88
Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler Dr. Mustafa ARICI Hacettepe-Nefroloji

Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

  • Upload
    dodieu

  • View
    283

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Kronik Böbrek Hastalığı&

Lipidler

Dr. Mustafa ARICIHacettepe-Nefroloji

Page 2: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipoprotein glomerulopathy

Lipidler ve Böbrek / 22 Mart 2001

Page 3: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Oval fat body

BATypical nephrotic sediment with

several fatty casts, oval fat body, free lipid droplets

Lipiduri

Page 4: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860
Page 5: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

KBH & Böbrek1) Kronik Böbrek Hastalığının Gelişiminde Lipidler

• “Hızlanmış atheroskleroz”• KBH’nın ilerlemesi

2) Kronik Böbrek Hastalığında Lipid Tedavisi– Kronik Böbrek Hastalığında Lipoprotein Metabolizması– Tedavi

• Nefrotik Sendrom• KBH Evre 1-2• KBH Evre 3-4• KBH Evre 5/5D• Renal Transplant

Kalp

Böbrek

Page 6: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipidler & Böbrek Hastalığı

• Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

• Lipoid nephrosisMunk F, Med Klin, 1916

• Diyabetik glomerülosklerozda yağ embolisiHartroft WS, Am J Pathol, 1955

• Nefrotik sendromda lipoproteinlerBaxter JH, JCI, 1960

• Lipid nefrotoksisitesiMoorhead JF, Lancet, 1982

• Albüminürik hastada lipidlerin tubulotoksik etkisiArici M, 2000

Page 7: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Atheroskleroz & Nefroskleroz

Page 8: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Atheroskleroz & Nefroskleroz

30 40 50 60 70 80 85 90 95

4

8

12

16

20

24

28

36

44

52

Yaş (Yıl)

SklerotikGlomerül (%)

Orta-Şiddetli Atheroskleroz

Hafif Atheroskleroz

Kasiske BL, KI, 1987

Page 9: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipoproteinler ve AterosklerozT lenfosit

Monosit

VCAM-1

Lipoprotein

MakrofajKöpük Hücre

Düz kas hücresi

Lipoprotein oksidazyonu

Skavenger rsp

MCP-1CXC

MCSF, MCP-1

INFγ,TNFβ

Proliferasyon

Proteoglikanlar

Page 10: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipoproteinler ve Böbrek T lenfosit

Monosit

VCAM-1

Lipoprotein

MakrofajKöpük Hücre

Lipoprotein oksidazyonu

Skavenger rsp

MCP-1CXC

MCSF, MCP-1

INFγ,TNFβ

Proliferasyon

Proteoglikanlar

Mezangial Hücreler

Page 11: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Glomerüler Hasar

Permeabilitede Artış

ProteinüriLipidüriLipoprotein

Metabolizmasında Bozulma

HiperlipidemiAnormal lipoproteinler

Tübüler abzorpsiyon ve

katabolizma

Tübülointerstisyel Fibrozis Mezangial Toksisite

AtherosklerozHipertansiyon

Progresif Renal HasarMoorhead JF, Lancet, 1982

Page 12: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipidler & Inflamasyon

Haslinger-Löffler B. Kidney Int 2008;74: 553-55.

Page 13: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipidler & Inflamasyon

Page 14: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Ox-LDL & Fibrosis

Lee HS & Song CY. Am J Nephrol 2009;29: 62-70.

Page 15: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

NO

LDL Ox-Lp(a) Ox-LDL

Reaktif OksijenRadikalleri

Lipoproteinler ve Glomerüler Hasar

ESM

Renin Nefrin

PDGF TGF ß

Page 16: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipoprotein Metabolizması

Page 17: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Nefrotik Sendrom• Total ve LDL-kolesterolde artış (sdLDL-K artışı)• TG artışı (VLDL ve IDL artışına bağlı olarak)• Lp(a) artışı• HDL-K artar, azalır ya da aynı kalır

• Apolipoprotein-B içeren lipoproteinlerin (VLDL, LDL) karaciğerde sentezinin artışı

• Lipoprotein katabolizmasının bozulması

• LDL-reseptör yetersizliği

Page 18: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

SDBY & Lipidler

Page 19: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

HD ve Lipidler

Page 20: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

PD ve Lipidler

Page 21: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Renal Tx & LipidlerY

üzde

Zaman (Posttransplant-ay)

Page 22: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

KBH & Lipid DüzeyleriNefrotik Sendrom

KBH Evre 1-4

KBH Evre 5

HD PD Renal Tx

Total-Kol

↑ ↑ ↔ ↔ ↔ ↑ ↑ ↑

TG ↑ ↑ ↔veya ↑

↑ ↑ ↑ ↑ ↑ ↔veya ↑

LDL-Kol

↑ ↔veya ↑

(↑ sdLDL)

↔veya ↓

(↑ sdLDL)

↔veya ↓

(↑ sdLDL)

↑ ↔veya ↑

HDL-Kol

↓ ↓ veya ↔ ↓ ↓ ↓ ↔

Page 23: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

KBH & Lipid Düzeyleri

Page 24: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

KBH & Lipoprotein Metabolizması

Page 25: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

KBH & Lipidler

Page 26: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Vaka• 57 yaşında erkek hasta• Hipertansif, düzenli ilaç kullanmıyor ve düzenli

doktora gitmiyor• KB: 180/110 mmHg• eGFR: 34 ml/dak• ACR: 80 mg/gr kreatinine• LDL-K: 134 mg/dl, HDL-K: 34, TG: 234• AKŞ: 90 mg/dl

Bu vakaya anti-lipid tedavi verir misiniz ?

Page 27: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Lipidler ve Renal Hastalık Riski

0

0,5

1

1,5

2

2,5

Total Kol (mg/dl)

< 20

020

0-24

0>

240

< 40

> 40

< 14

214

2-16

816

8 -

196

> 19

6

HDL Kol (mg/dl) Non HDL Kol (mg/dl)

n: 4483, 14 yıllık takip

Shaeffner ve ark JASN 2003

Rölatif

Risk

Page 28: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1. Çeyrek 2. Çeyrek 3. Çeyrek 4. Çeyrek

TGLp(a)HDLApo-A1

ARIC Study, KI, 2000

n:12.7282.9 yıl takip

Risk

100

0 ha

sta

yılı

LipidLipidler ve ler ve Renal HastalRenal Hastalıık Riskik Riski

Page 29: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

332.544 birey, ortalama 16 yıllık takip

Klag MJ, JASN,1995

23,66

13,07

0

5

10

15

20

25

>240 <200

Rena

l Ha s

talık

Ora

n/10

0,00

0

Trigliserid

Lipidler ve Renal Hastalık Riski

Page 30: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

1

2

3

4

5

6

7 LDL< 171,6 mg/dl

Lipidler ve Renal Hastalık Progresyonu

Samuelsson ve arkl NDT 1997

Proteinüri< 3gr/g Proteinüri> 3gr/g

GFH k

ayıp m

l/dk

/yıl LDL> 171,6 mg/dl

Page 31: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

20

40

60

80

100

120

140

Risk

Artışı%

Özsoy ve ark. NDT 2007

Lipidler ve Renal Hastalık Progresyonu

Apo B mg/l

TG mmol/l

Non HDL/HDL

HDL mmol/l

N:1694 yıllık takip

* P<0.05

*

* *

Page 32: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

SDBY: Kardiyovasküler Ölüm

0

2

4

6

8

10

Genel Populasyon Hemodiyaliz Hastaları

KVH

Mor

talit

esi (

%)

Page 33: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

GFH & KV Olay Riski

2,11 3,65

11,29

21,8

36,6

05

10152025303540

>=60 45-59 30-44 15-29 <15

GFH (ml/min/1.73 m2)

KV

olay

hızı

100

kiş

i yıl

Go AS, ve ark NEJM, 2004

Page 34: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Rev Cardiovasc Med 2002: 3; 71

0

20

40

60

80

100

120

3 risk faktörü KBH DMmikroalbüminüri

DM + proteinüri SDBY

KA

H m

orta

lite

/ 100

0 ha

sta

yılı

Kronik Böbrek Hastalığı & KV Mortalite

Page 35: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Parfrey PS et al. JASN, 1999 &

x 30

SDBY & Kardiyovasküler Risk

USRDS, 2000

Page 36: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

1

2

3

1. Çeyrek 2. Çeyrek 3. Çeyrek 4. Çeyrek

GFH >90 GFH 60-89 GFH >59-15

Kolesterol

ARIC Çalışması n: 14856 10,5 yıl

Rel

atif

Ris

k M

ajor

K

oron

er O

lay

Muntner ve ark JASN 2005

KBH & KV Olay Riski

Page 37: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

1

2

3

1. Çeyrek 2. Çeyrek 3. Çeyrek 4. Çeyrek

GFH > 90 GFH 60-89 GFH 59-15

Trigliserid

Rel

atif

Ris

k M

ajor

K

oron

er O

lay

KBH & KV Olay Riski

Muntner ve ark JASN 2005

ARIC Çalışması n: 14856 10,5 yıl

Page 38: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Kolesterol & Mortalite

Liu Y, et al. JAMA, 2004; 291: 451-59.

Page 39: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

LİPİD BOZUKLUĞU

KV HASTALIK

RENAL HASAR

TEDAVİ?

Page 40: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Fried LF, KI, 2001

-

-

ΔGFR = 0.156 ml/dk/ay

Tedavi süresi α ΔGFR

Lipid Düşürücü tedavi1.9 ml/dak/yılACEI tedavisi1.6 ml/dak/yıl

Statinler & GFH’de Değişim Meta-analiz

12 Çalışma n:362 hasta

Page 41: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

-1 0 1

* P<0.05* P<0.05

*

< 60 ml/dk/ 1.73 m2

< 50 ml/dk/1.73 m2

<40 ml/dk/1.73 m2

Bazal GFH

Tonelli ve ark JASN 2003

Statinler ve GFH Değişim n:690 - 5 yıllık takip

2 3 4Daha hızlı kayıp

Plaseboya göre

-2Daha yavaş kayıp

GFH Değişim ml/dk/1.73 m2/yıl

Page 42: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

Prot

einü

ride

Değ

işim

%

Özsoy ve ark. NDT 2007

Statinler ve Proteinüri

Tedavi Ø

N:169, KBH Evre 2-3-44 yıllık takip

- %33 Atorvastatin

*

* P<0.05

Page 43: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Albümin gr/24sProteinAlb/Kreat mg/g

Total

-4 -2 0 2 4Kontrol

-1.53 (-2.22–-0.84)

-0.58 (-0.98–-0.17)

Odds Oranı

Statin

*

-0.41 (-0.97–0.15)

-0.56 (-1.22–0.10)

-0.80 (-1.61– 0.01)

* P<0.05

Prot/Kreat mg/g

Sandhu ve ark JASN 2006

Statinler & ProteinüriMeta-analiz

Proteinüri - 0,37 gr, Albuminüri -0.02grProteinüri/Albuminüri -0,58 SD

*

n:1322

Page 44: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

-1 -0,5 0,5 10KontrolStatin

*

Etki % (%95 GA)

* P<0.05* P<0.05

*

% 2 ( %-32 - % 35)

%-48 ( %-71 - %-25)

%-47 ( %-67 - %-26)

< 30 mg/g

> 30-299 mg/g

> 300 mg/g

Proteinüri

Douglas ve ark Ann Inter Med 2006

Statinler ve Proteinüri15 Çalışma n:1384 hasta

*

Page 45: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Stimule edilmiş T hücre proliferasyonun inhibisyonu

IgG alloantijen yapımında azalma

NK sitotoksitesinde azalma

Monositlerde LFA, ICAM-1, ekspresyonunda azalma

StatinlerLipid Dışı Etkiler

Endotel fonksiyonlarında düzelme

LDL oksidasyonunda azalma

Trombosit aggregasyonunda azalma

Prokoagülan faktörleri azaltma

Düz kas hücre proliferasyonunda azalma

Mezangial, vasküler düz kas ve tübüler epitel hücre proliferasyonunda azalma

Tübül hücrelernde apoptozisi artırma

MCP-1 ve M-CSF, ICAM-1, VCAM-1’de azalma

Page 46: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

40

80

120

160

200

240

Rsk

Artışı%

Tonolo ve ark. KI 2006

Statinler ve Renal Hastalık Progresyonu Etki Mekanizması

T.Kol mg/dl

TG mg/dl

LDL Kol mg/dl

HDL mmol/l

4 yıllık takipStatin BaşlangıçStatin SonlanımKolestiramin BaşlangıçKolestiramin Sonlanım

Page 47: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

20

40

60

80

100

Album

inür

i mg/

g

KolestiraminStatin

*

* P<0.05Tonolo ve ark. KI 2006

Statinler ve Renal Hastalık Progresyonu Etki Mekanizması

4 yıllık takipBaşlangıçSonlanım

Page 48: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

-5

-4

-3

-2

-1

0

GFH

Kayıp

ml/dk

/yıl

Tedavi öncesi

Statin *

Kolestiramin

* P<0.001

Statinler ve Renal Hastalık Progresyonu Etki Mekanizması

Tonolo ve ark KI 2006

Page 49: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

NPHS1

Ox LDL

Kontrol Hiperlipidemi KolestiraminStatin

Tonolo ve ark KI 2006

Statinler ve Renal Hastalık Progresyonu Etki Mekanizması

Page 50: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860
Page 51: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

USRDS Dialysis Morbidity and Mortality Wave-2 Study

• 1996-1998 tarihleri arasında diyalize başlayan ve tesadüfi olarak seçilen 3716 hasta– % 49.1’i diyabetik– 362’si statin kullanıyor (% 9.7)

• Ortalama kolesterol 211.1 ±63.4– 3354’ü statin kullanmıyor

• Ortalama kolesterol 191.7.1 ±54.7

• Statin kullanımı– Toplam mortalite RR 0.68 (CI 0.54-0.87)– KV mortalite RR =0.64 (CI 0.45-0.91)

Seliger et al. Kidney Int 2002; 61: 297

Page 52: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Patients with High Cholesterol, CAD, MI, and Prescribed

Statins (%)*

Page 53: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Association of Mortality and Cardiac Events with Prescribed

Statins1

Page 54: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Adjusted Survival Curve for All-Cause Mortality

Page 55: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma WOSCOPS, CARE, LIPID çalışmalarının post-hoc alt grup analizi

Populasyon Evre 3 KBH (GFR: 30-59 ml/dak/1.73 m2)

Sayı 4491

İlaç Pravastatin 40 mg/gün

Takip ~ 5 yıl

Sonuç Primer sonlanım (koroner mortalite, fatal olmayan MI, koroner revask.) riskinde azalma (HR 0.77), toplam mortalite riskinde azalma (HR 0.86)

Pravastatin Pooling Project (PPP)

Tonelli M, et al. Circulation, 2004; 110: 1557-63.

0

5

10

15

20

25

30

35

> 90 ml/dk 60-89 ml/dk 30-59 ml/dk

Plasebo

StatinRR: 0,77

KVO İns

idan

s %

RR: 0,79RR: 0,85

Page 56: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma HPS çalışmasının post-hoc alt grup analizi

Populasyon KBH (Kadın Scre>1.24 Erkek Scre>1.47 ama < 2.3)

Sayı 1329

İlaç Simvastatin 40 mg/gün

Takip 5 yıl

Sonuç Major vasküler olay riskinde azalma (HR 0.72)

Heart Protection Study (HPS)

Collins R, et al. Lancet, 2003; 361: 2005-16.

0

10

20

30

40

50

Normal SKreat Yüksek Skreat

PlaseboStatin

KV O

lay

%

RR: 0,86

RR: 0,77

Page 57: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma ASCOT-LLA çalışmasının post-hoc alt grup analizi

Populasyon Böbrek fonksiyon bozukluğu (mikroalbuminüri, proteinüri)

Sayı 6517

İlaç Atorvastatin 10 mg/gün

Takip 3.3 yıl

Sonuç Primer sonlanım (birleşik fatal KKH ve fatal olmayan MI) riskinde azalma (HR 0.61)

ASCOT-LLA

Sever PS, et al. Lancet, 2003; 361: 1149-58.

Page 58: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma VA-HIT çalışmasının post-hoc alt grup analizi

Populasyon KBH (C-G formülüne göre: CrCl<75 ml/dak)

Sayı 1046

İlaç Gemfibrozil 1200 mg/gün

Takip 5.3 yıl

Sonuç Primer sonlanım (koroner ölüm veya fatal olmayan MI) riskinde azalma (HR 0.73) ve koroner ölüm, fatal olmayan MI veya inme birleşik sonlanım riskinde azalma (HR 0.74)

VA-HIT

Tonelli M, et al. Kidney Int, 2003; 66: 1123-30.

Page 59: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Atorvastatin in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus Undergoing Hemodialysis

Christoph Wanner, M.D., Vera Krane, M.D., Winfried Marz, M.D., Manfred Olschewski, M.Sc., Johannes F.E. Mann, M.D., Gunther Ruf, M.D., Eberhard

Ritz, M.D. and the German Diabetes and Dialysis Study Investigators

N Engl J MedVolume 353;3:238-248

July 21, 2005

Page 60: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma Plasebo kontrollü randomize çalışma

Populasyon Diyabetik HD hastaları

Sayı 1255

İlaç Atorvastatin 20 mg

Takip 4 yıl

Sonuç Birleşik sonlanım noktasında anlamlı olmayan (% 8); kardiyak olaylarda anlamlı azalma (% 18)

4-D Çalışması

Wanner C, et al. NEJM, 2005; 353: 238-48.

Page 61: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Median Level of Low-Density Lipoprotein (LDL) Cholesterol from Baseline to the End of the Study

Wanner, C. et al. N Engl J Med 2005;353:238-248

Page 62: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Estimated Cumulative Incidence of the Composite Primary End Point

Wanner, C. et al. N Engl J Med 2005;353:238-248

Page 63: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Conclusions

• Atorvastatin had no statistically significant effect on the composite primary end point of cardiovascular death, nonfatal myocardial infarction, and stroke in patients with diabetes receiving hemodialysis

Page 64: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma Prospektif, plasebo kontrollü randomize çalışma

Populasyon Renal transplant hastaları

Sayı 2102

İlaç Fluvastatin 40 mg/gün

Takip 5.4 yıl

Sonuç Primer sonlanım (kardiyak ölüm, fatal olmayan MI, CABG dahil kroner revask.) riskinde anlamlıolmayan azalma (% 17) ve kardiyak ölüm veya kesin MI birleşik sonlanım riskinde azalma (% 35)

ALERT

Holdaas H, et al. Lancet, 2003; 361: 2024-31.

Page 65: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

ALERT

Holdaas H, et al. Lancet, 2003; 361: 2024-31.

Page 66: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

• Koroner kalp hastalığı olan 10001 hasta• LDL-C değeri 130-250 mg/dl olan hastalar 10 mg/gün

atorvastatin ile 8 hafta tedavi ediliyorlar• 8 hafta sonunda LDL-C < 130 mg/dl olanlar

atorvastatin 10 mg/gün ve 80 mg/gün’e randomize ediliyorlar

• 3107 kronik böbrek hastası– Evre 3 (GFR: 59-30 ml/dak/1.73 m2): 3078– Evre 4 (GFR: 15-29 ml/dak/1.73 m2): 29 Evre 4

Page 67: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

% 13.4

% 9.3

Page 68: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860
Page 69: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Diyabetiklerde GFR Değişimi

Page 70: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860
Page 71: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860
Page 72: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

• Total Kolesterol: - 42.3 mg/dl• LDL-Kolesterol: - 43.1 mg/dl• Proteinuria: - 0.73 gr/gün• GFR: 1.48 ml/dak• Fatal KV olay: RR 0.81• Fatal olmayan KV olay: RR

0.78• Tüm nedenlere bağlı

mortalite: RR 0.92

Page 73: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860
Page 74: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma Prospektif, çift-kör, randomize kontrollüçalışma

Populasyon

Prediyaliz-Hemodiyaliz-Periton Diyalizi hastaları

Sayı 9000 (6000 prediyaliz;3000 diyaliz)

İlaç Simvastatin 20 mg ve ezetimibe 10 mg

Takip En az 4 yıl

Sonuç Major vasküler olaylar (fatal olmayan MI veya kardiyak ölüm, fatal veya fatal olmayan inme, veya revask.)Prediyaliz hastalarında SDBY’ne ilerlemeÖlüm nedenleri, major kardiyak olaylar (fatal olmayan MI veya kardiyak ölüm, inme ve anjina için hastaneye yatış)

SHARP Çalışması

Baigent C, et al. Kidney Int Suppl, 2003; S207-10.

Page 75: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Çalışma Prospektif, çift-kör, randomize kontrollü çalışma

Populasyon Kronik Hemodiyaliz hastaları

Sayı 3000

İlaç Rosuvastatin 10 mg/gün

Takip 620 adet major KV olay oluncaya kadar

Sonuç Major kardiyovasküler olay zamanı (KV ölüm, fatal MI veya fatal olmayan inme)Bütün nedenlere bağlı mortalite, KV olay olmaksızın sağkalım, KV ölüm, KV olmayan ölüm, vasküler girişyolunda stenoz veya tromboza bağlı girişimler, koroner veya periferik revask.

AURORA Çalışması

Fellstrom B, et al. CCTCM, 2005; 6: 9

Page 76: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

KLASİK• Hipertansiyon• Diyabet• Hiperlipidemi• Sigara

ÜREMİYE BAĞLI• ↑ Okside LDL• Serbest Radikal• Hiperhomosisteinemi• Kronik İnfeksiyonlar

• Herpes• Chlamydia

• Asidoz• Üremik Toksinler

DİYALİZE BAĞLI• Biyouyumsuzluk• Endotoksinler• İnfeksiyonlar

ENDOTEL DİSFONKSİYONU

PROINFLAMATUARSİTOKİN SALINIMI

AFR PROTEİNLERİ(↑ CRP, SAA, FIBRINOJEN)

SİSTEMİK İNFLAMATUAR CEVAP

ATHEROSKLEROZDA HIZLANMA

İnflamasyon & Atheroskleroz

Page 77: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Hemodiyaliz & CRP

0

10

20

30

40

50

60

ABD İsveç İngiltere İtalya Almanya İspanya Japonya

CR

P Yü

ksek

Has

ta O

ranı

(%)

Yao Q, et al. Hemodial Int, 8:118-29, 2004

Page 78: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

İnflamasyon & Atheroskleroz

Page 79: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860
Page 80: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

CRP kadınlarda KV olayların güçlü bağımsız bir belirtecidir

Apo=apolipoprotein; CRP=C-reaktif protein; KV=kardiyovasküler; HDL kolesterol=yüksek yoğunluklu lipoprotein kolesterol; IL=interleukin; LDLkolesterol=düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol; Lp(a)=lipoprotein (a); SAA=serum amiloid A; sICAM-1=çözünür interselüler adezyon molekülü1; TK=total kolesterol

0

Lp(a)HomosisteinIL-6TKLDL kolesterolsICAM-1SAAApoBTK/HDL kolesterolCRPCRP + TK/HDL kolesterol

Gelecek KV olaylarda rölatif risk1.0 2.0 4.0 6.0

Blake GJ, Ridker PM. Circ Res 2001; 89: 763–771

Page 81: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

JUPITER – çalışma tasarımı

Ridker PM. Circulation 2003; 108: 2292–2297

LipidlerCRP

Tolerabilite

LipidlerCRP

TolerabiliteHbA1C

Plasebo

başlangıç

1–6

2–4

30

413

Final3–4 yıl6-ayda bir

Vizit:Hafta:

Randomizasyon LipidlerCRP

Tolerabilite

Rosuvastatin 20 mg (n~7500)

Plasebo (n~7500)

Giriş/uygunluk

KAH hikayesi

olmayan

erkek ≥50 yaşkadın ≥60 yaş

LDL-K <130 mg/dL

CRP ≥2.0 mg/L

KAH=koroner arter hastalığı; LDL-K=düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol; CRP=C-reaktif protein; HbA1c=glikoze Hb

Page 82: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

JUPITER – Hasta Akışı

89,890 hasta tarandı17,802 hasta randomize edildi

Rosuvastatin 20mgn=8,901

Plasebon=8,901

Takipte kaybedilen n=44

Çalışmayı tamamlayann=8,857

Takipte kaybedilen n=37

Çalışmayı tamamlayann=8,864

Ridker P et al. N Eng J Med 2008;359: 2195-2207

Page 83: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1 2 3 4 5Yıl

Plasebo

Rosuvastatin 20 mg

ulaş

an h

asta

ora

Risk Oranı 0.56 (95% CI 0.46-0.69)P<0.00001

JUPITER – Primer Sonlanım noktasıİlk KV ölüm, ölümcül olmayan inme, ölümcül olmayan Mİ, unstabil anjina

veya arteriyel revaskülarizasyona kadar geçen zamanPr

imer

son

lanı

m n

okta

sına

Riskli hasta sayısıRSV 8901 8412 3893 1353 538 157Plasebo 8901 8353 3872 1333 531 174

Ridker P et al. N Eng J Med 2008;359: 2195-2207

NNT 2yıl = 955yıl* = 25

* Altman ve Andersen metoduna dayanarak

Page 84: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Vaka• 57 yaşında erkek hasta• Hipertansif, düzenli ilaç kullanmıyor ve düzenli

doktora gitmiyor• KB: 180/110 mmHg• eGFR: 34 ml/dak• ACR: 80 mg/gr kreatinine• LDL-K: 134 mg/dl, HDL-K: 34, TG: 234• AKŞ: 90 mg/dl

Bu vakaya anti-lipid tedavi verir misiniz ?

Page 85: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Kılavuz Ne Diyor ?Dislipidemi Hedef Başla Artır AlternatifTG≥500 mg/dl

TG<500 mg/dl

YTD YTD+Fibrat veya Niasin

Fibrat veya Niasin

LDL 100-129 mg/dl

LDL<100 mg/dl

YTD YTD + Düşük doz statin

Safra asit bağl. veya niasin

LDL ≥ 130 mg/dl

LDL < 100 mg/dl

YTD + Düşük doz statin

YTD + Max. doz statin

Safra asit bağl. veya niasin

TG≥200 mg/dl ve non-HDL

Non-HDL < 130 mg/dl

YTD + Düşük doz statin

YTD + Max. Doz statin

Fibrat veya niasin

Page 86: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

Diyet Fibrat veya Niacin

LDL≥ 100

Diyet

TG ≥ 500

Hayır Evet

Evet

LDL100-129

LDL≥ 130

LDL≥ 100

TG ≥200 HDLdışı≥ 130

DiyetStatin

LDL≥ 130

DiyetStatin

SAS

Takip

Hayır Hayır

EvetEvet

Hayır

Evet

Evet

Hayır

Hayır

Hayır

Hiperlipidemi TedavisiHedef Ne Olmalı?

Page 87: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

İlaç Dozları ?

Page 88: Kronik Böbrek Hastalığı & Lipidler - turkhipertansiyon.org · Lipidler & Böbrek Hastalığı • Fatty metamorphosis (Bright hastalığı) Wirchow R, Cellular Pathology, 1860

İlaç Etkileşimleri ?