NetCAD Hesap

Hesap

Hesap 1

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

Copyright Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. 1999-2004

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında, önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

NETCAD Apache Software Foundation tarafından geliştirilen XML Parser kütüphanesini kullanmaktadır. Bu nedenle devam eden not eklenmiştir.

"This product includes software developed by the Apache Software Foundation

(http://www.apache.org/)."

Birinci baskı, Nisan 1999

Basıldığı Yer: Ankara

Versiyon: V.5

Revizyon Tarihi:12.04.2007

Revizyon No: 011

Doküman No: NC_HESAP_001

www.netcad.com.tr

[email protected]

1. Kitap hakkındaki görüş ve düşünceleriniz için [email protected]

2. Teknik Destek almak için http://www.netcadportal.com

adreslerinden ulaşabilirsiniz.

Hesap 2

İÇİNDEKİLER 1. Hesap Menüsü ............................................................................... 5 2. Kutupsal Hesaplar ......................................................................... 5 2.1 Eğik Kenar-Düşey Açı .........................................................................5 2.2 Yatay Kenar-Kot Farkı ........................................................................6 2.3 Yatay Kenar-Düşey Açı .......................................................................6 2.4 Takeometrik Hesap ............................................................................6

3. Yazıcı Çıktıları................................................................................ 7 3.1 Koordine Özet ...................................................................................7 3.2 Alan çıktıları......................................................................................8 3.3 Aplikasyon Çıktıları ..........................................................................10 3.4 Prizmatik Aplikasyon ........................................................................10

4. Poligon Hesabı............................................................................. 11 4.1 Poligon Hesabı.................................................................................11 4.1.1 Editör Kullanımı .........................................................................12 4.1.2 Hesap Penceresi.........................................................................14

4.2 Karne Editörü..................................................................................17 4.2.1 Editör Kullanımı .........................................................................17 4.2.2 Karnelere Veri Girişi ...................................................................19 4.2.3 Rasat Karne ..............................................................................19 4.2.4 Gauss Karne..............................................................................20 4.2.5 Özet Karne................................................................................22

4.3 Kanava Çizimleri..............................................................................23 5. Netveri ........................................................................................ 24 5.1 Takeometrik Hesap ..........................................................................24 5.1.1 Editör Kullanımı .........................................................................24

5.2 Kutupsal Hesap (Eğik Kenar-Düşey Açı)..............................................26 5.2.1 Editör Kullanımı .........................................................................27

5.3 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Düşey Açı)............................................29 5.3.1 Editör Kullanımı .........................................................................30

5.4 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Kot Farkı) .............................................32 5.4.1 Editör Kullanımı .........................................................................33

5.5 Prizmatik Ölçü Girişi .........................................................................36 5.5.1 Editör Kullanımı .........................................................................36

5.6 Netveri Koordinat Editörü .................................................................38 5.6.1 Editör Kullanımı .........................................................................39

5.7 Enkesit Editörü................................................................................41 5.8 Editör Kullanımı ...............................................................................42 5.9 Kayıt Girişi......................................................................................43

6. Yardımcı İşlemler ........................................................................ 44 6.1 Otomatik Nokta Üret ........................................................................44

7. Kesişim (4 Nokta)........................................................................ 44 8. Kesişim (2 Kenar)........................................................................ 45 9. Yan Nokta Hesabı ........................................................................ 46 10. Dönüşümler .............................................................................. 47 10.1 N Noktadan Affin Dönüşümü ...........................................................48 10.2 N Noktadan Helmert Dönüşümü.......................................................49 10.3 Helmert Dönüşüm Matrisinden.........................................................50

Hesap 3

10.4 Dilimden Dilime Dönüşüm Hesabı.....................................................50 10.5 Coğrafi-UTM..................................................................................51 10.6 UTM-Coğrafi ..................................................................................52 10.7 Sonuç...........................................................................................52 10.8 Dönüşüm Çıktısı Örnekleri...............................................................52

11. Nokta Editörü............................................................................ 54 11.1 Dosya Menüsü ...............................................................................55 11.1.1 Dosya Yükle.............................................................................55 11.1.2 Dosya Sakla ............................................................................56 11.1.3 Sakla ......................................................................................57 11.1.4 Yazdır .....................................................................................57

11.2 Düzenle Menüsü ............................................................................59 11.2.1 Sırala......................................................................................59 11.2.2 Çift Noktaları Ayıkla ..................................................................60 11.2.3 Yeniden Adlandır ......................................................................60 11.2.4 Sıralı Numara Ver .....................................................................61 11.2.5 Kolon İşlemleri.........................................................................62 11.2.6 Eksen İşlemleri ........................................................................62 11.2.7 Modelden Kot Oku ....................................................................63 11.2.8 Sil ..........................................................................................63 11.2.9 2 Haneye Yuvarla .....................................................................64 11.2.10 Sakla ....................................................................................64 11.2.11 Tabakalandır ..........................................................................64 11.2.12 Ayarlar ..................................................................................64

11.3 Süzgeç .........................................................................................66 11.4 Nokta Ara .....................................................................................67

12. Pafta Editörü............................................................................. 67 12.1 Dosya Menüsü ...............................................................................68 12.1.1 Paf Dosyası Yükle .....................................................................68 12.1.2 Paf Dosya Sakla .......................................................................68

12.2 Pafta Menüsü ................................................................................68 12.2.1 Pafta İndeksi Oluştur ................................................................69 12.2.2 Tek Tek Pafta Paftala ................................................................69 12.2.3 Otomatik Paftala ......................................................................70 12.2.4 Rasterlar Paftalansın.................................................................70 12.2.5 Gör.........................................................................................70

13. STP Pafta Editörü...................................................................... 71 13.1 Dosya Menüsü ...............................................................................72 13.1.1 Paf Dosyası Yükle .....................................................................72 13.1.2 Paf Dosyası Sakla .....................................................................72

13.2 Pafta Menüsü ................................................................................72 13.2.1 Pafta İndeksi Oluştur ................................................................72 13.2.2 Tek Tek Pafta Paftala ................................................................73 13.2.3 Otomatik Paftala ......................................................................73 13.2.4 Pafta Raporu............................................................................73 13.2.5 13.2.5. Rasterlar Paftalansın......................................................73

13.3 Gör ..............................................................................................74 13.4 Yenile...........................................................................................74

14. PROJE İŞLEM ADIMLARI ........................................................... 75 14.1 Poligon Hesapları ...........................................................................75

Hesap 4

14.2 Koordinat Girişi..............................................................................76 14.3 Poligon Rasatlarının Girilmesi...........................................................76 14.4 Poligon Güzergahlarının Hesaplanması..............................................80 14.5 Kanava Çizimleri ............................................................................82 14.6 Detay Ve Takeometrik Noktaların Hesapları .......................................83 14.7 Yan Nokta Hesapları .......................................................................84 14.8 Dönüşüm İşlemleri .........................................................................85 14.9 Paftalama İşlemleri ........................................................................86

Hesap 5

1. Hesap Menüsü Hesap menüsü Haritacılık tabanlı bir çok hesaplamanın yapılabileceği işlemleri ve editörleri içermektedir. Bunu yanı sıra çizimin paftalandırılması işlemi de gene bu menü içerisindedir. Burada yapılabilecek hesaplamalar belirli bir düzen içerisinde aşağıda anlatılmıştır.

2. Kutupsal Hesaplar Kutupsal hesap az sayıda noktanın, elde bulunan değerler yardımı ile koordinat ve kotlarını hesaplamak için kullanılan işlemlerdir. Eğer nokta sayısı fazla ise poligon hesabı içindeki kutupsal hesap menülerini kullanmak çalışma açısından daha kolaylık sağlayacaktır. Kutupsal hesap bölümünde, hesaplanan noktalarla ilgili değerlerden biri yanlış girilirse nokta ile ilgili tüm değerlerin tekrar girilmek zorunluluğu vardır. Noktalar tek tek hesaplanır. Ayrıca hesap ile ilgili çıktı alınamaz. Poligon hesabı içindeki kutupsal hesap menüsünde ise nokta hesapları toplu olarak yapılır ve hesap çıktıları alınabilir.

Tüm kutupsal rutinler benzer kullanımdadır. Kutupsal hesaba girilmesi ile durulan ve bakılan noktanın gösterilmesi gerekir. (Nokta gösterme işlemi yapılırken yakalama butonlarına dikkat edilmelidir) Gösterme işlemi bittiğinde, Durulan ve Bakılan nokta isimlerinin ve kontrol mesafesinin yazılı

olduğu bir menü gelir. Bu menüye bakış açısı ve alet yüksekliği girilir. Bu işlemden sonra seçilen kutupsal hesap şekline göre ölçü değerlerinin verilmesi gerekir.

2.1 Eğik Kenar-Düşey Açı Yatay açı, Düşey açı, Eğik mesafe ve Reflektör yüksekliği değerleri girilir. Düşey açı değerine "0" ya da "100" girilerek Eğik mesafe yerine Yatay mesafe girilebilir. İşlem sonucunda koordinat ve kot hesaplanır. Nokta numaraları otomatik seçeneği işaretlenmişse, verilen nokta adından itibaren sonraki hesaplamada numaralar artarak gider.

Hesap 6

2.2 Yatay Kenar-Kot Farkı Yatay açı, Yatay mesafe, Kot farkı ve Reflektör yüksekliği değerleri girilir. Arazide Kot farkı yerine noktaların kotları ölçülmüşse, Durulan ve Bakılan noktaların kotları "0" girilerek hesap yaptırılır. İşlem sonucunda koordinat ve kot hesaplanır. Nokta numaraları otomatik seçeneği işaretlenmişse, verilen nokta adından itibaren sonraki hesaplamada numaralar artarak gider.

2.3 Yatay Kenar-Düşey Açı Yatay açı, Düşey açı, Yatay mesafe ve Reflektör yüksekliği değerleri girilir. İşlem sonucunda koordinat ve kot hesaplanır. Nokta numaraları otomatik seçeneği işaretlenmişse, verilen nokta adından itibaren sonraki hesaplamada numaralar artarak gider.

2.4 Takeometrik Hesap

Yatay açı, Düşey açı, Alt ve Üst kıl değerleri girilir. İşlem sonucunda koordinat ve kot hesaplanır. Nokta numaraları otomatik seçeneği işaretlenmişse, verilen nokta adından itibaren sonraki hesaplamada numaralar artarak gider.

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Kutupsal Hesaplar\İstenilen yöntem seçilir. 2. Nokta yakalama modu açılarak durulan ve bakılan noktalar gösterilir. 3. İlk açı ve alet yükseklik değeri girilir. 4. Ekrana gelen Kutupsal Bilgi menüsünden gerekli değerler doldurulur, tamam

butonu ile nokta hesaplatılır. 5. Nokta bilgisi menüsünden, yeni hesaplanan noktanın adı girilir ve diğer

hesaplanacak noktalar için işlemler tekrarlanır.

Hesap 7

3. Yazıcı Çıktıları Koordine özet çıktısı, Alan çıktıları, Aplikasyon çıktıları ve Prizmatik aplikasyon çıktılarının alınabileceği işlemleri içerir. Seçenekli olarak, çıktı sonucu ekranda uygun bir yere proje ile beraber çizdirilmek amacıyla etkileşimli olarak bırakılabilir. Dosya seçeneği ile Text editörüne yüklenir, gerekli değişiklikler yapılıp buradan bağlı yazıcıya gönderilebilir veya daha sonra çizdirilmek üzere dosyaya kaydedilebilir. Saklanan dosya ASCII yapıdadır.

3.1 Koordine Özet

İşlem için noktaların seçilmesi gerekecektir. Seçme işlemi, Obje Seçme Menüsü kolaylıkları ile yapılabilir. Obje Seçme Menüsünde, diğer obje butonları otomatik kapatıldığı için, pencere veya diğer yöntemler ile seçim yapılsa bile sadece noktalar seçilecektir. Seçme Menüsü Tabaka süzgeci bölümünde, noktalar isimlerinden ayrım yapılarak seçilebilir. Örneğin nokta adını olarak P.*+N.*+125..156+159/* verdiğimizde; tüm poligon ve nirengilerin yanı sıra, 125..156 arası

noktalar ve 159 adanın tüm kırıkları seçilecektir. (Bknz. Nokta Seçme Kuralları) Seçilen noktaların koordine özetleri, kot değerli veya kot değersiz olarak alınabilir. Rapor Sonucu Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir. Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII formatta dosyaya kaydedilebilir. Bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Koordine özet işlemi seçilir. 2. İşleme girildikten sonra ekranın altında 'Çıktısı alınacak noktaları seç'

şeklinde mesaj gelir. Noktalar tek tek veya orta tuş seçme yöntemleri ile seçilir. ESC tuşuna basılarak seçme işlemi sonlandırılır.

Hesap 8

3. Ekrana koordine özet menüsü gelir. Bu menüden çıktının kotlu veya kotsuz olduğu, ekrana mı veya dosyaya mı yazılacağı işaretlendikten sonra Tamam butonuna basılarak çıktı alınır.

3.2 Alan çıktıları NETCAD' de mevcut herhangi bir alanın veya çoklu doğrunun (Ada/Parsel) alan çıktısı oluşturulabilir. Bir çoklu doğrunun alan çıktısının alınabilmesi için çoklu doğrunun kapalı olması gerekir (Bkz İmar/Ada parsel oluştur). Çıktısı alınacak alanlar, seçme kuralları ile tek tek veya topluca seçilebilirler. Alanlar, Özet ve Cepheli alan çıktısı olarak alınabilirler.

Çıktı oluşumu sırasında alanlar sıralanacaktır. Çıktı alımı sırasında alan dengelemesi yapılmayacaktır. Dengeli alan çıktıları Hesap Menüsü/ Parsel Editörü içerisinden alınabilir. Bu bölüm genel kullanım için oluşturulmuştur. Özet alan çıktısı

Ada Parsel Alan Tapu 20100 3380.795 3380.000 1 383.681 383.610 2 374.450 374.360 3 374.378 374.290 4 375.281 375.190 5 374.183 374.090 6 371.005 370.910 7 376.818 376.730 8 375.004 374.910 9 375.995 375.910

Cepheli alan çıktısı

Ada/Parsel Alan Nokta No Y X Cephe 20100/1 383.610 20100/1 413090.436 4183016.282 14.91 20100/2 413101.660 4183006.462 23.052 20100/19 413086.483 4182989.111 16.607 20100/17 413073.983 4183000.044 21.162 20100/18 413087.756 4183016.111 2.685 20100/2 374.360 20100/2 413101.660 4183006.462 16.24 20100/3 413113.888 4182995.771 23.055 20100/20 413098.709 4182978.418 16.243 20100/19 413086.483 4182989.111 23.052

Hesap 9

Koordine özetli alan çıktısı

Nokta No Y X Nokta No Y X

20100/7 413162.6 4182953 20100/6 413150.6 4182964

20100/8 413147.6 4182936 20100/5 413138.4 4182974

20100/23 413135.4 4182946 20100/9 413132.5 4182918

20100/4 413126.1 4182985 20100/22 413123.2 4182957

20100/10 413120.2 4182929 20100/3 413113.9 4182996

20100/21 413110.9 4182968 20100/11 413108 4182940

20100/2 413101.7 4183006 20100/20 413098.7 4182978

20100/12 413095.7 4182950 20100/1 413090.4 4183016

20100/18 413087.8 4183016 20100/19 413086.5 4182989

20100/17 413074 4183000

Ada Parsel Noktalar Hesap Alan

20100 1 20100/1,20100/2, 383.681

20100/19,20100/17,

20100/18

20100 2 20100/2,20100/3, 374.45

20100/20,20100/19

20100 3 20100/3,20100/4, 374.378

20100/21,20100/20

20100 4 20100/4,20100/5, 375.281

20100/22,20100/21

Rapor Sonucu Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir. Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII formatında dosyaya kaydedilebilir. Bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Alan çıktısı işlemi seçilir. 2. Ekrana alan çıktıları menüsü ekrana gelir. 3. Bu menüden yazılacak alanlar satırına çıktısı istenen alan adları yazılır. Çıktı

tipi ve Rapor sonucu seçenekleri işaretlendikten sonra tamam butonuna basılarak alan çıktısı alınır.

Hesap 10

3.3 Aplikasyon Çıktıları

Arazide koordinat ölçümü yapılmışsa, ölçülen koordinatlardan aplikasyon verisinin elde edilmesi amacıyla kullanılır. İzlenecek yöntem aşağıda adım adım anlatılmıştır.

Rapor Sonucu Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir. Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII yapıda dosyaya kaydedilebilir. Bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Aplikasyon çıktıları işlemi seçilir. 2. Ekrana diyalog penceresi gelir. Çıkması istenen alanlar işaretlenir. Rapor sonucu seçeneği de işaretlendikten sonra tamam butonuna basılır. 3. Ekrandan önce durulan ve bakılan nokta seçilir. Daha sonra aplikasyon çıktıları alınacak noktalar işaretlenir, Aplikasyon noktalarının seçimi sırasında Obje seçme penceresi kolaylıklarında faydalanılabilir. ESC ile seçme işlemi bitirildiğinde aplikasyon değerleri çıktısı ekrana gelir.

3.4 Prizmatik Aplikasyon

İşlem aşamaları Aplikasyon çıktıları ile aynıdır. Durulan ve bakılan noktalar seçilmelidir. Daha sonra ise prizmatik aplikasyon değerleri hesaplanacak noktalar seçilmelidir. Obje Seçme Menüsü kullanılabilir. Seçilen noktaların, ölçü hattına olan dik ayak ve dik boy değerleri listelenecektir. Koordinat seçeneği işaretlenirse tabloda Y, X değerleri de listelenecektir.

Hesap 11

Rapor Sonucu Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir. Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII yapıda dosyaya kaydedilebilir. Bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Prizmatik aplikasyon işlemi seçilir. 2. Rapor menüsü ekrana gelir. Bu menüden rapor sonucu seçeneği de

işaretlendikten sonra tamam butonuna basılır. 3. Ekrandan önce durulan ve bakılan noktalar seçilir. Daha sonra prizmatik

aplikasyon çıktıları alınacak noktalar işaretlenir. ESC ile seçme işlemi kesildiğinde ekrana prizmatik aplikasyon değerleri çıktısı gelir.

4. Poligon Hesabı Bu bölümde Poligon Hesabı için gerekli verilerin Karne Editöründen girilmesi, Poligon Hesabı ve Kanava Çizim işlemleri yapılabilmektedir. Verilerin girilmesi hesap ve çizimlerin yaptırılması ile ilgili geniş bilgi aşağıda anlatılmıştır.

4.1 Poligon Hesabı Poligon hesabına ilk girildiğinde diğer editörlere benzer şekilde boş bir kayıt açılır. Bu ekranda her satır bir güzergahı belirtir. Ekranda görülen alanlar güzergahın adı, numarası ile Semt alınan, başlangıç, Son ve Semt Kapanan olmak üzere 4 sabit noktaya aittir. Bu değerler grafik olarak aşağıdaki gibidir. 1 2 N-1 N ��------------�o�----�o�---......--- �o�----�o�-----�� Semt Alınan Başlangıç Son Semt Kapanan

Hesap 12

Hesaplamaların yapılabilmesi için gerekli bilgiler “F3” tuşu ile girilebilir. “F2” tuşu ile de mevcut kayıtlar değiştirilebilir. Hesaplamalar öncesinde “F5” işlem menüsünde, Sabitler bölümünden, gerekli proje sabitlerinin belirlenmesi önerilir. Bu işlem aynı zamanda veri girişini de hızlandıracaktır.

Örneğin Şehir Adı bölümüne ANKARA yazıldığında, veri girişi sırasında Şehir Adı kısmında ANKARA girilmiş olarak gelecektir.

4.1.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak ya da Mouse iki kez seçilerek güzergahta istenen değişiklikler yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak yeni güzergah eklenebilir. “F4” tuşuna basılarak Şehir Adı ve Güzergah numarasından arama yapılabilir. “F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

Hesap 13

� Değiştir: Editörde seçili olan güzergahta değişiklik yapmak amacıyla açılır. Dışarıdan “F2” tuşuyla ve mouse ile iki kez seçilerek de aynı işlem yapılabilir.

� Ekle: Yeni güzergah eklemek amacıyla kullanılır. Dışarıdan “F3” tuşu ile de

aynı işlem yapılabilir. � Sırala: Kayıtları güzergah numarasına göre sıralamak amacıyla kullanılır. � Nokta Ara: Numarası girilen noktanın bulunduğu güzergah numaraları şehir

adlarıyla beraber listelenir. İşlem için aranılan noktanın numarası yazılır ve “Ara” butonuna basılır.

� Yaz: Hesaplatılan güzergahların çıktıları bu bölümden alınabilir.

Normal Çıktı: Çıktısı alınacak Güzergah ve Şehir Adı için süzgeç verilebilir. Süzgeç verilen Güzergahların çıktıları normal yapıda Text editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir, daha sonra çizdirilmek üzere saklanabilir. Düşeyde Sıkıştırılmış Çıktı: Çıktısı alınacak Güzergah ve Şehir Adı için süzgeç verilebilir. Süzgeç verilen Güzergahların çıktıları düşeyde sıkıştırılmış olarak Text editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir, daha sonra çizdirilmek üzere saklanabilir. Güzergah Listesi: Şehir adı, Güzergah numarası ve Güzergahta kullanılan noktaların isimleri bu bölümden rapor olarak alınabilir. Çıktı sonucu Text editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir, daha sonra çizdirilmek üzere saklanabilir.

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

Hesap 14

4.1.2 Hesap Penceresi Her güzergah için bir hesap yapılması gerekmektedir. Hesap için gerekli bilgiler “F3” Ekle ile açılan aşağıdaki pencerede girilir ve hesap yapılır.

Nokta ve Özet Karne bölümünde Nokta koordinatları ve Karne bilgileri ile ilgili ekleme, düzeltme ve benzeri işlemler yapılabilir. Güzergah bölümünden ise Güzergah bilgileri girilir ve hesaplamalar yaptırılabilir. Hesaplama ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Kurum: UVDF(Ulusal Veri Değişim Formatı) gereği hesaba girecek kenarlar Elipsoid yüzeyine göre hesaplanıp sonra Gauss düzlemine indirecektir. Poligon hesapları bu kenarlar üzerinden yapılacaktır. (Daha detaylı bilgi karne editöründe anlatılmıştır.) Bu sebeple poligon hesapları tek bir yöntemle yapılacaktır. Yani hem İller Bankası’na, hem de Kadastro Kurumu’na yapılacak işlerde yöntem ve tecviz hesapları aynı olacaktır. Bunun için kurum seçimi hep KADASTRO ve POLİGON olarak yapılacaktır. Dizi nirengi hesaplarında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. İlgili kuruma göre seçim yapılıp hesap yapılabilecektir. Dizi nirengi hesapları “mm.” inceliğinde görüntülenir. Güzergah Türü: Ana güzergah ya da Ara güzergah seçimi yapılabilir. Tecviz hesaplamalarında fark edecektir. Tanımla: Güzergah ilk defa tanımlanacaksa veya gidiş yönü değiştirilecekse öncelikle Tanımla butonu ile güzergah bir kere tanımlanmalıdır. Dallanma varsa açılan küçük pencerelerde ok tuşları ile bir sonraki nokta seçilmelidir. Üzerinde Dallanma olmayan noktalar ve Güzergahlar program tarafında otomatik olarak seçilerek çözüm tamamlanır.

Hesap 15

Tekrar Çöz: Güzergahta herhangi bir değişiklik yapılmamış ise Tekrar Çöz işlemi hesabın tekrarlatılması amacıyla kullanılır. Hesaplama sırasında güzergahta dallanmalar varsa kullanıcıya sorulmadan daha önceki hesaplamada kullanılan noktalar ile hesaplama yapılır. Yaz: Hesabı yapılan güzergahın çıktısı bu bölümden alınabilir. Çıktı sonucu Text editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir, daha sonra çizdirilmek üzere saklanabilir. Güzergahın hesaplanması sırasında pek çok hata rapor edilebilir. Bu hataların giderilmesi için Nokta bölümünden Nokta Kayıtlarına, Özet Karne bölümünden Özet Karne Kayıtlarına anında ulaşabilir. Gerekli kontrol ve düzeltmeleri yapıldıktan sonra veriler saklanmalıdır. Düzeltmelerden sonra Güzergah bölümüne dönülerek hesaba devam edilebilir. P.124 noktası bulunamadı mesajı bilinen 4 nokta için verilir. Hata Giriş penceresinde nokta adlarının yanlış verilmesinden veya ilgili noktanın Koordinat Kütüğünde olmamasından kaynaklanabilir. Bu durumda Nokta kayıtlarına geçilir, hata düzeltilir ve saklanır daha sonra Güzergah bölümünden işleme devam edilir. Önceki nokta [P.123] ye bakış yok mesajı geriye bakış olmadığını gösterir. Nedeni karne kayıtlarında yapılan bir hata olabilir. Karne kayıtlarına ulaşıp gerekli kontrol ve düzeltmeleri yapılabilir. Değişiklikler saklanıp, Güzergah bölümünden işleme devam edilebilir. P.127-P.128 Arasında kenar ölçülmemiş mesajı karşılıklı ölçülerin her ikisi de sıfır ise verilir. P.130 Noktasında aralık açısı sıfır mesajı güzergah üzerinde geri dönüş olduğunda veya karnede her iki yönde aynı açı girildiğinde verilir. N.215 noktasında gözlem yapılmamış mesajı bakış olan bir noktaya ait karne kaydının bulunamadığını gösterir. Nokta sayısı en çok 60 olabilir mesajı güzergah tanımında 60 noktayı geçilmesi durumunda ortaya çıkar. Bu hataların tümü güzergahın çevrilmesini engelleyici niteliktedir. İşlemden çıkılıp gerekli düzeltmeler yapılır ve tekrar hesaplatılabilir. Güzergahın çözülmesini engellemeyen ancak düzeltilmesi gereken hatalar ise; Karşılıklı kenar ölçüleri tecviz dışında mesajı karşılıklı ölçülen kenarlarda kenar farkı, F5 İşlem menüsü Sabitler bölümünden verilen değeri aştığında çıkar. Güzergahın kapanmamış olması durumunda Karne ve Nokta kayıtlarında gerekli düzeltmeler yapılır ve hesap tekrarlanır.

Hesap 16

Program kaba hataları kolayca bulduğu gibi pek çok durumda ince hataları da bulabilir. İnce hatanın olduğu rapor edilen gözlemin değiştirilmesi hatayı yok etmiyor ise büyük olasılıkla güzergah üzerinde birden çok hata vardır. Hata arama iteratif olarak hata tek açı ya da kenara inene değin sürer. Hesaplanan noktalar Tamam butonu ile çıkılarak saklanabilir, hesaplanan noktalar dosyada mevcut ise Eskilerle değiştir seçeneği kullanılarak yeni hesaplanan koordinatlar yazılır. İlk defa hesaplanan noktaların Eskilerle Değiştir seçeneğiyle saklanması sorun yaratmaz. Çünkü bulunamayan noktalar da yeni olarak eklenir. Yeni olarak Ekle seçeneği kullanıldığında Hesaplanan noktaların dosyada bulunup bulunmadığı kontrol edilmez, yeni hesaplanan noktalar dosyanın sonuna eklenir. Saklamadan çık seçeneği kullanıldığında, noktalar saklanmaz. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Özet karne verileri ve Semt alınan, Başlangıç, Son, Semt kapanan

noktalarının koordinatları uygun şekilde girilmiş olmalıdır. 2. Poligon Hesabı işlemi seçilir. 3. “F3” Ekle butonuna basılır. 4. Güzergah bilgileri girilir. 5. Kurum seçiminde KADASTRO ve POLİGON seçilir. (Poligon hesabı ise) 6. Tanımla butonu ile hesap yaptırılır. Güzergahta dallanma yok ise güzergah

hesaplanır, Açı ve Kenar hatası rapor edilir. Güzergahta dallanma var ise izleyen noktalar seçilir ve güzergah tamamlandığında aynı şekilde Açı ve Kenar hatası rapor edilir. Hata var ise gerekli değişiklikler yapılıp hesap tekrarlanır.

7. Tamam butonu ile hesaplamadan çıkılırken hesaplanan noktaların ne şekilde

saklanacağı sorulur. Uygun seçenek seçilip Tamam butonuna basılarak hesaplamadan çıkılır. Saklamadan çık seçeneğinde noktalar kaydedilmez, Eskilerle değiştir ve Yeni olarak ekle seçeneklerinde hesaplanan noktalar koordinat dosyasına yazılır.

Hesap 17

4.2 Karne Editörü Karneler bölümü temel olarak farklı editörlerden oluşan bir ekrandır. Editörler arası geçiş işlemini ortadan kaldırmak ve hesaplamaları tek bir ekranda takip edebilmek amacıyla tüm editörler aynı ekranda toplanmıştır. Elde bulunan veriler uygun editöre girilerek gerekli hesaplamalar yaptırılabilir. Amaç, veri girişi sonrası gerekli hesaplamaların yapılarak özet karnenin oluşturulmasıdır. Editörler ile ilgili açıklamalar aşağıda ayrıntılı olarak verilmiştir.

4.2.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak veri ekleme moduna geçilir ve veri girişi yapılabilir. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. “F4” tuşuna basılarak Durulan Nokta İsminden arama yapılabilir. “F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden; � Hesap Kenarlarını Seç: Hesaplamada kullanılacak kenar ve açı seçilir,

Aktar işlemi ile seçilen Açı ve Kenar Özet Karneye aktarılır. Poligon hesabı için Özet karnedeki değerler kullanılacaktır.

� Deniz Yüzeyini Hesapla: Açılan menüde indirgemenin İller Bankası’na veya

Kadastro’ya (Yönetmelik) göre mi yapılacağı, Yatay kenarların ya da Eğik kenarların kullanılacağı belirlenir. İndirge işlemi ile Ortalama Kot Değeri ya da Eski Kot Değeri girilir. Program Ortalama kot değerini girilen nokta kotlarından hesaplar, noktaların kotları girilmemişse bu değer kullanıcı tarafından girilmelidir. Girilmemesi (Sıfır olması) durumunda indirgeme “0” kotuna göre yapılır.

� Elipsoid Yüzeyini Hesapla (Deniz veya Elipsoid Yüzeyini Hesapla):

UVDF (Ulusal Veri Değişim Formatı) gereği kenar hesabı değiştirilmiştir. Ölçü düzlemindeki eğik kenarlardan hareketle elipsoid kenarı hesaplanacaktır. Bunun için F5 işlem menüsünden Deniz veya Elipsoid Yüzeyini Hesapla komutu tıklanır. Burada yöntem olarak “BÖHYY 2002’ye göre Elipsoid Yüzeyine” seçilir ve sağda N katsayısı girilir. (N değeri nivelman ölçülerinin dengelenmesinden sonra belirlenmektedir) Kenar seçiminde “eğik kenarlardan” seçilecektir. Buna göre elipsoid kenarı hesaplanmış olur.

� Gauss Kruger Düzlemini Hesapla: Açılan menüden Gauss Kruger

kenarlarının hangi kenarlardan hesaplanacağı seçilir. Bilindiği gibi Açı ve Kenarların Gauss Kruger Düzlemindeki değerlerinin hesabı için koordinatlara gereksinim vardır. Kenarın her iki ucundaki nokta koordinatları nokta

Hesap 18

kütüğüne girilmiş olmalıdır. Koordinatlardan ortalama Y Koordinatı hesaplanır, bu değer istenirse değiştirilebilir. İşlem sonucunda Gauss Kruger düzlemindeki kenarlar hesaplanmış olacaktır.

� Boş Kotları Tamamla: Koordinat girişinde noktaların kot değerleri girilmiş

ise girilen bu değerler, boş kotları tamamla işlemi ile karnedeki durulan ve bakılan noktaların kot değeri bölümüne otomatik olarak yazdırılabilir. Burada elipsoid kenarlarını hesaplayabilmek için güzergaha ait tüm noktaların kot bilgileri girilmiş olmalıdır.

� Noktaları Poligon Yap: Veri girişi sırasında Poligon noktaları için “P.”

kullanılmadan veri girişi yapılmışsa bu işlem ile noktaların adına “P.” (P.88, P.65) otomatik olarak yazılır.

� Karne Sırala: Durulan noktalar, Nirengiler başta ve Poligonlar olmak üzere

nokta adı sırasına sokulur. � Karne Yaz: Verilerle ilgili çeşitli çıktılar bu bölümden alınabilir. Durulan

noktalar ve seçilen çıktı türüne göre Bakılan noktalar için süzgeç verilebilir. Çıktı sonuçları öncelikli olarak Text editörüne gelir, istenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır ya da daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya kaydedilebilir. Açıklama bölümüne çıktıların üzerinde görünmesi istenen bilgi varsa girilir.

Özet Karne: Çıktı1, Çıktı2, Kenar Özet ve Formatsız çıktı olmak üzere 4 farklı çıktı alınabilir. Yazılacak istasyonlar ve Bakılan noktalar (Kenar Özet çıktısı) için süzgeç verilebilir. Rasat Karne: Durulan, Bakılan noktalar, I. Durum, II. Durum, İndirgemeler, Ortalama açı, Düşey açı, Eğik uzaklık, Yatay uzaklık değerleri rapor edilir. Yazılacak istasyonlar için süzgeç verilebilir. Gauss Karne: Durulan, Bakılan noktalar, Kot değerleri, Alet yüksekliği, Reflektör yüksekliği, Düşey Açı ve Tüm kenar değerleri (Eğik, Yatay, Deniz yüzeyi, Gauss) rapor edilir. Kenar Özet: Durulan, Bakılan noktalar, Yatay açı, Seçeneğe bağlı olarak Ölçülen yatay veya Eğik kenar ve Deniz yüzeyi ve Gauss kenarları rapor edilir. Yazılacak istasyon ve Bakılan noktalar için süzgeç verilebilir.

� Kolonlar: Kot, Alet Yüksekliği, Ppm Değerlerinin girildiği sütunların açık/ kapalı olma durumu belirlenebilir. Ancak açık olması durumunda bu alanlara veri girişi yapılabilecektir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. “F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

Hesap 19

“F8” Karne yaz bölümüne ulaşmak için kullanılır. Ayrıntılı bilgi “F5” İşlem menüsü içerisinde anlatılmıştır. “F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

4.2.2 Karnelere Veri Girişi İlk önce programa Durulan Nokta Adı, Kot Değeri, Alet Yüksekliği ve Ppm değeri girilir. Daha sonra elde bulunan verilere ve yapılacak hesaba göre karnelerden uygun olanına veri giriş yapılır. Reflektör yüksekliği, Alet yüksekliği, Ppm değerleri elektronik aletle yapılan ölçüm sırasında hesaba dahil edilmiş ise tekrar girilmesine gerek yoktur. Alet yüksekliği, Kot ve Ppm değerlerinin girilebilmesi için F5:İşlem/ Kolonlar bölümünden bu alanlar açık konuma getirilmelidir. Kayıt girişinde Poligonlar için “P.” Girilmesi zorunlu değildir, Noktaları poligon yap işlemi ile otomatik olarak nokta isimlerinin başına “P.” Ekletilebilir. Nirengi noktaları için “N.” Girilmesi gereklidir. Eğer aynı noktaya hem Poligonlar hem de Dizi nirengiler için birden fazla alet kurularak aynı nokta için birden çok kayıt elde edilmişse, öncelikle çift kayıt oluşumunu önlemek için ölçülerin birleştirilmesi önerilir. Bu işlemin yapılmaması veya ortak doğrultu olmadığı için yapılamaması durumunda Poligonlar ve Dizi Nirengiler için iki ayrı Karne Kütüğü oluşturulması önerilir. I. Durum ve II. Durum ölçümlerinde hata miktarı 2 dakikadan fazla ise kullanıcı uyarılır. Eğer karşılıklı kenar ölçüleri yapılmadıysa ölçülmeyen kenarlar kayıt girişi sırasında <enter> ile geçilerek 0.00 (sıfır) girilmelidir. Bu şekilde program ölçülen diğer kenar ile hesaba girecektir. Her iki kenarında sıfır olması durumunda ise "kenar ölçüsü yok" mesajı verilir. Karşılıklı yapılan ölçülerde kenarlar arasındaki fark tecviz içinde ise bunların ortalamaları alınır. Değilse "Kenarlar Tecviz Dışı" mesajı verilir. Durulan noktaların adı içerisine “*” girildiğinde, sıralama sonrası kayıt otomatik olarak silinir, Bakılan noktaların adı içine “*” verildiği zaman kayıt sıralamaya gerek kalmadan otomatik olarak silinir. İlgili satır üzerinde iken “Del” tuşu ve “F7” tuşu ile de kayıtlar silinebilir.

4.2.3 Rasat Karne Araziden alınan I. Durum, II. Durum, Düşey açı, Eğik mesafe bilgileri okunmuş ise açı değerlerinin ve yatay kenarların hesabı için veri girişinin yatay karneye yapılması gereklidir. Ayrıca deniz yüzeyi kenarının ve buna bağlı olarak Gauss Kruger düzlemindeki kenarın hesabı için Rasat karnedeki Eğik kenar ya da Yatay kenarlar kullanılır.

Hesap 20

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Durulan Nokta Editöründen, F3 tuşuna basılarak durulan nokta bilgileri girilir. 2. Rasat Karne bölümüne, mouse ile çift klik yapılarak bakılan nokta bilgileri

girilir. 3. Durulan noktadaki tüm bakışlar için I. Durum, II. Durum, Düşey açı, Eğik

mesafe bilgileri girilir. Açı ortalaması ve Yatay mesafe program tarafından hesaplanır. Düşey açı değeri sıfır “0” yada 100 girilerek Eğik mesafe yerine yatay mesafe girilebilir.

4. İsteniyorsa Hesap Kenarlarını Seç işlemi ile Eğik ya da Yatay kenarlar ve ölçülen açılar özet karneye poligon hesabında kullanılmak üzere aktarılır.

4.2.4 Gauss Karne

Bu bölüm Ölçülen Yatay ya da Eğik kenarlardan, İller Bankası ya da Kadastro ile uyumlu olarak Deniz yüzeyi kenarlarının hesaplanması ve yine Yatay, Eğik ya da deniz yüzeyi kenarından Gauss Kruger düzlemindeki kenarın hesabı için kullanılır. Genel olarak Gauss Karne kenar indirgemelerinde kullanılmaktadır. Gerekli hesaplamalar, indirgemeler yapıldıktan sonra bulunan değerler özet karneye aktarılır. İşlem Nasıl Yapılır? Deniz Yüzeyinde kenar hesabı Deniz yüzeyi kenarı, ölçülen eğik ya da yatay kenarlardan İller Bankası ya da Kadastro yönetmeliklerine uygun yapılabilir.

1. Hesaplama için Durulan nokta bilgileri ve Rasat karne verileri, Gauss

Karnedeki Yan. Yük, Bakılan noktanın kotu uygun şekilde girilmiş olmalıdır. 2. “F5” işlem menüsünden Deniz veya Elipsoid yüzeyini hesapla işlemi

seçilir. Kurum ve hesaplamada kullanılacak kenar seçilir ve “Tamam” butonuna basılır.

Hesap 21

3. Kot değerleri girilmişse Ortalama kot program tarafından hesaplanır,

girilmemişse ortalama kot değeri kullanıcı tarafından girilmelidir. 4. İşlem sonunda hesaplanan kenar değerleri Gauss Karnedeki Dz./Elp.Kenar

bölümüne otomatik olarak yazılır. Elipsoid Yüzeyinde Kenar Hesabı Elipsoid kenarı ölçülen eğik kenarlardan hesaplanacaktır.

1. Hesaplama için rasat karne editöründe durulan ve bakılan nokta bilgileri

girilmiş olmalıdır. 2. “F5” işlem menüsünden boş kotları tamamla işlemi uygulanır. 3. “F5” işlem menüsünden Deniz veya Elipsoid yüzeyini hesapla işlemi

seçilir. BÖHYY 2002’ye göre Elipsoid Yüzeyine seçilir, N katsayısı girilir, eğik kenar seçilir ve “Tamam” butonuna basılır.

4. İşlem sonunda hesaplanan kenar değerleri Gauss Karne’deki Dz./Elp.Kenar bölümüne otomatik olarak yazılır.

Gauss Kruger Düzleminde kenar hesabı Gauss Kruger düzlemindeki kenar, ölçülen eğik kenarlardan, yatay kenarlardan yapılabileceği gibi hesapla bulunan deniz yüzeyi kenarlarından ya da elipsoid kenarlarından da yapılabilir.

Hesap 22

1. Hesaplama için Durulan nokta bilgileri, hesaplamada kullanılacak kenar

bilgisi, Gauss Karnedeki Yan. Yük, bakılan noktanın kotu ve bilinen noktaların koordinatlarının girilmiş olması gereklidir.

2. “F5” işlem menüsünden Gauss Kruger

Düzlemini hesapla işlemi seçilir. Hesaplamada kullanılacak kenar seçilir ve “İndirge” butonuna basılır. Program koordinatlardan ortalama Y değeri hesaplar, bu değer istenirse değiştirilebilir.

3. İşlem sonunda hesaplanan kenar değerleri

Gauss Karnedeki G.K. Kenar bölümüne otomatik olarak yazılır.

4.2.5 Özet Karne Özet karneye indirgemeleri yapılmış değerler girilebileceği gibi gereken veri, Rasat karne yada Gauss karneden de aktarılabilir. Özet karne aynı zamanda poligon hesaplamalarında kullanılacak olan sonuç karnedir. Karnede, Bakılan nokta açı ve Kenar değerleri bulunur. Açı değerleri, Ölçülen açılar olabileceği gibi Gauss Kruger açıları da olabilir. Kenar değerleri ise Eğik kenar, Yatay kenar, Deniz yüzeyi kenarı ya da Gauss Kruger kenarı olabilir. İşlem Nasıl Yapılır? Manuel Veri Girişi İlk önce durulan nokta bilgisi girilir. Daha sonra Özet karne bölümüne bakılan nokta ile ilgili Nokta Adı, Açı ve Kenar bilgileri Mouse ile çift klik yapılarak ya da “F2” değiştir işlemi ile girilebilir. Veri Aktarımı Rasat Karnede ve Gauss Karnede bulunan Açı ve Kenar değerleri özet karneye Hesap Kenarlarını Seç işlemi

Hesap 23

ile aktarılabilir. İşleme girildiğinde aktarılacak kenar ve açıların seçilebileceği diyalog çıkar. Bu diyalogdan aktarılacak kenar ve açı seçilir. Aktar işlemi ile veri aktarımı tamamlanır.

4.3 Kanava Çizimleri

Poligon ve ölçü kanavası çizilmesine yönelik işlemdir. Poligon kanava çizimi: Güzergah başlangıç ve bitişi, nokta ad ve sembolleri, güzergah çizgi ve numaraları yazılır. Poligon kanava çizimi için *.PO4 uzantılı dosyaya ihtiyaç vardır. *.PO4 uzantılı dosya poligon hesabı yapıldıktan sonra oluşur. Bu nedenle poligon kanava çizimi yapılmadan önce poligon hesabının yapılması gerekir. Ölçü kanava çizimi: Sadece güzergah çizgileri, nokta sembol ve numaraları yazılır. Ölçü kanava

çizimi için özet karne bilgilerini girmek yeterlidir. Çizim sırasında *.NCK dosya ismi verilerek işlem bitirilir. İşlem Nasıl Yapılır 1. Poligon/ Dizi hesaplarının yapılması sonrası gerekli parametreler

ayarlandıktan sonra isteğe bağlı olarak Poligon ya da Ölçü kanavası oluşturulabilir.

2. Poligon kanavasında, çıkacak güzergahlar, süzgeç düzenleri kullanılarak

belirlenebilir. 3. Kanava üzerine, nokta numarası, güzergah numarası gibi detaylar uygun

şekilde yerleştirilmiş olarak oluşturulur. 4. Hazırlanan kanava paftalanabilir veya karelaj üretilebilir.

Hesap 24

5. Netveri Netveri programı genel olarak veri girişi ve hesaplamaların yapıldığı editörlerden oluşmaktadır. Programa veri girişi manuel olarak, klavyeden yapılabileceği gibi Total Stationların veri kayıt ünitelerinden aktarım yolu ile de yapılabilmektedir. Yapılacak hesaplama ya da girilecek veri tipine uygun olan işleme girilerek, gerekli çalışmalar yapılabilir. İşlemlerle ilgili ayrıntılı bilgi aşağıda verilmiştir. Not: Tüm editörlerde mouse sağ tuşu ile F5 işlem menüsüne girilerek, seçim yapılabilir.

5.1 Takeometrik Hesap Bu bölüm takeometrik yöntemle okunmuş verilerden kot ve koordinat hesaplanması amacıyla kullanılır.

Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Düşey açı, Alt-Orta-Üst mira değerleri, Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.1.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde devam edilir. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. “F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir. “F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

Hesap 25

� Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın Mira dosyasından farklı bir isimde olması gerekmektedir.

� Hesapla: Açılan menüde gerekli parametreler belirlenir ve kabul ile hesaplamaya geçilir. Hesaplamada kullanılacak nokta koordinatlarının olduğu dosya sorulur, varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap sonucu detay noktalarının koordinatları Mira dosyası ile aynı isimde bir nokta dosyasına yazılır. Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için ölçüm değerleri girilmişse ve koordinat değerlerinden hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümden verilen hata ölçütlerinden fazla ise kullanıcıya mesaj olarak bildirilir. Rapor: Hesap sonuçları iki farklı şekilde rapor edilir. Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak görünür. Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra

istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir. Yükle: Mevcut Mira dosyalarını yüklemek için kullanılır. Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. “F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. “F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Takeometrik Hesap seçilir. 2. Takeometrik Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı

dizin belirlenir. 3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir. 4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.

Dosya adı Takeometrik Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

Hesap 26

5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa

diğer seçenekler de işaretlenebilir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş olan alanlara veri girişi yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak amacıyla düşünülmüştür.

6. F3 tuşuna basılır ve Durulan, Bakılan nokta bilgileri girilir. Enter ile alt satıra

geçilir ve veri girişine devam edilir. 7. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır. 8. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır. 9. Takeometrik Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı

dizin belirlenir. Dosya adı Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu koordinat dosyası ile aynı olmamalıdır.

10. F3 tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan

noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde devam edilir.

11. Veri girişi tamamlandıktan sonra F5 tuşuna basılır ve Hesapla işlemi seçilir.

Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu seçilen rapor türüne göre ekrana gelir. İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır ya da daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya saklanabilir.

5.2 Kutupsal Hesap (Eğik Kenar-Düşey Açı) Bu bölüm okunmuş ham verilerden kot ve koordinat hesaplanması amacıyla kullanılır.

Hesap 27

Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Düşey açı, Eğik Mesafe, Reflektör Yüksekliği ve Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.2.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde devam edilir. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. “F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir. “F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden; � Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları

girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın YDE dosyasından farklı bir isimde olması gerekmektedir.

� Hesapla: Açılan menüde

gerekli parametreler belirlenir ve Kabul ile hesaplamaya geçilir. Hesaplamada kullanılacak nokta koordinatlarının olduğu dosya sorulur, varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap sonucu detay noktalarının koordinatları Kutupsal Hesap dosyası ile aynı isimde bir nokta dosyasına yazılır.

Koordinatlar: Bu bölümden hesaplamanın yapılacağı koordinat düzlemi seçilir. İller bankasına yapılan işlerde Elipsoid Yüzeyinde yöntemi seçilecek ve N katsayısı girilerek hesap yapılacaktır. Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için ölçüm değerleri girilmişse ve koordinat değerlerinden hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümde verilen hata ölçütlerinden fazla ise kullanıcıya mesaj olarak bildirilir.

Hesap 28

Yatay Açılar: Günümüzde açı ölçümleri saat ibresi yönünde yapılmaktadır. Bu durumda Normal seçeneği işaretli olmalıdır. Saat ibresi tersi yönünde yapılmış açı ölçümlerinde ise 400-Yatay Açı (Fransız) yöntemi kullanılmaktadır. Bu durumda program açıların, 400’den farkını alarak hesaplamalarda kullanacaktır. Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak görünür.

• Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra

istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir. • Yükle: Mevcut YDE dosyalarını yüklemek için kullanılır. • Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir. • Kolonlar: Nokta Kodu, Reflektör yüksekliği, Alet Yüksekliği kolonlarına veri

girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak manuel veri girişi sırasında hız kazanılmış olur. Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi yapılacaksa bu bölümden açık konumuna getirilmelidir.

• Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları

tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır. • Karne yaz: Veriler, poligon hesabında kullanılması için Rasat karneye

aktarılır. • Grafikten Oku: Rasatlar grafik ekrandaki noktalardan etkileşimli olarak

oluşturulabilir. İşleme girildiğinde mevcut dosyadaki bilgilerin saklanıp saklanmayacağı sorulur. Ekrandan Durulan ve Bakılan nokta gösterilir. Gerekiyorsa İlk Açı, Alet Yüksekliği ve Refl. Yüksekliği bilgileri girilir. Daha sonra ekrandan aplikasyon noktaları seçilir. İşlemden çıkışta bilgiler otomatik olarak editöre gelir. Tekrar işleme girilerek yeni Durulan ve Bakılan nokta gösterilerek veri girişine devam edilebilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. “F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. “F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Kutupsal (Eğik Kenar-

Düşey Açı) seçilir. 2. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin

belirlenir. 3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir.

Hesap 29

4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir. Dosya adı Kutupsal Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa



geçilir ve veri girişine devam edilir. 7. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır. 8. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır. 9. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin

belirlenir. Dosya adı Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu koordinat dosyası ile aynı olmamalıdır.




Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir. İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır ya da daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya saklanabilir.

5.3 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Düşey Açı)

Bu bölüm okunmuş ham verilerden kot ve koordinat hesaplanması amacıyla kullanılır. İşlemler genel olarak diğer Kutupsal hesap yöntemleri ile aynıdır.

Hesap 30

Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Düşey açı, Yatay Mesafe, Reflektör Yüksekliği ve Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.3.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde devam edilir. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. “F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir. “F5” tuşu ya da Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden; � Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları

girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın YDE dosyasından farklı bir isimde olması gerekmektedir.

� Hesapla: Açılan menüde gerekli parametreler belirlenir ve Kabul ile

hesaplamaya geçilir. Hesaplamada kullanılacak nokta koordinatlarının olduğu dosya sorulur, varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap sonucu detay noktalarının koordinatları Kutupsal Hesap dosyası ile aynı isimde bir nokta dosyasına yazılır.

Koordinatlar: Bu bölümden hesaplamanın yapılacağı koordinat düzlemi seçilir. Seçilen yönteme göre, Ortalama Arazi Kotu ve Eski arazi Kotu bilgilerinin girilmesi gerekebilir. Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için ölçüm değerleri girilmişse, ve koordinat değerlerinden hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümden verilen hata ölçütlerinden fazla ise kullanıcıya mesaj olarak bildirilir. Yatay Açılar: Günümüzde açı ölçümleri saat ibresi yönünde yapılmaktadır. Bu durumda Normal seçeneği işaretli olmalıdır.

Hesap 31

Saat ibresi tersi yönünde yapılmış açı ölçümlerinde ise 400-Yatay Açı (Fransız) yöntemi kullanılmaktadır. Bu durumda program açıların 400’den farkını alarak hesaplamalarda kullanacaktır. Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak görünür.

� Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra

istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir. � Yükle: Mevcut YDE dosyalarını yüklemek için kullanılır. � Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir. � Kolonlar: Nokta Kodu, Reflektör yüksekliği, Alet Yüksekliği kolonlarına veri

girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak, manuel veri girişi sırasında hız kazanılmış olur. Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi yapılacaksa bu bölümden açık konumuna getirilmelidir.

� Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları

tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır. � Karne yaz: Veriler, poligon hesabında kullanılması için Rasat karneye

aktarılır. • Grafikten Oku: Rasatlar grafik ekrandaki noktalardan etkileşimli olarak

oluşturulabilir. İşleme girildiğinde mevcut dosyadaki bilgilerin saklanıp saklanmayacağı sorulur. Ekrandan Durulan ve Bakılan nokta gösterilir. Gerekiyor ise İlk Açı, Alet Yüksekliği ve Refl. Yüksekliği bilgileri girilir. Daha sonra ekrandan aplikasyon noktaları seçilir. İşlemden çıkışta bilgiler otomatik olarak editöre gelir. Tekrar işleme girilerek yeni Durulan ve Bakılan nokta gösterilerek veri girişine devam edilebilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. “F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. “F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Kutupsal (Yatay Kenar-

Düşey Açı) seçilir. 2. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin

belirlenir.

Hesap 32

3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir. 4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.

Dosya adı Kutupsal Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır. 5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa



geçilir ve veri girişine devam edilir. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır.

7. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır. 8. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin





Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir. İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır ya da daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya saklanabilir.

5.4 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Kot Farkı) Bu bölüm okunmuş ham verilerden kot ve koordinat hesaplanması amacıyla kullanılır. İşlemler genel olarak diğer Kutupsal hesap yöntemleri ile aynıdır.

Hesap 33

Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Yatay Mesafe, Kot Farkı, Reflektör Yüksekliği ve Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.4.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde devam edilir. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. “F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir. “F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden; � Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları

girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın YMK dosyasından farklı bir isimde olması gerekmektedir.

� Hesapla: Açılan menüde gerekli parametreler

belirlenir ve Kabul ile hesaplamaya geçilir. Hesaplamada kullanılacak nokta koordinatlarının olduğu dosya sorulur, varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap sonucu detay noktalarının koordinatları Kutupsal Hesap dosyası ile aynı isimde bir nokta dosyasına yazılır.

Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için ölçüm değerleri girilmişse, ve koordinat değerlerinden hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümden verilen hata ölçütlerinden fazla ise kullanıcıya mesaj olarak bildirilir.

Hesap 34

Durulan Nokta Kotlarını 0 varsay: Yapılan ölçümlerde kot farkı yerine, direk olarak kot okuması yapılmışsa bu bölüm işaretlenerek durulan nokta kotları işleme sokulmayarak doğru kotlar hesaplanabilir. Kot farkı okumalarında bu bölüm işaretli olmamalıdır. Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak görünür.


istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir. � Yükle: Mevcut YMK dosyalarını yüklemek için kullanılır. � Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir. � Kolonlar: Nokta Kodu, Reflektör yüksekliği, Alet Yüksekliği kolonlarına veri

girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak, manuel veri girişi sırasında hız kazanılmış olur.

Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi yapılacaksa bu bölümden açık konumuna getirilmelidir.

� Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları

tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır. • İşlem: Karne yazma ve alet işaret yükseklikleri ile ilgili işlemlerin bulunduğu

menüdür.

Karne yaz: Veriler, poligon hesabında kullanılması için Rasat karneye aktarılır.

Alet-İşaret yükseklilerini sıfırla işlemi ile Ölçüm sırasında alet, işaret yükseklileri hesaba dahil ediliyor ise, hesapta tekrar kullanılmaması için sıfırlanır.

Kot farkından alet, işaret yüksekliklerini çıkar işlemi ile Kot farkından alet yükseklikleri çıkarılabilir.

• Grafikten Oku: Rasatlar grafik ekrandaki noktalardan etkileşimli olarak

oluşturulabilir. İşleme girildiğinde mevcut dosyadaki bilgilerin saklanıp saklanmayacağı sorulur. Ekrandan Durulan ve Bakılan nokta gösterilir. Gerekiyor ise İlk Açı, Alet Yüksekliği ve Refl. Yüksekliği bilgileri girilir. Daha sonra ekrandan aplikasyon noktaları seçilir. İşlemden çıkışta bilgiler otomatik olarak editöre gelir. Tekrar işleme girilerek yeni Durulan ve Bakılan nokta gösterilerek veri girişine devam edilebilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

Hesap 35

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. “F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Kutupsal (Yatay Kenar-Kot

Farkı) seçilir. 2. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin

belirlenir. 3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir. 4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.

Dosya adı Kutupsal Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır. 5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa

diğer seçeneklerde işaretlenebilir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş olan alanlara veri girişi yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak amacıyla düşünülmüştür.


geçilir ve veri girişine devam edilir. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır.

7. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır. 8. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin





Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir. İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır yada daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya saklanabilir.

Hesap 36

5.5 Prizmatik Ölçü Girişi

Bu bölüm prizmatik yöntemle okunmuş verilerden koordinat hesaplanması amacıyla kullanılır. Hesaplamaların yapılabilmesi için Dik Ayak ve Dik Boy verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.5.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak güzergahın ilk noktası ve son noktasına ait veriler girilir. İlk noktanın dik ayak ve dik boy değerleri için sıfır “0” son nokta için ölçülen mesafe dik ayak değeri olarak girilir. Bu zorunluluk değildir. Program koordinatlardan bu mesafeyi hesaplayabilir. Fakat son noktanın arazide ölçülen değeri girilirse ara noktaların dengelenmesinde kullanılır. Hesap noktaları girildikten sonra güzergah üzerindeki ara noktaların dik ayak dik boy değerleri girilir. Güzergah değiştiğinde veri girişi aynı şekilde tekrarlanır. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. “F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir. “F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden; � Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları

girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın PRZ dosyasından farklı bir isimde olması gerekmektedir.

� Hesapla: Açılan menüde gerekli parametreler belirlenir ve kabul ile

hesaplamaya geçilir. Hesaplamada kullanılacak nokta koordinatlarının olduğu dosya sorulur, varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap sonucu detay noktalarının koordinatları Kutupsal Hesap dosyası ile aynı isimde bir

Hesap 37

nokta dosyasına yazılır. Hesaplanan noktalar yazılacak dosyada var ise uyarı olarak gelir bu durumda;

“F1” tuşu ile iki değerin ortalaması, “F2” tuşu ile yeni noktanın koordinatı, “F3” tuşu ile eski noktanın koordinatı dosyaya yazılır. Tamam butonu ile geçilirse yeni nokta, Nokta numarası/X şeklinde aynı dosyaya yazılır. Hata ölçütleri: Son nokta için ölçüm değeri girilmişse ve koordinat değerlerinden hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümde verilen hata ölçütünden fazla ise kullanıcıya

mesaj olarak bildirilir. Sol Taraf Negatif: Veri girişi sırasında Güzergahın solunda kalan noktalar için negatif değer girilmişse bu bölüm işaretlenmelidir. Dengeleme Yapılacak: Hesaplamada kullanılan noktaların, Koordinatlardan hesaplanan değerleri ve araziden ölçülen değerleri arasında fark varsa, fark miktarı dik ayak değeri ile orantılı olarak koordinata düzeltme olarak getirilir. Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak görünür.


istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir. � Yükle: Mevcut PRZ dosyalarını yüklemek için kullanılır. � Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir. “F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. “F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. “F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Prizmatik Hesap seçilir. 2. Prizmatik Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin

belirlenir. 3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir.

Hesap 38

4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir. Dosya adı Prizmatik Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden veri girişi yapılacak seçenekler

işaretlenir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş olan alanlara veri girişi yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak amacıyla düşünülmüştür.

6. F3 tuşuna basılır ve Hesaplamada kullanılacak noktaların bilgileri girilir. Enter

ile alt satıra geçilir ve veri girişine devam edilir. 7. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır. 8. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır. 9. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin

belirlenir. Hesap noktalarının bulunduğu koordinat dosyası ile aynı olmamalıdır.

10. F3 tuşuna basılarak ilk nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, ilk noktada dik

ayak ve dik boy değeri sıfır “0” girilir. Son nokta için de dik ayak ve dik boy değerleri sıfır “0” girilebilir yada son noktanın araziden ölçülen değeri dik ayak olarak girilerek dengeleme yaptırılabilir. İlk nokta ve son nokta girildikten sonra güzergah üzerindeki diğer noktalarda girilir. Veri girişi sırasında sol taraftaki noktaların dik boy değerleri negatif “-” işaretli girilir. Güzergah değiştiğinde, ilk noktanın dik ayak ve dik boy değerleri aynı şekilde sıfır “0” girilir, son nokta girilir ve veri girişi aynı şekilde devam eder.


Gerekli parametreler belirlenir. Koordinatların bulunduğu nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir. İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır yada daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya saklanabilir.

5.6 Netveri Koordinat Editörü Araziden ölçülen koordinat ve kot verilerinin girişi, koordinat girişi bölümünden yapılmaktadır. Editöre veriler manuel olarak klavyeden girilebileceği gibi Total Stationların veri kayıt ünitelerinden aktarım yolu ile de yapılabilmektedir.

Hesap 39

Girilen veriler Netcad Grafik Ortamına Proje\Dosya Yükle\Farklı tip dosya yükle bölümünden Netcad nokta dosyaları seçilerek yüklenebilir.

5.6.1 Editör Kullanımı “F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. “F3” tuşuna basılarak veri ekleme moduna geçilir ve veri girişi yapılabilir. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. “F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir. “F5” tuşu ya da Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden; � Yükle: Mevcut nokta dosyalarını yüklemek için kullanılır. � Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir. � Kolonlar: Nokta Kotu, Nokta Kodu, Cinsi, Sayfa ve Defter kolonlarına veri

girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak, manuel veri girişi sırasında hız kazanılmış olur.

Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi yapılacaksa bu bölümden açık konumuna getirilmelidir.

� Sıralama: Girilen verilerin Nokta adı, YX, XY, kot değerlerine göre

sıralatılabilir.

Çiftleri işaretle işlemi ile Nokta adı çift olan veriler işaretlenebilir. İşaretlenen noktaların isimlerinin başına “C” (CP.56) konur. İstenirse Sil \Çift Noktaları sil işlemi ile temizlenebilir.

Hesap 40

Sil işlemi ile çift noktalar ya da süzgeç kullanılarak istenen noktalar silinebilir.

� Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır. Koçev (Kolon çevir) işlemi ile ASCII yapıdaki dosyalardan veri okuması yapılabilir. Okumanın yapılabilmesi için verilerin sütunlar halinde ve boşluklarla ayrılmış olması gerekmektedir.

Örnek: N.517 484567.350 4565713.170 128.400

P.211 484492.161 4565862.872 114.135 1 485357.560 4564975.770 123.456 2 485376.750 4564944.520 124.153

Örnekteki veri Nokta adı, Y, X, Z formatında ve boşluklarla ayrılmıştır. Bu veriyi Nokta editörüne aktarmak için, Koçev işlemi seçilir, verilerin okunacağı dosya seçilir ve veri dosyasında bulunan alanlar (Nokta Adı, Sağa Koordinat değeri, Yukarı Koordinat Değeri) açılan menüden işaretlenir. İşlem sonunda koordinat dosyası hazır olacaktır.

� Total Station'a yaz: Netcad formatından, Total Stationların veri aktarım

programları tarafından okunabilecek şekilde veri dosyası üretmek amacıyla kullanılır.

Koçev (Kolon çevir) işlemi ile dosyadaki veriler, ASCII yapıdaki bir dosyaya sütunlar halinde ve boşluklarla ayrılmış olarak kaydedilebilir.

� Koordine özet tam: Standart koordine özet çıktısıdır, gerekli tüm bilgiler

çıktıda görünür.

İşleme girişte Proje açıklaması ve Pafta dosyası bilgileri girilerek çıktıda görünmesi sağlanabilir. Pafta dosyalarının seçilebilmesi için STP Pafta Editörü veya Pafta Editöründen kayıt edilmiş olması gerekmektedir.

� Koordine özet 2 nokta: Çıktıda sadece nokta ad ve koordinatları görünür,

sayfada yan yana iki bölüm olarak çıkar. İşleme girişte Proje açıklaması bilgisi girilerek çıktıda görünmesi sağlanabilir.

� Koordine özet 3 nokta: Çıktıda sadece nokta ad ve koordinatları görünür, sayfada yan yana 3 bölüm olarak çıkar.

İşleme girişte Proje açıklaması bilgisi girilerek çıktıda görünmesi sağlanabilir.

� Koordine özet YXZ: Çıktıda nokta ad, koordinat ve kotları görünür, sayfada

yan yana 2 bölüm olarak çıkar.

İşleme girişte Proje açıklaması bilgisi girilerek çıktıda görünmesi sağlanabilir.

Hesap 41

� Grafik İşlemler: Çalışmaların Netcad Grafik Ekranı ile etkileşimli olması amacıyla hazırlanmış işlemler yapılabilmektedir.

Çizimden Yükle işleminde üzerinde çalışılan dosyanın saklanıp saklanmayacağı sorulur, istenirse saklama yapılabilir. Yüklenecek Noktalar için süzgeç verilebilir. Genel süzgeç operatörleri geçerlidir. Yeni seçeneğinin işaretli olması durumunda, üzerinde çalışılan dosyadaki tüm bilgiler silinir ve yeni okunan noktalar yazılır. İşlem sonucunda kurala uyan noktaların bilgileri editöre gelir. Aynı isimli noktalar varsa mükerrer kayıt olmaması için eski kayıt silinir. Çizime Sakla işleminde editördeki kayıtlar süzgeç verilerek grafik ekrana aktarılabilir. Ekranda aynı isimli noktalar var ise silinirler. Çizimden Seç Yükle işlemi Çizimden Yükle işlemi ile aynı özelliklerdedir. Tek fark seçme işleminin süzgeç operatörleri ile değil Obje Seçme Penceresi ile yapılmasıdır. İşlemden önce mevcut dosyanın saklanıp saklanmayacağı sorulmaz bu nedenle bilgiler üzerine yazılacağı için açık olan dosya saklanabilir.

• 2 Haneye Yuvarla: Programda noktaların koordinat bilgilerinin virgülden

sonra 2 basamaktan fazla tutulması nedeniyle oluşturulan alanlar, koordinatlardan hesaplanan alanlarla farklılık göstermektedir. Bu nedenle alanlar oluşturulmadan önce 2 Haneye Yuvarla işlemi mutlaka bir kez yapılmalıdır. Alanlar oluşturulduktan sonra işlemin kullanılmasının gerekliliği durumunda Hesap Menüsü içerisindeki Nokta Editörü kullanılmalıdır.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. “F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. “F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

5.7 Enkesit Editörü İşleme Kesit Editörü ekranında mouse sağ tuşuna basılarak açılan menüden Edit işlemi ile girilebilir. Ayrıca İmar veya Harita modülü yüklü kullanıcılar hesap menüsü içerisindeki Netveri kısmından Enkesit Editörünü seçerek de ulaşabilirler.

Hesap 42

Kesit verilerinin metin ekranda görüntülendiği, klavyeden veri girişi ve değişikliklerin yapılabilmesi için düzenlenmiş bir bölümdür. Enkesit editörü işlemine girilmesi ile birlikte dosya seçim penceresi gelir, buradan yeni bir dosya ismi verilerek açılabilir veya mevcut dosyalar ekleme ve değişiklikler için seçilebilir. • Kesit No: Yalnızca kullanım sırasında kilometreye ek bir referans özelliği

taşır. Bunun dışında herhangi bir özelliği yoktur. • Kilometre: Kesitin, kesit alınan güzergah başlangıcına olan mesafesidir.

Aynı kilometrede iki kesit olması durumunda yalnızca ilk kesit dikkate alınır. • Eksene Mesafe: Kesit üzerindeki noktaların eksene olan mesafesidir.

Kilometre artış yönünde sol taraf negatif, sağ taraf pozitiftir. Değerlerin karışık girilmesi durumunda “F5” tuşu Sıralama işlemi gerekli düzeltmeyi yapacaktır.

• Kot: Noktanın kotudur. Bir kesit dosyası içerisindeki tüm kotlar aynı

referansa bağlıdır. • Kod: Noktanın özelliği ile ilgili kullanıcı tanımlı koddur. Bu kodların

tanımlanması zorunlu olmamakla birlikte, tanımlanması durumunda çizim ve raporlamada pek çok kolaylık sağlayacaktır.

5.8 Editör Kullanımı "F2" tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. "F3" tuşuna basılarak yeni bir kayıt satırı açılır. Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. "F4" tuşuna basılarak istenilen kesite; numara, kilometre ve kod verilerek ulaşılabilir.

• Kesit No: Kesit numarası verilerek arama yapılır.

Hesap 43

• Kesit Kilometre: Kesit kilometresinden arama yapılır. Kesit kilometresi

3 desimal noktası ile birlikte verilmelidir. Arama her zaman son bulunulan kayıttan dosya sonuna doğru yapılır. Herhangi bir kayıt bulunamaması durumunda mesaj verilir ve bir sonraki arama tekrar dosya başından itibaren yapılır.

• Nokta Kodu: Nokta kodundan arama yapılır. Aynı kod pek çok kesitte

bulunabilir. İşlem arka arkaya girilerek tüm kesitler taranabilir. Uygun kaydın bulunması ile kayıt ekrana gelir. Bulunamaması durumunda bulunamadı mesajı gelir ve pencere kapanır.

"F5" tuşu ya da Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

• Yükle: Mevcut kesit dosyalarını yüklemek için kullanılır. • Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir. • Sırala: Kesitler kilometre ve eksene mesafe sırasına sokulur

"F6" tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar. "F7" tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir. "F9" tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

5.9 Kayıt Girişi "F3" tuşuna basılması ile yeni bir kayıt satırı açılır. Kursor Kesit No üzerindedir. Bir değer girilmesi durumunda kayıt kesit başlığı olur, daha sonra kilometre değeri sorulur. Kesit numarasının boş geçilmesi durumunda kursor eksene mesafe alanı üzerine geçer ve sırasıyla kot ve nokta kodu değerleri sorulur. Ekleme modunda iken veri girişine Enter tuşu ile devam edilmelidir. Ctrl+Sola/Sağa ok tuşları ile yatayda, Yukarı/Aşağı ok tuşları ile düşeyde kayıtlar arasında dolaşılabilir. Sola/Sağa ok tuşu ile ise aynı kayıt içerisinde hareket edilebilir. Ekleme modunda iken yatay veya düşeyde yer değiştirme yapılırsa değiştirme (F2) moduna geçilir. Aksi takdirde kayıt ekleme işlemi Esc tuşuna basana kadar devam eder. "F2" tuşu ile kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. Değişiklikler yapıldıktan sonra ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. Ekleme veya değiştirme modunda değil iken kesinlikle kayıtlar üzerinde değişiklik yapılamaz.

Hesap 44

6. Yardımcı İşlemler Hesaplamalarda yardımcı olarak kullanabilecek işlemlerin bulunduğu menüdür.

6.1 Otomatik Nokta Üret

NETCAD'de noktasız çalışma avantajı olduğu biliniyor. Bu işlemle noktasız çalışılmış veya yabancı CAD programlarından aktarılmış noktasız hat uçlarına otomatik olarak nokta üretilebilir. Başlangıç nokta numarası verilebilir. Hatların seçiminde, Obje Seçme Menüsü

kolaylıkları kullanılarak, tabaka bazında seçme yapılabilir. Üretilecek yeni noktalar YENINOKTA tabakasında yer alacaktır. Bu işlemden sonra isteğe bağlı olarak, diğer bölümlerde anlatıldığı şekilde, noktalar, bağlı hatların tabakasına alınabilir veya Ada/ Köşe no formatına dönüştürülebilir.

7. Kesişim (4 Nokta) İşlem, ikişer nokta ile belirlenen doğrultuların, kesim noktasının hesaplanmasına yöneliktir. Ardışık olarak 4 nokta gösterilmelidir. Noktalar etkileşimli olarak fare ile gösterilebileceği gibi, Referans Menüsü kullanılarak, nokta numaraları da verilebilir. İlk verilen doğrultu sabit kalacaktır. Böylece bir doğrultunun, diğerleri ile olan kesişimleri ardışık olarak hesaplanabilir.

Hesap 45

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Kesişim (4 Nokta) işlemi seçilir. 2. Yakalama modlarından uygun olanı seçilir ve ardışık olarak 4 nokta seçilir. 3. Ekrana Nokta Bilgisi menüsü gelir. Bu menüden nokta adı girilerek Tamam

butonu ile kesişim noktası hesaplanır. 4. İşlem sonunda ilk doğrultu ekranda kalır, bu doğrultu ile yeni belirlenecek

doğrultuların kesişimi hesaplatılabilir.

8. Kesişim (2 Kenar)

İki noktaya uzaklığı bilinen üçüncü bir noktanın kestirme yöntemi ile hesaplanmasına yönelik bir rutindir. Örneğin iki noktadan röperi bilinen ve koordinatı bilinmeyen poligon noktasını bulmak için ya da arazi detay alımlarında cepheleri ölçülmüş ve bir noktaya reflektör tutulamamış ise bu noktayı iki cephe yardım ile hesaplamada kullanılır. Öncelikle bilinen iki noktanın gösterilmesi istenecektir. Daha sonra kesim noktasına olan uzaklıklar sorulacaktır. Uzaklıklar (Daireler) iki tarafta kesişecektir.

Kesişimlerden biri veya her ikisi seçilerek nokta atılabilir. Yandaki şekilde 3 nolu noktanın yeri bilinmemektedir. Fakat 1 ve 2 nolu noktaların 3 nolu noktaya olan uzaklıkları bilinmektedir. İşleme girildiğinde sırası ile 1 ve 2 nolu noktalar gösterildiğinde mesafelerin girileceği menü gelir.

Mesafeler girildikten sonra yandaki şekildeki gibi iki daire gelir ve iki noktada kesişir. Eğer mesafeler yanlış verilmişse daireler kesişmez. Bu durumda mesafeler tekrar kontrol edilmelidir. Doğru olan nokta seçildikten sonra, noktanın isminin girilebileceği, diyalog penceresi gelir, istenirse program tarafında otomatik verilen nokta numarası kabul edilir, istenirse değiştirilebilir.

Hesap 46

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Kesişim (2 Kenar) işlemi seçilir. Yakalama modlarından

uygun olanı seçilir, 1. ve 2.nokta ardışık olarak gösterilir. 2. Ekrana 1.ve 2. noktaya olan uzaklık değerlerinin girileceği menü gelir. Bu

menüden uygun değerler girilerek Tamam butonuna basılır. 3. Ekrana, iki noktada kesişen iki daire gelir. Hangi kesişim noktası isteniyorsa

seçilir. 4. Son olarak ekrana nokta bilgi menüsü gelir. Bu menüden nokta adı verilerek

2 Kenardan kesişim işlemi yapılmış olur.

9. Yan Nokta Hesabı Prizmatik ölçü değerleri bilinen noktaların girilmesi amacına yöneliktir. Ölçü doğrusunu oluşturan iki uç noktasının gösterilmesi gerekir. Yakalama modları uygun konumda olmalıdır. Referans menüsü açılarak (Boşluk tuşu veya fare orta tuşu ile) nokta numaraları verilerek bağlama işlemi yapılabilir. (Bknz. Referans Menüsü) Noktaların seçilmesi sırasında P.101-P.102 noktaları pencere büyüt işlemi ile ekranı ortalamaları sağlanabilir.

Kontrol mesafesi olarak, iki nokta arasındaki hesaplanan uzaklık ön değer olarak gelir. Kabul edilebilir veya arazi ölçü değeri girilebilir. Farklı uzunluk değerinin verilmesi durumunda, tüm dik ayak değerlerine gerekli düzeltmeler, uzunluk ile orantılı olarak getirilecektir. Verilecek dik ayak (DA) ve dik boy (DB) değerlerine göre yeni noktalar üretilir. Dik ayak dik boy değerleri olarak tek rakam verilebileceği gibi, bu alan bir hesap makinesi olarak da kullanılabilir. (21.26, -13.78, 0, 12.34+4.56, 45.67-8.93, 9*SIN(45)-1. gibi). İşlem için hesaplamanın sonucu alınacaktır. Yanlış geçişlerde veya yanlış değer verilmesi durumunda, fare sağ tuşu ile bir önceki işleme dönülebilir. İşleme doğru değerin verilmesi ile

devam edilebilir. Nokta numaraları, alfa nümerik olabilir. (1, 2, P.101, EV1/2, 1309/46, A', B1', N.48/124). Numaralar bir arttırılarak getirilir. İstenilen değişiklikler yapılabilir. Yeni üretilen noktalar Aktif tabakaya yerleştirilirler.

Hesap 47

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Yan Nokta Hesabı işlemi seçilir. 2. Yakalama modlarından uygun olanı seçilir, 1. ve 2.nokta ardışık olarak

gösterilir. 3. Ekrana kontrol mesafesi menüsü gelir. Bu menüden iki nokta arasındaki

mesafe girilerek tamam butonuna basılır. 4. Ekrana prizmatik değerler tablosu gelir. Bu tablodan dik ayak, dik boyu ve

nokta adı girilerek Tamam butonuna basılır ve yan nokta atılmış olur.

10. Dönüşümler

Dönüşüm işlemi, farklı koordinat sistemlerindeki projeleri istenilen koordinat sistemlerine dönüştürmeye veya dönüşmüş koordinat çıktısı alma işlemlerinde kullanılır. Örneğin yerel koordinat sisteminde çalışılan proje teslim edilecek kuruma ülke koordinat sisteminde verilecekse, projenizi ya başlangıçta ya da sonunda dönüşüm yapmanız gerekir. Duruma göre sadece dönüşüm hesap çıktısı da alınabilir. Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından dönüştürülmelidir. İşleme girildiğinde dönüşüm işlemlerinin bulunduğu menü açılır. Bu menüden önce

dönüşüm yöntemi belirlenir, sonuç bölümünde Çıktı alınacak ya da Objeler dönüştürülecek seçeneklerinden uygun olan işaretlenir. Sonuç olarak Çıktı al seçeneği işaretlendi ise Rapor Sonucu bölümünden alınacak çıktının, Dosyaya ya da Ekrana yazılacağı seçilir.

Hesap 48

10.1 N Noktadan Affin Dönüşümü

En az dört ortak noktadan yapılan bir dönüşüm şeklidir. Affin dönüşümü ile paftalardaki çekme ve uzamalar giderilebilir. Dönüşüm işleminin yapılabilmesi için referans alınacak noktaların ekranda olması gerekir. Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından dönüştürülmelidir. Bu işlemde, nokta adı sütununa nokta adı girildiğinde NoktaY-NoktaX sütunlarına ekrandan okunan nokta koordinatları gelir. Yeni Y-X sütunlarına o noktanın yeni sistemdeki koordinatları girilir. Gereken sayıda noktanın adı ve bunların yeni koordinat sistemindeki koordinatları sıra ile girilir. Menüde yer alan sakla butonu yardımı ile girilen nokta değerleri saklanabilir. Saklama işlemi *.DNS uzantılı ASCII dosyalara yapılır. Bu dosyalara herhangi bir editörle müdahale etmek mümkündür.

Daha önce saklanmış dönüşüm nokta kümesi varsa, ilgili buton ile yüklenebilir. Kümeler üzerinde gerekli görülen değişiklikler yapılabilir. En alt sırada yer alan Kontrol et butonuna basılarak dönüşüm kontrol edilebilir. Dönüşüm için 5 veya daha fazla nokta girilmişse uyuşum testi yapılır. Uyuşum testi sonucunda dönüşümü olumsuz etkileyen nokta varsa kaldırılabilir.

Hesap 49

Tüm bu işlemler yapıldıktan sonra Tamam butonuna basılarak dönüşüm işlemleri başlatılır. Ekrana dönüşüm matris değerleri gelir. Bu menüde de tamam butonuna basılır. Dönüştürülecek noktalar seçilir (Seçim işleminde OBJE SEÇME MENÜSÜ kullanılmalıdır). ESC ile işlem kesildiğinde seçime bağlı olarak (Çıktı Al/ Objeleri Dönüştür) dönüşüm çıktısı alınır ya da objeler dönüştürülür. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Dönüşümler\ N Noktadan Affin Dönüşümü işlemi seçilir. 2. Ekrana affin dönüşümü menüsü gelir. Bu menüye ekranda da bulunan dört

ortak nokta koordinatı girilir. 3. Nokta ve koordinatları girildikten sonra tamam butonuna basılır. Ekrana affin

dönüşüm matrisi menüsü gelir. Bu menüden M0 değeri kontrol edilir. M0 değerinin çok düşük bir rakam olması gerekir. Aksi taktirde dönüşüm sağlıklı yapılamaz.

4. Gerekli kontroller yapıldıktan sonra Affin dönüşüm matrisi menüsünden

tamam butonu ile çıkılır. Dönüşüm çıktısı alınacak noktalar tek tek veya orta tuş seçme menüsü yardımı ile topluca seçilir.

5. ESC tuşu ile seçme işlemi kesildikten sonra ekrana dönüşüm tablosu gelir.

10.2 N Noktadan Helmert Dönüşümü En az üç ortak noktadan yapılan bir dönüşüm şeklidir. O anda ekranda mevcut, gereken sayıda noktanın adı ve bunların yeni koordinat sistemindeki koordinatları sıra ile girilir. Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından dönüştürülmelidir. Menüde yer alan butonlar yardımı ile girilen nokta değerleri saklanabilir. Saklama işlemi *.DNS uzantılı ASCII dosyalara yapılır. Bu dosyalara herhangi bir editörle müdahale etmek mümkündür. Kontrol et işleminden sonra saklama yapılırsa, program dönüşüm matrisini de hesaplayacağından matrisle birlikte saklama işlemi yapılmış olur. Bu matris değerleri ile HELMERT Dönüşüm Matrisinden işleminden çağrılarak kullanılabilir. Yine tüm değerler girilip kontroller yapıldıktan sonra AFFIN dönüşümünde yapılan işlemler tekrarlanır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Dönüşümler\ N Noktadan Helmert Dönüşümü işlemi seçilir. 2. Ekrana Helmert dönüşümü menüsü gelir. Bu menüye ekranda da bulunan

dört ortak nokta koordinatı girilir.

Hesap 50

3. Nokta ve koordinatları girildikten sonra tamam butonuna basılır. Ekrana

Helmert dönüşüm matrisi menüsü gelir. Bu menüden M0 değeri kontrol edilir. M0 değerinin çok düşük bir rakam olması gerekir. Aksi taktirde dönüşüm sağlıklı yapılamaz.

4. Gerekli kontroller yapıldıktan sonra Helmert dönüşüm matrisi menüsünden

tamam butonu ile çıkılır. Dönüşüm çıktısı alınacak noktalar tek tek veya orta tuş seçme menüsü yardımı ile topluca seçilir.

5. ESC tuşu ile seçme işlemi kesildikten sonra ekrana dönüşüm tablosu ekrana

gelir.

10.3 Helmert Dönüşüm Matrisinden Bu seçenekte ise dönüşüm matrisinin 4 parametresi (a,b, Cx ve Cy) sıra ile girilir. Saklama ve Yükleme işlemleri yukarıda anlatıldığı şekilde yapılabilir. Dönüşüm matrisi parametreleri *.DNS uzantılı dosyalarda saklanır. Ayrıca N noktadan helmert dönüşümünde saklanan matris değeri de kullanılabilir. Fakat Affin dönüşümünde saklanan matris değerleri kullanılmamalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Dönüşümler\ Helmert Dönüşüm Matrisinden işlemi seçilir. 2. Ekrana dönüşüm matrisi gir menüsü gelir. Bu menüye a,b,cy,cx değerleri

girilir veya yükle ile a,b,cy,cx değerlerinin bulunduğu *.DNS dosyası çağrılır. Tamam butonuna basılır.

3. Dönüşüm çıktısı alınacak noktalar tek tek veya orta tuş seçme menüsü

yardımı ile topluca seçilir. ESC tuşu ile seçme işlemi kesildikten sonra ekrana dönüşüm tablosu ekrana gelir.

10.4 Dilimden Dilime Dönüşüm Hesabı Farklı dilim orta boylamları için 3 derecelik dilimden 3 derecelik dilime, 3 derecelik dilimden 6 derecelik dilime, 6 derecelik dilimden 6 derecelik dilime ve 6 derecelik dilimden 3 derecelik dilime dönüşüm hesapları yapılabilir.

Hesap 51

Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından dönüştürülmelidir. Dilim Orta Boylamları satırların yanlarındaki üç nokta butonlarına tıklanınca çıkan Türkiye haritası üzerinden de seçilebilir.

İşlem Nasıl Yapılır? 1. İşleme girilmeden önce, Çıktı alınması ya da Objelerin dönüştürülmesi ile

ilgili seçenekler, çıktı alınacak ise çıktının ekrana ya da dosyaya yazılacağı gibi seçenekler belirlenmelidir.

2. İşleme girildiğinde diyalog penceresi gelir. Bu pencereden, projenin

bulunduğu sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilim (3 derece ya da 6 derece) seçeneği işaretlenir.

3. Dönüştürülecek sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilim 3 derecelik ya da

6 derecelik dilim olduğu seçilir. 4. Tamam butonu ile dönüşüm işlemi yapılır. Başlangıçta seçilen opsiyonlara

göre objeler dönüştürülür ya da dönüşüm raporu alınabilir.

10.5 Coğrafi-UTM Proje Coğrafi koordinatlarda hazırlanmış ise UTM’ye dönüşüm işlemi için kullanılır. Dönüştürülecek sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilim 3 derece ya da 6 derece olarak seçilir. Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından dönüştürülmelidir. Tamam butonu ile dönüşüm işlemi yapılır. Başlangıçta seçilen seçeneklere göre objeler dönüştürülür ya da dönüşüm raporu alınabilir.

Hesap 52

10.6 UTM-Coğrafi Proje UTM koordinatlarda hazırlanmış ise Coğrafi Koordinatlara dönüşüm işlemi için kullanılır. Mevcut sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilimin 3 derecelik ya da 6 derecelik dilim olduğu seçilir. Tamam butonu ile dönüşüm işlemi yapılır. Başlangıçta seçilen seçeneklere göre objeler dönüştürülür ya da dönüşüm raporu alınabilir.

10.7 Sonuç Bu bölümde seçilen objelerin dönüştürüleceği ya da sadece dönüşüm çıktısı almak için kullanılacağı belirlenir Projenin (Seçilen Objelerin) Dönüştürülmesi: Projenin dönüştürülerek yeni koordinat sistemine yerleştirilmesidir. Tüm proje seçilebileceği gibi, seçim işleminde OBJE SEÇME MENÜSÜ özellikleri kullanılarak istenilen obje grupları da seçilebilir. Dönüşüm Çıktısı Üretilmesi: Bu seçenekte, projede mevcut noktalar seçilecektir. Seçim işleminde OBJE SEÇME MENÜSÜ özellikleri kullanılarak istenilen nokta grupları seçilebilir. Sonuçta, noktaların eski ve yeni koordinatlarını içeren dönüşüm çıktısı hazırlanacaktır. Dönüşüm çıktısı Rapor sonucu bölümünde seçilen seçeneğe göre, dosyaya ya da ekrana olmak üzere iki şekilde rapor edilir. Rapor Sonucu Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir. Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII yapıda dosyaya kaydedilebilir. Bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir.

10.8 Dönüşüm Çıktısı Örnekleri Aşağıda çeşitli dönüşüm çıktısı örnekleri verilmiştir. Affine dönüşüm çıktısı

A= 1.00000558 CY= -361321.640 B= -0.00000108 CX=-4130023.804

Dönüşecek <koordinatlar> Dönüşmüş Nokta no Y X Y X 20100/1 413090.436 4183016.282 51090.444 53016.277

Hesap 53

20100/2 413101.660 4183006.462 51101.671 53006.457 20100/3 413113.888 4182995.771 51113.901 52995.766 20100/4 413126.111 4182985.081 51126.127 52985.076 20100/5 413138.363 4182974.365 51138.381 52974.360 20100/6 413150.579 4182963.680 51150.600 52963.675 20100/7 413162.612 4182953.156 51162.635 52953.151 20100/8 413147.593 4182935.662 51147.618 52935.657 20100/9 413132.535 4182918.123 51132.562 52918.118 20100/10 413120.187 4182928.931 51120.212 52928.926 20100/11 413107.975 4182939.621 51107.997 52939.616

Helmert dönüşüm çıktısı TABLO-1

10.8.1.1.1.1 DÖNÜŞÜM ORTAK NOKTALARI I.SİSTEM <koordinatlar> II.SİSTEM

Nokta no Y X Y X 69 408150.81 4187888.87 92111.88 108150.63 43 411430.06 4190495.10 89505.21 111430.26 68 408992.55 4186733.95 93266.61 108992.35 89 412262.86 4194576.16 85423.92 112263.18

ÖLÇEK KATSAYISI = 1.000089662

DÖNÜKLÜK =-99.998765655

ORTALAMA HATA = 0.126976887

TABLO-2

ORTAK NOKTALARIN DÖNÜŞÜM SONRASI KOORDİNATLARI II.SİSTEM <koordinatlar> hatalar

Nokta no Y X Vy Vx 69 408150.81 4187888.87 -0.182 -0.009 43 411430.06 4190495.10 0.087 -0.044 68 408992.55 4186733.95 0.127 0.064 89 412262.86 4194576.16 -0.032 -0.011

TABLO-3

A= 1.00000558 CY= -361321.640 B= -0.00000108 CX=-4130023.804 Dönüşecek <koordinatlar> Dönüşmüş

Nokta no Y X Y X 69 408150.81 4187888.87 92111.88 108150.63 43 411430.06 4190495.10 89505.21 111430.26 68 408992.55 4186733.95 93266.61 108992.35 89 412262.86 4194576.16 85423.92 112263.18 1 410689.43 4186321.31 93679.447 110689.44 2 410702.47 4186325.26 93675.497 110702.48

Hesap 54

3 410694.15 4186302.29 93698.469 110694.16 Eski sürümlerden farklı olarak Tablo-1 ve Tablo-2 bölümleri var. Ayrıca Tablo-3 bölümünde dönüşüm için kullanılan noktaların II. sistem verilen koordinatları yazılıyor ve bunların dönüşüm için kullandığı "*" ile belirtiliyor. Ayrıca eskiden dönüşümde kullanılan noktaların mevcut olması gerekiyordu, artık gerekmiyor.

11. Nokta Editörü Nokta editörü, noktalar hakkındaki bilgilerin hepsine veya bir kısmına rahatlıkla ulaşılmasını ve bunlar üzerinde değişiklik yapılmasını sağlar. Kullanımı kısaca şu şekilde özetlenebilir. Noktalar üzerinde değişiklik yapılmak istendiğinde F4 tuşuna basıldığında aktif olan değer değiştirilebilir. Değerler ok tuşlarıyla aktif hale getirilebilir. Mouse’un sağ tuşuna basıldığında karşımıza çıkan menü kullanılarak Y ve X kolonu haricindeki diğer kolonlar işlem görebilecek şekle getirilebilir ve satır aralıkları azaltılıp arttırılabilir.

Nokta editörü seçildiğinde, ekranda nokta yok ise direk nokta editörü gelir. Fakat ekranda herhangi bir proje varsa Düzenlenecek Noktalar menüsü gelir. Bu menünün amacı, sadece işlem yapılacak noktaları editöre yüklemektir. Diğer noktalar editöre gelmez. Noktalar Nokta Adı, Nokta Kotları ve Tabaka süzgeçlerine göre seçilebileceği gibi süzgeç Grafikten Seç fonksiyonu kullanılarak ekrandan da seçilebilir. Nokta Adına Göre Sırala seçeneği işaretlenirse editör açıldığında noktalar adlarına göre sıralı listelenir. Ayrıca bu editörün içinden başka nokta dosyaları çağrılabilir veya istenen noktalar ayrı bir dosyaya saklanabilir.

Editör içinde herhangi bir noktayı bulmak için " Ara " işlemi yapılabilir. Birden fazla nokta arayarak editörde görüntülemek için " Süzgeç " kullanılabilir.

Hesap 55

11.1 Dosya Menüsü

Herhangi bir nokta dosyasından veri yükleme, veya saklama, girilen noktaların saklanması, bağlı yazıcıdan çıktı alınması gibi işlemler bu bölümden yapılabilir.

11.1.1 Dosya Yükle Bulunulan dosyaya, başka *.NCN dosyalarından nokta eklemek için kullanılır. Amacı; hesaplanmış eski veya yeni noktaları eklemek, nirengi-poligon noktaları eklemek, halihazır noktaları ile detay noktalarını birleştirmek, kot değerlerini güncellemek vb.

Çiftlerden yenisini kullan işlemi; yeni yüklenecek noktalardan nokta adları aynı olanlar içinden çağrılan nokta dosyasından gelen noktaları almasını sağlar. Çiftlerden eskisini kullan işlemi; yeni yüklenecek noktalardan nokta adları aynı olanları dikkate almadan eski nokta koordinatlarını kullanır.

Hesap 56

Ortalama al işlemi; yeni yüklenecek noktalardan nokta adları aynı olanların koordinat ortalamalarını alarak kullanılır. Bulunamayanları ekle işlemi; yeni yüklenecek noktalardan, nokta adı bulunulan dosyada yoksa bu noktaların kullanılan dosyaya eklenmesini sağlar. Z Değerlerini güncelle işlemi; yeni yüklenecek noktalardan nokta adları aynı olanların kotlarının bulunan dosyaya aktarılmasını sağlar. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Nokta Editörü\ Dosya\ Dosya Yükle işlemi seçilir. 2. Ekrana gelen menüden yüklenecek nokta dosyası (*.NCN) adı verilir. 3. Nokta dosyası seçildikten sonra ekrana Yeni Yüklenecek Noktalar menüsü

gelir. 4. Bu menüden istenilen işlemler işaretlenerek TAMAM butonuna basılarak yeni

noktalar yüklenir.

11.1.2 Dosya Sakla Bulunulan dosyadan, istenilen noktaları başka bir dosyaya aktarmak için kullanılır. Örneğin nirengi ve poligon noktaları başka bir dosyada tutulmak isteniyorsa, bir nokta dosyası rahat çalışabilmek için ikiye bölünmek isteniyorsa, bu gibi durumlarda kullanılabilir.

Saklanacak noktalar için süzgeç verilebilir. Kurala uyan noktalar saklanacaktır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\ Nokta Editörü\ Dosya\ Dosya Sakla işlemi seçilir. 2. Ekrana gelen menüden saklanacak nokta dosyası (*.NCN) adı verilir. 3. Nokta dosyası seçildikten sonra ekrana saklanacak noktaların verileceği

süzgeç menüsü gelir. 4. Bu menüden istenilen noktalar için süzgeç verilerek TAMAM butonuna basılır

ve seçilen noktalar saklanır.

Hesap 57

11.1.3 Sakla Editörde yapılan değişiklikleri, nokta editöründen çıkmadan direkt grafik ekrana aktarır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü \Nokta Editörü \Dosya \Sakla işlemi seçilir. 2. Yapılan saklama işlemi hemen ekrana yansır.

11.1.4 Yazdır

11.1.4.1 Raporlar

Noktaların koordine özet çıktılarının alınmasını sağlar. Yazılacak noktalar satırına çıkması istenilen nokta adları yazılır veya Netcad süzgeç yapısı kullanılabilir. Yazılacak alanlar bölümünde işaretli olan değerler çıktıda görünecektir.

Genelde kağıt tasarrufu sağlamak için çıktının kolon sayısı artırılabilir. Örneğin; Nokta adı, Y, X ve Z değerleri 2 kolonlu çıktı olarak isteniyorsa aşağıdaki gibi alınacaktır.

Bu penceredeki çıktıyı saklayabilir veya yazdırabiliriz. Saklandığı takdirde *.CKS uzantılı bir ASCII dosya şeklini alacaktır.

Hesap 58

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Nokta Editörü\ Dosya\ Yaz işlemi seçilir. 2. Ekrana Koordine Özet menüsü gelir. 3. Bu menüden Yazılacak Noktalar satırına çıkması istenen noktalar yazılır

veya Netcad süzgeç yapısına uygun süzgeçler verilir. Yazılacak alanlar bölümünden çıkması istenilen değerler işaretlenir. Kolon sayısı bölümünden koordine özetin kaç kolon olacağı seçilir.

4. Tamam butonu ile koordine özet NETCAD Rapor ekranına gelir.

11.1.4.2 Kullanıcı Tanımlı Rapor

Rapor işlemi nokta editöründe bulunan noktaların Excel dosyası olarak alınmasını sağlar. İstenilen kolon değerlerinin çıkması kullanıcı tarafından belirlenip seçilebilir. Bu raporlama işlemi, editörde yüklü olan bütün noktalar için geçerlidir. Eğer istenilen noktalara ait rapor alınmak isteniyorsa, nokta editörüne girişte bu noktalara ait süzgeçler verilmelidir. İşleme girildiğinde Rapor Şablonu Seç dialogu çıkacaktır. Buradan "Yeni Rapor Şablonu" butonuna basıldığında çıkması istenilen kolonlar kullanıcı tarafından seçilir ve oluşan şablon C:\NetcadReport\NOKTA adresine isim verilerek kaydedilir. Aynı işleme tekrar girildiğinde aynı rapor şablonunun oluşturulmasına gerek kalmayacaktır. Bu şablon tekrar seçilerek kullanılabilir.

Hesap 59


1. Hesap menüsü\Nokta editörü\Dosya\Rapor işlemine girilir. 2. Yeni rapor şablonu butonuna basılır. 3. Raporda bulunacak bilgiler ">" butonu ile sağdaki pencereye alınır. 4. İşlem adımları takip edilerek tablo görünümü, alt toplamlar belirlenir ve

tablo adı verilerek bitir butonuna basılır. 5. Hazırlanan şablon seçilerek sonraki ve bitir butonlarına basıldığında

istenilen rapor Excel dosyası olarak görüntülenir.

11.2 Düzenle Menüsü Sıralama, çift noktaların ayıklanması, noktaların yeniden adlandırılması, sıralı numara verme, kolon işlemleri, eksen işlemleri, kotların modelden okunması ve nokta silme işlemlerinin yapıldığı menüdür. Aşağıda işlemler anlatılmıştır.

11.2.1 Sırala

Nokta dosyasında nokta adlarına, YX, XY, Z ve nokta koduna göre sıralama işlemini yapar. İşleme girildikten sonra sıralama anahtarından sıralama yöntemi seçilerek işlem tamamlanır.

Hesap 60

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Sıralama işlemi seçilir. 2. Ekrana Sıralama Yöntemi menüsü gelir. 3. Sıralama Anahtarı bölümünden istenilen yöntem seçilir. Tamam butonuna

basılarak işlem bitirilir.

11.2.2 Çift Noktaları Ayıkla Proje genelinde veya nokta editörüne girerken seçilen nokta grupları arasında çift noktaları işaretlemek için kullanılır. Çift noktalar; nokta adına, koordinatına, kotuna göre işaretletilebilir. Çift noktaların başına "C" harfi gelir. İsteğe bağlı olarak, sil işlemi ile nokta adı C ile başlayanlar silinebilir. Koordinat ve kotuna göre çiftler işaretlenirken Koordinat/Kot Farkı satırına girilecek değer kadar sapmalarda

aynı nokta olarak görülüp çift nokta olarak işaretlenecektir. İşlem öncesinde noktalar sıralı olmalıdır. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Çift noktaları ayıklama işlemi seçilir. 2. Ekrana Çift noktaları ayıkla menüsü gelir. Menüden karşılaştırma anahtarı

verildikten sonra tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.3 Yeniden Adlandır Nokta adlarının başına belli bir düzende ek gelmesini sağlar. Örneğin nokta adlarının başına P. gibi bir değer eklenebilir. Yeniden adlandırılacaklar kısmına işlem görecek noktalar girilir ya da Netcad süzgeç yapısı kullanılarak seçilir. Örneğin 7430..7435 gibi. Yeniden adlandırma kuralı kısmına ise nokta adlarının başına gelmesi gereken ek yazılır. Örneğin P. gibi.Sonuçta seçilen noktalar P.7430, P.7431 gibi değerler olacaktır.

Hesap 61


1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Yeniden Adlandır işlemi seçilir. 2. Ekrana Noktaları yeniden adlandır menüsü gelir. 3. Menüden ilk satıra yeniden adlandırılacak nokta adları verilir. İkinci satıra

adlandırma kuralı verilir, tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.4 Sıralı Numara Ver Başlangıç numarası kısmına verilen rakam ardışıl olarak takip edilerek seçilen bütün noktalar adlandırılır.Örneğin "A1" başlangıç numarası olarak verildiğinde nokta adları A1, A2, A3 .... şeklini alacaktır. Veya "1" başlangıç numarası olarak verildiğinde nokta adları 1,2,3,.... şeklini alacaktır.

11.2.4.1 İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Sıradan numara verme işlemi seçilir. 2. Ekrana Sıradan numara ver menüsü gelir. 3. Menüden süzgeç satırına yeniden adlandırılacak nokta adları verilir. İkinci

satıra başlangıç numarası verilir, tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

Hesap 62

11.2.5 Kolon İşlemleri Nokta editöründe Y, X, Z kolonlarında çeşitli işlemler yapılmasına olanak tanır. İşlem Görecekler satırına nokta süzgeci verilir ve formüller bölümünde gerekli tanımlamalar yapılır. Örneğin “Y” ve “X” kolonları ters girildiyse Y’ler X'e, X’ler Y kolonuna aktarılabilir. Formüller satırına “Y=X”, “X=Y” “Z=Z” yazılarak veya Hazır formüller bölümünden “X<->Y” Değişimi seçilerek aktarım sağlanabilir. Formüller bölümünde Y, X, Z satırına istenilen formül girilebilir ve hesaplatılabilir. Hazır formüller bölümünden bir formül seçilerek işlem yapılabilir. Örneğin dilim dönüşümleri formülü buradan seçilerek 3 dereceden 6'ya, 6 dereceden 3'e dönüşüm yapılabilir. Ya da “Y=” satırının karşısına “Y-50” yazıldığı takdirde bütün “Y” değerleri 50’m azalacaktır.

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Kolon işlemleri işlemi seçilir. 2. Ekrana Kolon işlemleri menüsü gelir. 3. İşlem görecekler satırına nokta adları verilir. Formüller satırına Y, X, Z

kolonlarından yer değişecek, eklenecek veya çıkarılacak değerler varsa yazılır, tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.6 Eksen İşlemleri

Nokta editöründen koordinat girerken, koordinatların değişmeyen ilk haneleri girilmeyebilir ve eksen işlemi ile sonradan bu girilmeyen sayılar eklenebilir. Genelde koordinatlar son üç basamakta değişkenlik gösterir. Eksen işleminde yine işlem görecek noktalar seçilir ve dY, dX, dZ satırları karşısına yazılan değerlere bağlı olarak Y, X ve Z değerleri artar veya azalır. Değer “-” verilirse bütün değerler azalır, “+” verilirse değerler artar.

Hesap 63

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Eksen kaydır işlemi seçilir. 2. Ekrana Eksen kaydır menüsü gelir. 3. İşlem görecekler satırına nokta adları verilir. Eklenecek değerler satırına Y,

X, Z kolonlarına, eklenecek veya çıkarılacak değerler varsa yazılır, tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.7 Modelden Kot Oku

Kotu hesaplanmamış ya da kotu yanlış olan noktaların kotları bu işlem ile model üzerinden hesaplatılabilir. İşleme girildiğinde kotu hesaplatılacak noktalar için süzgeç sorulur, buradan sadece istenen noktaların kotları hesaplatılabilir. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap Menüsü\Düzenle\Modelden Kot Oku işlemine girilir. 2. Kotu modelden okunacak noktalar için süzgeç verilir. 3. İşlem sonunda kurala uyan noktaların kotları modelden hesaplanacaktır.

11.2.8 Sil

Noktaları tek tek veya toplu olarak silmek için kullanılır. Süzgeç yardımı ile istenilen noktalar daha kolay silinebilir. Silme işlemine girildikten sonra silme menüsü gelir. Bu menüden Çift noktalar “C*” seçilirse daha önceden çiftleri işaretle işlemi ile başına “C” harfi konan noktalar seçilir. Süzgeç seçilirse, süzgeç satırına yazılan kurala uygun noktalar seçilir. Seçilen noktaların satırı koyu renk alır ve nokta adlarının başına “*” işareti

konur. Seçilen noktalar hemen silinmezler. İşaretlenen satırların başındaki “*” kaldırıldığında (F4 Edit ve F2 Değiştir işlemlerini kullanarak) nokta eski haline döner. Nokta editöründen saklayarak çıkılıp tekrar girildiğinde noktalar silinmiş olur. İşlem Nasıl Yapılır? Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Sil işlemi seçilir. Ekrana Nokta sil menüsü gelir. Nokta sil menüsünde, nokta adı başında C olanlar varsa Çift Noktalar (C*) seçilir. Süzgeç verilerek seçilmek isteniyorsa Süzgeç işaretlenir ve süzgeç satırına silinecek nokta adları verilir. Tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

Hesap 64

11.2.9 2 Haneye Yuvarla Programda noktaların koordinat bilgilerinin virgülden sonra 2 basamaktan fazla tutulması nedeniyle oluşturulan alanlar, koordinatlardan hesaplanan alanlarla farklılık göstermektedir. Bu nedenle alanlar oluşturulmadan önce 2 Haneye Yuvarla işlemi bir kez yapılmalıdır ya da alanlar oluşturulduktan sonra işlem kullanılarak nokta editöründen çıkışta Bağlı Çizgileri Güncelle seçeneği seçilmelidir.

11.2.10 Sakla Nokta editöründe yapılan değişiklikleri saklar. Normalde menüden çıkarken yapılanlar saklanır veya sorulur. Fakat bu işlem seçilirse saklama işlemini menüden çıkmadan da yapar.

11.2.11 Tabakalandır Noktaların tabakalarını editörden değiştirmek için kullanılır. Tabaka değişimi yapmak için bu editörden yeniisim verilebildiği gibi grafik ekrandaki mevcut tabakalar da seçilebilir. Editörden çıkıldıktan sonra yeni tabaka ismi Netcad anamodulde tabakalar bölümünde çıkacaktır. Örneğin kadastro parsellerine ait noktalar seçilerek KADASTRO tabakasına atılabilir. İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap/Düzenle/Tabakalandır işlemine girilir. 2. Süzgeç bölümünden tabakası değiştirilecek olan noktalar belirlenir. 3. Tabaka adı bölümüne noktaların atanacağı tabaka adı yazılır ya da

buradan seçilir. 4. Tamam butonuna basıldıktan sonra işlem sonlandırılır. 5. Yapılan değişiklikler editördeki tabaka kolonunda ya da editörden

çıkıldıktan sonra grafik ekranda görünecektir.

11.2.12 Ayarlar Ayarlar menüsünde "Projeksiyon" sekmesinde aktif proje için projeksiyon tanımlanabilir. Buradan tanım yapılabildiği Netcad anamodul içindeki Proje/Özellikler/Projeksiyon sekmesinden de yapılabilir. "Koordinatları farklı bir projeksiyonda da göster" seçeneği aktif yapıldığında mevcut noktalar için farklı bir projeksiyon tanımlanabilir ve editöre bu projeksiyona ait Y ve X kolonları açılır. Bu kolonların editörde görünebilirlik ve değiştirilebilirlik durumları Ayarlar/Kolon Özellikleri sekmesinde ayarlanabilir ve coğrafi projeksiyon seçilmişse nokta editöründen coğrafi koordinat girişi yapılabilir. Buradan tanımlanan projeksiyon değeri sadece editörde görünür. Grafik ekranda herhangi bir değişiklik olmaz. Coğrafi Projeksiyon seçildiğinde Coğrafi Gösterim Tipi olarak Derece Dakika Saniye ya da Derece Desimal seçilebilir.

Hesap 65

Görünüm sekmesinde ise obje izleme ayarlarında obje rengi ve objeye yaklaşma seçenekleri belirlenerek nokta editöründe bulunan noktalar grafik ekranda izlenebilir. Ayrıca kolonların editörde açma/kapama özellikleri ve değiştirilebilme durumları seçilebilir.

Hesap 66


1. Hesap\Nokta editöründe sağ mouse tuşuyla açılan menüden ya da Düzenle\Ayarlar seçeneğinden Ayarlar işlemine girilir.

2. Projeksiyon sekmesinden "aktif projenin projeksiyon tanımları" butonuna basılır ve gelen ekrandan projeksiyon tanımlanır.

3. "Koordinatları farklı bir projeksiyonda da göster" seçeneği aktif edilir ve … butonuna basılarak ikinci projeksiyon tanımlanır.

4. Görünüm sekmesinde "obje izleme ayarları" butonuna basılarak obje rengi ve yaklaşma seçenekleri belirlenir.

5. Bu işlemler sonucunda nokta editöründe koordinatlar iki farklı projeksiyonda görülebilir ve grafik ekranda izlenebilir.

11.3 Süzgeç İstenilen noktalar ya da nokta aralıkları süzgeç yapısına uygun olarak editörde işaretlenip görünebilir. Süzgeç hanesine aşağıdaki gibi yapılar yazılabilir;

• 8174+8188+8215 nolu noktalar, • -(8174+8188+8215) nolu noktalar dışındakiler, • 81* ile başlayanlar, • *81 ile bitenler, • ~/ içinde / olanlar vb..

Süzgece uygun olan noktalar kırmızı renkli olarak işaretlenirler.

Hesap 67


1. Hesap/Nokta editörüne girilir. 2. Süzgeç hanesine süzgeç yapısına uygun değerler girilir. 3. Enter tuşuna basılır.

11.4 Nokta Ara Editör içinde herhangi bir noktayı bulmak için kullanılır. Bunun için Ara hanesine istenilen noktanın adı yazılarak enter tuşuna basılır. Aranılan noktanın satırı mavi bantla görünecektir.


1. Hesap/Nokta Editörüne girilir. 2. Ara hanesine nokta adı yazılır. 3. Enter tuşuna basılır ve işlem tamamlanır.

12. Pafta Editörü Yerel sistem, genelde İller Bankası tarafından kullanılan, kendi içerisinde tutarlı adlandırma ve koordinat sistemine sahip, diğer sistemlerle komşuluk içermeyen paftalandırma şeklidir. Yerel sisteme göre indeks oluşumunda, aynı pafta sisteminde herhangi bir paftanın sol alt köşe koordinatlarının ve pafta numarasının bilinmesi projenin gireceği tüm paftaların otomatik üretilmesi için yeterlidir.

Hesap 68

Yerel pafta açmak için iki yöntem vardır. Birinci yöntem Pafta Aç işlemi ile tek tek açılır. İkinci yöntem ise önce İndeks işleminden pafta indeksi oluşturulup, sonra OtoPafta işlemi ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak kendi isimlerinde dosyalar oluşturulur.

12.1 Dosya Menüsü Oluşturulan pafta indekslerinin saklanması ve yüklenmesi işlemleri yapılabilmektedir.

12.1.1 Paf Dosyası Yükle Daha önceden oluşturularak saklanmış pafta indeksleri bu bölümden yüklenebilir.

12.1.2 Paf Dosya Sakla Oluşturulan indeks isim verilerek daha sonra kullanılmak üzere bir dosyaya kaydedilir. Kaydedilen indeks dosyası Netveri Koordinat Editöründen, koordine özet çıktısı alırken seçilerek çıktılarda pafta adının görünmesi sağlanabilir.

12.2 Pafta Menüsü Pafta indeksi oluşturulması ve paftaların oluşturulması ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür.

Hesap 69

12.2.1 Pafta İndeksi Oluştur

Bu işlem pafta çizgilerinin oluşturulmasına yarar. İşlem sonunda ekrandaki tüm proje paftalandırma çizgileri ile bölümlenir. Ekrana sadece pafta çizgileri ve pafta adı gelir. Oluşan pafta çizgileri kutu obje tipinde ve PINDEX tabakasına yerleşir. Pafta ismi yazılırken aralara "-" işareti konmalıdır (50-K-1-A) Gerekiyorsa pafta numaraları sonradan obje sor rutini ile değiştirilebilir.

İndeksi oluşturmak için mevcut paftalardan veya komşu paftalardan yararlanılabilir. Bu paftalara referans pafta da denilebilir. İşlem için komşu veya mevcut pafta adı İlk Pafta satırına yukarıda belirtilen şekilde yazılır. İstenilen ölçek “Ölçek” satırından seçilir veya girilir. Menüdeki ölçeklerden biri seçilirse standart pafta boyutları (dY/dX değerleri) otomatik olarak değişecektir. Referans paftanın sol alt pafta koordinatı girilmesi yeterlidir. Program diğer köşe koordinatlarını otomatik hesaplar. İşlemin tamamlanması için devam tuşuna basılarak bitirilir.

12.2.2 Tek Tek Pafta Paftala Pafta aç işlemi tek pafta açımına yönelik işlemdir. Bu işlemden önce İndeks oluşturmaya gerek yoktur, verilen değerlere göre pafta açarak saklama işlemi yapar. İşleme girildikten sonra yandaki ekran gelir. Sırası ile pafta adı, pafta boyutları, ölçeği, pafta başlıkları ve köşe koordinatları girilir. Kontrol etmek amacı ile Gör butonu kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok ise Pafta Aç butonu ile işlem bitirilir. Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki isimi kullanır ve yer olarak son kullanılan dizine atar. “F4” Pafta ile ilgili bilgileri değiştirmeye yarar. “F4” tuşuna basıldığında bulunulan satırın ilk sütunu değiştirme işlemine hazırdır.

Hesap 70

Ancak değiştirilecek sütun mavi renk alır ve herhangi bir değişiklikte önceki bilgiler kaybolur. Kaybolmaması için “F2” tuşuna basılmalıdır ve bulunulan bölümde istenilen değişiklik yapılır. “F3” tuşu ile de yeni paftalar eklenebilir.

12.2.3 Otomatik Paftala Daha önceden indeksi oluşturulan paftaları, otomatik kendi isimlerinde dosyalara ayırır, karelaj açar, karelaj koordinatların, ölçeğini, pafta üst bilgilerini yazar. Kısaca yönetmeliğe uygun olarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar.

İşleme girildiğinde ölçek ve pafta başlıkları verilir. Paftaların saklanacağı sürücü ve dizin adları seçilir. Kabul butonuna basılarak işlem başlatılır. Program paftaları otomatik olarak saklandığı ekrandan görülür. İşlem bitince normal proje ekranı gelir.

12.2.4 Rasterlar Paftalansın Grafikteki raster imajlar, kenarları kesilerek ya da istenilen bir bölgesi seçilerek paftalandırılabilir. Raster üzerine pafta indeksi oluşturulduktan sonra “Rasterlar paftalansın” işlemi aktif yapıldığında otomatik olarak paftalandırma yapılır. İşlem Nasıl Yapılır?

• Raster grafik ekrana yüklenir. • Eğer bu rasterın bütünü paftalandırılmak isteniyorsa üzerine pafta

pindeksinin açılması yeterlidir. Eğer, istenilen bir bölgesinin paftada çıkması isteniyorsa Raster/Raster Aktif Alan Seç işlemi uygulanıp pindeks açılması gerekir.

• Otomatik Paftala işlemi uygulanıp işlem sonlandırılır. • Pafta pindeksinin dışında kalan kısımlar otomatik olarak kesilirler.

Paftalandırma sırasında raster’ın orijinali korunur. Yeni bir *.dre dosyası oluşur.

• Oluşan pafta dosyası dosya ile yüklenebilirler.

12.2.5 Gör Pafta indeksi açıldıktan sonra GÖR işlemi ile paftanın ekrandaki durumu görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise (pafta editöründe mavi renkli satır) Gör butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir. İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü \Pafta Editörü işlemi seçilir.

Hesap 71

2. Ekrana pafta editörü menüsü gelir. 3. Bu menüden İndeks butonu seçilir. Ekrana Pafta indeks oluştur menüsü

gelir. Yine bu menüye açılması istenen paftalar için elde olması gereken referans bir paftanın adı, ölçeği ve sol alt köşe koordinat değeri girilir ve devam butonuna basılır.

4. Proje kaç paftaya giriyorsa tüm paftalar açılarak Pafta editörü menüsüne

gelir. Bu menüde pafta adları, sol alt-Y, sol alt-X, genişlik ve yükseklik değerleri gelir.

5. Çık butonu ile çıkılırsa açılan paftalar ekranda görünecektir. Eğer bu paftalar

kendi isimlerinde ayrı ayrı dosyalara saklanmak isteniyorsa çık işlemi kullanılmaz, Oto Pafta butonu seçilir.

6. OtoPafta işlemi seçilirse ekrana Otomatik Pafta Açımı menüsü ekrana gelir.

Bu menüden pafta başlıkları, paftaların saklanacağı sürücü ve dizin seçildikten sonra kabul butonuna basılır. Paftaların dosyalandığı ekrandan görülür.

13. STP Pafta Editörü

Ülke sistemi, Ülke nirengi sistemine dayalı, pafta isimlerinin tek anlamlı olduğu paftalandırma şeklidir. Sadece pafta numarasının bilinmesi ile, o paftanın dünya üzerindeki konumu, köşe koordinatları ve ölçeği bulunabilir. Pafta indeksi otomatik olarak üretilebilir. İNDEKS işleminde istenilen ölçek belirlenir, dilim orta boylamı verilir. Program verilen ölçeğe bağlı olarak paftaları otomatik olarak açar. 1/100 000 ile 1/500 arası tüm paftalar üretilebilir.

Hesap 72

Yerel pafta sisteminde olduğu gibi iki yöntem vardır. Birinci yöntem Pafta Aç işlemi ile tek tek açılır. İkinci yöntemde ise önce İndeks işleminden pafta indeksi oluşturulur, sonra OtoPafta işlemi ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak kendi isimlerinde dosyalar oluşturulur.

13.1 Dosya Menüsü Oluşturulan pafta indekslerinin saklanması ve yüklenmesi işlemleri yapılabilmektedir.

13.1.1 Paf Dosyası Yükle Daha önceden oluşturularak saklanmış pafta indeksleri bu bölümden yüklenebilir.

13.1.2 Paf Dosyası Sakla Oluşturulan indeks isim verilerek daha sonra kullanılmak üzere bir dosyaya kaydedilir. Kaydedilen indeks dosyası Netveri Koordinat Editöründen, koordine özet çıktısı alırken seçilerek çıktılarda pafta adının görünmesi sağlanabilir.

13.2 Pafta Menüsü Pafta indeksi oluşturulması ve paftaların oluşturulması ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür.

13.2.1 Pafta İndeksi Oluştur Bu işlem pafta çizgilerinin oluşturulmasına yarar. İşlem sonunda ekrandaki tüm proje paftalandırma çizgileri ile bölümlenir. Ekrana sadece pafta çizgileri ve pafta

adı gelir. Oluşan pafta çizgileri kutu obje tipinde ve PINDEX tabakasına yerleşir. Pafta ismi yazılırken aralara "-" işareti konmalıdır (M28-A-21-A-4-D). İndeks işlemini seçince Ülke Pafta İndeksi isimli bir menü gelir. Bu menüden Ölçek ve Dilim Orta Boylamı girilip Devam butonu ile çıkılmalıdır (Pafta indeksini oluşturmak için

çalıştığınız bölgenin dilim orta boylamını bilmek zorunda değilsiniz, “…” butonu ile harita üzerinden belirlenebilir). İşlem sonunda tüm proje için ülke pafta bilgileri üretilmiş olur. 25000 ölçekli pafta oluşturmak için editörde iken F3 tuşuna basılır ve paftanın adı yazılır. Dikkat edilmesi gereken nokta 25000'lik paftaların isimlendirme (örneğin; F32-C1, H25-A2) farklılığıdır.

Hesap 73

13.2.2 Tek Tek Pafta Paftala Pafta aç işlemi tek pafta açımına yönelik işlemdir. Bu işlemden önce İndeks oluşturmaya gerek yoktur, verilen değerlere göre pafta açarak saklama işlemi yapar.

İşleme girildikten sonra yukarıdaki ekran gelir. Sırası ile pafta adı ve pafta başlıkları girilir. Ölçek değeri verilen pafta ismine göre program otomatik yazar. Kontrol etmek amacı ile Gör butonu kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok ise Pafta Aç butonu ile işlem sonlandırılır. Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki isimi kullanır ve yer olarak son kullanılan dizine atar.

13.2.3 Otomatik Paftala Daha önceden indeksi oluşturulan paftaları, otomatik kendi isimlerinde dosyalara ayırır, karelaj açar, karelaj koordinatların, ölçeğini, pafta üst bilgilerini yazar. Kısaca yönetmeliğe uygun alarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar. Bu işlem Yerel Pafta açma işlemi ile aynıdır. İşleme girildiğinde ölçek ve pafta başlıkları verilir. Paftaların saklanacağı sürücü ve dizin adları seçilir. Kabul butonuna basılarak işlem başlatılır. Program paftaları otomatik olarak saklandığı ekrandan görülür. İşlem bitince normal proje ekranı gelir.

13.2.4 Pafta Raporu Bu işlem indeksi oluşturulmuş paftalar ile ilgili pafta adı, ölçeği, dilim orta boylamı, pafta sol alt ve sağ üst köşe koordinat değerlerinin olduğu text editör gelir. İstenirse printer’den çıktısı alınabilir.

13.2.5 13.2.5. Rasterlar Paftalansın Grafikteki raster imajlar, kenarları kesilerek ya da istenilen bir bölgesi seçilerek paftalandırılabilir. Raster üzerine pafta indeksi oluşturulduktan sonra “Rasterlar paftalansın” işlemi aktif yapıldığında otomatik olarak paftalandırma yapılır. İşlem Nasıl Yapılır?

Hesap 74

• Raster grafik ekrana yüklenir. • Eğer bu rasterın bütünü paftalandırılmak isteniyorsa üzerine Pafta

pindeksinin açılması yeterlidir. Eğer, istenilen bir bölgesinin paftada çıkması isteniyorsa Raster/Raster Aktif Alan Seç işlemi uygulanıp pindeks açılması gerekir.

• Otomatik Paftala işlemi uygulanıp işlem sonlandırılır. • Pafta indeksinin dışında kalan alanlar otomatik olarak kesilirler.

Paftalandırma sırasında raster’ın orijinali korunur. Yeni bir *.dre dosyası oluşur.

• Oluşan pafta dosyası dosya ile yüklenebilirler

13.3 Gör Pafta indeksi açıldıktan sonra “GÖR” işlemi ile paftanın ekrandaki durumu görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise (pafta editöründe mavi renkli satır) “Gör” butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir.

13.4 Yenile “F4” Pafta ile ilgili bilgileri değiştirmeye yarar. “F4” tuşuna basıldığında bulunulan satırın ilk sütunu değiştirme işlemine hazırdır. Ancak değiştirilecek sütun mavi renk alır ve herhangi bir değişiklikte önceki bilgiler kaybolur. Kaybolmaması için “F2” tuşuna basılmalıdır ve bulunulan bölümde istenilen değişiklik yapılır. “F3” tuşu ile de yeni paftalar eklenebilir.

Hesap 75

İşlem Nasıl Yapılır? 1. Hesap menüsü \ STP Pafta Editörü işlemi seçilir. 2. Ekrana pafta editörü menüsü gelir. 3. Bu menüden İndeks butonu seçilir. Ekrana Ülke pafta indeksi menüsü gelir.

Yine bu menüye açılması istenen pafta ölçeği ve bulunulan mevkiinin dilim orta meridyeni değeri girilir ve devam butonuna basılır.

4. Proje kaç paftaya giriyorsa tüm paftalar açılarak Pafta editörü menüsüne gelir. Bu menüde pafta adları, ölçekleri, dilim orta boylamları, sol alt ve sağ üst değerleri gelir.

5. Çık butonu ile çıkılırsa açılan paftalar ekranda görünecektir. Eğer bu paftalar kendi isimlerinde ayrı ayrı dosyalara saklanmak isteniyorsa çık işlemi kullanılmaz, Oto Pafta butonu seçilir.

6. OtoPafta işlemi seçilirse ekrana Otomatik Pafta Açımı menüsü ekrana gelir. 7. Bu menüden pafta başlıkları, paftaların saklanacağı sürücü ve dizin

seçildikten sonra kabul butonuna basılır. Paftaların dosyalandığı ekrandan görülür.

14. PROJE İŞLEM ADIMLARI Amaç: Arazi koşullarında ölçülen bilgilerin, büro ortamında bilgisayara aktarılmasından sonra netcad’in ilgili editörlerine aktarma ve hesap işlemlerini yapmak. Kapsam: Poligon hesaplarının yapılması ve çıktıları Kanava çizimleri. Kutupsal hesapların yapılması. Yan Nokta Hesaplarının yapılması. Dönüşümler. Stp Paftaların Tanımlanması ve Açılması.

14.1 Poligon Hesapları Poligon hesaplarının yapılabilmesi için 3 adet dosyanın oluşturulması gerekir. Bunlar; Nokta dosyası (*.NCN) Rasat Dosyası (*.NCK) Poligon Dosyası (*.PO4) dır. HATIRLATMA: Yukarıda belirtilen 3 adet dosyanın isimleri aynı olmak zorundadır. Aksi halde poligon hesabını yapılamayacaktır. Çünkü program arayacağı dosyaları bulamayacaktır.

Hesap 76

14.2 Koordinat Girişi

Yapılan nivelman sonucunda poligon rasadına ait tüm poligonların kotları ve koordinatı bilinen poligonların X, Y, Z değerleri girilir. (Örnek: POLIGON.NCN) Hesap\Netveri\Netveri Koordinat Editörü komutu tıklanır ve açılan pencerede dosya adı yazılarak dosyanın açılması sağlanır. Burada F3 fonksiyon tuşuna basarak güzergahlara ait tüm noktaların girişi yapılır. Koordinatlar girildikten sonra F9 Sakla fonksiyon tuşu ile saklanır.

14.3 Poligon Rasatlarının Girilmesi Poligon rasadına ait karne dosyası oluşturulur. (Örnek: POLIGON.NCK)

Hesap 77

Hesap\Poligon Hesabı\Karne Editörü komutu tıklanır ve açılan pencerede dosya adı yazılır ve rasat karnenin açılması sağlanır. Bu pencerede F3 Ekle fonksiyon tuşuna basılarak girişe başlanır. Önce Durulan nokta (D.No) girilir, enter tuşuna basılır Ppm sütununa geçilir. Bir daha enter tuşuna basılır ve alt satıra geçmesi sağlanır. Bir daha enter tuşuna basarak B.Nokta sutununa geçer. Burada bakılan noktanın adı girilir ve enter tuşuna basılır. Sıra ile her kutudaki bilgi girildikten sonra enter tuşuna basılır. (1.Yarım, 2.Yarım, Düşey Açı, Eğik Kenar. Diğer bilgiler hesaplanır. Ortalama ve Yatay Kenar). Enter tuşuna basarak alt satıra geçilir, bir daha enter tuşuna basarak diğer bakılan noktanın bilgileri girilir. Bakılan başka nokta varsa girmeye devam edilir. Bitiminde bir alt satıra geçilir ve D.No sutununda diğer istasyon numarası girilir ve aynı işlemler tekrarlanır. Güzergahlara ait tüm istasyonların rasatları bu şekilde girilir. Daha sonra Gauss Karne sayfasına girilir. Bu editöre geçildiğinde kotlar, alet yükseklikleri, yansıtıcı yükseklikleri boş gelir. Bu ekranda mouse sağ tuşu (veya F5 işlem fonksiyon tuşuna da basılabilir) ile gelen menüden Boş Kotları Tamamla komutu tıklanır ve kotlar nokta (POLIGON.NCN) dosyasından aktarılır. Devamında F2 Değiştir komutu ile tüm istasyon noktalarının alet yükselikleri, bakılan noktaların da yansıtıcı yükseklikleri girilir.

Arazide ölçülen bilgiler bu şekilde girildikten sonra kenar indirgeme hesaplarına geçilir. Mouse sağ tuş veya F5 İşlem fonksiyon tuşu ile menünün açılması sağlanır. Gelen menüden Deniz veya Elipsoid Yüzeyini Hesapla seçilir.

Hesap 78

Gelen menüden BÖHYY 2002’ye göre Elipsoid Yüzeyine, N katsayısı ve Kenar olarak da Eğik kenarlar seçilir ve Tamam butonu tıklanarak elipsoid kenar hesabı yaptırılır. Daha sonra Gauss Kruger projeksiyon kenarı hesabına geçilir. Aynı editörde mouse sağ tuş veya F5 işlem fonksiyon tuşuna basılır. Gelen menüden Gauss Kruger düzlemini hesapla seçilir.

Listeden Deniz veya Elipsoid Yüzeyi Kenarlarından seçeneği işaretlenir ve Tamam butonuna tıklanır. Devamında nokta dosyasından (Örnek: POLIGON.NCN) ortalama Y Koordinatı hesaplanarak listelenir. Tamam butonu tıklanarak işleme devam edilir.

Hesap 79

İndirgenen kenarlar Gauss Kenar sütununa aktarılır. Ölçü düzlemindeki kenarlar projeksiyon düzlemine indirgenmiş olur. Kenarların indirgenmesinden sonra poligon hesaplarında kullanılmak üzere özet karneye aktarım yapılır. Karne editöründe iken; mouse sağ tuş veya F5 işlem fonksiyon tuşuna basılır. Gelen menüden Hesap Kenarlarını Seç komutu seçilir.

Tamam butonuna tıklayarak açı ve kenar bilgilerinin aktarımı tamamlanır.

Hesap 80

F9 Sakla fonksiyon tuşuna basılarak son yapılan işlemlerin saklanması sağlanır.

14.4 Poligon Güzergahlarının Hesaplanması Kenar indirgemelerinin tamamlanması ile karne dosyası hazırlanmış olup poligon güzergahlarının hesabına geçilebilecektir. Hesap\Poligon Hesabı\Poligon Hesabı komutu seçilir. Açılan pencerede dosya adı satırına adı yazılır ve poligon hesap editörü açılır. F3 Ekle fonksiyon tuşuna basarak güzergah bilgilerinin tanımlanacağı pencere açılır.

Burada Dayalı (Bağlı) güzergahların ve kapalı poligon güzergahların çözümleri yapılabilmektedir. Dayalı (bağlı) poligon güzergahlarında, güzergahın ilk 2 noktası ve son 2 noktası bilinen noktalardır. Dolayısıyla poligon güzergahı da bilinen 2 noktadan çıkarak, bilinen 2 noktaya bağlanır. Semt Alınan: Güzergahın bilinen ilk noktasıdır. Başlangıç: Güzergahın bilinen ikinci noktasıdır. ( Alet kurulan ilk noktadır) Son: Güzergahın bilinen 3. noktasıdır. (Alet kurulan son noktadır) Semt Kapanan: Güzergahın bilinen 4. ve son noktasıdır.

Hesap 81

Bu bilgiler tanımlanır. Kurum Kadastro ve Poligon olarak seçilir. (Bu seçim Büyük Ölçekli Harita Yapım Yönetmeliği (BÖHYY)’nin son değişikliklerini içermektedir.) Tanımla butonuna tıklayarak güzergah çözümü yaptırılır. Hesap sonuçları penceresinde sonuçlar listelenir. Herhangi bir değer tecvizi aşmışsa yine aynı pencerede raporlanır ve olası hatanın yeri de işaret edilir. Rapor edilen bilgiye göre aynı pencerede nokta sayfasına veya karne sayfasına girilerek hata düzeltmesi yapılabilecektir.

Hesap sonucu Kabul butonu tıklanır ve gelen listeden Yeni olarak ekle seçeneği işaretlenir. Tamam butonuna tıklayarak hesaplanan koordinatların nokta dosyasına (Örnek: POLIGON.NCN) saklanması sağlanır.

Yaz butonuna tıklayarak hazırlanan çıktı listelenir.

Hesap 82

Tüm güzergahlar hesaplatılır. Güzergah bilgileri yukarıdaki gibi listelenir.

14.5 Kanava Çizimleri Güzergahlar hesaplandıktan sonra Kanava çizimleri de yapılabilir. Hesap\Poligon Hesabı\Kanava Çizimleri komutu seçilir ve açılan menüde yazı boyu parametreleri ayarlanır. Tamam butonu tıklanır. Açılan pencereden Poligon hesap dosyası (POLGON.PO4) seçilir. Devamında hangi güzergahların çizileceği filtre satırı gelir. Herhangi güzergah numarası girilebileceği gibi * yazarak tüm güzergahların kanavası çizilebilecektir.

Hesap 83

14.6 Detay Ve Takeometrik Noktaların Hesapları Poligon güzergahlarının hesaplanmasından sonra sıra kutupsal yöntemlerle ölçülen detay ve takeometrik noktaların koordinat hesaplarına gelir. Hesap\Netveri’de yer alan kutupsal hesap yöntemleri aynı mantıkla kullanılır. Bunlardan en çok kullanılanını örnekleyeceğim. (Eğik kenar-Düşey Açı yöntemi) Hesap\Netveri\Eğik Kenar-Düşey Açı yöntemi seçilir. Dosya adı (Örnek: 20031106.YDE) yazılır ve pencere açılır. Hatırlatma: Yazılacak olan dosya adı poligon dosyasından farklı olmak zorundadır.

F3 Ekle ile her ölçülen noktanın bilgisi tek tek girilebilir. Ancak burada alet okumalarına göre yapılan ölçümlerin aktarılmasını örnekleyeceğim: Editör içinde mouse sağ tuşu veya F5 işlem fonksiyon tuşu ile gelen menüden Total Station’dan Oku menüsünden ilgili alet seçilir ve gelen listeden önceden bilgisayara aktarılan dosya seçilerek editöre aktarımı sağlanır. İşlem sonucu yukarıda görüldüğü gibi bilgiler aktarılır. Mouse sağ tuşu ile gelen menüden hesapla seçeneği tıklanır ve hesap seçeneklerinin geldiği bir menü açılır. Elipsoid Yüzeyinde seçeneği işaretlenir ve sağda açılan N katsayısı girilir. Tamam butonuna tıklayarak koordinat hesabının yapılması sağlanır. Hesap bitiminde kutupsal ölçü ve hesap çizelgesi raporu gelir. Bu görüntünün oluşması ile noktaların koordinatları hesaplanmış ve YDE dosyasının isminde NCN olarak saklanmış olacaktır. (Örnek: 20031106.NCN)

Hesap 84

Her kutupsal ölçü dosyası bu şekilde alet formatından aktarılır ve hesabı yapılır. Yada bütün kutupsal dosyaların hepsi alet formatından aktarılır ve birleştirilir. Tüm dosyaların birleştirilmesinden sonra bir işlemle hesaplanması da sağlanabilir. Bu yöntemi kullanıcı tayin edecektir. (Cd içinde ÖRNEK VERİLER yer alır. Eğik-kenar Düşey açı yönteminde aletten gelen ham veriler aktarılarak YDE dosyası elde edilir. KUTUPSAL\TOPCON\RASAT.RAW Aletle yapılan okumalar: RASAT1.RAW, RASAT2.RAW, RASAT3.RAW, RASAT4.RAW, RASAT5.RAW, RASAT6.RAW, RASAT7.RAW. ) Rasat dosyaları bu şekilde aktarılıp hesaplandıktan sonra nokta dosyaları grafik ekrana yüklenir. Proje\Aç ile nokta dosyaları seçilir ve yüklenir) Halihazır harita yapımına göre; kutusal hesaplar tamamlanınca noktalar grafik ekrana yüklenir ve detay krokilerinin bağlanmasına geçilir. Bu işlemlerin devamını halihazır harita yapımına dönüp dokümandan takip edebilirsiniz.

14.7 Yan Nokta Hesapları Prizmatik yöntemlerle arazide yapılan ölçümler sonucu bir iş varsa; öncelikle jalon dikilen noktaların koordinatları grafik ekrana nokta editöründen girilir. (Hesap\Nokta Editörü) Daha sonra Hesap\Yan Nokta Hesabı komutuna tıklayınız. Komut satırında beliren bilgiye göre nokta yakalama modunu açarak 1. nokta ve 2. nokta seçilir. Grafikten hesaplanan değer listelenir. Değer kabul edilir veya

Hesap 85

ölçülen değer girilerek ölçülen değerin oranlanarak dengelenmesi de sağlanır. Tamam butonuna tıklayarak ilerlenir. Gelen listede koordinatı hesaplanacak noktanın hatta olan DİK AYAK ve DİK BOY değerleri girilir.

Nokta numaraları otomatik seçilmez ise koordinatı hesaplanan her nokta koordinatı ile birlikte listelenir ve onaylanması beklenir.

Dik ayak, dik boy değerlerinin girildiği pencere her nokta için tekrarlanır.

14.8 Dönüşüm İşlemleri Mevzi(yerel) koordinatlarda ölçüm yapılmış ama koordinatların hesaplanmasından sonra memleket koordinat sistemine çevrilmesi gerekiyorsa aşağıdaki işlemler uygulanacaktır. Mevzi koordinatları gösteren dosya ekrana yüklenir. Hesap menüsünden dönüşümler komutu seçilir ve dönüşüm seçeneklerinin olduğu pencere açılır. Buradan N Noktadan AFFİNE ve Objeleri Dönüştür işaretlenir ve tamam butonu tıklanarak sonraki adıma geçilir. Açılan Affine Dönüşüm editöründe bölgeye ait

Hesap 86

önceden bilinen ortak noktaların koordinatları girilir. Bu koordinatlar hem mevzi (yerel) koordinatlarını, hem de memleket koordinatlarını gösterir. Nokta No, Nokta Y, Nokta X mevzi, bunlara karşılık gelen Yeni Y, Yeni X memleket koordinatları girilir. Tüm noktalar bu şekilde girilir. En az 4 nokta girilmelidir. Tamam butonu ile işleme devam edilir ve gelen bilgi raporu kontrol edilir ve tamam butonu tıklanır. Ardından dönüştürülecek objeleri seç mesajı gelir. Tüm objeler seçilir ve mouse sağ tuşuna basılarak dönüşüm tamamlanır. Projeyi görünür ekrana getirmek için Görüntü\Limitleri Bul komutu tıklanır ve proje ekrana gelir. Dönüşüm işlemi tamamlanmış olur.

14.9 Paftalama İşlemleri Memleket koordinat sisteminde olan koordinatlar ve çizimin pafta indeksini oluşturmak için, projenin ekranda yüklü olması gerekir. Proje\Özellikler komutuna girilir. Projeksiyon sekmesine geçilir. Burada Projeksiyon satırının sağında 3 nokta butonu tıklanır ve açılan menülerde; Projeksiyon satırında (UTM) Universal Transver Merkator 3° seçilir. Datum satırında GRS80 Yönetmelik için Datum seçilir. D.O.M hücresinde “…” butonuna basılarak Dilim orta meridyeni harita üzerinden seçilerek girilir. (Dilim numarası (Dilim No) otomatik seçilecektir) Tamam butonuna tıklayarak ayar yapılmış olur.

Hesap 87

Daha sonra Hesap\StpPafta Editörü komutu tıklanır. Pafta menüsünden pafta indeksi seçilir ve gelen menüde Dilim orta boylamı (DOB) girilir ve Devam ile onaylanır. Tüm çizimin pindeksleri açılmış olur. Açılan pafta indekslerine göre çizimi paftalamak için Pafta menüsünden; Tek Tek paftala: (sadece seçili paftayı ayrı bir NCZ olarak oluşturur) Otomatik paftala: (Pindeksleri açılmış olan tüm paftaları NCZ olarak oluşturur) İlgili seçenek tıklanarak paftalama işlemi başlatılır. (Belirtilen dizinde NCZ’ler oluşur)

Hesap 88

Paftalanan çizimler (her pafta adı bir NCZ dosya olacağını ifade etmiştik) saklandığı dizinlerden yüklenir ve Plotter çizimi için hazırlanıp çizdirilir.

Documents

NetCAD Hesap