Vooruit met de geit!

euh duif...

01

Doeboekjevoor jonge

erfgoed-ontdekkers

Waar ben jij al allemaalop vakantie geweest ?Teken of schrijf het erbij !

Dit boekje

is van

erfgoedrei

ziger:

02

maar eerst een woordjeuitleg over deze icoontjes...

Hallo daar !Ik ben erfgoedman ! Over erfgoed weet ik echt alles en ik

heb heel de wereld rond gereisd. Dat had

je niet verwacht hè! Ik ben jouw gids

voor vandaag! Ben je klaar voor een

onvergetelijke reis? Volg me maar!

ErfgoedMan

Hé, ik ben misschien niet zo avontuurlijk als erfgoedman, maar ik kan wel vliegen! Samen met hem gids ik je langs alle toffe

kinder-doe-dingen op Erfgoeddag!

03

> dit icoontje = ERFGOEDvereniging

> dit icoontje = activiteit

> dit icoontje = doe opdracht

Hier vind je over welke organisatie het gaat en wat zij doet.

Ontdek wat de activiteit op Erfgoeddag is.

Zoek alle leuke spelletjes en doe-opdrachtjes in dit boekje.

04

ERFGOED?Wat is dat, hoor ik je al denken!Wel, voor erfgoed gaan we op ontdekkingstocht naar wat wij en andere mensen belangrijk vinden in ons leven en wat we willen doorgeven aan anderen! Erfgoed is alles wat we bewaren van vroeger en nu omdat we het de moeite waard vinden.

En dat is veel meer dan je op het eerste gezicht zou denken. Soms gaat het om hele sjieke, dure dingen als schilderijen of oude handschriften in een museum of een archief. Maar het kunnen ook gebouwen zijn! Of potjes! Of vazen en echte beenderen die archeologen hebben opgegraven.

Zelfs hele gewone dingen worden bewaard om hun geschiedenis! Zo heb jij vast ook erfgoed waar je van houdt en dat je altijd wil bijhouden. Je lievelingsknuffel van vroeger bijvoorbeeld, of je fotoalbum of dat lekkere recept van je opa. Zelfs dingen die je niet kan vastnemen kunnen erfgoed zijn, zoals liedjes, oude gewoonten en talen of zelf feesten!

ERFGOED? Hier zijn enkele voorbeelden.

05

ErfgoedMan

06

Een dag vol erfgoed? Waarom zouden we dat doen? Omdat mensen van erfgoed houden hebben ze één speciale dag in het jaar gekozen om al die leuke dingen extra te vieren. Die dag heet Erfgoeddag en valt dit jaar op zondag 27 april! Natuurlijk willen ze niet elk jaar het zelfde tonen, dat zou behoorlijk saai zijn!

Daarom gaat Erfgoeddag elk jaar over iets anders. Een nieuw thema. En dit jaar staat Erfgoeddag in het teken van grenzeloos. Over allerlei grenzen dus!

Welke grenzen ken jij allemaal? Als je bijvoorbeeld op reis gaat naar een ander land dan overschrijd je een grens. Grenzen van kaarten of van taal! Je kan ook dingen over grenzen smokkelen als echte piraten bijvoorbeeld of de hele wereld rondreizen als mensen uit het circus, misschien kom je ooit wel eens terecht in Australië of China! Misschien zou het het coolste zijn mocht je in een teletijdmachine kunnen stappen en over de grenzen van tijd en ruimte vliegen!

Grenzeloze verbeelding!

ErfgoedMan

Dit zijn oude paspoorten Die heb je nodig wanneer

je in of buiten Europa op

reis gaat. Dan steek je pas

heel veel grenzen over!

07

Ik als “Erfgoedreiziger!”

ErfgoedMan

Ahaaahaaa!

Vervolledig jouw portret

Hoe zie jij jezelf als erfgoedreiziger?

Met een vlindernet of slingerend aan een

liaan in het oerwoud? Teken jezelf als

een echte erfgoedreiziger.

08

ErfgoedMan

erfgoedland

erfgoedlanderfgoedland

Nu is het echt tijd om op pad te gaan !

KLIM AAN BOORD!

09

ErfgoedMan

Erfgoedcel Mecheleni.s.m. Bruggenbouwers, Vormingplus en t,arsenaal Mechelen/GEN2020

In en rond Mechelen zit een hoop schitterend erfgoed. De Erfgoedcel wil dat aan zo veel mogelijk mensen laten zien. Ze helpt om tentoonstellingen te maken met dat erfgoed, of een beeldbank op te bouwen met allemaal foto’s en prenten van oude en nieuwe Mechelaars. De Erfgoedcel zorgt er ook voor dat Erfgoeddag in en rond Mechelen goed verloopt. En ze geeft een eigen boekje uit met alles wat er die dag te beleven valt.

Je kan vandaag snuisteren door portretten en

verhalen van (andere) Mechelse kinderen over

een voorwerp, traditie of recept dat zij heel

belangrijk vinden.

Welk verhaal schuilt er achter en vanwaar komt

het? Misschien kom jij zelf wel van heel ver of je

mama, papa, oma of opa? Er komt ook een echte

acteur die leuke verhalen vertelt over hoe het is

om van ‘daar’ naar ‘hier’ te komen.

10

ErfgoedMan

Hallo, jij daar !Wil jij me helpen ? Weet jij wat hier niet thuis hoort?

Omcirkel de dingen die geen erfgoed zijn!

Oplossing: kip, Wc-papier, chocoladereep 11

PLOP!

Kantclub EtterjefkeKen jij van die prachtige kanten kraagjes en sjaals die je soms aan hele deftige oude jurken ziet? Het was een hele klus om met al die klosjes zo’n werkstukjes te maken. En vandaag kennen steeds minder mensen de truukjes en kneepjes om dat te doen. De mevrouwen van Kantclub Etterjefke vinden dat jammer en willen iedereen terug leren kantklossen. Ook kinderen, want die moesten vroeger vaak hard werken als kleine kantklossertjes en als het niet snel genoeg ging kregen ze te horen: “Etter Jefke”. Dat betekent “sneller jongen”. Gelukkig helpt Kantclub Etterjefke je nu op weg met je kantwerk in plaats van je straf te geven ;-)

Kantclub Etterjefke geeft vandaag veel aandacht aan Vlaamse kantwerksters die België verlieten en die de techniek van de Mechelse kant verspreidden over de hele wereld. Aan de hand van foto’s en documenten brengt Kantclub Etterjefke het verhaal van kant over de grenzen heen, soms zelfs helemaal tot in Amerika! Dat is wel héééééél erg ver, vind je niet?

ErfgoedMan

12

Oplossing: puzzelstukje C

ErfgoedMan

A

B C

Zoek het missendepuzzelstukje (A, B of C)

13

En ze vinden dat je niet jong

genoeg kan zijn om zo’n mooi ambacht

te leren, daarom laten ze ook kinderen

oefenen op hun eerste inlegwerkje. Je

kan je zelf laten inspireren door vreemde

motieven en materialen uit het verleden.

Vlaamse Kunstkring voor MarqueteursMarqueteurs? Dat klinkt als een adellijke titel, maar marqueteurs hebben (meestal) geen blauw bloed. Het zijn mensen die inlegwerk maken: mooie patronen van hout in allerlei vormen en kleuren. Klinkt dat een beetje ingewikkeld? Dat is het ook. Toch bestaat het inlegwerk al heel lang. Maar omdat de meeste mensen het zo moeilijk vinden, wordt het niet vaak meer gedaan. De Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs wil daar verandering in brengen. Dus maken ze reclame voor hun vak, ze geven lessen en organiseren tentoonstellingen.

ErfgoedMan

14

ErfgoedMan

Wil jij vlieg helpen met het oplossenvan deze rebus ?

- ir

+v -gel

+i -t

+

- n

-t

H=T

-elamp -a

Oplossing: Ivoor is de tand van een olifant?!?

15

Mechelse Zendamateursi.s.m. UBA vzw, Radiomuseum Heist o/d Berg en MCL (Mechelen)

Lang voor facebook, twitter of zelfs nog voor het internet, hielden allerlei mensen (van zeelieden en militairen tot mensen van de post) contact via telegrafie. Deze grenzeloze manier om informatie te versturen willen de Mechelse Zendamateurs terug in een nieuw daglicht plaatsen.

Je kan vandaag zelf leren hoe

je tekens moet ontvangen of een

kijkje komen nemen naar de één

van de oudste telegrafen.

Amai?! Dit is een grote antenne!‘t Is waar wat ze zeggen, ‘size does matter.’

16

ErfgoedMan

Wil jij de matroos helpen om

zijn kapitein te bereiken?

Oh nee !Alle telefoondraden zijn door elkaar geraakt !

A

Schrijf hierje antwoord:

B C D

Wil jij de matroos helpen om

zijn kapitein te bereiken?

Oplossing: telefoon C 17

Stedelijke Musea Mechelenen Stadsarchief Mechelen i.s.m. Conservatorium Mechelen afdeling Woord

In een stadsmuseum vind je heel wat voorwerpen die iets vertellen over de geschiedenis van jouw stad. Maar het museum doet meer dan alleen maar voorwerpen bewaren. De museumwerkers maken ook tentoonstellingen (soms ook buiten hun eigen gebouw), schrijven boeken of ze geven leuke workshops voor kinderen zoals vandaag!

Je kan vandaag in de huid kruipen

van Mechelse oorlogsfiguren via

tekeningen, foto’s en spannende

oorlogsverhalen. Stuur je eigen

brief uit naam van deze personages

per zelfgemaakte postduif met

een ballon de wereld in. Ben jij ook

benieuwd welke brief het verst

zal vliegen? Wie weet wordt

jouw brief wel beantwoord!18

Zou jij willenhelpen met het ordenen van de titels ?

De oude notelaar

Terras

Het rode huis

De opvoedingDe strijkster

Trek een pijl van de titel

naar het juiste schilderij.

ErfgoedMan

19

SpeelgoedmuseumHet Speelgoedmuseum van Mechelen is één van de grootste musea voor speelgoed van heel Europa. Er is prachtig speelgoed van vroeger en nu: poppen, gezelschapsspelletjes, treinen, knuffelbeesten en nog veel meer. Er is niet alleen ontzettend veel te zien, maar ook nog een heleboel te doen.Tijdens je bezoek word je vast gebeten door de speelmicrobe.

Ontdek vandaag al spelend de wereld en daag je tegenstander uit om samen met jou een gezelschaps-spel te spelen! Neem het tegen elkaar op tijdens het cowboy – indianen damspel, schaken, Stratego, ... en tal van andere spellen. Durf jij je pionnen over hun grens te plaatsen en het terrein van je tegenstander te veroveren?

20

ErfgoedManOntwerp je eigen

Stratego-poppetjes! Laat je creativiteit de vrije loop

en ontwerp de soldaat & de spion.

soldaat spion

Wist jij trouwens dat

Stratego is ontstaan

tijdens de Tweede Wereld-

oorlog in Nederland?

21

Provinciaal Groendomein VrijbroekparkIn het Vrijbroekpark groeien en leven heel wat planten, bomen en dieren met exotische achtergrond. Ze kwamen vanuit verre landen naar onze streken. Wist je dat we de Ginkgo biloba te danken hebben aan Napoleon en dat onze potloden gemaakt zijn van exotisch cederhout?

Als jij ook te weten wil komen hoe de Japanse

duizendknoop, Chinese wolhandkrab, Canadese

populier of het Aziatisch lieveheersbeestje hier

naartoe zijn gereisd, of wil je gewoon nog meer van

die leuke weetjes opsnuiven, kom dan snel naar het

Vrijbroekpark! Vandaag kan je er ook van alles ruiken

en proeven, spelletjes spelen en misschien kom je wel

in aanraking met coole exotische dieren! Spannend!

22

ErfgoedMan

Welke bomen zijnvan hier en welke niet? Is dat iets wat je met het blote oog ziet?

Omcirkel de bomen die van elders komen.

Olijfboom

Sinaasappelboom

Beuk

Wilg

Berk

Palmboom

Oplossing: Palmboom, sinaasappelboom en olijfboom 23

Regionaal Landschap RivierenlandRegionaal Landschap Rivierenland organiseert van alles rond de natuur en het landschap van verschillende rivieren in Mechelen en omstreken, zoals de Dijle, Zenne, Rupel en Nete. Heb jij al eens van deze rivieren gehoord? Misschien kan je ze eens opzoeken in een atlas.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog leden heel veel mensen

grote honger. Om toch aan eten te geraken werden er –

niet schrikken – soms honden opgegeten. Ga jij mee op

zoektocht naar de ontvoerde hond Django? Wandel mee

door het landschap langs de Dijle en ontdek of Django

gered is of niet. De jeugdroman ‘De Hondeneters’ van

Marita De Sterck vormt de inspiratie voor deze activiteit.

Hot Dog? Mmm... Lekker!

24

ErfgoedMan

Ra Ra Ra ... Kan jij raden welk skelet van

een hond, vogel en muis is?

waf!waf!

Hot Dog? Mmm... Lekker!

25

De Zilverreiger vzw–Vlechtmuseum vanKlein-Brabant i.s.m. gemeentebestuur Bornem

In het Vlechtmuseum De Zilverreiger maak je kennis met beroepen van vroeger zoals mandenvlechten, het planten- en dierenrijk van de streek, oude spelletjes, … Je kan er ook even uitrusten in een cafeetje en daar proeven van een lekkere ‘Slijkneuskoek’.

Weet jij dat heel veel voorwerpen zoals manden, matten, ja zelfs lichamen van reuzen, gevlochten worden? Materiaal om te vlechten komt van verschillende planten en bomen zoals wilgen, bamboe, rotan, bananenbomen, … Ken jij al deze planten en bomen? Op de tentoonstelling kan je ontdekken hoe ze eruit zien, uit welk land ze komen en hoe van deze planten en bomen vlechtmateriaal wordt gemaakt. En je kan er zelf vanaf 13u. in het kasteel van Hingene een mandje vlechten.

ErfgoedMan

Weet jij wat een Slijkneuskoek is? Dat is een koek in de vorm van eenhoofd met een lekkere lange neus waar chocolade aan hangt.

26

?STAPFOTO 1

Weet jij hoe een reuzen- lichaam gevlochten wordt ?

Zet de foto’s in de juiste volgorde

ErfgoedMan

?STAPFOTO 5

?STAPFOTO 3

?STAPFOTO 2

?STAPFOTO 4

Oplossing: Foto2 - Foto4 - Foto1 - Foto5 - Foto3 27

Erf & HeemErf & Heem onderzoekt hoe de mensen uit Sint-Katelijne-Waver vroeger leefden. Ze organiseren tentoonstellingen en schrijven boeken over alles wat ze ontdekt hebben. Ze doen bijvoorbeeld onderzoek naar kunstenaars, onderwijs, landbouw en de oorlog in hun gemeente.

Weet je nog uit de les aardrijkskunde:

“Ons land grenst ten noorden aan …”?

Net zoals jij hebben zoveel anderen dit

moeten afdreunen. Er moesten kaarten

getekend worden, grenzen gekleurd en

aangeduid. Er was geen slagboom of

grens om je tegen te houden.

Gebruik vandaag opnieuw die grenzeloze

fantasie om de ganse wereld door te

reizen en laat je inspireren door de

getoonde collectie van Erf & Heem.

28

ErfgoedMan

De wereldquiz !Laat zien dat jij een echte erfgoed-

reiziger bent en los de vragen op!

1) Van aardappels worden heerlijke frietjes gemaakt. Je kan ze eten op je bord of in een puntzak! Maar weet jij waar de aardappel oorspronkelijk vandaan komt?

2) Bij ons staan koeien gewoon in de wei. Maar er is een land waar koeien op straat lopen en door de stad op wandel zijn. Ze leven en lopen vrij rond en worden door iedereen geëerd… Weet jij over welk land ik het heb?

3) Deze toren van wel 7300 ton staat in de stad Parijs, de Eiffeltoren! Ik ben de naam kwijt van de ontwerper… Kan jij me helpen?

4) Och, wat zou ik graag eens de hoogste berg ter wereld willen beklimmen! Hij is wel 8850 meter hoog, dat is wel 53 keer de Sint-Romboutstoren! Hoe heet hij nu ook al weer? Het begon met Mount…

5) Weet jij wat de hoofdstad is van Amerika? Volgens mij woonde die ene president daar, George Washington dacht ik…

Oplossing: Zuid-Amerika, India, (Gustave) Eiffel, Mount Everest, Washington DC 29

Sportimonium i.s.m. gemeente Zemst dienst integratie

Hoe zag de eerste fiets eruit? Wie is de uitvinder van de turnles? Waarom krijgen winnaars van sportwedstrijden bekers of medailles? Of wil je meer weten over volksspelletjes? Het antwoord op deze en vele andere sportvragen vind je in het Sportimonium.

In een tentoonstelling maak je kennis met super veel sport en spelletjes van over de hele wereld. Je kan er volledig uit je dak gaan en van alles uitproberen. De spelregels en weetjes krijg je ter plekke.

30

Zoek de 5verschillen

BZZZ niet ZZZo eenvoudig...

31

EXTRA

ErfgoedMan

SOS

S.O.S !! !Als ontdekkingsreiziger kan het gebeuren dat je

vast zit op een onbewoond eiland! Teken een kaart van het eiland waar je gestrand bent. Haal de tekening uit je boekje en steek ze in de fLes aan

de balie van Lamot, daar kan je in ruil voor je tekening ook een kleine verrassing ophalen!

au secours! ‘t Is hier te doen! Blinde mol!

ErfgoedMan

32

Maak hier je tekening

33

EXTRA Maak op de achterkant een tekeningvan een onbewoond eiland en steek ze in de fles aan de balie in Lamot ...

34

35

Programma-overzicht Kinder-doe-activiteiten

Erfgoeddag in LamotVan Beethovenstraat 8-10 (ingang via Havenwerf), 2800 Mechelen.

Contact op Erfgoeddag: 015 29 49 00

Erfgoedcel MechelenTentoonstelling: Kleur in de klas. Doorlopend tussen 10 en 18 Vertelling acteur: om 11u, 14u en 15.30u

Reservatie nodig op 015 29 49 10 maximum 25 plaatsen

Kantclub EtterjefkeDemonstratie: Grenzeloos kant. Doorlopend tussen 10 en 18u

Vlaamse Kunstkring voor MarqueteursWorkshop: Marqueterie voor kids. Doorlopend tussen 10 en 18u

Mechelse ZendamateursWorkshop: initiatie telegrafie. Doorlopend tussen 10 en 18u

Stedelijke Musea Mechelen en Stadsarchief MechelenWorkshop: Rik Wouters & co. De Groote Oorlog verbeeld.

Doorlopend tussen 10 en 18u

SpeelgoedmuseumWorkshop: Grenzeloos spelplezier. Doorlopend tussen 10 en 18u

MechelenProvinciaal Groendomein VrijbroekparkRidder Dessainlaan 65 - 2800 Mechelen Contact op Erfgoeddag: 015 45 13 80

Wandeling: Exoten zonder grenzen. Geleide wandeling om 10u, 14u en 16u

Bornem (Weert)De Zilverreiger vzw – Vlechtmuseum van Klein-Brabant

Scheldestraat 18 - 2880 Weert (Bornem) Contact op Erfgoeddag: 03 889 06 03 Tentoonstelling: Exotisch gevlochten. Doorlopend tussen 10 en 18u

Vanaf 13u. in het kasteel van Hingene mandje vlechten.

Sint-Katelijne-WaverErf & HeemBorgersteinlei, 203 - 2860 Sint-Katelijne-Waver Contact op Erfgoeddag: 015 55 34 35

Tentoonstelling: Fantasie is grenzeloos. Doorlopend tussen 10 en 18u

Zemst (Hofstade)SportimoniumTrianondreef 19 - 1981 Hofstade-Zemst Contact op Erfgoeddag: 015 61 82 22 Workshop: Grenzeloos gespeel(d). Doorlopend tussen 10 en 18u

Coördinatie: Erfgoedcel Mechelen, Van Beethovenstraat 8-10, 2800 MECHELEN, 015 29 49 10Verantwoordelijke uitgever: Heidi De Nijn, Onder den Toren 12A, 2800 MECHELEN

Met dank aan Robin Thys.Vormgeving: YELL! Druk: Swinnen Printing

Copyright Beeld- en fotomateriaal: Erfgoedcel Mechelen, Stedelijke Musea Mechelen, Phile Deprez, KMSKA © Lukas - Art in Flanders vzw, foto Hugo Maertens/Dries Van den Brande, Mechelen/Stedelijke Musea Mechelen, Stadsarchief Mechelen - Familiearchief du

Trieu de Terdonck, Beeldbank Mechelen, Collectie Sportimonium, Collectie Speelgoedmuseum, Collectie Vrijbroekpark, Collectie De Zilverreiger, Jonas Maris

We streven er naar de wettelijke bepalingen in verband met de intellectuele eigendom van de beelden in deze brochure te respecteren. De vermelding van fotografen en/of rechthebbenden van de gebruikte beelden werd opgenomen in het colofon.

Indien u toch meent dat het auteursrecht van een fotograaf of het portretrecht zou geschonden zijn, neem dan contact op met de Erfgoedcel Mechelen zodat de situatie kan worden rechtgezet.

Wettelijk depot: D/2014/0797/005

Erfgoeddag is een initiatief van FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel.

Erfgoeddag is mogelijk dankzij de steun van:

-

‘t Is weer voorbij!Ja ja, de tijd vliegt, net zoals ik.