KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞI

Muhammet TEKİN Bulaşıcı Hastalıklar Çevre ve Çalışan Sağlığı

Birim Sorumlusu

Telf: 05334524428 0466 212 1693

ESRA DEMİR

Öykünün başlangıcında duran talihsiz hemşire

14 Temmuz 2006 Kan alırken can verdi

ÇORUM (A.A)

Çorum Kadın Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesi Acil Servisinde görev yapan hemşirenin, kene ısırması sonucu hastaneye başvuran kadından kan örneği aldığı sırada, iğneyi kendi eline batırması sonucu Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı (KKKA) virüsü kaptığı ve hayatını kaybettiği bildirildi.

Tarihçe

KKKA ilk olarak 12.yüzyılda Tacikistan’da tanımlandı. Hastalık, keneler tarafından insanların ısırılmasını takiben idrarda, salyada, rektumda ve abdominal kavitede kan görülmesi ve vücutta yaygın kanamalarla tarif edildi.

KKKA, 1944-45 yıllarında Rusya’nın Kırım bölgesindeki Batı Kırım steplerinde çoğunlukla ürün toplamaya yardım eden Sovyet askerleri arasında görülmüştür.Hastalığa Kırım hemorajik ateşi adı verilmiştir.

1956 yılında Zaire’ de ateşli bir hastadan Kongo virüsü tespit edilmiştir.

1969 ise Kongo virüs ve Kırım hemorajik ateşi virüslerinin aynı virüs  olduğu belirlenmiş ve Kırım-Kongo kanamalı ateşi olarak hastalık yeniden adlandırılmıştır.

İNSANLARA NASIL BULAŞIR?

• İnfekte kenelerin ısırması veya kene kırma sırasında

• Viremik hayvanların kesilmesi sırasında: Hayvana ait kan ve dokulara temas

İnfekte hastalardan (hastanede, toplumda)-Direkt temas

-İnfekte doku ve kan teması ile

-Laboratuvardan direkt temas ile deriden veya havadan

- Hava yolu?

-İnfekte sütün içilmesi ile?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)

Ülkemizde KKKA, 2002 ve 2003 yıllarının bahar ve yaz aylarında özellikle, kırsal kesimde yaşayan vatandaşlarımızda görülmüştür.

Bakanlığımızın yaptığı çalışmalar neticesinde Ağustos 2003’te hastalığın KKKA olduğu kesin olarak belirlenmiştir.

Olgular Olgular kene varlığı kene varlığı ve ve parçalı araziparçalı arazi yapısıyapısı ile yakından ile yakından ilişkiliilişkili orman içi açıklıklarorman içi açıklıklar orman kenarındaki tarım arazileriorman kenarındaki tarım arazileri

Doç. Dr. Zati Vatansever’in Bilimsel Danışma Kurulundaki sunusundan alınmşıtır.

Epidemiyoloji-Risk

Açık arazi ve kırsal kesimde çalışan ve yaşayanlar,

Çiftçiler, Hayvancılıkla uğraşanlar, Orman işçileri, Veteriner Hekimler, Mezbaha çalışanları ve kasaplar, Laboratuvar çalışanları ve sağlık personeli.

Bulaş İnfekte kenenin tutunması veya ezilmesi, Viremik dönemdeki hayvanlarla temas, KKKA tanılı hastanın kan ve vücut sıvıları ile

temas, Hastalığın kuluçka süresi:

Kene tarafından ısırılma durumunda genellikle 1-3 gün; en fazla 9 gün,

Enfekte kan, doku veya vücut sıvısına temas durumunda ise 5-6 gün: en fazla 13 gün.

Klinik Tanımlama Klinik Tanımlama:

Anamnezinde ateş, ani başlayan başağrısı, miyalji-artralji, halsizlik, bulantı-kusma, karın ağrısı, ishal

Lab: Lökopeni, trombositopeni, ALT, AST, LDH, CK yüksekliği

Destekleyici Bulgular: Kanama belirtileri (purpura, burun kanaması, vb.)

Epidemiyolojik Hikaye: Kene ısırığı/kene ile temas, hayvanlarla yakın temas, Kırsal kesimde yaşama, son iki hafta içinde kırsal alan ziyareti, Hayvan dokusu-kanı veya vücut sıvıları ile yakın temas, Hastaların kan veya vücut sıvıları ile temas veya lab’da

çalışma, Hasta çevresinde benzer şikâyeti olan başka vakaların varlığı.

Vaka Tanımları Şüpheli vaka

Klinik tanımlamaya uyan ve başka bir nedenle açıklanamayan vaka

Olası vaka Şüpheli vaka tanımlaması ile epidemiyolojik hikayeye uyan ve

destekleyici bulgulardan en az 2’sinin bulunduğu vaka veya Bir bölgede herhangi bir nedenle açıklanamayan birden fazla

vakanın görülmesi halinde, destekleyici bulgular olmasa da klinik tanımlamaya uyan vaka

Kesin vaka Klinik tanımlamaya uyan ve laboratuar kriterlerden en az birisi

ile doğrulanmış vaka veya Kesin tanı almış bir vaka ile epidemiyolojik olarak bağlantısı

olan vaka

Kene için uygun yaşam alanları, hastalık çıkan bölgelerle uyumlu

Olgular kene varlığı ve parçalı arazi yapısı ile yakından ilişkili orman içi açıklıklar orman kenarındaki tarım arazileri

Vadi sistemleriVadi sistemleri ÇoruhÇoruh KelkitKelkit TozanlıTozanlı ÇekerekÇekerek YeşilırmakYeşilırmak

Çalılık-ormanlık bitki örtüsüÇalılık-ormanlık bitki örtüsü meşeliklermeşelikler parçalı arazi yapısıparçalı arazi yapısı

Bol miktarda yaban hayvanıBol miktarda yaban hayvanı DomuzDomuz TavşanTavşan Yerden beslenen kuşlar??Yerden beslenen kuşlar??

Sosyo-enonomik yapıSosyo-enonomik yapı Köyden göç Köyden göç Avlanma yasağıAvlanma yasağı Yayla yasağıYayla yasağı

Ugun giyim Repellentler (böcek kovucular)

Dietiltoluamid (DEET) Doğrudan cilde uygulanır %30-40’lık preparatlar 2-5 saatlık caydırıcı etki

İnsektisidler %0.5 Permethrin emdirilimiş elbiseler

Haftalarca süren öldürücü etki Sık aralıklarla kene kontrolü

Korunma Tutunmuş kenenin en kısa sürede uygun şekilde

çıkarılması çok önemlidir. Çünkü efekte yönünden zaman önemli eğer 6 saatten

önce çıkarılırsa bir sıkıntı olmaz. Eğer kişi kendisi çıkaramıyorsa bir sağlık kuruluşuna

müracaat etmeli

Hayvanlarla uğraşanların eldiven ve koruyucu giysiler giymesi,

Evcil hayvanlarda kene popülasyonunun azaltılması için akarisid uygulanması,

Nozokomiyal bulaş riskinin azaltılması için temas izolasyonu önlemlerinin alınması.

Korunma için önlem alındığı zaman keneden korkmaya gerek yok.

BULAŞICI HASTALIKLAR ŞUBE MÜDÜRÜNÜN KOLUNDA DOLAŞAN CANLI KENE

El hijyeni için alkol bazlı el dezenfaktanı ile elleri ovmak altın standarttır (gözle görülür kir olmadığı müddetçe).

El hijyeni

Solunum hijyeni

– Sağlık çalışanları, hastalar ve ziyaretçiler eğitilir– Kaynağa yönelik kontrol önlemleri • Ağız ve burun mendil ile kapatılır • Tükürülmez– Solunum sekresyonları ile temas sonrası eller yıkanır– Akut solunum yolu hastalığı olanlara solunum izolasyonu

Solunum hijyeni ve öksürük eğitimi

Kirliler

Toplanması, taşınması ve temizlenmesi sırasında

– Mukoz membranların, derinin ve giysilerin kontamine olması önlenmelidir

– Patojenlerin diğer hastalara ve etrafa taşınmasına engel olunmalıdır

Tıbbi malzemelerin dezenfeksiyonu

Termometreler:

- 1/100’lük çözeltide 10 dakika bekletilir,

havada kurutulur

- %70’lik izopropil alkolde 30 sn bekletilir

veya alkol emdirilmiş bezle silinir Steteskoplar: alkollü veya 1/100’lük

sodyum hipoklorit emdirilmiş bezle silinir

Hastanın kullandığı eşyaların dezenfeksiyonu

Tabak, kaşık, çatal gibi hastanın kullandığı eşyalar deterjanlı su ile yıkanıp durulandıktan sonra 1/100’lük sodyum hipoklorit çözeltisinden geçirilerek dezenfekte edilir (mümkünse bu tip eşyalar tek kullanımlık olmalıdır)

Sürgü ve çöp kovalarının temizliği 1. Önce 1:10’luk

dezenfektan ile muamele edilir

2. Su ve deterjan ile kirler temizlenir

3. 1:100’lük dezenfektan ile yıkandıktan sonra tekrar kullanılır

Yere dökülen enfekte materyallerin uzaklaştırılması ve yer dezenfeksiyonu Kan, vücut sıvıları gibi

enfekte materyallerin üzerine 1/10’luk sodyum hipoklorit çözeltisinden dökülür

15 dakika beklenir Enfekte materyal uzaklaştırılır 1/100’lük çözelti ile ıslatılmış

paspasla silinir Yüzey su ve deterjan ile

yıkanır

Enfekte duvar ve yüzeylerin temizliği

Kirlenmiş yüzeyler 1/100’lük sodyum hipoklorit çözeltisi emdirilmiş bezle silinir

Ardından tüm yüzeyler su ve sabunlu su ile yıkanır

Enfekte materyalle temas durumunda

İğne battı ise %70’lük alkolle 20-30 sn temizlenir, su ve sabun ile yıkanır

Cilt ve mukoza teması durumunda bulaş bölgesi su ve sabun ile yıkanır

Göze sıçrama olması durumunda bol su ile göz yıkanır

KKKA Vaka Bildiriminde Hastanelerin yapması gerekenler

Vaka Bildirim www.kkka.gov.tr adresindeki veb sayfasına giriş ilgili hekim tarafından yapılacak.

Formun eksiksiz biçimde doldurulması ve numuneyle birlikte gönderilmesi gerekmektedir.

Sevk işlemlerinde sek yeri mutlaka işaretlenecek.

Vakaların kılınik tanıya uyumlu durumu gözlenirse numune alınacak, yoksa 10 gün içinde hastalık belirti bulguları gelişirse sağlık kurumuna gelmesi istenecek bunun dışında hastaneye gelmesine gerek yok.

Sonuçlara göre hareket edilmeli. Çıkarılan canlı kenelerin % 70 lik alkol tüpün

yarısına kadar doldurulup ondan sonra tıbbi atık kutusuna atılmalı,

Hastanelerde KKKA hastalığı tanımına uyan hastalar için mutlak uygun odanın bulunması gerekmekte

Vakalardan mutlaka yatışlarında ve çıkışlarında olmak üzere 2 örnek alınacak,

Şupheli, olası ve kesin vakaların KKKA göv tr veb sitesindeki sisteme girişin mutlaka yapılması gerekmekte, aksi takdirde hem hasta sevk edilen birimde kabul edilmemekte hem de numunesine bakılmamaktadır.

Hastanın başka bir ile sevki söz konusu olursa mutlaka sevk edildiği bilgi sistemine işlenmelidir,

Alınan kan serum örneği,Soğuk zincir kurallarına uygun şekilde Bulaşıcı Hastalıklar Şubesine ulaştırılacak.

KKKA Vaka Bildirim

Şüpheli / olası vaka tanımına uyan kişilerden sadece örnek alınacak ve Bölge Referans Laboratuarına gönderilecektir.

Bunun dışında, herhangi bir klinik ve laboratuar bulgusu olmayan ve sadece kene tutunması hikayesi söz konusu olan kişilerden konfirmasyon için örnek alınmayacaktır.

KKKA Vaka Bildirim

…

KKKA şüphesiyle takip edilmekteyken vefat eden kişilere ilişkin bilgiler Bakanlığa ivedilikle bildirilecek ve mutlaka bu kişilerden örnek alınmış olmasına dikkat edilecektir.

11 Mayıs 2012 tarihi itibariyle sisteme girilen 5 hasta 1 Bilinmiyor-Ardanuç Klinikte yatıyor 2 Pozitif-Ardanuç-Yusufeli 2 Negatif vaka mevcut-Hopa -Borçka

KKKA Vaka Bildirim

Keneye çıplak elle dokunulmaması çıkarırken ezilmemesi gerekmekte.

Keneye çıplak elle dokunulmaması çıkarırken ezilmemesi gerekmekte.

CENAZE HAZIRLANMASI VE GÖMÜLMESİ

Cenazeyi hazırlayacak kişi öncelikle kendisi için koruyucu önlemleri( pilastik önlük,kalın eldiven,maske , gözlük vb.) almalıdır.

Ceset yıkandıktan sonra 1/10 luk çamaşır suyu çözeltisi ile tekrar spreylenmelidir.

Ceset torbası veya plastik bir parçayla sarılmalıdır.

Cenazeyi taşıyanlarda aynı önlemler almalıdır.gerekirse bir görevli eşliğinde yapılamalıdır.

Mezar en az 2 metre derinliğinde olmalıdır. Cenazeler tabutla gömülmelidir. Sevk edilen hastalarda da temizlik ve hijyene önem

verilmelidir. Sevk edilen araçta aynı şekilde dezenfekte

edilmelidir. Cenazenin defni esnasında alınması gereken

önlemler abartılmamalıdır. Muhammet TEKİN

Bulaşıcı Hastalıklar Çevre ve Çalışan Birim Sorumlusu

GSM:05334524428- 04662121841