KRONİK İSHALLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM

KRONİK İSHALLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM

Prof. Dr. Tufan KUTLU

• İshal– Dışkılama sayısının artması ve dışkının daha sulu hale

gelmesidir

• Kronik ishal– 2-3 haftayı geçen ishal

Küçük bebeklerde kronik ishal nedenleri• İnatçı enfeksiyöz ishaller• Besin allerjileri (süt…)• Besinlerin sindirim ve emilim bozuklukları– Pankreatik yetersizlik (kistik fibroz), laktaz

eksikliği, yağ emilim bozuklukları (abetalipoproteinemi, kolestaz)…

• Otoimmun enteropati• Mikrovillus inklüzyon hastalığı• Tufting enteropati• Epitelyal displazi…

Süt çocuklarında kronik ishal nedenleri

• İnatçı viral enteritler• Parazitoz (Giardia, amip)• Besin allerjileri• Çölyak hastalığı• Kronik non spesifik ishal

(fonksiyonel ishal)• Protein kaybettiren enteropati• Enflamatuar barsak hastalığı• Sakkaraz-izomaltaz eksikliği

Okul çocuklarında kronik ishal nedenleri

• Çölyak hastalığı• İrritabl kolon hastalığı• Erişkin tipi laktaz eksikliği• Enflamatuar barsak hastalıkları• Protein kaybettiren enteropati• Enkoprezisin eşlik ettiği konstipasyon

Olgu 1• 7 aylık, kız• Yakınması: günde 10-15 kez, sulu kaka yapma• 20 gün önce ateş, kusma ve ishal

Olgu 1

• Postenfeksiyöz ishal sendromu– İnek sütü allerjisi– Laktoz entoleransı– Enfeksiyonun devamı

• Çölyak hastalığı• Kronik non spesifik ishal

İnek sütü allerjisi• İnek sütü proteinleri diyete girdikten sonra ortaya çıkar• Anafilaksi, deri döküntüsü, bronşiyolit, kusma, infantil kolik,

enterokolit, malabsorpsiyon sendromu görülebilir• Spesifik IgE, cilt testleri (prick, patch) yardımcı olabilir• En doğru tanı yöntemi çift kör plasebo kontrollu uyarı testidir• İnek sütü proteini içermeyen diyetle (amino asit içeren

formüla) iyileşme

Laktoz entoleransı

• Özellikle rotavirus gastroenteritlerinde, mukoza hasarının fazla olduğu durumlarda görülür

• Küçük çocuklarda, ağır ishallerde daha sıktır• İshalin artması, sulu hale gelmesi, dışkıda pH<5,

redüktan madde pozitif olması ile tanınır• Persistan ishallerden sorumludur• Tedavisinde laktozsuz mamalar gereklidir

• Genetik olarak belirlenmiş kişilerde gluten içeren gıdaların alımından sonra ortaya çıkan bir malabsorpsiyon sendromudur

Çölyak hastalığı

Kronik non spesifik ishal• Dört haftadan daha fazla süren, günlük 3 veya

daha fazla ağrısız kıvamsız ve şekilsiz dışkılama ile birlikte aşağıdaki tüm özelliklerin bulunması– Semptomların 6-36 ay arasında başlaması– Semptomların olgular uyanıkken oluşması– Yeteri kadar kalori alınması durumunda büyüme ve

gelişmenin normal olması

Olgu 1

• Fizik muayene: özellik yok • Kan sayımı normal• Dışkıda lökosit, eritrosit, parazit, amip yok• Dışkı pH <5• Dışkıda redüktan madde: (+)

Olgu 1

• Tanı: LAKTOZ ENTOLERANSI• Tedavi: laktozsuz mama/diyet• Seyir: İshal yok

Olgu 2

• 6 yaşında kız çocuğu• Yakınması: 2-3 yıldır ishal, kilo almada gerilik,

solukluk• Fizik muayenede boy ve kilo persantilleri geri (2 yaş

küçük kardeşi ondan uzun!)• Bir öğretim üyesi tarafından glutensiz diyet önerilmiş

Olgu 2

• Çölyak Hastalığı• Enflamatuar barsak hastalığı• Kistik fibroz-pankreas yetersizliği• Yağ emilim kusuru• İntestinal lenfanjiektazi…

Olgu 2

• İnce barsak biyopsisi: normal

Marsh kriterleri

Olgu 2

• Kan sayımı: normal• Antigliadin negatif• Dışkıda yağ: (+)• Lipid profili normal• Batın ultrasonografisi: pankreasta yağlanma

Steatore

• Pankreas yetersizliği– Kistik fibroz– Kronik pankreatit– Shwachman hastalığı

• Abetalipoproteinemi, hipobetalipoproteinemi..• Çölyak hastalığı• İntestinal lenfanjiektazi-protein kaybettiren enteropati• Kolestaz• Safra asidi sentez bozuklukları…

SteatoreSteatore

• Abetalipoproteinemi– Retinitis pigmentosa– Nörolojik tutulum– Akantositoz– VLDL ve LDL çok düşük, kolesterol düşük– Tedavi: yağsız diyet, MCT, ADEK vitaminleri verilmesi

• Hipobetalipoproteinemi• Şilomikron retansiyon hastalığı

SteatoreSteatore

• İntestinal lenfanjiektazi– Hipoproteinemi– Lenfopeni– Ödem

• Mukozal emilim bozuklukları– Çölyak hastalığı– Kısa barsak

Olgu 2

• Ter testi: 80 mEq/L• Tanı: KİSTİK FİBROZ• Akciğer hastalığı eklendi (sonradan)

Kistik fibrozKistik fibroz

• Avrupa’lı çocuklarda pankreas yetersizliği ve kronik akciğer hastalığının en sık görülen nedenidir.

• Epitel hücresi ile döşeli tüm ekzokrin bezleri ve organları tutabilir.

Kistik fibrozKistik fibroz• Otozomal resesif geçişlidir.• Beyaz ırkta % 5 civarında taşıyıcılık söz

konusudur.• Hastalığın geni 7. kromozomun uzun

kolundadır.• CFTR (Cystic fibrosis transmembrane

conductance regulator) isimli bir proteini kodlar.


• En sık görülen mutasyon Delta F508 olup (Avrupa’da % 70, Türkiye’de % 30) daha az rastlanan diğer mutasyonların (G551D, G542X, G480C, G560T, N1303K, N1282X, 1717-1G-A, W1282X, R553X ...) sayısının 400’ün üzerinde olduğu bildirilmiştir.

Kistik fibrozKistik fibroz• Tutulan organlar– Pankreas• Pankreas yetersizliği (ekzokrin)• Diyabet• Pankreatit

– Solunum sistemi• Sinüzit• Nazal polipler• Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları• Bronşektazi

Kistik fibrozKistik fibroz• Tutulan organlarTutulan organlar– Gastrointestinal kanal• Mekonyum ileusu• Distal intestinal obstrüksiyon• Rektal prolapsus• Konstipasyon• Gastroözofageal reflü• Peptik ülser• Kolon fibrozisi• Kanser


• Tutulan organlarTutulan organlar– Safra yolları• “Mikro” safra kesesi• Kolelityazis• Ana safra kanalı striktürü• Sklerozan kolanjit


• Tutulan organlar– Karaciğer• Neonatal kolestaz• Karaciğer yağlanması• Fokal bilyer siroz• Mültilobüler siroz

Kistik fibroz-tanıKistik fibroz-tanı

• Ter testi• Dışkıda elastaz, yağ…• Genetik tanı

Kistik fibroz-tedaviKistik fibroz-tedavi• Pankreas enzim replasmanı– Lipaz (500-1000 U/kg/öğün)– Proton pompa inhibitörü

• Antibiyotikler (anti-psödomonas etkili)• Beslenme desteği– Oral, enteral, parenteral, gastrostomi

• Vitaminler– ADEK

• Ursodeoksikolik asit

Olgu 3• 10 aylık erkek çocuk• 2 aydır ishal (sulu, pis kokulu, içinde yiyecek artıkları

var). AGE sonrası başlamış.• 6 ay anne sütü, sonra karışık beslenme• Gören hekimler kan ve dışkı tetkikleri yapmışlar;

probiyotik, metronidazol, yağsız diyet, laktozsuz mama, sütsüz diyet verilmiş ve son olarak AGA-IgG (+) olması üzerine 1 haftadır glutensiz diyete konmuş

• Son 1 aydır kilo alımı azalmış

Olgu 3

• Postenfeksiyöz ishal sendromu– Amip– Giardia– İnek sütü allerjisi– Laktoz entoleransı (sekonder)

• Çölyak hastalığı• Kronik non spesifik ishal…

Olgu 3

• Fizik muayenede genel durum iyi, etrafla ilgili, boyu 50.p., kilosu 25.p.

• Kan sayımı normal• Dışkıda amip, parazit vs. yok• Dışkı pH normal, redüktan madde yok• Antigiadin IgG (+)

Olgu 3

• İnce barsak biyopsisi normal• Tanı: KRONİK NON SPESİFİK İSHAL

Kronik non spesifik (fonksiyonel) ishal

• İlk kez 1966 yılında tanımlanmıştır

The irritable colon of childhood (chronic non-spesific diarrhea syndrome)

Davidson, J Pediatr 1966;69:1027-38

Kronik non spesifik ishal

• 4 yaştan küçük çocuklarda görülür• Olguların yarısında 6 aylıktan önce ortaya çıkar• Akut gastroenterite benzer şekilde aniden başlayabilir• Akut gastroenterit sonrasında başlayabilir• Sindirim sistemi dışı bir enfeksiyona eşlik edebilir• Çoğunda bir kaç gün içinde görünürde hiçbir neden

olmadan yavaş yavaş ortaya çıkar

Kronik non spesifik ishal• Etyopatogenez– Beslenme hataları• Aşırı sıvı alımı• Karbonhidrat malabsorpsiyonu

– Sorbitol– Fruktoz

• Yağdan fakir gıdalar• Lifli gıdaların az alınması

– Barsak motilitesinin artması– Dışkıda artmış safra asitleri

Kronik non spesifik ishal• Dışkı sulu, yumuşak, çoğu zaman pis kokulu olup içinde

sindirilmemiş yiyecek artıkları bulunabilir. Yağlı değildir. İçinde kan ve lökosit bulunmaz.

• Dışkının karakteri gün boyunca değişebilir. • Dışkı sayısı günden güne farklılık gösterebilir (1-2 ile 10

arasında; ortalama 3-4). • Birkaç gün ile birkaç hafta süren ishal atakları ve arada

normal, hatta bazen kabızlık düzeyinde sert dışkılama dönemleri tipiktir.

• Zamanla ishal giderek azalır.

Kronik non spesifik ishal

• Aşağıdaki semptomlar görülmez– Uykuda ishal – Bulantı, kusma– Karın ağrısı– Dışkıda kan– Ateş– İştahsızlık– Kilo kaybı (diyet yapılmadıysa!)– Büyüme geriliği…

Kronik non spesifik ishal-tanı

• Ayrıntılı sorgulama– İshalin karakteri– Beslenme anamnezi

• Ayrıntılı fizik muayene– Boy-kilo normal sınırlarda– Malabsorpsiyon bulgusu yok

• Normal laboratuvar bulguları

Kronik non spesifik ishal-ayırıcı tanı

• Barsak enfeksiyonları (Giardia, amip…)• Besin allerjileri (inek sütü proteini, soya)• Disakkaridaz eksikliği• Malabsorpsiyon sendromu (çölyak hastalığı,

enflamatuar barsak hastalığı....)

Tanı kriterleri (Roma) • Dört haftadan daha fazla süren, günlük 3 veya

daha fazla ağrısız kıvamsız ve şekilsiz dışkılama ile birlikte aşağıdaki tüm özelliklerin bulunması– Semptomların 6-36 ay arasında başlaması– Semptomların olgular uyanıkken oluşması– Yeteri kadar kalori alınması durumunda büyüme ve

gelişmenin normal olması

Kronik non spesifik ishal-tedavi• Ailenin aydınlatılması– Olguların % 90’ının 4 yaştan önce iyileşeceği– Büyümenin etkilenmeyeceği anlatılmalı

• Diyetin düzenlenmesi– Sıvı alımının azaltılması– Fruktoz ve sorbitol alımının (meyva suyu) azaltılması – Yeterli yağ verilmesi

• Motilite düzenleyici ilaçlar• Adsorban ilaçlar• Kolestiramin veya bizmut subsalisilat

Olgu 4

• 9 yaşında erkek• 2 aydır zaman zaman kanlı dışkılama, karın ağrısı• Yaz tatilinde AGE benzeri tablo ile başlamış,

dışkıda kan ve amip görülmüş, metronidazol ve değişik antibiyotikler kullanılmış. Kanlı dışkılamanın devamı üzerine getirildi.

Olgu 4

• Amip enfeksiyonu• Yersinia vs…• Antibiyotik ishali• Enflamatuar barsak hastalığı• Polipozis

Olgu 4

• Fizik muayenede boy ve kilo persantilleri normal, batın muayenesinde bir özellik yok, anal fissür vs. yoktu.

• Kan sayımı, sedimantasyon hızı normaldi.

Olgu 4

• Amip antijeni negatif• Dışkıda clostridium difficile toksini pozitif• Tanı: ANTİBİYOTİK İSHALİ• Tedavi: probiyotik

Antibiyotiğe bağlı ishal (ABİ)

• Antibiyotik (penisilin, sefalosporin, klindamisin…) alanlarda tedavinin başlamasından itibaren bitiminden sonraki 2 ay içinde % 5-30 arasında ABİ (Clostridium difficile) gelişir.

• Çocuklarda geniş spektrumlu antibiyotiklerle beraber % 11-40 arasında ishal görülür.

Bartlet JG. Antibiotics associated diarrhea. Clin Infect Dis 1992;15:573-81Turck D, et al. Incidence and risk factors of oral antibiotic-associated diarrhea in an outpatient pediatric population. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2003;37:22-6

Antibiyotiğe bağlı ishal• Çocuklarda yapılan bir meta-analizde (Cochrane review) 10

çalışmada toplam 1986 çocuk incelenmiş (1015 tedavi, 971 kontrol) ve probiyotik kullanımının ABİ ve C. Difficile enfeksiyonunu önleyebildiği, ishal süresini azalttığı ancak etkinin suşa ve verilen probiyotik miktarına göre değişebildiği sonucuna varılmıştır.

Johnston BC, et al. Probiotics for the prevention of pediatric antibiotic-associated diarrhea. Cochrane Database Syst Rev 2007;(1):CD004827

Olgu 4

• Seyir: ilk 2 haftada zaman zaman kanlı dışkılama olması üzerine ENFLAMATUAR BARSAK HASTALIĞI olasılığı gündeme geldi. Kolonoskopi planlandı.

Olgu 4

• Bu sırada çocuğun ateşli bir enfeksiyon geçirmesi üzerine biraz daha beklendi. 3 haftalık tedavi sonrasında dışkılama tamamen normale geldi. Toksin negatifleşti. Yakınmaları tekrarlamadı.

Enflamatuar barsak hastalıkları (EBH)

• Sindirim kanalının herhangi bir bölümünün

(Crohn hastalığı) veya sadece kolonun (ülseratif

kolit), nedeni tam olarak bilinmeyen

enflamasyonu sonrasında ortaya çıkan, bazan

barsak dışındaki organların da tutulduğu

hastalıklardır.

Enflamatuar barsak hastalıkları

Crohn hastalığı Ülseratif kolit

Karın ağrısı ++ +

İshal + ++

Rektal kanama + ++

Tenesmus - +

Ateş + +

Artrit + +

Döküntü + +

Aile hikayesi + +


Crohn hastalığı Ülseratif kolit

Batında hassasiyet + +

Batında kitle + -

Perirektal hastalık ++ +

Clubbing + -

Stomatit + -

Eritema nodosum + +

Piyoderma gangrenosum + +

Büyüme geriliği ++ +

EBH tanısı

– Sorgulama/Fizik muayene

– Biyokimyasal ve serolojik testler

– Endoskopik inceleme

• Kolonoskopi, gastroskopi, kapsül endoskopisi

• Biyopsi

– Radyoloji

• Ultrasonografi

• Enteroklizis

• BT/MR

– Cerrahi

EBH belirtileri• Ateş, iştahsızlık, yorgunluk, halsizlik

• Büyüme geriliği, puberte gecikmesi

• Anemi

• Ağızda yaralar, aft

• Eklem bulguları

• Eritema nodosum, piyoderma gangrenosum

• Perianal hastalık

• Akciğer hastalığı

• Böbrek hastalığı

• Karaciğer hastalığı

• Pankreatit…

Boy

Ağırlık

Yaş)

beslenme

beslenme

Infliximab

Crohn hastalığı

Akut faz göstergeleri

• C-reaktif protein (CRP)• Eritrosit çökme hızı (EÇH)• Trombosit sayısı

• Serum orosomukoid düzeyi veya glikoprotein

• Fibrinojen• Beta 2 mikroglobulin• Serum amiloid A• Alfa 2 globulin• Alfa 1 antitripsin• Laktoferrin• Sitokinler: IL-6, IL-1beta, TNF-

alfa, interferon gamma, TGF beta, IL-8, IL-10

Fekal göstergeler

• 111In ile işaretlenmiş lökositler

• Kalprotektin

• Laktoferrin

• S100AI2

• Lizozim

• Elastaz

• Miyeloperoksidaz

• M2-PK

• Alfa 1 antitripsin

• Alfa 2 makroglobulin

• Sitokinler: TNF-alfa, IL-1beta, IL-4, IL-10

Fekal kalprotektin• Kalprotektin kalsiyum ve çinko bağlayan bir proteindir.

Granulositlerdeki sitozol proteinlerinin % 50’sini oluşturmaktadır.• Kolondaki bakterilere dirençli olup ticari ELISA kitleri ile dışkıda

ölçülebilmektedir.• Gastrointestinal traktusa nötrofillerin gelişinin, yani gastrointestinal

enflamasyonunun çok iyi bir göstergesidir.• EBH tanısındaki duyarlılığı % 76-100, özgünlüğü % 83-95 olarak

bulunmuştur.• Ancak, malign hastalıklarda, allerjik ve mikroskopik kolitte, çölyak

hastalığında, enfeksiyonlarda, polip varlığında, non steroid antienflamatuar ilaç kullanımında ve yaşın artmasına paralel olarak fekal kalprotektin düzeyinin artması yanında bazen normal sağlıklı bireylerde de artmış bulunması özgünlüğünü azaltır.

Serolojik göstergeler

– pANCA (Perinükleer antinötrofil sitoplazmik antikorlar)

– ASCA (Anti-Saccaromyces cerevisae antikorları)

– Anti-OmpC antikorları

– Anti I2 (Pseudomonas fluorescens I-2 sekansına karşı antikorlar)

– Pankreas antikorları

– Cbir1: flagellin

– ALCA, ACCA, AMCA (anti karbonhidrat antikorları)

pANCA ve ASCA• Erişkin ÜK’li hastalarda pANCA pozitifliği % 40-80

arasında iken CH’li hastalarda % 2-30 arasında bulunmuştur.

• Çocuklarda pANCA pozitifliği ÜK’de % 66-83, CH’de ise % 14-19 arasında bulunmuştur.

• Erişkin CH’li hastalarda ASCA pozitifliği % 40-70, ÜK’li hastalarda % 5-15 arasında bildirilmiştir.

• CH’li çocuklarda ASCA pozitifliği % 44-54 arasında bildirilmiştir.

Serolojik göstergelerin pozitiflik sıklığı (%)

Test Crohn hastalığı Ülseratif kolit Sağlıklı kontrol

pANCA

ASCA

Anti-OmpC

Anti-I2

Anti-Cbir1

Anti-pankreas antik.

ALCA

ACCA

AMCA

2-28

39-69

24-55

30-50

50

30-40

12-27

20-25

28

20-85

5-15

5-11

2-10

<5

4

4-7

5-15

18

<5

<5

<5

<5

8

<5

<5

12-15

8

Biyolojik göstergelerin tanı değeri

Test Duyarlılık (%) Özgünlük (%)

CRP

Eritrosit çökme hızı

Fekal kalprotektin

Fekal laktoferrin

ASCA

pANCA

50-100

23-85

76-100

78-90

50-70

65-70

65-100

68-91

83-95

90-98

80-85

80-85

Enflamatuar barsak hastalığı

• Crohn hastalığı • Ülseratif kolit


• Histopatoloji– Crohn hastalığı: fissür, kolit, epitelioid

granülom

– Ülseratif kolit: kript abseleri, kriptit, kript distorsiyonu

Ülseratif kolit

Crohn hastalığı

Enflamatuar barsak hastalıkları-ayırıcı tanı

• Kanlı ishal yapan enfeksiyonlar• Hemolitik-üremik sendrom• Polipozis• Antibiyotik ishali• Soliter rektal ülser• Ailevi Akdeniz ateşi• Romatizmal hastalıklar• Tüberküloz...

Enflamatuar barsak hastalıkları-ayırıcı tanı

• Kanlı ishale yol açabilen mikroorganizmalar– Entamoeba histolytica– Clostridium difficile – Shigella dysanteria– Yersinia enterocolitica– E. coli– Salmonella– Campylobacter jejuni...

Enflamatuar barsak hastalıklarıEnflamatuar barsak hastalıklarıGüncel tedavi seçenekleriGüncel tedavi seçenekleri

• AAminosalisilatlarminosalisilatlar

•KortikosteroidlerKortikosteroidler

•Immunosupressif tedaviImmunosupressif tedavi

• IInfliximabnfliximab (anti-TNF (anti-TNF))

•BeslenmeBeslenme

•AAntibiyotiklerntibiyotikler

•ProbiyotiklerProbiyotikler

•CerrahiCerrahi

Olgu 5• 14,5 yaşında erkek• 13 yaşında ishal (8-10 kez/gün), zayıflama, göz

kapaklarında ve karında şişlik ortaya çıkmış.• 2 yaşında ASD ve VSD nedeni ile opere edilmiş.• Triküspit yetersizliği ve stenozu, mitral yetersizliği var.

Dijital ve diüretik alıyor. • Albumin infüzyonuna dirençli hipoalbuminemi (1,9 g/dL)

saptanmış.• İnce barsak biyopsisi yapılmadan çölyak hastalığı ön tanısı

ile glutensiz diyete başlanmış.• 2 hafta önce triküspit plasti uygulanmış.

Olgu 5

• Kalp yetersizliği• Çölyak hastalığı• Protein kaybettiren enteropati

Olgu 5

• Zayıf, karnı şiş, boyu 171 cm (50-75.p), ağırlığı 53 kg (50. p), pulmoner odakta 2/6 sistolik üfürüm, pretibial ödem, asit var, hepatosplenomegali yok.

• AGA, EMA normal• Hipoalbuminemi, hipogammaglobulinemi var

Olgu 5

• PROTEİN KAYBETTİREN ENTEROPATİ

Olgu 5• Tanı: İNTESTİNAL LENFANJİEKTAZİ• Tedavi: yağsız, tuzsuz diyet, MCT, diüretik, enteral

beslenme, steroid

Protein kaybettiren enteropati

• Sindirim kanalının herhangi bir yerinden barsak lümenine plazma proteinlerinin sızması sonrası oluşan tablodur.


• İlk kez Gordon tarafından 1959 yılında “eksüdatif enteropati” adıyla tanımlanmıştır.– Lancet 1959;1:325-32

• Waldmann “gastrointestinal protein kaybı” teriminin daha doğru olduğunu öne sürmüştür.– Lancet 1961;2:121-3

• Ancak günümüzde en yaygın kullanılan isim “protein kaybettiren enteropati”dir.


• Hipoproteinemi– Hipoalbuminemi– Hipogammaglobulinemi

• Hipokalsemi• Lenfopeni• Protrombin zamanında hafif uzama


• Ödem– Pretibial ödem– Bufissür– Asit– Plörezi

• İshal-steatore• Enfeksiyonlara eğilim


• Mukozanın geçirgenliğinin artması• Lenfatik tıkanma– Primer-doğumsal– Edinsel

Mukoza geçirgenliğinin artması

• Enfeksiyöz nedenler– C. Difficile– C. Perfringens– Cytomegalovirus– Giardia lamblia– Helicobacter pylori

– Hipertrofik gastropati– Kızamık– Rotavirus– Salmonella– Strongyloides stercoralis

Mukoza geçirgenliğinin artması• Enfeksiyöz olmayan nedenler

– Allerjik gastroenteropati– Anastomoz ülseri– Atopik dermatit– Yanıklar– İnek sütü allerjisi– Çölyak hastalığı– Henoch-schönlein purpurası– Graft-versus-host disease– İmmun yetersizlik sendromu

– İltihabi barsak hastalığı– Juvenil romatoid artrit– Polipozis– Nekrotizan enterokolit– Özofajit– Peptik hastalık– Sistemik lupus eritematozus– Malnutrisyon– Lenfoma

İntestinal lenfanjiektazi

• Primer– Konjenital lenfanjiektazi

• Sekonder– Lenfatik obstrüksiyon

• Mezenterik lenfatik obstrüksiyon• Crohn hastalığı• Lenfoma• Whipple hastalığı• Tüberküloz• Sarkoidoz• Arsenik zehirlenmesi

– Sağ kalpte basınç artışı• Kronik konstriktif perikardit• Konjestif kalp yetersizliği• Fontan ameliyatı• Mustard ameliyatı

Protein kaybettiren enteropati-tanı

• Hipoalbuminemi ayırıcı tanısında– Beslenme bozukluğu yoksa– Nefrotik sendrom yoksa (proteinuri)– Karaciğer yetersizliği-siroz yoksa (karaciğer fonksiyonları)

– Protein kaybettiren enteropati düşünülmelidir

Protein kaybettiren enteropati-tanı

• Protein kaçağının gösterilmesi– Dışkıda alfa-1-antitripsin (alfa-1-AT)

Protein kaybettiren enteropati-tedavi• Nedene yönelik tedavi– Perikardiyektomi, enfeksiyon tedavisi...

• Semptomatik tedavi– Tuzsuz diyet– Diüretik– Yağsız diyet (uzun zincirli yağ asitleri içermeyen)– Orta zincirli yağ asitleri (MCT) içeren yağlar – A, D, E, K vitaminleri– Kalsiyum– İV albumin, immunglobulin– Enteral beslenme (MCT içeren protein hidrolizatları ile)

Protein kaybettiren enteropati-tedavi

• Medikal tedavi–Kortikosteroid–Octreotide–Antiplasmin (trans-4-aminomethyl cyclohexane

carboxylic acid)

Protein kaybettiren enteropati-prognoz

• Primer hastalık tedavi edilebilirse tam şifa• Primer lenfanjiektazide anatomik bozuklukta

düzelme-gerileme olmaz– Spontan remisyon nadir– Semptomatik tedaviye iyi yanıt alınabilir– Lenforetiküler dokudan kanser gelişebilir

Olgu 6• 2.5 aylık kız bebek, 1 aylıktan beri giderek artan

iştahsızlık, bazen kusma, ishal, karın şişliği ve kilo alamama yakınması ile özel bir hastahaneye yatırılmış.

• Anne sütünün yetmemesi üzerine 15 günlükte diyetine mama ilave edilmişti.

• Ailede allerji hikayesi yoktu.• Fizik muayenede genel durum orta, karın şiş ve

gazlı olup turgoru hafif bozulmuştu.

Olgu 6• Ayırıcı tanı– İnatçı enfeksiyöz ishaller– Besinlerin sindirim ve emilim bozuklukları• Pankreatik yetersizlik (kistik fibroz), laktaz eksikliği, yağ

emilim bozuklukları (abetalipoproteinemi, kolestaz)…• Doğumsal transport defektleri (glukoz-galaktoz

malabsorpsiyonu..)

– İnek sütü allerjisi– Otoimmun enteropati– Mikrovillus inklüzyon hastalığı…

Olgu 6• Dışkı tetkikleri normal olup hemogramda hafif

anemi saptandı. İnek sütü spesifik IgE negatifti. Lipid profili normaldi.

• Protein hidrolizatı denendi ancak başarılı olunamadı (yemedi?!).

• Endoskopik görünüm normaldi ancak villus yapıları gözlenmedi. İnce barsak biyopsisinde total villus atrofisi saptandı.

• Hasta CTF’ye transfer edildi. Sıvı elektrolit dengesizliği giderildi. Tekrar protein hidrolizatı verildi.

Olgu 6• Hasta giderek iyileşti; kusma, ishal, karın şişliği

düzeldi. Kilo alımı başladı.• Kontrol biyopsisinde (aylar sonra) villus atrofisi

düzelmişti• Diyet 1.5 yaşına kadar sürdürüldü. Bu tarihte

diyet yavaş yavaş açıldı, sorun yaşanmadı.• Şu anda ilkokula gidiyor ve hiçbir sağlık problemi

yok. • Tanı: inek sütü allerjisi (malabsorpsiyon tablosu).

İnek sütü allerjisi-malabsorpsiyon• Malabsorption syndrome with cow’s

milk intolerance. Clinical findings and course in 54 cases.Kuitunen, Arch Dis Child 1975;50:351-6

• Food-induced malabsorption syndromesSavilahti, J Pediatr Gastroenterol Nutr

2000;30:1-10

İnek sütü allerjisi

• Genellikle ilk yılda başlar• İnek sütü proteinleri diyete girdikten sonra ortaya çıkar

– Formüla mama ile beslenen bebeklerde – Anne sütü ile birlikte mama ile beslenen bebeklerde– Sadece anne sütü emen bebeklerde de görülebilir

• Anafilaksi, deri döküntüsü (ürtiker, atopik dermatit), tekrarlayan solunum yolları problemleri (bronşiyolit, otit..), gastrointestinal belirtiler (kusma, ishal, karın ağrısı, rektal kanama, malabsorpsiyon sendromu...) görülebilir

• Süt proteini içermeyen diyetle iyileşme tanıyı doğrular

Besin allerjisi

• Besin allerjisi– IgE ile ilişkili: kusma, ishal, ürtiker, anjioödem..– IgE ile ilişkisiz: gastrointestinal belirtiler (kusma, ishal,

rektal kanama…), atopik dermatit

• Besinlere entolerans– Laktoz, fruktoz, sakkaroz…

• Çölyak hastalığı

İnek sütü allerjisi sıklığı

• Bebeklerin % 5-15’inde inek sütü allerjisi düşündürecek belirtiler görülebilir.

Host, Ann Allerg Immunol 2002

• İnek sütü allerjisi sıklığının % 2 ile % 7.5 arasında (ortalama % 2-3) değiştiği bildirilmiştir.

Hill, J Pediatr 1986

İnek sütü allerjisi sıklığı

• Anne baba veya kardeşlerde atopik bir hastalık varsa bebeğin allerjik hastalık riski artar– Anne babadan birinde varsa % 20-40– Kardeşlerden birinde varsa % 25-35– Anne babanın her ikisinde de varsa % 40-60

İnek sütü allerjisinin sık görülen belirtileri

Organ Belirtiler

Gastrointestinal sistem Bulantı, kusma veya regürjitasyon (GÖR)

İştahsızlık, beslenmeyi reddetme, kilo almada azalma

Karın ağrısı, infantil kolik, gaz, huzursuzluk, uyku bozuklukları

Kronik ishal, kabızlık

Hematemez (özofajit, gastrit), rektal kanama (kolit)

Demir eksikliği anemisi

Deri Atopik dermatit

Dudakların veya göz kapaklarının şişmesi

Ürtiker

Solunum sistemi Kronik öksürük

Wheezing (bronşiyolit, astım)

Otit

Genel Anafilaksi

İnek sütü allerjisi tanısı

• Sorgulama– Ailede allerji varlığı– Tipik hikaye– Diğer nedenlerin ekarte edilmesi

• Allerji testleri– IgE, inek sütü spesifik IgE, cilt

testleri (prick test…), çift kör plasebo kontrollü uyarı testi

• Diyet ile iyileşme• Gastroskopi/kolonoskopi

• Belirtiler– Anafilaksi– Atopik dermatit/ekzema– Tekrarlayan bronşit, bronşiyolit

atakları– İshal-Malabsorpsiyon sendromu,

enterokolit– Rektal kanama-Kolit (eozinofilik?)– Ağlama nöbetleri-İnfantil kolik– Kusma-Gastroözofageal reflü– Kabızlık

İnek sütü allerjisi -tanı• IgE ilişkili tipte– Spesifik IgE ve prick test pozitif

• IgE ilişkisiz tipte– Spesifik IgE negatif – Prick test sadece % 25’inde pozitif– Patch test• 6 aylıktan önce % 50 pozitif• 1 yaştan sonra % 80’in üzerinde pozitif

Tedavi

• Hem tanı hem de tedavi amacı ile inek sütü proteinleri diyetten çıkarılmalıdır– Amino asit içeren mamalar– Protein hidrolizatları içeren mamalar– Soyalı mamalar– Diğer memeli sütleri• Koyun sütü• Keçi sütü• Eşek sütü

Sonuç

• Kronik ishal ve malabsorpsiyon farklı hastalıklar sonucunda ortaya çıkan doğumsal veya edinsel olabilen bazen çok ağır seyirli bazen de basit bir diyetle dahi düzelebilen bir tablodur.

• Çok iyi bir sorgulama ve fizik muayene sonrasında gerekli laboratuar tetkikleri yardımıyla tanı konarak olguların büyük çoğunluğu tedavi edilebilir.

Documents

KRONİK İSHALLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM