9
Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i społeczności lokalnej prof. Anna Janosz * Być pedagogiem – wychowawcą w XXI wieku w czasach ogromnych przemian społecznych, ekonomicznych i edukacyjnych nie jest wcale takie łatwe. Zmieniają się oczekiwania społeczeństwa wobec nauczyciela, wartości, style nauczania, przeobraża się też uczeń, narastają trudności w pracy pedagogicznej. Nauczyciel staje przed ogromnym wyzwaniem, może go to zniechęcić, ale również zmotywować do twórczego działania. Nowatorski nauczyciel o ciekawej osobowości, cechach charakteru i z ponadprzeciętnymi umiejętnościami interpersonalnymi, wyzwala w uczniu ciekawość, pozwala mu poszukiwać w nowych kierunkach, rozwija jego zainteresowania i uwalnia zmysł dociekania, pozostawia mu swobodę w zadawaniu pytań i pomaga w poszukiwaniach odpowiedzi na nie. Taki nauczyciel jest odważny, otwarty, niezależny w myśleniu, krytyczny i samokrytyczny. I taki nauczyciel – zdaniem Zaborowskiego - nie jest dogmatyczny ani konformistyczny, lecz potrafi asymilować nowe informacje bez poczucia zagrożenia 1 . Animować – to czynić dziecko „aktywnym i uczestniczącym” 2 . 1 Z. Zaborowski, Psychospołeczne problemy pracy nauczyciela, Warszawa 1980, s. 56 2 J. Żebrowski, Zawód i osobowość, s. 14

Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

  • Upload
    lamnhi

  • View
    214

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i społeczności lokalnej prof. Anna Janosz

* Być pedagogiem – wychowawcą w XXI wieku w czasach ogromnych przemian społecznych, ekonomicznych i edukacyjnych nie jest wcale takie łatwe. Zmieniają się oczekiwania społeczeństwa wobec nauczyciela, wartości, style nauczania, przeobraża się też uczeń, narastają trudności w pracy pedagogicznej. Nauczyciel staje przed ogromnym wyzwaniem, może go to zniechęcić, ale również zmotywować do twórczego działania. Nowatorski nauczyciel o ciekawej osobowości, cechach charakteru i z ponadprzeciętnymi umiejętnościami interpersonalnymi, wyzwala w uczniu ciekawość, pozwala mu poszukiwać w nowych kierunkach, rozwija jego zainteresowania i uwalnia zmysł dociekania, pozostawia mu swobodę w zadawaniu pytań i pomaga w poszukiwaniach odpowiedzi na nie. Taki nauczyciel jest odważny, otwarty, niezależny w myśleniu, krytyczny i samokrytyczny. I taki nauczyciel – zdaniem Zaborowskiego - nie jest dogmatyczny ani konformistyczny, lecz potrafi asymilować nowe informacje bez poczucia zagrożenia1.Animować – to czynić dziecko „aktywnym i uczestniczącym”2. Zatem nauczyciel-animator (…) znajduje się pomiędzy biernością i aktywnością swoich uczniów; pomiędzy marzeniami, zainteresowaniami, talentami i ich urzeczywistnieniem; pomiędzy tym, co w dziecku i dla dziecka i jego otoczenia stanowi jeszcze niewiadomą a tym, co stać się może kolejną, barwną stroną realizacji; miedzy sferą tego, co obowiązkowe, konieczne i tego, co dobrowolne, niezwykłe, co ma posmak przygody, pomiędzy szkołą i tym, nieszkolne; także często pomiędzy dzieckiem i rówieśnikami 1 Z. Zaborowski, Psychospołeczne problemy pracy nauczyciela, Warszawa 1980, s. 562 J. Żebrowski, Zawód i osobowość, s. 14

Page 2: Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

oraz światem dorosłych3.Edukacja kulturalna, upowszechnianie wartości kultury, animacja stają się istotnym wyzwaniem, kiedy rozpatrywany jest problem dostępu do dóbr kultury w małych społecznościach lokalnych.

* W obecnej dobie ogromne znaczenie w rozwoju młodego człowieka odgrywa animacja spoleczno-kulturalna. Animacja, która stanowi wsparcie dla małych grup i niewielkich wspólnot oraz zróżnicowanych zajęć, staje się środkiem pobudzania aktywnego udziału jednostek w życiu społecznym. Odgrywa rolę mocnego antidotum wobec tej patologii życia społecznego, która wynika z zerwania komunikacji z innymi ludźmi, z izolacji jednostki, utraty tradycyjnych norm odniesienia i wszelkich gwarancji metaspołecznych, co zapewniło egzystencjalne bezpieczeństwo człowieka4.Animacja stanowi otwarcie na życie. Jest wiec szczególnie ważna dla dziecka, gdyż daje jednocześnie okazję poznania świata i odkrywania siebie. Intensyfikacja uczestnictwa w kulturze, zwłaszcza wzbogacenie kontaktów z muzyka, może skutecznie inspirować młodzież w przełomowym okresie wzmożonej wrażliwości i niepokoju. Tyszkowa uważa, że trzeba im dopomóc w konstruowaniu własnego „ja”, jego wymiarów społecznych i indywidualnych, rozbudzić wyobraźnię, ażeby zechcieli podjąć intelektualne wysiłki w poszukiwaniu swego miejsca w naszym społeczeństwie i jego kulturze5. Animacja jest działalnością bardzo urozmaiconą. Rola animatora upodabnia się kolejno do czynności bądź to nauczyciela, bądź też wychowawcy, to znów organizatora; zmienia się ona wraz z grupami, działaniami oraz zależnościami społecznymi i kulturalnymi. Z definicji animacji wyłania się zawód animatora społeczno-wychowawczego i kulturalnego, (…) animator prowadzi działalność wielokierunkową, oddziałuje w różnych zakresach6

3 U. Sobkowiak, Nauczyciel jako animator czasu wolnego uczniów w kontekście problematyki edukacji nieszkolnej, W: Edukacja nieszkolna…, s. 217

4 P. Besnard, Problematyka animacji społeczno…, s. 350-3515 M. Tyszkowa, Sztuka i dorastanie dziecka, Poznań 1981, 616 J. Żebrowski, Wychowawca jako animator…, s. 201

Page 3: Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

Stosowanie w pracy pedagogicznej różnych form animacji sprzyja realizacji zasad wychowania aktywnego. Tylko przy czynnym włączeniu się uczniów w życie kulturalne i społeczne środowiska grup rówieśniczych, lokalnej społeczności, a także odpowiednim wyborze dóbr kultury – mogą wytwarzać się nawyki zaangażowania i partycypacji kulturalnej, które przetrwają przez całe życie i kontynuowane będą po wyjściu z wieku szkolnego w bezpośrednim współudziale w działalności społecznej i kulturalnej. W nauczycielu-animatorze należy widzieć wychowawcę, aktywnego pośrednika między wartościami i dobrami kultury a społecznością szkolną, inicjatora szkolnictwa młodych ludzi w życiu kulturalnym oraz stymulatora i doradcę amatorskiej aktywności artystycznej uczniów7. Stąd zadania związane z aktywnością kulturalną i twórczą daleko wykraczają poza rolę nauczyciela muzyki. Chodzi o takiego pedagoga – animatora, który umiejętnie włącza do praktyki idee nowego wychowania i jest przewodnikiem w życiu i świecie sztuki8.

*Tak więc spowodujmy, że szkoła w XXI wieku będzie małą instytucją kultury i spełni określone zadania, do których zaliczamy:

• Tworzenie płaszczyzny kontaktów ze sztuką• Organizowanie możliwości amatorskiej twórczości artystycznej• Aranżowanie zabawy i wypoczynku• Pomoc w rozwijaniu i realizacji zainteresowań hobbystycznych• Ułatwianie kontaktów społecznych• Pobudzanie aktywności społecznej i akceptacji jednostek w

grupach• Integracja społeczności lokalnej• Realizacja projektów kulturalnych• Pozyskiwanie funduszy z Unii Europejskiej, Urzędu

Marszałkowskiego, od sponsorów

7 M. Olszewska, Animacja jako nowa koncepcja upowszechniania kultury, www.eduforum.pl/modules 1.09.2011

8 J. Żebrowski, Zawód i osobowość…, s. 17

Page 4: Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

*Jakiego więc nauczyciela-animatora potrzebuje współczesna szkoła? Jakiego studenta powinny kształcić uczelnie na specjalnościach związanych z animacją kultury? Dzisiejszej szkole potrzebny jest nauczyciel-animator, który:- pomaga uczniom w zdobywaniu wiedzy- realizuje hasło stymulowania osobowości dziecka- włącza do praktyki nowe idee wychowania- jest przewodnikiem w życiu i świecie sztuki- pobudza kreatywność ucznia- mobilizuje do aktywnego, twórczego życia społecznego i kulturalnego

SpecjalnościPrzed czterema laty Katedra Edukacji Muzycznej Szkolnej działająca na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego zmieniła nazwę na Katedrę Edukacji i Animacji Kultury Muzycznej, kiedy to władze i wykładowcy Instytutu Edukacji Muzycznej, wspólnie uznali potrzebę powołania do życia specjalności związanych z animacją i zarządzaniem w kulturze. Początkowo przyjęto studentów na specjalność Animator kultury muzycznej i ku naszemu wielkiemu zaskoczeniu na tę specjalność nie tylko zgłosili się absolwenci studiów licencjackich ale również nasi absolwenci studiów magisterskich, którzy uznali, ze obok specjalności Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, Prowadzenie zespołów wokalno-instrumentalnych czy Muzyka estradowa, niezbędne w ich pracy będzie zdobycie akademickiej wiedzy i praktyki w zakresie animowania uczniów w szkole i społeczności lokalnej. W tym roku mury naszej uczelni opuszczą też magistrowie z dodatkową specjalnością Zarządzanie i marketing w kulturze muzycznej. Specjalności te nadal są kontynuowane i obserwujemy stałe zainteresowanie tymi dziedzinami.Jednak zarysowuje się pewna prawidłowość. Tymi specjalnościami bardziej zainteresowani są studenci podejmujący studia magisterskie niż ci, którzy dopiero zaczynają proces studiowania. Dlaczego? Licencjaci są bardziej świadomi, nie tylko tego co chcą robić po studiach, ale również tego co mogą robić. Bardziej adekwatnie oceniają realia i możliwości rynku pracy.

Page 5: Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

Animacja kultury muzycznejAnimacja kultury muzycznej (90 g i 30 g praktyki) Historia kultury 60 gMedia w kulturze 30 gEtnomuzykologia i regionalizm 60 gPrelekcje i krytyka muzyczna 60 gPrawo autorskie i fundusze unijne 45 gImpresariat artystyczny 30 g

Zarządzanie i marketing w kulturze muzycznejZarządzanie instytucjami kultury muzycznej (30g i 30 g praktyki)Marketing w kulturze muzycznej 30 gPromocja i ochrona dziedzictwa narodowego 30 gPolityka kulturalne Państwa 30 gMarka w kulturze 30 gArtystyczne projekty animacyjne 30 gPraca Katedry

- Katedra zajmuje się nie tylko doskonaleniem specyfiki specjalności i doboru przedmiotów – animacja kultury, artystyczne projekty animacyjne

- Organizuje konferencje naukowe - Realizuje praktyki dla studentów- Pracownicy biorą udział w konferencjach organizowanych

przez inne ośrodki akademickie i naukowe - Studenci wraz wykładowcami realizują wspólne projekty

animacyjne, a następnie własne w ramach dyplomu ze specjalności

Konferencje1. 2012 Animacja kultury jako element integracji i

poznania potrzeb kulturalnych środowiskaAnimacja – istota, zadania, funkcjeNauczyciel jako organizator i animator życia kulturalnego w szkole i społeczności lokalnejRola kościołów i świetlic przykościelnych w organizowaniu imprez kulturalnychProjekty społeczeństw lokalnych

2. 2013 Konteksty Animacji Kultury Muzycznej. Relacje

Page 6: Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

interpersonalne w zespole artystycznymDyrygent chóru dziecięcego – mistrz, wychowawca, menadżerRelacje interpersonalne w amatorskim zespole chóralnymKreatywność kluczem do sukcesu w pracy dyrygentaRelacje i zależności pomiędzy współwykonawcami dzieła wokalno – instrumentalnego

3. 2014 Konteksty Animacji Kultury Muzycznej. Sztuka animowania

WykładyIstota animacji kulturalnej i tajniki sztuki animowania Sztuka kulturowej różnorodności. Projekty animacyjne instytucji kultury w czasach globalizacjiKicz i obciach czyli animowanie na obrzeżach kultury wysokiejStrefa dobrych praktyk - idea i realizacja" - na przykładzie inicjatyw Środkowego NadodrzaWojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu - Animowanie seniorów - seniorzy w animacjiWarsztatyTechniki pobudzania entuzjazmuAnimowanie seniorów

Projekty animacyjne

2011/2012 Kolędowanie na uczelniWłasne3 maja - pieśni patriotyczne100 fletów gra Janowi Pawłowi II BarkęWspólna nauka tańca dzieci i ich rodziców w przedszkolu

2012/2013 Wspólne śpiewanie w środkach komunikacji miejskiejWłasneWspólne śpiewanie w fitness clubTaniec barokowyGranie na butelkachFlesz mop na rynku

Page 7: Kompetencje nauczyciela w kontekście animowania uczniów i

Wszystko jest instrumentemGra uliczna/terenowa

2013/2014 Kolędowanie na dworcu z podróżnymi

Praktyki prowadzone w ramach CKT: analiza oferty, struktura instytucji, udział w imprezach i obserwowanie pracy pracowników podczas imprezy, goście - polityka kulturalna i inne.