Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży

Styl żywienia a problem Styl żywienia a problem nadwagi i otyłości nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży u dzieci i młodzieży

Świętokrzyskie Centrum OnkologiiDział Promocji i Profilaktyki Onkologicznej

mgr Jadwiga Zapała

Nadwaga i otyłość Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży u dzieci i młodzieży

Na świecie 10% dzieci i młodzieży do 18 roku życia ma nadwagę lub otyłość

W Europie około 20% dzieci ma nadmiar masy ciała, w tym 5% cierpi na otyłość

W Polsce około 12% dzieci

i młodzieży ma nadwagę, bądź otyłość

Nadwaga i otyłość dzieci i młodzieży Nadwaga i otyłość dzieci i młodzieży na świecie w badaniach WHO HBSC na świecie w badaniach WHO HBSC

20122012


20122012


20122012

36%

23%

29% 28%

16%

22%20%

12%

16%

0

5

10

15

20

25

30

35

40

%

11-latki 13-latki 15-latki

chłopcydziewczętaŁącznie

Metody oceny masy ciała Metody oceny masy ciała u dzieci i młodzieży u dzieci i młodzieży Siatki centylowe

Wskaźnik masy ciała BMI

Wskaźnik Cole’a iloraz aktualnego i standardowego BMI stosowany u młodszych

dzieci Fałdomierze

Przyczyny otyłości pierwotnej Przyczyny otyłości pierwotnej u u

dzieci i młodzieżydzieci i młodzieżyNiewłaściwy sposób odżywiania się

kobiety ciężarnej oraz karmienie sztuczne

Nadwaga u przyszłej matki i nadmierny dowóz energii zwiększają ryzyko otyłości dziecięcej

Ryzyko zespołu metabolicznego z insulinoopornością

Większa podaż białka podczas karmienia sztucznego

Czynnik genetyczny w otyłości Czynnik genetyczny w otyłości dzieci dzieci

i młodzieżyi młodzieży Prawidłowa masa ciała jest uwarunkowana przez wiele

genów, m.in. gen ob, którego produktem jest białko leptyna zwiększające uczucie sytości, obniżające apetyt i nasilające termogenezę

U osób otyłych stosujących restrykcyjną dietę spada poziom leptyny

Realizacja genetycznej skłonności do otyłości zależy od wpływów środowiska (łatwy dostęp do pokarmu i ograniczenie wysiłku fizycznego)

Obserwacja rodziny (nadwaga

u członków rodziny, styl życia rodziny)

Przyczyny nadwagi i otyłości Przyczyny nadwagi i otyłości

u dzieci i młodzieży u dzieci i młodzieżyW 90% przypadków otyłość u

dzieci i młodzieży jest otyłością pierwotną, samoistną

powstającą z powodu dodatniego bilansu energetycznego, spowodowanego nadmiarem energiiz pokarmu w stosunku do wydatku

na podstawową przemianę materii, ruch i termogenezę


dzieci i młodzieżydzieci i młodzieżyNieprawidłowe nawyki żywieniowe- przejadanie się Nieprzestrzeganie zasady 5 posiłków

dziennie Nieregularność posiłków Późne śniadanie Późna kolacja Zbyt duże porcje Przekąski pomiędzy posiłkami Pośpiech przy jedzeniu

Przyczyny otyłości Przyczyny otyłości pierwotnej pierwotnej

u dzieci i młodzieżyu dzieci i młodzieżyNieprawidłowe nawyki żywieniowe-nieprawidłowy skład posiłków z dużą ilością cukrów prostych i tłuszczów Przekąski (chipsy, batony, ciastka) zamiast

kanapki na drugie śniadanie Szybkie obiady w barach fast-foodowych Słodycze lub fast-foody w nagrodę Słodkie napoje Uwaga! Sok czy napój

owocowy?1l dziennie słodzonych napojów to ok. 35

kg cukru rocznie, czyli ok. 15 kg tłuszczu

Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży w badaniach (GIS 2010)w badaniach (GIS 2010)

spożycie mleka i rybspożycie mleka i ryb

Kilka razy w tygodniu


Codziennie

Codziennie


spożycie spożycie mięsa czerwonego mięsa białegomięsa czerwonego mięsa białego



Codziennie

Codziennie


spożycie słodyczy i białego pieczywaspożycie słodyczy i białego pieczywaKilka razy w

tygodniu


Codziennie

Codziennie


spożycie warzyw i owocówspożycie warzyw i owoców

Kilka razy w tygodniu Kilka razy w

tygodniu

Codziennie Codziennie

Nawyki żywieniowe Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży w dzieci i młodzieży w

badaniachbadaniach

Nawyki żywieniowe Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży w dzieci i młodzieży w

badaniachbadaniach


dzieci i młodzieżydzieci i młodzieżyMała aktywność fizycznaCzas spędzany przed telewizorem i komputerem Dzieci w wieku 2- 14 lat spędzają przed TV lub

komputerem średnio 2,4 godz. dziennie, w tym 6,9% dzieci z tej grupy wiekowej- 5 lub więcej godzin dziennie

Już 2-latki oglądają TV przeciętnie 1,6 godz. dziennie

45% 11-latków korzysta z Internetu więcej niż 2 godziny dziennie w dni szkolne

Aktywność ruchowa Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży w dzieci i młodzieży w

badaniachbadaniach

Aktywność ruchowa Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży w dzieci i młodzieży w

badaniachbadaniach

Przyczyny otyłości Przyczyny otyłości pierwotnej pierwotnej

u dzieci i u dzieci i młodzieżymłodzieży

Mała aktywność fizyczna w rodzinieniechęć do wspólnego uprawiania różnych

form ruchu (turystyka, wycieczki rowerowe,itp.) w rodzinie

Siedzący styl życia

rodzinybrak zaangażowania rodziców

w aktywność ruchową dziecka nadmierna ilość zajęć pozalekcyjnych


dzieci i młodzieżydzieci i młodzieży Nieprawidłowe relacje rodzinne

kłótnie bliskich,

rozwody, separacje


dzieci i młodzieżydzieci i młodzieżyProblemy emocjonalneBrak akceptacji siebieUdział w „wyścigu szczurów”Duże obciążenie psychiczne

spowodowane wymaganiami ze strony szkoły i rodziców

Jedzenie jest przyjemnością,

ma ugasić takie emocje jak:lęk, strach i złość

Konsekwencje zdrowotne Konsekwencje zdrowotne otyłości i nadwagi otyłości i nadwagi

u dzieci i młodzieży u dzieci i młodzieży

Konsekwencje zdrowotne otyłości Konsekwencje zdrowotne otyłości i nadwagi u dzieci i młodzieżyi nadwagi u dzieci i młodzieży

Zaburzenia endokrynologiczne: przedwczesne dojrzewanie, hypogonadyzm, zespół torbielowatych jajników

Cukrzyca II typu: powstaje w następstwie zespołu metabolicznego z insulinoopornością

liczba chorych dzieci rośnie drastycznie,

obecnie 1/3 młodzieży z nadmierną masą ciała ma cechy zespołu metabolicznego


Układ ruchu: płaskostopie, koślawość kolan, wady postawy

Układ oddechowy: astma oskrzelowa, ograniczona tolerancja wysiłku, bezdechy w czasie snu

Układ pokarmowy: stłuszczenie wątroby, kamica żółciowa, choroba refluksowa

Układ krążenia: nadciśnienie, w wieku dorosłym wczesna choroba niedokrwienna serca, ryzyko udaru mózgu


Zaburzenia emocjonalne- objawy depresyjne

Konsekwencje psychospołeczne- dyskryminacja wśród rówieśników

Zwiększone ryzyko nowotworów złośliwych

Leczenie otyłości prostej Leczenie otyłości prostej u dzieci i młodzieży u dzieci i młodzieży

Zespół specjalistów: lekarz pediatra i endokrynolog, pielęgniarka edukacyjna, dietetyk, psycholog, rehabilitant

Dieta dobrana indywidualnie do wieku, płci, zapewniająca dostawę wszystkich składników odżywczych koniecznych do prawidłowego rozwoju, regularne posiłki

Dieta modyfikująca niewłaściwe nawyki żywieniowe: dużo warzyw i owoców, ryb, kasz, razowego pieczywa, ograniczenie

nasyconych tłuszczów zwierzęcych

i słodkich napojów, słodyczy, chipsów

Leczenie otyłości prostej Leczenie otyłości prostej u dzieci i młodzieży u dzieci i młodzieży

Regularna aktywność fizyczna zamiast spędzania czasu przed komputerem i telewizorem

Kontrola masy ciała- korzystny jest stopniowy, systematyczny spadek masy ciała

Zaangażowanie dziecka w prowadzone leczenie

ProfilaktykaProfilaktyka Edukacja żywieniowa w programie nauczania,

obejmująca żywność, żywienie i jedzenie, realizowana na wszystkich poziomach nauczania

System posiłków szkolnych dla wszystkich uczniów przekazywanie wiedzy uczniom głodnym,

zjadającym w pośpiechu kanapki na korytarzu jest działaniem pozornym

Posiłki szkolne zgodne z zasadami zdrowego żywienia nie tylko zaspokajają potrzeby żywieniowe dziecka, lecz także tworzą wzorce zachowań żywieniowych (w Finlandii

system bezpłatnych obiadów z rekomendacją dotyczącą ich składu) [za: Wojnarowska B. Edukacja zdrowotna]

ProfilaktykaProfilaktyka

Asortyment sklepików szkolnych i automatów- eliminacja słodyczy, coca-coli i innych słodkich napojów gazowanych, wprowadzenie produktów prozdrowotnych

Zapewnienie uczniom w szkole odpowiedniej aktywności fizycznej

Włączenie uczniów do organizacji posiłków szkolnych i planowania programów profilaktycznych

[za: Wojnarowska B. Edukacja zdrowotna]

ProfilaktykaProfilaktyka

Współpraca z rodzicami w zakresie uczestnictwa w planowaniu posiłków szkolnych i realizacji programów profilaktycznych dla uczniów co powinno wpłynąć na zwiększenie poziomu wiedzy i zmianę niektórych zachowań żywieniowych rodziców

Wsparcie władz i społeczności lokalnej w organizacji posiłków oraz realizacji programów profilaktycznych

[za: Wojnarowska B. Edukacja zdrowotna]

Dobre praktyki- działaniaDobre praktyki- działania

Szkoła Podstawowa nr 38 w Bydgoszczy Zamknięcie sklepiku szkolnego (brak akceptacji

właściciela na wprowadzenie owoców i jogurtów do asortymentu, a usunięcie słodyczy i chipsów)

Zdrowe śniadania w szkole (np. zupa mleczna, kanapki z sałatą i wędliną, pomidorem, jogurt- wszystko w cenie 2,5zł)

Szkolny program walki z otyłością- ważenie dzieci i rozmowy z rodzicami dzieci z nadwagą (zaangażowani: pielęgniarka, nauczyciele, przedstawiciele rodziców, uczniowie)

Dobre praktyki- działaniaDobre praktyki- działania

Szkoła Podstawowa nr 38 w BydgoszczyAktywność fizyczna (taniec) w czasie

długich przerwZaangażowanie rodziców poprzez wspólne

planowanie posiłków, zdrowego poczęstunku na imprezach szkolnych, indywidualne rozmowy z rodzicami dzieci z nadwagą

Wspólne przygotowywanie

posiłków podczas akcji prozdrowotnych

Dobre praktyki - efektyDobre praktyki - efekty

Na 500 dzieci uczących się w szkole trzy lata temu co 5-te miało nadwagę, dziś co 10-te (53 uczniów z nadwagą)

W ciągu pięciu lat schudło 208 uczniów podstawówki, spośród 251, u których stwierdzono nadwagę

Cały tekst: http://wyborcza.pl/1,75478,12959212,Ta_szkola_odchudza_grube_dzieci.html#ixzz2Ii5ncmK7

,, Roztańczona przerwa" w SP nr 38 w Bydgoszczy, czyli ruch nie tylko na wuefie (Fot. Łukasz Nowaczyk / Agencja Gazeta)

Szkoła Podstawowa nr 38 w BydgoszczySzkoła Podstawowa nr 38 w Bydgoszczy

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Documents

Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży