19
Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 1 Edukasyon sa Pagpapahalaga I Ikalawang Markahan Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB TUKLASIN ANG IYONG PAG-UNAWA (EXPLORE) Sa unang markahan, naipamalas mo ang iyong pag-unawa sa mga inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga o pagbibinata. Tinuklas mo rin ang iyong mga talento, kakayahan at kahinaan, at hilig. Naunawaan mong ang pagkilala sa sarili sa pamamagitan ng pagtuklas ng mga ito ay gabay sa pagtupad ng iyong mga tungkulin bilang nagdadalaga o nagbibinata. Sana ay nagawa mo ang inaasahang pagganap sa bawat aralin sa unang markahan upang umunlad ka sa paggawa ng iyong mga tungkulin at magkaroon ka ng tiwala sa iyong sarili. Sa modyul na ito, inaasahang: a. masasagot mo ang tanong na: Paano nagiging bukod-tangi ang tao? b. matataya mo ang paggamit ng iyong isip at kilos-loob sa paggawa ng pasya at kilos tungo sa katotohanan at kabutihan Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng awtput mo sa titik b: a. Nailarawan ang dalawang sitwasyon na kinaharap sa pamilya, paaralan o pamayanan b. Nailahad nang malinaw ang naging pasya at kilos sa bawat sitwasyon c. Nataya ang sariling pasya o kilos sa bawat sitwasyon gabay ang sumusunod: Isip - Tungo ba sa katotohanan? Kilos-loob Tungo sa kabutihan?

Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

  • Upload
    others

  • View
    102

  • Download
    4

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 1

Edukasyon sa Pagpapahalaga I

Ikalawang Markahan

Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB

TUKLASIN ANG IYONG PAG-UNAWA (EXPLORE)

Sa unang markahan, naipamalas mo ang iyong pag-unawa

sa mga inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga o

pagbibinata. Tinuklas mo rin ang iyong mga talento, kakayahan at kahinaan, at

hilig. Naunawaan mong ang pagkilala sa sarili sa pamamagitan ng pagtuklas ng

mga ito ay gabay sa pagtupad ng iyong mga tungkulin bilang nagdadalaga o

nagbibinata. Sana ay nagawa mo ang inaasahang pagganap sa bawat aralin sa

unang markahan upang umunlad ka sa paggawa ng iyong mga tungkulin at

magkaroon ka ng tiwala sa iyong sarili.

Sa modyul na ito, inaasahang:

a. masasagot mo ang tanong na: Paano nagiging bukod-tangi ang tao?

b. matataya mo ang paggamit ng iyong isip at kilos-loob sa paggawa ng

pasya at kilos tungo sa katotohanan at kabutihan

Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng awtput mo sa titik b:

a. Nailarawan ang dalawang sitwasyon na kinaharap sa pamilya, paaralan

o pamayanan

b. Nailahad nang malinaw ang naging pasya at kilos sa bawat sitwasyon

c. Nataya ang sariling pasya o kilos sa bawat sitwasyon gabay ang

sumusunod:

Isip - Tungo ba sa katotohanan?

Kilos-loob – Tungo sa kabutihan?

Page 2: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 2

Ang pagsagot mo sa tanong na ”Paano nagiging bukod-tangi ang tao? ”

ay makatutulong sa pagbuo mo ng Kakailanganing Pag-unawa sa modyul na ito.

Kaya mahalagang gawin mo nang nang may determinasyon ang mga gawain sa

modyul na ito.

Ngayon, sagutin mo ang Paunang Pagtataya upang matuklasan mo ang

mga konsepto sa araling ito na tama ang pagkaunawa mo at ang mga

konseptong mali ang iyong pagkaunawa.

Paunang Pagtataya

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pahayag sa ibaba. Isulat sa

kuwaderno ang salitang Tama kung ito ay nagpapahayag ng tamang konsepto.

Isulat ang salitang Mali kung ito ay nagpapahayag ng maling konsepto.

1. _____ Ang isip ay ginagamit sa pag-unawa.

2. _____ Walang kakayahan ang taong tuklasin ang totoo.

3. _____ Likas sa tao ang inklinasyon na gumawa ng mabuti.

4. _____ Ang kilos-loob ay ginagamit sa pagkilos at paggawa.

5. _____ Walang epekto sa ating pagkatao ang pagsisinungaling.

6. _____ Ang tao ay may kakayahan na piliin ang mabuti sa masama.

7. _____ Nababawasan ang pagkatao ng tao kung gumagawa siya ng

masama.

8. _____ Imposibleng gumawa ng mabuti kung ang mga nasa paligid mo ay

masama.

9. _____ Natutuklasan ang katotohanan sa pamamagitan ng pagkakaroon ng

kaalaman.

10. _____ Walang pananagutan ang taong nasa sapat na pag-iisip kung

gumawa siya ng masama.

Page 3: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 3

Pagtuklas ng Dating Kaalaman

Maayos mo bang nasagot ang Paunang Pagtataya? Kung gayon, binabati

kita! Kung hindi naman, huwag mabahala dahil ang mga susunod na gawain ay

susubok ng mga karanasan at kaalamang iyong natutuhan na. Gawin mo ang

mga sumusunod na gawain.

Gawain 1

1. Masdan mo ang mga larawan sa ibaba.

2. Sagutin sa iyong kwaderno ang mga tanong sa ibaba ng mga larawan.

Mga Tanong

1. Ano ang pagkakaiba ng tatlong nilikha na nasa mga larawan?

___________________________________________________________

___________________________________________________________

2. Nakahihigit ba ang tao kaysa sa halaman at hayop? Patunayan.

___________________________________________________________

___________________________________________________________

Gawain 2

1. Pagmasdan ang dalawang larawan sa ibaba.

2. Sagutin ang mga tanong sa ibaba ng mga larawan

Halaman Tao Hayop

Page 4: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 4

Mga Tanong:

1. Ano ang pagkakaiba ng pagtugon ng lalaki at ng aso sa paalala?

Bakit?

___________________________________________________________

___________________________________________________________

2. Ano ang taglay ng tao upang maunawaan at sundin niya ang

paalalang ito? Ipaliwanag.

___________________________________________________________

___________________________________________________________

3. Ano ang palatandaan na ang tao ay may isip?

___________________________________________________________

___________________________________________________________

4. Ano ang palatandaan na ang tao ay may kilos-loob?

___________________________________________________________

___________________________________________________________

Bawal

UMIHI dito

Bawal

UMIHI dito

Page 5: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 5

LINANGIN ANG IYONG PAG-UNAWA (FIRM UP)

Marahil ay unti-unti mo nang natutuklasan ang mga konseptong kaugnay

ng aralin. Ngayon, lilinangin mo ang iyong pag-unawa upang iyong maibigay

ang Kakailanganing Pag-unawa para sa araling ito. Gawin mo ang sumusunod.

A. Gamit ang ilustrasyon o drowing ng angkop na speech balloon, isulat sa

iyong kwaderno ang iyong iisipin at gagawin sa bawat sitwasyon. Gabay

mo ang simbolo sa bawat sitwasyon:

Ang aking dapat na iniisip

Ang aking sasabihin o gagawin

1. Nagmamadali kayong magkaibigan. Malayo pa ang overpass o tulay kaya kahit

na may nakasulat na, “Bawal Tumawid,” hinikayat ka ng iyong kaibigang

tumawid na sa kalye. Ano ang iisipin at gagawin?

Higit na mabilis tayong makakarating sa pupuntahan natin kung tatawid tayo kaysa umakyat sa tulay. Wala namang pulis kaya, halika na.

Page 6: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 6

Sagutin:

1. Tugma ba ang iyong sinulat na iisipin at gagawin sa bawat sitwasyon?

Ipaliwanag ang iyong sagot.

______________________________________________________________

________________________________________________________

2. Ang iyong dapat na iniisip na gawin ay lagi bang tugma sa iyong ginagawa?

Ipaliwanag.

______________________________________________________________

________________________________________________________

3. Bakit may pagkakataong mabuti ang naiisip mong gawin subalit

hindi ito ang iyong ginagawa?

______________________________________________________________

________________________________________________________

4. Paano ka magiging matatag upang isagawa ang mga mabuti mong

iniisip?

______________________________________________________________

________________________________________________________

2. Ikaw at ang kapareha mo ay nahuling magpasa ng takdang aralin. Hinikayat niya

na magsinungaling ka sa guro tungkol sa dahilan ng pagkahuli ng pagpasa ng

inyong takdang aralin. Sinabi niyang umayon ka lamang sa lahat ng kanyang

sasabihin. Ano ang iisipin at gagawin?

Pasensya na po. Nahuli kaming magpasa ng takdang aralin dahil marami pong ibinigay ang lahat ng guro naming takdang aralin at proyekto.

Page 7: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 7

PALALIMIN ANG IYONG PAG-UNAWA (DEEPEN)

Kumusta na ang iyong pagtuklas ng Kakailanganing Pag-unawa?

Basahin at unawaing mabuti ang babasahin sa ibaba upang mapagtibay ang

iyong nabuong Kakailanganing Pag-unawa. Pagkatapos, punan ang mga

patlang sa graphic organizer sa ibaba tungo sa pagbuo mo nito.

TAO: ANG NATATANGING NILIKHA

Mayroong tatlong uri ng nilikhang may buhay sa mundo: ang halaman,

ang hayop at ang tao. Katulad ng halaman, ang tao ay nangangailangang

alagaan upang lumaki, kumilos at dumami. Kumukuha siya ng sapat na

sustansya upang makaya niyang suportahan ang sarili. Katulad ng hayop ang

tao ay may damdamin kaya’t siya’y nasasaktan, marahil dahil sa kapabayaan o

pagpapahirap. Natatakot siya sa kalamidad o sa epekto ng pangyayari na hindi

inaasahan. Nagagalit siya kapag pinakikitunguhan nang hindi tama subalit

kumakalma sa tuwing pinakikitaan ng pagkalinga. Subalit higit pa sa mga ito ang

kayang gawin ng tao sapagkat ang tao ay nilikha ayon sa “wangis ng Diyos”,

kaya nga ang tao ay tinatawag na kanyang obra maestra.

Paano naiiba ang tao sa ibang nilikha? Ang bawat indibidwal ay

biniyayaan ng iba’t ibang kakayahan na nagpapadakila sa kanya. Ang mga

Page 8: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 8

katangiang ito ay nagpapatingkad sa kanya, katangiang taglay lamang ng tao na

nagpapabukod-tangi sa kanya sa iba pang nilikha. Ayon kay Dr. Manuel Dy Jr.,

ang tao ay may tatlong mahahalagang sangkap: ang isip, ang puso at ang

kamay o katawan.

Isip. Ang isip ay ang kakayahang mag-isip, alamin ang diwa at buod ng

isang bagay. Ito ay may kapangyarihang maghusga, mangatwiran,

magsuri, mag-alaala at umunawa ng kahulugan ng mga bagay. Kaya’t ang

isip ay tinatawag na katalinuhan (intellect), katwiran (reason), intelektuwal

na kamalayan (intellectual consciousness), konsensya (conscience) at

intelektuwal na memorya (intellectual memory).

Puso. Ito ay maliit na bahagi ng katawan na bumabalot sa buong

pagkatao ng tao. Nakararamdam ito ng lahat ng bagay na nangyayari sa

ating buhay. Dito nanggagaling ang pasya at emosyon. Sa puso hinuhubog

ang personalidad ng tao. Lahat ng kasamaan at kabutihan ng tao ay dito

natatago.

Kamay o katawan. Ang kamay o ang katawan ay sumasagisag sa

pandama, panghawak, paggalaw, paggawa at pagsasalita (sa bibig o

pagsusulat). Ito ang karaniwang ginagamit sa pagsasakatuparan ng isang

kilos o gawa. Hindi sapat na naiisa-isa ng tao ang iba’t ibang bahagi ng

kanyang katawan, ang mahalaga ay maunawaan niya kung anu-ano ang

gamit ng mga ito. Mahalagang bahagi ng pagkatao ang katawan, dahil ito

ang ginagamit upang ipahayag ang nilalaman ng isip at puso sa

kongkretong paraan. Sa pamamagitan ng katawan, naipakikita ng tao ang

nagaganap sa kanyang kalooban. Ito rin ang instrumento sa pakikipag-

uganayan sa ating kapwa.

Kawangis ng tao ang Diyos dahil sa kakayahan niyang makaalam at

magpasya nang malaya. Ang kapangyarihan niyang mangatwiran ay tinatawag

na isip. Ang kapangyarihang pumili, magpasya at isakatuparan ang pinili ay

tinatawag na kilos-loob.

Page 9: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 9

Tunghayan ang talahanayan sa ibaba.

Isip Kilos-loob

Gamit Pag-unawa Pagkilos / Paggawa

Tunguhin Katotohanan Kabutihan

Sa pamamagitan ng isip, ang tao ay naghahanap ng katotohanan; kaya’t

patuloy siyang nagsasaliksik upang makaunawa at gumawa nang naaayon sa

katotohanang natuklasan. Ang pandamdam ng tao ay nakatutulong upang

makamit ang katotohanang ito. Sa pamamagitan ng kaalamang natuklasan,

maaari siyang gumawa para sa ikabubuti ng kanyang kapwa. Dahil ang isip ng

tao ay may limitasyon at hindi ito kasing perpekto ng Maylikha, siya ay

nakadarama ng kakulangan. Kaya’t ang paghahanap ng isip sa katotohanan ay

hindi nagtatapos; ang katotohanan ang tunguhin ng isip.

Sa kabilang dako, ang kilos-loob ayon sa paglalarawan ni Santo Tomas de

Aquino ay isang makatwirang pagkagusto (rational appetency), sapagkat ito ay

pakultad (faculty) na naaakit sa mabuti at lumalayo sa masama. Kung kaya’t ang

tunguhin ng kilos-loob ay ang kabutihan. Ang kilos-loob ay hindi naaakit sa

kasamaan; hindi nito kailanman magugustuhan ang mismong masama.

Nagaganap lamang ang pagpili sa masama kung ito ay nababalot ng kabutihan

at nagmumukhang mabuti at kaakit-akit. Ang kilos-loob ay umaasa sa ibinibigay

na impormasyon ng isip. Naiimpluwensyahan ng isip ang kilos-loob, dahil hindi

nito nanaisin o gugustuhin ang isang bagay na hindi niya alam o nauunawaan.

Ito rin ang nagbibigay ng kapangyarihan sa tao na gumawa at pumili, kung kaya’t

ang kilos-loob ang siyang ugat ng mapanagutang kilos.

Sa pamamagitan ng kilos-loob, maaaring piliin ng tao na gawin ang mabuti.

Ngunit hindi lahat ng mabuti ay magkakapareho ng uri. Nakasalalay sa tao ang

pagsaliksik at pag-alam kung alin ang higit na mabuti upang ito ang kanyang

piliing gawin. Samakatwid ang isip at kilos-loob, tulad ng katawan, ay kailangang

Page 10: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 10

sanayin at linangin upang magampanan ng mga ito ang kani-kanyang layunin.

Kung hindi, magagamit ang mga ito sa maling paraan na makahahadlang sa

pagkamit ng kaganapan ng tao.

Ang bawat tao ay may tungkuling sanayin, paunlarin at gawing ganap ang

isip at kilos-loob. Mahalagang pangalagaan ang mga ito upang hindi masira ang

tunay na layunin kung bakit ipinagkaloob ang mga ito sa tao. Inaasahang

magkasabay na pinauunlad ng tao ang kanyang isip at kilos-loob. Habang

marami siyang natutuklasang kaalaman at karunungan sa pamamagitan ng pag-

aaral o pagsasaliksik, inaasahan ding naipamamalas sa kanyang pagkatao ang

mapanagutang paggamit ng mga ito.

Kung gayon, higit siyang magiging mabuting nilalang na may mabuting

kilos-loob. Ang katalinuhan ay hindi nasusukat sa dami ng nalalaman at taas ng

pinag-aralan, kundi kung paano ginagamit ang kaalaman upang ilaan ang sarili

sa pagpapaunlad ng kanyang pagkatao, paglilingkod sa kapwa at pakikibahagi o

paglilingkod sa pamayanan. Natatangi ang tao dahil sa kakayahan ng isip at

kilos-loob na kumilos ayon sa kanyang kalikasan … ang magpakatao.

Kailangang gamitin ang isip sa pagkalap ng kaalaman at karunungan upang

makaunawa ang kilos-loob sa paggawa ng kabutihan tungo sa pagpapaunlad ng

pagkatao.

Kayang Hanapin ang Katotohanan at Gawin ang Kabutihan

Ang paggamit ng isip at kilos-loob ng dating Senador

at Kalihim ng Kagawaran ng Kalusugan, Juan Flavier ay

magagamit na halimbawa.

Inisip niyang magiging mahusay siyang doktor kahit

na maraming pagsubok sa kaniyang buhay. Ang nais niya ay matulungan ang

mahihirap na walang kakayahang magbayad sa doktor. Pinalad siyang maging

Page 11: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 11

doktor at naging pinuno pa ng isang sangay ng pamahalaan, ang Kagawaran ng

Kalusugan (1992-1995). Doon, sinubok ang kaniyang katapatan. Pinilit ng isang

doktor na ibalik niya sa puwesto ang isang empleyadong nagkaroon ng kaso

tungkol sa paglustay ng pera ng pamahalaan. Inisip niyang, pinalaki siya ng

kaniyang mga magulang na dapat na laging maging mabuti at tapat, kaya

tinanggihan niya ito at pinaglaban ang katotohanan.

O, kumusta? Naunawaan mo ba ang iyong binasa? Nakatulong ba ito

upang mabuo mo ang Kakailanganing Pag-unawa? Narito ang ilang tanong na

sasagutin mo sa iyong kwaderno upang maglinaw ito sa iyo.

Mga Gabay na Tanong:

1. Bakit sinasabing ang tao ay nilikhang “kawangis ng Diyos”?

______________________________________________________________

______________________________________________________________

2. Paano nagpapabukod-tangi sa tao bilang nilikha ang isip at kilos-loob?

______________________________________________________________

______________________________________________________________

3. Paano naipakikita ang gamit at tunguhin ng isip at kilos-loob sa pang-araw-

araw na kilos?

______________________________________________________________

______________________________________________________________

4. Ano ang inaasahang dapat magawa ng tao dahil siya ay nilikhang may isip at

kilos-loob?

______________________________________________________________

______________________________________________________________

Page 12: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 12

5. Ibigay ang sariling pananaw tungkol sa taong hindi kayang gawin o isabuhay

ang alam niyang mabuti at tama.

______________________________________________________________

______________________________________________________________

Paghinuha ng Kakailanganing Pag-unawa (Essential Understanding o EU)

Sa iyong kwaderno, kopyahin ang graphic organizer sa ibaba. Isulat sa

mga patlang nito ang mga konsepto kaugnay ng nahinuha na Kakailanganing

Pag-unawa mula sa babasahin. Ang clue ay ang sagot sa tanong na: Paano

naging bukod-tanging nilalang ang tao?

.

Ang tao ay ______________ na nilalang dahil siya ay may:

Isip na _______________________ ____________________________

Kilos-loob na__________________

____________________________

Ang gamit ng isip ay ____________________________

Ang gamit ng kilos-loob ay ____________________________

__

Ang tunguhin ng isip ay ____________________________

Ang tunguhin ng kilos-loob ay ____________________________

__

Kaya, nararapat na ______________, _______________, at _____________ ang

isip at kilos-loob upang mabigyan ng halaga ang kaloob ng Diyos sa tao.

Page 13: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 13

Isulat mo sa iyong kuwaderno ang Kakailanganing Pag-unawa, ang sagot

sa tanong na: Paano naging bukod-tangi ang tao? Ipaliwanag.

Sagot:

ISABUHAY ANG IYONG PAG-UNAWA

(TRANSFER)

Mabuhay ka sapagkat natapos mo ang bawat bahagi ng

modyul na ito! Ngayon ay isagawa mo na ang iyong naunawaan sa araling ito.

Pagganap

Sa modyul na ito, inaasahang maisasagawa mo ang sumusunod:

matataya mo ang paggamit ng iyong isip at kilos-loob sa paggawa ng

pasya at kilos tungo sa katotohanan at kabutihan

Narito ang mga kraytirya ng paggawa mo ng inaasahang pagganap na

binanggit:

a. Nailarawan ang dalawang sitwasyon na kinaharap sa pamilya, paaralan

o pamayanan

b. Nailahad nang malinaw ang naging pasya at kilos sa bawat sitwasyon

c. Nataya ang sariling pasya o kilos sa bawat sitwasyon gabay ang

sumusunod:

Isip – Ginamit ba tungo ba sa katotohanan?

Kilos-loob – Ginamit ba tungo sa kabutihan?

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Page 14: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 14

Nasa talahanayan sa ibaba ang isang halimbawa. Pag-aralan ang

sitwasyong inilahad at ang pagtatayang ginawa sa pasya o kilos ng tauhan.

Sitwasyon Ang Naging Pasya at

Kilos ng Tauhan sa Sitwasyon

Pagtataya ng Pasya o Kilos ng Tauhan sa Sitwasyon

Isip – Ginamit ba tungo ba sa katotohanan?

Kilos-loob – Ginamit ba tungo sa kabutihan?

Tinanghali si Ainil ng

gising isang umaga.

Natukso siyang huwag

nang pumasok dahil

may programa sa

kanilang paaralan

tungkol sa Linggo ng

Wika at kalahating

araw lang ang

kanilang klase.

Pumasok pa rin si Ainil sa

paaralan dahil tungkulin

niya bilang mag-aaral

ang regular na pagpasok

sa paaralan anuman ang

itinakdang gawain sa

bawat araw.

Oo. Nilikha ang tao

upang matamo ang

kaganapan bilang

tao tungo sa

paglilingkod sa

kapwa at pakiisa sa

Diyos. Ang

pagtupad ng

tungkulin ng

pagpasok sa

paaralan nang

regular ay paraan

upang makamit ang

mga ito. Kaya,

ginamit ni Ainil ang

kanyang isip tungo

sa katotohanan.

Oo. Ipinakita ni Ainil

ang pagpupunyagi

bilang mag-aaral.

Tungkulin niya bilang

mag-aaral ang pag-

aaral at ang regular na

pagpasok sa paaralan

anuman ang

itinakdang gawain sa

bawat araw. Ito ay

kanyang

pananagutan. Kaya,

ginamit ni Ainil ang

kanyang kilos-loob

tungo sa kabutihan.

Ngayon, ikaw naman. Gunitain at ilarawan ang dalawang sitwasyong kinaharap mo sa

nakaraang linggo – una sa pamilya o tahanan at ikalawa sa paaralan o pamayanan o

kapitbahayan (halimbawa, sa computer shop o internet cafe). Kung mahirapan ka sa

pagtataya (sa ikatlong kolum), humingi ka ng tulong sa iyong guro magulang.

Page 15: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 15

Sitwasyon Ang Naging Pasya at Kilos Ko sa Sitwasyon

Pagtataya ng Pasya o Kilos Ko sa Sitwasyon

Isip - Ginamit ko ba tungo ba sa katotohanan?

Kilos-loob – Ginamit ko ba tungo sa kabutihan?

1. Sa pamilya

2. Sa paaralan o

pamayanan

Kumusta? Nahirapan ka ba sa gawain? Malapit ka ng matapos, kaya

huwag bibitiw. Gawin ang pagninilay sa ibaba.

Pagninilay

Sa iyong journal, magsulat ng isang pagninilay. Gabay mo ang mga

sumusunod na tanong:

1. Anu- ano ang mga natuklasan ko sa paraan ko ng paggamit ng isip at kilos-

loob sa mga pang-araw-araw na sitwasyon ng buhay?

2. Paano ako magpapakatatag upang:

a. gamitin ang aking isip para sa katotohanan lamang?

b gamitin ang aking kilos-loob para sa kabutihan lamang?

Page 16: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 16

Pagsasabuhay

Sinabi ni Lao-Tzu, isang Pilosopong Tsino ang pahayag na: ”The journey

of a thousand miles begins with the first step.” Anu-ano ang mga unang hakbang

na dapat mong gawin upang magamit mo ang iyong isip at kilos-loob nang tama?

Sundin ang mga hakbang sa ibaba:

1. Balikan mo ang iyong mga tungkulin sa bawat gampanin mo sa Modyul 4. Alin

dito ang hindi mo nagagampanan nang maayos o kulang sa determinasyon?

Tunghayan muli ang talahanayan na nasa Modyul 4.

Gampanin Tungkulin

1. Sa sarili

2. Bilang anak Halimbawa:

a. Pag-aaral nang mabuti upang makatapos b. Paggastos o pagiging masinop sa pera c. Pagpapanatiling malinis at maayos ang sariling silid d. Pagsunod sa mga utos ng magulang

3. Bilang kapatid

4. Bilang mag-aaral

5. Bilang mamamayan

6. Bilang

mananampalataya

7. Bilang konsyumer ng

midya

8. Sa kalikasan

Page 17: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 17

Halimbawa, balikan mo ang isang tungkulin mo bilang anak na nasa

talahanayan sa itaas - Pag-aaral nang mabuti upang makatapos. Anu-ano ang

mga sagabal upang maisagawa mo ito? Anu-ano ang mga gawi mong dapat

mong baguhin upang makapag-aral ka nang mabuti. (Halimbawa, kung may ire-

research ka sa internet kaugnay ng takdang aralin ninyo sa Edukasyon sa

Pagpapahalaga, naalala mong buksan sandali ang Facebook upang kamustahin

ang isang kaibigan. Kaya nagugol mo ang oras para rito imbes na sa pag-aaral.)

Tunghayan ang talahanayan sa ibaba. Gabay mo ang unang halimbawa.

Isulat sa kwaderno ang tatlong sariling gawi na balakid sa pag-aaral mo nang

mabuti. Punan ang tsart.

Mga tungkulin bilang anak

Mga sariling gawi na balakid sa pag-aaral nang mabuti

Ano ang dapat kong isipin upang maituwid ang maling gawi

Ano ang aking gagawin upang maituwid ang maling gawi at malampasan ang kahinaan

Ano ang sasabihin ko sa harap ng salamin tuwing mapagtatagum-payan ko ang kahinaang ito

a. Pag-aaral nang mabuti upang makatapos

Naalala kong buksan sandali ang Facebook upang kamustahin ang isang kaibigan imbes na mag-research tungkol sa takdang- aralin. Kaya nagugol ko ang oras para rito imbes na sa pag-aaral.

”Kailangan kong maging mabuting tagapangalaga (steward) ng mga biyayang ipinagkaloob sa akin ng Diyos –tulad ng oras o panahon. Mas mahalaga sa akin ang pag-aaral kaysa pakikipagkaibigan sa panahong itinakda para sa pag-aaral. Kaya uunahin kong gawin ang aking takdang-aralin.”

Magdarasal muna ako pagkagising sa umaga upang humingi ng basbas at gabay ng Diyos sa lahat ng aking gagawin sa araw na iyon – lalo na ang paglampas sa aking mga kahinaan. Gagawa ako ng maayos na iskedyul o listahan ng mga dapat kong gawin sa maghapon at sisikapin kong sundin ang iskedyul na ito. Kaya, uunahin ko ang research sa internet para sa takdang-aralin

”Mabait ka talaga! Congratulations!”

Page 18: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 18

kaysa buksan ang Facebook.

b.

c.

d.

Masaya ka ba sa pinuno mong tsart? Mabuti kong ganoon. Binabati kita?

Tandaan na ang pagpuno ng tsart ay unang hakbang lamang. Ang hinihingi ng

Pagsasabuhay ay konsistent o palagiang pagsasagawa ng mga kilos at pag-

iisip ng mga pahayag at pangangatwiran na inilista mo. Kung may

determinasyon ka sa pagsasagawa ng mga mabuting gawi, tunay na magagamit

mo ang iyong isip at kilos loob nang ayon sa tunguhin ng mga ito: ang isip para

lamang sa katotohanan at ang kilos-loob para lamang sa kabutihan.

Maligayang bati sa iyong tagumpay na matapos ang Modyul 5! Ngayon

ay maiuugnay mo ang lahat ng iyong natutuhan sa Modyul 6.

Mga Sanggunian:

Brenan, Robert Edward (1948). The Image of His Maker. Milwaukee: The Bruce

Publishing Company.

Esteban, Esther J. (1990). Education in Values: What, Why and for Whom.

Manila: Sinag-tala Publishers Inc.

Institute for Development Education Center for Research and Communication

(1992). Perspective: Current Issues in Values Education 4. Manila: Sinag-tala

Publishers Inc.

Intellect, Will, and Feelings in the Process of Fulfillment (n.d.) Retrieved June 3,

2009 from http://www.cormacburke.or.ke/node/113

The Philosophy of Man: A Brief introduction to Rational Psychology adapted

from various sources and edited by Jonathan Dolhenty, Ph.D. (n.d.) Retrieved

June 1, 2009 from http://radicalacademy.com/jdpsychology8.htm

4 Ang Puso (n.d.) Retrieved November 11, 2009 from

http://dspadua.tripod.com/kaluluwa4.html

Page 19: Modyul 5: ISIP AT KILOS-LOOB - DEPED-LDN

Open High School Program, EP I Modyul 5 Page 19

Mga Larawan:

Retrieved May 15, 2011 from http://images.search.yahoo.com/images/view?

Retrieved May 15, 2011 from http://images.search.yahoo.com/images/view?

back=http%3A%2F%2Fsearch.

Retrieved May 15, 2011 from http://www.fotosearch.com/BDX269/bxp46537/