´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ?

+xÉÖ´ÉÉnùEò¨É±ÉxÉÉlÉ ÊjÉ{ÉÉ`öÒ

¦ÉMÉ´ÉÉxÉ ¸ÉÒ ®ú¨ÉhÉ ¨É½þ̹É

Eäò ={Énäù¶É

¸ÉÒ ®ú¨ÉhÉɸɨɨÉÂ

Êiɯû´ÉhhÉɨɱÉè

Mein Kaun Hun? – Hindi (Tr. of “Who Am I?”)

© Sri Ramanasramam Tiruvannamalai

First Edition: 20103000 Copies

CC No: 3501

ISBN: 978-81-8288-121-1

Price: Rs.

Published byV.S. RamananPresidentSri RamanasramamTiruvannamalai 606 603Tamil NaduINDIA

email: ashram@sriramanamaharshi.orgwebsite: www.sriramanamaharshi.org

Printed bySudarsan GraphicsChennai 600 017

¯ÖÏ�úÖ¿Ö�úßµÖ ¾ÖŒŸÖ¾µÖ

‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ †ÖŸ´Ö-†−¾ÖêÂÖ�Ö ÃÖê •Öã›Íêü ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö ü �úÖ ÃÖÓ�ÖÏÆü Æîü … µÖê ÖÏ¿−Ö 1902 Öë ÁÖß ×¿Ö¾Ö¯ÖÏ�úÖ¿Ö´ÖË ×¯Ö»»Öî «üÖ¸üÖ ³Ö�Ö¾ÖÖ−Ö ü´Ö�Ö ÖÆüÙÂÖ ÃÖê Öæ”êû �Ö‹ £Öê … ³Ö�Ö¾ÖÖ−Ö ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ×¾Öºþ¯ÖÖ�Ö �Öã±úÖ Öë ÖÖî−Ö †¾ÖãÖÖ Öë £Öê … −ÆüÖë−Öê ÖÏ¿−ÖÖë �úÖ ¢Ö ü ×»Ö�Ö �ú ü פüµÖÖ … ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö ü �úÖ µÖÆü ÃÖÓ�ÖÏÆü ÃÖ¾ÖÔ ÖÏ£Ö´Ö 1923 Öë ÁÖß ×¯Ö»»Öî «üÖ üÖ ‘−ÖÖ−Ö µÖÖ ü ?’ ¿ÖßÂÖÔ�ú ÃÖê ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ �ú¸üÖµÖÖ �ÖµÖÖ … ²ÖÖ¤ü ´Öë µÖÆü �ú‡Ô ²ÖÖ¸ü †−Öê�ú ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ Æãü†Ö … ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü’ ´Öë ³Ö�Ö¾ÖÖ−Ö ¸ü´Ö�Ö ´ÖÆüÙÂÖ ÃÖê ¯Öæ”êû �Ö‹ 28 ¯ÖÏ¿−Ö †Öî¸ü ˆ−Ö�êú ˆ¢Ö¸ü Æïü …

¯ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö¸ü ºþ¯Ö ´Öë †−Öê�ú ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë †−Öã¾ÖÖפüŸÖ ‘−ÖÖ−Ö µÖÖ¸ü ?’ (‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’) ×�ú−Æüà �úÖ¸ü�ÖÖë ÃÖê ×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê ÃÖ�úÖ … ×Æü−¤üß ´Öë ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ »Öê�Ö ºþ¯Ö ´Öë ÆüÖêŸÖê Æãü‹ ³Öß ¯ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö¸ü þֺþ¯Ö −ÖÆüà £ÖÖ … ³Ö�Ö¾ÖÖ−Ö �êú †−Öã�ÖÏÆü ÃÖê ×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö¸ü ºþ¯Ö µÖÆü �ÖÏ−£Ö ¯ÖÏ£Ö´Ö ²ÖÖ¸ü ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ ×�úµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü … ‡ÃÖ´Öë ¯ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö¸ü �êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö »Öê�Ö ºþ¯Ö �úÖê ³Öß ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ ×�úµÖÖ �ÖµÖÖ Æîü … Æü´Öê ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ Æîü ×�ú ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ �êú ¿ÖÖê¬Ö ‹¾ÖÓ ²ÖÖê¬Ö ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ‡ÃÖ �ÖÏ−£Ö �úÖ ¸üÖ™Òü ³ÖÖÂÖÖ ×Æü−¤üß ´Öë ¯ÖÏ�úÖ¿Ö−Ö †ÃÖÓ�µÖÖë �úÖ ´ÖÖ�ÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö �ú¸êü�ÖÖ …

1 ×ÃÖŸÖ´²Ö¸ü 2010†¹ý�ÖÖ“Ö»Ö †Ö�Ö´Ö−Ö ×¤ü¾ÖÃÖ

¾Öß.‹ÃÖ. ¸ü´Ö�Ö−Öˆ¬µÖ�Ö

ÁÖß ¸ü´Ö�ÖÖÁÖ´Ö´ÖË

´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ? −ÖÖ−Ö µÖÖ¸ü ?

ÃÖ³Öß •Öß¾Ö ¤ãü:�Ö¸ü×ÆüŸÖ ¿ÖÖÀ¾ÖŸÖ ÃÖã�Ö �úß ‡“”ûÖ ¸ü�ÖŸÖê ÆîÓ ŸÖ£ÖÖ Æü¸ü ×�úÃÖß Öë ¤êü�ÖÖ �ÖµÖÖ Æîü ×�ú ÃÖê þֵÖÓ �êú ÖÏ×ŸÖ ÃÖ¾ÖÖÔ׬Ö�ú ÖÏê Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ÃÖã�Ö Æüß ¯ÖÏê´Ö �úÖ �úÖ¸ü�Ö Æîü, ¾ÖÆü ÃÖã�Ö •ÖÖê þֵÖÓ �úÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö Æîü †Öî¸ü וÖÃÖ�úß †−Öã³Öæ×ŸÖ ´Ö−Ö ¸ü×ÆüŸÖ �ÖÆü−Ö ×−Ö¦üÖ �úß †¾ÖãÖÖ ´Öë ÆüÖêŸÖß Æîü, �úß ¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ �êú ×»Ö‹ ¾µÖÛŒŸÖ �úÖê †¯Ö−Öê þֵÖÓ �úÖê •ÖÖ−Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ˆÃÖ�êú ×»Ö‹ ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ? �úÖ –ÖÖ−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æüß ¯ÖÏ´Öã�Ö ÃÖÖ¬Ö−Ö Æîü …

1. ´Öï�úÖî−ÖÆæÑ?

ÃÖ¯ŸÖ ¬ÖÖŸÖã†Öë1 ÃÖê ²Ö−ÖÖ Ã£Öæ»Ö ¿Ö¸ü߸ü ´Öï −ÖÆüà ÆæÑ … ¿Ö²ü¤ü, ïֿÖÔ, ºþ¯Ö, ¸üÃÖ, �Ö−¬Ö ‡−Ö ¯ÖÖÑ“ÖÖë ×¾ÖÂÖµÖÖë �úÖê ¯Öé£Ö�ú �ÖÏÆü�Ö �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öê (�Îú´Ö¿Ö:) �ú�ÖÔ, Ÿ¾Ö“ÖÖ, −Öê¡Ö, וÖžÖÖ †Öî ü −ÖÖ×ÃÖ�úÖ- µÖê ÖÖÑ“ÖÖë –ÖÖ−ÖêÛ−¦üµÖÖÑ ³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ¾ÖÖ�Öß, �Ö´Ö−Ö, �ÖÏÆü�Ö, ´Ö»Ö×¾ÖÃÖ•ÖÔ−Ö, †Ö−Ö−¤ü - µÖê ¯ÖÓ“Ö×¾Ö¬Ö ×�ÎúµÖÖ‹Ó �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öß (�Îú´Ö¿Ö:) ¾ÖÖ�Ëú, ¯ÖÖ¤ü, ¯ÖÖ×�Ö, ¯ÖÖµÖã †Öî¸ü ˆ¯ÖÃ£Ö - µÖê ÖÖÑ“ÖÖë �ú´ÖìÛ−¦üµÖÖÑ ³Öß Öï −ÖÆüà ÆæÑü … À¾ÖÖÑÃÖÖפü ÖÓ“Ö�ú´ÖÔ �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öê ¯ÖÏÖ�ÖÖפü ¾ÖÖµÖã ¯ÖÓ“Ö�ú ³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ÃÖÓ�ú»¯Ö �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ ´Ö−Ö

1 ÃÖ¯ŸÖ ¬ÖÖŸÖã : ¸üÃÖ, ¸üŒŸÖ, ´ÖÖÑÃÖ, ´Ö••ÖÖ, ´Öê¤ü, †ÛÃ£Ö †Öî¸ü ¿Öã�Îú

2 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖÂÖµÖÖë ‹¾ÖÓ ÃÖ¾ÖÔ �ú´ÖÖí ÃÖê ¸ü×ÆüŸÖ ŸÖ£ÖÖ �êú¾Ö»Ö ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë ÃÖê µÖãŒŸÖ †–ÖÖ−Ö ³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆÑüæ …

2. µÖפü´Öï‡−Ö´ÖëÃÖê�úÖê‡Ô−ÖÆüàÆæÑüŸÖÖê´Öï�úÖî−ÖÆæÑü?

ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ÃÖ³Öß �úÖê ‘−ÖêןÖ-−Öêן֒ ÃÖê ×−Ö¸üÃŸÖ �ú¸ü−Öê �êú ²ÖÖ¤ü •ÖÖê �êú¾Ö»Ö “ÖîŸÖ−µÖ ²Ö“ÖŸÖÖ Æîü - ¾ÖÆü ´Öï ÆæÑü …

3. ˆÃÖ“ÖîŸÖ−µÖ�úÖþֺþ¯ÖŒµÖÖÆîü?

“ÖîŸÖ−µÖ �úÖ Ã¾Öºþ¯Ö ÃÖÛ““Ö¤üÖ−Ö−¤ü Æîü …

4. þֺþ¯Ö�úÖ¤ü¿ÖÔ−Ö�ú²ÖÆüÖê�ÖÖü?

•Ö²Ö ¥ü¿µÖ •Ö�ÖŸÖ �úÖ »ÖÖê¯Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê þֺþ¯Ö �úÖ ²ÖÖê¬Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü, •ÖÖê ¦ü™üÖ Æîü …

5. ŒµÖÖ¥ü¿µÖ•Ö�ÖŸÖ�êú²ÖÖê¬Ö(¯ÖÏןֳÖÖÃÖ)�êúÃÖÖ£Öþֺþ¯Ö-¤ü¿ÖÔ−Ö−ÖÆüàÆüÖêÃÖ�úŸÖÖ?

−ÖÆüà …

6. ŒµÖÖë?

3´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

¦ü™üÖ †Öî¸ü ¥ü¿µÖ, ¸ü••Öã †Öî¸ü ÃÖ¯ÖÔ •ÖîÃÖê Æïü … •ÖîÃÖê ×�ú ¸üÃÃÖß �úÖ –ÖÖ−Ö •ÖÖê †×¬ÖšüÖ−Ö (†Ö¬ÖÖ¸ü) Æîü, ŸÖ²Ö ŸÖ�ú ˆ×¤üŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê�ÖÖ •Ö²Ö ŸÖ�ú ×�ú �úÖ»¯Ö×−Ö�ú ÃÖ¯ÖÔ �úÖ ×´Ö£µÖÖ –ÖÖ−Ö −ÖÆüà “Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü þֺþ¯Ö-¤ü¿ÖÔ−Ö •ÖÖê †×¬ÖšüÖ−Ö (†Ö¬ÖÖ¸ü) Æîü, �úß ¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ ŸÖ²Ö ŸÖ�ú −ÖÆüà ÆüÖê ÃÖ�úŸÖß •Ö²Ö ŸÖ�ú ×�ú �úÛ»¯ÖŸÖ •Ö�ÖŸÖ-¥üÛ™ü �úÖ ×¾Ö−ÖÖ¿Ö −ÖÆüà ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ …

7. ¥ü¿µÖ•Ö�ÖŸÖ-²ÖÖê¬Ö�úÖ−ÖÖ¿Ö�ú²ÖÆüÖê�ÖÖ?

´Ö−Ö •ÖÖê ÃÖ³Öß –ÖÖ−Ö †−Öã³Ö¾ÖÖë ‹¾ÖÓ ÃÖ´ÖÃŸÖ �ú´ÖÖí �úÖ �úÖ¸ü�Ö Æîü, �êú »Öß−Ö ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü •Ö�ÖŸÖ �úÖ »ÖÖê¯Ö ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ …

8. ´Ö−Ö�úÖþֺþ¯ÖŒµÖÖÆîü?

וÖÃÖê ´Ö−Ö �úÆüŸÖê Æïü, ¾ÖÆü †ÖŸ´ÖÖ ´Öë ×−Ö¾ÖÖÃÖ �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öß †Ö¿“ÖµÖÔ•Ö−Ö�ú ¿ÖÛŒŸÖ Æîü … ‡ÃÖß ÃÖê ÃÖ³Öß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü … ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ ´Ö−Ö •ÖîÃÖß �úÖê‡Ô “Öß•Ö Æîü Æüß −ÖÆüà … ‡ÃÖ×»Ö‹ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Ö−Ö �úÖ Ã¾Öºþ¯Ö Æîü … ×¾Ö“ÖÖ¸üÖêÓ �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ •Ö�ÖŸÖ �úÖ �úÖê‡Ô †»Ö�Ö †Ûß֟¾Ö −ÖÆüà Æîü … (�ÖÆü−Ö) ×−Ö¦üÖ ´Öë •Ö²Ö �úÖê‡Ô ×¾Ö“ÖÖ¸ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ, ŸÖ²Ö �úÖê‡Ô •Ö�ÖŸÖ ³Öß −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü … •ÖÖ�ÖÏŸÖ ‹¾ÖÓ Ã¾Ö¯−Ö �úß †¾ÖãÖÖ†Öë ´Öë •Ö²Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê Æïü, ŸÖ²Ö •Ö�ÖŸÖ ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü … •ÖîÃÖê ´Ö�ú›Íüß Ã¾ÖµÖÓ •ÖÖ»Ö ²Öã−ÖŸÖß ŸÖ£ÖÖ ¯Öã−Ö: ˆÃÖê ¾ÖÖׯÖÃÖ �Öà“Ö »ÖêŸÖß Æîü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü ´Ö−Ö •Ö�ÖŸÖ �úÖê ¯ÖÏןÖزÖ×²ÖŸÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ¯Öã−Ö: þֵÖÓ ´Öë Ûãָü �ú¸ü »ÖêŸÖÖ Æîü … ´Ö−Ö •Ö²Ö þֺþ¯Ö �êú ²ÖÖÆü¸ü †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê •Ö�ÖŸÖ

4 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

¯ÖÏ�ú™üü ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ •Ö²Ö •Ö�ÖŸÖ ¯ÖÏ�ú™ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö þֺþ¯Ö ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ †Öî¸ü •Ö²Ö þֺþ¯Ö ¯ÖÏ�ú™ü (¯ÖÏ�úÖ׿֟Ö) ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö •Ö�ÖŸÖ ¯ÖÏ�ú™ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ … •Ö²Ö �úÖê‡Ô ´Ö−Ö �êú þֺþ¯Ö �úß �ÖÖê•Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ´Ö−Ö ×¾Ö»Öã¯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü †ÖŸ´ÖÖ Æüß ¸üÆü •ÖÖŸÖÖ Æîü … ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü ´Ö−Ö �úÖ †Ûß֟¾Ö ÃÖ¤îü¾Ö ×�úÃÖß Ã£Öæ»Ö ¯Ö¸ü †¾Ö»ÖÓ×²ÖŸÖ Æîü, ¾ÖÆü †�êú»ÖÖ −ÖÆüà ¸üÆü ÃÖ�úŸÖÖ … µÖÆü ´Ö−Ö Æîü וÖÃÖê ÃÖæ�´Ö ¿Ö¸ü߸ü µÖÖ •Öß¾Ö �úÆüŸÖê Æïü …

9. ´Ö−Ö �êú þֺþ¯Ö �úÖê ÃÖ´Ö—Ö−Öê �êú ×»Ö‹ †−¾ÖêÂÖ�Ö �úÖ ¯Ö£Ö ŒµÖÖÆîü?

¿Ö¸ü߸ü ´Öë •ÖÖê ‘´Öï’ �êú ºþ¯Ö ´Öë ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ¾ÖÆü ´Ö−Ö Æîü … •Ö²Ö �úÖê‡Ô �ÖÖê•Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü ×�ú ÃÖ¾ÖÔ¯ÖÏ£Ö´Ö ‘´Öï’ �úÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¿Ö¸ü߸ü ´Öë �úÆüÖÑ ÃÖê ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖê ¯ÖŸÖÖ “Ö»ÖŸÖÖ Æîü ×�ú µÖÆü Çü¤üµÖ ÃÖê ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ¾ÖÆü ´Ö−Ö �êú ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê �úÖ ÄÖÖêŸÖ Æîü … µÖפü �úÖê‡Ô »Ö�ÖÖŸÖÖ¸ü ‘´Öï’ ‘´Öï’ ÃÖÖê“ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ³Öß ¾ÖÆü ÃÖ Ã£ÖÖ−Ö (ÄÖÖêŸÖ) Ö¸ü ÖÆãÑü“Ö •ÖÖ‹�ÖÖ … ´Ö−Ö ´Öë ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öê ÃÖ´ÖÃŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë ´Öë ‘´Öï’ �úÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯ÖÏ£Ö´Ö Æîü … ¯ÖÏ£Ö´Ö ¾µÖÛŒŸÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö �êú ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê �êú ²ÖÖ¤ü Æüß ×«üŸÖßµÖ ‹¾ÖÓ ŸÖéŸÖßµÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö ÖÏ�ú™ü ÆüÖêŸÖê Æïü … ÖÏ£Ö´Ö ¾ÖîµÖÛŒŸÖ�ú ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö �êú ײÖ−ÖÖ ×«üŸÖßµÖ µÖÖ ŸÖéŸÖßµÖ −ÖÆüà ÆüÖê ÃÖ�úŸÖê …

10. ´Ö−ÖÛãָü(¿ÖÖ−ŸÖ)�îúÃÖêÆüÖê�ÖÖ?

´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?, �êú †−¾ÖêÂÖ�Ö «üÖ¸üÖ Æüß ´Ö−Ö ¿ÖÖ−ŸÖ ÆüÖê�ÖÖ … ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü’, �úÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ÃÖ³Öß †−µÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �úÖê −Ö™ü �ú¸ü ¤êü�ÖÖ ŸÖ£ÖÖ

5´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

וÖÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ¿Ö¾Ö •Ö»ÖÖ−Öê �êú ×»Ö‹ ¯ÖϵÖãŒŸÖ ›Óü›üÖ †−ŸÖ ´Öë þֵÖÓ ³Öß •Ö»Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü µÖÆü þֵÖÓ ³Öß −Ö™ü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ŸÖ²Ö ¾ÖÆüÖÑ Ã¾Öºþ¯Ö-¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü …

11. ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü �êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü �úÖê ÃÖ¤îü¾Ö ¯Ö�ú›Íêü ¸üÆü−Öê �úÖ ŸÖ¸üß�úÖ ŒµÖÖÆîü?

•Ö²Ö ¤æüÃÖ¸êü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ×¤üûŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü ŸÖÖê ¾µÖÛŒŸÖ �úÖê ˆ−Ö ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö −ÖÆüà ¤êü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ²ÖÛ»�ú †−¾ÖêÂÖ�Ö �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ×�ú ¾Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×�úÃÖ�êú ×»Ö‹ ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü ; “ÖÖÆêü ו֟Ö−Öê ³Öß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü, ŸÖÖê ŒµÖÖ ±ú�Ôú ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü ? •ÖîÃÖê Æüß �úÖê‡Ô ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ¾µÖÛŒŸÖ �úÖê ŸÖŸ¯Ö¸üŸÖÖ ÃÖê �ÖÖê•Ö �ú¸ü−Öß “ÖÖ×Æü‹ ×�ú ×�úÃÖ�êú ×»Ö‹ µÖÆü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ×¤üŸÖ Æãü†Ö … ˆ¢Ö¸ü †Ö‹�ÖÖ - ´Öê¸êü ×»Ö‹ … ‡ÃÖ ¯Ö¸ü •Ö²Ö ¾µÖÛŒŸÖ �ÖÖê•Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü ×�ú ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü’ ŸÖÖê ´Ö−Ö †¯Ö−Öê ÄÖÖêŸÖ ´Öë ¾ÖÖׯÖÃÖ “Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ˆ×¤üŸÖ Æãü†Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¿ÖÖ−ŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ�êú ²ÖÖ¸ü´²ÖÖ¸ü †³µÖÖÃÖ ÃÖê Ö−Ö †¯Ö−Öê ÄÖÖêŸÖ Öë üÆü−Öê �úß ¤üü�ÖŸÖÖ ×¾Ö�ú×ÃÖŸÖ �ú¸ü »ÖêŸÖÖ Æîü … Ö−Ö •ÖÖê ÃÖæ�´Ö Æîü, •Ö²Ö ²Öãרü ‹¾ÖÓ –ÖÖ−ÖêÛ−¦üµÖÖë �êú «üÖ¸üÖ ²ÖÖÆü¸ü •ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ãÖæ»Ö −ÖÖ´Ö, ºþ¯Ö ¯ÖÏ�ú™ü ÆüÖêŸÖê ÆîÓ †Öî¸ü •Ö²Ö µÖÆü Çü¤üµÖ ´Öë ×−Ö¾ÖÖÃÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖÖê −ÖÖ´Ö ºþ¯Ö ×¾Ö»Öã¯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü … ´Ö−Ö �úÖê ²ÖÖÆü¸ü •ÖÖ−Öê ÃÖê ¸üÖê�ú�ú¸ü, ˆÃÖê Çü¤üµÖ ´Öë Ûãָü �ú¸ü−Öê �úÖê †ÆÓü´Öã�Ö µÖÖ †−ŸÖ´ÖãÔ�Öß ÆüÖê−ÖÖ �úÆüŸÖê ÆîÓ … ´Ö−Ö �úÖê Çü¤üµÖ ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü •ÖÖ−Öê ¤êü−Öê �úÖê ²Ö×Æü´ÖãÔ�Öß ÆüÖê−ÖÖ �úÆüŸÖê Æïü … ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü •Ö²Ö ´Ö−Ö Çü¤üµÖ ´Öë ×−Ö¾ÖÖÃÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ‘´Öï’ •ÖÖê ÃÖ³Öß ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �úÖ ´Öæ»Ö Æîü, »Öã¯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ÃÖ¤îü¾Ö †Ûß֟¾Ö´ÖÖ−Ö Ã¾Öºþ¯Ö ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ¾µÖÛŒŸÖ “ÖÖÆêü •ÖÖê ³Öß �ú¸êü ˆÃÖê ײÖ−ÖÖ ‘´Öï’ �êú †ÆÓü�úÖ¸ü �êú �ú¸ü−ÖÖ

6 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

“ÖÖ×Æü‹ … •Ö²Ö �úÖê‡Ô ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ÃÖê �ú´ÖÔ �ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖ�êú ÃÖ´Ö�Ö ÃÖ²Ö �ãú”û ׿־Ö-þֺþ¯Ö �êú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖÏ�ú™ü ÆüÖê�ÖÖ …

12. ŒµÖÖ´Ö−ÖÖê×−Ö�ÖÏÆü�êú¤æüÃÖ¸êüˆ¯ÖÖµÖ−ÖÆüàÆïü?

†ÖŸ´Ö-×¾Ö“ÖÖ¸ü �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ �úÖê‡Ô ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÖµÖ −ÖÆüà Æïü … µÖפü ¤æüÃÖ¸êü ¯ÖÖµÖÖë ÃÖê Ö−Ö: ×−ÖµÖÓ¡Ö�Ö �úÖ ÖϵÖÖÃÖ ×�úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê »Ö�ÖŸÖÖ Æîü ×�ú Ö−Ö ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Æîü ×�ú−ŸÖã ¾ÖÆü Öã−Ö: ÖÏ�ú™üü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ÖÏÖ�ÖÖµÖÖ´Ö �êú «üÖ¸üÖ ³Öß ´Ö−Ö Ûãָü ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ ×�ú−ŸÖã ¾ÖÆü ŸÖ³Öß ŸÖ�ú ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¸üÆêü�ÖÖ •Ö²Ö ŸÖ�ú ×�ú ¯ÖÏÖ�Ö ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ Æîü †Öî¸ü •Ö²Ö ¿¾ÖÃÖ−Ö †Ö¸ü´³Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ´Ö−Ö ¯Öã−Ö: �ÖןֿÖᯙ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ÃÖÓ×“ÖŸÖ ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë �êú †−Öãºþ¯Ö ³Ö™ü�êú�ÖÖ … ´Ö−Ö †Öî¸ü ¯ÖÏÖ�Ö ¤üÖê−ÖÖë Æüß �úÖ ÄÖÖêŸÖ ‹�ú Æüß Æîü … ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ Æüß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Ö−Ö �úÖ Ã¾Öºþ¯Ö Æîü … ‘´Öï’ �úÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Ö−Ö �úÖ ÖÏ£Ö´Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æîü †Öî¸ü µÖÆüß †ÆÓü�úÖ¸ü Æîü … •ÖÆüÖÑ ÃÖê †ÆÓü�úÖ¸ü Ÿ¯Ö®Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ¾ÖÆüà ÃÖê À¾ÖÃÖ−Ö ³Öß †Ö Óü³Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ •Ö²Ö Ö−Ö Ûãָü ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê À¾ÖÖÑÃÖ ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü •Ö²Ö À¾ÖÖÑÃÖ ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ´Ö−Ö Ûãָü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ×�ú−ŸÖã ÃÖãÂÖãÛ¯ŸÖ ´Öë µÖª×¯Ö ´Ö−Ö Ûãָü ¸üÆüŸÖÖ Æîü ×�ú−ŸÖã À¾ÖÖÑÃÖ −ÖÆüà ¹ý�úŸÖÖ Æîü … µÖÆü ‡ÔÀ¾Ö¸üßµÖ ‡“”ûÖ �êú �úÖ¸ü�Ö Æîü ŸÖÖ×�ú ¿Ö¸ü߸ü ÃÖã¸ü×�ÖŸÖ ¸üÆêü †Öî¸ü »ÖÖê�Ö µÖÆü −ÖÆüà ÃÖ´Ö—Öë ×�ú µÖÆü ´Ö¸ü �ÖµÖÖ Æîü … •ÖÖ�ÖÏŸÖ ‹¾ÖÓ ÃÖ´ÖÖ×¬Ö �úß †¾ÖãÖÖ†Öë ´Öë, •Ö²Ö ´Ö−Ö Ûãָü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ¿¾ÖÖÑÃÖ ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü … ¯ÖÏÖ�Ö ´Ö−Ö �úÖ Ã£Öæ»Ö ºþ¯Ö Æîü … ´Ö韵Öã �êú �Ö�Ö ŸÖ�ú, ´Ö−Ö ¯ÖÏÖ�Ö �úÖê ¿Ö¸ü߸ü ´Öë ¸ü�ÖŸÖÖ Æîü … •Ö²Ö ¿Ö¸ü߸ü ´Ö¸ü •ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ´Ö−Ö ¯ÖÏÖ�Ö �úÖê ÃÖÖ£Ö »Öê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ ¯ÖÏÖ�ÖÖµÖÖ´Ö �úÖ †³µÖÖÃÖ ´Ö−ÖÖê×−Ö�ÖÏÆü ´Öë ÃÖÆüÖµÖ�ú ŸÖÖê Æîü ×�ú−ŸÖã µÖÆü ´Ö−Ö �úÖ −ÖÖ¿Ö −ÖÆüà �ú¸üŸÖÖ Æîü …

7´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

¯ÖÏÖ�ÖÖµÖÖ´Ö �úß ŸÖ¸üÆü, ÖæÙŸÖ¬µÖÖ−Ö, ÖÓ¡Ö•Ö¯Ö, †ÖÆüÖ¸ü-×−ÖµÖ´Ö−Ö †Öפü ´Ö−Ö �úÖê Ûãָü �ú¸ü−Öê ´Öë ÃÖÆüÖµÖ�ú ÆüîÓ … ´ÖæÙŸÖ¬µÖÖ−Ö ‹¾ÖÓ ´ÖÓ¡Ö•Ö¯Ö ÃÖê ´Ö−Ö ‹�úÖ�ÖÏ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ´Ö−Ö �úÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö Æîü- ÃÖ¤üÖ “ÖÓ“Ö»Ö üÆü−ÖÖ … •ÖîÃÖê ÃÖ¤üÖ ×Æü»ÖŸÖê ¸üÆü−Öê ¾ÖÖ»Öê ÆüÖ£Öß �úß ÃÖÑæ›üÍ ´Öë µÖפü ‹�ú •ÖÓ•Ö߸ü ¤êü ¤üß •ÖÖ‹ ŸÖÖê ¾ÖÆü ÆüÖ£Öß •ÖîÃÖê ×�úÃÖß ¤æüÃÖ¸üß “Öß•Ö �úÖê ¯Ö�ú›Íü−Öê �úÖ ¯Öϵ֟−Ö ×�ú‹ ײÖ−ÖÖ, ÃÖ •ÖÓ•Ö߸ü �úÖê Æüß Ö�ú›Íêü “Ö»ÖŸÖÖ üÆüŸÖÖ Æîü, ÃÖß ÖÏ�úÖ¸ü ´Ö−Ö �úÖê ³Öß ×�úÃÖß −ÖÖ´Ö µÖÖ ºþ¯Ö (‡ÔÀ¾Ö¸ü �êú) ´Öë †−ÖãÃÖŒŸÖ ¸üÆü−Öê �êú †³µÖÖÃÖ ÃÖê •ÖÖê›ÍüÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê ¾ÖÆü ˆÃÖß �úÖê �ÖÏÆü�Ö ×�ú‹ ¸üÆêü�ÖÖ … ´Ö−Ö •Ö²Ö †ÃÖÓ�µÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �êú ºþ¯Ö Öë ±îú»ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ÖÏŸµÖê�ú ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ŸµÖ−ŸÖ ²Ö»ÖÆüß−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü ×�ú−ŸÖã ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �êú »Öß−Ö (»Ö㯟Ö) ÆüÖêŸÖê-ÆüÖêŸÖê Æüß ´Ö−Ö ‹�úÖ�ÖÏ ‹¾ÖÓ ²Ö»Ö¾ÖÖ−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ‹êÃÖê ´Ö−Ö �êú ×»Ö‹ †ÖŸ´Ö-†−¾ÖêÂÖ�Ö ÃÖ¸ü»Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ÃÖ�ú»Ö ×−ÖµÖ´ÖÖë ´Öë ÁÖêšü, ×´ÖŸÖ ‹¾ÖÓ ÃÖÖÛŸ¾Ö�ú †ÖÆüÖ¸ü Æîü … ‡−Ö ×−ÖµÖ´ÖÖë �êú ÖÖ»Ö−Ö ÃÖê Ö−Ö Öë ÃÖŸÖ�Öã�Ö �úß ¾Öéרü ÆüÖêŸÖß Æîü •ÖÖê †ÖŸ´Ö-†−¾ÖêÂÖ�Ö ´Öë ÃÖÆüÖµÖ�ú ÆüÖê�ÖÖ …

13. ÃÖ´Öã¦ü �úß »ÖÆü¸üÖë �úß ³ÖÖÑ×ŸÖ ÃÖÓ×“ÖŸÖ ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë �êú†ÃÖß×´ÖŸÖ×¾Ö“ÖÖ¸ü¯ÖÏ�ú™üÆüÖêŸÖêÆïü,¾ÖêÃÖ²Ö�ú²Ö−Ö™üÆüÖë�Öê?

þֺþ¯Ö-¬µÖÖ−Ö ŸÖß¾ÖÎ ÆüÖêŸÖê Æüß, ¾Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü �Îú´Ö¿Ö: −Öü™ü ÆüÖê •ÖÖ‹Ó�Öê …

14. ŒµÖÖ†Öפü�úÖ»ÖÃÖê“Ö»Öß†Ö üÆüß×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë�úÖ×¾Ö−Ö™üÆüÖê−ÖÖŸÖ£ÖÖþֺþ¯Ö´ÖÖ¡Ö²Ö−Ö�ú¸üü¸üÆü−ÖÖÃÖÓ³Ö¾ÖÆîü?

µÖÆü ÃÖÓ³Ö¾Ö Æîü µÖÖ −ÖÆüà, ÃÖÓ¤êüÆü �úÖê ãÖÖ−Ö ×¤ü‹ ײÖ−ÖÖ ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü þֺþ¯Ö-¬µÖÖ−Ö ´Öë ÃÖã¥üœÍü ¸üÆü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … �úÖê‡Ô “ÖÖÆêü ×�úŸÖ−ÖÖ ²Ö›ÍüÖ

8 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

¯ÖÖ¯Öß ŒµÖÖë −Ö ÆüÖê, “´Öï ŸÖÖê ¯ÖÖ¯Öß ÆæÑü, ´Öê¸üÖ ˆ¨üÖ¸ü �îúÃÖê ÆüÖê ÃÖ�úŸÖÖ Æîü?”, µÖÖë ¤üß−Ö ÆüÖê ¯ÖÏ»ÖÖ¯Ö −Ö �ú¸üŸÖê Æãü‹, ´Öï ¯ÖÖ¯Öß ÆæÑü �êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü �úÖê ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ŸµÖÖ�Ö�ú¸ü µÖפü ¾ÖÆü ÃÖŸÖŸÖË Ã¾Öºþ¯Ö-¬µÖÖ−Ö ´Öë ÃÖÓ»Ö�−Ö ¸üÆêü�ÖÖ ŸÖÖê ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ Æüß ÃÖ±ú»Ö ÆüÖê�ÖÖ …

¿Öã³Ö ´Ö−Ö †Öî¸ü †¿Öã³Ö ´Ö−Ö, ‹êÃÖê ¤üÖê ´Ö−Ö −ÖÆüà Æïü … ´Ö−Ö ‹�ú Æüß Æîü … ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ‹Ñ Æüß ¿Öã³Ö ‹¾ÖÓ †¿Öã³Ö ¤üÖê ŸÖ¸üÆü �úß ÆüÖêŸÖß Æïü … ´Ö−Ö •Ö²Ö ¿Öã³Ö ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë �êú ¾Ö¿Öß³ÖæŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ˆÃÖê ¿Öã³Ö ´Ö−Ö �úÆüŸÖê Æïü †Öî¸ü •Ö²Ö †¿Öã³Ö ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë �êú ¾Ö¿Öß³ÖæŸÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¾ÖÆü †¿Öã³Ö ´Ö−Ö �úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü …

¯ÖÏ ÖÓ“Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ´Öë ´Ö−Ö −ÖÆüà »Ö�ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖê ¤æüÃÖ êü �êú �úÖµÖÖí Öë ÆüßÖ�Öê Ö −ÖÆüà �ú ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ¤æüÃÖ êü »ÖÖê�Ö ×�úŸÖ−Öê ³Öß ²Öã êü ŒµÖÖë −Ö ÆüÖêÓ, ˆ−ÖÃÖê «êüÂÖ −ÖÆüà �ú ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … üÖ�Ö «êüÂÖ, ¤üÖê−ÖÖë ŸµÖÖ•µÖ Æïü … ¤æüÃÖ üÖë �úÖê •ÖÖê �ãú”û פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü (¾ÖÆü ÃÖ²Ö) †¯Ö−Öê †Ö¯Ö�úÖê פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ ÃÖŸµÖ �úÖê •ÖÖ−Ö »Öê−Öê �êú ²ÖÖ¤ü ³Ö»ÖÖ �úÖî−Ö ¤æüÃÖ üÖë �úÖê −ÖÆüà ¤êü−ÖÖ “ÖÖÆêü�ÖÖ ? †ÆÓüŸÖÖ �êú ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê ÃÖê ÃÖ²Ö �ãú”ûü ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê�ÖÖ, †ÆÓüŸÖÖ �êú ×¾Ö»Öß−Ö ÆüÖê−Öê ÃÖê ÃÖ²Ö �ãú”û ×¾Ö»Öß−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ … Æü Ö ×•ÖŸÖ−ÖÖ †×¬Ö�ú ×¾Ö−Ö´ÖÏ ÆüÖê †Ö“Ö ü�Ö �ú ëü�Öê, ˆŸÖ−ÖÖ Æüß †×¬Ö�ú Æü ÖÖ üÖ ×ÆüŸÖ ÆüÖê�ÖÖ … ´Ö−Ö �úÖê ×−Ö�ÖÏ×ÆüŸÖ �ú ü�êú �úÖê‡Ô �úÆüà ³Öß üÆü ÃÖ�úŸÖÖ Æîü …

15. †ÖŸ´Ö-†−¾ÖêÂÖ�Ö�úÖ†³µÖÖÃÖ�ú²ÖŸÖ�ú�ú¸ü−ÖÖ“ÖÖ×Æü‹?

•Ö²Ö ŸÖ�ú ´Ö−Ö ´Öë ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖÖÃÖ−ÖÖ‹Ñ ¸üÆüŸÖß Æïü ŸÖ²Ö ŸÖ�ú ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü’ �úÖ †−¾ÖêÂÖ�Ö †Ö¾Ö¿µÖ�ú Æîü … •µÖÖë-•µÖÖë ×¾Ö“ÖÖ¸ü šüŸÖê Æïü, ŸµÖÖë-ŸµÖÖë (ˆ−Ö�êú ˆŸ¯Ö×¢Ö Ã£ÖÖ−Ö ´Öë Æüß) †ÖŸ´Ö-†−¾ÖêÂÖ�Ö «üÖ¸üÖ ˆ−Ö ÃÖ²Ö�úÖ −ÖÖ¿Ö �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … †ÖŸ´Ö þֺþ¯Ö �úß ¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ ŸÖ�ú µÖפü �úÖê‡Ô ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü

9´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

þֺþ¯Ö-ôָü�Ö ´Öë ¸üÆêü�ÖÖ ŸÖÖê µÖÆü ‹�ú ÃÖÖ¬Ö−ÖÖ Æüß ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ Æîü … •Ö²Ö ŸÖ�ú ¤ãü�ÖÔ �êú ³Öߟָü ¿Ö¡Öã Æïü, ŸÖ²Ö ŸÖ�ú ¾Öê ˆÃÖÃÖê ²ÖÖÆü¸ü †ÖŸÖê ¸üÆëü�Öê … •µÖÖë-•µÖÖë ¾Öê ²ÖÖÆü¸ü †ÖŸÖê Æïü ŸÖ£ÖÖ ˆ−Æëü ´ÖÖ¸üŸÖê ¸üÆëü ŸÖÖê ¤ãü�ÖÔ ÆüßÖ�ÖŸÖ ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ …

16. þֺþ¯Ö�úÖþֳÖÖ¾ÖŒµÖÖÆîü?

µÖ£ÖÖ£ÖÔ ´ÖêÓ •ÖÖê †Ûß֟¾Ö´ÖÖ−Ö Æîü, ¾ÖÆü �êú¾Ö»Ö †ÖŸ´Öþֺþ¯Ö Æîü … •Ö�ÖŸÖ, •Öß¾Ö †Öî¸ü ‡ÔÀ¾Ö¸ü ‡ÃÖ´Öë ´ÖÖêŸÖß ´Öë “ÖÖѤüß �êú †Ö³ÖÖÃÖ �úß ³ÖÖÑ×ŸÖ �úÛ»¯ÖŸÖ ¯ÖÏŸÖß×ŸÖ Æïü … µÖê ŸÖß−ÖÖë ‹�ú Æüß ÃÖ´ÖµÖ ¯ÖÏ�ú™ü ÆüÖê�ú¸ü ‹�ú Æüß ÃÖ´ÖµÖ »Öã¯ŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü … וÖÃÖ Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ´Öï �úÖ Ø�ú×“ÖŸÖ ´ÖÖ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ, ¾ÖÆüÖÑ Ã¾Öºþ¯Ö Æîü, ¾ÖÆüß ´ÖÖî−Ö Æîü, þֺþ¯Ö þִÖê¾Ö •Ö�ÖŸÖ Æîü, þֺþ¯Ö þִÖê¾Ö ‘´Öï’ Æîü, þֺþ¯Ö þִÖê¾Ö ‡ÔÀ¾Ö¸ü Æîü, ÃÖ²Ö �ãú”û ×¿Ö¾Ö Ã¾Öºþ¯Ö Æîü …

17. ŒµÖÖÃÖ²Ö�ãú”û‡ÔÀ¾Ö¸ü�êú�úÖµÖÔ−ÖÆüàÆïü?

ײÖ−ÖÖ ‡“”ûÖ ÃÖÓ�ú»¯Ö µÖÖ ÖϵÖÖÃÖ �êú †ÖפüŸµÖ פüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ˆÃÖ�úß ˆ¯ÖÛãÖ×ŸÖ ´ÖÖ¡Ö ÃÖê ÃÖæµÖÔ�úÖ−ŸÖ ´Ö×�Ö ¯ÖŸ£Ö¸ü †Û�−Ö ˆ�Ö»ÖŸÖÖ Æîü, �ú´Ö»Ö ×�Ö»ÖŸÖÖ Æîü, ¯ÖÖ−Öß ¾ÖÖÛÂ¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ, »ÖÖê�Ö ×¾Ö×³Ö®Ö �úÖµÖÖí ´Öë ¯ÖϾÖé¢Ö ÆüÖêŸÖê ŸÖ£ÖÖ −Æëü �ú¸ü−Öê �êú ²ÖÖ¤ü ×−ÖÛÂ�ÎúµÖ ÆüÖêŸÖê Æïü … וÖÃÖ ÖÏ�úÖ¸ü “Öã´²Ö�ú �êú ÃÖ´Ö�Ö ÃÖæ‡Ô ×Æü»ÖŸÖß Æîü, ÃÖß ÖÏ�úÖ¸ü ÃÖÓ�ú»¯Ö ×¾ÖÆüß−Ö ‡ÔÀ¾Ö¸ü �úß ÃÖ×®Ö×¬Ö ×¾Ö¿ÖêÂÖ ´ÖÖ¡Ö ÃÖê ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öê סÖ�ú´ÖÖí †£Ö¾ÖÖ ¯ÖÓ“Ö �éúŸµÖÖë ÃÖê ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ÃÖ�ú»Ö •Öß¾Ö †¯Ö−Öê-†¯Ö−Öê �ú´ÖÖÔ−ÖãÃÖÖ¸ü �úÖµÖÔ �ú¸ü ×¾ÖÁÖÖ´Ö �ú¸üŸÖê Æïü … ‡ÃÖ�êú ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ ‘¾ÖÆü’ ÃÖÓ�ú»¯Ö¸ü×ÆüŸÖ Æîü, ¾ÖÆü ×�úÃÖß �ú´ÖÔ

10 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

ÃÖê ²ÖÓ¬ÖÖ −ÖÆüà Æîü … µÖÆü šüß�ú ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü Æîü •ÖîÃÖê »ÖÖê�ú ×�ÎúµÖÖ‹Ñ ÃÖæµÖÔ �úÖê ÖϳÖÖ×¾ÖŸÖ −ÖÆüà �ú¸üŸÖà µÖÖ †−µÖ “ÖÖ¸ü³ÖæŸÖ2 �êú �Öã�Ö, †¾Ö�Öã�Ö ¾µÖÖ¯Ö�ú †Ö�úÖ¿Ö ¯Ö¸ü ¯ÖϳÖÖ¾Ö −ÖÆüà ›üÖ»Ö ¯ÖÖŸÖê …

18. ³ÖŒŸÖÖë´ÖëÁÖêšü�úÖî−ÖÆîü?

þֺþ¯Ö �êú ºþ¯Ö ´Öë ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ ‡ÔÀ¾Ö¸ü �úÖê, •ÖÖê þֵÖÓ �úÖê ÃÖ´ÖÙ¯ÖŸÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü, ¾ÖÆü ÃÖ²ÖÃÖê ˆ¢Ö´Ö ³ÖŒŸÖ Æîü … ‡ÔÀ¾Ö¸ü �úÖê ÃÖ´ÖÙ¯ÖŸÖ �ú¸ü−Öê �úÖ †£ÖÔ Æîü ×�ú †ÖŸ´ÖÖ �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �úÖê ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê �êú ×»Ö‹ ײÖ−ÖÖ Ã£ÖÖ−Ö ×¤ü‹ •ÖÖê ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü †ÖŸ´ÖÖ ´Öë ¸üÆüŸÖÖ Æîü …

‡ÔÀ¾Ö¸ü �êú ‰ú¯Ö¸ü •ÖÖê ³Öß ³ÖÖ¸ü ±ëú�êú •ÖÖŸÖê Æïü, ¾ÖÆü ˆ−Ö�úÖê ¾ÖÆü−Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü … •Ö²Ö Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸ü ¿ÖÛŒŸÖ ÃÖ�ú»Ö “Öß•ÖÖë �úÖê ÃÖÓ“ÖÖ×»ÖŸÖ �ú¸üŸÖß Æîü ŸÖÖê †¯Ö−Öê †Ö¯Ö�úÖê ˆÃÖ�úÖê ײÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖÙ¯ÖŸÖ ×�ú‹, ŒµÖÖë Æü´Ö ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü «üÖ¸üÖ ×“Ö−ŸÖÖ �ú¸üŸÖê Æïü ×�ú ŒµÖÖ �ú¸ü−ÖÖ †Öî¸ü ×�úÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ? Æü´Ö •ÖÖ−ÖŸÖê Æïü ×�ú êü»Ö�ÖÖ›Íüß ÃÖ³Öß ²ÖÖê—Ö »Öê •ÖÖŸÖß Æîü, ‡ÃÖ×»Ö‹ ˆÃÖ�êú ³Öߟָü ¯ÖϾÖê¿Ö �êú ˆ¯Ö¸üÖ−ŸÖ Æü´Öê ”ûÖê™üÖ ³ÖÖ¸ü ¸êü»Ö�ÖÖ›Íüß ´Öë ¸ü�Ö�ú¸ü †Ö¸üÖ´Ö †−Öã³Ö¾Ö �ú¸ü−Öê �úß •Ö�ÖÆü ŸÖ�ú»Öß±ú ÃÖÆüŸÖê Æãü‹ †¯Ö−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ×ÃÖ¸ü ¯Ö¸ü ŒµÖÖë »ÖÖ¤êü ¸üÆü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ?

19. ¾Öî¸üÖ�µÖŒµÖÖÆîü?

•ÖîÃÖê Æüß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü, ˆ−Æëü, ˆ−Ö�êú •Ö−´Ö ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü, ˆ−Ö�úÖ ×²Ö−ÖÖ �úÖê‡Ô דÖÅ−Ö ”ûÖê›Íêü ŸÖã¸ü−ŸÖ −Ö™ü �ú¸ü ¤êü−ÖÖ ¾Öî¸üÖ�µÖ Æîü …

2 “ÖÖ¸ü³ÖæŸÖ :- ¯Ö飾Öß, •Ö»Ö, †Û�−Ö, ¾ÖÖµÖã

11´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

•ÖîÃÖê ‹�ú �ÖÖêŸÖÖ�ÖÖê¸ü †¯Ö−Öê �ú×™ü ¯Ö¸ü ‹�ú ¯ÖŸ£Ö¸ü ²ÖÖѬÖê ÃÖ´Öã¦ü �êú ŸÖ»Öü ¯Ö¸ü ŸÖî¸üŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ¾ÖÆüÖÑ ÃÖê ´ÖÖêŸÖß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü Æü´Ö´Öë ÃÖê ¯ÖÏŸµÖê�ú �úÖê ¾Öî¸üÖ�µÖ «üÖ¸üÖ †¯Ö−Öê þֵÖÓ �êú ³Öߟָü �ÖÖêŸÖÖ »Ö�ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ŸÖ£ÖÖ †ÖŸ´ÖÖ ºþ¯Öß ´ÖÖêŸÖß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ …

20. ŒµÖÖ‡ÔÀ¾Ö üµÖÖ�Öã¹ý×�úÃÖß•Öß¾Ö�úÖê´ÖãÛŒŸÖ−ÖÆüà¤êüÃÖ�úŸÖêü?

‡ÔÀ¾Ö¸ü µÖÖ �Öã¹ý �êú¾Ö»Ö ÖãÛŒŸÖ �úÖ ÖÖ�ÖÔ ×¤ü�ÖÖ‹Ñ�Öê, ¾Öê þֵÖÓ •Öß¾Ö �úÖê ´ÖãÛŒŸÖ �úß †¾ÖãÖÖ ´Öë −ÖÆüà »Öê •ÖÖ ÃÖ�úŸÖê …

¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë ‡ÔÀ¾Ö¸ü ‹¾ÖÓ �Öã¹ý ×³Ö®Ö −ÖÆüà Æïü … וÖÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü “ÖߟÖê �êú •Ö²Ö›Íêü ´Öë †ÖµÖÖ ×¿Ö�úÖ¸ü ²ÖÖÆü¸ü −ÖÆüà ×−Ö�ú»Ö ¯ÖÖŸÖÖ, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü •ÖÖê �Öã¹ý �úß †−Öã�Óú¯ÖÖ-¥üÛ™ü �úß ¯Ö׸ü×¬Ö ´Öë †Ö �Ö‹ Æïü, ¾Öê −Ö™ü −ÖÆüà ÆüÖë�Öê ²ÖÛ»�ú �Öã¹ý «üÖ¸üÖ ¸ü×�ÖŸÖ ÆüÖë�Öê … µÖª×¯Ö Æü¸ü ×�úÃÖß �úÖê ‡ÔÀ¾Ö¸ü µÖÖ �Öã¹ý «üÖ¸üÖ ¤ü¿ÖÖÔ‹ �Ö‹ ´ÖÖ�ÖÔ ¯Ö¸ü þֵÖÓ ¯Öϵ֟−Ö �ú¸ü−ÖÖ ‹¾ÖÓ ´ÖãÛŒŸÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ �ú¸ü−Öß “ÖÖ×Æü‹ … þֵÖÓ �úÖê þֵÖÓ �êú –ÖÖ−Ö-“Ö�Öã «üÖ¸üÖ •ÖÖ−Ö−ÖÖ Æîü, �úÖê‡Ô ×�úÃÖß ¤æüÃÖ¸êü �êú “Ö�Öã «üÖ¸üÖ �îúÃÖê •ÖÖ−Ö ÃÖ�úŸÖÖ Æîü ? ŒµÖÖ ¾ÖÆü, •ÖÖê ¸üÖ´Ö Æîü ˆÃÖ�úÖê µÖÆü •ÖÖ−Ö−Öê �êú ×»Ö‹ ×�ú ¾ÖÆü ¸üÖ´Ö Æîü, ‹�ú ¤ü¯ÖÔ�Ö �úß †Ö¾Ö¿µÖ�úŸÖÖ ÆüÖêŸÖß Æîü ?

21. ´ÖãÛŒŸÖ�ú߇“”ûÖ¸ü�Ö−Öê ¾ÖÖ»Öê�úÖꌵÖÖ ŸÖŸ¾ÖÖë�úÖ†−¾ÖêÂÖ�Ö�ú¸ü−ÖÖ“ÖÖ×Æü‹?

וÖÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü �úÖê‡Ô �æú›Íêü �úÖê ±ëú�ú−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖê ˆÃÖ�úÖ ×¾Ö¿»ÖêÂÖ�Ö �ú¸ü−Öê µÖÖ µÖÆü ¤êü�Ö−Öê �êú ×»Ö‹ ×�ú ¾ÖÆü ŒµÖÖ Æîü, �úß

12 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

†Ö¾Ö¿µÖ�úŸÖÖ −ÖÆüßÓ ÆüÖêŸÖß Æîü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü •ÖÖê †¯Ö−Öê þֵÖÓ �úÖê •ÖÖ−Ö−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖê þֺþ¯Ö �úÖê œü�ú−Öê ¾ÖÖ»Öê ŸÖŸ¾ÖÖë �úÖê ×−Ö¸üÃŸÖ �ú¸ü−Öê �êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ˆ−Ö�úß ÃÖÓ�µÖÖ ×�Ö−Ö−Öê µÖÖ ˆ−Ö�úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ‹Ñ •ÖÖ−Ö−Öê �úß †Ö¾Ö¿µÖ�úŸÖÖ −ÖÆüà Æîü … ÃÖÓÃÖÖ¸ü �úÖê þ֯−Ö •ÖîÃÖÖ ´ÖÖ−Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ …

22. ŒµÖÖ•ÖÖ�ÖÏŸÖ‹¾ÖÓþ֯−Ö´Öë�úÖê‡Ô³Öê¤ü−ÖÆüàÆîü?

•ÖÖ�ÖÏŸÖ �úß †¾ÖãÖÖ ¤üß‘ÖÔ ŸÖ£ÖÖ Ã¾Ö¯−Ö �úß �Ö×�Ö�ú ÆüÖêŸÖß Æîü, ‡ÃÖ�êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ ˆ−Ö´Öë �úÖê‡Ô ³Öê¤ü −ÖÆüà Æîü … •ÖÖ�ÖÏŸÖ ´Öë •ÖÖ�ÖÏŸÖ �úß ‘Ö™ü−ÖÖ‹Ñ ×•ÖŸÖ−Öß ÃÖ“Ö »Ö�ÖŸÖß Æïü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü þ֯−Ö �êú ÃÖ´ÖµÖ Ã¾Ö¯−Ö �úß ‘Ö™ü−ÖÖ‹Ñ ˆŸÖ−Öß Æüß ¾ÖÖßÖ×¾Ö�ú »Ö�ÖŸÖß Æïü … þ֯−Ö ´Öë ´Ö−Ö ‹�ú ¤æüÃÖ üÖ ¿Ö üß ü ¬ÖÖ ü�Ö �ú üŸÖÖ Æîü … •ÖÖ�ÖÏŸÖ ‹¾ÖÓ Ã¾Ö¯−Ö ¤üÖê−ÖÖë Æüß †¾ÖãÖÖ†Öë ´Öë −ÖÖ´Ö, ºþ¯Ö �êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü �Îú´Ö¿Ö: †ÖŸÖê ¸üÆüŸÖê Æïü …

23. ŒµÖÖ´Öã´Öã�Öã�êú×»Ö‹¯ÖãßÖ�ëú(¿ÖÖáÖ)¯ÖœÍü−ÖÖˆ¯ÖµÖÖê�ÖßÆîü?

ÃÖ³Öß ¿ÖÖÃ¡Ö �úÆüŸÖê Æïü ×�ú ´ÖãÛŒŸÖ ¯ÖÖ−Öê �êú ×»Ö‹ ´Ö−Ö �úÖê ×−Ö�ÖÏ×ÆüŸÖ �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹, ˆ−Ö�êú ˆ¯Ö¤êü¿ÖÖë �úÖ ÃÖÖ¸ü Æîü ×�ú ´Ö−Ö �úÖê ¿ÖÖ−ŸÖ �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ‹�ú ²ÖÖ¸ü ‡ÃÖê ÃÖ´Ö—Ö »Öê−Öê ¯Ö¸ü ¯ÖãßÖ�úÖë �êú †ŸµÖ׬Ö�ú †¬µÖµÖ−Ö �úß �úÖê‡Ô †Ö¾Ö¿µÖ�úŸÖÖ −ÖÆüà Æîü … ´Ö−Ö �úÖê Ûãָü �ú¸ü−Öê �êú ×»Ö‹ †¯Ö−Öê þֵÖÓ �êú ³Öߟָü �êú¾Ö»Ö †−¾ÖêÂÖ�Ö �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ×�ú ¾ÖÆü þֵÖÓ ŒµÖÖ Æîü ? µÖÆü †−¾ÖêÂÖ�Ö ¯ÖãßÖ�úÖë ´Öë �îúÃÖê ×�úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ�úŸÖÖ Æîü ? †¯Ö−Öê þֵÖÓ �úß –ÖÖ−Ö¥üÛ™ü ÃÖê †¯Ö−Öß †ÖŸ´ÖÖ �úÖê •ÖÖ−Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … þֺþ¯Ö ¯ÖÓ“Ö�úÖê¿ÖÖë �êú ³Öߟָü Æîü ×�ú−ŸÖã ¯ÖãßÖ�ëú ˆ−Ö�êú ²ÖÖÆü¸ü Æïü … •Ö²Ö †¯Ö−Öê þֵÖÓ �úÖ †−¾ÖêÂÖ�Ö ¯ÖÓ“Ö�úÖê¿ÖÖë �êú ×−Ö¸üßÖß�ú¸ü�Ö ÃÖê

13´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

�ú¸ü−ÖÖ Æîü ŸÖÖê ŒµÖÖ ‡ÃÖ�úÖê ¯ÖãßÖ�úÖë ´Öë �ú¸ü−ÖÖ ¾µÖ£ÖÔ −ÖÆüà Æîü ? ‹�ú ÃÖ´ÖµÖ †Ö‹�ÖÖ •Ö²Ö ÃÖê ÃÖ´ÖÃŸÖ ÃÖß�Öß Æãü‡Ô “Öß•ÖÖë �úÖê ³Öæ»Ö−ÖÖ ÆüÖê�ÖÖ …

24. ÃÖã�ÖŒµÖÖÆîü?

ÃÖã�Ö, †ÖŸ´ÖÖ �úÖ ÃÖÆü•Ö þֳÖÖ¾Ö Æîü … ÃÖã�Ö ‹¾ÖÓ Ã¾Öºþ¯Ö †»Ö�Ö −ÖÆüà Æîü … ÃÖÓÃÖÖ ü �úß ×�úÃÖß ¾ÖßÖã Öë �úÖê‡Ô ÃÖã�Ö −ÖÆüà Æîü … Æü Ö †¯Ö−Öê †×¾Ö¾Öê�ú �êú �úÖ¸ü�Ö �ú»¯Ö−ÖÖ �ú¸üŸÖê Æïü ×�ú ¯ÖϯÖÓ“Ö ¾ÖßÖã†Öë ÃÖê ÃÖã�Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ �ú¸üŸÖê Æïü … Ö−Ö •Ö²Ö ²ÖÆãü ÖãÔ�Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ¤ãü:�Ö †−Öã³Ö¾Ö �ú üŸÖÖ Æîü … ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö Öë •Ö²Ö ‡ÃÖ�úß ‡“”ûÖ‹Ñ Öæ�ÖÔ ÆüÖêŸÖß Æïü ŸÖÖê µÖÆü †¯Ö−Öê ÄÖÖêŸÖ ãÖÖ−Ö Ö ü ¾ÖÖׯÖÃÖ »ÖÖî™üŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ �êú¾Ö»Ö †ÖŸ´ÖÃÖã�Ö †−Öã³Ö¾Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü •ÖÖê ×�ú †ÖŸ´ÖÖ Æîü … ‡ÃÖß ÖÏ�úÖ¸ü �úß ÛãÖ×ŸÖ �ÖÆü¸üß −Öà¤ü, ÃÖ´ÖÖ×¬Ö µÖÖ Öæ”ûÖÔ �úß †¾ÖãÖÖ ´Öë ÆüÖêŸÖß Æîü †Öî¸ü •Ö²Ö ‹êÛ“”û�ú ¾ÖßÖã �úß ¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ µÖÖ †−ÖîÛ“”û�ú ×´Ö™ü •ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ´Ö−Ö †−ŸÖ´ÖãÔ�Öß ÆüÖê�ú¸ü �êú¾Ö»Ö †ÖŸ´ÖÃÖã�Ö †−Öã³Ö¾Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü … ×�ú−ŸÖã ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ´Ö−Ö ×²Ö−ÖÖ †Ö¸üÖ´Ö �êú ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü ×¾Ö“Ö×»ÖŸÖ ¸üÆüŸÖÖ, �Îú´Ö¿Ö: †ÖŸ´ÖÖ �êú ²ÖÖÆü¸ü •ÖÖŸÖÖ ¯Öã−Ö: ‡ÃÖ´Öë ¾ÖÖׯÖÃÖ »ÖÖî™üŸÖÖ Æîü … ¯Öê›Íü �êú −Öß“Öê ”ûÖµÖÖ ÃÖã�Ö�ú¸ü »Ö�ÖŸÖß Æîü •Ö²Ö×�ú �Öã»Öê ãÖÖ−Ö �úß �Ö´Öá ÃÖÆü−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖß … ‹�ú, •ÖÖê ÃÖæµÖÔ �úß ŸÖ×¯Ö¿Ö Öë ”ûÖµÖÖ ”ûÖê›Íü�ú¸ü ³Ö™ü�úŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ¾ÖÖׯÖÃÖ ”ûÖµÖÖ ´Öë »ÖÖî™üŸÖÖ Æî, †×¾Ö¾Öê�úß Æîü … ‹�ú ×¾Ö¾Öê�úß ¾µÖÛŒŸÖ ãÖÖµÖß ºþ¯Ö ÃÖê ”ûÖµÖÖ Öë üÆüŸÖÖ Æîü, ÃÖß ÖÏ�úÖ¸ü –ÖÖ−Öß �úÖ ´Ö−Ö ²ÖÎÉ �úÖê −ÖÆüà ”ûÖê›ÍüŸÖÖ … •Ö²Ö×�ú ‡ÃÖ�êú ˆ»™üÖ ‹�ú †–ÖÖ−Öß �úÖ ´Ö−Ö ÃÖÓÃÖÖ¸ü ´Öë ‘Öæ´ÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ ¤ãü:�Ö �úß †−Öã³Öæ×ŸÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü †Öî¸ü †»¯Ö ÃÖ´ÖµÖ �êú ×»Ö‹ †Ö−Ö−¤ü �úß †−Öã³Öæ×ŸÖ �êú ×»Ö‹ ²ÖÎÉ ´Öë ¾ÖÖׯÖÃÖ »ÖÖî™üŸÖÖ Æîü … ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö Öë וÖÃÖê •Ö�ÖŸÖ �úÆüÖ �ÖµÖÖ Æîü, ¾ÖÆü �êú¾Ö»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æîü … •Ö²Ö •Ö�ÖŸÖ ×¾Ö»Öã¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖ, •Ö²Ö �úÖê‡Ô ×¾Ö“ÖÖ¸ü −ÖÆüà ¸üÆüŸÖÖ

14 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

ŸÖÖê ´Ö−Ö †Ö−Ö−¤ü �úß †−Öã³Öæ×ŸÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü †Öî¸ü •Ö²Ö •Ö�ÖŸÖ ¯ÖÏ�ú™ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖê ¤ãü:�ÖÖë �úß †−Öã³Öæ×ŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü …

25. –ÖÖ−Ö-¥üÛ™üŒµÖÖÆîü?

´ÖÖî−Ö ¸üÆü−ÖÖ –ÖÖ−Ö¥üÛ™ü Æîü … ´ÖÖî−Ö ¸üÆü−Öê �úÖ †£ÖÔ ´Ö−Ö �úÖê †ÖŸ´Öþֺþ¯Ö Öë »Öß−Ö �ú¸ü−ÖÖ Æîü … µÖÆü †¾ÖãÖÖ Æüß –ÖÖ−Ö¥üÛ™ü �úÆü»ÖÖŸÖß Æîü … ¤æüÃÖ¸üÖë �êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯ÖœÍü−ÖÖ µÖÖ •ÖÖ−Ö−ÖÖ, ³ÖæŸÖ, ³Ö×¾Ö嵅 ‹¾ÖÓ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö �úÖ ×¡Ö�úÖ»Ö –ÖÖ−Ö, ¤æü¸ü ¤êü¿ÖÖë �êú ¯Ö¤üÖ£ÖÖí �úÖê •ÖÖ−Ö−ÖÖ µÖÖ �ÖÏÆü�Ö �ú¸ü−ÖÖ ; ‡−Ö ÃÖ²Ö�úÖê �ú³Öß –ÖÖ−Ö-¥üÛ™ü −ÖÆüà �úÆüÖ •ÖÖ ÃÖ�úŸÖÖ …

26. ¾Öî¸üÖ�µÖŸÖ£ÖÖ–ÖÖ−Ö�êú²Öß“ÖŒµÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÆîü?

¾Öî üÖ�µÖ þֵÖÓ –ÖÖ−Ö Æîü … ¾Öî üÖ�µÖ ‹¾ÖÓ –ÖÖ−Ö †»Ö�Ö −ÖÆüà Æîü … ¾ÖßÖãŸÖ: ¤üÖê−ÖÖë ‹�ú Æïü … ¾Öî¸üÖ�µÖ †ÖŸ´ÖÖ ÃÖê Ö−Ö �úÖê ×�úÃÖß ¾ÖßÖã �úß †Öê¸ü •ÖÖ−Öê ÃÖê ¸üÖê�úŸÖÖ Æîü … –ÖÖ−Ö �úÖ †£ÖÔ †ÖŸ´ÖÖ �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ ×�úÃÖß ¾ÖßÖã �úÖ ¯ÖÏ�ú™ü −Ö ÆüÖê−ÖÖ Æîü … ¤æüÃÖ¸êü ¿Ö²¤üÖë ´Öë ×�úÃÖß †−µÖ “Öß•Ö ´Öë ¯ÖϾÖé¢Ö −Ö ÆüÖê−ÖÖ ¾Öî¸üÖ�µÖ Æîü … þֺþ¯Ö �úÖ �ú³Öß ¯Ö׸üŸµÖÖ�Ö −Ö �ú¸ü−ÖÖ –ÖÖ−Ö Æîü …

27. †−¾ÖêÂÖ�Ö‹¾ÖÓ¬µÖÖ−Ö´Ö댵ÖÖ³Öê¤üÆîü?

þֵÖÓ �úß †ÖŸ´ÖÖ ´Öë ´Ö−Ö �úÖê ÛÃ£ÖŸÖ �ú¸ü−ÖÖ, †−¾ÖêÂÖ�Ö Æîü … Æü´Ö þֵÖÓ ²ÖÎÉ Æïü, ÃÖÛ““Ö¤üÖ−Ö−¤ü Æïü, �úÖ ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü ³ÖÖ¾Ö ¬µÖÖ−Ö Æîü …

15´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

28. ´ÖãÛŒŸÖüŒµÖÖÆîü?

²ÖÓ¬Ö−Ö ´Öë ¯Ö›Íêü †Æü´ÖË �úÖ †−¾ÖêÂÖ�Ö �ú¸ü−ÖÖ ŸÖ£ÖÖ ²ÖÓ¬Ö−Ö ÃÖê ´ÖãŒŸÖ †¯Ö−Öê þֵÖÓ �êú µÖ£ÖÖ£ÖÔ Ã¾Öºþ¯Ö �úÖê •ÖÖ−Ö−ÖÖ ´ÖãÛŒŸÖ Æîü …

´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ? (»Öê�Ö ºþ¯Ö ´Öë)

ÃÖ�ú»Ö •Öß¾Ö ¤ãü:�Ö×¾ÖÆüß−Ö ÆüÖê, ÃÖ¤îü¾Ö ÃÖã�Öß ¸üÆü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê ŸÖ£ÖÖ ÃÖ²Ö�úÖê †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÃÖê ÃÖ¾ÖÖÔ׬Ö�ú ¯ÖÏê´Ö Æîü, •ÖÖê ‡ÃÖ ŸÖ£µÖ �êú �úÖ¸ü�Ö Æîü ×�ú ÃÖã�Ö ˆ−Ö�úß ¾ÖÖßÖ×¾Ö�ú ¯ÖÏ�éú×ŸÖ Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ ÃÖã�Ö •ÖÖê þÖ-þֳÖÖ¾Ö Æîü ŸÖ£ÖÖ ×•ÖÃÖ�úß †−Öã³Öæ×ŸÖ ´Ö−Ö-×¾ÖÆüß−Ö ×−Ö¦üÖ ´Öë ¯ÖÏןÖפü−Ö ÆüÖêŸÖß Æîü, ˆÃÖ�úÖê ¯ÖÖ−Öê �êú ×»Ö‹ †¯Ö−Öê †Ö¯Ö�úÖê •ÖÖ−Ö−ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖ�ú Æîü … ‡ÃÖ�êú ×»Ö‹ ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü’ �úÖ –ÖÖ−Ö×¾Ö“ÖÖ¸ü ÖÏ´Öã�Ö ÃÖÖ¬Ö−Ö Æîü … ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ ÃÖ¯ŸÖ ¬ÖÖŸÖã†Öë (¸üÃÖ, ¸üŒŸÖ, ´ÖÖÑÃÖ, ´Ö••ÖÖ, ´Öê¤ü, †ÛãÖ, ¿Öã�Îú) ÃÖê ²Ö−ÖÖ Ã£Öæ»Ö ¿Ö¸ü߸ü Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ¿Ö²¤ü, ïֿÖÔ, ºþ¯Ö, üÃÖ, �Ö−¬Ö, ‡−Ö ÖÖÑ“Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë �úÖê Öé£Ö�ú-¯Öé£Ö�ú �ÖÏÆü�Ö �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öß (�Îú´Ö¿Ö:) �ú�ÖÔ, Ÿ¾Ö“ÖÖ, −Öê¡Ö, וÖžÖÖ †Öî¸ü −ÖÖ×ÃÖ�úÖ- µÖê ¯ÖÖÑ“ÖÖë –ÖÖ−ÖêÛ−¦üµÖÖÑ ³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ¾Ö“Ö−Ö, �Ö´Ö−Ö, �ÖÏÆü�Ö, Ö»Ö×¾ÖÃÖ•ÖÔ−Ö, †Ö−Ö−¤ü- µÖê ÖÓ“Ö×¾Ö¬Ö ×�ÎúµÖÖ‹Ñ �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öß (�Îú´Ö¿Ö:) ¾ÖÖ�Ëú, ¯ÖÖ¤ü ¯ÖÖ×�Ö, ¾ÖÖµÖã †Öî¸ü ˆ¯ÖãÖ- µÖê ¯ÖÖÑ“ÖÖë �ú´ÖìÛ−¦üµÖÖÑ ³ûÖß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … À¾ÖÖÑÃÖÖפü ¯ÖÓ“Ö�ú´ÖÔ �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öß ¯ÖÏÖ�ÖÖפü ¾ÖÖµÖã¯ÖÓ“Ö�ú ³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ÃÖÓ�ú»¯Ö �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ ´Ö−Ö ³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖÂÖµÖÖë ‹¾ÖÓ ÃÖ¾ÖÔ �ú´ÖÖí ÃÖê ¸ü×ÆüŸÖ ŸÖ£ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë ÃÖê µÖãŒŸÖ †–ÖÖ−Ö ³Öß ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü … ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ÃÖ´ÖÃŸÖ �úÖê “´Öï −ÖÆüà ÆæÑü, ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü” (−Öê×ŸÖ −ÖêןÖ) �ú¸ü−Öê �êú ²ÖÖ¤ü ‹�úÖÓ�Öß (†¾Ö׿Ö™ü) ¸üÆü−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ “ÖîŸÖ−µÖ ´Öï ÆæÑü, “ÖîŸÖ−µÖ �úÖ Ã¾Öºþ¯Ö ÃÖÛ““Ö¤üÖ−Ö−¤ü Æîü …

´Ö−Ö •ÖÖê ÃÖ�ú»Ö –ÖÖ−Ö ‹¾ÖÓ ÃÖ´ÖÃŸÖ ×�ÎúµÖÖ†Öë �úÖ ÆêüŸÖã (†Öî ü †Ö¬ÖÖ ü) Æîü, µÖפü »Öß−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ ŸÖÖê •Ö�ÖŸÖ-¥üÛ™ü ¤æü¸ü ÆüÖê •ÖÖ‹�Öß … וÖÃÖ

17´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

¯ÖÏ�úÖ¸ü �úÛ»¯ÖŸÖ ÃÖ¯ÖÔ–ÖÖ−Ö ¤æü¸ü Æãü‹ ײÖ−ÖÖ †×¬ÖšüÖ−Ö ¸ü••Öã-–ÖÖ−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü �úÛ»¯ÖŸÖ •Ö�ÖŸÖ-¥üÛ™ü ¤æü¸ü Æãü‹ ײÖ−ÖÖ †×¬ÖšüÖ−Ö (þֺþ¯Ö-¤ü¿ÖÔ−Ö) ÃÖÓ³Ö¾Ö −ÖÆüà Æîü …

´Ö−Ö, †ÖŸ´ÖÖ Öë üÆü−Öê ¾ÖÖ»Öß ‹�ú †¤Ëü³ÖãŸÖ ¿ÖÛŒŸÖ Æîü … ¾ÖÆü ÃÖ�ú»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �úÖê ˆŸ¯Ö−−Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü … ÃÖ´ÖÃŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �úÖê ¤æü¸ü �ú¸ü ¤êü�Ö−Öê ¯Ö¸ü ´Ö−Ö •ÖîÃÖß �úÖê‡Ô ¾ÖßÖã ¯Öé£Ö�ú −ÖÆüà ¸üÆüŸÖß ; †ŸÖ: ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æüß ´Ö−Ö �úÖ Ã¾Öºþ¯Ö Æîü … ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ •Ö�ÖŸÖ •ÖîÃÖß �úÖê‡Ô ׳Ö−−Ö ¾ÖßÖã −ÖÆüà Æîü … ÃÖãÂÖãÛ¯ŸÖ ´Öë ×¾Ö“ÖÖ¸ü −ÖÆüà Æîü, ‡ÃÖ×»Ö‹ •Ö�ÖŸÖ ³Öß −ÖÆüà Æîü, •ÖÖ�ÖÏŸÖ ‹¾ÖÓ Ã¾Ö¯−Ö ´Öë ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æïü, †ŸÖ‹¾Ö •Ö�ÖŸÖ ³Öß Æîüêü … וÖÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ´Ö�ú›Íüß †¯Ö−Öê ³Öߟָü ÃÖê ŸÖ−ŸÖã ²ÖÖÆü¸ü ×−Ö�úÖ»Ö�ú¸ü •ÖÖ»Ö ²Öã−ÖŸÖß Æîü †Öî¸ü ×±ú¸ü ˆÃÖê †¯Ö−Öê ³Öߟָü �Öà“Ö »ÖêŸÖß Æîü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü ´Ö−Ö ³Öß †¯Ö−Öê ³Öߟָü ÃÖê •Ö�ÖŸÖ ¯ÖÏ�ú™ü �ú¸üŸÖÖ, ¯Öã−Ö: ˆÃÖê †¯Ö−Öê ³Öߟָü »Öß−Ö �ú¸ü »ÖêŸÖÖ Æîü, ´Ö−Ö •Ö²Ö †ÖŸ´Ö þֺþ¯Ö ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü ×−Ö�ú»ÖŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö •Ö�ÖŸÖ ¯ÖÏ�ú™ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ •Ö�ÖŸÖ �êú ¯ÖÏ�ú™ü ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü þֺþ¯Ö פü�ÖÖ‡Ô −ÖÆüà ¤êüŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ •Ö²Ö þֺþ¯Ö ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö •Ö�ÖŸÖ ×¤ü�ÖÖ‡Ô −ÖÆüà ¤êüŸÖÖ … ´Ö−Ö �êú þֺþ¯Ö �úß ”ûÖ−Ö²Öß−Ö �ú¸üŸÖê •ÖÖ−Öê ¯Ö¸ü µÖÆü ´ÖÖ»Öæ´Ö ÆüÖê�ÖÖ ×�ú †ÖŸ´ÖÖ Æüß ´Ö−Ö Æîü … ‘þֵÖÓ’ �úÖ †£ÖÔ †ÖŸ´ÖÖ Æüß Æîü … ´Ö−Ö ÃÖ¤îü¾Ö ×�úÃÖß ‹�ú ãÖæ»Ö �úÖ †¾Ö»Ö´²Ö ×»Ö‹ Æüß ×™ü�ú ÃÖ�úŸÖÖ Æîü ; ¾ÖÆü ‹�úÖ�úß ×™ü�ú −ÖÆüà ÃÖ�úŸÖÖ … ´Ö−Ö Æüß ÃÖæ�´Ö ¿Ö¸ü߸ü µÖÖ •Öß¾Ö �úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü …

‡ÃÖ ¤êüÆü ´Öë •ÖÖê ‘´Öï’ �êú ºþ¯Ö ´Öë ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ¾ÖÆü ´Ö−Ö Æîü … ‘´Öï ×¾Ö“ÖÖ¸ü’ ¤êüÆü ´Öë ÃÖ¾ÖÔ¯ÖÏ£Ö´Ö �úÆüÖÑ ÃÖê ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, µÖÆü †−¾ÖêÂÖ�Ö �ú¸ü−Öê ¯Ö¸ü ×¾ÖפüŸÖ ÆüÖê�ÖÖ ×�ú ¾ÖÆü Çü¤üµÖ ÃÖê ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ¾ÖÆüß ´Ö−Ö �úÖ ˆ¤Ëü�Ö´Ö Ã£ÖÖ−Ö Æîü … ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü ‘´Öï’, ‘´Öï’ �úÖ ×“Ö−ŸÖ−Ö �ú¸üŸÖê ¸üÆü−Öê ÃÖê ³Öß µÖÆü ‘¾ÖÆüÖÑ’ ¯ÖÆãÑü“ÖÖ ¤êü�ÖÖ … ´Ö−Ö ´Öë ˆšü−Öê ¾ÖÖ»Öê ÃÖ�ú»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë

18 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

´Öë ‘´Öï-×¾Ö“ÖÖ¸ü’ Æüß ¯ÖÏ£Ö´Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æîü … ˆÃÖ�êú ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê �êú ²ÖÖ¤ü Æüß †−µÖ ÃÖ´ÖÃŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü … ˆ¢Ö´Öü ¯Öã¹ýÂÖ �êú ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê �êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ Æüß ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ †Öî¸ü †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü ; ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ �êú ײÖ−ÖÖ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ †Öî¸ü †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ −ÖÆüà ×™ü�úŸÖê …

‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ †−¾ÖêÂÖ�Ö ÃÖê Æüß ´Ö−Ö ×−Ö¹ý¨ü ÆüÖê ÃÖ�úŸÖÖ Æîü … ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ - †−¾ÖêÂÖ�Ö †−µÖ ÃÖ´ÖÃŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �úÖ −ÖÖ¿Ö �ú¸ü, ¿Ö¾Ö �úÖê •Ö»ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß »ÖÖšüß �úß ³ÖÖÑ×ŸÖ Ã¾ÖµÖÓ ³Öß ²ÖÖ¤ü ´Öë ×¾Ö−Ö™ü ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ … †−µÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü šü−Öê Ö¸ü −Ö�úÖê Öæ¸üÖ ÆüÖê−Öê �úÖ ×²Ö−ÖÖ †¾ÖÃÖ¸ü פü‹ µÖÆü †−¾ÖêÂÖ�Ö �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ×�ú ‘µÖê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×�úÃÖê ˆšêü?’ “ÖÖÆêü ×�úŸÖ−Öê Æüß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ŒµÖÖë −Ö ˆšëü? ¯ÖÏŸµÖê�ú ×¾Ö“ÖÖ¸ü �êú ˆšüŸÖê Æüß, ÃÖŸÖ�Ôú ÆüÖê, ‘µÖÆü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×�úÃÖê ˆšüÖ, ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü †−¾ÖêÂÖ�Ö �ú¸ü−Öê ¯Ö¸ü ´ÖÖ»Öæ´Ö ÆüÖê�ÖÖ’-´Öã—Öê ˆšüÖ … ŸÖ²Ö, ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ †−¾ÖêÂÖ�Ö ÃÖê ´Ö−Ö †¯Ö−Öê ˆ¤Ëü�Ö´Ö Ã£ÖÖ−Ö �úÖê »ÖÖî™ü †Ö‹�ÖÖ … ˆ×¤üŸÖ Æãü†Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ³Öß »Öß−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ … ‡ÃÖ ÖÏ�úÖ¸ü †³µÖÖÃÖ �ú¸üŸÖê üÆü−Öê Ö¸ü Ö−Ö �úß †¯Ö−Öê ¤Ëü�Ö´Ö Ã£Ö»Ö ´Öë ÃÖãÛÃ£ÖŸÖ ¸üÆü−Öê �úß ¿ÖÛŒŸÖ ²ÖœÍüŸÖß •ÖÖŸÖß Æîü … ÃÖæ�´Ö ´Ö−Ö •Ö²Ö ´ÖÛßÖÂ�ú ‹¾ÖÓ ‡Û−¦üµÖÖë «üÖ¸üÖ ²Ö×Æü´ÖãÔ�Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü •Ö²Ö ãÖæ»Ö −ÖÖ´Ö ºþ¯Ö ¥ü¿µÖ´ÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê Æïü ; ¾ÖÆü •Ö²Ö Çü¤üµÖ ´Öë ×™ü�úÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü, ŸÖ²Ö −ÖÖ´Ö ºþ¯Ö ןָüÖê×ÆüŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü … ´Ö−Ö �úÖê ²ÖÖÆü¸ü ×−Ö�ú»Ö−Öê −Ö ¤êüŸÖê Æãü‹ Çü¤üµÖ ´Öë ÃÖãÛÃ£ÖŸÖ ¸ü�Ö−ÖÖ †ÆÓü´Öã�ÖŸÖÖ µÖÖ †−ŸÖ´ÖãÔ�ÖŸÖÖ �úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü ´Ö−Ö •Ö²Ö Çü¤üµÖ ´Öë †¾ÖÛÃ£ÖŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü, ŸÖ²Ö ´Öï, •ÖÖê ÃÖ�ú»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �úÖ ´Öæ»Ö Æîü, ×¾Ö−Ö™ü ÆüÖê, ÃÖ¤îü¾Ö ×¾Öª´ÖÖ−Ö Ã¾ÖµÖÓ Ã¾Öºþ¯Ö Æüß ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖê�ÖÖ … •ÖÆüÖÑ ´Öï-×¾Ö“ÖÖ¸ü »Öê¿Ö ´ÖÖ¡Ö ³Öß −ÖÆüà ¸üÆüŸÖÖ, ¾ÖÆü þֵÖÓ Ã¾Öºþ¯Ö Æîü … ¾ÖÆüß ´ÖÖî−Ö �úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ×−Ö¿“Ö»Ö ¸üÆü−Öê �úÖ Æüß −ÖüÖ´Ö –ÖÖ−Ö¥üÛ™ü Æîü … Û−Ö¿“Ö»Ö ¸üÆü−ÖÖ †£ÖÖÔŸÖ ´Ö−Ö �úÖê †ÖŸ´Öþֺþ¯Ö ´Öë ×¾Ö»Öß−Ö �ú¸ü−ÖÖ Æüß Æîü … ‡ÃÖ�êú ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ ¤æüÃÖ¸üÖë �êú

19´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

×¾Ö“ÖÖ¸ü •ÖÖ−Ö−ÖÖ ; סÖ�úÖ»Ö �úß •ÖÖ−Ö�úÖ¸üß ¸ü�Ö−ÖÖ, ¤æü¸ü ¤êü¿ÖÖë ´Öë ‘Ö™ü−Öê ¾ÖÖ»Öß ²ÖÖŸÖë •ÖÖ−Ö−ÖÖ - µÖê ÃÖ²Ö –ÖÖ−Ö¥üÛ™ü −ÖÆüà ÆüÖê ÃÖ�úŸÖê …

‹�ú ´ÖÖ¡Ö †ÖŸ´ÖÖ µÖ£ÖÖ£ÖÔ ´Öë †Ûß֟¾Ö´ÖÖ−Ö Æîü … •Ö�ÖŸÖ, •Öß¾Ö ‹¾ÖÓ ‡ÔÀ¾Ö¸ü ÃÖß¯Ö Öë “ÖÖѤüß �úß ŸÖ¸üÆü, ÃÖ´Öë †¬µÖÖ¸üÖê¯Ö�Ö Æïü … µÖê ŸÖß−ÖÖë ‹�ú Æüß ÃÖ´ÖµÖ ´Öë ¥ü¿µÖ´ÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê ŸÖ£ÖÖ ‹�ú �úß ÃÖ´ÖµÖ ´Öë †¥ü¿µÖ ÆüÖêŸÖê ÆîÓ ; †ÖŸ´Öþֺþ¯Ö Æüß •Ö�ÖŸÖ Æîü ; †ÖŸ´Ö þֺþ¯Ö Æüß ‘´Öï’ Æîü, †ÖŸ´Öþֺþ¯Ö Æüß ‡ÔÀ¾Ö¸ü Æîü ; ÃÖ²Ö �ãú”û ×¿Ö¾Ö Ã¾Öºþ¯Ö Æîü …

´Ö−ÖÖê×−Ö¸üÖê¬Ö �êú ×»Ö‹ †ÖŸ´Ö †−¾ÖêÂÖ�Ö �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ †Öî¸ü �úÖê‡Ô ÃÖ´Öã×“ÖŸÖ ˆ¯ÖÖµÖ −ÖÆüà Æîü … †−µÖ ˆ¯ÖÖµÖÖë «üÖ¸üÖ ×−Ö¸üÖê¬Ö ×�úµÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê ´Ö−Ö ×−Ö¹ý¨ü ÃÖÖ üÆü�ú¸ü Öã−Ö: ²ÖÖÆü¸ü ×−Ö�ú»Ö †Ö‹�ÖÖ … ÖÏÖ�ÖÖµÖÖ´Ö ÃÖê ³Öß ´Ö−Ö ×−Ö¹ý¨ü ÆüÖê�ÖÖ ; ×�ú−ŸÖã ¯ÖÏÖ�Ö •Ö²Ö ŸÖ�ú ×−Ö�ÖÏ×ÆüŸÖ Æîü, ŸÖ²Ö ŸÖ�ú ´Ö−Ö ³Öß ×−Ö¹ý¨ü ¸üÆêü�ÖÖ, ¯ÖÏÖ�Ö ²ÖÖÆü¸ü ×−Ö�ú»ÖŸÖê Æüß ´Ö−Ö ³Öß ²Ö×Æü�ÖÖÔ´Öß ÆüÖê�ú¸ü ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ ¾Ö¿Öß³ÖæŸÖ ÆüÖê ³Ö™ü�êú�ÖÖ … Ö−Ö ‹¾ÖÓ ÖÏÖ�Ö ¤üÖê−ÖÖë �êú ¤Ëü�Ö´Ö Ã£ÖÖ−Ö ‹�ú Æüß Æîü … ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æüß ´Ö−Ö �úÖ Ã¾Öºþ¯Ö Æîü … ‘´Öï’ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æüß ´Ö−Ö �úÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æîü … ¾ÖÆüß †ÆÓü�úÖ¸ü Æîü … †ÆÓü�úÖ¸ü •ÖÆüÖÑ ÃÖê ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ¾ÖÆüà ÃÖê À¾ÖÖÑÃÖ ³Öß ×−Ö�ú»ÖŸÖÖ Æî … •Ö²Ö ´Ö−Ö �úÖ »ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ŸÖ²Ö ¯ÖÏÖ�Ö �úÖ ³Öß »ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, †Öî¸ü •Ö²Ö ¯ÖÏÖ�Ö �úÖ »ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ŸÖ²Ö ´Ö−Ö �úÖ ³Öß »ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ×�ú−ŸÖã ÃÖãÂÖãÛ¯ŸÖ ´Öë µÖª×¯Ö ´Ö−Ö »Öß−Ö ¸üÆüŸÖÖ Æîü ×�ú−ŸÖã ¯ÖÏÖ�Ö �úÖ »ÖµÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ … ¤êüÆü �úß ¸ü�ÖÖ ÆêüŸÖã ŸÖ£ÖÖ ‘¤êüÆü ´Ö¸ü ŸÖÖê −ÖÆüà �Ö‡Ô Æîü’- µÖÆü ÃÖÓ¤êüÆü ¤æüÃÖ¸üÖë �úÖê −Ö ÆüÖê, ‡ÃÖ×»Ö‹ ‡ÔÀ¾Ö¸ü �úß ‹êÃÖß ×−ÖµÖ×ŸÖ Æîü … •ÖÖ�ÖÏŸÖ ‹¾ÖÓ ÃÖ´ÖÖ×¬Ö ´Öë •Ö²Ö ´Ö−Ö »Öß−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æî ŸÖ²Öú ¯ÖÏÖ�Ö ³Öß »ÖµÖ�ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æî … ¯ÖÏÖ�Ö ´Ö−Ö �úÖ Ã£Öæ»Ö ºþ¯Ö �úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü … ´Ö韵Öã �êú ÃÖ´ÖµÖ ŸÖ�ú ´Ö−Ö ¯ÖÏÖ�Ö �úÖê ¿Ö¸ü߸ü ´Öë ×™ü�úÖ‹ ¸ü�ÖŸÖÖ, ¿Ö¸ü߸ü �êú Ö¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ÃÖê Æü¸ü »Öê •ÖÖŸÖÖ Æîü … †ŸÖ: ÖÏÖ�ÖÖµÖÖ´Ö ´Ö−ÖÖê×−Ö¸üÖê¬Ö ´Öë ÃÖÆüÖµÖ�ú Æîü, ×�ú−ŸÖã ¾ÖÆü ´Ö−ÖÖê−ÖÖ¿Ö −ÖÆüà �ú¸êü�ÖÖ …

20 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

¯ÖÏÖ�ÖÖµÖÖ´Ö �úß ŸÖ¸üÆü ´ÖæÙŸÖ ¬µÖÖ−Ö, ´ÖÓ¡Ö •Ö¯Ö †Öî¸ü †ÖÆüÖ¸ü ×−ÖµÖ´Ö ³Öß ´Ö−ÖÖê×−Ö¸üÖê¬Ö ´Öë ÃÖÆüÖµÖ�ú ÆîüÓ … ´ÖæÙŸÖ¬µÖÖ−Ö †Öî¸ü ´ÖÓ¡Ö •Ö¯Ö ÃÖê ´Ö−Ö ‹�úÖ�ÖÏ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ÃÖ¤îü¾Ö ×Æü»ÖŸÖß ¸üÆü−Öê ¾ÖÖ»Öß ÆüÖ£Öß �úß ÃÖæÑ›Íü ´Öë µÖפü ‹�ú •ÖÓ•Ö߸ü ¤êü ¤üß •ÖÖ‹ ŸÖÖê •ÖîÃÖê ¾ÖÆü ÆüÖ£Öß ×�úÃÖß ¤æüÃÖ¸üß “Öß•Ö �úÖê ¯Ö�ú›Íü−Öê �úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ×�ú‹ ײÖ−ÖÖ, ˆÃÖ •ÖÓ•Ö߸ü �úÖê Æüß ¯Ö�ú›Íêü “Ö»ÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü ÃÖ¤üÖ “ÖÓ“Ö»Ö ¸üÆü−Öê ¾ÖÖ»Öê ´Ö−Ö �úÖê ³Öß ×�úÃÖß −ÖÖ´Ö µÖÖ ºþ¯Ö ´Öë †³µÖÃŸÖ ×�úµÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê ¾ÖÆü ˆÃÖß �úÖê �ÖÏÆü�Ö ×�ú‹ ¸üÆêü�ÖÖ … “ÖæÓ×�ú Ö−Ö †ÃÖÓ�µÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë �êú ºþ¯Ö Öë ±îú»ÖŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ÖÏŸµÖê�ú ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ŸµÖ−ŸÖ ¤ãü²ÖÔ»Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … †³µÖÖÃÖ ÃÖê ¿ÖÛŒŸÖ¿ÖÖ»Öß ²Ö−Öê ´Ö−Ö �úÖê †ÖŸ´Ö †−¾ÖêÂÖ�Ö ÃÖã»Ö³ÖŸÖÖ ÃÖê ×ÃÖ¨ü ÆüÖê�ÖÖ … ÃÖ�ú»Ö ×−ÖµÖ´ÖÖë ´Öë ÁÖêšü-×´ÖŸÖ ÃÖÖÛŸ¾Ö�ú †ÖÆüÖ¸ü ÃÖê ´Ö−Ö ´Öë ÃÖŸÖ�Öã�Ö �úß ¾Öéרü ÆüÖêŸÖß •ÖÖê †ÖŸ´Ö-†−¾ÖêÂÖ�Ö ´Öë ÃÖÆüÖµÖ�ú Æîü …

†×ŸÖ ¤üß‘ÖÔ�úÖ»Ö ÃÖê “Ö»Öß †Ö−Öê ¾ÖÖ»Öß ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖÖÃÖ−ÖÖ‹Ñ ÃÖ´Öã¦ü �úß ŸÖ¸Óü�ÖÖë �úß ŸÖ¸üÆü ³Ö»Öê Æüß †ÃÖß×´ÖŸÖ ×¤ü�ÖÖ‡Ô ¤ëü, ×±ú¸ü ³Öß ¾Öê ÃÖ²Ö �êú ÃÖ²Ö Ã¾Öºþ¯Ö �êú ¯ÖÏ�úÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê-ÆüÖêŸÖê ×¾Ö−Ö™ü ÆüÖê •ÖÖ‹Ñ�Öß … “ŒµÖÖ µÖê ÃÖ´ÖÃŸÖ ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ‹Ñ ×¾Ö−Ö™ü ÆüÖë�Öß ŸÖ£ÖÖ ´Öï ‘Ã¾Öºþ¯Ö’ ´ÖÖ¡Ö ´Öë ÃÖãÛÃ£ÖŸÖ üÆü ÃÖ�úŸÖÖ ÆæÑü ?”- ‡ÃÖ ÃÖÓ¤êüÆü´ÖµÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü �úÖê ³Öß Ã£ÖÖ−Ö ×¤ü‹ ײÖ−ÖÖ Ã¾Öºþ¯Ö ¬µÖÖ−Ö ´Öë ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü ÃÖã¥üœÍü ¸üÆü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … �úÖê‡Ô “ÖÖÆê ו֟Ö−ÖÖ ²Ö›ÍüÖ ¯ÖÖ¯Öß ŒµÖÖë −Ö ÆüÖê, ‘´Öï ŸÖÖê ¯ÖÖ¯Öß ÆæüÑ, ´Öê¸üÖ ˆ¨üÖ¸ü �îúÃÖê ÆüÖê ÃÖ�úŸÖÖ Æîü ?- ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ¤üß−Ö ÆüÖê�ú¸ü ¯ÖÏ»ÖÖ¯Ö −Ö �ú¸üŸÖê Æãü‹, ´Öï ¯ÖÖ¯Öß ÆæÑü, µÖÆü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ³Öß ×²Ö»�ãú»Ö ŸµÖÖ�Ö �ú¸ü µÖפü ¾ÖÆü þֺþ¯Ö-¬µÖÖ−Ö ´Öë ÃÖŸÖŸÖ ÃÖÓ»Ö�−Ö ¸üÆêü�ÖÖ ŸÖÖê ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ Æüß ˆÃÖ�úÖ ˆ¨üÖ¸ü ÆüÖê�ÖÖ …’

•Ö²Ö ŸÖ�ú ´Ö−Ö ´Öë ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖÖÃÖ−ÖÖ‹Ñ Æïü, ŸÖ²Ö ŸÖ�ú ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü ?’ †−¾ÖêÂÖ�Ö ³Öß †Ö¾Ö¿µÖ�ú Æîü … •µÖÖë-•µÖÖë ×¾Ö“ÖÖ¸ü ˆšüŸÖê Æïü, ŸµÖÖë-ŸµÖÖë ˆ−Ö�êú ˆŸ¯Ö×¢Ö Ã£ÖÖ−Ö ´Öë Æüß †−¾ÖêÂÖ�Ö «üÖ¸üÖ ˆ−Ö ÃÖ²Ö�úÖ −ÖÖ¿Ö �ú¸ü−ÖÖ

21´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

“ÖÖ×Æü‹ … †−µÖ ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö −Ö ¤êü−ÖÖ ¾Öî¸üÖ�µÖ †£Ö¾ÖÖ ×−ÖïÖéÆüŸÖÖ Æîü … †¯Ö−Öê †ÖŸ´Öþֺþ¯Ö �úÖê −Ö ŸµÖÖ�Ö−ÖÖ –ÖÖ−Ö Æîü … ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö Öë µÖê ¤üÖê−ÖÖë ‹�ú Æüß Æîü … וÖÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü �ÖÖêŸÖÖ�ÖÖê¸ü »ÖÖê�Ö †¯Ö−Öß �ú´Ö¸ü ´Öë ¯ÖŸ£Ö¸ü ²ÖÖѬÖ�ú¸ü ›ãü²Ö�úß »Ö�ÖÖŸÖê ŸÖ£ÖÖ ÃÖ´Öã¦ü �êú ŸÖ»Ö Öë Ö›Íêü Æãü‹ ÖÖêŸÖß ×−Ö�ú»ÖŸÖê Æïü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü Æü¸ü �úÖê‡Ô ¾Öî¸üÖ�µÖ ¬ÖÖ¸ü�Ö �ú¸ü, †¯Ö−Öê †−¤ü¸ü �ÖÆü¸üß ›ãü²Ö�úß »Ö�ÖÖ�ú¸ü †ÖŸ´Ö-´ÖÖêŸÖß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ �ú¸ü ÃÖ�úŸÖÖ Æîü … Ã¾Ö Ã¾Öºþ¯Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê−Öê ŸÖ�ú µÖפü �úÖê‡Ô ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü Ã¾Ö Ã¾Öºþ¯Ö ôָü�Ö ´Öë ÃÖÓ»Ö�−Ö ¸üÆêü�ÖÖ ŸÖÖê ¾ÖÆü ‹�ú Æüß ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ Æîü … •Ö²Ö ŸÖ�ú ¤ãü�ÖÔ �êú †−¤ü¸ü ¿Ö¡Öã Æïü ŸÖ²Ö ŸÖ�ú ¾Öê ˆÃÖÃÖê ²ÖÖÆü¸ü †ÖŸÖê ¸üÆëü�Öê … •µÖÖë-•µÖÖë ¾Öê ²ÖÖÆü¸ü †ÖŸÖê Æïü, ˆ−Æëü ´ÖÖ¸üŸÖê ¸üÆëü ŸÖÖê ¤ãü�ÖÔ ÆüßÖ�ÖŸÖ ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ …

‡ÔÀ¾Ö¸ü ‹¾ÖÓ ÃÖ¤ü�Öã¹ý ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö Öë ×³Ö®Ö −ÖÆüà Æïü … וÖÃÖ ÖÏ�úÖ¸ü ¾µÖÖ‘ÖÐ �êú ´Öã�Ö ´Öë �ÖµÖÖ Æãü†Ö ׿Ö�úÖ¸ü ²Ö“Ö −ÖÆüßÓ ÃÖ�úŸÖÖ, šüß�ú ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü וÖ−Ö ¯Ö¸ü ÃÖ¤ü�Öã¹ý �úß �éú¯ÖÖ ¥üüÛ™ü ¯Ö›Íü •ÖÖŸÖß Æîü, ¾Öê †¾Ö¿µÖ Æüß ¸ü×�ÖŸÖ ÆüÖë�Öê, �ú³Öß −Ö™ü −ÖÆüà ÆüÖë�Öê ¯Ö¸ü ÃÖ²Ö�úÖê ÃÖ¤ü�Öã¹ý «üÖ¸üÖ ×−Ö¤ìü×¿ÖŸÖ ´ÖÖ�ÖÔ �úÖ †“Öæ�ú †−ÖãÃÖ¸ü�Ö �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ …

†ÖŸ´ÖדÖ−ŸÖ−Ö �êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ †Öî¸ü �úÖê‡Ô דÖ−ŸÖ−Ö ˆšü−Öê �êú ×»Ö‹ Ø�ú×“ÖŸÖ ³Öß †¾Ö�úÖ¿Ö ×¤ü‹ ײÖ−ÖÖ †ÖŸ´Ö×−ÖšüÖ ´Öë ¸üÆü−ÖÖ Æüß, †¯Ö−Öê �úÖê ‡ÔÀ¾Ö¸ü �úÖê ÃÖ´ÖÙ¯ÖŸÖ �ú¸ü−ÖÖ Æîü … ‡ÔÀ¾Ö¸ü ¯Ö¸ü “ÖÖÆêü ו֟Ö−ÖÖ ³Öß ³ÖÖ¸ü ›üÖ»Öë, ¾ÖÆü ÃÖ´ÖÃŸÖ ³ÖÖ¸ü �úÖ ¾ÖÆü−Ö �ú¸ü »ÖêŸÖÖ Æîü … •Ö²Ö ‹�ú ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸ü ¿ÖÛŒŸÖ ÃÖ�ú»Ö �úÖµÖÖí �úÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö �ú¸üŸÖß ¸üÆüŸÖß Æîü, ŸÖ²Ö ³Öß, Æü´Ö ˆÃÖ�êú †¬Öß−Ö ÆüÖê ¸üÆêü ײÖ−ÖÖ, ‘‹êÃÖÖ �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹, ¾ÖîÃÖÖ �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹’-‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ÃÖ¤îü¾Ö ŒµÖÖë ÃÖÖê“ÖŸÖê ¸üÆëü? ¸êü»Ö�ÖÖ›Íüß ÃÖ�ú»Ö ³ÖÖ¸ü ¾ÖÆü−Ö �ú¸ü »Öê •ÖÖŸÖß Æîü, µÖÆü •ÖÖ−ÖŸÖê Æãü‹ ³Öß ˆÃÖ´Öë µÖÖ¡ÖÖ �ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öê Æü´Ö, †¯Ö−Öß ”ûÖê™üß �Öšü¸üß ³Öß �ÖÖ›Íüß Öë ü�Ö †Ö¸üÖ´Ö ÃÖê üÆêü ײÖ−ÖÖ, ÃÖê †¯Ö−Öê ×ÃÖ¸ü ¯Ö¸ü œüÖêŸÖê Æãü‹ ŒµÖÖêÓ �ú™ü ˆšüÖŸÖê ¸üÆëü ?

22 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

ÃÖã�Ö †ÖŸ´ÖÖ �úÖ Ã¾Öºþ¯Ö Æîü ; ÃÖã�Ö ‹¾ÖÓ †ÖŸ´Ö þֺþ¯Ö ×³Ö®Ö −ÖÆüà Æîü … †ÖŸ´ÖÃÖã�Ö ‹�ú Æüß Æîü ; ¾ÖÆüß ÃÖŸµÖ Æîü … ¯ÖÏ ÖÓ“Ö �êú ×�úÃÖß ³Öß ¾ÖßÖã ´Öë ÃÖã�Ö −ÖÆüà Æîü … †¯Ö−Öê †×¾Ö¾Öê�ú �êú �úÖ ü�Ö Æü Ö ÃÖÖê“ÖŸÖê Æïü ×�ú ˆ−ÖÃÖê ÃÖã�Ö ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü … ´Ö−Ö •Ö²Ö ²ÖÖÆü ü ×−Ö�ú»ÖŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¤ãü:�Ö �úÖ †−Öã³Ö¾Ö �ú üŸÖÖ Æîü … ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë •Ö²Ö �ú³Öß Æü ÖÖ êü ×¾Ö“ÖÖ ü ¯Öæ�ÖÔ ÆüÖêŸÖê Æïü, ŸÖ²Ö ¾ÖÆü †¯Ö−Öê ¤Ëü�Ö´Ö Ã£ÖÖ−Ö Ö ü »ÖÖî™ü�ú ü †ÖŸ´ÖÃÖã�Ö �úÖ Æüß †−Öã³Ö¾Ö �ú üŸÖÖ Æîü … ˆÃÖß ÖÏ�úÖ ü ÃÖãÂÖãÛ¯ŸÖ, ÃÖ´ÖÖ×¬Ö †Öî ü Öæ”ûÖÔ �êú ÃÖ´ÖµÖ Öë ŸÖ£ÖÖ ‡Û“”ûŸÖ ¾ÖßÖã �úß ¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ ÆüÖê−Öê ¯Ö ü †Öî ü †−ÖîÛ“”û�ú �êú ¤æü ü ÆüÖê−Öê ¯Ö ü ³Öß ´Ö−Ö †−ŸÖ´ÖãÔ�Öß ÆüÖê †ÖŸ´ÖÃÖã�Ö �úÖ Æüß †−Öã³Ö¾Ö �ú üŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ ü ´Ö−Ö †ÖŸ´ÖÖ �úÖê ”ûÖê›Íü�ú ü ²ÖÖÆü ü •ÖÖŸÖÖ Æãü†Ö ŸÖ£ÖÖ †−¤ü ü »ÖÖî™ü †ÖŸÖÖ Æãü†Ö †×¾ÖÁÖÖ´Ö ³Ö™ü�úŸÖÖ üÆüŸÖÖ Æîü … ¾Öé�Ö �êú −Öß“Öê ¯Öê›Íü �úß ”ûÖµÖÖ ÃÖã�Ö´ÖµÖ Æîü … ²ÖÖÆü ü ÃÖæ ü•Ö �úß ¬Öæ Ö �ú›Íüß Æî … ²ÖÖÆü ü ³Ö™ü�ú−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ ´Ö−Öã嵅 ”ûÖµÖÖ ´Öë •ÖÖ�ú ü ¿Öߟֻ֟ÖÖ †−Öã³Ö¾Ö �ú üŸÖÖ Æîü … £ÖÖê›Íüß ¤êü ü ²ÖÖ¤ü, ²ÖÖÆü ü ×−Ö�ú»Ö�ú ü, �Ö´Öá �úß ³ÖßÂÖ�ÖŸÖÖ ÃÖÆü −Ö ¯ÖÖ−Öê ¯Ö ü ¯Öã−Ö: ¯Öê›Íü �êú −Öß“Öê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ ¯ÖÏ�úÖ ü ¾ÖÆü ”ûÖµÖÖ ÃÖê ¬Öæ Ö Öë †Öî ü ¬Öæ Ö ÃÖê ”ûÖµÖÖ Öë †ÖŸÖÖ üÆüŸÖÖ Æîü … ‹êÃÖÖ �ú ü−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ †×¾Ö¾Öê�úß Æîü … ×�ú−ŸÖã ×¾Ö¾Öê�úß ”ûÖµÖÖ ”ûÖê›Íü�ú ü −ÖÆüà •ÖÖŸÖÖ … ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ ü –ÖÖ−Öß �úÖ ´Ö−Ö ³Öß ²ÖÎÉ ÃÖê †»Ö�Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ … ×�ú−ŸÖã †–ÖÖ−Öß �úÖ ´Ö−Ö ŸÖÖê ¯ÖÏ ÖÓ“Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ´Öë ³Ö™ü�úŸÖê Æãü‹ ¤ãü:�Ö ³ÖÖê�ÖŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ Ã¾Ö»¯Ö ÃÖ´ÖµÖ �êú ×»Ö‹ ²ÖÎÉ ´Öë »ÖÖî™ü †Ö−Öê ¯Ö ü ÃÖã�Ö ¯ÖÖŸÖÖ üÆüŸÖÖ Æîü … •Ö�ÖŸÖ, ×¾Ö“ÖÖ ü Æüß Æîü … •Ö²Ö •Ö�ÖŸÖ †¥ü¿µÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †£ÖÖÔŸÖ •Ö²Ö ×¾Ö“ÖÖ ü −ÖÆüà üÆüŸÖê, ŸÖ²Ö ´Ö−Ö †Ö−Ö−¤ü �úÖ †−Öã³Ö¾Ö �ú üŸÖÖ Æîü ; •Ö²Ö •Ö�ÖŸÖ ¥ü¿µÖ´ÖÖ−Ö

ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ŸÖ²Ö ¾ÖÆü ¤ãü:�Ö ³ÖÖê�ÖŸÖÖ Æîü …וÖÃÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü ×�úÃÖß ‡“”ûÖ, ÃÖÓ�ú»¯Ö µÖÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ �êú ײÖ−ÖÖ ˆ×¤üŸÖ

ÃÖæµÖÔ �êú ÃÖÖ×−−Ö¬µÖ ´ÖÖ¡Ö ÃÖê ÃÖæµÖÔ�úÖ−ŸÖ ´Ö×�Ö †Ö�Ö ˆ�Ö»ÖŸÖß Æîü, �ú´Ö»Ö ×�Ö»ÖŸÖÖ, •Ö»Ö ¾ÖÖ×Âü¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, •Ö�ÖŸÖ �êú »ÖÖê�Ö †¯Ö−Öê �úÖµÖÖí ´Öë

23´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

¯ÖϾÖé¢Ö ÆüÖê ˆ−Æëü �ú¸ü�êú ×−ÖÛÂ�ÎúµÖ ÆüÖêŸÖê Æïü †Öî¸ü •ÖîÃÖê “Öã´²Ö�ú �êú ÃÖ´´Öã�Ö ÃÖæ‡Ô ×Æü»ÖŸÖß Æîü, ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü ÃÖÓ�ú»¯Ö ¸ü×ÆüŸÖ ‡ÔÀ¾Ö¸ü �êú ÃÖ×®Ö¬ÖÖ−Ö ´ÖÖ¡Ö ÃÖê ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öê סÖ�ú´ÖÖí †£Ö¾ÖÖ ¯ÖÓ“Ö�éúŸµÖÖë ÃÖê ×−ÖµÖÓ×¡ÖŸÖ ÃÖ�ú»Ö •Öß¾Ö †¯Ö−Öê-†¯Ö−Öê �ú´ÖÖÔ−ÖãÃÖÖ¸ü �úÖµÖÔ �ú¸ü ×¾ÖÁÖÖ−ŸÖ �ú¸üŸÖê Æïü … ‡ÃÖ�êú ×¾Ö¯Ö¸üßŸÖ ‘¾ÖÆü’ ÃÖÓ�ú»¯Ö ¸ü×ÆüŸÖ −ÖÆüà Æîü … �úÖê‡Ô ³Öß �ú´ÖÔ ˆüÃÖê −ÖÆüà »Ö�ÖŸÖÖ, šüß�ú ˆÃÖß ¯ÖÏ�úÖ¸ü •ÖîÃÖê ÃÖÖÓÃÖÖ׸ü�ú �ú´ÖÔ ÃÖæµÖÔ �úÖê ïֿÖÔ −ÖÆüà �ú¸üŸÖê †Öî¸ü †−µÖ “ÖŸÖã³ÖæÔŸÖÖë �êú �Öã�Ö-†¾Ö�Öã�Ö ¾µÖÖ¯Ö�ú †Ö�úÖ¿Ö �úÖê −ÖÆüà ”æûŸÖê …

“ÖæÑ×�ú ÃÖ³Öß ¿ÖÖáÖÖë ´Öë µÖÆü �úÆüÖ �ÖµÖÖ Æîü ×�ú ´Öã׌ŸÖ ¯ÖÖ−Öê ÆêüŸÖã ´Ö−ÖÖê×−Ö�ÖÏÆü �ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … µÖÆü •ÖÖ−Ö−Öê �êú ²ÖÖ¤ü ×�ú ´Ö−ÖÖê×−Ö�ÖÏÆü Æüß ÃÖ�ú»Ö ¿ÖÖáÖÖë �úÖ †Ó×ŸÖ´Ö ˆ¯Ö¤êü¿Ö Æîü, ¿ÖÖÃ¡Ö �ÖÏ−£ÖÖë �úÖ †¯Ö׸ü×´ÖŸÖ ºþ¯Ö ÃÖê †¬µÖµÖ−Ö �ú¸üŸÖê üÆü−Öê �úÖ �úÖê‡Ô ÖϵÖÖê•Ö−Ö −ÖÆüà Æîü … Ö−ÖÖê×−Ö�ÖÏÆü �ú ü−Öê �êú ×»Ö‹ ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü?’ �êú «üÖ üÖ †¯Ö−ÖÖ †−¾ÖêÂÖ�Ö �ú ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ¿ÖÖÃ¡Ö �ÖÏ−£ÖÖë ´Öë µÖÆü †−¾ÖêÂÖ�Ö �îúÃÖê ×�úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ�úŸÖÖ Æîü ? †¯Ö−Öê †Ö¯Ö�úÖê †¯Ö−Öê –ÖÖ−Ö “Ö�Öã ÃÖê •ÖÖ−Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ŒµÖÖ üÖ´Ö �úÖê ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü?’ •ÖÖ−Ö−Öê �êú ×»Ö‹ ¤ü¯ÖÔ�Ö �úß †Ö¾Ö¿µÖ�úŸÖÖ Æîü ? †ÆÓü ¯ÖÓ“Ö�úÖê¿ÖÖë �êú ³Öߟָü Æîü ; ¿ÖÖÃ¡Ö �ÖÏ−£Ö ŸÖÖê ˆ−Ö�êú ²ÖÖÆü¸ü Æîü … †ŸÖ: †¯Ö−Öê �úÖê וÖÃÖ�úÖ †−¾ÖêÂÖ�Ö ¯ÖÓ“Ö�úÖê¿ÖÖë �úÖê ³Öß ¤æü¸ü �ú¸ü ×�úµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹, ¿ÖÖÃ¡Ö �ÖÏ−£ÖÖë ´Öë œæÑüœü−ÖÖ ¾µÖ£ÖÔ Æüß Æîü … ‘²ÖÓ¬Ö−Ö ´Öë ¯Ö›ÍüÖ Æãü†Ö’ ‘´Öï �úÖî−Ö ÆæÑü?’ �ÖÖê•Ö «üÖ¸üÖ †¯Ö−Öê µÖ£ÖÖ£ÖÔ Ã¾Öºþ¯Ö �úÖê •ÖÖ−Ö »Öê−ÖÖ Æüß ´ÖãÛŒŸÖ Æîü … ÃÖ¤üÖ ÃÖ¾ÖÔ¤üÖ Ö−Ö �úÖê †ÖŸ´ÖÖ Öë ÃÖãÛÃ£ÖŸÖ ü�Ö−ÖÖ Æüß †ÖŸ´Ö-†−¾ÖêÂÖ�Ö �úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü … ¬µÖÖ−Ö ´Öë †¯Ö−Öê �úÖê ÃÖÛ““Ö¤üÖ−Ö−¤ü �úß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ �ú¸ü−ÖÖ Æîü … •ÖÖê �ãú”û ÃÖß�ÖÖ �ÖµÖÖ Æîü, ¾ÖÆü ÃÖ²Ö ‹�ú פü−Ö ³Öæ»Ö−ÖÖ ÆüÖê�ÖÖ …

µÖפü �úÖê‡Ô, ²ÖÖÆü¸ü ±ëú�ú−Öê µÖÖê�µÖ, ‹�ú×¡ÖŸÖ �æú›ÍüÖ-�ú¸ü�ú™ü �úß •ÖÖÑ“Ö �ú¸ü−Öê »Ö�Öê ŸÖÖê ¾ÖÆü וÖÃÖ ŸÖ¸üÆü ²Öê�úÖ¸ü Æîü, šüß�ú ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü �úÖê‡Ô ¾µÖÛŒŸÖ וÖÃÖê †¯Ö−Öê �úÖê •ÖÖ−Ö »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹, †¯Ö−Öê �úÖê †Ö¾ÖéŸÖ

24 ´Öï �úÖî−Ö ÆæÑ ?

×�ú‹ Æãü‹ ÃÖ�ú»Ö ŸÖŸ¾ÖÖë �úÖê ‹�ú ÃÖÖ£Ö ¤æü¸ü ×�ú‹ ײÖ−ÖÖ, µÖפü ˆ−Ö�úß �Ö�Ö−ÖÖ �ú¸üŸÖÖ Æîü µÖÖ ˆ−Ö�êú �Öã�ÖÖë �úÖê ×¾Ö¾Öê“Ö−Ö �ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ¾ÖÆü ¾µÖ£ÖÔ Æîü … ¯ÖϯÖÓ“Ö �úÖê ‹�ú þ֯−Ö •ÖîÃÖÖ ´ÖÖ−Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ …

•ÖÖ�ÖÏŸÖ ¤üß‘ÖÔ Æîü †Öî¸ü þ֯−Ö �Ö×�Ö�ú Æîü ; ‡ÃÖ�êú †×ŸÖ׸üŒŸÖ ‡−Ö´Öë �úÖê‡Ô ³Öê¤ü −ÖÆüà Æîü … •ÖÖ�ÖÏŸÖ ´Öë ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öê ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü ו֟Ö−Öê ¾ÖÖßÖ×¾Ö�ú ´ÖÖ»Öæ´Ö ÆüÖêŸÖê Æïü, þ֯−Ö ´Öë ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öê ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü ³Öß ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü ˆŸÖ−Öê Æüß ¾ÖÖßÖ×¾Ö�ú פü�ÖÖ‡Ô ¤êüŸÖê Æïü … •ÖÖ�ÖÏŸÖ ŸÖ£ÖÖ Ã¾Ö¯−Ö ¤üÖê−ÖÖë †¾ÖãÖÖ†ÖêÓ ´Öë ×¾Ö“ÖÖ¸ü ‹¾ÖÓ −ÖÖ´Ö ºþ¯Ö ‹�ú Æüß ÃÖ´ÖµÖ ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ ¸üÆüŸÖê Æïü …

¿Öã³Ö Ö−Ö †Öî ü †¿Öã³Ö Ö−Ö ¤üÖê −ÖÆüà Æïü … Ö−Ö ‹�ú Æüß Æîü … ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ‹Ñ Æüß ¿Öã³Ö ‹¾ÖÓ †¿Öã³Ö ¤üÖê ÖÏ�úÖ ü �úß ÆüÖêŸÖß Æïü … Ö−Ö •Ö²Ö ¿Öã³Ö ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†Öë �êú ¾Ö¿Öß³ÖæŸÖ üÆüŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¾ÖÆü ¿Öã³Ö ´Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ †¿Öã³Ö ¾ÖÖÃÖ−ÖÖ†ÖÓê �êú ¾Ö¿Öß³ÖæŸÖ üÆüŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¾ÖÆü †¿Öã³Ö ´Ö−Ö �úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü… ¤æüÃÖ êü »ÖÖê�Ö “ÖÖÆêü ו֟Ö−Öê

³Öß ²Öã êü פü�ÖÖµÖß ¤ëü, ×±ú ü ³Öß ˆ−ÖÃÖê ‘Öé�ÖÖ −ÖÆüà �ú ü−Öß “ÖÖ×Æü‹ … üÖ�Ö ‹¾ÖÓ «êüÂÖ ¤üÖê−ÖÖë Æüß ²Öã êü Æïü … ¯ÖÏ ÖÓ“Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ´Öë ´Ö−Ö †×¬Ö�ú −ÖÆüà »Ö�ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … •ÖÆüÖÑ ŸÖ�ú ÆüÖê ÃÖ�êú, ¤æüÃÖ êü �êú �úÖµÖÖí ´Öë ÆüßÖ�Öê Ö −ÖÆüà �ú ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ¤æüÃÖ üÖë �úÖê •ÖÖê �ãú”û פüµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü, ¾ÖÆüß †¯Ö−Öê �úÖê ³Öß ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü, µÖÆü ÃÖŸµÖ •ÖÖ−Ö »Öê−Öê ¯Ö ü �úÖî−Ö ¤æüÃÖ üÖë �úÖê פü‹ ײÖ−ÖÖ üÆêü�ÖÖ …

†ÆÓüŸÖÖ ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü ÃÖ²Ö �ãú”û ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê�ÖÖ ; †ÆÓüŸÖÖ »Öß−Ö ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü ÃÖ²Ö �ãú”û ×¾Ö»Öß−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹�ÖÖ … Æü´Ö ו֟Ö−ÖÖ †×¬Ö�ú ×¾Ö−Ö´ÖÏ ÆüÖê, †Ö“Ö¸ü�Ö �ú¸üŸÖê ÆüîÓ, ˆŸÖ−ÖÖ Æüß †×¬Ö�ú Æü´ÖÖ¸üÖ ×ÆüŸÖ ÆüÖê�ÖÖ … µÖפü ´Ö−Ö ×−Ö�ÖÏ×ÆüŸÖ ×�ú‹ ¸üÆëü, ŸÖÖê “ÖÖÆêüÓ �úÆüà ³Öß ¸üÆü ÃÖ�úŸÖê Æïü …