Erfgoeddag in Westhoek-Zuid:

www.erfgoedcelco7.be – erfgoedcel@co7.be – T 057 23 93 12

De organisaties worden ondersteund door de betrokken gemeenten en Erfgoedcel CO7.

Volledige programma in Vlaanderen en Brussel:

Erfgoeddag is een organisatie van FARO, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in samenwerking met

de erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel. Partners van Erfgoeddag 2014: één, Radio 2, Cobra.be,

Combell, BILL, De Lijn, NMBS, MIVB, Gezinsbond, UiT in Vlaanderen, 1700, met de steun van de Vlaamse overheid.

Gratis nationale programmabrochure te vinden bij Erfgoedcel CO7, in de openbare bibliotheken, de toeristische

kantoren en de gemeentelijke cultuurdiensten.

www.erfgoeddag.be

De Lijn schenkt elke Erfgoeddag-bezoeker een gratis duo-dagpas. Knip deze gratis duo-dagpas van De Lijn uit de

nationale programmabrochure van Erfgoeddag, geef hem op zondag 27 april aan je bus- of trambestuurder en

ontdek de fraaiste cultureel-erfgoedcollecties op Erfgoeddag. Voor meer info over de dienstregeling, surf naar

www.delijn.be of bel De LijnInfo op 070 22 02 00.

LOKER (HEUVELLAND)

Vertelcafé

(ex)DouaniersGemeente Heuvelland i.s.m. Provincie West-Vlaanderen

Vlaamse en Franse douaniers nemen het woord en vertellen hun strafste grensverhalen, ondersteund door foto–

en/of videomateriaal. Verhalen over smokkelaars, achtervolgingen, contacten met de Franse collega’s, de flore-

rende horeca aan de grens, … Kom jij ook luisteren naar die typische straffe grensverhalen van toen?

Locatie d’Hellekapelle, Dikkebusstraat 171, 8958 Loker

Tijdstip 14u-15u30

Reservatie nodig: E toerisme@heuvelland.be, T 057 45 04 55, W www.heuvelland.be

Maximum 50 deelnemers.

MADONNA (LANGEMARK-POELKAPELLE)

Madonna op z’n ZondagsRegionaal Landschap IJzer & Polder i.s.m. de diensten Cultuur, Toerisme en Milieu van de gemeente Langemark-Poelkapelle,

Pasar en ‘LANGEMARK-POELKAPELLE verbeeldt’

Wandel en fiets langsheen de kleine kerkwegeltjes rond de Madonna en ontdek het leven van de seizoenar-

beiders en het front van de Eerste Wereldoorlog. Gezinnen met kinderen gaan op smokkeltocht!

Locatie Kerk Madonna, Klerkenstraat 163, 8920 Madonna

Tijdstip 10u-18u

Geen reservatie nodig.

Smokkelroute voor gezinnen

Ooit al eens een echte smokkelaar willen zijn? Voor één keer mag het! Zoek zelf met de GPS via geocaching de

locatie waar je smokkelwaar verstopt zit. Draai aan het rad en ontdek hoe jij het er als smokkelaar van af brengt.

Word jij gesnapt? Of ben je iedereen te snel af? Breng je smokkelwaar veilig over het blotevoetenpad. Op het 3 km

lange parcours zijn er talrijke activiteiten voor de geniepige smokkelaars onder jullie!

Fietsroute

De inwoners van de Madonna trokken vroeger massaal naar Frankrijk “om den brode” om daar als seizoenarbei-

der hard labeur te verrichten. Maandenlang waren de seizoenarbeiders van huis weg en was de streek verlaten.

Ontdek tijdens de 14 km lange route alles wat je nog niet wist en werp een blik op hoe het landschap er vroeger

uitzag.

Wandelroute

Hoe werden Duitse soldaten tot twee keer toe om de tuin geleid tijdens de Tweede Wereldoorlog? Herbeleef

de commotie die in de Madonna ontstond toen beslist werd om het O.L.V.-beeld enkele meters te verplaatsen.

Ontdek waar jonge Britten en Duitsers elkaar bekampten aan het front van de Eerste Wereldoorlog. Wandel op

deze 6 km lange route langs wegen die je leiden naar prachtige plekjes in en om de Madonna. We roepen het

verleden op met de iPad.

Tentoonstelling

Kom alles te weten over de seizoenarbeiders, het smokkelen, de fantastische verhalen van de Madonna, ... aan de

hand van foto’s die zo uit grootmoeders album lijken te komen. Je kan er ook ontdekken hoe met behulp van oud

kaart- en beeldmateriaal enkele dorpen van vóór de Eerste Wereldoorlog gereconstrueerd werden in 3D.

MESEN

Tentoonstelling

Opening nieuw bezoekerscentrumStad Mesen i.s.m. Nieuw-Zeelandse Ambassade

Het nieuwe bezoekerscentrum van Mesen wordt ingehuldigd op Erfgoeddag. Het belicht de geschiedenis van

de stad, met focus op de Eerste Wereldoorlog. Mesen lag vanaf oktober 1914 tot juni 1917 pal op het front.

“Kiwi”troepen bevrijdden op 7 juni 1917 de stad. Dat was de start van een lange relatie tussen Mesen en Nieuw-

Zeeland. In 1975 werd een verzustering aangegaan met de gemeente Featherston. Ontdek meer over deze unieke

band tijdens de feestelijke opening!

Locatie Cultuurhuis Mesen, Markt 1, 8957 Mesen

Tijdstip 10u-18u

Er is een gidsbeurt om 13u30. Duur: 2u30. Afspraak aan de ingang van het bezoekerscentrum.

VLETEREN

Tentoonstelling

Grenzeloos VleterenDienst Cultuur Vleteren i.s.m. ‘VLETEREN verbeeldt’

Bezoek de tentoonstelling Grenzeloos Vleteren over duivensport, schutters, fusies, grensarbeiders, gedepor-

teerden, krijgsgevangenen, missionarissen en missiezusters, schippers en uitgeweken personen die beroepshalve

heel wat realisaties op hun naam konden zetten. Aan de hand van oud beeldmateriaal kom je meer te weten over

hun grensverleggende verhalen.

Locatie Dorpshuis Woesten, Woestendorp 46, 8640 Vleteren

Tijdstip 10u-12u en 14u-17u

ZONNEBEKE

Rondleiding

De Grote Oorlog, een wereldoorlogMemorial Museum Passchendaele 1917

Tyne Cot is de militaire begraafplaats met het grootste aantal Britse gesneuvelden in de wereld. Er zijn ongeveer

12.000 graven waarvan slechts 4.000 geïdentificeerd. Onder de slachtoffers zijn er onder andere Belgen, Neder-

landers, Tsjechen, Zwitsers, Japanners en Amerikanen die gestorven zijn in Britse dienst. Zij staken grenzen over

en verlegden grenzen. Kom luisteren naar één van de gidsen. Afspraak op de parking waar u ontvangen wordt met

een kopje koffie.

Locatie Tyne Cot Cemetery, Vijfwegenstraat 1, 8980 Zonnebeke

Tijdstip 10u-18u

Elke ca. 20 minuten start er een gidsbeurt. Geen reservatie nodig.

Een gidsbeurt duurt ca. 1u. Laatste gidsbeurt om 17u.

Tentoonstelling

De gezichten van Tyne CotMemorial Museum Passchendaele 1917 i.s.m. Passchendaele Archives

Bezoek ook de tentoonstelling in het nieuwe Kenniscentrum Passchendaele 1917 in de geklasseerde pastorij

naast de kerk van Zonnebeke. Ontdek er foto’s en verhalen van de verschillende nationaliteiten die op Tyne Cot

Cemetery begraven liggen of er worden herdacht. Kom alles te weten over de Slag van Passendale die in het Ken-

niscentrum uitgebreid aan bod komt.

Locatie Kenniscentrum Passchendaele 1917, Ieperstraat 1, 8980 Zonnebeke

Tijdstip 10u-18u

Roger Verstraete op zijn laatste werkdag als

douanier in Loker in 1993.

Privécollectie, ‘WESTHOEK verbeeldt’

Speciale plekjes worden letterlijk ingekaderd. © Regionaal Landschap IJzer & Polder

Cultuurhuis Mesen vóór de renovatie.

© Stad Mesen – Paul Beun

Soldaat Jerome Wulleman vluchtte na de Eerste Wereldoorlog naar de Verenigde Staten.Privécollectie, ‘WESTHOEK verbeeldt’

Tyne Cot Cemetery

© MMP 1917

Kenniscentrum Passchendaele 1917

© MMP 1917

COLOFON

Eindredactie: Erfgoedcel CO7

Campagnebeeld: Ronny & Johny

Afbeelding cover: Franse douaniers liggen langs

de grens vergezeld van hun waakhonden om

mogelijke smokkelaars op heterdaad te betrappen.

Privécollectie, ‘WESTHOEK verbeeldt’

Vormgeving: Design Sense (Ieper)

Druk: Drukkerij Lowyck (Oostende)

V.U.: Loes Vandromme, voorzitter CO7,

p/a Grote Markt 1, 8970 Poperinge

IEPER

Tentoonstelling | zoektocht

Verfplanten als grensverleggend element van de middeleeuwse grootstad Ieper Stad Ieper (dienst Cultuur, dienst Milieu-educatie, dienst Toerisme, Stadsarchief) i.s.m. Gidsenkring, Genootschap voor Geschie-

denis en Vestingbouwkunde en het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels

Op Erfgoeddag wordt de Verftuin boven De Kazematten plechtig ingehuldigd. ‘De IJpersche lakens werden door

gansch Europa om hunne schitterende en onnavolgbare kleur geprezen’. Maar hoe werden de kleuren gemaakt?

Aan de hand van verfplanten als wede, meekrap en wouw doorgronden we de geheimen van een vergeten pro-

cedé van plantaardige kleuring. Van 14u tot 18u is er doorlopend een speurtocht voor kinderen.

Locatie De Kazematten, Bollingstraat 1, 8900 Ieper

Tijdstip 10u-20u

Rondleiding | tentoonstelling | concert

Grensgevallen: ontdek de geheimen van de vestingstad Ieper en de Frans-Belgische grens – 300 jaar Vredes van Utrecht en RasttattStad Ieper (dienst Cultuur, dienst Milieu-educatie, dienst Toerisme, Stadsarchief) i.s.m. Gidsenkring en Genootschap voor Geschie-

denis en Vestingbouwkunde

Ieper was eeuwenlang een grensgeval. De best bewaarde getuige daarvan is het vestinglandschap, dat nergens

anders zo goed bewaard werd. In De Kazematten vertellen we het verhaal van de grensstad Ieper en de evolutie

van de grenzen, tot die in de periode 1713-1714 in een definitieve plooi gelegd werden.

Locatie De Kazematten, Bollingstraat 1, 8900 Ieper

Tijdstip 10u-20u

11u30-12u15: aperitiefconcert door het Koninklijk Sint-Niklaasmannenkoor

14u30: gidsbeurt: vestingroute met bijzondere aandacht voor de nieuwe elementen

14u30: lentewandeling met bijzondere aandacht voor de eigen fauna en flora van het vestinglandschap

15u30: gidsbeurt: vestingroute met bijzondere aandacht voor de nieuwe elementen

18u00-19u15: concert door het Koninklijk Sint-Niklaasmannenkoor (toegangsprijs 3 euro)

Reservatie nodig voor de gidsbeurten, E toerisme@ieper.be, T 057 23 92 20

Tentoonstelling

Archeologische getuigenissen uit ons verledenArcheo

7 i.s.m. Stad Ieper

Vondsten uit hedendaagse archeologische opgravingen vertellen het verhaal van het verleden. We kijken over de

grenzen van tijd en gebieden heen en tonen enkele unieke voorwerpen uit de rijke geschiedenis van onze streek,

de Zuidelijke Westhoek. Ontdek middeleeuwse insignes uit Ieperse bodem, 14de-eeuwse dobbelstenen van de

Grote Markt in Poperinge of aardewerk uit de Late IJzertijd in Oostvleteren.

Locatie De Kazematten, Bollingstraat 1, 8900 Ieper

Tijdstip 10u-20u

HOLLEBEKE (IEPER)

Rondrit

Op zoek naar de grenzen van Hollebeke De Wegwijzer i.s.m. Basisschool en Oudercomité, Chiro Ekebelloh, Feestkomiteit en ‘IEPER verbeeldt’

Haal je (gratis) ticket bij het loket in het ontmoetingscentrum en maak een treinreis langs de grillige grenzen van

Hollebeke: op de weg, naast de weg, soms dwars door huizen heen. Bij elke halte kom je terecht in een ‘grens-

verhaal’ uit het verleden. Je maakt discussies mee over de komende fusie en de komende taalgrens, je ontmoet

grensarbeiders op weg naar Frankrijk en de burgemeester doet zijn beklag over al die schoolkinderen van over de

grens. Op elke trein is plaats voor 50 personen. Zit de trein vol? Volg dan het parcours per fiets. De uitleg van de

conducteur krijg je op papier.

Locatie Ontmoetingscentrum Hollebeke, Neerwaastensestraat 10a, 8902 Hollebeke

De trein vertrekt stipt om 10u30, 13u30, 14u30, 15u30 en 16u30.

De treinrit duurt 2 uur. Geen reservatie nodig.

Tentoonstelling

Hollebeke… waar ligt dat? De Wegwijzer i.s.m. Stadsarchief Ieper, Kenniscentrum In Flanders Fields Museum en ‘IEPER verbeeldt’

Zoek Hollebeke op de kaart. Op een Mercatorkaart, een kaart van de Kasselrij Ieper, van het bisdom Ieper, van

het Frankrijk van Lodewijk XIV, van de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog.... Soms binnen en soms buiten de

grens of zelfs op de frontlijn waar men de grens probeerde te verleggen. Zoek de grenzen van Hollebeke op een

vroegere stafkaart en bewonder de kaart van het onafhankelijke Hollebeke.

Locatie Ontmoetingscentrum Hollebeke, Neerwaastensestraat 10a, 8902 Hollebeke

Tijdstip 10u-19u

ZILLEBEKE (IEPER)

Rondleiding

Werp een blik in de onmetelijke ruimte AstroLAB IRIS i.s.m. Vlaamse Volkssterrenwachten

Stop bij de 4 haltes en laat je meevoeren naar de ruimte en haar geschiedenis. We staan stil bij de kennis die we

overgeleverd kregen van vroegere generaties die aan sterrenkunde deden. In de koepel bekijk je de zon door een

telescoop. Nu gebeurt alles computergestuurd, maar hoe werd vroeger naar de sterrenhemel gekeken? Daarna

maken we je wegwijs in de sterrenhemel aan de hand van de mythes van de Grieken. Vervolgens maak je ken-

nis met hoe afstanden in de ruimte berekend werden en de ‘kosmische afstandsladder’. Ten slotte word je in de

filmzaal meegenomen naar de grenzen van de Melkweg.

Locatie AstroLAB IRIS, Verbrandemolenstraat 5, 8902 Zillebeke

Tijdstip 10u-18u

Filmvoorstelling om 14u30 en 16u30. Duur: 45 min. Geen reservatie nodig.

POPERINGE

Tentoonstelling

Grenzeloos pelgrimerend Onzen Heertje erfgoedvereniging i.s.m. Openbare Bibliotheek De Letterbeek

De mens is nog steeds een pelgrim. Door boetetochten en ommegang werd bescherming gezocht tegen ziektes

en kwalen. Vaak werden medailles en penningen meegebracht vanop deze bedevaarten. Onzen Heertje toont

meer dan 3.800 medailles. Er zijn penningen van Lourdes tot Zaragoza, van China tot Dadizele of Parijs. De Won-

derbare medaille en de Chinese Sint-Jozefspenning brengen voor de devote ziel de hemel dichterbij.

Locatie De Letterbeek, Veurnestraat 69, 8970 Poperinge

Tijdstip 10u-18u

Tentoonstelling

Poperinge, 50 jaar Europese verbroedering Hopmuseum Poperinge i.s.m. Stadsarchief Poperinge, Jumelageraad en ‘POPERINGE verbeeldt’

De hopcultuur rankt als groene draad doorheen het verbroederingsproces van Poperinge. Tijdens Expo ‘58

werden de eerste contacten gelegd tussen Europese hoptelers. Diverse bezoeken leidden tot een verbroederings-

charter en een hechte jumelage. We tonen 50 jaar verbroedering met Zateç (Tsjechië) en Wolnzach (Duitsland) in

woord, beeld, klank en smaak. Van 14u tot 18u kan je proeven van hoppige bieren uit de zustersteden.

Locatie Hopmuseum Poperinge, Gasthuisstraat 71, 8970 Poperinge

Tijdstip 10u-18u

Theatervoorstelling

Trancheekeuns Westlandlopers i.s.m. Talbot House

De Westlandlopers zetten de eeuwenoude traditie van vertellen voort, geïllustreerd met beelden en ondersteund

door muzikale omlijsting. De vertellers brengen grenzeloze verhalen van ‘kleine’ helden in de oorlog, die leven

tussen de bittere realiteit en de onwerkelijkheid. Constant leven met de vraag: “Is vandaag de dag dat ik zal

sterven?”. Het kan niet anders, het maakt iets grenzeloos in je wakker en zorgt voor een grensverleggend zijn.

Kom kijken en geniet van het unieke decor van het Talbot House, waar de geest van de verhalen nog aanwezig is.

Locatie Talbot House, Gasthuisstraat 43, 8970 Poperinge

Openingsuren Talbot House: 10u - 17u30

Optreden om 13u30 en 15u30. Geen reservatie nodig.

Herhaling op zaterdag 10 mei om 14u.

Tentoonstelling

In de dood is iedereen gelijkBezoekerscentrum Lijssenthoek Military Cemetery i.s.m. Sint-Janscollege Poperinge

Lijssenthoek Military Cemetery is de grootste hospitaalbegraafplaats uit de Eerste Wereldoorlog. Van 1915 tot

1920 was het belangrijkste evacuatiehospitaal van de Ieperboog er gevestigd. Vandaag weerspiegelt de begraaf-

plaats de Grote Oorlog. Tussen de 10.784 graven zijn 30 nationaliteiten broederlijk en grenzeloos naast mekaar

terug te vinden. Hun verhalen komen in deze tentoonstelling tot leven. Waren ze grenzeloos jong, naïef, onder-

danig of ambitieus?

Locatie Bezoekerscentrum Lijssenthoek Military Cemetery, Boescheepseweg 35A, 8970 Poperinge

Tijdstip 10u-18u

ABELE (POPERINGE)

Tentoonstelling

Groeten uit Abeele – Un Bonjour d’Abeele‘t Pensionaat

De uitgebreide collectie 20ste-eeuwse postkaarten van ‘t Pensionaat wordt voor het eerst tentoongesteld, aan-

gevuld met hedendaagse foto’s genomen door “Collectif 14”, enthousiaste amateurfotografen uit Bailleul (Fr). Ze

fotografeerden het dorp vanuit hetzelfde standpunt als op de oude postkaarten, met verrassende resultaten. Kom

kijken en vergelijken! De expo wordt aangevuld met voorwerpen uit de collectie van de vereniging.

Locatie ’t Pensionaat, Abeleplein 8A, 8978 Watou - Abele

Tijdstip 10u-18u

De activiteiten op Erfgoeddag 2014 in de Zuidelijke Westhoek

brengen allerlei grenzen en begrenzingen in beeld. Met haar fysieke

grensligging is dit thema trouwens bepalend voor de identiteit van

deze regio. Stippel je eigen parcours uit en maak Erfgoeddag mee!

Alle activiteiten zijn gratis.

toegankelijk voor rolstoelgebruikers

gedeeltelijk toegankelijk voor rolstoelgebruikers

niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers

activiteit voor gezinnen met kinderen tot en met 12 jaar

© Stad Ieper – Tijl Capoen

© Stadsarchief Ieper

Antropomorfe kat uit de 13de eeuw, opgegraven in

de Lombaardstraat te Ieper.

© Archeo7

Gustaaf Bonte voor zijn woning in Wijtschate omstreeks 1949. Kort nadien zal dezelfde wo-ning door verbouwingen in Hollebeke staan. Privécollectie, ‘WESTHOEK verbeeldt’

Hollebeke lag niet in het bisdom Ieper, maar in het bisdom Doornik.

© Stadsarchief Ieper

Telescopen in AstroLAB IRIS

© AstroLAB IRIS

De Chinese Sint-JozefspenningCollectie Onzen Heertje erfgoedvereniging

Duitse hopkoningin

© Hopmuseum Poperinge

Smiske herberg, een plaatsje van vertier voor de soldaten

Privécollectie

Op Lijssenthoek liggen bijna 11.000 oorlogsslachtoffers begraven.© Michaël Depestele

Collectie ‘t Pensionaat