Klasik Yapılarda Yüzey

Tatbikatı ve Onarımı

MSGSÜ MYO - Klasik Yapılarda Yüzey Tatbikatı ve Onarımı

Konu : Çörtenler

Mehmet İlker Doğan 20110552016

Çörten Nedir ?

Çörten, yağmur oluklarında biriken suları yoldan geçen yayaları ıslatmadan bina duvarından uzaklaştırmak için yapılan elemandır. Genellikler ahşap binalarda tahtadan, kagir binalarda taş malzemeden oyularak yapılır.

Çörtenler bina cephelerine eşit aralıklarla yerleştirilerek, güneşin durumuna göre cepheye gölge atması sağlanır.

Doğal taştan yapılan çörtenler duvar örülürken yerleştirilirler.

Sultan Süleyman Kervansarayı – Hatay / Belen

Üç Şerefeli Camii – Edirne

Selimiye Camii – Edirne

Çörtenler her zaman suyu ileri doğru atmazlar; aşağıdaki yolun ve bu yoldan geçen yayaların durumuna göre, kimi zaman su boşaltma delikleri yandadır. Bazı çörtenler de ise dirseklidir; suyu boşaltmadan önce sağa veya sola 90 derecelik bir dönüş yaparlar.

Manisa Muradiye Camii - çörten detayı

Kılıç Ali Paşa Camii – İstanbul / Beyoğlu

Eyüp Camii – İstanbul / Eyüp

Zeyrek Camii

Kayseri – Sivil Mimari Örneklerinde Çörtenler

Sultan Süleyman Süleymaniye Medresesi

İbrahim Paşa Sarayı

Ülkemizdeki çörten örnekleri oldukça sade yapılmıştır. Yurt dışındaki örnekleri incelediğimizde oldukça farklı çörtenlere rastlayabiliyoruz. Bu çörtenlerin suları bina dışından uzağa atmanın yanı sıra insanlara korku vermek amacıyla farklı figürlerde yapılmıştır.

Yurt Dışından Örnekler

Fransa – Rouen Adalet sarayından bir örnek. Yapının işlevi çörtenlerin şeklini oldukça etkilemiş…

Fransa - Saint Nazaire Kilisesi

Prag'daki St. Vitus Katedrali'ndeki bu gargoyle ise kusuyormuş gibi gözüküyor. Agzındaki oluktan su aktıgını düşünün...

İspanya-Mallorca Palma Katedrali

Palma Katedrali(İspanya-Mallorca)

Hikayeye göre Aragon kralı I. Jaime Mallorca'ya giderken fırtınaya yakalanmış . Sağ kurtulursa bir kilise yaptırmaya söz vermiş  ve kurtulmuş . Olan da güzelim Mağribi camisine olmuş . Eski Medine Mayurga camisinin yerine 13. yüzyılda bu gotik katedral yapılmaya başlanmış ve 1587'de tamamlanmış . 

İspanya - Monasterio de San Juan de los Reyes

Gargoyle ( Çörten )

Gargoyle(İspanya-Girona) Çok uzun yıllar önce, inançlı insanlardan nefret eden ve şeytanlığı meslek edinmiş Gironalı bir Kadın vardı. Nefretini göstermek için hakaret eder ve taş atardı. Corpus Christi alayı sırasında yine taş atıyordu ki ilahi bir ses duyuldu” Taş atanlar taş olur” Cadı taşa döndü. Charlemagne kulesinde Gargoyle olarak görülebilir. Gargoyle, Gotik yapılarda çatılarda biriken suları tahliye etmek için kullanılan çirkin heykelcik(Çörten diyebiliriz.) Şeytan geldiği zaman –ben burada varmışım, başka yere gidebilirim demesi için korkunç şekilde yapılırmış.

Kaynakça

Doğan Hasol – Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü

Bülent Uluengin – Osmanlı Antik Mimarisinde Klasik Yapı Detayları

Gargoyle Hakkında ; http://en.wikipedia.org/wiki/Gargoyle