MURAT HAVZASI REHABİLİTASYON PROJESİ

PROJENIN GEREKÇESI Gelir düzeyleri arasında giderek artan farklılıklar,

iş bulmak, daha iyi sosyal ve ekonomik altyapıya ulaşabilmek için tarımdan diğer sektorlere geçiş amaçlı ve geniş çaplı, kırsaldan kente veya yurt dışına mevsimsel veya daha uzun süreli göçlere yolaçmaktadır.

Doğu Anadolu’nun yüksek rakımlardaki ve kentlerden uzak köylerinde göç etmemiş olan kesim ise, sınırlı ekonomik fırsatlarla, asgari geçim ve yaşam standartlarında, en az dört ayın karla kaplı geçtiği kışların uzun ve sert olduğu zor iklim şartları altında yaşamlarını sürdürmektedirler.

Hedef kitlenin yaşamı, genelde öz tüketimleri için yapılan marjinal bitkisel üretim ve hayvancılık kaynaklı gelire, kısa süreli iş fırsatlarına, gurbetteki aile fertlerince sağlanan kısıtlı gelir ve birikimlere ve de bu kesim için çok değerli yer olan sosyal transferler ile tarımsal desteklere dayanmaktadır.

Proje bölgesinin doğal kaynak zenginlikleri, yüzlerce yıldır bir yandan doğal nedenler bir yandan da, aşırı otlatma, yapacak ve yakacak amaçlı bilinçsiz orman kesimi, kötü tarım uygulamaları gibi süregelen insan baskısı nedeniyle aşırı ölçüde hırpalanmış durumdadır.

Havzadaki çevre bozulumunun ve doğal kaynaklara dayalı yetersiz gelirden kaynaklanan kemikleşmiş yoksulluğun, Türkiye’deki diğer havzalardan göreceli olarak çok daha fazla olduğu görülmektedir.

Projenin IFAD tarafından desteklenmesinin odağında, üst havzalarda yaşayan kesimin sürdürülebilir tarımla fiziksel ve finansal olarak daha fazla iştigal edebilmesi için su ve toprak kaynaklarının etkinlikle iyileştirileceği ve bu yolla havza halkının refah düzeyinin artacağı, kamu ve özel kaynaklı destekleme mekanizmalarına olan bağımlılığın ise azalacağı varsayımı yeralmaktadır.

Yüksek rakımlarda yaşayanlar dahil nüfusu on milyonu bulan orman köylüleri için hükümet, gelir getirici faaliyetleri desteklemek ile yoksulluğu doğrudan transferlerle azaltma seçeneklerinin ortasını bulmak zorundadır.

PROJENIN AMACI Proje, Murat Nehri su havzasında

yeralan Elazığ, Muş ve Bingöl illerinde doğal kaynak bozunumun önüne geçerek, üst kodlarında yaşayanların yoksulluklarını azaltmayı amaçlamaktadır.

PROJENIN TÜRÜ Proje, Elazığ, Muş ve Bingöl illerinin üst

havzalarındaki önemli doğal kaynakların, Orman ve Su İşleri Bakanlığı (OSİB)’nin oluşturduğu ilkelerle uyumlu yaklaşımların kullanılması yoluyla ekonomik olarak iyileştirilmesine ve aynı zamanda da doğru ve sürdürülebilir olarak yönetilmesine dayanan bir “doğal kaynak rehabilitasyonu ve kırsal yoksulluğu azaltma” projesidir.

PROJE ALANININ ÖZELLIKLERI

Fiziksel ve Coğrafi Özellikler: Projenin uygulama alanı, Doğu

Anadolu’da Fırat Nehrinin iki ana kolundan biri olan Murat Nehri boyunca batıdan doğuya doğru sıralanmış olan Elazığ, Muş ve Bingöl illerini kapsamaktadır.

PROJE ALANININ ÖZELLIKLERI

Ekonomik ve Sosyal Altyapı : Elazığ. Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE)

sıralamasında 36. sırada ve 3. Grup iller arasında yeralan il, Türkiye’nin kısmen gelişmiş illerindendir.

Muş. Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE) sıralamasında son sırada ve 6. Grup iller arasında yeralmaktadır.

Bingöl. Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE) sıralamasında 76. Sırada ve 6. Grup iller arasında yeralan il Türkiye’nin az gelişmiş illerinden birisidir.

PROJE ALANININ ÖZELLIKLERI

Doğal Kaynaklar ve Sorunlar : Proje illerinin yüksek rakımlı

köylerinde, topoğrafya ondülelidir ve arazinin büyük çoğunluğu IV. ve üstü Arazi Kabiliyet Sınıflarının özelliklerini taşımaktadır.

Proje alanında şiddetli ve çok şiddetli erozyon sözkonusudur

Türkiyede ve Proje alanında doğal kaynakları ve yaşamı etkileyen en önemli doğal afetler şunlardır:

i) deprem, ii) toprak kayması, iii) sel, iv) kaya düşmesi, v) orman yangını, vi) çığ ve vii) fırtınalar.

PROJE ALANININ ÖZELLIKLERI

Kırsal Altyapı ve Sorunları: Proje bölgesinde kırsal yaşam alanları, üst

havzalarda ekonomik ve sosyal açıdan önemli ölçüde az gelişmiş, alt yapı yetersizliği nedeniyle yatırım cazibesi olmayan bir yapı göstermektedir.

Proje alanı gibi hayvancılığın çok önemli bir gelir kaynağı olduğu alanda hayvancılık için kırsal alt yapı çok yetersizdir.

PROJE ALANININ ÖZELLIKLERI

Tarımsal Yapı ve Sorunları: Üst havzalardaki tarım kesiminin

karşılaştığı sorunların başında arazinin küçük ve parçalı olması gelmektedir. Temel sorunlardan bir diğeri ise kullanılan teknolojinin eskiliğidir.

PROJE BILEŞENLERI

Bileşen 1. Doğal Kaynakların ve Çevrenin Yönetimi

Bileşen 2. Doğal Kaynaklar ve Çevre Değerlerine Dönük Yatırımlar

Bileşen 3. Küçük Ölçekli Tarımsal Üretim Yatırımları

PROJE BÜYÜKLÜĞÜ

Beklenmeyen fiyat ve miktar giderleri dahil toplam yatırım ve ek cari maliyetler tahminen 43.72milyon ABD Doları (79.66milyon TL) olarak hesaplanmıştır.

PROJENIN UYGULAMA SÜRESI

Önerilen Projenin, yürğürlüğe girme tarihindan itibaren 7 yıl süreyle (2012-2018) finanse edilmesi planlanmıştır.

HEDEF BÖLGE VE KITLE

Murat Nehir Havzasının eğimli arazilerin yoğun olduğu kesim Projenin hedef bölgesi olarak belirlenmiştir. Bu bölge Elazığ, Bingöl ve Muş illerinin yüksek rakımlı ilçe ve köylerini kapsamaktadır.

PROJE SAHIBI KURULUŞ

Proje sahibi ve Yürütücüsü Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın (OSİB) bünyesindeki Orman Genel Müdürlüğü (OGM)’ dür.

PROJENİN ARKA PLANI

Sektörel ve Bölgesel Arka Plan: Orta gelir düzeyinde bir ülke olarak

tanımlanan Türkiye, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)’nin 2009 İnsani Kalkınma Raporunda 182 ülke arasında 79. sırada yer almaktadır.

Proje Fikri, Kaynağı ve Uygunluğu : Proje Fikrinin Ortaya Çıkışı Ulusal ve Sektörel Politika ve Programlara

Uygunluk Bölgesel Kalkınma Poltika ve Programlarına

Uygunluk Projeyle ilgili Geçmişte yapılmış Etüt, Araştırma

ve Diğer Çalışmalar Tamamlanmış, Yürüyen ve Planlanan Diğer

Projelerle İlişkisi

PROJE YÖNETİMİ VE UYGULAMA PLANI

Proje Yürütücüsü Kuruluşlar Proje Organizasyonu ve Yönetim Uygulama Birimi Hesaplar ve Ödemeler Satınalmalar ve Mali Denetim Yıllık İş Planları ve Bütçeler Gelişme Raporları İzleme ve Değerlendirme Uygulamanın Denetimi Proje Uygulama El Kitabı

PROJENİN TOPLAM YATIRIM TUTARI VE YILLARA DAĞILIMI

Toplam Yatırım Tutarı Yatırımın Yıllara Dağılımı

PROJENİN FİNANSMANI

Finansman Kaynakları, Maliyeti ve Planı

PROJE ANALİZİ

Finansal Analiz Finansal Fayda-Maliyet Analizi Ekonomik Analiz Ekonomik Maliyetler Projenin Faydaları ve Ekonomik

Fayda-Maliyet Analizi Duyarlılık Analizi Risk Analizi