Latin 2º Bachillerato

7/23/2019 Latin 2 Bachillerato

1/19

PRIMEIRA DECLINACIN:Algns nomes da 1 declinacin (xeralmene remaados encola, -gena!"an o #$P en %umen &e' de en %arum: agricolumor agricolarum, caelicolum or caelicolarum.)ai nomes *+e s e,en l+ral: di&iiae-ar+m$)ai nomes da rimeira *+e ara di"erenciarse domasc+lino "an o D$P e o A.$P$ enabus"rone a %is: cum deis et deabus;cum filiis et filiabus.

/E0NDA DELCINACIN: Agns nomes remaados en %ius"an o 2$/$ eni3 en &e' de en %ie; filiorfilie;Iulior Iulie. Aarece +n #$P$ %um"rone a %orum- con nomes *+e e,en %r4: nostrum liberum

or nostrorum liberorum3 o nome vire comosos: virum- triumvirum3 nomes largos:consanguineumor consanguineorum- e n+merais: ducentum equitumor ducentorum equitum.)ai nomes *+e s e,en l+ral: castra- castrorum:N- lL5CA6I25: 7 +n anigo caso indoe+roeo- desaarecido en la8n *+e s exise en algns nomes comnse en nomes roios de cidades e de illas da 1 e9 declinacins$ Adoa a "ormaae(1! e -i(9!$6radcese or +n C$C$ de l+gar onde: Romae:en Roma3 domi:na casa- Tarenti:en 6areno$6ERCEIRA DECLINACIN14Temas en consoante ou imparislabos: ai *+e er en cona a consoane coa *+e remaa a ra8':4a: 5CL/I2A: Para s+.sani&os masculinose femininos$

la.ial: 4;-4P


2/19

4/+eriorid:a: magis...quam: tu es magis altus quam ego. omo est magis prudens quam mulier..: engdese o s+"ixo -ior(ara masc+lino e "emenino!,-ius(ara ne+ro! ra8' do adxeci&o$ Con esess+"ixos o seg+ndo rmino &ai en A.$ se non aarece quam e no mesmo caso *+e o rimeiro rminocando aarece quam.ostilius ferocior Romulo fuit. ostilius ferocior quam Romulus fuit. /ideo

columbam pulc&riorem quam aquilam. Tu es altior me.

#0/1RI'3 01 4'0' 5'R4#0'3 3'R1 #061TI/'3. (remaan en %mene!14A,dese o s+"ixo 4e: clarus,a,um: clare; pulc&er,-c&ra,-c&rum: pulc&readxeci&os en grao s+erlai&o:certissime, liberrime, prudentissime.94A,dese o s+"ixo 4ter"-iter :brevis,e:breviter, feli!, felicis: feliciter4Ese io de ad&er.ios no grao comarai&o de s+erioridade adoa a "orma do comarai&one+ro:certius (mis ceramene! prudentius (mis r+denemene!$ (non concera co s+sani&o!PR5N5ME/$Exceo o ronome ersoal de 9 ersoa ningn ronome en o caso &ocai&o$PER/5AI/ E P5/E/I25/:a4 A 1 e 9 ersoas cando "+ncionan como s+xeio non se exresan normalmene$

.4 A.$ nese as &eces reosicin cumososa: mecum, tecum, secum, nobiscum, vobiscum.

c4 Presenan as &eces "ormas re"or'adas: egomet, tibimet, semet (e+ mesmo!- "ormas red+licadas: meme,tetee sobre todo sese( o mesmo signi"icado!-suapte, suamet(o se+ rorio!d4 se"suusre"8rense s+xeio da oracin: stultus se laudat. 0u! suos milites laudat. 3tultus eumlaudat. 0u! milites eius laudat.

/en em.argo con "rec+encia nas oracins s+.ordinadas non se re"ire s+xeio da 5$/$ *+e erencesenon da oracin rincial$aesar dicit se esse cosulem. aesar dicit eum esse consulem.

ervus cornua sua in aqua vidit et eorum pulc&ritudinem laudavit.

DEM5/6RA6I25$I, #1, ': eseI3T1,I3T#,I3T70:ese ode ser eiorai&o:/enio nunc ad istiusstudium.I881,I88#, I8870:a*+el- en &alor en"ico: annibal, ille du!.@RIC5/ E EN@6IC5/:I3,1#,I0:6radcese or: a:demosrai&o:aesar id factum e! suis &ospitibus cognovit.

.:ron$ersoal de ersoa: aesar in fines Treverorum pervenit. 1i ad eum legatos mittunt.

c:A*+el: Cando anecedene do relai&o: Is, qui se laudat, stultus est.

I014, 1#014, I014:Exresa de maneira en"ica a idenidade:1idem &omines de eisdem rebusnon eandem sententiam &abent.

I)31, I)3#, I)374:De"ine +na ersoa o+ co+sa con inensidade e excl+sin: 0u! ipse venit.

RELA6I25: Desois de +no o+ +no e coma radcese or +n demosrai&o: ese$$$$ 9uo tempore497I,97#1, 97'0:?+e- o *+e- a *+e- *+en- c+xo-cal$4Relai&os inde"inidos:quicumque, quaecumque, quodcumque: cal*+era *+e- odo o *+e$9uisquis, quidquid" quicquid (non ai "emenino!:cal*+era *+e- odo o *+e$7ter,utra,utrum:(so ai sing+lar! +n dos do+s *+e- a*+el dos do+s *+e$ 7trum vides, amicus meus est$Utercumque,utracumque,utrumcumque:cal*+era *+e- cal*+era dos do+s *+e$

Qualiscumque,qualecumque:cal*+era *+e$4As oracins de relai&o &an re"eridas a +n conceo da oracin rincial (anecedene!$45 relai&o concera co anecedene en xnero e nmero:

9


3/19

-/e os anecedenes son &arios na concordancia de xnero de "orma xeral ig+al galego$4 /e o relai&o se re"ire como anecedene a +na oracin eneira- adoa o xnero ne+ro

sing+lar$Inimicos nostros diligere debemus, quod difficillimum est.

4 As &eces or ra'ns de claridade o anecedene reiese denro da oracin de relai&o e &ai nomesmo caso *+e ese$ 1rant itinera duo..........., quibus itineribus domo elvetii e!ire poterant.

IN6ERR50A6I25/:97I3, 97#1, 97I0: 9uis adostium pulsat. 9uid dicis

Quisnam/quinam, quaenam,quodnam/quidnam: ?+en- *+e$Ecquis/ecqui, ecqua/ecquae,ecquod/edquid:Acaso alg+n- acaso algoNumquis, numqua/numquae, numquid: Acaso alg+n- acaso algo$7T1R, 7TR#,7TR74: cal dos do+s$ (ai l$!INDE@INID5/:#8I97I3, #8I97#"#8I97#1, #8I97'0" #8I97I0 : N$e Ac$$ne+ro aliqua.

5 ronome semre encliico ( dicir sin ali-% ras si, ne, num e cum: si quis veniret....Quispian,quaepiam,quodpiam/quidpiam:alg+n- algo$

97I0#4, 97#10#4, 97'00#4" 97I00#4: cero- +n al97I397#4,97#197#4,97I097#4"97I97#4:alg+n- algo (en oracins negai&as!Quivis, quaevis, quodvis:cal*+era$97I3971, 97#1971, 97'0971" 97I0971:cada +n$Unusquisque,unaquaeque,unumquodque/unumquidque: (decli$am.os! cada +n$7T1R971, 7TR#971, 7TR74971:+n e o+ro- os do+s (sin$ e l$!/5 D5 DICCI5NARI5


4/19

94sacar as desinencias e os mor"emas e deixar s a ra8'$ /e de resene .+scar a 1 ersoa desing+lar de resene$ /e de er"eco ai das osi.ilidades:

a4*+e sexa reg+lar:a 1 4av43 (a 9 normalmene 4+4! e a F 4iv43 enon ai *+e .+scar o resene$.4*+e sexa irreg+lar: engdeselle 4i ra8' e .scase esa "orma$Co ema de s+ino asa algo semellane: 4reg+lar: .scase o ema de resene$ /e irreg+lar:

.scase: 4+s-a-+m o+ .en 4s+s-a-+m$ Algns ariciios aarecen$/1R'3

1-M5R@EMA/ 9:DE/INENCIA/6ema de resene 6$er"eco normais re$er" Pasi&as

44444444H444444 4H4M5

/6

M/6I/N6

II/6II6

IM/I/6I/

ERN6 1R1

R5RRI/RE

6RMRMINI

N6R

4444444;A444444 4ERA4

;(I! 1- 9 AE F 4ER(I!4

E 4 1 A 49F 4ERI4

4444444RE444444 4I//E4

4IMPERA6I25:$14PRE/EN6E:/ ai seg+ndas ersoas

1 9 B F /M PA/I25

Ama mone Lege a+di es 4re

Amae monee legie a+die ese 4mini

Algns .is8la.os da conx+gacin erden o 4E "inal no imerai&o$res$ ac$: dic- d+c- "ac$4@5RMA/ C5N6RAC6A/ D5 PER@EC65:5s &er.os *+e "an o er"eco en 42I e,en nos emosdese ema "ormas conracas lado de "ormas lenas$ Nesas "ormas ode desaarecer:42I4- 42E4- 424

41:ama(&i!si- ama(&e!r+n$ 49:dele(&i!ssem- dele(&e!ram$4:no(&i!si- no(&e!r+n$ 4F:a+di(&i!si- a+di(&!eram- a+di(&!i$

F42ER;5/ DEP5NEN6E/: 6e,en "orma asi&a e signi"icado aci&o$ Conxgase odo el en asi&a

ags:ar$de res ac$(se*+ens! e de "++$aci (sec++r+s!- o xer+ndio (se*+end+m-i-o-o! e o s+ino(sec++m!$G42ER;5/ /EMIDEP5NEN6E/: /on s deonenes nos emos de er"eco: "ido-"iss+s s+m:semide$J42ER;5/ DEP5KEN6E/ PA/I25/:6e,en "orma aci&a e signi"icado asi&o:exs+lare (serdeserrado!- &a+lare (ser a'o+ado!=- /1R'3 IRR1>78#R13:

4A:3ume comosos: A;/M- AD/M- DE/M- IN/M- IN6ER/M- 5;/M-PRAE/M-PR5/M- /;/M-/PER/M e )'3374,)'T13,)'331,)'T7I:oder,)'T-ane &ocal e)'3-ane 4s4

Presene re$im "+$ime re$s+.$ re$im$/+. 6ema de er"$

Pos4s+moesoesoss+m+soesisoss+n

Po4eramPoerasPoeraPoeram+sPoeraisPoeran

o4erooerisoerioerim+soeriisoer+n

os4simossisossiossim+sossiisossin

ossemossesosseossem+sosseisossen

o+4$$

4;: E5-is-ire-i(&!i-i+m e comosos:A;E5-ADE5-AN6EE5-CIRCME5-C5E5- E#E5-INE5-IN6ERE5- PERE5- PRAE6ERE5-PR5DE5- REDE5- /;E5- 6RAN/E5$

resene re$im "+$ime res$s+. re$ime iera$reEoisiim+s

iise+n

i.ami.asi.ai.am+s

i.aisi.an

I.oi.isi.ii.im+s

i.iisi.+n

eameaseaeam+s

eaisean

iremiresireirem+s

ireisiren

$$$i$$$$$$

ie$$$

xer+ndio:e+nd+m-i-o-o3 xer+ndi&o: e+nd+s-a-+m3ar$res: iens-e+nis$

F


5/19

4C: 2ER;5/ /'8',/I3,/1881,/'87I,-"" ('8',('( /I3,('881,('87I,- ""4#8',4#/I3, 4#881, 4#87I,-

INDICA6I25 /;#N6I25 IMPERA6I

Pre4sene

&olo&is&+l&ol+m+s&+lis

&ol+n

Nolonon &isnon &+lnol+m+snon &+lis

nol+n

maloma&isma&+lmal+m+sma&+lis

mal+n

&elim&elis&eli&elim+s&eliis

&elin

nolimnolisnolinolim+snoliis

nolin

malimmalismalimalim+smaliis

malin

$$$$noli$$$$$$$$nolie

$$$$

Pre$Imer

&ole.am&ole.as&ole.a&ole.am+s&ole.ais&ole.an

Nole.amnole.asnole.anole.am+snole.aisnole.an

male.ammale.asmale.amale.am+smale.aismale.an

&ellem&elles&elle&ellem+s&elleis&ellen

nollemnollesnollenollem+snolleisnollen

mallemmallesmallemallem+smalleismallen

"+$Imer

&olam&oles&ole&olem+s&oleis&olen

Nolamnolesnolenolem+snoleisnolen

malammalesmalemalem+smaleismalen

4D:2ER;5 @ER5-@ER/-@ERRE-6LI-LA6Mresene re$imer "+$imer re s+. re$im$/ imera$res@ero"ers"er"erim+s"eris"er+n

"ere.am"ere.as"ere.a"ere.am+s"ere.ais"ere.an

@eram"eres"ere"erem+s"ereis"eren

"eram"eras"era"eram+s"erais"eran

"errem"erres"erre"errem+s"erreis"erren

$$$$$$$$"er$$$$$$$$"ere$$$$$$

4E:2ER;5/ DE@EC6I25/:4E41: Non e,en dolos emos:aio,ais,ait,aiunt// aiebam,aiebas... //ait$inquam,inquis,inquit,inquiunt// inquiebat// inquies,inquiet//inquisti,inquit.4E49: / e,en emos de er"eco: Odi-Memini- Coei$ 0uo consules pro uno rege coepere

4E4: 2er.os imersoais:l+i- misere- +de- ige- aenie-aede- lice- dece- accidi-raesa- ec$ /e,en erceiras ersoas$PAR6ICLA/ P5LI2ALEN6E/$1474: a reoscin de a.$ conmec+m-ec+m-sec+m-*+oc+m-ec

.conx+ncin: cum$$$$$tumnon so$$$$$senn amnIlle cum veritatem amabat, tum falsum contemnebat.

.41:um ? IND:6emoral :cando:um aesar in >alliam venit, ibi factiones duae erant. Cum primum: an rono como

.49:um ? /;::ca+sal: xa *+e- oso *+e: (rese$ o+ er"ec$! um dicas falsa, ire nolo.

O:emoral4ca+sal (CM )I/6RIC5! (ime o+ l+s$!6rad :4 xer+ndio- ao < in"inii"o- como I

ADIRI

IN@INI6I25 DE PA/AD5 o+ er"eco

AMA2I//EM5NI//ERE#I//EADI2I//E

AMA6M-AM-M(E//E!AMA65/-A/-A (E//E!REC6M-AM-M(E//E!REC65/-A/-A (E//E!

IN@INI6I25DE

@6R5

AMA6RM-AM-M(E//E!AMA6R5/-A/-A (E//E!

AMA6M IRIM5NI6M IRI

REC6M IRIADI6M IRIADI6RM-AM-M(E//E!ADI6R5/-A/-A(E//E!

J


7/19

6IP5/: a sen s+xeio en Ac$ (C5NCER6AD5! mesmo s+xeio *+e o da rincial . con s+xeio en Ac$( N5N C5NCER6AD5! deisino (o+ mesmo! *+e o da rincialA: rad+ccin: amar ser amado3 (a.er amado a.er sido amado!3 a.er de amar- er *+e amar-

de.er de amar a.er de ser amado- er *+e ser$$$$@+ncins:: /#$ con &er.os imersoais: decet, praestat, licet;exresins co &er.o sum: mos est, fas est,

necesse est: )eccare nemini licet. 5acinus est vincire civem, facinus est vin!isse civem

O: 5D$ con &er.os como possum, debeo, soleo, cesso, scio, volo, nolo:)raeterita mutare non possumus. 0ebeo vivere. 3cis vincere.

B:A6R$ ispanis vivere est bibere.

;: Consi+e +na orac$ s+.$s+.sani&a en "+ncin de /+x- 5$D$o+ A6R$4Elemenos: +n &er.o rincial- +n Ac (sen reosi!$ e +n In"$46emo a.sol+o (&er.o rincial!3 emo relai&o (in"$!46rad+ccin: 2er.$rin$< 971< Ac$(s+x$do in"$!< In"$ no emo ersoal *+e corresonda segn o

seg+ine cadro

2er.o da 5$Princial

in"$ deresene$/IML6

in"$ de asadoAN6ERI5RIDADE

in"$ de "++roP5/6ERI5RIDADE

resen: dico"++ro:dicam

te facere &oc

*+e i "as esote fecisse &oc

*+e i "ixeces$te facturum esse &oc

*+e i "ars eso*+e i as de "acer

asa:dicebamer"ec:di!i

te facere &oc

*+e i "ac8aste fecisse &oc

*+e i "ixeras$$te facturum esse &oc

*+e i "ar8as eso*+e a.8as de "acer

#ffirmo aesaren obtinere"obtinuisse" obtenturum esse victoriam

Con &er.o rincial de &onade o In"$ radcese or /;$

/olo te facere &oc. volui te facere &oc.

IN@INI6I25 )I/6RIC5:Aarece en isoriadores3 semre aarecen mis de +n- o s+xeio esa ennominai&o3 o in"inii&o radcese or re$ imer"$ Non en &er.o rincial do *+e deender$Iugurt&aadulescens equitare, cursu cum aequalibus certare, leones et alias feras in montibus agitare.

C5N/6RCCIN PER/5AL:5s &er.os declarai&os(decir- sa.er! oden consr+irse na "orma imersoal o+ ersoal ( a rara!$4ersoal: Romani adesse nuntiantur.

-imersoal: nuntiatur Romanos adesse.

rad+cila ai *+e con&erila en imersoal con se( dise- annciase- conase!$Esa consr+ccin "rec+ene cos &er.os: videri(arecer!, fertur(dise!- dicor, traditur (cnase!$ervi dicuntur diutissime vivere. omerus caecus fuisse fertur. (os 4artem timere videmur.

4ateria colligitur &abuisse principium..

>alli e! urbe fugere statuerunt. /eteres graeci putabant multos fuisse deos. 0ecet vos &inc non

discedere. aedem in via #ppia factam esse constat. # deo necesse est mundum regi. >audeo id te

mi&i suadere. 8egati Romam venere. )ater iubet filium tacere. 3tultum est timere, quod vitari non

potest. rutus civibus pollicetur milites provinciam retenturos esse. 3equani volebant dicere se

inocentes esse. i e! T&racia venire dicuntur. Ille dicebat aquam esse initium omnium rerum.


8/19

)#RTII)I'3:

7 +na "orma &er.al *+e aricia de caegorias gramaicais do adxeci&o e do &er.o3 olo ano conceraco s+sani&o (caso- xnero e nmero! e ode le&ar comlemenos &er.ais$

6IP5/:4res$aci$:4ns,-nt-indica sim+laneidade$4asad$asi$:4tus,a,um4sus,a,um. indica anerioridade$4"++r$aci$:4turus,a,um"-surus,a,um: indica oserioridade$

AC6I25 PA/I25

PRE/EN6EP$Pres$

AMAN/-AMAN6I/M5NEN/-M5NEN6I/RE0EN/-RE0EN6I/ADIEN/-ADIEN6I/

PA/AD5P$P$P$

AMA6/-A-MM5NI6/-A-MREC6/-A-MADI6/-A-M

@6R5P$@+$

AMA6R/-A-MM5NI6R/-A-MREC6R/-A-MADI6R/-A-M

@5RMA/ DE 6RADCIR:Pdese rad+cir or +n xer+ndio-+n ariciio- +n adxeci&o- +na oracin derelai&o ( eses do+s n+nca o A.$ a.sol+o!- +na oracin s+.ordinada:4nsn4:xer+ndio-adxeci&o-relai&o- 5$/$:/idimus atonem sedentem. Ille flens &oc di!it.

-+ss+s:xer+ndio(asi!-arici-relai&o-5$/: 7rbem conditam a Romulo vidi.

-+r+ss+r+s:relai&o-5$/$"inal:>alli ad lusium venerunt castra capturi.

4C5N/6RCCIN: A:A.sol+a: 5 ariciio &ai en A.$- concera c+na ala.ra *+e non deseme,aning+a "+ncin na oracin rincial$ Normalmene &ai enre comas$ A "orma de rad+cir or +naoracin s+.ordinada de : emo- ca+sa- concesi&a o+ condicional:Tullo regnante, bellum inter romanos

et albanos fuit.

;:Concerada: Concera c+na ala.ra *+e en +na "+ncin na rincial: ostes superati ad

aesarem legatos de pace miserunt. ostes captam urbem deleverunt. 1go orationem de rebus

a me gestis di!i.

4/5/- 2AL5RE/: Pode "+ncionar como +n nome- adxeci&o o+ &er.o:/erba volant, scripta manent. 'ratio tua animos audientium delectat. /ideo puerum venientem.

4PAR6ICIPI5 DE PER@EC65 DE 2ER;5/ DEP5NEN6E/: 5 ariciio de.er rad+cirse dando ideade accin asada e ademis de &o' aci&a3 or iso de.er rad+cirse or xer+ndio comoso aci&o$icero locutus suam orationem e! foro e!iit. aesar &ortatus milites ad proelium ibat.

4PAR6ICIPI5 DE /M A/EN6E CICER5NE C5N/LE: E*+i&ale a +n ariciio a.sol+o co &er.osumen ariciio de resene- ero como esa "orma non exise aarece +n s+s$(s+xeio! +n ari.+o"ormado normalmene or nomes *+e indican idade (puer, sene!!- cargos .licos (testis, du!, consul!o+ .en adxeci&os cali"icai&os$ icerone et #ntonio consulibus, coniuratio atilinae detecta est.

(sendo$$- cando$$- no cons+lado de$$$!

46IP5 S/ICILIA AMI//AS: 7 +na consr+ccin 8ica do la8n e de.e rad+cirse cam.iando o ariciioor +n s+sani&o &er.al e o,endo en xenii&o o s+sani&o *+e concera co ariciio:#ngebat virum 3icilia amissa:A erda de /icilia aena.a ao ome$

T


9/19

5 mis "rec+ene *+e ese io esea recedido or +na reosicin:)ost" ante &ristum natum,..ab urbe condita ,..post reges e!actos C , ..#b e!pulsis regibus

5ida a. )anni.ale in Ialiam &eniene caie.an+r$ 0alli a Caesare "+gai in sil&as &ener+n$ Condia+r.e- Rom+l+s aec "eci$ D+ce cao- germani se deder+n$ Id eri- &i&is no.is$ Caesar 6aren+m

ro"ec+s- illic casra os+i$ /ag+nini "ame &ici a. anni.ale cai+n+r$ )omines oraionem +ama+di+ri amici s+n$ )anni.al me+ cons+l+m &enieni+m se recei$ Meelo e @+rio cons+li.+s- .ell+m

"+i$61R7(0I' 1 61R7(0I/':4orfolo!a: -nd-

61R7(0I/' /IN0LAR PLRAL 61R7(0I'N$2$Ac$#$D$A.$

AMAND/-A-MAMANDE-A-MAMANDM-AM-MAMANDI-AE-IAMAND5-AE-5AMAND5-A-5

AMANDI-AE-AAMANDI-AE-AAMAND5/-A/-AAMAND5RM-ARM-5RMAMANDI/-I/-I/AMANDI/-I/-I/

#c AMANDM

6. AMANDI

0. AMAND5

#b. AMAND5

9:6rad+ccin:#ERNDI5: 7 +n s+sani&o &er.al aci&o$Non concera3 radcese or IN@$

4Ac: semre con reosicin- as mis "rec+enes son in,ad (a- ara!( "inalidade!ortor te ad legendum :animoe a ler$ (on est locus ad tergiversandum

-#: (deendendendo de causa ou gratiaindica "inalidade!$ upido discendi: desexo de arender$aesar&ostibus potestatem pugnandi dedit. #micos salutandi causa frequentans.

-D:Normalmene rexido or +n adxeci&o$anes apti natando sunt:5s cans son .os ara nadar$1rat locus pugnando idoneus.

4A.:Con o+ sen reosicin (In"i$ o+ #er+ndio ao rad+cir!Is militem e!ercendo magis quam puniendo corre!it. Ille fuit liber $in% consulendo futurum

#ERNDI25: 7 +n adxeci&o &er.al asi&o3 semre concera con +n s+sani&o (ronome! en caso-xnero e nmero$ 6amn camado ari$ de "++ro asi&o$ Consr+ccins$4a:Predicai&o: co &er.o sum( camada conx+gacin eri"rsica asi&a!$ Pode le&ar +n comlemenoaxene semre en dai&o(sen re$!$ 6radcese indicando o.ligacin e asi&idade$/irtus colenda est $mi&i%. 4i&i amanda est patria.

A &ir+de a de ser en *+e ser de.e de ser c+li&ada (or nin!$4.:Predicai&o re"erido CD$:Aarece deendendo de &er.os rinciais *+e signi"ican dar:dare, tradere,mittere3 indica "inalidade$ (PARA < IN@!

5austulus u!ori pueros educandos dedit:@a+s+l+s enrego+ m+ller os nenos ara ed+calos$

0u! militibus urbem diripiendam tradidit. (asi : +r.s a d+ce milii.+s diriienda radia es$!

4c:Ari.+i&o d+n s+sani&o en caso disino nominai&o3 radcese or in"inii&o e o s+.sani&o co *+econcera como C$D$upidus litterarum discendarum:desexoso de arendelas leras$

/enio ad pacem petendam. $ad"in ?6divo significa a ou para%

37)I('

4/+sani&o &er.al3 radcese or in"inii&o: )ai do+s ios474:Deen de normalmene de &er.os rinciais de mo&emeno:1o lusum. aesar equitatum misit pabulatum.

U


10/19

-7:Deendede adxeci&os:facilis, difficilis, iucundus, gratus, miserabilis, turpis, fas, nefas: suavisauditu: agrada.le de oir$:facilius &oc est dictu quam factu. (efas visu.

)1RI5R#3TI#

4Aci&a:4turus,a,um"surus,a,um < sum: &o+ a- e,o *+e- de.o de4Pasi&a:4ndus,a,um< sum: (o D$ o C$Axene!&o+ ser- e,o *+e ser- de.o de ser$ 5 #di&o$ concera co

/+x$ (N$ o+ Ac$ cando +n IN@!ellum scripturus sum. 'ppidum oppugnaturus erat. /irtus colenda est mi&i.

oc mi&i faciendum est. ( o emo es marcado olo &er.o sum!

Manli+s- roer s+sicionem regni aeendi- neca+s es$ Caesar m+lis ca+sis sa+i Ren+m si.iranse+nd+m esse$ PVagoras ;a.ilonem ad erdiscendos sider+m mo+s ro"ec+s es$ Rex legaosRomam misera "oed+s e amiciiam ei+m$ ;ell+m scri+r+s s+m *+od Romani c+m I+g+ra- rege

N+midar+m- gessi$ Milies cense.an noc+rna roelia &ianda esse Caesari$Ille c+m legioni.+s s+is ex0allia Romam er&en+r+s era$ Ego c+m is non comarand+s s+m$ Dies era .on+s comiiis a.endis$Caesar ad exloranda loca ro"icisci+r$ Caesar sign+m +gnandi dedi$ Plao i+&en+i legend+s es$

#3'3 8#TI('3

N5MINA6I25:4/+xeio$4Ari.+o$4Predicai&o:

a:2er.os *+e signi"ican esado- d+racin e aarariencia: fieri, evadere, manere, videri: (emoinmortalis fit. aesar victor evasit.

.:2er.os asi&os:ser x+lgado:putari, duci, &aberi, iudicari, e!istimari$ /er dio:dici,appellari, nominari,vocari$ /er elexido:creari, eligi,constitui.#tticus bonus pater &abitus est. onsules creantur aesar et 3ervilius.

Iustitia erga parentes pietas nominatur. rutus imperator salutatur.

25CA6I25: 2ai enre comas3 "rec+enemene s+si+dido olo nominai&o$AC/A6I25:

a:Ac$ CD$:4Con &er.os ransii&os (reg+lar!$4Con &er.os inransii&os::2er.os imersoais:miseret,paenitet, taedet,piget,pudet$ /on odos eles &er.os *+e indican

senimenos: 4e paenitet &uius facti. (os pudet tui. Te miseret mei.

W:5.xeco inerno con &er.os inransii&os: urrere stadium. /ivere vitam. )ugnamacerrimam pugnare.

X:Comosos ransii&os de simles inransii&os:Transeo flumen. )ercurro locum.

.:D5;LE AC/A6I25:: n CD$ e o o+ro redicai&o do CD$( &er nominai&o redicai&o ;!$Romani consules

aesarem et 3ervilium creaverunt.

W: )ai +n Ac$ deersoa e +n Ac$ de co+sa$ Aarece con &er.os *+e signi"ican: ensinar- edir-rogar:docere, celare, poscere, orare, rogare, interrogare. 4agster pueros docet grammaticam.

elo te periculum. oc te rogo.

1Y


11/19

X: )ai +n CD$ e o+ro C$C$de l+gar$ Aarece con &er.os *+e signi"ican: "acer asar- asar o+rolado:traducere, transportare: aesar e!ercitum R&enum traducit.

c:AC/A6I25 AD2ER;IAL: @+nciona coma coml$ circ+nsancial14Ac$ de exensin: (s ala.ras *+e indican esacio o+ emo!:no esacio:indica a dimensin- esacio recorrido o+ disancia$asta se! pedes longa. 3ilva

patebat milia passuum. 0ecem milia passuum progressi sunt. /illa a mari mille passus aberat.

W:no emo:)ugnaverunt quinque &oras.

94Ac$ de relacin: indican a are direcamene a"ecada ola accin &er.al3 aarece con o+ca"rec+encia nos oeas$ Normalmene acoma,a s P$P$P$annibal femur ictus cecidit.7meros pelleindutus

4 Ac$ de direccin$ 2ai con &er.os de mo&emeno$ Le&a normalmene as reosicin ino+ adero cos nomes dalg+nas cidades- illas e algns comns(rus, domum! &an sen reosicins:1o Romam, venio domum, I( 5I014.=. I( #4IITI#4... I( 010ITI'(14 D #I)1R1

#ENI6I25:A:Comlemeno d+n s+sani&o:A41:#enii&o osesi&o: 0omus aesaris$/o.reenndese o s+sani&o do *+e deende o

xenii&o:asdrubal $filius% >isgonis. #d $templum % astoris$

A49:#enii&o arii&o:indica o odo do *+e se oma +na are$ Acer&+s ec+niae$4con adxeci&os ne+ros *+e indican canidade: 4ultum pecuniae. (i&il praemii.

4con comarai&os- s+erlai&os- ordinais e ronomes: 4aior fratrum.3apientissimus >raecorum. 7ltimus regum. 9uis vestrum.

4con ad&er.ios de l+gar: 7bi gentium. (usquam terrarum$

A4:#enii&o exlicai&o: #rbor fici. /irtus iustitiae.

A4F:#enii&o de c+alidade: acoma,ado normalmene d+n adxeci&o:/ir magni consilii. Turris ingentis altitudinis.

;: #enii&o comlemeno de &er.os$;41:#enii&o de c+alidade e osesi&o:co &er.o s+m e o+ros &er.os redicai&os$0omus quae

)ompei fuerat, empta est ab #ntonio. lasis erat trecentarum navium.

/e le&a in"inii&o o &er.o s+m radcese or: ser roio de: 3apientis est tempori cedere.4agistri est docere pueros.

;49:#enii&o de recio e esima:con &er.os *+e signi"ican esimar- areciar:aestimare, facere,putare, ducere, &aberesanse xenii&os *+e indican canidade: magni, pluris, permagni, parvi,minoris, minimi, tanti. 8aelius voluptatem parvi ducebat. 'mnes te magni faciunt.

;4:#enii&o de re"erencia: con &er.os x+diciais: accusare, condemnare, damnare, absolvere.4iltiades proditionis accusatus est.apitis damnare.

;4F:#enii&o de o.xeco: Algns &er.os o,en en xenii&o o se+ comlemeno$

11


12/19

:con &er.os de memoria:meminisse, oblivisci. /erus amicus amici numquam obliviscitur.4emini nostri$

W:con &er.os imersoais *+e indican senimenos:miseret, paenitet, taedet, piget, pudet.4e pudet meae culpae

C:#enii&o comlemeno de adxeci&os e ariciios:

C41:#eralmene son adxeci&os de signi"icado a"8n a +na idea &er.al (con "rec+encia de &er.os*+e rixen xenii&o!$4desexo:cupidus,avidus, studiosus: cupidus gloriae. #vidus pecuniae. $alicuius%

4ciencia- cos+me- memoria:peritus, imperitus, prudens, memor-inmemor: peritus reimilitaris, insuetus laboris,memor beneficiorum.

C49: Con ariciios de resene de &er.os ransii&os se e,en &alor de adxeci&os:omoappetens gloriae. omo appetens gloriam.

DA6I25:

Exresa +na idea de ari.+cin- ariciacin o+ iners na accin &er.al$1: CI$ con &er.os ransii&os:Dedi li.r+m +ero$9: CI$ con &er.os inransii&os:5avere alicui. )arere alicui.

: CI$ con &er.os comosos de reosicin: )raeesselegioni. 3uperesse alicui.F: D$ con adxeci&os::Adxeci&os *+e signi"ican +ilidade- "a&or: +ilis-salutaris, inutilis, perniciosus: ultura

agrorum generi &umano salutaris est.

O:Adxeci&os *+e signi"ican ig+aldade- semellan'a: ar- impar,similis: #esquines fuit aequalis0emost&eni.

X:Adxeci&os *+e signi"ican conigZidade-com+nidade- arenela: propinquus, vicinus,finitimus:)ro!imus &uic agro noster est.

G: D$ osesi&o co &er.o s+m3 o &er.o s+m ode rad+cirse olo &er.o er: 9uinque filii suntnobis.

J: D$ de "inalidade: a ala.ra *+e aarece como dai&o de "inalidade n+nca +n nome de ersoa-normalmene +n s+.sani&o a.sraco$ Con ese io o &er.o s+m en +n signi"icado esecial: ser de-

ser&ir de: 1a res magno usui fuit(esa co+sa "oi de grande +ilidade!$ 5s &er.os cos *+e normalmeneaarece son: &abere:er or$ dare: dar como- dar en calidade de- mittere: en&iar como- en&iar ara-venire:&ir como-&ir ara$ oc mitto au!ilio. Rem publicam &abet quaestui$

: 5s mesmos &er.os oden le&ar +n dai&o de ersoa ademais do dai&o de "inalidade- e as8consr+en o *+e se cama do.re dai&o: 1a res nobis magno usui fuit. #u!ilio fuit romanis in pugna1umenes.

T: D$ axene so co xer+ndi&o co &er.o s+m:/irtus est colenda mi&i$

A;LA6I25:2alores "+ndamenais: searai&o- insr+menal e locai&o$

A: A.$ searai&o:A41:A.lai&o de +no de arida con &er.os de mo&emeno: 0omo venio. 1! ispania redeo.

19


13/19

A49:A.lai&o de orixe3 con &er.os *+e signi"ican nacer:nascor, natus, ortus, genitus: 1rat Iovenatus.

A4:A.lai&o de searacin: con &er.os- adxeci&os e ad&er.ios *+e exresan +na idea desearacin:

#ristides e!pulsus est patria$ ura &omines somno privat. 4iserum est amicis carere.

A4F:A.lai&o comarai&o: )etrus altior #ntonio est.

;: A.$ insr+menal:;41: A.lai&o de insr+meno: co *+e se reali'a +na accin: ornibus tauri se tutantur$

:Con &er.os *+e signi"ican c+.rir- &esir- alimenar-ec: omines filios pellibus vestiunt$

:Con &er.os *+e signi"ican a.+ndar- llenar:abundare, complere: 3Eracusae abundabant signistabulisque.

X:5s &er.os deo,enes:fruor,fungor, utor, nitor, potior e vescorle&an +n comlemeno en A.$:5ruor vita. 5ungor munere. 7tor gladio$ /esceris lacte.

;49:A.lai&o axene cas reosicin a,abse +na ersoa o+ co+sa ersoni"icada3sen reos$se +na co+sa.annibal a 3cipione victus est.

;4: A.lai&o de modo:modo de "acer algo:#micitiam magna fide colit.

;4F:A.lai&o de c+alidade:aesar fuisse traditur e!celsa statura,colore candido, nigris oculis$;4G:A.lai&o de coma,ia:le&a normalmene a reosicin cum. um patribus profectus sum.

'mnibus copiis profectus est.

;4J:A.lai&o de ca+sa: ostes metu oppidum deseruerunt. #etate ad bellum inutiles.5ame interire.

C: A.lai&o locai&o: no esacio e no emo:#t&enis sum &ieme. 0ie septimo erit in ispania$

Ademais deses res ios es o xa co,ecido A.$ a.sol+o$ORACIONS INTERROGATIVAS IRECTAS

A! simp"e! #$ pre%&ntase por un e"emento da oraci'n.($ pre%&ntase por toda un)a oraci'n.#! "e*a un pronome ou ad*erbio interro%ati*o!Ubi sum? quo vadis? Quis es?

(! en "at+n cando a pre%unta non se reire a un e"emento da oraci'n -sueito, comp"ementos&sanse un)a serie de particu"as!

$ ne !-enc"+tica, &nese a pa"abra da rase sobre a que recae a interro%aci'n. 0sase candodesco1ecemo$"a resposta!fecistine quod tibi mandatum erat? venitne Cicecro?

nonne!acaso non2 cando esperamos que a resposta sea positi*a!nonne hoc manifestum est? nonne venit Cicero?

num: acaso; cando esperamosun)a resposta ne%ati*a.num insanis?

3! doble!ponse a particu"a utrum, neou nin%un)a no primeiro membro e a particu"a an-ou nose%undo membro2 e annon-ou non se 4 ne%ati*a! Utrum id verum an falsum est?!"erumne id est an falsum?!"erum id an falsum est?!#dne est verum, annon?

1


14/19

'R#I'(3 673T#)'3T#3

/on a*+elas *+e esn +nidas sen conx+ncins$ As reosicins e,en o mesmo ni&el sincico: veni,vidi, vici.

'R#I'(3 ''R0I(#0#3

As conx+ncins coordinadas semre +nen ala.ras- sinagmas o+ oracins ig+ais(s+san$ con s+san$3&er.os con &er.os3 ec$!

-Co+lai&as:et, ac, atque, -que:e nec, neque, neve, neu:nin- e non$illi erant et tu cum illis eras.-Poden ser red+ndanes as conx+ncins:et tu et ego imus$4et as veces equivale a un adverbio: tamFn. /eniet et mater eius.-neque...neque: nin$$$nin4correlacins: -et...et:or +na are$$or o+ra: et ducis caede et ultionis libidine incitati.

-cum...tum:non so$$se non amn3or +na are$$ or o+ra: um &ostes vicisti tum pacem consecutuses$

-non solum...sed$etiam%"" non tantum...sed$etiam%"" non modo...sed$etiam%: non so$$se non amn:

non $solum " tantum" modo% publicas sed etiam privatas iniurias ultus est$

2-Disx+ni&as:aut, vel, ve, sive, seu$ o+- o+ .en$

aut vincere aut mori. /el particeps, vel minister consiliorum tuorum. 5lebo ridebove.

4Ad&ersai&as:sed, at, verum, autem, vero (esas das non enca.e'an n+nca a "rase ad&ersai&a !$ero-senn- mais-$$:non moriar sed vivam. # nullo videbatur, ipse autem omnia videbat$

F4Ca+sais o+ exlicai&as$:nam, namque, enim(n+nca a rinciio de "rase !-etenim(ois- en e"eco- xa*+e!$aesar enim rediens e! >allia victor coepit poscere alterum consulatum.

'mnes certabant, nam victoribus magni &onores a civibus tribuuntur.

G4Concl+si&as o+ ilai&as:indican o e"eco o+ consec+encia d+na a"irmacin anerior$ ergo, igitur,itaque: as8 ois- or ano3 quare, quamobrem: or iso- olo *+e$ogito ergo sum. Romae servi durius &abentur, itaque saepe rebelabant.

um omnia mi&i tempora sunt misera, tum, cum scribo ad vos, conficior lacrimis.)ossum reliqua

nec cogitare nec scribere.'rator animos saepe in &ilaritatem risumve convertat.'dium vel

precibus mitigari potest vel deponi.1st p&ilosop&i &abere non errantem et vagam; sed stabilem

certamque sententiam.Illa iniusta bella sunt, nam bellum iustum nullum geri potest. ogitabantromanos non solum itinerum causa sed etiam perpetuae possessionis culmina occupare. Tam

paratus ad dimicandum animus &ostium fuit ut non modo ad insignia accomodanda, sed etiam ad

galeas induendas tempus defuerit.

5RACI5N/ /;5RDINADA/ /;/6AN6I2A/ 5 C5MPLE6I2A//on a*+elas *+e "an a "+ncin de C$D$-/+x$ da oracin rincial$ )aV caro ios$1B45racins de in"inii&o$9B45racins con s+.x$coas conx+ncins:ut,ne,quominus,quin.B45racins con indi$ (o+ s+.x$! coa conx+ncin:quod$FB45racins inerrogai&as indirecas$

1B45racins de in"inii&o:Para rad+cilas aneonse a conx+ncin *+e- mase como s+xeio o Ac$ easase o in"inii&o emo ersoal *+e corresonda$(In"$Pres44sim+laneo3In"$Pas44anerioridade3In"$@+44oserioridade!$

1F


15/19

A:5r$ de In"$ como C$D$ con:142er.a dicendi:nuntiare, affirmare, narrare,scribere, polliceri, negare, respondere:0icit se scire illud verum esse.

942er.a seniendi: putare, sentire, videre, audire, intellegere, confidere, scire.aesar putabat elgas ortos esse a >ermanis.

42er.a a""ec+s: gaudere, laetari, dolere, mirari, queri (de *+e! >audeo te valere$

F42er.a &ol+nais: velle, nolle, malle, cupere, statuere, decernere,iubere, vetare.adrianus finem imperii esse voluit 1up&ratem.

;:5r$ de In"$ como s+xeio con:142er.os e exresins imersoais:apparet, apertum est, manifestum est, constat, fama est,

oportet, opus est, necesse est, iustum est: #pertum est te erravisse. 8egem brevem esse oportet

94Cando os &er.os dicendi- seniendi- &ol+nais esn en &o' asi&a a oracin de in"$asa a sers+xeio:dicitur cervos diutissime vivere.

C:Consr+ccin ersoal (xa &isa! omerus caecus fuisse dicitur.

9:/+.x+ni&o coas seg+ines conx+ncins$4: *+e (s+.x!$14con &er.os de &onade:volo, rogo, oro, suadeo, &ortor, impero, opto(&er in"$ F4A! 3uadeo tibi

ut venias. 'pto ut beatus sis.

9- Con &er.os ca+sai&os:facere, efficere, curare, mandare, impellere, enitor.5eci ut effugeret.

4 Con &er.os de aconecemeno$accidit, evenit, fit, contingit, restat, sequitur.1venit ut nemo adesset.

F4 Con &alor aosii&o o+ exlicai&o3 "rec+ene en Csar$ 7texlica +n ronome ne+ro o+ +ns+sani&o da oracin rincial- co signi"icado Sa sa.erS:elvetii id, quod constituerant, facereconantur, ut e finibus suis e!irent. $non%

G4 Con &er.os de emor utsigni"ica *+e non:timeo ut sustineas opus. $non%

-Ne$ *+e non(s+.!$ ne$$$$*+iden$$$: nen se*+era: ne +n ad&er.io &er diccionario x:1U- ne B$

7 o conrario de +3 mirade os +nos de ut$14 0u! milites rogat, ne se deserant.

94 feci ne quis effugeret. 5eci ut nemo effugeret.

G4 necon &er.os de emor signi"ica *+e:timeo ne inimici veniant. $non%

-Ne, quominus e quin-quin aparece como ad*erbio: *+e: Con &er.os de imedir eroi.ir:impedire, pro&ibere, obstare, recusare, resistere.

ne se a oracin rincial a"irmai&a:impedio ne abeant.

quin se a oracin rincial negai&a na "orma o+ no senido:non recuso quin abeant.quod obstat quin venias

1G


16/19

quominus:en cal*+era dos do+s casos aneriores: quid obstat, quominus sis beatus. (i&ilobstat quominus sis beatus.

B4 Conx+ncin *+od con indicai&o$ $o+scas &eces con s+.x!A: rad+cida or: *+e- o *+e- o "eio de *+e$

14Con &er.os de aconecemeno:accidit, evenit: accidit, quod milites fugerant.

Con eses &er.os imersoais a comlei&a "ai "+ncin de /+x$94Con &er.os *+e signi"ican asar or alo- engadir- omiir:praetereo, addo, omitto.Acomlei&a "ai a "+ncin de 5D$:)raetereo quod tunc e!ul erat.

;: rad+cida or: olo *+e- olo *+e se re"ire o "eio de *+e- en cano a *+e$14Con &er.os de senimeno:doleo, gaudeo, laetor, miror, indignor:>audeo quod vales""gaudeo tevalere(&alor roximo ca+sal

94Con &er.os de cens+rar- ala.ar e "eliciar:vituperare, accusare, irasci, laudare, gratulari:vitupero $te% quod non veritatem semper dicis.

C:2alor exlicai&o cando exlica +n demosrai&o da oracin rincial:Id tibi vitium ma!imum est, quod nimis tardus es. oc uno praestamus feris, quod colloquimur

inter nos. 4e una &aec res torquet, quod non )ompeium secutus sim.

C


17/19

F4Relai&as concesi&as: Con "rec+encia le&a na oracin rincial a aric+la tamen$:3ocrates, qui ecarcere educi posset, tamen noluit.

G4Relai&as condicionais:Con ese &alor o ronome relai&o ode reresenar dolos maices da oracincondicional- e or ano emregar o &er.o en indi$o+ s+.x$:9ui legibus non pareat, poenam noneffugiet. 9ui videret urbem, captam esse diceret.

;: Deendene de oracins de in"inii&o o+ de &er.o en s+.x+ni&o:/ir bonus est is,qui prodest,quibus potest, et qui nocet nemini.

0icimus eum bonum virum esse, qui prosit, quibus possit, et qui noceat nemini.

'R#I'(3 37'R0I(#0#3 #0/1RI#I3

4@INAI/ 6EMP5RAI/ C5MPARA6I2A/4C5N/EC6I2A/ C5NDICI5NAI/ (modais!4CA/AI/ C5NCE/I2A/ (l+gar!

'R#I'(3 5I(#I3:5 modo &er.al semre o s+.x+ni&o$ As conx+ncins son:ut:ara *+e- a "in de *+e:edere debes ut vivas,non vivere ut edas.

quo:ara *+e- se na oracin aarece +n comarai&o: agrum eis dedit, quo locus ibi spatiorior fieret.

(i&il occasionum praetermittens, quo opulentiores eos clarioresque praestaret.

ne:negacin de +:captivus fugit, ne necaretur.

45+ros xiros *+e exresan "inalidade$a4 relai&o con s+.x+ni&o con &alor "inal$

.4 a reosicin ad"in


18/19

0u! milites pro castris collocavit, quod &ostes appropinquabant. 9uoniam id cupis, proficiscar.

- Emrega o s+.x+ni&o cando a ca+sa exrsase como s+.xeci&a- le&a as conx+ncins:cum, quod.:3ocrates accusatus est, quod corrumperet iuventutem.

ostes fugerunt cum sustinere romanorum impetus non possent.

4Ca+sais negai&as: non quo, non quod:non or*+e$ 2an en s+.x+ni&o or*+e negan a ca+sa:0ico &oc, non quo mi&i veniat in dubium tua fides. $non%

'R#I'(3 T14)'R#I3.Indican o emo no *+e se reali'a a oracin rincial$ 2an con maior"rec+encia con &er.os en modo indicai&o- mais en di&ersos casos +san o s+.x+ni&o$ Indican segn omodo maices de realidade- reeicin o+ .en de ca+salidade- d+da e inencionalidade$ Conx+ncins:4con indicai&o:ut, ubi:cando$ Ut primum, cum primum, ubi primum:an rono como- logo *+e$3imul, simul ac, statim ac:sim+laneamene- an rono como- asi *+e$)ostquam, posteaquam:desoisde *+e$4con s+.x+ni&o o+ indicai&o: cum:como (s+.! cando(indi!$antequam, priusquam- ante quam, prius quam:anes *+e$

dum, donec, quoad:aa *+e (s+.! menras (indi!$7t primum tuba signum datum est, milites ad arma concurrerunt. )ostquam toga indutus

processit incinnatus, dictatorem eum legati salutant. Genonem,cum #t&enis essem, audiebam

frecuenter. Iam castris appropinquabant, cum legionem cernunt. 4emini atonem anno

antequam mortuus est, mecum disserere.0u!, dum inter primores pugnat, vulneratus est.

3ustinebimus, dum subsidium submittatur.

5RACI5N/ C5NDICI5NAI/:Nexos:si:se- si non:se non-si minus:se non- nisi:a non ser *+e- exceose- a menos *+e$ (en s+.x+ni&o ai *+e +sar o condicionaloencial na rincial!)aV res ios de oracins condicionais:4 Real:5 modo da s+.ordinada o indicai&o en cal*+era dos se+s emos- o da rincial o indicai&oan*+e ode emregarse amn o s+.x+ni&o e o imerai&o:3i &oc credis, erras. 3i &oc credis, errabis. 3i vis pacem para bellum.

ras si pecuniam &abebo, tibi dabo. #beant, si parere legibus non possunt.

4Posi.le:Considrase s osi.el a realidade da condicin e or ano amn osi.el a consec+encia$ 5&er.o ano na rincial como na s+.ordinada &an en s+.x+ni&o (resene o+ re$er"$!3i &oc credas erres. ras si pecuniam &abeam, tibi dem.

4Irreal:Considera a condicin irreal o+ imosi.el e or ano amn considera imosi.el a consec+encia$5 &er.o ano na rincial como na s+.ordinada &ai en s+.x+ni&o (re$imer"$ re"erido resene e

l+sc$er"$ re"erido asado!:3i &oc crederes, errares. 3i &oc credidisses, erravisses.eri si pecuniam &abuissem, tibi dedissem.

5RACI5N/ C5NCE/I2A/:5o,en +na o.xeccin en+nciado na oracin rincial$ 2an co modoindicai&o o+ s+.x+ni&o segn a conx+ncin emregada$ )ai moias excecins segn o &alor *+e esa

o.ceccin sexa:real(indi!-osi.el o+ irreal(s+.x+n!$-etsi, tametsietiamsi(ind$o+ s+.x!$etiamsi nolint,cogam. Tametsi non quaeris, docebo. 3unt qui, quod sentiunt, etsi optimum sit,

1T


19/19

tamen invidiae metu non audeant dicere.

-quamquam:(ind!:Innocens, quamquam abest a culpa, tamen saepe suspicione non caret.

-Quamvis:(s+.!.9uamvis dives sis, beatus non es.

-$icet:(s+.!:8icet omnes fremant, dicam quod sentio.

-7t,cum:(s+.!7t cetera auferat, tamen affert prudentiam senectus.

3ocrates cum facile posset e custodia deduci, tamen noluit.

Na oracin rincial aarece con "rec+encia:tamen, attamen$non%, ni&ilominus$non% $sen em.argo!$5RACI5N/ C5MPARA6I2A/: Deerminan mediane +na comaracin o modo o+ o grao do dio naoracin rincial$ 5 modo &er.al o indicai&o e o s+.x+ni&o cando coa comaracin com.inamos+na s+osicin$Conx+ncins: con indi$ut,sicut, velut, quam:ut optavisti ita est. (on aliter &odie cogitat,quam cogitabat.

con s+.x$ tamquam, quasi:Ita victi loquuntur, quasi vicissent.As &eces le&an como aric+las correlai&as na oracin rincial: ita, sic,perinde, proinde, ec$Correlacins:tam...quam: tam &abilis tu quam ego sum.

tot...quot: tot capita,quot sententiae.

talis..qualis: talis filius, qualis pater est.

tantus..quantus: in illo tanta erat modestia, quanta facundia.

tanto...quanto:quanto plura parant, tanto plura cupiunt.

Con comarai&o e s+erlai&o:S cano mis$$$ ano mis$$Squo...eo: quo quisque est doctior, eo est modestior.

1U

Documents

Latin 2º Bachillerato