KOMPLEXbhp-komplex.com/dlapracownikow.pdf · Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne ... Podstawowe obowiązki . pracodawcy, to: Ochrona zdrowia i życia pracowników

KOMPLEX „Bezpieczeństwo i higiena pracy”

• System ochrony pracy w Polsce • Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy • Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy • Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne • Analiza i ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi występującymi

w procesach pracy oraz ocena ryzyka związanego z tymi zagrożeniami • Metody likwidacji lub ograniczania oddziaływania na pracowników

czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych występujących w procesach pracy

• Analiza okoliczności i przyczyn charakterystycznych wypadków przy pracy chorób zawodowych oraz związana z nimi profilaktyka

• Wymagania bhp dotyczące budynków i pomieszczeń pracy oraz pomieszczeń higieniczno-sanitarnych

• Skutki ekonomiczne niewłaściwych warunków pracy • Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy • Organizacja, kwalifikacje i zadania służby bhp • Organizacja i metodyka szkolenia w zakresie bhp • Ochrona przeciwpożarowa oraz ochrona środowiska naturalnego

Przed Tobą takie zagadnienia:

Stan warunków i organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający wymagany poziom ochrony życia i zdrowia przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy.

Bezpieczeństwo pracy to działania i angażowane w nie środki,

służące zapobieganiu urazom i wypadkom przy pracy.

Higiena pracy to działania i angażowane w nie środki, zapobiegające chorobom

zawodowym.

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

CELE I SYSTEM OCHRONY PRACY

Ochrona Pracy - jest dziedziną, w której prawo wkracza w problematykę techniczną i organizacyjną procesu produkcji.

Cele ochrony pracy:

Ochrona pracowników przed wypadkami przy pracy.

Ochrona pracowników przed chorobami zawodowymi.

Ograniczenie zatrudnienia przy pracach szczególnie ciężkich i uciążliwych.

Ochrona dóbr materialnych sfery pracy przed zniszczeniem.

Ochrona uprawnień pracowniczych, trwałości stosunku pracy, wynagrodzenia, szczególna ochrona pracy młodocianych i kobiet oraz ochrona innych uprawnień.

System ochrony pracy w Polsce

Łączy się z funkcją pracodawcy i osób kierujących pracownikami, którzy są odpowiedzialni za wykonywanie zadań wynikających z przepisów i zasad BHP.

Tworzą organy państwowe, nadzorujące przestrzeganie przepisów i zasad BHP. Najpełniejszy zakres nadzoru posiada PIP. Pozostałe organy jak: IS, UDT, Wyższy Urząd Górniczy i inne wykonują nadzór specjalistyczny, z racji uprawnień obejmujących tylko niektóre dziedziny bezpieczeństwa pracy.

Tworzą instytuty naukowe i placówki badawcze. Przedstawicielami są: CIOP, Instytut Medycyny Pracy (Łódź i Sosnowiec). Placówki te prowadzą badania w różnych dziedzinach ochrony pracy i ergonomii, opracowują wytyczne, opinie i ekspertyzy, oceniają prototypy ochron osobistych, dostarczają podstawy naukowe do regulacji prawnych.

Segment Wykonawczy

Segment Nadzoru

Segment Naukowo - Techniczny

SYSTEM OCHRONY PRACY

System ochrony pracy w Polsce PARLAMENT RP RADA OCHRONY

PRACY PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY

WYŻSZY URZĄD GÓRNICZY

NAJWYŻSZA IZBA KONTORLI

RADA MINISTRÓW

MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

MINISTER ZDROWIA

MINISTER GOSPODARKI

INNI MINIS- TROWIE

INNE INSTYTUTY NAUKOWO -BADAWCZE

URZĄD DOZORU TECHNI- CZNEGO

PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA

INSTYTU MEDYCYNY PRACY

CENTRALNY INSTYTUT OCHRONY PRACY

SĄD NAJWYŻSZY

SĄDY POWSZECHNE (apelacyjne, okręgowe, rejonowe)

PAŃSTWOWA AGENCJA ATOMISTYKI

PRACODAWCA

SPOŁECZNA INSPEKCJA PRACY

SŁUŻBA BHP

KOMISJA BHP

ZAKŁADOWA ORGANIZACJA ZWIĄZKOWA

MINISTER SPRAWIED- LIWOŚCI PROKURATOR GENERALNY

SŁUŻBA MEDYCYNY PRACY

Nadzór nad bezpieczeństwem i warunkami pracy

Struktura organizacyjna i podległość Państwowej Inspekcji Pracy

SEJM RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY

RADA OCHRONY PRACY

Główny Inspektor Pracy

Gabinet GIP

Sekcja Kontroli Wewnętrznej

Departament Prawny

Departament Warunków Pracy

Departament Analiz i Statystyki

Zastępca GIP ds. nadzoru

Departament Interwencji

Zastępca GIP ds. prewencji

Departament Promocji i Współpracy z Partnerami Społecznymi

Departament Organizacji i Zarządzania

Departament Budżetowy

Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu

Sekcja Informatyki

Zastępca GIP ds. organizacji

16 Okręgowych Inspektoratów Pracy

Nadzór nad bezpieczeństwem i warunkami pracy

Zewnętrzne i wewnętrzne organa nadzoru

PAŃSTWOWA INSPEKCJA

PRACY

PAŃSTWOWA STRAŻ

POŻARNA

ZAKŁAD PRACY: • służba bhp • społeczna inspekcja pracy • Komisja bhp

PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA

URZĄD DOZORU

TECHNICZNEGO

Zadania PIP • Nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności

przepisów i zasad B i HP, przepisów dotyczących stosunku pracy,wynagrodzenia za pracę, urlopów,uprawnień pracownika związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych;

• Kontrola przestrzegania przepisów B i HP przy projektowaniu, budowy, przebudowy,modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i urządzeń technicznych oraz technologii;

• Kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej,wykonywania działalności: a) informowania powiatowych urzędów pracy o zatrudnieniu bezrobotnego lub

powierzeniu mu wykonywania innej pracy zarobkowej, b) informowania powiatowych urzędów pracy przez bezrobotnych o podjęciu

zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności, c) opłacania składek na Fundusz Pracy; d) dokonania wpisu do rejestru agencji zatrudnienia działalności, której prowadzenie

jest uzależnione od uzyskania wpisu do tego rejestru, e) prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z warunkami określonymi w przepisach

o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; • Kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej,wykonywania przez

cudzoziemców; • Kontrola wyrobów wprowadzanych do obrotu pod względem spełnienia przez nie

wymogów B i HP;

Zadania PIP cd. • Podejmowanie działań polegających na zapobieganiu zagrożeń występujących w

środowisku pracy; • uczestnictwo w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub

przebudowanych obiektów budowlanych albo ich czci w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach;

• współdziałanie z organami ochrony środowiska w zakresie kontroli przestrzegania przez pracodawców przepisów o przeciwdziałaniu zagrożeniom dla środowiska;

• opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu prawa pracy; • współpraca z urzędami pastw członkowskich Unii Europejskiej odpowiedzialnymi

za nadzór nad warunkami pracy i zatrudnienia pracowników • prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej - uczestnictwo w

postępowaniu przed sądem pracy, w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy;

• ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy, wykroczeń, o których mowa w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.), a także innych wykroczeń, gdy ustawy tak stanowi oraz udział w postępowaniu w tych sprawach w charakterze oskarżyciela publicznego;

• wykonywanie innych zadań określonych w ustawie i przepisach szczególnych.

Do zada Państwowej Inspekcji Pracy należy ponadto nadzór i kontrola zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy:

• osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy oraz osobom wykonującym na własny rachunek działalność gospodarczą w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub przedsiębiorcę, nie będącego pracodawcą, na rzecz którego taka praca jest świadczona;

• przez podmioty organizujące pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy, w ramach prac społecznie użytecznych;

• osobom przebywającym w zakładach karnych i zakładach poprawczych, wykonującym pracę, a także żołnierzom w służbie czynnej, wykonującym powierzone im prace.

Państwowa Inspekcja Pracy sprawuje także nadzór i kontrolę zapewnienia przez

pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków zajęć odbywanych na jego terenie przez studentów i uczniów nie będących pracownikami.

Zadania PIP cd.

Zadania PIS Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami:

• higieny środowiska, • higieny pracy w zakładach pracy (jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych),

• higieny radiacyjnej, • higieny procesów nauczania i wychowania, • higieny wypoczynku i rekreacji, • zdrowotnymi żywności i żywienia, • higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne,

Zadania PSP Do podstawowych zadań PSP należy : • rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych

zagrożeń • organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie

pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń,

• wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze,

• kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;

• nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych, • prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony ludności.

KOMISJA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY

Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zadania Komisji Bezpieczeństwa i Higieny Pracy: Wykonywanie przeglądów warunków pracy

Przeprowadzanie okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy

Opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym

Formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy

Współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

Art.23712 i 23713 Kodeksu Pracy

ŹRÓDŁA PRAWA PRACY

Konstytucja

Kodeks pracy

Inne ustawy

Rozporządzenia

Inne akty prawne

Polskie Normy

Normy branżowe

Przepisy obowiązujące powszechnie: Specyficzne źródła prawa:

Układy zbiorowe pracy

Regulaminy pracy

Przepisy wewnątrzzakładowe

Umowy międzynarodowe

Konwencje MOP

Zasady BHP

1. Jedną z najbardziej charakterystycznych cech przepisów dotyczących BHP jest to, że mają one charakter prawa obowiązującego, a więc:

postanowienia przepisów prawnych nie mogą być zmienione, choćby obydwie strony (stosunku pracy) sobie tego życzyły.

2. Zasady BHP – to nie pisane literą prawa reguły, wynikające z doświadczenia życiowego, rozwoju techniki i logicznego rozumowania, których przestrzeganie zapewnia faktyczne bezpieczeństwo pracy.

DYREKTYWA RADY 89/391/EWG z 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu

zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy

Unikanie ryzyka, Ocena ryzyka, którego nie można uniknąć, Zapobieganie ryzyka u źródeł, Dostosowanie pracy do pojedynczego człowieka, Stosowanie nowych rozwiązań technicznych, Zastępowanie niebezpiecznych środków bezpiecznymi, Nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej

przed środkami ochrony indywidualnej, Właściwe instruowanie pracowników.

Kształtowanie warunków bezpiecznej pracy.

SZKOLENIE W DZIEDZINIE BHP

KP Art. 237 3, § 1. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szczegółowe przepisy dotyczące szkoleń bhp zawiera rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 62, poz. 285).

Szkolenie (w dziedzinie bhp) prowadzone jest jako : 1) Szkolenie wstępne, 2) Szkolenie i doskonalenie okresowe zwane „szkoleniem

okresowym”

INSTRUKCJE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY

Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz.U. Nr 129, poz. 844 z późn. zm.)

Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bhp, dotyczące:

Stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,

Obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych, Postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, Udzielania pierwszej pomocy.

Instrukcje powinny określać: Czynności do wykonywania przed rozpoczęciem pracy, Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej

pracy, Czynności do wykonania po jej zakończeniu, Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych,

stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników.

Podstawowe obowiązki pracodawcy, to:

Ochrona zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie

bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki, a w tym:

Art. 207 § 2 i 3, Art.208 oraz Art.212 Kodeksu Pracy

organizowanie pracy w sposób zapewniający zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi związanymi z warunkami środowiska pracy zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawanie polecenia usunięcia uchybień, w tym zakresie oraz kontrolowanie ich wykonania zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy dbać o sprawność środków ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organa nadzoru nad warunkami pracy zapewnienie wykonania zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami

Znajomość, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków, przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jeżeli jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:

współpracować ze sobą wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu ustalić zasady współdziałania, uwzględniające sposoby postępowania przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników

Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.

Art. 207 § 2 i 3, oraz Art.208 Kodeksu Pracy

Podstawowe obowiązki pracodawcy, cd:

Pracodawca rozpoczynający działalność powinien, w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o:

Art. 209 § 1-3 Kodeksu pracy

miejscu

rodzaju

zakresie prowadzonej działalności

przewidywanej liczbie pracowników oraz złożyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności

Pracodawca jest obowiązany zawiadomić na piśmie właściwego Inspektora Pracy i właściwego Państwowego Inspektora Sanitarnego o zmianie: miejsca;

rodzaju;

zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmianie technologii lub profilu produkcji.

Pracodawca zawiadamia właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o zaprzestaniu działalności lub likwidacji zakładu pracy.

Podstawowe obowiązki pracodawcy, cd:

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

Art. 283. § 1. Kodeksu Pracy „ Kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy albo kierując pracownikami, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny”.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto: - prowadzi budowy lub przebudowy na podstawie projektów, nie zaopiniowanych

przez rzeczoznawców, - wyposaża stanowiska pracy w maszyny i urządzenia nie spełniające wymogów

oceny zgodności, - nie dostarcza pracownikom środków indywidualnej ochrony, odzieży i obuwia

roboczego, - stosuje materiały bez ustalenia ich szkodliwości dla zdrowia, - stosuje nie oznakowane substancje lub preparaty chemiczne lub nie posiadające

kart charakterystyki tych substancji, - nie zawiadamia PIP i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku

przy pracy lub o chorobie zawodowej, - nie wykonuje w terminie nakazów PIP, - utrudnia działalność PIP.

Art. 220. Kodeksu karnego

§ 1. „Kto, będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli działa nieumyślnie, podlega karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 3. Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, cd.

PRAWA PRACOWNIKA

PRAWA PRACOWNIKA

Prawo do bezpiecznej pracy

Prawo do wynagrodzenia

Prawo do urlopu

Prawo do opieki lekarskiej

Ochrona pracy młodocianych

Ochrona pracy kobiet

Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego, jeżeli: warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo

wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom

Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

Uprawnienia wymienione powyżej nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

PRAWA PRACOWNIKA Prawo do bezpiecznej pracy

Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, niezwłocznie zawiadamiając o tym przełożonego.

Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia, w przypadkach wymienionych w p. 1 i 2, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Art.210 Kodeksu pracy

PRAWA PRACOWNIKA Prawo do wynagrodzenia

Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę Wypłaty dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie Wypłaty dokonuje się w formie pieniężnej do rąk pracownika lub w innej formie

Art. 212 Kodeksu Pracy

PRAWA PRACOWNIKA Prawo do urlopu

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu Wymiar urlopu wynosi:

20 dni roboczych ,gdy pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat 26 dni roboczych po 10 latach pracy

Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części Co najmniej jedna część powinna obejmować nie mniej niż 14 kolejnych dni

Art. 152 Kodeksu pracy

Pracodawca nie może dopuścić do świadczenia pracy przez osobę bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania określonej pracy / zajmowania określonego stanowiska Wstępne badania lekarskie – wykonują wszyscy pracownicy przyjmowani do pracy Okresowe badania lekarskie – wykonują wszyscy pracownicy w określonych terminach Kontrolne badania lekarskie – w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni Badania przeprowadza się na koszt pracodawcy

PRAWA PRACOWNIKA Prawo do opieki lekarskiej

Art. 226 - 233 Kodeksu pracy

Lekarskie badania profilaktyczne

⇒ WSTĘPNE - badaniom tym podlegają: » osoby przyjmowane do pracy, » pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy, » pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe

⇒ OKRESOWE - badaniom tym podlegają: » wszyscy zatrudnieni pracownicy, » pracownicy, którzy byli zatrudnieni w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, także po:

zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami, rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

⇒ KONTROLNE - badaniom tym podlegają: » pracownicy, po niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.

Art.229 Kodeksu Pracy


PRACODAWCA ponosi koszty badań lekarskich oraz inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędne ze względu na warunki pracy.

Pracownik nie może być dopuszczony do pracy bez przedstawienia badań lekarskich.

Pracodawca obowiązany jest kontrolować czy pracownicy posiadają aktualne badania lekarskie.

Badania profilaktyczne przeprowadzane są na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie powinno zawierać:

określenie rodzaju badania profilaktycznego; określenie stanowiska pracy; informację o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia.

Do przeprowadzania badań lekarskich pracowników uprawnieni są lekarze, którzy uzyskali specjalizację w dziedzinie medycyny pracy.

lekarskie badania profilaktyczne cd.

PRAWA PRACOWNIKA Ochrona pracy młodocianych

Młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godz. na

dobę, a w wieku powyżej 16 lat – 8 godzin na dobę Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, przy pracach wzbronionych określonych rozporządzeniem RM

Art. 190 - 206 Kodeksu Pracy

PRAWA PRACOWNIKA Ochrona pracy kobiet

Art.176 – 1891 Kodeksu Pracy

Ochronie zdrowia kobiet w ciąży oraz zapewnieniu właściwej opieki nad dzieckiem służą: zakaz zatrudniania kobiet w ciąży w wymiarze dobowym przekraczającym 8 godzin, w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej (art.1295 p.2 i art.178 KP zakaz delegowania kobiet w ciąży, bez jej zgody, poza stałe miejsce pracy, (art.178 KP) obowiązek przeniesienia kobiety w ciąży do innej pracy, jeżeli ze względu na stan ciąży nie powinna ona wykonywać pracy dotychczasowej (art.179 KP); prawo do przerw w pracy na karmienie dziecka (art.187 KP) prawo do urlopu macierzyńskiego (art.180 KP) zakaz zatrudniania kobiety opiekującej się dzieckiem w wieku do 4 lat, bez jej zgody, w wymiarze dobowym przekraczającym 8 godzin, w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej (art.1295 p.3 i art.178 KP) zakaz delegowania kobiety opiekującej się dzieckiem w wieku do 4 lat, bez jej zgody, poza stałe miejsce pracy (art.178 KP) prawo do urlopu wychowawczego (bezpłatnego) na opiekę nad dzieckiem (art.186 KP) prawo do zwolnienia z wykonywania pracy, na 2 dni w ciągu roku, dla kobiet wychowujących dzieci w wieku do 14 lat (art.188 KP)

Z czterech ostatnich uprawnień może korzystać również pracownik (mężczyzna), z tym, że jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni – z uprawnień może korzystać tylko jedno z nich.

Dopuszczalne normy dźwigania i przewożenia ciężarów

Opis czynności Normy dla kobiet Normy dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia

Ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów po powierzchni płaskiej

12 kg (praca stała) 20 kg (praca dorywcza)


Ręczne przenoszenie pod górę (po pochylniach, schodach)


2 kg (praca stała) 3,75 kg (praca dorywcza)

Przewożenie na taczkach jednokołowych 50 kg 12,5 kg

Przewożenie na wózkach 2-, 3- i 4- kołowych 80 kg 20 kg

Przewożenie na wózkach po szynach 300 kg 75 kg

Wydatek energetyczny, netto, na wykonanie pracy

5000 kJ (1200 kcal) w ciągu zmiany roboczej

2900 kJ (696 kcal) w ciągu zmiany roboczej

Masy ciężarów wymienione w tabeli obejmują również masę opakowania lub / i urządzenia transportowego

PRAWA PRACOWNIKA Ochrona pracy kobiet, cd.

Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest obowiązkiem pracownika, a w szczególności pracownik jest zobowiązany:


znać, przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz zdawać wymagane egzaminy sprawdzające, wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych, dbać o należyty stan maszyn, urządzeń narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,

stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich; niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie, współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

OBOWIĄZKI PRACOWNIKA

Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów bhp i ppoż. pracodawca może stosować karę:

Art.108 – 113 Kodeksu Pracy

kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika o zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary

karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

⇒ upomnienia ⇒ nagany ⇒ pieniężną

Wymagania bhp dotyczące budynków, pomieszczeń pracy oraz pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

Oświetlenie pomieszczeń pracy Oświetlenie elektryczne (1) Niezależnie od oświetlenia dziennego

pomieszczenia pracy powinny być wyposażone w oświetlenie elektryczne o natężeniu dostosowanym do rodzaju wykonywanych prac oraz wymaganej ich dokładności. Średnie natężenie oświetlenia na

płaszczyźnie roboczej nie powinno być mniejsze niż wartości podane (przykładowo) w poniższej tabeli.

Krótkotrwałe przebywanie połączone z wykonywaniem prostych czynności, np.: - przygotowywanie pasz, - magazynowanie towarów, przy których może być konieczność poszukiwania, - w korytarzach i na schodach oraz w salach kinowych podczas przerw.

50

20

Najmniejsze dopuszczalne średnie natężenie oświetlenia lx

Orientacja, z rozpoznaniem cech średniej wielkości, np. rysów twarzy, w pomieszczeniach takich jak np. piwnice i strychy oraz przy składowaniu materiałów jednorodnych lub dużych.

Rodzaje czynności lub pomieszczeń

- mało dokładne prace ślusarskie i prace na obrabiarkach do metali, - wyrób akumulatorów, kabli, nawijanie cewek grubym drutem, - jadalnie, bufety i świetlice, - sale gimnastyczne, aule, - portiernie

Oświetlenie pomieszczeń pracy Oświetlenie elektryczne (2)

300

Praca przy przeciętnych wymaganiach wzrokowych, np.: - średnio dokładne prace ślusarskie i prace na maszynach do metali, - szpachlowanie, lakierowanie, - łatwe prace biurowe z dorywczym pisaniem na maszynie.

200

100


Praca nieciągła i czynności dorywcze przy bardzo ograniczonych wymaganiach wzrokowych, np.: - sporadyczna obsługa urządzeń technologicznych, obsługa kotłów centralnego ogrzewania, - mycie i czyszczenie samochodów w garażach, - pomieszczenia sanitarne, - hole wejściowe.


Długotrwała i wyjątkowo wytężona praca wzrokowa, np.: - montaż najmniejszych części i elementów elektronicznych, - kontrola wyrobów włókienniczych.

Długotrwała i wytężona praca wzrokowa, np.: - bardzo dokładne prace ślusarskie i prace na maszynach do metali, - szlifowanie szkieł optycznych i kryształów, - oczyszczanie, wyskubywanie węzełków, wypruwanie, cerowanie, naprawianie usterek w przemyśle włókienniczym, - prace kreślarskie.

Oświetlenie pomieszczeń pracy Oświetlenie elektryczne (3)

1000

750

500


Praca przy dużych wymaganiach wzrokowych, np.: - dokładne prace ślusarskie i prace na maszynach do metali, - repasacja, szycie i drukowanie tkanin, - druk ręczy i sortowanie papieru.


Oświetlenie pomieszczeń pracy Oświetlenie elektryczne (4) Podane w tabeli wartości natężenia oświetlenia należy zwiększyć

o jeden stopień (np. z 200 do 300 Ix), - przedmiot pracy wzrokowej ma współczynnik odbicia poniżej 0,2 lub występują na nim małe kontrasty (np. szycie ciemnej tkaniny ciemną nicią),

- błędy popełnione przy postrzeganiu mogą spowodować groźny uraz lub duże straty materialne, - pracownikami są w większości osoby w wieku powyżej 40 lat.

W przypadku, gdy pracą na danym stanowisku lub w pomieszczeniu jest krótkotrwała (np. dorywcza obsługa szlifierki, nadzór urządzeń automatycznych), wymagane wartości natężenia oświetlenia powyżej 200 Ix mogą być zmniejszone o jeden stopień.

Liczba, powierzchnia i rozmieszczenie okien w pomieszczeniach pracy powinny zapewniać pracownikom, stosownie do rodzaju wykonywanych przez nich prac, dostateczne oświetlenie dzienne oraz należyte przewietrzanie pomieszczeń.

Stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi w pomieszczeniach powinien być

nie mniejszy niż 1:8

Warunki dotyczące oświetlenia pomieszczeń światłem dziennym określane są za pomocą współczynnika oświetlenia dziennego (wyrażonego w %), stanowiącego stosunek natężenia oświetlenia w danym punkcie wnętrza do równocześnie występującego natężenia oświetlenia w otwartej przestrzeni na płaszczyźnie poziomej.

Oświetlenie pomieszczeń pracy Oświetlenie dzienne

Oświetlenie pomieszczeń pracy Oświetlenie dzienne

Charakterystyka wykonywanych czynności w pomieszczeniu

wielkość szczegółu (wymiar charakte- rystyczny w mm)

górnym i mieszanym eśr

bocznym emin

Szczególnie dokładna

Bardzo dokładna

Dokładna

Mało dokładna

Zgrubna

Nadzór ogólny nad czynnością, bez rozróżniania szczegółów

do 0,1

0,1 – 0,3

0,3 – 1,0

1,0 – 10

powyżej 10

–

3,5 – 4

2,0 – 3

1,5 – 2

1,0 – 1,2

0,5 – 0,8

0,25 – 0,4

10

7

5

3

2

1

określenie

Charakterystyka wykonywanych czynności w pomieszczeniu

Kategoria czynności wzrokowej

Pomieszczenia pracy

Wysokość pomieszczeń pracy, w których nie występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia, powinna być nie mniejsza niż:

3 m – jeżeli przebywają w nich więcej niż 4 osoby,

2,5 m: jeżeli przebywa w nich nie więcej niż 4 pracowników i na każdego z nich przypada

co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia, w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości,

mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli na każdego pracownika przypada co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia,

2,2 m – w dyżurkach, portierniach, kantorach, kioskach ulicznych, dworcowych i in., a także w

pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do większego pomieszczenia.

Wysokość pomieszczeń pracy, w których występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia, powinna być nie mniejsza niż 3,3 m.

Wysokość pomieszczeń pracy, w których występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia (3,3 m) oraz pomieszczeń, w których nie występują takie czynniki (3 m), może być obniżona w stosunku do wymaganej w przypadku zastosowania klimatyzacji oraz po uzyskaniu zgody

państwowego wojewódzkiego inspektora

Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w danym pomieszczeniu pracy powinno przypadać co najmniej 13 m2 wolnej objętości pomieszczenia:

Omin = (Pp · h - Ow) : Lz

gdzie: Omin - wolna objętość pomieszczenia przypadająca na jednego pracownika

Pp - powierzchnia podłogi w pomieszczeniu

H - wysokość pomieszczenia

Ow - objętość wyposażenia (mebli, urządzeń itp.) znajdującego się w pomieszczeniu

Lz - liczba osób jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniu

Wolna powierzchnia podłogi (nie zajęta przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.) przypadająca na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w danym pomieszczeniu pracy nie powinna być mniejsza niż 2 m2.

Pp min = (Pp - Pw) : Lz gdzie: Pp min - powierzchnia podłogi przypadająca na jednego pracownika

Pp - powierzchnia podłogi w pomieszczeniu

Pw - powierzchnia podłogi zajęta przez wyposażenie pomieszczenia

Lz - liczba osób jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniu

Pomieszczenia pracy

Praca przy monitorach ekranowych

3

Regulacje prawne

łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi

rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych

pozycjach ciała - przy nie przekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy

obsłudze monitora ekranowego lub

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:

50

Alternatywą jest wprowadzenie co najmniej 5-minutowej przerwy, wliczanej

do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora.

Akt ten dotyczy pracowników (w tym

praktykantów i stażystów) użytkujących w czasie pracy monitory ekranowe przez co najmniej połowę dobowego wymiaru

czasu pracy.

4

9

Stanowisko komputerowe elementy podstawowe (monitor,

klawiatura, stół, krzesło),

elementy dodatkowe (uchwyt na dokumenty, podnóżek).

Istnieje ogólna zasada, że wszystkie elementy powinny mieć jak najwięcej możliwości regulacji wysokości, kątów pochylenia i

wzajemnego położenia. Umożliwia to właściwe ich dostosowanie do

indywidualnych potrzeb operatora.

22

Warunki środowiskowe

Stosowanie oświetlenia ogólnego

Natężenie oświetlenia: PN = 500 lx, normy zagraniczne = 300-750 lx

Oświetlenie

Zalecana temperatura powietrza wynosi odpowiednio: zima 20 - 24 °C, lato 23 - 26 °C

Mikroklimat

19

Względna wilgotność powietrza w pomieszczeniu powinna wynosić 50-

65%.

Hałas

Zaleca się aby poziom dźwięku nie przekraczał 40-50 dB(A).

56

Zagrożenia

• łokieć tenisisty, • zespół cieśni nadgarstka, • zespół napięcia mięśni karku, • zespół ucisku żyły podobojczykowej.

Wśród chorób można wymienić:

Rysunek przedstawiający miejsce narażone na szczególne uszkodzenia, związane z pisaniem na klawiaturze.

Objawy

• drętwienie, ból i kłucie kciuka, palca wskazującego, środowego ewentualnie palca serdecznego, często nasilające się w nocy,

• ból, który promieniuje z ręki poprzez przedramię i ramię do barku,

• osłabione czucie w palcach, nie zawsze dostrzegane przez chorego.

Wielu naukowców przedstawiało badania wskazujące na to, że pisanie na komputerowej klawiaturze prowadzi do tzw. zespołu kanału nadgarstka (ang.

carpal tunnel syndrome).

Narażone na to schorzenie mają być głównie osoby zmuszone z przyczyn zawodowych do pisania na komputerze.

Zespół cieśni nadgarstka

Z badań wynika, że prawdopodobieństwo zachorowania na to schorzenie podczas korzystania z komputera wynosi od 1,4

do 4,8%, a szanse na ponowne wystąpienie objawów u osób, które były chore wcześniej, około 5,5%.

Zespół kanału nadgarstka objawia się drętwieniem dłoni i palców lub odruchem "strzepywania" ręki (poprawia to

ukrwienie).

Łokieć tenisisty Powodem zmian zapalnych w ścięgnie może być nagły uraz lub wielokrotne, monotypowe ruchy przedramienia które wywołują mikropęknięcia

włókien ścięgna, prowadząc do jego przekrwienia, co w rezultacie wywołuje ból. Ból zwykle zwiększa się podczas prostowania łokcia oraz nadgarstka.

Dolegliwości występują u tenisistów podczas uderzeń grzbietem ręki oraz podczas czynności

wymagających długiego utrzymywania nadgarstka w wyproście z licznymi ruchami palców (np.

pisanie na klawiaturze, gra na pianinie).

Leczenie

• unieruchomienie i usztywnienie nadgar-stka, które zabezpiecza nerw przed uciskiem

• nie wykonywanie czynności i ruchów, które wywołują przeciążenie nadgarstka

• leki doustne dla zmniejszenia obrzęku ścięgien

Zapobieganie • przed pracą zrób sobie rozgrzewkę ramienia, ręki i palców,

• nie zapominaj o częstych przerwach na rozluźnienie i odpoczynek ręki,

• postaraj się znaleźć alternatywne zadania aby zredukować powtarzalne ruchy nadgarstka,

• zmień lub zmodyfikuj swoją codzienną aktywność zarówno podczas pracy jaki i uprawiania hobby na mniej obciążającą nadgarstek,

• zmodyfikuj w miarę możliwości swoje otoczenie w pracy; zdrowe stanowisko komputerowe powinno się składać z regulowanego stołu i krzesła oraz podkładki pod nadgarstek.

Podsumowanie

Klawiatura jest elementem stanowiska wpływającym zarówno na wydajność pracy, jak i na jej komfort.

Przedstawione rozwiązania mają na celu ułatwienie wyboru najodpowiedniejszej opcji oraz uzmysłowienie

jak ważne jest rozsądne dobieranie urządzeń codziennego użytku.

65

66

ZAGROŻENIA

ZAGROŻENIA wynikające ze stanu środowiska, które mogą

spowodować wypadek lub chorobę

Czynniki niebezpieczne (urazowe)

Zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi Zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi Zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym Zagrożenia poparzeniem Zagrożenia pożarowe lub wybuchowe

Fizyczne: Hałas Wibracja Mikroklimat Promieniowanie jonizujące Promieniowanie laserowe Pole elektromagnetyczne Pole elektrostatyczne Pyły przemysłowe

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

Chemiczne: Substancje toksyczne Substancje drażniące Substancje uczulające Substancje rakotwórcze Substancje mutagenne Substancje upośledzające funkcje rozrodcze

Biologiczne: Mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki) oraz wytwarzane przez nie toksyny i alergeny; Makroorganizmy roślinne i zwierzęce

Psychofizyczne: Obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne) Obciążenie psychonerwowe

CZYNNIKI FIZYCZNE ŚRODOWISKA PRACY stanowisko obsługi komputera (praca monitora)

Promieniowanie (pole) elektromagnetyczne Źródłem jest monitor; Natężenie zależy od rodzaju monitora, wartości prądu, napięć oraz jakości ekranowania; Jest podobne jak w odbiorniku TV, ale operator znajduje się w odległości 40 – 70 cm od ekranu.

Pole elektrostatyczne

Wynika ono z dodatnio naładowanego ekranu i tworzy się pomiędzy ekranem i twarzą operatora; Ładunki dodatnie ekranu zmieniają ilość jonów powietrza na stanowisku operatora; Ładunek może zgromadzić się na człowieku.

Oświetlenie Hałas

PN – 84/E – 02033 – 500Lx Ekran monitora ustawiać poprzecznie względem okien; Unikać odbić światła dziennego i sztucznego, które może powodować zmęczenie oka; Przyjmowanie wadliwej pozycji może prowadzić do zmian patolo- gicznych w układzie mięśniowym i kostnym kręgosłupa.

Wartość dopuszczalna wg BN – 86/3110 – 03 dla 8-godz. ekspozycji wynosi 75 dB w pomieszczeniach z maszynami i urządzeniami liczącymi; W pomieszczeniach do prac teoretycznych i opracowań danych – 55 dB.

Promieniowanie X Pochodzi od układu wysokiego napięcia, ale wykazuje bardzo słabe natężenie o wartościach wykrywalnych w odległości ok.. 5 cm przed ekranem.

Ultradźwięki Prom. nadfiolet. i podczerwone

Wilg. powietrza (względna) Mikroklimat

Towarzyszą działaniu transformatora zwrotnego i mogą osiągać względnie wysokie poziomy w paśmie roboczej częstotliwości monitora.

Mogą one pochodzić od luminoforu ekranu, ale ich natężenia są bardzo słabe (na granicy czułości urządzeń pomiarowych).

W pomieszczeniach z monitorami – 40%; Wilgotność i przecieranie ekranu wilgotną szmatką mają wpływ na natężenie pola elektrostatycznego występującego przed monitorem.

Wpływ na samopoczucie operatora; Temperatura, ruch powietrza, wilgotność; Blisko 4/5 energii wytwarzanej w organizmie człowieka stanowi ciepło; W spoczynku człowiek wytwarza ciepło o wartości 1 Kcal/min.

UWARUNKOWANIA ERGONOMOCZNE I HIGIENY PRACY przy stanowisku obsługi komputera

Pomieszczenia pracy

Stanowisko pracy

Monitor

objętość pomieszczenia – 13 m3 ;

powierzchnia dla pracownika – 2 m2 ;

dostęp do światła dziennego;

temperatura – 20 0C;

hałas – 75 dB (55 dB);

natężenie oświetlenia – min. 500 Lx;

okna wyposażone w żaluzje.

dostęp do stanowiska;

rozmieszczenie elementów w zasięgu ręki;

odl. do sąsiedniego monitora – min. 0,6 m;

odl. pracownika do tyłu sąsiedniego

monitora – min. 0,8 m;

odl. oczu osoby od ekranu w zakresie

od 400 do 750 mm;

fotel.

czytelne i wyraźne znaki na ekranie;

obraz bez tętnień – stabilny;

regulacja kontrastu i jaskrawości;

pochylenie ekranu: – tył 200; przód – 50 ;

obrót – 600 w obie strony;

warstwa antyodbiciowa;

ustawienie poprzeczne względem okien;

obraz bez odbić.

Klawiatura

Inne uwarunkowania

konstrukcja ergonomiczna nie powodująca

zmęczenia mięśni kończyn górnych;

kąt nachylenia w zakresie 0d 0 do 150 ;

odległość od przedniej krawędzi stołu nie

mniejsza niż 100 mm.

5 minut przerwy po każdej godzinie pracy z monitorem;

zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy z monitorem;

oddzielne miejsce do spożywania posiłków;

zakaz palenia tytoniu;

czyszczenie ekranu wilgotną szmatką.

NIEBEZPIECZNE CZYNNIKI W ŚRODOWISKU PRACY, ZE SZCZEGÓLNYM

UWZGLĘDNIENIEM CZYNNIKÓW MECHANICZNYCH.

SPOSOBY OCHRONY

Klasyfikacja czynników szkodliwych i niebezpiecznych

fizyczne

chemiczne biologiczne

psychofizyczne

Klasyfikacja czynników

Urazy ciała, nawet śmierć pracownika, choroba zawodowa czy obniżenie sprawności organizmu powstają pod wpływem czynników:

niebezpiecznych, szkodliwych, uciążliwych

• Decydującym jest tutaj kontakt pracownika z tymi czynnikami

Czynniki o negatywnym oddziaływaniu na organizm człowieka (definicje)

• czynnik niebezpieczny – czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do urazu lub natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka.

• czynnik szkodliwy – czynnik, którego oddziaływanie może

prowadzić do stopniowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka.

• czynnik uciążliwy – czynnik, którego oddziaływanie może

utrudniać pracę lub obniżać zdolność do jej wykonywania, nie powodując jednak trwałego pogorszenia stanu zdrowia człowieka.

Czynniki o negatywnym oddziaływaniu na organizm człowieka (definicje cd.)

• stanowisko pracy – tworzy ogół środków pracy potrzebnych do

wykonania zadania roboczego, znajdujących się w przestrzeni pracy, otoczonych środowiskiem pracy;

• zagrożenie – stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę, czyli sytuacja, w której pracownik jest narażony na działanie czynników niebezpiecznych i/lub szkodliwych;

• Znaczące zagrożenie – zagrożenie mogące spowodować poważne i

nieodwracalne uszkodzenia zdrowia lub śmierć, występujące w szczególności podczas wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych lub w sytuacjach poważnych awarii. (wg PN-N-18001:2004)

• strefa zagrożenia – każda przestrzeń wewnątrz lub wokół maszyny, w

której człowiek jest eksponowany na niebezpieczeństwo doznania urazu lub pogorszenia stanu zdrowia.

Najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia

• NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE (NDS) – średnie ważone, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i tygodniowego, określonego w Kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy, przez okres jego aktywności zawodowej, nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

• NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE NATĘŻENIE (NDN) fizycznego

czynnika szkodliwego dla zdrowia – ustalone jako wartość średnia, której oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i tygodniowego, określonego w Kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy, przez okres jego aktywności zawodowej, nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

Najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia

• NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE CHWILOWE (NDSCh)

– wartość średnia, która nie powinna spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń, jeżeli utrzymuje się w środowisku pracy nie dłużej niż 30 minut w czasie zmiany roboczej.

• NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE PUŁAPOWE(NDSP), które ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczone w żadnym momencie.

Czynniki uciążliwe pracy biurowej

Zagrożenia

Lp. zagrożenie Możliwe źródło zagrożenia

skutki Środki zapobiegawcze

1

Obciążenie narządu wzroku

Eksploatacja komputera(monitor ekranowy), olśnienia, odbłyski

zaburzenia widzenia, syndrom Sicca (zauważalne zmniejszenie częstotliwości mrugania oczami), bóle i zawroty głowy,

- stosowanie przerw 5min Po każdej nie przerywanej godzinie pracy z monitorem ekranowym.

2 Obciążenie mięsśniowo-szkieletowe

- Długotrwała praca przy komputerze, wymuszona pozycja ciała ( siedząca) -Złe ustawienie klawiatury np. podniesienie jej nóżek - obciążenie mięsni rak wykonujących tysiące ruchów w ciągu dnia roboczego obsługując klawiaturę.

Bóle mięśniowe, zwyrodnienia kręgosłupa i stawów - nadwerężenie ścięgien w cieśni nadgarstka. -zmniejszeniem wydolności fizycznej i umysłowej. schorzenie rąk

- Stosowanie przerw w pracy, - okresowa zmiana rodzaju zajęć, -ergonomiczne stanowisko pracy biurowej zgodne z przepisami, - wykonywanie ćwiczeń relaksujących i korekcyjnych (głębokie oddychanie, masaże głowy, karku, dłoni, naprężanie i rozluźnianie mięsni nóg i rąk, skręty ciała) - właściwe odżywianie się pracowników(racjonalny rozkład i kaloryczność posiłków, dieta bogata w owoce, warzywa, produkty wysokobiałkowe o niskiej zawartości tłuszczu);

3 Pożar

-Duże ilości dokumentów, -zwarcie instalacji elektrycznej - nieostrożne obchodzenie się z otwartym ogniem, - niesprawna instalacja w samochodzie

Śmierć, poparzenia - Przestrzeganie instrukcji ppoż., - właściwe zabezpieczenie w sprzęt przeciwpożarowy zgodnie z przepisami, - dbanie o systematyczne przeglądy samochodu i sprawność instalacji elektrycznej

4 Nieodpowiednie oświetlenie

Zbyt intensywna praca przy komputerze, złe oświetlenie, wielogodzinne prowadzenie samochodu

Osłabienie wzroku, bóle oczu, łzawienie

-Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej dotyczącej .m in. ustawienia monitora, właściwego oświetlenia itd., -stosowanie przerw w pracy,

Zagrożenia cd. 5 Ograniczone

przestrzenie Zatarasowane przejścia, źle ustawione stoły i sprzęt itp. wewnątrz pomieszczeń

Potłuczenia - Dbanie o porządek, właściwa organizacja poszczególnych stanowisk w –pomieszczeniu - zachowanie ostrożności

6 Porażenie prądem elektrycznym

- Eksploatacja urządzeń biurowych (komputera, kserokopiarka) - Przetarte przewody zasilające urządzenia elektryczne, - przebicie elektryczne do obudowy urządzenia

Oparzenia, śmierć - Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów, stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie (m.in. wyłączników różnicowoprądowych), - okresowa kontrola instalacji elektrycznej, - przestrzeganie przepisów dotyczących obsługi urządzeń elektrycznych

7 Różnica poziomów

Przemieszczanie się po schodach

Złamania kończyn, uszkodzenia kręgosłupa, potłuczenia, urazy rąk, przedgarstka.

- Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia, - zachowanie ostrożności przy wchodzeniu schodzeniu ze schodów, - stosowanie zabezpieczeń antypoślizgowych na schodach zewnętrznych

8 Obciążenia psychonerwowe

- monotonia pracy -kontakt z klientami - nadmiar obowiązków - presja terminów- pośpiech. - zarządzanie: kontakty z pracownikami, przedstawicielami innych instytucji

-stres mogący prowadzić do nerwic, depresji, zaburzeń emocjonalnych, chorób serca - wypalenie zawodowe

- analiza toku pracy, odpowiednie planowanie -n wprowadzenie rotacji na stanowiskach - rozładowywanie stresu przez aktywność fizyczna. - rozwijanie umiejętności asertywnego zachowania.

Obciążenia mięśniowo-szkieletowe Pozycja siedząca utrzymywana długotrwale podczas pracy może stać się uciążliwa. Konsekwencją unieruchomienia jest niekorzystne obciążenie kręgosłupa (wzrost ciśnienia krążków), statyczne obciążenie mięśni tułowia i pleców, które sprzyja tworzeniu się nieprawidłowych krzywizn kręgosłupa. Zaburzenia krążenia w obrębie ud mogą wynikać ze zbyt wysokiego siedziska i nieprawidłowo ukształtowanej krawędzi płyty siedziska.

Obciążenie statyczne może wynikać z utrzymywania jednej pozycji, bez możliwości jej zmiany na inną, przez 70% czasu pracy.

Brak aktywności fizycznej powoduje spowolnienie procesów fizjologicznych. Wśród nich spowolnienie krążenia, spłycenie oddechu może być przyczyną niedotlenienia, przejawiającego się znużeniem, zmniejszeniem wydolności fizycznej i umysłowej.

Złe ustawienie klawiatury np.podniesienie jej nóżek powoduje nadwerężenie ścięgien w cieśni nadgarstka.

Skutkiem pracy w nie ergonomicznych warunkach może by bardzo poważne

schorzenie rąk –obciążenie mięsni rak wykonujących tysiące ruchów w ciągu dnia roboczego obsługując klawiaturę. Repetitive Strain Injury czyli zespół cieni nadgarstka. RSI objawia się przewlekłymi bólami ramion, przedramion, przegubów i dłoni, których przyczyny mogą kumulować się, nie dając o sobie znać przez wiele lat.

Środki zapobiegawcze •Regularne przerwy podczas pracy,oraz regularne wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych podczas przerw w pracy

•Stosować odpowiadające wymaganiom ergonomicznym elementy wyposażenia.

•Przeplatanie pracy innymi czynnościami umożliwiającymi operatorowi zmianę pozycji ciała.

Obciążenie układu wzroku

Głównym źródłem obciążeń wzroku jest monitor ekranowy oraz nieprawidłowe oświetlenie stanowiska pracy.

Długotrwałą praca przy monitorach powoduje zmęczenie wzroku,pieczenie oczu.

Intensywna praca wzrokowa w nieodpowiednich warunkach oświetlenia może powodować zaczerwienienie oczu i pogłębiać zmęczenie

Nie należy stosować doświetlania komputerowych stanowisk pracy przypadkowymi oprawami oświetlenia miejscowego, gdyż powodują olśnienie bezpośrednie, odbiciowe oraz niewłaściwy rozkład luminacji w polu widzenia. Refleksy świetlne, duże różnice pomiędzy jasnością pomieszczenia a jasnością ekranu powodują bardzo szybko zmęczenie wzroku, wyczerpanie możliwości adaptacyjnych oczu, pogorszenie sprawności funkcjonowania narządu wzroku

Środki zapobiegawcze

•Utrzymanie małej różnicy jasności pomiędzy ekranem a oświetleniem pomieszczenia,

•Wyeliminowanie możliwości powstania odbić światła (refleksów świetlnych) na powierzchni ekranu.

•Właściwa regulacja kontrastu obrazu, wielkość znaków,właściwe oświetlenie naturalne stanowiska pracy oraz regularne relaksowanie wzroku.

Obciążenia nerwowo-psychiczne Symptomy charakteryzujące obciążenie psychiczne:nerwowość (drażliwość),Ziewanie, Obniżenie koncentracji uwagi,Trudności w myśleniu

Praca przy komputerze, zwłaszcza wprowadzanie danych, charakteryzuje się monotonią i fragmentarycznością zadań roboczych, co może powodować obciążenia psychiczne.

Praca rutynowa jest często monotonna, co powoduje znużenie, dużą ilość popełnianych błędów, brak zaangażowania w pracę. Z kolei intensywnej pracy umysłowej, wykonywanej często pod presją czasu i w warunkach napięć między pracownikami i pracodawcami towarzyszy stres, powodując zmęczenie, bóle głowy, frustracje, wypalenie.

Środki zapobiegawcze monotonii

•Powierzanie pracownikowi wykonywanie zadań o różnorodnym charakterze np.

•Czynności organizacyjne, przygotowawcze, manualne i manipulacyjne, czynności wymagające aktywności intelektualnej.

•Umożliwiając pracownikom podejmowanie różnych zadań w ciągu dnia roboczego.

Hałas jako czynnik uciążliwy

Hałas w pomieszczeniach pracy biurowej emitowany przez kserokopiarki, telefony, faksy, najczęściej nie występuje w natężeniach, które powodowałoby uszkodzenia narządu słuchu, ma charakter przeszkadzający.

Praca przy komputerze, wykonywana codziennie ponad 4 może być uciążliwa, gdyż:

•Intensywna praca wzrokowa może powodować dolegliwości wzroku, bóle głowy, zmęczenie i znużenie,

•Długotrwałe unieruchomienie może być przyczyną dolegliwości pleców, barków,kręgosłupa, spłycenia oddechu,, spowolnienia krążenia zwłaszcza w obrębie nóg,

•Zła organizacja pracy,szybkie tempo,presja terminów,odosobnienie podczas pracy, złe oprogramowanie, brak wsparcia w trudnych sytuacjach mogą powodować stres prowadzący do zmęczenia, znużenia, flustracji, wypalenia zawodowego.

Metody likwidacji lub ograniczania oddziaływania na pracowników czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych

Znaki bezpieczeństwa Ochrona i higiena pracy

Znaki zakazu Znaki zakazu są to znaki ochrony i higieny pracy stosowane w celu zapobiegania wypadkom, utracie zdrowia i uniknięcia niebezpieczeństwa.

ogólny znak zakazu zakaz przejścia zakaz picia wody

zakaz wstępu ze zwierzętami

zakaz uruchamiania maszyny, urządzenia

nieupoważnionym wstęp wzbroniony

zakaz używania drabiny

zakaz ruchu urządzeń do transportu poziomego


Znaki ostrzegawcze Znaki ostrzegawcze stosowane są w zakładach przemysłowych, na stanowiskach pracy do ostrzegania i informowania pracowników oraz innych osób tam przebywających o grożącym niebezpieczeństwie.

ogólny znak ostrzegawczy

(ostrzeżenie, ryzyko niebezpieczeństwa)

ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem zatrucia substancjami

toksycznymi

ostrzeżenie przed substancjami żrącymi

ostrzeżenie przed wiszącymi przedmiotami

(wiszącym ciężarem)

ostrzeżenie przed urządzeniami

do transportu poziomego

ostrzeżenie przed porażeniem prądem

elektrycznym

uwaga, zły pies ostrzeżenie przed kruchym dachem

ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem

uszkodzenia głowy


• agresywnych właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych materiałów

• środków transportu • prądu

elektrycznego • elementów

konstrukcyjnych budynku

• zwierząt

ostrzeżenie przed ograniczeniem wysokości

ostrzeżenie przed promieniowaniem

laserowym

ostrzeżenie przed substancjami radioaktywnymi

i promieniowaniem jonizującym

ostrzeżenie przed skażeniem

biologicznym

ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem

potknięcia się

ostrzeżenie przed śliską nawierzchnią

ostrzeżenie przed silnym polem

magnetycznym

Znaki ostrzegawcze Znaki ostrzegawcze stosowane są w miejscach, w których występują niebezpieczne zagrożenia od:


Znaki nakazu Znaki nakazu są to znaki ochrony i higieny pracy stosowane w celu pracownikom i osobom postronnym informacji o konieczności zastosowania odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w celu zapobiegania wypadkom, utracie zdrowia i uniknięcia niebezpieczeństwa.

ogólny znak nakazu nakaz stosowania ochrony oczu

nakaz stosowania ochrony głowy

nakaz stosowania ochrony stóp

nakaz stosowania ochrony rąk

nakaz stosowania osłony twarzy

nakaz używania pasów bezpieczeństwa

nakaz przechodzenia w oznakowanym miejscu

nakaz stosowania osłony nastawnej


nakaz stosowania ochrony słuchu

nakaz stosowania ochrony dróg oddechowych

nakaz stosowania osłony

nakaz stosowania zamknięcia

nakaz umycia rąk nakaz używania sygnału

Znaki nakazu Znaki nakazu stosowane są w miejscach, w których występują niebezpieczne zagrożenia wymagające zastosowania odpowiednich środków ochronnych w postaci: • ochron indywidualnych • osłon na ruchome

lub niebezpieczne wystające części maszyn i urządzeń

• wygrodzeń i zabezpieczeń miejsc niebezpiecznych

• czynności higienicznych

• sygnalizacji dźwię-kowej, świetlnej itp.


pierwsza pomoc medyczna

prysznic bezpieczeństwa prysznic do przemywania oczu

zatrzymanie awaryjne telefon awaryjny nosze

Znaki informacyjne Znaki informacyjne są to znaki ochrony i higieny pracy stosowane w celu oznakowania miejsc, w których znajdują się urządzenia i instalacje dla higieny osobistej oraz urządzenia niezbędne w sytuacjach wypadkowych.


Uzupełnienie znaków ochrony i higieny pracy

Uzupełnieniem znaków ochrony i higieny pracy są znaki zakazu, nakazu i ostrzegawcze, stosowane, gdy brak jest odpowiedniego symbolu dla określenia rodzaju zagrożenia, zakazu, nakazu lub ostrzeżenia. Do znaków tych należą: A. Znaki ogólne zakazu, nakazu i ostrzegawcze

B. Znaki ochrony i higieny pracy

Przestrzeń zamknięta

Zakaz jedzenia i picia

wewnątrz

Nie zbliżać się

Założyć okulary

Nieupoważnionym wstęp i przejście wzbronione

Definicja

Niebezpieczne substancje chemiczne (pierwiastki, ich związki, mieszaniny pierwiastków lub ich związków) są to substancje stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia. Jako niebezpieczne klasyfikuje się substancje chemiczne:

• o właściwościach wybuchowych • o właściwościach utleniających • skrajnie łatwopalne • wysoce łatwopalne • łatwopalne • bardzo toksyczne • toksyczne • szkodliwe • żrące • drażniące • uczulające • rakotwórcze • mutagenne • działające na rozrodczość • niebezpieczne dla środowiska

Znaki i symbole oznaczające kategorie bezpieczeństwa

zdrowia lub życia

substancja utleniająca

substancja wybuchowa

substancja drażniąca

substancja toksyczna

substancja szkodliwa

substancja wysoce łatwopalna

substancja skrajnie łatwopalna

substancja niebezpieczna dla środowiska

substancja żrąca

substancja bardzo toksyczna

Postępowanie z niebezpiecznymi substancjami

Wymagania higieniczno-sanitarne dla pomieszczeń z niebezpiecznymi substancjami i warunki bezpiecznego kontaktu pracowników z tymi substancjami - obowiązki pracodawcy Podczas kontaktu z niebezpiecznymi substancjami (toksycznymi, rakotwórczymi, żrącymi, drażniącymi, uczulającymi, mutagennymi, działającymi na rozrodczość oraz innymi szkodliwymi należy przestrzegać następujących zasad:

• Zabronione jest przechowywanie art. spożywczych i używek oraz napojów i palenie tytoniu w pomieszczeniach z substancjami niebezpiecznymi.

• Zakazy te powinny być podane do wiadomości za pomocą trwałych i czytelnych napisów. • Należy udostępnić pracownikom wydzielone pomieszczenia do mycia, kabiny z natryskami, ustępy oraz szatnie na ubrania osobiste i robocze (w tym środki ochrony osobistej). • Dostarczanie ubrań roboczych oraz środków ochrony osobistej, a także ich pranie i utrzymanie w warunkach określonych normami należy do pracodawcy.

Postępowanie z niebezpiecznymi substancjami

Warunki magazynowania substancji toksycznych Niebezpieczne substancje należy przyjmować do magazynu w odpowiednich nieuszkodzonych opakowaniach, oznakowanych zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. Magazyny przechowujące niebezpieczne substancje muszą mieć wydzielone, odpowiednio zabezpieczone przestrzenie składowe lub odpowiednio zamykane szafy metalowe czy pojemniki stalowe.

Magazyny muszą być wyposażone

w odpowiednie instalacje, pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne oraz sprzęt i materiały do neutralizacji w przypadku niekontrolowanego uwolnienia się substancji. Personel magazynowy powinien posiadać aktualne badania lekarskie, uprawnienia i kwalifikacje, przeszkolenie w zakresie warunków bezpiecznego kontaktu z niebezpiecznymi substancjami oraz wyposażenie w postaci ubrania roboczego, obuwia, a także środków ochrony osobistej dostosowanych do właściwości agresywnych składowanych substancji.

Postępowanie z niebezpiecznymi substancjami Dostęp do pomieszczeń i urządzeń z niebezpiecznymi substancjami

Do pomieszczeń i urządzeń z niebezpiecznymi substancjami wstęp mają jedynie osoby do tego upoważnione i posiadające wymagane środki zabezpieczające w postaci odpowiedniego ubrania i ochron osobistych.

• Zamknięte pomieszczenia lub szafy do przechowywania trucizn są dostępne jedynie dla odpowiedzialnego za nie fachowego personelu. • Niezbędne jest jednoznaczne oznakowanie za pomocą trwałych i czytelnych napisów umieszczonych przy wejściu do pomieszczeń.

Przechowywanie gazów łatwopalnych

Wentylacja

Ryzyko zawodowe

Schemat oceny ryzyka zawodowego

Analiza stanowiska pracy (procesu technologicznego, wyposażenia, organizacji pracy itp.)

Ustalenie listy czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych

Ustalenie metod badań i pomiarów czynników środowiska pracy

Przeprowadzenie badań i pomiarów czynników środowiska pracy

Porównanie wyników badań i pomiarów z normatywami określonymi we właściwych przepisach i Polskich Normach (NDS, NDN i inne wymagania)

Wszystkie normatywy spełnione Normatywy nie spełnione

RYZYKO ZAWODOWE - REGULACJE PRAWNE

„Pracodawca jest obowiązany informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami ”.

Art. 1041. § 1. „Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności: 8) obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą” § 39 rozporządzenia MPiPS z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp 1. Pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. W szczególności pracodawca jest obowiązany: 1) zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości. 2) zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji nie powodujących zagrożeń

Art. 226 Kodeksu pracy

Schemat oceny ryzyka zawodowego

Wykonanie analizy przyczyn występujących zagrożeń oraz techniczno-organizacyjnych możliwości ograniczenia / wyeliminowania) zagrożeń

Ograniczenie / wyeliminowanie

zagrożeń jest możliwe

Wyeliminowanie / ograniczenie zagrożeń

Ocena poziomu ryzyka związanego z wykonywaniem określonej pracy

Poziom ryzyka akceptowany Dokonać redukcji ryzyka

Ustalenie przedsięwzięć w celu wyeliminowania / ograniczenia zagrożeń

Ograniczenie (wyeliminowanie)

zagrożeń nie jest możliwe

KONIEC TAK

NIE

Wszystkie normatywy spełnione Normatywy nie spełnione

WYPADKI

Wypadek przy pracy

Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy

Za wypadek przy pracy uważa się: - nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą i które skutkowało urazem.

1. Podczas lub w związku wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych.

2. Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności w interesie zakładu pracy, nawet bez polecenia.

3. W czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy, w drodze między siedzibą zakładu pracy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy - traktuje się – w zakresie uprawnień do świadczeń – wypadek, któremu pracownik uległ:

1. W czasie trwania podróży służbowej, w okolicznościach innych niż określone z lewej strony.

2. W związku z odbywaniem służby w zakładowych i resortowych formacjach samoobrony albo w związku z przynależnością do obowiązkowej lub ochotniczej straży pożarnej działającej w zakładzie pracy.

3. Przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające w zakładzie pracy organizacje zawodowe...

URAZ

W Y P A D K I

Wypadek przy pracy.

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w miejscu wypadku lub w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia, uległo co najmniej dwie osoby

Przyczyny wypadków przy pracy Czynnik techniczny • Uszkodzone maszyny, urządzenia; ich wady techniczne • Stosowanie ruchomych maszyn, urządzeń i ich części, transportu

wewnątrzzakładowy, drogowego, drabin, śliskich posadzek, • Brak bezpiecznych rozwiązań technicznych, konieczność przebywania

pracownika w strefie bezpośredniego zagrożenia, • Nieodpowiednie zabezpieczenie urządzeń i maszyn, • Zagrożenie zbyt dużą lub niską temperaturą substancji lub

przedmiotów, • Zagrożenia urazowe krawędziami, ostrymi częściami tnącymi, • Ryzyko porażenia prądem elektrycznym, pożaru, wybuchu pyłu, gazu, • Brak lub zły stan urządzeń służących do usuwania czynników

szkodliwych i niebezpiecznych materialnego środowiska pracy- palnych, wybuchowych, silnie toksycznych.

Czynnik organizacyjny: • Nieprawidłowy podział pracy lub rozplanowanie zadań, • Brak instrukcji posługiwania się urządzeniami i maszynami, • Niezrozumiałe, niewłaściwe polecenia przełożonych, • Tolerowanie przez nadzór odstępstw z zakresie B i HP, • Brak nadzoru, kontroli, • Niewłaściwa koordynacja prac zbiorowych, • Nieodpowiednie przystosowanie wyposażenia stanowiska do

potrzeb bezpieczeństwa pracownika, • Niedostateczne przygotowanie zawodowe pracownika,

niewłaściwy dobór pracowników na określone stanowisko, • Niewłaściwe usytuowanie narzędzi na stanowisku pracy, • Brak ochron osobistych lub niewłaściwy ich dobór, • Nieodpowiednie przejścia i dojścia, • Nieodpowiednie rozmieszczenie i składowanie przedmiotów

pracy (surowców, produktów, półproduktów).

Przyczyny wypadków przy pracy

Czynnik ludzki (Zachowanie się pracownika)

Popełniane błędy na skutek ludzkiej niesprawności (niesprawność zmysłów, niedostateczna wiedza, doświadczenie, nieprzestrzeganie przepisów BHP), trudnych,niebezpiecznych zadań,cech fizycznego i społecznego środowiska pracy.

• Brak kontroli nad zagrożeniami i nad własnym zachowaniem, działanie w strefie bezpośredniego zagrożenia.

• Pomyłki, zaniedbania pracownicze. • Pośpiech, ułatwianie sobie pracy, które powodują ryzyko zagrożenia

zdrowia i życia. • Świadome wykonywanie niebezpiecznych czynności,bez niezbędnego

zabezpieczenia,będąc pewnym że uniknie się wypadku. • Nieprawidłowe zachowanie wynikające z żartów, zabaw, chęci dokuczenia

i inne oznaki zachowań spowodowanych stanem emocjonalnym,osłabieniem dyscypliny przestrzegania przepisów i zasad obowiązujących w pracy.

• Niewłaściwe reagowanie wskutek nadmiernego zmęczenia.

Przyczyny wypadków przy pracy

Czynnik ludzki Niewłaściwe zachowanie się dozoru: • Brak zainteresowania wiedzą i umiejętnościami

praktycznymi podległych pracowników. • Brak zakładowego systemu nadzoru i kontroli nad

bezpieczeństwem pracy. • Brak inicjatywy na rzecz profilaktyki przeciw wypadkowej. • Brak kontroli stanu technicznego maszyn i urządzeń • Polecenie wykonania czynności w warunkach sprzecznych

z przepisami i zasadami B i HP lub tolerowanie zagrożeń wypadkowych na powierzonym odcinku dozoru.

• Świadome skierowanie do pracy lub dopuszczenie do niej w warunkach zagrożenia wypadkowego.

• Brak działań ograniczających ryzyko wypadku. • Przy pracach i czynnościach, przy których występuje

szczególne ryzyko wypadku, złe przygotowanie do wykonywania tych czynności, niedostateczny nadzór przy ich wykonywaniu.

Wypadki śmiertelne

Poważne obrażenia

Lekkie obrażenia

Tylko straty materialne

Wypadki

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe

Niebezpieczne sytuacje

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe

Zdarzenie potencjalnie wypadkowe to takie, które nie spowodowało urazu, strat lub szkód tylko dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności.

Piramida zdarzeń wypadkowych Heinricha

Model powstawania zdarzeń wypadkowych

Błędy w organizacji i zarządzaniu

Awarie techniczne Niebezpieczn

e sytuacje lub zagrożenie Błędy

ludzkie

Rozwój wypadku

Odpowiednie środki bezpieczeństwa ?

Reakcja obronna lub działanie ASB

NIE

TAK

Powrót do normalnej pracy

Zdarzenie prawie wypadkowe

TAK

Wypadek

NIE

ASB A - automatyka S - systemu B - bezpieczeństwa

Obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy (1). Art. 234 i 236 Kodeksu pracy oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 1992r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr37, poz.160)

Podjąć działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie

Zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym

Zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom

Pracodawca

Niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy

Systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze

Zapewnić ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku (koszty z tym związane ponosi pracodawca)

Nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku, zespół powypadkowy sporządza „Protokół powypadkowy”

Obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy (2). Art. 234 i 236 Kodeksu pracy oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 1992r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr37, poz.160)

Pracodawca

Prowadzenie rejestru wypadków przy pracy

Zapewnić ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku

(koszty z tym związane ponosi pracodawca)

Nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku,

zespół powypadkowy sporządza „Protokół powypadkowy”

Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca niezwłocznie, nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia

Zatwierdzony protokół powypadkowy otrzymuje poszkodowany pracownik (rodzina, w razie śmierci pracownika) wraz z pouczeniem o sposobie i trybie odwołania

Na postawie zatwierdzonego protokołu powypadkowego, w którym stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy, sporządza się statystyczną kartę wypadku przy pracy

Rejestr wypadków przy pracy zawiera: • Imię i nazwisko poszkodowanego, • Datę i miejsce wypadku, • Informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego, • Datę sporządzenia protokółu powypadkowego, • Liczbę dni niezdolności do pracy, • Stwierdzenie, czy wypadek jest uznany za wypadek przy pracy, • Datę przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy, • Inne informacje, nie będące danymi osobowymi np. wnioski

i zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego.

Obowiązki pracodawcy w razie choroby zawodowej.

Art. 235 i 236 Kodeksu pracy

Zapewnić realizację zaleceń lekarskich

Pracodawca

Niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i właściwemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę

Systematycznie analizować przyczyny chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze

Prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby

Ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze

C H O R O B Y Z A W O D O W E Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych

§ 1.1. Za choroby zawodowe uważa się choroby określone w wykazie chorób zawodowych, jeżeli zostały spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy. § 10. 1. Na podstawie orzeczenia oraz wyników dodatkowego dochodzenia epidemiologicznego właściwy ze względu na siedzibę zakładu pracy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzję o braku podstaw do jej stwierdzenia.

Kodeks pracy Art. 235. § 1. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i właściwemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę.

Art. 230. § 1. W razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu , przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy.

Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy:

• jednorazowe odszkodowanie – dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

• jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty;

• świadczenia wyrównawcze – dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

• renta szkoleniowa dla pracownika, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie;

• renta inwalidzka – dla pracownika, który stał się inwalidą;

• renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty;

• odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy – dla pracownika lub dla członków jego rodziny;

• nieodpłatne świadczenia lecznicze, położnicze i rehabilitacyjne, zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, protezy, środki pomocnicze oraz prawo do przysposobienia zawodowego i innych świadczeń w naturze – dla pracownika lub rencisty oraz członków jego rodziny.

Koszty wypadków Góra lodowa ukrytych kosztów wypadków

Koszty ubezpieczone: dla zatrudnionych, produkcji, społeczeństwa, straty zdrowotne, majątkowe, środowiskowe Koszty nieubezpieczone: • uszkodzenie produktów i materiałów • uszkodzenie budynków i instalacji • uszkodzenie wyposażenia i narzędzi • wydatki sądowe • wydatki na akcję ratowniczą i usuwanie szkód • zwłoka produkcyjna • nadgodziny i okresowe zatrudnianie • czas badań • strata czasu przełożonych • przerwanie prac biurowych • kary

Ochrona Przeciwpożarowa

Ochrona przeciwpożarowa

I. Zagrożenie pożarowe – to zespół czynników wpływających na powstanie i rozprzestrzenianie się pożaru – a przez to na bezpieczeństwo życia ludzi.

II. Zjawisko pożaru i wybuchu: Pożar jest to - niekontrolowany w czasie i przestrzeni proces wydzielania ciepła połączony z przenoszeniem masy.

Proces palenia definiujemy jako pożar gdy zachodzą okoliczności: - przebiega on warunkach niekontrolowanych; - niszczy wartości materialne nie przeznaczone do zniszczenia w danym czasie - i w taki sposób, że: - jego likwidacja wymaga zastosowania środków gaśniczych. Palenie jest to - proces fizyko-chemiczny polegający na intensywnej reakcji egzotermicznej łączenia się materiału

palnego z tlenem, znajdującym się w powietrzu. Procesowi palenia towarzyszą: - wzrost temperatury; - wydzielanie ciepła; - świecenie w postaci żaru lub płomienia; - wydzielanie dymów i gazów. Czynniki niezbędne do wywołania zjawiska palenia: - tlen; - materiał palny; - ciepło (płomień, iskra). Temperatura zapalania to – najniższa temperatura, przy której ciało stałe wytwarza gazy zdolne do zapalenia pod

wpływem bodźca termicznego. Przykład: drewno 300 – 4000 C, papier ok. 2300 C, węgiel kamienny 400 – 5000 C.

Warunki powstawania pożaru.

CIEPŁO

PALIWO GAZ, CIECZ

CIAŁO STAŁE

POWIETRZE AZOT TLEN

POŻAR

Mieszanie się paliwa z powietrzem

Ochrona przeciwpożarowa Grupy pożarów w zależności od rodzaju palącego się materiału i sposobu jego spalania: Rodzaj palących się materiałów i sposób ich spalania – wg PN-75/M.-51001

Zakres stosowania środków gaśniczych

Grupa pożaru Rodzaj palącego się materiału i sposób jego spalania Typy gaśnic przenośnych

Pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, (grupa pożaru A), przy spalaniu których obok innych zjawisk powstaje zjawisk żarzenia np.: drewno, papier, węgiel, słoma, tworzywa sztuczne, tekstylia, itp..

gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC; gaśnice płynowe z dodatkowym roztworem środka; gaśnice pianowe.

Pożary cieczy palnych i substancji stałych, topiących się wskutek ciepła wytwarzającego się podczas pożaru (grupa pożaru B), np.: benzyna, tłuszcze, farby, oleje, smoła, rozpuszczalniki, itp.

gaśnice CO2; gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC; gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC; gaśnice pianowe; gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka;

Pożary gazów ,(grupa pożaru C), np.: acetylen, butan, metan, propan, wodór, gaz ziemny i miejski, itp..

gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC; gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC.

Pożary metali (grupa pożaru D), np.: aluminium, sód, potas, lit, magnez i ich związki.

gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym metale.

B

A

C D


Sprzęt gaśniczy (oznakowanie):

Przez podręczny sprzęt gaśniczy – należy rozumieć urządzenia, przy pomocy których można przystąpić do natychmiastowej akcji gaszenia pożaru. Są to między innymi hydronetki, gaśnice, koce gaśnicze.

1. Gaśnice – to przenośne urządzenia, których masa całkowita nie powinna przekraczać 20 kg, po uruchomieniu samodzielnie wyrzucają środek gaśniczy na skutek działania ciśnienia gazu (proszkowe, śniegowe, halonowe, pianowe).

2. Koc gaśniczy – to płachta tkaniny z włókna szklanego o powierzchni ok. 2 m2, całkowicie niepalna. Działanie koca gaśniczego polega na tłumieniu pożaru przez odcięcie dopływu powietrza do palącego materiału.

3. Agregat gaśniczy – to sprzęt gaśniczy mający zapas środków gaśniczych ponad 20 kg, wyposażony w urządzenia umożliwiające natychmiastowe prowadzenie akcji gaśniczej.

4. Hydrant wewnętrzny – to zawór wodny zainstalowany na wewnętrznej sieci wodociągowej, obudowany szafką i wyposażony w wąż tłoczony zakończony prądownicą wodną. Do obsługi hydrantu potrzebne są 2 osoby.

Typy gaśnic

ZALETY: Zapewnia szybkie chłodzenie przez skroplenie środka w kontakcie z pożarem; Tworzy powłokę odcinającą wydzielanie par palnych cieczy i uniemożliwia ponowne zapalenie; Może być użyta do gaszenia urządzeń elektrycznych, jeżeli posiadają informacje od dopuszczeniu.

Gaśnice pianowe. Agregaty pianowe.

ZASTOSOWANIE: pożary grupy A, B. PRZECIWWSKAZANIA:

Nie gasić: ciał reagujących z wodą, jak np. sód, potas, karbol, wapno; ciał palących się w postaci żaru w wysokich temperaturach; instalacji u urządzeń elektrycznych pod napięciem.

DZIAŁANIE: Wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa; Nacisnąć dźwignię; Skierować zawór na źródło ognia naciskając dźwignię.

ZALETY: Środek gaśniczy nie wymaga do uwolnienia czynnika wyzwalającego; Zbija mechanicznie płomień dzięki sile podmuchu; Działa tłumiąco wypychając tlen gazem obojętnym; Nie pozostawia śladów po użyciu; Stosuje się do gaszenia urządzeń pod napięciem.

Gaśnice śniegowe. Agregaty śniegowe.

ZASTOSOWANIE: Pożary grupy B i C; Urządzenia i instalacje pod napięciem do 1 kV. PRZECIWWSKAZANIA

Nie wolno gasić: pożarów siarki, węgla, metali lekkich, materiałów, obok których są związki cyjanków; palących się ludzi; silnie rozgrzanych elementów konstrukcji urządzeń.

DZIAŁANIE Wyciągnąć zawleczkę; Nacisnąć dźwignię uwalniającą CO2; Wydajność kontrolować zaworem.

Typy gaśnic

ZALETY: Nietoksyczność, neutralność; Duża zdolność penetracji ognia, chłodzenie i tworzenie warstwy izolacyjnej przed ogniem; Możliwość gaszenia urządzeń elektrycznych; Proszki fosforanowe posiadają zwiększoną odporność na wilgotność, wstrząsy i gaszą pożary grupy A; Gasi skutecznie pożary gazów.

Gaśnice proszkowe. Agregaty proszkowe.

ZASTOSOWANIE: Proszki fosforanowe gaszą pożary grupy A, B, C;

Proszki węglanowe gaszą pożary grupy B, C;

Urządzenia elektryczne pod napięciem do 1 kV;

Pożary grup D (proszek D).

PRZECIWWSKAZANIA Nie powinno się gasić:

części ruchomych maszyn, komputerów i sprzętu elektronicznego.

DZIAŁANIE Wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa;

Nacisnąć dźwignię;

Uwolniony proszek i jego wydajność kontroluje się zaworem.

Typy gaśnic

Ochrona przeciwpożarowa Środki gaśnicze: Woda – podstawowy środek gaśniczy, charakteryzujący się dobrymi właściwościami chłodzenia – wylana na palące

się ciało pobiera duże ilości ciepła i sam ogrzewając się oziębia je do temperatury uniemożliwiającej dalsze palenie. Para wodna ma działanie tłumiące. Wodą gasimy pożary grupy A.

Uwaga: Wodą nie wolno gasić urządzeń pod napięciem elektrycznym, ciał reagujących z wodą (np. sód, potas, karbid, wapno palone), cieczy palnych jak benzyna, nafta, oleje, tłuszcze (woda opada na dno zbiornika powodując gromadzenie pary wodnej i wzrost ciśnienia co prowadzi do wyrzutów cieczy na zewnątrz zbiornika).

Piana gaśnicza – jej działanie to odcięcie dostępu tlenu do źródła ognia (działanie tłumiące). Jest złym przewodnikiem ciepła i może być wykorzystywana jako zabezpieczenie materiałów zagrożonych pożarem. Pianą gasimy pożary grup A i B.

Uwaga: Nie wolno gasić pianą urządzeń pod napięciem elektrycznym oraz materiałów reagujących z wodą. Dwutlenek węgla – produkt całkowitego spalania węgla, a więc środek niepalny. Dwutlenek węgla jest cięższy od powietrza, obniża stężenie tlenu w otaczającej ogień atmosferze (działanie tłumiące). Dwutlenek węgla po gwałtownym rozprężeniu do ciśnienia atmosferycznego zestala się w masę podobną do śniegu i silnie oziębia się do ok. –78,50 C. Dwutlenek węgla może gasić pożary grup B i C.

Uwaga: Nie wolno gasić węgla kamiennego, siarki, metali lekkich, wodoru oraz palącej się odzieży na ludziach.

Proszki gaśnicze – służą do gaszenia pożarów grup A, B i C. Pod wpływem wysokiej temperatury proszek wytwarza szklistą warstwę na powierzchni gaszonego materiału odcinając dopływ tlenu.

Halony – służą do gaszenia grup pożarów B i C. Halony na skutek niskiej temperatury wrzenia oraz małego ciepła właściwego w zetknięciu z płonącymi ciałami natychmiast parują otaczając palący się materiał ciężkimi parami (od 2,5 do 9 razy cięższe od powietrza) izolując go od dostępu tlenu. Środki te nie są produkowane w Polsce z uwagi na ochronę warstwy ozonowej Ziemi.

Art.9 Ustawy o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 roku

Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz jednostkę ochrony przeciwpożarowej, bądź policję ...

zachować spokój, ostrzec współpracowników; zaalarmować straż pożarną; odłączyć spod napięcia urządzenia elektryczne, wyłączyć instalacje wentylacyjne, transportowe i grzewcze; zamknąć główny zawór gzowy, zablokować rurociągi; natychmiast opuścić miejsca niebezpieczne oznakowanymi drogami ewakuacyjnymi, w razie zadymienia przemieszczać się trzymając głowę na wysokości ok. 1 m (ochrona przed dymem i ciepłem); nie używać wind.

Pracownicy winni znać swoje zadania na wypadek pożaru, w szczególności:

umieć alarmować straż pożarną;

umieć posługiwać się podręcznym sprzętem gaśniczym;

umieć postępować w wypadku powstania pożaru w zakładzie pracy w tym współpracować ze służbami ratowniczymi.

998

Ochrona przeciwpożarowa Zasady postępowania na wypadek pożaru.

Nacisnąć ręczny sygnalizator pożaru

Aby zaalarmować straż pożarną należy:

Z najbliższego telefonu połączyć się ze stanowiskiem alarmowania straży pożarnych lub centralą zakładową i zgłosić:

- (rodzaj pomieszczenia lub jaki budynek itp.. względnie rodzaj innego zdarzenia przy którym niezbędna jest interwencja służb ratowniczych);

- adres, jakie jest zagrożenie? czy w obiekcie znajdują się ludzie, jakie obiekty są w sąsiedztwie i czy są zagrożone?.

Co się pali?

Gdzie się pali?

Kto zgłasza?

Ochrona przeciwpożarowa Alarmowanie straży pożarnej:

Ewakuacja:

Drogi ewakuacyjne, drogi ratunkowe i wyjścia awaryjne, a także ich trasy, powinny być oznakowane w sposób dobrze widoczny i trwały;

Znaki ewakuacyjne i znaki ochrony przeciwpożarowej powinny być wykonane z materiałów fotoluminescencyjnych, jeżeli nie jest konieczne zastosowanie oświetlenia awaryjnego.

Nie wolno zastawiać (ani od wewnątrz, ani na zewnątrz) i nie zamykać wyjść ewakuacyjnych;

Drzwi muszą się w każdej chwili łatwo i szybko otwierać bez żadnych dodatkowych środków pomocniczych, tak długo jak w pomieszczeniu znajdują się ludzie;

Wymagania dotyczące wyjść awaryjnych nie są spełnione, jeżeli obok wyjścia awaryjnego nie znajduje się skrzynka z kluczem;

Drzwi pożarowe i drzwi dymoszczelne muszą być zawsze zamknięte, z wyjątkiem drzwi zaopatrzonych w prawidłowo działające, skuteczne urządzenia samozamykające;

Żadne przedmioty nie mogą utrudniać samoczynnego zamykania drzwi.

Ewakuacja – mienia w zakładzie powinna odbywać się z uwzględnieniem przedmiotów, które stanowią dla danego zakładu podstawę jego działania: np.: plany, projekty, dyskietki komputerowe, unikalna aparatura, prototypy. Ewakuacja przedmiotów dużych i ciężkich jest nierealna i bezcelowa.


ZAPOBIEGANIE POŻAROM

Nie zmieniać usytuowania zainstalowanych urządzeń gaśniczych i sygnalizacji pożarowej;

Nie zastawiać i nie zawężać dróg ewakuacyjnych;

Drogi ewakuacyjne nie mogą być wykorzystywane do składowania lub przechowywania przedmiotów i różnych materiałów;

Zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi obowiązującymi w zakładzie pracy;

W strefach zagrożenia wybuchem, w miejscach składowania materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz określonych przez właściciela obiektu, nie wolno stosować ognia otwartego ani palić tytoniu;

Palenie papierosów dozwolone wyłącznie w miejscach do tego przeznaczonych;

Urządzenia i osprzęt elektryczny powinny być użytkowane zgodnie z instrukcją obsługi;

Nie przechowywać materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od:

urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 1000 C;

linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV;

przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji odgromowej;

Odstęp od źródeł promieniowania cieplnego powinien wynosić co najmniej 1 m.

Zapobieganie pożarom

Składowanie łatwo zapalnych cieczy i substancji wyłącznie w pomieszczeniach przeznaczonych do tego celu;

Ograniczanie ilości materiałów łatwo zapalnych przechowywanych na danym stanowisku pracy – nie więcej niż zapotrzebowanie dobowe;

Systematyczne usuwanie odpadów łatwo zapalnych;

Zlewanie pozostałości łatwo zapalnych płynów do oddzielnych pojemników według rodzaju składu chemicznego,

Łatwo zapalne odpady materiałów i płynów o nieznanym składzie magazynować oddzielnie.

Łatwo zapalne odpady, także nasycone olejem szmaty, wrzucać do zamykanych niepalnych pojemników.

Pierwsza pomoc

Zespół czynności wykonywanych w razie wypadku, urazu lub nagłego ataku choroby w celu ochrony życia lub zdrowia

poszkodowanego oraz zminimalizowania niekorzystnych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy

medycznej (po przewiezieniu do szpitala).

Pierwsza Pomoc

Aspekty Prawne art. 162 KK

§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

Etapy Pierwszej Pomocy -Oceń bezpieczeństwo -Oceń przytomność -Wołaj o pomoc -Udrożnij dr. oddechowe -Oceń oddech -Zadzwoń 112 -2 oddechy ratownicze -30 uciśnięć

Oceń bezpieczeństwo:

• Miejsca zdarzenia • Ratownika • Poszkodowanego • Świadków

SPRAWDZ PRZYTOMNOŚĆ

• Potrząśnij za barki

• Zapytaj: “Czy wszystko w porządku”

• Jeżeli poszkodowany zareaguje:

• Pozostaw go w pozycji w zastanej

• Dowiedz się co jest nie w porządku

• Regularnie powtarzaj ocenę

OCENA STANU POSZKODOWANEGO

OZNAKI ŻYCIA

SPRAWDZIĆ

CZYNNOŚCI

TĘTNO ODDECH

popatrz, czy widać ruch klatki piersiowej lub brzucha – upewnij się, czy są one równomierne i regularne;

sprawdź, czy słychać oddech blisko nosa lub ust poszkodowanego;

powinieneś poczuć na twarzy oddech poszkodowanego.

Czy nie ustało krążenie krwi?:

jeśli trzeba, odetchnij głęboko, żeby się uspokoić;

użyj tylko czubków 2 palców (nie kciuka); przesuń czubki palców do tyłu z boku jabłka Adama do wgłębienia między nim a mięśniem leżącym z boku; jeśli nie wyczujesz tętna od razu, przesuwaj palce bliżej lub dalej od jabłka Adama, aż do wyczucia tętna.

UDROŻNIENIE DRÓG ODDECHOWYCH

SZTUCZNE ODDYCHANIE

POŚREDNI MASAŻ SERCA

Czy drogi oddechowe poszkodowanego są drożne i czy

może on oddychać?:

SZTUCZNE ODDYCHANIE METODĄ USTA USTA

Przed przystąpieniem do sztucznego oddychania należy podnieść i podtrzymać kark ofiary i odchylić jej głowę do tyłu.

Maksymalne udrożnienie dróg oddechowych osoby ratowanej wymaga utrzymywania jej podbródka ku górze.

W czasie sztucznego oddychania nos ofiary powinien być zaciśnięty pomiędzy kciukiem i palcem wskazującym.

Pierwszą czynnością jest zapewnienie drożności dróg oddechowych poprzez ułożenie poszkodowanego w pozycji na plecach na twardym podłożu oraz odchylenie głowy ku tyłowi. Kontrolujemy, czy w jamie ustnej nie ma przedmiotów zaburzających drożność dróg oddechowych, na przykład: proteza, inne obce ciała.

1. Prowadzący sztuczne oddychanie klęka za głową poszkodowanego po lewej stronie.

2. Żuchwę wraz z głową odchyla ku górze i ku tyłowi.

3. Wdmuchiwanie powietrza do ust chorego każdorazowo poprzedzone jest głębokim wdechem ratownika. Prawidłowa objętość wdmuchiwanego powietrza do płuc sygnalizowana jest uniesieniem się klatki piersiowej poszkodowanego.

4. Przy każdorazowym wdmuchiwaniu powietrza do ust chorego należy zatkać mu nos palcami wolnej ręki.

5. Po odjęciu ust od ust chorego klatka piersiowa na skutek sprężystości jej ścian opada i wysłuchuje się szmer biernego wydechu poszkodowanego.

6. Częstotliwość sztucznego oddychania wynosi około 12 razy na minutę.

POŚREDNI MASAŻ SERCA

Ucisk powinien być wykonywany dokładnie w środku mostka

Zewnętrzny masaż serca skojarzony ze sztucznym oddychaniem metodą usta – usta w wykonaniu 2 ratowników: relacja rytmu oddechów do ucisku serca jest jak 1 do 5.

Jeśli ratownik jest sam, to powinien wykonać 2 oddechy na 30ucisków mostka. - jeden ucisk na sekundę; - jeden oddech na 5 sekund.

Jest zabiegiem wykonywanym jednocześnie ze sztucznym oddychaniem i obie te czynności muszą być ze sobą zsynchronizowane:

- ratowany spoczywa w pozycji leżącej na wznak na twardym podłożu, tak jak przy prowadzeniu sztucznego oddychania;

- prowadzący masaż serca klęka z prawej strony poszkodowanego;

- dłonie ułożone jedna na drugiej kładziemy na 1/3 dolnej części mostka, mając wyprostowane przedramiona w obu stawach łokciowych;

- ucisk wykonujemy dynamicznie, przenosząc ciężar tułowia na wyprostowane przedramiona;

- warunkiem skuteczności masażu serca jest obniżenie się poziomu mostka o około 4 cm oraz pojawienie się tętna na obwodzie, tzn. na tętnicach szyjnych lub udowych;

- masaż wykonywany jest z częstotliwością około 60 razy na minutę.

PIERWSZA POMOC W NAGŁYCH WYPADKACH

Pierwsza pomoc - to szybkie i zorganizowane działanie prowadzone przez osoby z otoczenia ofiary nieszczęśliwego wypadku.

Sprawne i w miarę kompetentne działanie przy udzielaniu pierwszej pomocy ma decydujące znaczenie dla dalszych rezultatów leczenia przez fachowy personel medyczny – często decyduje o życiu osoby poszkodowanej. Pierwszej pomocy udziela się w miejscu wypadku.

I. Ogólne zasady udzielania pierwszej pomocy: Ocena zagrożenia i podjęcie działania; Jak najszybsze usunięcie czynnika działającego na poszkodowanego; Sprawdzenie tętna (dotknięcie palcami do tętnicy szyjnej); Sprawdzenie oddechu oraz drożności dróg oddechowych; Ocena stanu przytomności; Ustalenie rodzaju urazu (rany, złamania, itp.); Zabezpieczenie chorego przed możliwością dodatkowego urazu lub innego zagrożenia (np.

wyniesienie poszkodowanego ...); Wezwanie pomocy fachowej (lekarza, Pogotowia Ratunkowego, itd.); Zorganizowanie transportu poszkodowanego (jeśli nie ma możliwości szybkiego dotarcia

lekarza).

II. Zranienia: Natychmiastowe zatrzymanie krwotoku; Usunięcie z rany ciał obcych (tylko widocznych, usunięcie których nie sprawia trudności: Zabezpieczenie rany przed zakażeniem poprzez oczyszczenie okolicy rany w promieniu 4-5 cm od

brzegów rany na zewnątrz (głębokich ran nie należy przemywać ani wycierać, a jedynie pokryć jałowym opatrunkiem i zabandażować);

W przypadku rany zanieczyszczonej spłukać 3% roztworem wody utlenione; Miejsce zranione przykryć wyjałowioną gazą, nałożyć na nią ligninę lub watę; Opatrunek umocować bandażem, przylepcem, chustą trójkątną – w zależności od wielkości zranienia; Wszystkich chorych (zranionych) z poważniejszymi uszkodzeniami należy kierować natychmiast do szpitala.

Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach

III. Krwotoki: Ucisk palcami krwawiącego naczynia: - tętnicę przyciska się do kości powyżej miejsca zranienia, a przy krwotokach z tętnicy

szyjnej i skroniowej – poniżej miejsca zranienia; - przy krwotoku z rany na kończynie – unieść ją do góry; - ucisnąć należy silnie kciukiem, czterema palcami lub pięścią. Założenie opatrunku uciskowego: - doraźnie zatrzymać krwawienie (ucisk palcami); - położyć opatrunek z jałowej gazy (kilkakrotnie złożony); - mocno zabandażować.

IV. Złamania: Założyć jałowy opatrunek na ranę (w przypadku złamania otwartego); Unieruchomić złamaną kończynę stosując zasadę unieruchomienia dwóch

sąsiadujących ze złamaniem stawów (do tego celu wykorzystać podręczny sprzęt np. kij, deska, itp.);

Przy złamaniu kończyn górnych, podudzia i żeber, chorego można przenosić i przewozić w pozycji siedzącej;

Przy złamaniu uda, miednicy i kręgosłupa – tylko w pozycji leżącej; Przy złamaniu kręgosłupa chory musi być ułożony na twardym podłożu; Podać środki przeciwbólowe; Zapewnić transport do lekarza.

V. Zwichnięcia: Położyć zimny okład na zwichnięty staw (np. z altacetu); Unieruchomić go za pomocą szyny i opaski; Podać środki przeciwbólowe; Przewieść chorego do lekarza (przy zwichnięciach stawu kolanowego,

biodrowego i skokowego – w pozycji leżącej).

Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach

VI. Oparzenia: Przerwać kontakt z czynnikami parzącymi; Polewać czystą zimną wodą przez kilkanaście minut, podać środki przeciwbólowe; Zabezpieczyć oparzoną powierzchnię przed zakażeniem poprzez założenie

opatrunków (jałowa gaza); Zapewnić poszkodowanemu opiekę lekarską.

VII. Porażenie prądem elektrycznym: Natychmiast uwolnić porażonego spod działania prądu elektrycznego poprzez: - wyłączeni napięcia właściwego obwodu elektrycznego; - odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem, zabezpieczając

siebie przed porażeniem; W zależności od stanu porażonego zastosować odpowiednie czynności

ratownicze: - przy zatrzymaniu oddechu – sztuczne oddychanie; - przy oparzeniach, krwotokach, zranieniach, itd. postępować jak w takich

przypadkach jest konieczne. VIII. Odmrożenia:

Odmrożone miejsca stopniowo ogrzać (przy 1- m stopniu); Nałożyć jałowy opatrunek (przy 2-m i 3-m stopniu); Podać środki przeciwbólowe (przy 2-m i 3-m stopniu); przewieźć chorego do szpitala (przy 2-m i 3-m stopniu); Przy wszystkich stopniach odmrożenia podawać ciepłe płyny do picia.

Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz. U. Nr 129, poz. 844 z późn. zm.)

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:

1. Punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach) wyposażone w umywalkę z ciepłą i zimną wodą oraz w niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy. 2. Apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

⇒ Usytuowanie i wyposażenie oraz ilość punktów i apteczek powinna być ustalona z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną i być uzależniona od występujących zagrożeń. ⇒ Obsługa punktów i apteczek powinna być powierzona wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. ⇒ W punktach i przy apteczkach powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy oraz wykazy pracowników przeszkolonych w udzielaniu pierwszej pomocy.

⇒ Punkty i apteczki powinny być łatwo dostępne i oznakowane zgodnie Polską Normą.

Opakowanie

Instrukcja pierwszej pomocy

Kompres gazowy jałowy (duży i mały) - po 3 szt

Opaska elastyczna (szeroka i wąska) - po 2 szt

Opaska dziana podtrzymująca (szeroka i wąska) - po 3 szt

Elastyczna siatka opatrunkowa (codofix) nr.2-30 i nr. 7-30 - po 1 szt

Nożyczki, Agrafki

Chusta trójkątna - 2 szt

Aqua - Gel (opatrunek na miejsca oparzeń) - 3 szt

Aparat do sztucznego oddychania (maseczka) - 1 szt

Rękawiczki gumowe - 2 pary

Folia termoizolacyjna (NRC)

Plaster zwykły (Polovis) - 2 szt

Plastry z opatrunkiem (kilka rozmiarów) - 10 szt

ZAWARTOŚĆ PRZYKŁADOWEJ APTECZKI PIERWSZEJ POMOCY:

Metodyka instruktażu stanowiskowego

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz prowadzić okresowe szkolenia w tym zakresie. Obowiązany jest również zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

CEL SZKOLENIA

• wiadomości i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy,

• podstawowych wiadomości o zagrożeniach wypadkowych i zagrożeniach dla zdrowia występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu,

• sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi i zagrożeniami dla zdrowia w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych.

Celem instruktażu stanowiskowego jest uzyskanie przez pracownika:

CZAS TRWANIA

• przygotowania zawodowego pracownika,

• dotychczasowego stażu pracy,

• rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy

Instruktaż stanowiskowy odbywa się w czasie pracy i jego czas trwania powinien być uzależniony od:

jednak nie powinien być krótszy niż 8 godzin.

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA Warunkiem skuteczności instruktażu stanowiskowego jest właściwy dobór i stosowanie metod nauczania. Forma instruktażu polega, poza ogólnym zaznajomieniem pracownika z działalnością i problemami zakładu pracy, na procesie dostosowania pracownika do wykonywania ściśle określonych zadań zawodowych w sposób prawidłowy, sprawny, a przede wszystkim bezpieczny. Instruktaż stanowiskowy powinien być prowadzony na stanowisku pracy i powinien zawierać:

• część ogólną,

• właściwy instruktaż stanowiskowy, zgodny z metodyką instruktażu stanowiskowego.

W części ogólnej prowadzący instruktaż powinien uwzględnić:

• Warunki pracy na stanowisku pracy:

– pomieszczenie pracy (oświetlenie, ogrzewanie, wentylację, wysokość pomieszczenia, drogi transportowe itp.),

– stanowisko pracy (pozycja przy pracy, oświetlenie stanowiskowe, wentylację, odległości od sąsiednich stanowisk itp.),

– maszyny i urządzenia (rodzaje urządzeń w pomieszczeniu ),

– surowce, półprodukty i produkty danego stanowiska pracy (właściwości fizyczne i chemiczne i ich wpływ na zdrowie pracownika),

– urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze.

• Przebieg procesu produkcyjnego w danym okresie z uwzględnieniem:

– procesu produkcyjnego na stanowiskach roboczych technologicznie wcześniejszych,

– procesu produkcyjnego obsługiwanego stanowiska,

– procesu produkcyjnego na stanowiskach technologicznie późniejszych,

– powiązanie omówionych wyżej części procesu produkcyjnego w jedną całość.

• pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i innych, których charakter pracy będzie się wiązał z bezpośrednimi kontaktami z produkcją i jej kontrolą lub narażeniem na zagrożenie zawodowe,

• pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach w przypadku zmiany warunków techniczno-organizacyjnych (zmiany procesu technologicznego, zmiany organizacji stanowisk pracy, wprowadzenie do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia lub niebezpiecznym oraz nowych narzędzi i innych urządzeń),

• uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu,

• studentów odbywających praktyki studenckie.

Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się dla:

! INSTRUKTAŻ STANOWISKOWY PRZEPROWADZA SIĘ PRZED DOPUSZCZENIEM DO WYKONYWANIA

PRACY NA DANYM STANOWISKU. !

Instruktaż stanowiskowy zapewniający nauczanie metod bezpiecznej pacy powinien składać się z 5 etapów.

ETAP I - wstępny

Każde szkolenie powinno zacząć się od wstępnej rozmowy, która umożliwia prowadzącemu instruktaż zorientowanie się, co do poziomu wiadomości i umiejętności uczestników w zakresie pracy stanowiącej przedmiot nauczania. Częstym błędem popełnianym w tej fazie szkolenia jest przekazywanie zbyt wielu informacji będących dla nowego pracownika tylko słowami, nie mającymi powiązania z faktami, przedmiotami, wyobrażeniami.

W tej fazie szkolenia prowadzący instruktaż przekazuje informacje o:

• zakładzie pracy, produkcji, wydziale produkcyjnym, gospodarce magazynowej, transportowej, remontowej, ogólnych warunkach pracy itp.,

• stanowisku pracy (warunkach na stanowisku pracy, wyposażeniu, metodach zaopatrzenia i obsługi stanowiska pracy, kontroli technicznej, wypożyczalni narzędzi, odzieży ochronnej, metodach pracy).

Dlatego też:

MÓW I POKAZUJ

MÓW I DAWAJ PRZYKŁADY

ALE PRZEDE WSZYSTKIM PYTAJ:

• o przebieg dotychczasowej pracy, zdobyte w niej osiągnięcia i porażki oraz o stosunek do pracy w ogóle i do wykonywanego zawodu,

• o zainteresowania,

• o szkołę, jej profil i ważne dla pracy wiadomości.

ETAP II – pokaz

i objaśnienie całego procesu

technologicznego

Rys. Pokaz w nauczaniu

W.M. Francuz, J. Karpiński, S. Sotomski, Metodyka praktycznego nauczania zawodu, WSIP, Warszawa 1994.

Prawidłowo prowadzony pokaz realizowany jest w pięciu kolejnych stadiach:

• Prowadzący pokazuje cały układ czynności w normalnym tempie. W trakcie pokazu całości przedstawia także, wraz z objaśnieniami, cały proces pracy. Jeśli jest on bardzo skomplikowany, dzieli go na poszczególne fazy i dokładnie wyjaśnia.

Powtarzany pokaz fragmentu pracy staje się źródłem:

– nabycia określonej umiejętności,

– uzyskania wiadomości o charakterze wykonywanych czynności, sposobie ich wykonywania,

– dokonania spostrzeżeń o stopniu trudności i niebezpieczeństwie tkwiącym w pracy.

Pokaz powinien przebiegać według następującego porządku:

– pokazanie i określenie wszystkich elementów potrzebnych do wykonania danej operacji,

– pokazanie sposobu obsługiwania danej operacji,

– pokazanie sposobu posługiwania się urządzeniami, narzędziami itp.

Kolejne stadia pokazu to:

• Prowadzący zwraca uwagę na węzłowe ogniwa, mające duże znaczenie dla prawidłowego wykonania czynności. Te węzłowe ogniwa prowadzący demonstruje w zwolnionym tempie, aby umożliwić zaobserwowanie na czym polega trudność.

• Po pokazie całościowym i fragmentarycznym w celu lepszego utrwalenia przez uczestników szkolenia, prowadzący ponownie pokazuje cały układ czynności.

• Prowadzący sprawdza efekt pokazu poprzez polecenie uczestnikom powtórzenia demonstrowanych czynności. Prawidłowe wykonanie ich przez szkolonego pracownika stanowi zakończenie pokazu. Jeśli uczestnik szkolenia popełnia błędy, analizujemy prawidłowe wykonanie. Powtarzanie czynności trwa do czasu osiągnięcia prawidłowego powtórzenia.

ETAP III – próbne wykonanie zadania przez szkolonego pod kontrolą instruktora

Najbardziej skuteczną metodą próbnego wykonania pracy pod nadzorem mistrza jest zachowanie kolejności wykonywania poniższych faz:

• wstępna, samodzielna próba wykonania pracy, wykonanie w zwolnionym tempie poszczególnych fragmentów pracy z jednoczesnym głośnym objaśnieniem wykonywania poszczególnych czynności,

• wykonywanie poszczególnych fragmentów pracy z jednoczesnym objaśnieniem sposobu wykonywania tych czynności,

• wykonywanie poszczególnych fragmentów pracy wraz z jej uzasadnieniem,

• ogólny, ponowny pokaz całościowy pracy wraz ze stopniowym przyspieszeniem tempa wykonywanych czynności (od powolnego do rzeczywistego).

ETAP IV – samodzielna praca pod nadzorem mistrza

Jeżeli szkolony pracownik poczynił wystarczające postępy i potrafi już pod nadzorem zadawalająco wykonywać nową czynność, to należy powierzyć mu samodzielną pracę do wykonania. Instruktor nie powinien w żadnym wypadku stać obok szkolonego i cały czas obserwować jego pracy. Powinien ograniczyć interwencje do najbardziej niezbędnych. Taktowne i przyjazne odnoszenie się do szkolonego stanowi podstawową zasadę postępowania w trakcie szkolenia. Trzeba jednak pamiętać, że uczący się musi mieć możność zwrócenia się do mistrza z prośbą o wyjaśnienie nasuwających się wątpliwości.

ETAP V – omówienie i ocena przebiegu nauki

Szkolenie pracowników zakłada pełną aktywizację jego uczestników w poznaniu zasad bezpiecznej pacy i nabywaniu umiejętności usprawnienia stanowiska pracy przez dokonywanie prób działań zmniejszających uciążliwość pracy. Celowi temu służą różnorodne metody organizowania zajęć, ale przede wszystkim metoda sprawdzania wiedzy i umiejętności.

PODANE ZASADY POSTĘPOWANIA DOTYCZĄ PRACOWNIKA PODEJMUJĄCEGO PRACĘ PO RAZ PIERWSZY. PRZY SZKOLENIU PRACOWNIKA JUŻ

DOŚWIADCZONEGO, MOŻNA ZREZYGNOWAĆ Z NIEKTÓRYCH ETAPÓW INSTRUKTAŻU

W ZALEŻNOŚCI OD JEGO STAŻU, NABYTYCH UPRZEDNIO UMIEJĘTNOŚCI I WIADOMOŚCI.

Dziękuję za uwagę, teraz zapraszam do rozwiązania testu (kliknij w

poniższy przycisk, aby rozpocząć test):

TEST BHP

https://docs.google.com/forms/d/1pvpoysduh9jdDfGbS4jC-Wr08S2x_98_P6KCIy3H3v4/viewform

Documents

KOMPLEXbhp-komplex.com/dlapracownikow.pdf · Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne ... Podstawowe obowiązki . pracodawcy, to: Ochrona zdrowia i życia pracowników