកមករបតបតតតម រពះពទធរគនែតបងហ ញផលវរបតបតតបេណណ ះ។

ចេពះអនកផសយរគសតសសនែខមរ េដយសេងកតេឃញថពទធសសនកជនែខមរយកចតតទកដករពះពទធរពះសអរយេមរតែដលពទនបនរតស ពកេគកបនេឆលៀតឱកសេឃសនេដយបនលថរពះេយសៃនសសនរគសតេនះេហយជរពះសអរយេមរត ជរពះសេរងគ ះរពះអងគយងមកេហយ។ វធេឃសនេដយករបេញឆ តេនះ ពទធសសនកជនែខមរគម នករយកចតតទកដកេឡយ េដយដងចបសថ

33

េនះរគនែតជលបចរបសអនកផសយរគសតសសន េដយេឃសនែអបនងរពះពទធសសនេដមបទកទញជេនឿេទ េលរពះេយស។ ដចបនេរៀបរបមកេហយ រពះពទធរពះសអរយេមរតពទនរតសដងេនេឡយេទ េរពះតមធមមតរពះពទធពែដលរតសដងពររពះអងគកនងេពលជមយគន េឡយ េរពះករេឃញសចចធម េឃញដចែតគន េទះបរពះពទធរតសដងកនលងមកេហយកត បចចបបននេនះកត នងរតសដងេនេពល ជអនគតកត។ ដេចនះ អនកផសយរគសតសសនេឃសនខសពករពត េដយចតទករពះេយសជរពះសអរយេមរតេនះ នឲយខចតៃមលខលនឯងេទ េហយករេឃសនេនះមនខសគន ពសសនរពហមណែដលចតទករពះពទធជអវតរទ៩ៃនរពះវសណកនងេគលបណងេដមបទញពទធសសនកជន ែដលេជឿរពះពទធមនចននកនែតេរចនេឡងឲយចលកនសសនរពហមណវញ េរពះរពះពទធជតអងគែបងភគពរពះវសណេទ។ េដយពបកបែងវគនតែខមរឲយេជឿរគសតសសន េពក អនកផសយរគសតសសនបនេរបវធមយេទៀត គេគេលកយកពកយរពះពទធខលះមកេរបដចជពកយថបបបណយគណេទសជេដម េដមបឲយពទធសសនកជនែខមររចឡថ រគសតសសនមនពកយេរបៀនរបេដកែនលងខលះដចពទធសសនែដរ។ តមពតវញ ពកយេរបៀនរបេដខសគន រសឡះ គរពះពទធសសន េសចកតសខទកខចេរ នវនសសថតេនេលអ

34

េពរបសខលន ចែណករគសតសសនវញ េសចកតសខទកខ េរ នវនសសថតេនេលរពះជមច សគរពះេយហវ េបេលកសពវរពះទយេលកនងផតលសខឲយ េបេលកមនសពវរពះទយេទ េលកនងផតលទកខឲយ មនឲយធល កនរកជេដម។

35

៧- រពះពតគរពះពទធកនងរពះពទធសសន

ពកយថ រពះមកពពកយបលថវរៈែរបថរបេសរផល សវជព ឯរផល សេធវជេជងេទជ រពះែរបថរបេសរ។ពកយរពះេនះ សរបដកពមខនមចេពះបគគលឬវតថែដលមនគណធមឬមនរបេយជន ដចពកយថរពះពទធ រពះធមរពះសងឃ រពះមតរពះបត រហតេរបជមយធមមជតែដលមនរបេយជនដចពកយថ រពះអទតយ រពះចនទ រពះធរណជេដម។ មយងេទៀត ពកយ រពះេនះ េគអចេរបែតមន កឯងសរបបគគលែដលេគេលកតេមកង ថជកពលៃនេលកគម នបគគលណេសម ដចជរពះពទធជេដម។ សសនដៃទ េរកព

ពទធសសនែតងឲយតៃមលខលនឯងថ រពះពតរបកដ គរពះបេងកតេលក ចែណករពះពទធមនបេងកតេលកពែមនជ រពះ

ពតរបកដេទ គរគនែតជរគបេរងៀនបេណណ ះ។ េគថ រពះ

របសេគបេងកតេលក បែនតេគពអចរកភសតតងរតងណែដលបញជ កថរពះសងេលក ឬបេងកតេលកពតែមន។មយេទៀត គរឲយសត យេបរពះបេងកតេលកពតែមនគរណសែតបេងកតមនសសនងវតថលអៗ េដមបឲយបនសខចេរ នដល សងគម ពគរបេងកតមនសសមនចតតអរកក ពគរបេងកតរនទះបញ េភលងភនផទះ រញជ យែផនដ ដចេពលថមៗ េនះ មនរញជ យ បតសមរទេហថ Tsunami េធវឲយមនសសជង១ែសននក

36

រតវសល ប របស៥ែសននក នងគម នជរក ៥លននក នងសណងេផសងៗករតវវនស។ េតរពតតករណទងអសេនះ រពះេលកបេងកតពតែមន ឬជចបបធមមជតនងចបបកមមផលដចវទយសរសត នងរពះពទធសសនេពលេទ ? រពហមញញសសនកថរពះរពហមបេងកតេលក រគសតសសនកថរពះអទេទពគរពះេយហវបេងកតេលក ឥសល មសសនកថរពះអទេទពគរពះអឡបេងកតេលក ចះេបបេងកតេលកដចគន ដេចនះ េតរពះណពតរបកដែដលបេងកតេលក ឬរគនែតចមលងតមគន េរពះសសនរពហមណេកតមនសសនទងពរ? េគចងដងមយេទៀតថ េតអនកណបេងកតរពះទងេនះ េតរពះទងេនះមនមតបតមនរបរងែបបេមចេហយេនឯណ?

ចេពះរពះពទធវញ រពះអងគមនជតជមនសសមនរពះមតបតមនទកែនលងពតរបកដ មនរយៈេពលករែសវងរកធម បនរតសដងធម បនសែដងធមេរបសសតវមនពកយេរបៀនរបេដរបសរពះអងគមនភសតតងពតរបកដែដលអនករបវតតសរសតទទលសគ ល។ ករេឃញសចចធម៤គេសចកតទកខ េទបេឈម ះថ រពះអងគរតសដង គរតសដងនវធមេចញចកទកខ េទបរពះនមេកតេឡងថ ពេទធ ឬសមម សមពេទធ ែដលភសែខមរថ រពះពទធ េនះឯង។ រពះនមរបសរពះពទធមយបទថ េលកវទ ែរបថរពះអងគរតស

37

ដងនវេលក។ បនេសចកតថ េលកនងរចនសមពនធរបសេលកេកតមនជធមមត ពែមនរពះជមច សអងគណបេងកតេឡងេទ ឯរពះពទធកេឃញករពតេនះ។ េលកែដលរពះអងគរតសដងមនបរបករគ សតតេលក បនដលមនសសសតវមនវញញ ណទងអសែដលអេនទ លេទមកសល បេកតេនភពណជតណរសបតមអេពរបសខលន។ សងខ រេលក សេដយកវតថគម នវញញ ណទងអសដចជរពះអទតយ រពះចនទ ែផនដ ៃរពភន បងទេនល សមរទជេដម េកតអពករផសធត េដយខលនឯង។ ឱកសេលក បនដលរចនសមពនធនងទនកទនងរវងធតទងេនះ។ ធមមជតទងេនះគម នអនកបេងកតេទ គេកតពសងខ រ (Component, Corps composé)

គធតនងធតផតគន េកតបនជអវមយរសបតមចបបរបស ធមមជត ឧទហរណតមគមវទយ H2+0=H2O គអរដែសន២បកនងអកសែសន១ េកតបនជទកជេដម។ រពះពទធសែដងថ អវទងអសេកតពករផស(សងខ រ) រវងេហតបចចយែដលវទយសរសតថ ករផសបរមណធតលអតជទបផតេកតបនជមលគល (Molicule) ផសគន េរចនេទៀតេទបេកតបនជអងគធត (organ)។ ដេចនះបញជ កថ វតថធតពមនតខលន វពតេទ គេកតពករផសធតដ ទក េភលង ខយល េនះឯង។ ដចជេបះដងរបសមនសស វមនសចសរបឲយមនចលនកេរ កជនចច េបវខចែផនកេនះ វរតវឈបេដរ េទះបអទេទព

38

បញជ កវមនេដរែដរ បែនតេបសចែផនកេនះេនលអ វែតងេដរ ជធមមត េទះបអទេទពមនបញជ កេដយ។ ដេចនះ រពះពទធរតសដងនវចបបធមមជត (natural law, loi de la nature)

េហយយកមករបកសរបបមនសសសតវទងអសគន ។ រពះអងគរគនែតបងហ ញផលវ (អកខ តេរ តថគេត=show the way)

ឲយមនសសសតវេដរេដយខលនឯង រពះអងគពអចទទលបប មនសសសតវបនេទ េរពះេសចកតបរសទធនងមនបរសទធេដយខលនឯង អនកដៃទពអចញa ងអនកដៃទឲយបរសទធឬេស

ហមងបនេឡយ (សទធ អសទធ បចចតត នេញញ អញញ វេសធេយ)។ ឯសសនដៃទ ែដលថសសនេគទទលយកបបេនះកគម នទនកទនងរវងេហតនងផលយកជករបនេឡយ។ អនកេធវអេពបបេសហមងចតត េបពដសខតចតតឲយសអ តេដយខលនឯងេទ កគម នបគគលណអចដកចតតេសហមងេនះេចញពចតតខលនបនេឡយ។ កដចជរគបេរងៀនខពនយលសសសនវមខវជជ ណមយ េបសសសេនះពយកចតតទកដកសត បេទ រគពអចបញជ លវជជ េនះេទកនងខរកបល សសសបនេឡយ។ រពះពទធសែដងបបនងបណយ បែនតរពះអងគពសេរមចថឲយអនកេនះទទលផលបបឲយអនកេនះទទលផលបណយេឡយ គបបបណយឲយផលេដយខលនឯងជសវយរបវតត អងេដយពទធភសតថ កមមផលែបងែចកសតវឲយខពងខពសនងេថកទប។

39

សរបេសចកតមក រពះពតរបកដេនះ គបគគលែដលរកេឃញអរយសចចធម ែដលជមគដកនមនសសសតវេចញចកទកខពតរបកដ គរពះពទធកនងរពះពទធសសនេនះឯង។ រពះអងគរតសដងេដយេរបរបដបឆលះគអរយមគគ ញញ ណេដយរបជញ ដមតថល ។ រពះអងគជបគគលឈនះេលកពវលវលជបជពកវេងវងកនងេលកេឡយ។ េដយមនករ អណតអសរមនសសសតវែដលកពងមនទកខវលសល បវល េកតកនងសងសរវដត េទបរពះអងគសែដងធមេរបស ហកដចជពនលែដលបភលកនងទងងត។ មលេហតែដលនឲយេកតជតរបកបេដយខនធ៥មកព អវជជ តណហ ឧបទន នងកមម។ករេកតេឡងៃនខនធ៥មនរបកខនធជេដមជតទកខ េរពះកលណមនជតែតងែតបញជ នេទរកជរពយធនងមរណៈតេទេទៀត។ ដេចនះ េបមនរពះជមច សអងគណបេងកតខនធ៥ែដលជតទកខេនះ ចតទកជមលេហតបេងកតទកខដលមនសសសតវដចអវជជ តណហ ឧបទនកមមែដរ។ រពះពទធសសនសែដងថ េសចកតទកខទងអសេកតមកអពករមនជតគមនខនធ៥េនះឯង។ េដមបកឲយមនជតជតទកខ រតវកចតបងេហតែដលនឲយេកតទកខ គបបតអវជជ តណហ ឧបទននងកមមកឲយមនេសសសល។ ជនជតែខមរធល បមនអរយធមខពងខពសតងពសមយបរណ បនេគរពរពះពទធសសនទកជមគរបចជវតរបសខលន េដយពចរណេឃញថ រពះពទធ

40

សសនមនពកយេរបៀនរបេដដរតមរតវកនងករដកនខលន នងសងកមែខមរ ឲយបនសខសនត។ ដចបនេពលមកេហយរបសអវមយបនេកតេឡង សទធែតេកតេឡងពេហតបចចយគម នអវមយេកតេឡងរបសចកេហតបចចយេឡយ។ រពះពទធសែដងថ រគបធមមជតទងអសេកតេឡងេដយខលនឯងតមធមមតរបសេលកធតឬចរកវឡ ដចរពះអទតយ រពះចនទ ែផនដ ភនទេនល សមរទជេដម គម នអនកបេងកតេទ។ ឯ របសមនវញញ ណដចមនសសសតវអេនទ លសល បេកតតមអេពរបសខលន ពែមនរពះពទធជអនកចតែចងេទ។ មយេទៀតរពះពទធពសែដងរតងណែដលពអចេលកយកភសតតងមកបញជ ករបបេគបនេឡយ ដចរពះអងគមនសែដងថកនងេលកេនះ េតមនសសណេឈម ះអវេកតមនេគ។ រពះអងគមនរពះពទធដកេដយេលកយកឧទហរណមយមកបញជ កថេបេគសរថ កនមនេកតមកពណ មខជេឆលយថ េកតមកពពងមន ចះពងមនេកតមកពណ មខជេឆលយថេកតមកពេមមន ចះេមមនេកតមកពណ មខជេឆលយដែដលេកតពពងមនកនមន ពអចកណតបនថ មនណេកតមនេគែដលអចយកភសតតងមកបញជ ករបបេគបនេឡយ។រពះពទធបនបញជ កបែនថមេទៀតថ េរបៀបដចកងរេទះមយែដលមនវងមលេគបងវលឲយវល េគពអចកណតថ រតងណជចណចេដមេឡយ។ រពះពទធសសនកគម នពកយ

41

េរបៀនរបេដថ មនសសេដមែដលេកតមនេគេធវបប វមនបបដលមនសសេរកយេទៀតែដលមនបនេធវបបដចេនះេឡយ។ េនះជរទសតអយតតធមណស េរពះមនសសមនមនេជឿរពះ រពះអងគឲយមនបប ឲយបបដលអនកេកតេរកយេទៀត។ តលករបចចបបននេនះ េគសេរមចឲយមនេទសចេពះមនសសណែដលរបរពតតខស។ ពែមនបននយថឪពកមត យរបរពតតខសមនេទសតមផលវរដឋ កនែដលមនបនរបរពតតករតវមនេទសដេចនះេឡយ។ កនងពទធសសនកនយយថ អនកែដលេធវបបរតវទទលផលបបេដយខលនឯង។ កនងរពះពទធសសនកគម នរទសតថ មនសសណេជឿរពះអងគមនភកតភពចេពះរពះអងគ រពះអងគសពវរពះទយឲយមនសសេនះេកតកនងសថ នសគ ឯមនសសណែដលមនសត បបងគ ប រពះអងគដកបណត សរ មនសសេនះនងទទលទកខេទសរហតឲយធល កនរកយងេនះេឡយ។ រពះពទធជបគគលបរសទធផតចកករេបៀតេបៀនេហយ រពះអងគមនឲយមនសសេកតសថ នសគនងចះនរកេដយសរមនេជឿរពះអងគេឡយបែនតរពះអងគរគនែតបងហ ញផលវេទកនទសខទកខបេណណ ះ ទកសទធឲយមនសសសតវសេរមចចតតេធវដេណ រេដយខលនឯង។ សមបរពះអងគសែដងធម កគម នបងខមនសសសតវឲយេជឿធមរពះអងគេឡយ ែថមទងរពះអងគរលកថ មននងេជឿធមតថគតចរអនកពចរណជមនសន។ បរសទរគបសសនទងអស

42

ក ពែមនរបតបតតបនរតមរតវតមឱវទសសនរបសខលនេឡយ ែតងលយឡេដយទេនៀមទមល បរបៃពណជតែដល មនជេរចនតណមក។ យងណមញ ជនជតែខមរេពលមនទកខែតងបនរសនឲយខលនបតទកខជេដម កដចជរពះ សងឃសរតធមជនពរពទធបរសទជករេលកទកចតតឲយមនកមល ងផលវចតតតមរបបសជវធម ជមយេនះបនរបទនឱ វទឲយេគរបរពតតលអេដមបឲយករជនពរេនះមនរបសទធភពពែមនជករខសេទ។ មនសសនមយនយយថ រពះរបសេគបេងកតេលក ឯរពះពមនសចឈមរងេរអវេឡយគរទងជរពះវញញ ណ។ រពះពទធសសននយយថវញញ ណ េកតមនអរសយមនរប គអយតនៈ៦ ែភនករតេចៀករចមះអណត តកយ នងមេន បះ (ផសសៈ) នងអយតនៈ ខងេរករបសេមលងកលនរសសមឆសសនងធមម (ធមម រមមណ) េទបេកតចកខវញញ ណ េសតវញញ ណ ឃនវញញ ណជវហ វញញ ណ កយ វញញ ណ នងមេនវញញ ណ។ ដេចនះ រពះជរបសអវជជមន េទបេងកតរបសវជជមន េតមនករពតឬេទ ? សសនេនះនយយេទៀតថ រពះបេងកតអវទងអស គម នវតថនងមនសស ណែដលរពះមនបេងកតេនះេទ រពះេធវអនតរគមនបញហមនសសេលកតងពនេយបយេទ រហតរទងអនញញ តឲយេកតខយលពយះ េភលងភនផទះជេដម េដយមនសសមនសត ប បងគ បរទង រទងរតវែតដកបណត សរដេចនះ។ អសច រយ

43

ណស រគនែតេគមនសត បបងគ បមនេធវតម េទេធវបបេគេនះទកជកររេលភសទធៃនជេនឿរបសេគ ែដលផទយពរបប របជធបេតយយនងយតតធម។ ចេពះរពះពទធៃនរពះពទធសសនវញ រពះអងគមនមនរពះទយេធវេទសបគគលណេឡយ េទះបេគមនេជឿធមេទសនរពះអងគកេដយ ដចពកនរគនថមនេជឿេហយរបឆងនងរពះអងគកមនេឃញកនងពទធរបវតតថរពះអងគតបេទពកនរគនថទងេនះេដយហងសែបបណមយេឡយ។ សសនេនះនយយបនតេទៀតថ គម នអវមយែដលរពះបេងកតេឡងេដយឥតរបេយជនេឡយ។សមសរែតវតថមយថ ចះេពះេវៀនដះែខនង ែដលរពះបេងកតឲយមនសសមនរគបគន េដមបអវ ? េនេពលែដលវេហម រតវឈចកចប េបមនកតេចលឲយទនេពលេវលេទ នងទទលេរគះថន ករហតដលទទលមរណភព។ េគេពលថរពះបេងកតមនសសេរចនធនមនលអមនអរកក េដមបដង លអរតវមនអរកក។ ពកយេនះមននយថ រគនែតឲយេគដងលអ េទជបេងកតមនសសអរកក ឲយពភពេលកមនទកខេដយសរមនសសអរកកែដលរពះបេងកតេនះេបៀតេបៀន។អនកមនវជជ មនបញញ េគយលលកខណៈមនសសេហយ មនបចបេងកតមនសសអរកកេទបដងមនសសលអេទ។ េគេពលថមនសសពករ មនមនសសខវ កជេដម ពែមនេកតេឡងេដយបបខលនឯង នងេដយឪពកមត យេទ ែតេកតេឡង ព

44

រពះជមច សបណត លឲយពករមនខវ កជេដម េទបរពះអងគ ពយបលឲយជ េដយរពះសែដងកនងខលនមនសសខវ កេនះ េដមបសែដងករេលកតេមកងសររងេរឿងៃនរពះជមច ស។ពកយេនះ មននយថ មនសសពករមនខវ កជេដមេនះគរពះេធវឲយ ខវ ក។ រគនែតចងតេមកងរពះែបរជេទេធវទកខេទសដល មនសស េធវឲយេគឈេហយេទពយបល។ ឥឡវេនះ មនសសពករខវ កខវនគរថលងេរចនណស សមរពះយងមកជយពយបលផង េដមបជយសរមលរគេពទយកឲយចណយថវកជតេរចនេពក។ េគេពលថ មនសសមនទកខេដយសរមនបប ខសគន ពរពះពទធសសនែដលេពលថ មនសសមនទកខេដយសរមនខនធ៥ (បញច បទនកខនធទកខ )។ េតពទធសសននយយករពតឬេទ មនសសចសឈសល បេដយមនករេកត គករេកតមនខនធ៥េនះឯង។ ឯេសកទកខ បរេទវទកខ េទមនសសទកខ ឧបយសទកខជេដមេកតមនេរពះមនជតជបចចយ។ េបមនសសគម នបបេទចះ រគនែតបនសខខលះកនងសថ នមនសស បែនតកេគចពផតពជរទកខ ពយធទកខ មរណទកខែដរ េបេកតកនងសថ នសគអសបណយរតវចយតវលសល បវលេកតកនងវដតសងសរដែដល ។ សមកបករសយថ មនសសេបបនេទេកតសថ នសគេទរសេនជមយរពះ មនជវតរសរហតដេចនះេឡយ េរពះសថ នមន -

សស សថ នសគ សថ នរពហមជភពប សថតេនរកមអនចច ទកខ

45

អនតត ជតសងខតធម ែតងែតវលសល បវលេកត មនែតរពះ នញវ នេទ ែដលេចញផតពសងខតធតេនះ ជ អមត នពវ នែរបថ នញវ នមនសល ប។ េគនយយថ មនែតរពះេទែដលអចសេរងគ ះមនសសឲយផតបប ពែមនេដយកររបរពតតេទ គ េដយកររសឡញេមតត ពរពះ េដយខលនមនជេនឿេទេល រពះ។ ចេពះពទធសសនវញេពលថ េសចកតបរសទធនងមនបរសទធេដយខលនឯង អនកដៃទពអចញងអនកដៃទឲយ បរសទធនងេសហមងបនេឡយ។ ចតតជធជរបធនេទេលសកមមភពលអអរកករបសមនសស េបចងឲយចតតបរសទធផតបបរតវអបរចតតឲយរបសចកកេលសតណហ នងអវជជ តម ពកយេរបៀនរបេដរបសរពះពទធ។ រពះពទធសែដងថ គម នឥទធពលខងេរកណមយជយឲយមនសសសតវផតទកខេឡយ េបខលនមនរបតបតតខលនឯងេទ។ េគេពលថ វទយសរសតរគនែត ពនយលនវអវៗ ែដលរពះបេងកតេឡងបេណណ ះ។ អនកែដលេពលែបបេនះ េតបនេឃញរពះបេងកតេលកនងធមមជតទងេនះេដយផទ លខលនឬសអងអវែដលថជករពតបនេរពះមនថែតរពះពទធសសនេទ េទះបរកមវទយសរសតកបនេពលរសបគន ថ ករេកតេឡងៃនធមមជតនងរចនសមពនធរបសធមមជតវរបរពតតេទនងេកតេឡងេដយខលនវ។េគេពលេទៀតថ ពទធសសនេពលថ ពងខលនឯង ចះដចជមនសសែហលកនងសមរទ េបមនពងកបលឬទកនងរតវ

46

សល ប។ េនែតខលនពងខលនដែដល េរពះអនកែដលេគជយេនះ េដយសរមនសសលអែដលគរឲយេគជយ េបជមនសសេចររបរពតតអេពឧរកដឋ េគពមនសទធ ជយេទ។ ដចរគពនយលសសស េបសសសេនះមនជយខលនឯងេដយខរបងសត បេទចេណះវជជ េនះ ពអចចលកនងខរកបលសសសបនេឡយ កដចជពទធបរសទចងសេរមចរពះនញវ នរតវរបតបតតខលនឯង(អតតទប) តមរពះធមគសលសមធបញញ (ធមមទប) អវដៃទេទៀតពែមនជទពងរបសអនករលគន េឡយ(អនញញសរណ) េនះជពទធភសត។

47

៨- េបទទលអេណយមនចលសសនរគសតេតទទលបបឬេទ?

តមចបបរពះពទធសសន កដចជចបបរដឋធមមនញញៃនរបេទសកមពជរហតចបបអងគករសហរបជជត មនមនែចងថ េបទទលអេណយរតវែតចលសសនណមយជពេសសសសនរគសតជេដម។ ករមនចលជសទធរបសបគគលមន កៗ ពែមនចលតមករលងេលមឬបងខតបងខេឡយ។ ដេចនះករមនចលគម នទទលេទសឬបបអវេឡយ។អនកែដលទទលមកពមនអនកឲយ េដយមនបនេទលចបលនអនកណែដលនឲយមនេទសតមចបបេឡយ។ េបមនអនកឲយ បែនតេគទទលឬមនទទល កជសទធរបសេគ។ ជនកលេគមនទទលេដយសរអេណយេនះមនចណង មនលកខ -ណខណឌ ដចជសសនរគសតផតលអេណយែបបណមយេរពះចងទកទញឲយេគេជឿសសនខលនសមល បរពលងជតេគ េនះជអេណយមនពសពល។ បែនតេបទទលេហយមនេធវតមលកខណខណឌ េដយករបងខេនះ កគម នេទសអវេឡយ។ ផទយេទវញ អនកែដលបងខេគវញេទែដលរតវមន េទសអពកររេលភសទធមនសស រតងមរតថ បគគលមយរបៗមនសទធសេរមចវសនខលនេដយខលនឯង មនរតវមន ករបងខតបងខពជនណេឡយ។ សរបេសចកតមក េបទទលអេណយ មនចលសសនរគសត មនទទលបបអវេឡយ។

48

៩- របេទសកមពជមនករសមល បគន របលននកេតបណត លមកពេហតអវ?

ពកយេរបៀបរបេដរបសរពះពទធ មនថែតមនសសេទែដលរពះអងគហមមនឲយេបៀតេបៀនមនឲយសមល ប េទះបសតវតរចឆ ន ករពះអងគហមដចគន េរពះអវ ? េរពះរពះអងគយលថ មនសសនងសតវមនកររសឡញជវតមនចងសល ប ដចគន ។ ចែណក របេទសកមពជែដលមនករកបសមល បគនពរបទសវតសរកនលងមកេនះ គជបញហ នេយបយរសកេទសពែមនបណត លមកពរពះពទធសសនេឡយ។ ករពតេយងេឃញ រពះសងឃនងពទធបរសទ មនខលះរងេរគះដលសគតនងសល បេដយសរនេយបយេនះវញេទ។ េយងសេងកតេឃញរបេទសជបន នងៃថែដលកនរពះពទធសសនដចរបេទសកមពជ េគគម នករកបសមល បគន ដចរបេទសកមពជ មកពេគមននេយបយដកនលអ រហតេធវឲយេសដឋកចចេគលតលសែថមេទៀត។ ដេចនះ បញជ កថ េបអនវតតតមរពះពទធសសនឲយមតចត មនរតមែតមនេរបហងសសមល បគនេហយចេរ នខងសលធមបេណណ ះេទ ែថមទងលតលសខងែផនកសងគមកចចេទៀតផង។ ផទយេទវញ មនរបេទសខលះ កនសសនរគសត នងសសនមសសលម េនមជឍមបពនងេនអរហវក កពងវយកបសមល បគន េរៀងរលៃថងមនទនចបេនេឡយ។ ដេចនះ ករកបសមល បគន េនរបេទស

49

កមពជេនះ ពែមនបណត លមកពរពះពទធសសនេឡយ គបណត លមកពករដកនរសកេទស ពេគរពតមធមរបសរពះពទធវញេទ។

50

១០- ករេរបៀនរបេដលអខសគនរវងពទធសសននងសសនដៃទ

េគលបណងរបសអនកបេងកតឲយមនសសន ែតងបណងឲយបរសទរបសខលនបនសខ បែនតមេធយបយេទរកបណងេនះ ពតជមនលកខណៈេផសងគន ។ េបនយយពភពលអមនបថន កគ៖ ទ ១- លអធមមត ២- លអេដយេរបៀបេធៀបគន ៣- លអបណត ចគលអដចេគ។ ចេពះរពះពទធសសនធមវនយរបសរពះអងគ ែដលេរបៀនរបេដមនសសសតវជធមបរសទធជធមមនេបៀតេបៀន។ លកខណៈវនចឆយធមវនយ ៨របករតេទេនះ ចតជធមវនយរបសរពះពទធគ៖១- វរគយៈ របរពតតេទេដមបរបសចកតេរមក ២- វសេយគយៈ របរពតតេទេដមបរបសចកទកខ ៣- អបចយយៈ របរពតតេទេដមបមនសនសកេលស៤- អបបចឆតយៈ របរពតតេទេដមបរបថន តច៥- សនតដឋយ របរពតតេទេដមបេសចកតេរតកអរចេពះវតថតម មនតមបន៦- បរេវកយៈ របរពតតេទេដមបសង តចកពកគណៈ៧- វរយរមភ យៈ របរពតតេទេដមបរបរពធេសចកតពយយម ៨- សភរតយៈ របរពតតេទេដមបករចញច មងយ។

ធមទង៨េនះគបបដងថ ជធមវនយរបសរពះពទធ។

51

ធមផទយពេនះ គបបដងថមនែមនជធមវនយពកយេរបៀន របេដរបសរពះពទធេឡយ។ លកខណៈវនចឆយជធមវនយ របសរពះពទធែដលេរបៀនរបេដមនសសសតវ េតដចពកយេរបៀនរបេដរបសសសនណមយឬេទ? ពតជពដចេឡយ។

រពះពទធមនបងខឲយេគេជឿ គរពះអងគេគរពសទធមនសសខងជេនឿ េដយរពះអងគបនរបកសជមនថ មននងេជឿធមវនយែដលតថគតសែដង អនកមនសទធេពញទកនងករព ចរណឲយបនលអតលអននងេធវករពេសធនឲយយលចបសជមនសន។ េតលកខណៈរពះពទធែបបេនះ មនសសនណមនលកខណៈដចេនះឬេទ? ផទយេទវញ េគបន ឮថមនសសនខលះយកអេណយេទែចកឲយរបជជនៃនរបេទសរករក េហយបងខឲយេគេជឿនវសសនរបសខលន រហតបងខកនេកមងែដលជវយមនទនេចះពចរណ ឲយេជឿេទៀតផង។ចេពះអេណយទនតមលកខណៈរពះពទធសសនចេពះជនណមន ក គេធវេឡងេដមបលះមចឆរយៈេសចកតកណញេដយបជគណកត េដយសងគហធមកត េដយចតតបរសទធគម នចងបនអវមកវញេឡយ។ េនះបញជ កថ មនជនជតៃនរបេទសអនកមន កពងពយយមបបតវបបធមៃនជនជតៃនរបេទសអនករក។ មនសសនខលះ បេរងៀនមនឲយមនសសេបៀតេបៀនគន ែដរ បែនតមនលកខណៈចេងអៀតេដយមនរពែដនដចជកររកសសលរបសពកនរគនថែដលេហថ នគនថ-

52

ឧេបសថ ែដលរពះពទធហមមនឲយរកសសលតមពកេនះដចេវៀរចកសមល បសតវទសខងេកតចមង យមយេយជន ឯសតវទសដៃទសមល បបន។ សសនខលះមនឲយសមល បមនសសែតសតវអចសមល បបន េរពះសតវែដលសសនេគបេងកតេឡងសរបជអហររបសមនសស។ មនសសនខលះអនញញ តឲយសមល បមនសសេបមនសសេនះជសរតវសសនរបសខលន។ចេពះរពះពទធសសនវញ ហមមនឲយសមល បជវតមនសស នងសពវសតវទងអស។ បនេសចកតថ ឲយែតេគមនជវត សញញ ចងរសេនមនចងសល ប មនរតវសមល បេឡយ រតវែតេគរពជវតមនសសសតវទងអស សមបែតសរតវរបសខលនក េដយ។ មយេទៀត គម នសតវណេកតមកសរបមនសសសេឡយ បែនតសតវរតវែតចញ េរពះពអចទមទរសទធរបសខលនបន។ ចែណករពះពទធសសនឲយេគរពរហតដលសទធសតវ ដចមនែចងកនងសកខ បទទ ១ៃនសល៥។ គជសលធមគម នកណតរពែដន ជសលធមដខពងខពសគម នរបបលទធសសនណរបដចបនេឡយ។ ដេចនះេហយបនជេនឆន ២០០៦េនះ របេទសកនរពះពទធសសនកនងេលកបនរបគលឲយរបេទសកមពជេរៀបចបណយពសខបជ េនទសន កករអងគករសហរបជជត ែដលបណយេនះបនរតវអងគករពភពេលកេនះអនមតឲយេធវេនទសន កកររបសខលនតងពៃថងទ១០ធន១៩៩៩ ែដលចតទកជបណយអនតរជត េរពះេគ

53

េមលេឃញថ រពះពទធសសនជមលដឋ នៃនករេគរពសទធមនសសរតងធមអហងសករមនេបៀតេបៀន សមបសតវតរចឆ ន ករពះអងគមនឲយេបៀតេបៀនដចគន ។ កនងធមមគណេពលថ សវ កខ េត ែរបថធម គរពះដមនរពះភគសែដងលអេហយរតមរតវេហយ ជនយយនកធម ជធមដកនសតវឲយេចញចកទកខមនជតទកខជេដម ជបចចតត េវទតេពវ ជធមគរពះអរយបគគលគបបដងពតេឃញពតកនងចតតៃនខលន។

ដចបនេពលមកេហយបញជ កថ ពកយេរបៀនរបេដរបសសសនដៃទមនភពលអខលះ បែនតជលអធមមតរបសមនសសបថជជន េហយលអមនរពែដន លអមនលកខណខណឌ លអពមនភពបរសទធ។ ចែណកពកយេរបៀនរបេដរបសរពះពទធ

ជមច សវញ លអមនភពសរកត មនភពបរសទធ អចញa ង

អនករបតបតតតមឲយេចញចកទកខ ជធមរបសរពះអរយប-គគលនសតវឲយរលតទកខ េពលគរពះនពវ នឈបវលេកតវល សល ប។ ឯសសនដៃទនយយថ នសតវេទសថ នរពហមនងសថ នសគ ែដលសថ នទងេនះ រពះពទធសែដងថសថតកនងភពេនវលេកតវលសល បទទលទកខេវទនគម នទបផត េឡយ។

54

១១- កតពវកចចរបសរពះសងឃចេពះពទធបរសទែខមរ

រពះសងឃែខមររគបវតតទងអសកនងរបេទសកមពជទង មល េរកពបេពញកចចករកសងវតតែផនកសណង គបបបេពញកតពវកចចមយែផនកេទៀត គករកសងបញញ សម រតរបសពទធបរសទែខមរេដយរពះធមៃនរពះពទធជមច សឲយពទធបរសទយលតៃមលរពះពទធសសនកនែតចបសលសេឡង។កចចករេនះ អចអនវតតបនេនរគបឱកសបណយទនកនងរពះពទធសសន េរកពកមមវធសែដងធមេទសន អចេឆលៀតេពលខលះេទៀតពនយលធមអថមនរយៈេពលែវងខលេយលតមេពលេវល មននងចបេផតមសរតធមែដលជពធកមមរបសរពះពទធសសន។ គរឲយសរៈសខនជអទភពទមយ គករពនយលធមវនយដលពទធបរសទ ឯករសរតធមជករសខនទពរ។ តមករសេងកត ពទធបរសទេរចនេពញចតតនងករចេរ នរពះបរតត(សរតមនត) មនសវសរគន ថ សរតមនតឬមនសរតេទ េរចនែតសរគន ថ េទសនឬមនេទសន។ សម -យពទធកល សមបមនសសែតមន កករពះអងគសែដងេរបសែដរឲយែតេគមនឧបនសសយគរឲយរពះអងគេរបសបន។ េនកនងគមពរសតតនតបដក ែផនករពះសរតមននយយថ េពលែដលរពះពទធឬរពះអរហនតទងឡយទទលេទយយវតថមនេសនសនៈឬចងហ នជេដមពពទធបរសទ រពះអងគបនេធវបតត នេម -

55

ទនេដយធមមកថ គករសែដងធមឲយពទធបរសទចលចតតកនមនតេជៀសេចញេទ។ ដេចនះបញជ កថ សមយពទធកលរពះពទធនងរពះអរហនតបនពនយលធមដលពទធបរសទែដលរបេគនេទយយវតថ ពែមនសរតធមេទ ករសរតធមជនពរេកតមនសមយេរកយមកេទៀត។ មយេទៀត រពះអរហនតបនេធវបតត នេមទនយងខលថ យ យ ឥចឆត ត ត សមជឈត ែរបថេសចកតរបថន របសអនកយងណ ចរសេរមចយងេនះចះ។រតងេនះ បនេសចកតថ េលកសមជនពរឲយបនសេរមចតមបណងរបសអនកបេពញកសល គេលកមនអចជយអវបនេរកពអេពលអរបសេគេឡយ។ សមយេរកយមក មនជនពរថ សមឲយអសេលកបនផលយងេនះយងេនះគជរបបសជវធមទនកទនងលអកនងសងគម។ បែនត មនករ ជនពរខលះ ជពកយរបបមេធយបយ ដចពកយថ ពរ ៤របករគអយវណណៈសខៈនងពលៈរែមងេកតមនដលបគគលែដលមនេសចកតេគរពេកតែរកងដលចសរពទធ ចរយដលអនកមនសលជេដម។ គេបចងបនពរ ៤របករេនះរតវែតរបត-បតតតមធមខងេលេនះរមជមយធមដៃទេទៀត មនករមនសមល បសតវជេដម។ ពទធបរសទអនកេធវបណយមនករេធវទនជេដមរែមងបនបណយរចេហយេដយេចតនលអរបសខលន េទះបរពះសងឃមនសរតធមជនពរកេនែតបនបណយដែដល។ ករសរតធមជនពរេនះជរបបសជវធមេដមបទ

56

នកទនងលអរវងរពះសងឃនងពទធបរសទ។ ដចជជនណមន កែដលបនទទលអេណយពជនណមន កែតងេពលថសមអរគណ។ ពកយថអរគណ គករសែដងអណរចេពះគណគេសចកតលអែដលេគលះវតថអវមយឲយដលខលន។ដេចនះ សមកយលរចឡថ េធវបណយមនករេធវទនជេដម េបរពះសងឃមនសរតធមជនពរេទ មនបនបណយយងេនះេឡយេរពះបណយេកតពអនកេធវ បណយពែមនេកតពអនកឲយេឡយ។

57

១២- ផលរបេយជនៃនករអភវឌឍនរពះពទធសសនេនតមជយែដនែខមរ

ករអភវឌឍនរពះពទធសសនេនតមជយែដនែខមរជពេសសករបេងកតវតត ពែមនមនរបេយជនែតរពះពទធសសនេទ គមនរបេយជនខងករេធវជរបងករពរទកដែខមរររងកឲយបរេទសរកលរពែដនចលមកដែខមរជបនតមក េទៀត។ វតតរពះពទធសសនជភសតតងសខនណសែដលបញជ កថជដែខមរ។ ពទធបរសទែខមរេនតមរពរបទលែដនមនករពបកខងកររបតបតតរពះពទធសសន េរពះពមនវតតអរមេនជត េហយកែនលងខលះមនវតត បែនតពមនេសន -

សនៈរគបរគន ដចជកដសលរពះវហរជេដម នងមន មនរពះសងឃអនកេចះដងនមនតេទគងេនទេនះផង។ ដេចនះេដមបពរងងរពះពទធសសនេនតមជយែដនែខមរឲយបនលតលសចេរ ន នងេដមបជរបងករពរដកដែខមរ រដឋ ភបលនងពទធបរសទែខមរែដលមនសទធ គរជយកសងវតតេនកែនលងែដលមនែខមររសេន េបកែនលងែដលមនវតតែតគម នេសនសនៈរគបរគនគរជយកសងបែនថម។ មយេទៀតេដមបឲយពលរដឋែខមរេពញចតតេទរសេនតមជយែដនឲយបនេរចន គរេធវេហដឋ រចនសមពនធ ដចជផលវថនលសព នសលេរៀន មនទរេពទយ បេងកតផសរជេដម ឲយដចជេនទរបជជន។ របេទសជតខងែតងរកលចលមករតងដទេនរែដល

58

គម នែខមររសេន។ មយេទៀត េបបនេធវថនលពនធជវញរពរប ទលែដនជែខសរកវត រតែតរបេសរណសេទេទៀត េរពះបនជទនបទបមនឲយបរេទសរេលភចលមកដែខមរបន។វតតអរមជដងរពលងរបសែខមរ េបមនែខមររសេនទណែតងមនវតតអរមេនទេនះ ជទេគរពសកក រៈរបសខលន។ដេចនះ វតតទកជភសតតងែដលបញជ កថ ជទកដែខមរ។ រប េយជនមយេទៀត េបមនវតតរពះពទធសសនេនតមចងកតមតញកដេចនះ អចជយបងបអនជនជតភគតច ែដលមនបណងេគរពរពះពទធសសន បងបអនអចេគរពបនេដយងយរសល េរពះមនវតតេនជតផទះខលន េហយមនទក ឱកសឲយសសនដៃទ ចលមកេរជៀតែរជកបនផង។

59

១៣- នទរបសរកសងធមមករនងកចចករសសន

អេពែដលមនគមបេធវ

កនងរដឋធមមនញញៃនរជណចរកកមពជបចចបបននែចងថ រពះពទធសសនជសសនរបសរដឋ ែដលរដឋរតវែតករពរនងឧបតថមភឲយចេរ នលតលស ដចជបញជ នសមណនសសត េទសកសេនរបេទសែដលកនរពះពទធសសនជេដម។តមដណងថ រពះសងឃសមណនសសតែដលេទសកសេនបរេទសភគេរចន េលកេដះរសយេដយខលនឯង គម នករឧបតថមភពរកសងធមមករេឡយ។ អងគខលះសកសចបពបរេទសរតឡបមកវញ គរទទលករអបអរសទរពរកសងធមមករ េដយចតតងឲយរពះសងឃទងេនះ មនតែណងណមយមនេធវជសរសត ចរយជេដម េដមបអភវឌឍនរពះពទធសស នឲយរកចេរ ន។ កររបកនបកសពក េហយដករពះសងឃែដលមនចេណះតចខងរពះពទធសសនឲយកនករ ពអចេធវឲយរពះពទធសសនចេរ នលតលសបនេឡយ។េរឿងមយេទៀតែដលគរចបអរមមណ អនកកនសសនរគសតមនចននតចណសេនរបេទសកមពជ តមពតមនថ មនមយភគរយ ចះេហតអវបនជអនញញ តឲយសងវហររគសតសសនេរចនេមលះ េតបណត លមកពេហតអវ? េគនយយថ េនរប

60

េទសកមពជឲយែតមនដលល រ េគេធវអវកបនែដរ ដេចនះបញជ កថ រពះវហររគសតសសនមនចននេរចន ែតអនកកនមនចននតចេនះ េគអចេចទថ រកសងធមមកររបរពតតអេពពករលយ ទទលសណកជដលល រឲយេគមកសមល បវបបធមរបសខលន ែដលខលនរតវករពរេនះេទវញ។

េពលេនះ ភរកចចជចមបងរបសរកសងធមមករ គបបឈបរបរពតតអេពណ ែដលមនរបកបេដយធម េហយអន-វតតនវរលកចចករ ែដលនឲយរពះពទធសសនមនភពរងមនងលតលសេទមខ គរកសជេនឿរបសរបជពលរដឋែខមរគរពះពទធសសនឲយបនគងវង រសបតមរដឋធមមនញញរបសកមពជែដលែចងថ រពះពទធសសនជសសនរបសរដឋ។

អពលកខខណឌ បេងកតវតតែខមរេនបរេទស១. បណងរកសរពះពទធសសនរបសខលន។២. ចននមនសសបនម ននកែដលេគអចអនញញ តឲយបេងកតវតត៣. គម នបណងទកទញសសនដៃទ ឲយចលកនពទធសសនេឡយ។៤. ទកែនលងសធរណៈ ដចជកែនលងលកដរ កែនលងេរងចរករសលៗ ពមនជទលេនែដលេគរតវករសងបសង តេដកពនេដមបេទេធវករ។៥. មនករយលរពមពអនកជតខងេដយគម នកររបឆង។

61

េនះជលកខខណឌ ែដលអចបេងកតវតតបន េតមរនតធមមករមនឲយសសនដៃទបេពញលកខខណឌ េនះ ឲយបនរគបរគនឬេទ មននងឲយបេងកតវតតឬរពះវហរ ? មយេទៀត អនកែដលមនសទធសបេងកតវតតេនះ បនែតពលរដឋែដលមនសញជ តកនងរបេទសេនះ បរេទសែដលពមនសញជ តពមនសទធសបេងកតវតតបនេឡយ។ េនរបេទសែដលមនេសរភពកពល គម នេឃញេគអនញញ តឲយបរេទសតងករយលយផសយសសនេនរបេទសេគេឡយ េតមរនតធមមករេហតអវបនជអនញញ តឲយបរេទសតងករយលយផសយសសនេគ ឲយអសទញអនកកនសសនរបសខលន ? អនកណកដងែដរថ េសរភពខងជេនឿ បែនតេសរភពេនកនង រកបខណឌ ចបបរបសរបេទស។

េសរភពខងជេនឿ បែនតកឲយបះពលឬរេលភេលជេនឿរបសអនកដៃទ។ យងណមញ ពមនជនជតែខមររតេទរកសសនដៃទេទ គសសនដៃទមកបែបកបបកែខមរឲយលះបងសសនរបសខលន េទេជឿសសនមយេទៀតេដយលបចកចចកលតមរេបៀបដកនយ ទកជសមល បទកចតតមេនសេញច តនជេនឿរបសែខមរ រហតដលកមរកមរ ែដលជវយពទនេចះពចរណ កពកសសនរគសតេទលងេលមែដរេដយឲយចណអហរ ឬជនេដរេលងេដមប បេញឆ តឲយេជឿរគសតសសន។ េនះជកររេលភសទធមនសស

62

យងជកែសតង។ មនរតមែតេនទរកងេទ សសនេនះបនតងករយលយេនពសេពញរបេទសកមពជទងមលជពេសសេនេខតតរតនគរ មណឌ លគរ ែដលមនជនជតភគតចរសេនេរចន ែដលេនសមយសងគមររសតនយមទងពទធសសនកជនទងអជញ ធរេខតត ពហនពនយលែណនឲយចលកនរពះពទធសសនេឡយ េដយទកសទធឲយបងបអនភគតចទងេនះ រកសនវជេនឿរបសខលន។ ឥឡវេនះ សស នរគសត ែដលជជនបរេទសលកៃដរលងអណចអជញ ធរែខមរេទបញច ះបញច លអសទញបងបអនភគតចទងេនះ ឲយលះ បងជេនឿេដមរបសខលន ឲយេជឿសសនរបសេគ ែបរជអជញ ធរែខមរេធវរពេងយ ែថមទងេធវសហករេទៀតផង។ អជញ ធរេបកទវ រផទះឲយេគចល សមល បសសន គរពះពទធសសនែដលជសសនរបសជតខលនេទវញ។

ករេបកសធទធខងជេនឿរបសរបេទសកមពជសពវៃថង េនះេលសព Standard អនតរជត កល យជអនធបេតយយគម នអនវតតចបបទមល បឲយបនរតមរតវ បេណត យឲយបរេទសេមលងយែខមរ ចងសសនណេដរេឃសនកនខតបណណផសយេនទណកបន។ េនបរេទសេធវអវមយកសថតេនកនងរកបខណឌ ចបប ដចករផសយសសន េបគម នចបបអនញញ តេទ បលសរតវចប េនះចេពះជនបរេទស។

63

១៤- រពះពទធសសនចះខសយនឲយរបេទសកមពជមនវបតតេទអនគត

១. របេទសកមពជមនឯកភពខងសសនគ រពះពទធសសន សមយសងគមររសតនយម របជពលរដឋែខមរេគ-

រពបជរពះពទធសសន មនរហតដលេទ៩៩ភគរយ។រពះពទធសសនមនពកយេរបៀនរបេដជមលដឋ ន គធមអហងស ករមនេបៀតេបៀន ែដលពែដលមនបញហ កនងសងគមេដយបញហ រពះពទធសសនែដលេធវឲយរដឋពបករគបរគងេឡយ។ ឥឡវមនសសនដៃទមកញះញងបែបកែខមរ ែដលេធវឲយេយងមនករបរមភេទៃថងេរកយ អចមនជទសគន រវងសសននងសសន េដយមនរពតតករណពភពេលកបនបញជ ករចេហយអពសសនៃនរបេទសខលះកពងបងហរឈមគន រហតមកដលសពវៃថង។ ចេពះរពះពទធសសនកនងរបវតតសរសតពភពេលក ពែដលបងហរឈមគន កនងបញហ រពះពទធសសនេឡយ មនែតេគេបៀតេបៀនខលន វញ ដចមហវទយលយ នលនទ ៃនរបេទសឥណឌ ជមហ វទយលយរពះពទធសសនបនរតវសសនមយកេទចេចល។ េរកពពទធសសន សសនខលះមននេយបយេនពេរកយ។

២. អចមនជទសគន កនងរគសរអពបញហ សសន េដយសពវៃថងេនះ សសនរគសតបនបញច ះបញជ លទញយក

64

យវជនែខមរបនខលះ េដយសរមរនតធមមករចតករមនបនលអ។ យវជនជកនែដលកនសសនដៃទ បេងកតជេមល ះជមយឪពកមត យខលន។ មនឧទហរណមយេនេខតតកពងធយវជនែខមរមយរកមែដលកនរគសតសសន បនចលេទវយរពះពទធរបេនកនងរពះវហរៃនវតតរពះពទធសសនមយ បកែបកេខទចខទអស។ មនវហររគសតសសនខលះសងជត វតតរពះពទធសសន ៃថងេរកយអចមនជនសគន េដយមរនតធមមករេចះែតអនញញ តចបប ពបនសរេយបលអនកកនរពះពទធសសន នងពបនគតឲយែវងឆង យ។

៣. រពះពទធសសនេនរបេទសកមពជ នងរតវវនស ជេលកទ២ (បនទ បពវនសេលកទ ១នសមយែខមររកហម)េដយសរសន ៃដរបសរកសងធមមករ នងកចចករសសនសពវៃថងេនះ េហយករវនសេពលេនះពអចេរ ខលនរចេឡយ។ ករវនសរពះពទធសសនសមយ បល -ពត អចេរ ខលនរចបនទ បពរបបបល-ពតរតវរលយ េរពះែខមរទងអសជអនកពទធសសន។ ចែណកករវនសេពលេនះ ពអចេរ ខលនរច េឡយ េរពះមនបរេទសលកៃដចល ទញយកបរសទរបសខលនឲយេទខងេគ គេគសមល បចតតវញញ ណែខមរ េហយ បញច លចតតវញញ ណថម។

65

១៥- អជញ ធរែខមរគបបពរងងពទធសសន

១. គបបពរងងរពះពទធសសន េដយពរងកពទធកសកស ឲយរកចេរ នែថមេទៀត នងបញច នរពះសងឃសមណនសសតឲយេទសកសេនរបេទសែដលកនពទធសសនដចគនេដមបបេងកនចេណះដលរពះសងឃឲយេទជអនកដកនរពះពទធ សសនដសទ តជនញ។ ែថមពេលេនះេទៀត គបបែណន រពះសងឃ ឲយេគរពតមធមវនយឲយបនរតមរតវ។ នមនតរពះសងឃែដលមនសមតថភព េទអបរកមរ កមរ យវជនយវនរ េនតមវតតនន េនទរកងនងេនតមេខតតននរពមទងអបរសសសនសសតេនតមសលេរៀនរគបភមសកស េដមបេលកដេមកងសលធមឲយខពសេឡងវញ។ ចែណក េចអធករ អនគណ េមគណ រតវមនចេណះដងនងគណធមខពងខពស េធវជេមដកនអបរពទធបរសទែខមរ តមភមរសកេខតត រកង ឲយយលកនែតចបសេឡងែថមេទៀត អពតៃមលនងខលមសររបសរពះពទធសសន នងជយជរញផលវអណចរក ឲយបនលតលសខងគណធមនងអភវឌឍនេសដឋកចចជត។

២. រតវេរៀបចរចនសមពនធរកសងធមមករេឡងវញឲយដចសមយសងគមររសតនយម ែដលដកមរនតធមមករជអនកកននងេចះដងរពះពទធសសនចបសលស។

៣. រតវពនតយេសេរ សល វហរ នងទសន កករៃន

66

ពហរសសនទងេនះេឡងវញែដលបនអនញញ តចបបមនរបរកត។ េបពនតយេទេឃញថ ករអនញញ តចបបេនះមនរបរកត រតវដកករអនញញ តេនះេចញវញ។

៤. រតវេធវចបបរគបរគងពហរសសន។៥. រតវដកទណឌ កមមដលមរនតធមមករ តមរកងនង

េខតតែដលបនរបរពតតខស។៦.រតវពនតយតមដនអងគករមនសសធមែដលរបរពតត

ខសមខនទរបសខលន អពករយកអងគករមនសសធមបងមខ េដមបផសយសសនខលនបងខែខមរឲយេជឿ។

67

១៦- តៃមលរបសរពះពទធសសន

តៃមលរបសរពះពទធសសនែដលមនលកខណៈពេសសេផសងពលទធនងសសនដៃទគ៖

១. មគគរបកបេដយអងគ៨ ជមគរបតបតតេដមបរ លតទកខែដលេហថ មជឈម បដបទ ែរបថ ផលវកណត លេរពះរចនេចលផលវអមខងទងពរ គផលវធរេពកចតតជបកនង កមគណ៥ នងផលវតងេពកគរបតបតតេធវបបកយ។ ផលវទង ពរេនះ សសនដៃទែតងែតអនវតត។

២. រពះនញវ ន ជកររលតទកខពតរបកដ។ កររលតទកខគរលតខនធ៥ បញឈបជតគករេកត ែដលនឲយមនជរនងមរណៈតេទេទៀតកនងសងសវដត។ ចែណកសសនដៃទថ សថ នសគនងសថ នរពហម ជសថ នសខរបសពកេគ។ រពះពទធសែដងថ សថ នទងពរេនះ សថតេនេរកម អនចច ទកខនងអនតត ែតងវលេកតវលសល បគម នទបផត មនែត រពះនញវនេទេទបជបរមសខពតរបកដ។

៣. រពះពទធរតសដងនវអរយសចច ៤ គករពតដរបេសរៃរកែលង៤របករ គេសចកតទកខ ករេកតេឡងៃនខនធ៥រតវកណតដង េហតែដលនឲយេកតទកខបនដលតណហ រតវលះបង កររលតទកខបនដលរពះនញវ នរតវេធវឲយជកចបសផលវរបតបតតេទកនកររលតទកខបនដលមគគ ៨រតវចេរ នឲយ

68

េកតេឡង។៤. រពះពទធសែដងអពធមអហងសករមនេបៀតេបៀន

ជមលដឋ នៃនសខសនតភពពភពេលក េរពះកលណមនេបៀតេបៀនគន សរងគ មរគបរបេភទពេកតេឡងេឡយ។ អងគករសហរបជជតបនទទលសគ លតៃមលរពះពទធសសនរតងនយេនះ បនជកលពៃថង១០ធន១៩៩៩ អងគករសហរបជជតបនេធវសចច នមតទទលសគ លបណយពសខបជរបសរពះពទធសសន ជបណយអនតរជត អចេធវបណយេនះេនទសន កករអងគករសហរបជជតេរៀងរលឆន ។

៥ .រពះពទធសែដងរពះធម មនេហតផលពត រសបតមលកខណៈវទយសរសត ែដលេគអចយកេទពេសធេឃញករពតបន េនរគបទកែនលងនងរគបេពលេវលេរពះជសចចសកល។

៦. លកខណៈពេសសមយេទៀត ែដលសសនដៃទមនមន គករមនបងខ។ អកខ តេរ តថគេត ែរបថ តថ -គតរគនែតជអនករបបផលវេទ ឯករេជឿឬមនេជឿេរសចេលខលនអនក តថគតមនបងខតបងខេឡយ។ រពះពទធបនរបទនេយបលបែនថមេទៀតថ មននងេជឿពកយជនណមន ក មនតថគតជេដម ចរអនកពចរណនងេធវករពេសធឲយបនលអតលអនជមនសន។ េនះជករេបកេសរភពខងជេនឿរបសរពះពទធជមច ស រសបនងផលវអណចរកៃនរបេទស

69

ែដលេគរពរបជធបេតយយនងសទធមនសស កេគេបកសទធេនះដចគន ។

70

១៧- េសចកតអពវនវ

សសសនងនសសតែខមរទងឡយជទរបអនកនងរពះធម សសសនងនសសតែខមរទងឡយជទរបអនកនងរពះធម សសសនងនសសតែខមរទងឡយជទរបអនកនងរពះធម សសសនងនសសតែខមរទងឡយជទរបអនកនងរពះធម !

វសនអនគតៃនជតែខមរេយង រតវសថតេនេលបអនៗជយវជន នងយវនរបនតេវនពចសៗ កនងករករពរ ជតនងកសងជត ជពេសសសងកតធងនកនងេពលេនះ គពរងងវបបធមែខមរ ែដលមនរពះពទធសសនជមលដឋ ន។កតពវកចចរបសបអនកនងបឋមវយ គករខរបងែរបងសកស េរៀនសរតឲយមនវជជ ករមតខពស។ ជមយគន េនះ បអនគបប អបរចរយសមបតតឲយៃថលថនរកនងរបបសជវធមនងសលធម រសបតមរបៃពណទេនៀមទមល បរពះពទធសសនែខមរ។បអនៗគបបលះបងអេពអបយមខរគបយង ែលបងរសែលបងរសែលបងភន លជកអេភៀនេរគឿងេញៀន លចបលន េរបអេពហងសជេដម េរពះអេពទងអសេនះ ជឧបសគគកនងករសកស េរៀនសរត នងនឲយខចកតតយសខលននងរគសរ ជពេសសនឲយមនបញហ ដលសងកម។ កនងយវវយែដលមនទនមន ករពេសធកនងជវត គបបសត បបងគ បឪពកមត យ រគបេរងៀន នងេគរពចបបរបសរដឋ។ ករមនវជជ សមបតតនងចរយសមបតតទងពរេនះេហយ ជគណសមបតតរបសបអនរបសរស។

ករសខនមយេទៀត ែដលបអនគបបសកសឲយយល

71

ែថមេទៀត គរពះពទធសសន ែដលជមលដឋ នៃនវបបធមជតេយង។ តមករសកសរសវរជវ រពះពទធសសនមនខលមសរដរជលេរជ េពលពកយពត េហយេធវឲយអនករបត -បតតតមបនទទលេសចកតសខរហតផតទកខទងរសងែតមតង។ ដចេនះ សមបអនសសសនងនសសតនគន ែថរកសករពររពះពទធសសនែដលជមតករបសជតេយងឲយបនគងវង។ ពមនសសនណលអជងពទធសសនេឡយ េបមនសសនណមយ ជពេសសសសនរគសតមកេឃសនទកទញបអនៗឲយេជឿ សមបអនពចរណឲយមតចតកលះបង សសនរបសខលន េទេជឿសសនេគេឡយ។