Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

  • Upload
    horus52

  • View
    313

  • Download
    11

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    1/456

    .

    , 2013

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    2/456

    2

    UNIVERSITY OF BELGRADE

    FACULTY OF LAW

    Nina V. Krljanin

    SERBIAN MEDIEVAL CHARTERS AS

    THE SOURCE OF DUAN'S CODE

    Doctoral Dissertation

    Belgrade, 2013

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    3/456

    : . ,

    . ,

    .

    : . ,

    , . ,

    , . ,

    .

    , .

    :

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    4/456

    4

    .

    ,

    .

    y

    ( ,

    ),

    ; ,

    .

    , .

    ( ) .

    ,

    .

    ( )

    ,

    . H ,

    , .

    ,

    ,

    .

    ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    5/456

    5

    .

    .

    ,

    ( , ),

    ,

    . , ,

    .

    . ,

    , ,

    .

    ,

    .

    ,

    , .

    .

    , ,

    , .

    : . . . . . . . . .

    .

    :.

    : .

    :

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    6/456

    6

    Serbian medieval charters as the source of Duan's Code

    Summary

    The thesis analyses Serbian medieval charters as the potential sources of the

    Code of the Emperor Stefan Duan. Although the question of the sources of this

    significant legal monument has already attracted the attention of numerous prominent

    lawyers and historians, the author argues that the subject of Serbian charters as its

    sources still has not been covered to a satisfactory degree.

    The introduction supplies an overview of the primary existing literature on this

    subject (both the works directly focused on the sources of Duan's Code, as well as theones dealing with charters or certain areas and institutions of medieval Serbian law),

    delivers the primary arguments for the selection of the subject and explains the

    systematics of its presentation; finally, it contains the selection of the source material

    used during the research.

    In the first part of the thesis the author considers the concept and the nature of

    charters as legislative acts, as well as their relation to Duan's Code. This research

    (albeit important for Serbian legal history on its own) can be considered a preliminary

    issue for the main subject of the thesis. The author compares the types and properties of

    Serbian charters and their Rhomean (Byzantine) models and offers a working definition

    of charters as normative acts based on that comparison. Further the author gives a

    review of the most relevant notions of the Serbian medieval concept of zakon (in its

    sense as law in general) and the principle of legality in medieval Serbian law, of the

    nature of the Code compared to the charters and its position within Duan's tripartite

    codification. Finally, the author explains the relation of the Code and the charters,relevant both to their parallel existence as sources of law in the time when Duan's code

    was enacted, but also to the further practice of passing charters.

    The second, main, part of the thesis contains an analysis of the legal contents of

    the charters of Serbian rulers that predate Duan's code and the Code's own articles,

    with an attempt to determine the possible influence of the charters on the Code, i.e. the

    reception of institutions regulated in the charters by Duan's legislators. This matter is

    roughly categorised according to the areas of law that certain institutions could be

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    7/456

    7

    deemed to fall into, although withstanding that such a division is primarily made in

    accordance with modern theoretical concepts, and not the layout in the source materials.

    The first and largest area pertains to the right of batinaproperty and class

    relations. Within it the author analyses the status, rights and duties of each of the three

    extant classes in medieval Serbia (churches and monasteries, vlastela nobility, and

    sebricommoners), relating both to their personal status and their position as batinici

    owners of property. Finally, the author analyses several interconnected meanings of

    the concept of batinaitself.

    The next area in which the reception of institutions from the charters is extant is

    penal law. Although a relatively small number of concrete offenses form the charters

    has been included into Duan's Code, it is evident that the Code has kept various

    broader institutions, from certain kinds of punishments, to the principles of penal law

    such as differing punishments depending on the status of the perpetrator and the victim,

    or the responsibility of collectives.

    Another group of rules where charters are noticed to have been the source for the

    creators of the Code are the ones regulating the status of foreign merchants in Serbia,

    which owe most of their contents to the Serbian charters to Dubrovnik (Ragusa).

    Finally, the author analyses the reception of rules from the charters in the area of

    judicial proceedings, both regarding the jurisdiction of different kinds of courts and

    regarding various procedural institutions indigenous to Serbian law.

    The conclusion contains a summary of the results of the research and an analysis

    of their significance. The author provides a layout of the reception of rules from the

    charters both by the analised areas of law and by the time when the charters were

    written, and provides an explanation for the discovered layout of the material.

    Keywords: Duan's code. Medieval charters. Customary law. Batina

    (property).The position of the Church. Vlastela (nobility). Sebri (commoners.)

    Vrada. Globe (fines).Porota (jury).

    Scientific area:law.

    Specific scientific area:legal history.

    UDC number:

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    8/456

    8

    .................................................................................................................................. 11

    ................................................................ 11

    1) .............................................. 13

    2) ...................... 22

    .................................................. 28

    ........................ 39

    ....................................................................................... 39

    ........................................................................ 65

    ......................................................... 73

    ..................... 85

    ........................................................... 92

    ................................................................................. 98

    ( ) ......................................................... 98

    ............................................................... 98

    .................. 98

    ................................................................ 119

    ..... 125

    ................................................................................. 130

    ................................................ 131

    .............................................. 131

    ............................................................... 134

    ..................................................... 145

    ........................................................................ 145

    ............................... 149

    ..................................................................................... 151

    .................................................................... 151

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    9/456

    9

    ...................................... 151

    ........................................ 167

    ....................................................... 190

    ........................................................................ 195

    ................................... 209

    ....................................................................................... 218

    ........................................................................ 223

    ............................................................................... 246

    ........................................................................................ 248

    - ......................................................... 250

    ........................................................................... 254

    .................................................................. 262

    ............................................................................. 263

    .......................................................................... 274

    , ............................... 278

    - ....................................................... 284

    ....................................... 286

    ...................................................................... 314

    .................................................. 332

    .............................................................................................. 360

    ................................................................ 360

    ....................... 360

    a .................................................. 370

    .......................................................................... 378

    ............................................................................... 388

    ......................................................... 388

    ....................................................................................... 390

    .......................................................................................... 392

    .......................................................................................... 397

    ........................................................................................ 398

    ............................................................................... 410

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    10/456

    10

    ....................................................................................................................... 420

    ............................................................................................................................ 429

    .................................................................................................................... 432

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    11/456

    11

    , ,

    . XIX ,

    XVIII, ,

    1, ,

    2 ,

    .3

    , ,

    , , " " ,

    .

    , .

    ,

    () .

    , ,

    XIX . , , 4

    5 , ,

    , ,

    1

    XIX , .2 - , 2006, 1111 , ( ) Il regno de gli slavi, hoggi corrotamente detti Schiavoni... 1601. ( -, , 2006; ( ) http://monumentaserbica.com/dz/, 25.10.2012.)3 , ,

    , .4 , " ", ,

    CX, 62, 1923, 100-139 , " ", , 1951, 45-77.5

    , , , 1928, 58-91.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    12/456

    12

    .6 ,

    , 7

    "

    "8

    . ,

    9

    .10

    ,

    . , ,

    ,

    ,

    6 171. 172. ,

    , . ,

    . , , . 171.(184. ) , . 172. , . . , 92. " , , ", . . 1923, 103.7 . 171. 172.

    , LXIII . ibid.,124-128.8 , " :

    ", , 305, 1-2/1925, 54-55.9 , .

    , , ( ), . ( ), .10

    , . " ,

    .". 1951, 62.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    13/456

    13

    .

    , , ,

    , .

    ,

    , .

    1)

    ,

    , (), :

    , , (,

    ), , ,

    .11

    12,

    , " " () ,

    13

    11 . , , 1872, 62-103.

    .12

    Ibid., 85-88.13

    , , , . , "

    ", "

    "

    , . ibid.,88-93. , ( ) , 1349. 1354. " ; , 1354. , ( ) , ." (.), , , 1349 1354 , 1898, XLVII. , , . , , 1925, 16. : " 1349, .

    ." (.), , 2010, 14.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    14/456

    14

    ,

    .

    ()

    ,

    14 15

    ,

    , . ,

    ,

    .16

    () (,

    ) ,

    "

    ."17

    , : "

    ,

    . , : , ."18

    , ,

    19, ,

    14

    () , . ,

    , 1869, 20-21 , : - , 2007, 32-40. , , . Marko Kostreni, Hrvatska pravna

    povijest. Zakonik cara Stefana Duana: predavanja, Zagreb 1923, 308-309.15

    , , .

    . . , i 1888, VII 16-17.16

    Ibid., 21.17

    , , 1990, 55-56.18

    , I: , 1872, 35.19

    ,

    ; , " " "1.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    15/456

    15

    , "

    ."20, ,

    ,

    .21,

    . ,

    , 22,

    .

    ,

    23,

    ( , ,

    )

    , .24

    , ,

    , 25,

    , , ; 2. , ."Ibid., 2.20

    Ibid., 8.21

    " [] " .

    Ibid., 35.22

    ibid., 40-52, ( ) 40-41 47-49. 1336. 1347 ( Franz Miklosich(.),Monumenta Serbica: spectantia historiam Serbiae, Bosnae, Ragusii, Vienna 1858, 120-124), 20. 1349. ( (.), , 1912,169-172), ,

    " , ", . . 1872, 47.23

    , . ( ,Majestate Carolina IV , ), ,

    . , " ", , 3-4/1953, 394-395.24

    Ibid., 395 .25

    " ", , , ,

    . . 1898, XLII.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    16/456

    16

    (, , ,

    26), "" ,

    .27 , ,

    ,

    , ,

    " ".28

    " ,

    , , ,

    , , .

    ".29, ,

    . ,

    , ,

    , ,

    ,

    .30

    , , ( , ,

    ),

    , .31

    ; ,

    26

    , " ( ), ."

    Ibid., LX. . " , ," ibid.,LXII. , .27

    Ibid., XLII-XLV.28

    Ibid., XLVII.29

    Ibid., XLVIII.30

    , , , , XIX .31

    Constantin Jireek, "Das Gesetzbuch des serbischen Caren Stephan Duan", Archiv fr slavischePhilologie, XXII/1900, 163-170.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    17/456

    17

    , ,

    ,

    .

    ,

    , (

    32) ,

    33

    . ,

    , 34 .

    , ,

    " ", .35

    , ,

    . "

    ,

    ," , XII .36

    XIV ,

    : " . ,

    ."37 ,

    , " ."38

    32 , , "

    . " (. 1925, 17),

    . , , : "[sic!], , 1219 ; , . , ." Ibid., 12. , , .33

    , , . 34

    , " ."Ibid., 13.35

    Ibid., 17.36

    Ibid., 12.37

    Ibid., 13.38

    Ibid., 20-21. , ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    18/456

    18

    ( )

    ,

    .

    , ""

    : " , , ,

    ,

    . , ,

    , , ,

    , , ,

    ,

    . , ,

    , ,

    ,

    ."39

    , , , . ,

    , , .

    40,

    .

    ;

    ", , ."41

    ( ) ,

    , ( ), , .39

    . 1923, 133.40

    .41 (.), 1349 1354, , , 1960, 1.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    19/456

    19

    ,

    , .

    , ,

    , .42

    . "[] , ,

    ( ) ,

    ,

    ," ,

    .43 , "

    , , ", 44

    ,

    .45

    46

    47

    . , ,

    ,

    48 49 , ,

    42 ibid., 89 .

    43. , , 1926, 6-7.

    44Ibid., 7.

    45 (

    ), ( ) (, ) , (, ) ( , ) . ibid., 7-10. " " (ibid., 9), . , , .46

    , , 19962.47

    , , . .48

    ,

    , , ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    20/456

    20

    .50

    ,

    ,

    ,

    . ,

    ,

    .51

    "

    ,

    "52 ( ..),

    ., ,

    1349. 1354. 53

    ,

    . ,

    , .

    ,

    , . ( , .)49

    ibid., 106-107, 479.50

    , , . , , " , , .

    , , . , , , , en bloc."

    Ibid., 508-509. , , ( ), .51

    ibid., 683-688 , ( , ) , , .52

    , , 2001, 11.53

    , 1349. 1354. , 1980.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    21/456

    21

    ,

    , , ,

    ,, ...

    ,

    , .

    54,

    .55

    ( ), ,

    , " "

    .56

    ,

    , 57,

    . ,

    . ,

    .58 ,

    , , ,

    " ",

    ( , )

    " - ",

    .59

    54 " ,

    , , ." , " ",

    3/1949 , 1949, 29. , (XII-XV) , 1961, 14-15.55

    , . , , , .56

    , , 1995, 13.57

    . 2010, 5-6.58

    Ibid., 13-16, 15-16.59Ibid., 16.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    22/456

    22

    , 60

    ,

    ,

    . ,

    ,

    ,

    .61 ,

    62, , ,

    , ,

    .63

    2)

    , , ,

    , . ,

    ,

    , ,

    .,

    ( , ),

    . ( )

    60 .

    61. 2010, 19.

    62"

    ."Ibid.63 ibid., 18-20 , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    23/456

    23

    64,

    . , ,

    ,

    ,

    ,

    . ,

    .

    ,

    () 65

    ,

    . ,

    , .

    " "

    (" ")

    , .66

    ,

    ,

    , , ,

    .67

    , (

    64

    , , , 1912. 1935. . , 1912. 1928. , 1928, 1935.65

    , " XXVII: ",169/1935, 77-106.66

    , " ", , V: , 2001, 59-62.67

    : , . (. 2001., 59-60.) ,

    , , , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    24/456

    24

    )

    68, .

    ""

    .69

    " ",

    , "

    ."70

    , ,

    71,

    72,

    , .73 .74

    75

    , .76

    "

    ",

    ,77

    " "78, "

    ."79 , (

    ) ,

    , ,

    .

    68 ibid., 64.

    69

    , , 2006.70 , " ", , " ", 650 , 2000, 37; , V: , 2001, 70.71

    Ibid., 72-74.72

    Ibid., 76-78 .73

    Ibid., 81.74

    , "", , IV: , 2001, 221-229, 222-226.75

    , , 2001.76

    , : ibid., 92-97 114-117.77

    Ibid., 96.78

    Ibid., 116.79Ibid., 117.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    25/456

    25

    , , ,

    " , "80

    ,

    ,

    .81

    ,

    , .82,

    ,

    . ,

    ( ),

    ,

    .83

    ,

    (, )

    , .84 , ,

    .85 , , ,

    " ",

    ,

    86,

    .

    87

    80Ibid., 116.

    81 .

    82 , " ",

    71-72/2005, 7-28.83

    , " ", , XVIII, 1971, 165-188.84

    , " . ", , 46/2009, 149-165.85

    Ibid., 160-162.86

    , , , , ,

    , . ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    26/456

    26

    . ,

    88, ,

    ,

    . 89

    , , ,

    .90

    , ,

    : ,

    , (91, 92), (93), (94),

    , . , , , , , , " " ( ), " " . ,

    " ", , , "", . , , , . , " ", : , 2004, 196-198.87

    Ibid., 191-246.88

    , " ", , , : , 1997, 197-213. " ", 1219-1969: 750- , 1969, 35-51.89

    ibid., 205-210.90

    , " ", , , : , 1997, 341-348. V, 1978, 81-88. " [...] ," . (Ibid., 344.) ,, , , - .91

    , , , 1940.92

    . , " , ", et al. (.), , I:

    , , 1975, 25-61.93

    , ( XII XVIII ), 1994.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    27/456

    27

    , (95, 96)

    () (97),

    , , .

    ,

    , ,

    ,

    .

    , . , : ,

    .98, ,

    ,

    ,

    ,

    .

    94 . , XIII XV ,

    , 2002. . , " " " ",

    : 3. 2000, 650 , , 2005, 21-36.95

    Svetislav Djoritch, "Die strafrechtlische Gesamthaftung im slavischen Rechte", Zeitschrift frvergleichende Rechtswissenschaft23/1910, 261-275.96

    , " ", 650 , 2000, 143-151.97

    , , 2001. , , , .98

    , , () , : "Medievallegal history has its peculiar charm, because in it the lines between legal and general history becomeblurred. One of the reasons is that a large part of medieval sources consists of legal documents. The legaland the general historian do not approach this material with exactly the same aim; nevertheless, the

    problems they have to solve and the lessons they learn are often the same. In the end, as I believe, the

    desire to know and to understand, without ulterior motives, is what drives the most worthwhile scholarlywork." Ferdinand Feldbrugge,Law in Medieval Russia, Leiden-Boston 2009, XI.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    28/456

    28

    . ,

    ,

    99 ,

    . ,

    , (

    ) . ,

    ,

    .

    ,

    ,

    , .

    ,

    ,

    , ,

    . ,

    , ,

    .100

    99

    .100 , : " , , , , , , . , , ." . 1923, 134. , "", ( ), . , , , ,

    ( ) .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    29/456

    29

    ,

    . ,

    , . ,

    ,

    .

    ,

    .

    , .

    ,

    ( ) ,

    .101

    ,

    , ,

    (. -- ),

    .

    .

    , ,

    ,

    ,

    . ,

    ius quod ad actiones

    pertinet , .

    101 , ,

    , , (

    ) .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    30/456

    30

    ,

    102,

    . ,

    (

    ),

    ,

    () . , "

    ,

    ."103

    .

    , .

    , ,

    , ; ,

    .

    ,

    .

    . ,

    .

    , ,

    ,

    102 ,

    , ,

    .103. 2010, 17.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    31/456

    31

    .

    ,

    ,

    , .104 ,

    . ,

    .

    communis opinio doctorum:

    .105 , 106

    , , ,

    . , ,

    ?

    ( , )

    :

    , .107

    , ,

    , .108

    ,

    .

    , ,

    . , ,

    .

    104 . . 1923, 137-138.

    105 . . 1928, 88-91; .

    106 .

    107 , ,

    .108

    ,

    , , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    32/456

    32

    () ,

    ,

    .

    , ?

    , . : ,

    ( ) ,

    , ( ) .

    ,

    : ,

    .109

    . ,

    , .

    , ,

    ,

    .

    , , ,

    .

    ,

    . ,

    ratio , , ,

    . : "

    109 , (

    ),

    .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    33/456

    33

    ,

    , ,

    (sic!) , , .

    ."110

    ,

    ,

    .

    ,

    . , ,

    , .111

    , , ,

    , .

    110 , " ",

    , 4/1930, 251. , , .111

    : " . ,

    , . . , . . 23. , . 25. , . ,

    . . , ." . , 13-14. , , ( , , , ), . , . , , -,

    : , 1997, 152-173, 163-166 , (1282-1321), 2012, 142-144.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    34/456

    34

    , :

    ,

    ?

    .

    ,

    , . ,

    , . ( ,

    .112) :

    ,

    , ,

    . , 113,

    : , ,

    , ,

    .114 ,

    , .

    , , ,

    ,

    .

    115

    112 , .

    113 , ,

    , .114

    : , , , .115

    " , , . , , , (sic!)

    . , , . ''

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    35/456

    35

    , ,

    . ,

    , ,

    ,

    116,

    .

    , .

    , .

    , ,

    . ,

    , ( )

    , ,

    .

    .

    , , ,

    ;

    . : ,

    , ,

    . ,

    , , .

    , ." . 2000, 42. , .116

    , , . , , ,

    , , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    36/456

    36

    ,

    . ,

    .

    ,

    .

    117

    , , , ''

    (

    )

    , 118, , ,

    ,

    . ,

    , ,

    , ,

    .

    119

    , , , ,

    ,

    .

    .120 ,

    ,

    (, , ),

    117. 1912.

    118 , (.),

    , : I, 1186-1321, 2011.119

    F. Miklosich 1858; (.), (XII XV ), 1926; (.), ,

    I: , , 1929. ( ) , .120

    , : , , , 1936.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    37/456

    37

    ,

    .

    , 121,

    .122

    . ,

    () . ,

    , ,

    , ,

    , .123

    ,

    ,

    124

    , , . ,

    ,

    ( ),

    ( ,

    121 ibid., LXXXVIII-XCVIII.

    122 , , ( ,

    ,

    ) ( , .) , , , . . . 1928, 62-67.123

    , , , .124

    , , , . ( (.), ,

    , 1349 1354, 1870. XVI-XIX.)

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    38/456

    38

    ),

    .125

    126

    , ,

    . ,

    ,

    ,

    .

    125 . 1975; et al. (.), , II:

    , , , , 1981; et al. (.), , III: , , ,

    , , , 1997.126 , , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    39/456

    39

    (, ,)

    ,

    , , ,

    ,

    () .127,

    ,

    , .

    "" ,

    ,

    , ,

    ...

    .128

    "

    ... ",

    , , ,

    .129

    :

    (Dlger) (Karayannopulos),,

    127 , " XXII:

    ", 161/1934, 3-4.128

    , "" , (.), , 1999, 529-532.129

    Ibid., 530. , . " ", . . 1995, 8. , , " ", " , ." , , , . .

    , : , , 2012, 238.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    40/456

    40

    (. Urkunde, )

    " "130; ,

    , .131

    . ,

    , , ,

    .132

    ,

    , , , ,

    .

    ,

    .

    ,

    . ,

    ; , ,

    130"Als Urkunde bezeichnen wir jede schriftliche uerung juristischen Inhalts." Franz Dlger, Johannes

    Karayannopulos,Byzantinische Urkundenlehre: Erster Abschnitt Die Kaiserurkunden, Mnchen 1968,

    3. , , , , , .131

    , "Urkunden in eigentlichen Sinn des Wortes, d. h. schriftliche Beweisstcke in kanzleimiger

    Form mit Inhalt rechtlicher Natur". Ibid., 23. Theodor Sickel, Lehre von den Urkunden derersten Karolinger (751-840), Wien 1867, 1-3.132

    " " ; , , . , , , , . , , , (

    ) , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    41/456

    41

    ,

    .

    ,

    . , ,

    .

    , ,

    " . (...) ,

    "133, " , ,

    , "134 ,

    .

    -, "

    ,

    ."135

    .

    136

    . ,

    ,

    ., ,

    , ; ,,

    , .

    (),

    1917. ()

    133. 1934, 3.

    134Ibid., 4.

    135 -, : ,

    1997, 30-31.136. - 1997, 31.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    42/456

    42

    . ,

    ,

    XI XV .137

    ,

    , :

    .

    , (

    ) III ,

    ()

    ,

    .138

    ,

    , ( )

    .139,

    ,

    ( , ,

    )

    .140

    ,

    , . 141

    ,

    142,

    137 , .

    , 1917, 63-118.138

    . . , 64.139

    . . , 64-65. .140

    . . , 65-103 104-114. , , . ibid., 65-66.141

    . . , 114-118.142Ibid., 115.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    43/456

    43

    , ,

    .143

    ,

    1929. 144, ,

    XI-XII .145

    , ,

    - .

    , ,

    .

    , ,

    , ; ,

    ,

    .146 ,

    , ,

    , .

    ,

    ,

    .147

    ,

    ,

    .148

    , , , ,

    143Ibid., 117-118.

    144 Franz Dlger, "Der Kodikellos des Christodulos in Palermo: Ein bisher unerkannter Typus der

    byzantinischen Kaiserurkunde" Byzantinische Diplomatik: 20 Aufstze zum Urkundenwesen derByzantiner, Speyer am Rhein 1956, 1.145

    Ibid., 33-50.146

    F. Dlger 1956, 34.147

    Ibid., 34-39.148

    , ,

    . Franz Dlger, Facsimilesbyzantinischer Kaiserurkunden, Mnchen 1931, 3-6.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    44/456

    44

    ,

    , ,

    (flchtiger).149

    ,

    , .150 ,

    , ,

    .

    " " (Verfgung und Verordnung)151,

    , ,

    152.

    ,

    , .

    , ,

    ,

    ( )

    . , , ,

    ,

    .153 ,

    , ,

    .154

    () ,

    (

    149F. Dlger 1956, 39-40.

    150Ibid., 40-43.

    151Ibid., 39.

    152 "So stellt das Chrysobull als Ganzes eine feierliche, eindrucksvolle und dekorative Form des

    Privi legs dar. Doch ist es nicht ausschlielich Privileg geblieben, es hat auch Gesetze in seine Formaufgenommen und hat insbesondere lange als Form des Staatsvertrags gedient."Ibid., 43.153

    , , . , : ," ",

    , III/1970, 360 .154F. Dlger 1956, 44.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    45/456

    45

    ) 155,

    ,

    .

    ,

    .156

    ,

    IX X

    ,

    , ,

    .157

    ,

    158 , .159

    ,

    .160

    , ,

    , ,

    , , .161

    . , ,

    , (

    ) .

    155

    Ibid., 44-45.156Ibid., 45-46.157

    Ibid., 46-47. , . , ; , .Ibid., 47-48.158

    . F. Dlger, J. Karayannopulos, 82.159

    , .Ibid., 85. , , .

    Ibid., 82-87.160

    F. Dlger 1956, 48.161Ibid., 49-50.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    46/456

    46

    ,

    , ,

    , . ,

    (Urkunden) : (

    , ), (

    , ), ,

    , , ,

    ,

    .162

    , ,

    . (),

    , (), ( )

    ; ,

    .163

    .

    ,

    , ( , ), ,

    .164

    ,

    , .165

    ,

    166

    ,

    162F. Dlger, J. Karayannopulos, 23.

    163Ibid., 23-24. , ,

    , , ,, .164

    Ibid., 24-25.165

    Ibid., 24.166

    . , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    47/456

    47

    ,

    .167

    ,

    , XI

    .168 ,

    ( ,

    ) . ,

    , ,

    ( )

    .169 ,

    (,)

    ,

    . , , II,

    III

    .170

    , .

    , , (

    ), ,

    .171 (procuratoria,

    )

    , ,

    .172 , ,

    167Ibid., 25. VI Gilbert Dagron, "Lawful

    Society and Legitimate Power:, " Angeliki E. Laiou and Dieter Simon(ed.),Law and Society in Byzantium: Ninth-Twelfth Centuries, Dumbarton Oaks 1994, 46-51.168

    F. Dlger, J. Karayannopulos, 76.169

    F. Dlger, J. Karayannopulos, 71.170

    F. Dlger, J. Karayannopulos, 81.171

    F. Dlger, J. Karayannopulos, 89-94.172Ibid., 105-106.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    48/456

    48

    , .

    ,

    ,

    .173

    ,

    .174

    , .

    , .175 , ,

    .176

    .177

    , ,

    .178

    , ( , , ,

    ) ,

    , :

    ( ),

    .179

    ,

    ,

    173, 992. XIII .Ibid.,

    95-96. , " ", : , 1970, 271-273 Donald M. Nicol, Byzantium and Venice: A Study in Diplomatic and Cultural Relations, Cambridge1992, 50-83, 60-64 77-78.174

    F. Dlger, J. Karayannopulos, 100.175

    Ibid., 109.176

    Ibid.177

    Ibid., 112-113.178

    Ibid., 113.179Ibid., 117.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    49/456

    49

    ,

    .180

    XII

    ,

    .181

    , ,

    ,

    .182

    , ,

    (.

    ), .183

    , ,

    , , .

    ,

    (Andreas E. Mller) .184

    (, , " "), (

    " ") , ,

    .185 , ,

    186;

    , .

    ,

    180Ibid., 117-122.

    181Ibid.,125-126.

    182Ibid., 127-128.

    183 Alexander Beihammer, "Byzantine Diplomatics",

    http://www.propylaeum.de/fileadmin/upload/Beihammer.pdf, 1-2.184

    Andreas E. Mller , "Documents: Imperial Chrysobulls" Elizabeth Jeffreys, John Haldon and RobinCormack (ed.), The Oxford Handbook of Byzantine Studies, Oxford 2009, 129-135.185

    Ibid., 129-130.186

    Ibid., 130-134. Franz Dlger, Aus den Schatzkammern des Heiligen Berges: 115 Urkundenund 50 Urkundensiegel aus 10 Jahrhunderten, Mnchen 1948, 19-21.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    50/456

    50

    187,

    . " (

    )

    ,

    .

    , -

    ''. ( )," .188

    .

    , ,

    , . .

    ,

    ,

    . :

    .189,

    ,

    ,

    .

    , "

    ", . " "

    " ", , ?

    , , ,

    , .

    -

    , ,

    187 , . .

    . , LXVIII-LXIX.188

    Ibid., LXIX. , , ; LjubomirMaksimovi, "Das Kanzleiwesen der serbischen Herrscher" Christian Hannick (publ.), Kanzleiwesen

    und Kanzleisprachen im stlichen Europa, Kln-Weimar-Wien 1999, 34-35.189 , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    51/456

    51

    ,

    ,

    .

    () , () ,

    , ? ,

    ,

    , , ,

    ?

    . , , ,

    190, ,

    " ,

    ,

    , ."191

    .

    , .192

    193,

    , , .194

    190 ,

    .191

    . 1872, 8.192

    , i H. .

    i , .- 1882, 266-273.193

    . 1888, 150-164.194Ibid., 151-152.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    52/456

    52

    " '-

    ' ",

    .195

    ,

    ,

    , .

    . , ,

    , "

    ."196,

    ,

    , .197

    , ,

    ,

    , ., ,

    (,

    ) ,

    , ,

    .

    ,

    ,

    . , ,

    195. . 1980, 4.

    196 , "

    ", , I, 3/1930, 171. ( ) , , , , .

    Ibid., 171-176.197Ibid., 176.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    53/456

    53

    .198,

    ,

    , ,

    "

    , ,

    ,

    ",

    "", "", "",

    "."199 ,

    . , .200

    ,

    (, , )

    198 ,

    . ,

    . , , , .

    , . , , . , , , , . ,

    (, , ), . . , , , , .199

    . . 1930, 177.200

    " : , , . , ." , " ", , 3/2011, 57.

    , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    54/456

    54

    201,

    .202 (

    1349. )

    ,

    ,

    .203

    -

    , . :

    (

    XIII ),

    ; , "

    , , , ,

    "204, ( ) ,

    ,, ,,

    ,

    .205 , ,

    , , ,

    .206

    , ,

    201. 2001, 59-63.

    202Ibid., 63-65.

    203Ibid., 64-65.

    204Ibid., 31. XII XIII

    . Lj.Maksimovi1999, 36.205

    . - 1997, 30-38. (), , . Georgios Christos Soulis, TheSerbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dusan (1331-1355) and his successors ,Washington D. C. 1984, 65-68.

    Lj.Maksimovi1999, 37-50.206 . . 2012, 316-326.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    55/456

    55

    , 207,

    . , ,

    ,

    . ,

    (,

    ) ,

    ,

    .208

    , , ( -

    ), ,

    .

    ,

    , -

    . , , (,

    ) 209

    , .

    : "

    ;

    , .

    207 ,

    , .208

    , , , , , .209

    , , . Lj.Maksimovi1999, 34-35.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    56/456

    56

    ,

    ."210

    ,

    . , , (.

    ),

    ,

    , .211

    ,

    .212 ,

    213,

    I

    .214

    " ,

    - ,

    ", " ,

    , ( ) ."215

    ,

    210. - 1997, 31.

    ibid., 34-35.211

    Ibid., 35-36. , ( ), 1986, 98 , , ( , ), 1997, 10 ., . . 2011, 166. , :

    " , , ..." II, (. ), 1866, 79-80. ( II, , 1935, 61.) , ; ., . , . , 421. , , , ; . Lj.Maksimovi1999, 34-35 47-48.212

    . - 1997, 41.213

    Ibid., 37-38. , , .214

    Ibid., 36-40.215Ibid., 40-41.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    57/456

    57

    ,

    " ",

    .216

    , ,

    ,

    .

    ,

    , . ,

    , .217

    ,

    . , ,

    .

    1346. 1355. , , , "

    ."218

    , ( )

    .219 , ,

    216Ibid., 41.

    , : " I: ", , 90/1912, 104-111, " I: ", , 96/1920, 71-74, " III: ", , 106/1923, 33-49, " VI: ", , 132/1928, 21-26, " VII:", , 132/1928, 29-57; , " ", 7/1961, 164-166, , " ",

    , XVIII, 1971, 53-86, . , . , 17-26, Lj.Maksimovi1999,37-42 49-50, , " ",

    , 44/2007, 395-396.217

    . 1934, 20.218

    . 1912, 432.219

    : , 1345. ;

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    58/456

    58

    ,

    " " ,

    . 40.

    ,

    : "

    , , ..."220

    ,

    ,

    .

    . 9.

    1387. : "... ,

    ,

    ..."221 , 2.

    1405. , : "...

    , ,

    , ..."222

    , ,

    1345. ; , 1345. ; , , ;

    1346. ; ; 1346. , 14; 1346. ; - 1346. ; ; 1347. , 1; 1348. ; 1352, 5; , 1352-1353. . . . , ., 4-5, 8-11 16-17, 20-21, 24-27, 44-45, 58-59, 74-75, 78-79, 86-87, 96-97 100-101, 118-121,140-141, 150-151, 176-177, 192-193; . 1912, 742, 492, 304, 728, 741, 743.220

    . 1898, 36.221

    . 1912, 200.222

    . 1912, 218. , , ,

    , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    59/456

    59

    ,

    .

    , , ,

    .223

    .

    , , , '' ,

    .

    , ( ),

    . . ,

    ,

    '' , ( , ),

    . ,

    , , , ,

    , .

    , , 224

    ,

    . ,

    , ,

    , , ,

    . ,

    223 , ,

    . Lj.Maksimovi1999, 48.224

    , () , . 1934, 18-26 ,

    : , 2009, 36-45.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    60/456

    60

    , , ,

    . ,

    ,

    : ,

    ,

    .225

    , , .

    ( )

    . ,

    . - ,

    , , .

    ;

    .

    ,

    . . , (

    226)

    . : ,

    .

    , , , ,

    .

    , ( ),

    225 Dimitry Obolensky, The Byzantine Commonwealth: Eastern Europe, 500-1453, New York

    1971, 278-279 291-294. , ,

    ; Lj.Maksimovi1999, 53.226 . . 1996.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    61/456

    61

    .227 ,

    228,

    ,

    ,

    . , , ,

    .

    , ,

    ,

    , -

    , , ,

    .

    ,

    ,

    : ,

    ,

    .229

    . " (

    ) , '' ,

    ," .

    230

    , ,

    " ,

    ", .231

    227 .

    228 . 2001, 59-79.

    229 ,

    , .230

    . . 1980, 5.231Ibid.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    62/456

    62

    :

    .

    , ,

    ,

    , ,

    , , , .232,

    ,

    ,

    .

    ,

    . ,

    , ,

    (

    , ), .233 ,

    ,

    .

    ,

    ?

    ,

    . , ,

    232

    , . (

    .) (Godfrey) : "It was the primary constituent of the legal order and ofgovernance more generally. The impersonal concept of the state could not yet provide the authority interms of which such a legal and governmental order could be rationalized and explained. It was

    jurisdiction itself which provided the basic measure of authority." Andrew Mark Godfrey, Civil Justice in

    Renaissance Scotland: The Origins of a Central Court, Leiden-Boston 2009, 1.233Ibid., 4-5; . 2001, 67-72.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    63/456

    63

    ,

    .

    ( ,

    , 234),

    .235

    ,

    , .

    .

    ,

    :

    ,

    , ,

    ,

    ,

    .

    .

    , ,

    ,

    ( , , ,

    ...) .

    236

    234 , " VII: ",

    , 96/1920, 1-38 , " I: ",, 156/1933, 63.235

    ; , de facto , , , . , , , . , .236

    , "

    VIII: ", , 156/1933, 41-59, 43-48 56-58, , " : ", , 157/1933, 153-219, ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    64/456

    64

    a (

    ), ,

    ( )

    . , ,

    .

    ,

    ,

    , ()

    .

    ,

    , .

    ,

    .

    ,

    . , ,

    ,

    ,

    .237

    ,

    . ,

    , ( , ),

    ( ),

    .

    , 1971, 115-125 en passant, Lj.Maksimovi1999, 25-54,

    , "" . . , 277-278.237 .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    65/456

    65

    . (Fgen)

    : "Bezeichnet man nur das als Gesetz, was heute als solches verstanden wird, so

    wird man aus Studien zum Mittelalter keine andere Erkenntnis ziehen, als da es kein

    Gesetz gab."238

    , ,

    , .239

    . ,

    , ,

    ,

    .240 , , ,

    , (

    )241

    ,

    ,

    ,

    .

    238 Marie Theres Fgen, "Gesetz und Gesetzgebung in Byzanz. Versuch einer Funktionsanalyse", Ius

    Commune XIV/1987, 138. Katja krubej, "Ritus gentis" Slovanov v vzhodnih Alpah: Model

    rekonstrukcije pravnih razmerij na podlagi najstarejega jezikovnega gradiva, Ljubljana 2002, 47-49.239 , . John Haldon, "Primary sources" y E. Jeffreys, J. Haldon and R. Cormack, 27. " With theexception of the

    Ecloga of Leo III and Constantine V, issued in 741, and two novellaeof the empress Eirene of the 790s,there is virtually no surviving imperial legislation between the last years of Herakleios and the middle ofthe reign of Basil I. It is, however, not the case that emperors in this period issued no legislativedocuments and promulgated no laws, rather that the forms they employed were different, more regionallydetermined and ephemeralimperial 'orders' orprostagmatarather than novellae, documents which hada specific and limited purpose. Furthermore, the hiatus reflects also an approach to law and law-makingaccording to which there was little or no need to introduce new legislation, merely to make sure that

    society adhered to the inherited legislation of great emperors and law-makers such as Justinian I," . (Stolte) "tends to repeat rather than reform".Bernard Stolte, "Justice: Legal Literature" y ibid., 691.240

    . 1872, 10-11 63-64.241 . 1996, 295-296.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    66/456

    66

    242, ,

    ,

    .

    ( )

    . "

    , ,

    , ,

    ,

    .

    , , ."243

    ,

    ,

    " ",

    ,

    .244

    , , . , : "

    .

    , , ,

    .

    " " (. , -2, 3, 4).

    !"245

    242 , . .

    1925, 17. , , . . 1888, 287-288. , , " ." , "' ' ", , XVI/1928, 346. 101. ; , .Ibid., 346-347 .243

    . 1872, 5-6.244

    . 1888, 26.245

    , " ", , XXXVII/1928, 122.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    67/456

    67

    246 ,

    ,

    , ,

    ,

    .247

    (

    )

    .

    . "

    , , .

    ,

    .

    ..." .248

    ,

    ,

    . , ,

    . ,

    , "

    ,

    , , ,

    ( ),

    ."

    249

    246Ibid., 121-122.

    247

    , ("") " :

    '', ." , " () 1200-1202.", , , , V, 1-2/1925, 1926, 13.248

    . 2006, 9.249

    . 1996, 172. ; , ,, , , ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    68/456

    68

    "

    ",

    .250

    (

    " "),

    " ,

    ."251

    ,

    XII

    .252 ,

    .

    : "

    (regula iuris) , ."253

    ,

    ( ) , , , ,

    ,

    , " ". "

    , ..." , , : (1159-1367), 1888, 564-565. , .250

    . . 1975, 29.251

    Ibid., 30.252

    . 1994, 43. Hermenegild Jireek,Prove: historicky slovar slovanskho pra va, Praha 1904, 420-422, K. krubej, 108-126 , " '' ", C " : ", -- 2013, http://www.ling-expert.ru/conference/langlaw3/sichinava_ng.html(20.11.2013.)253

    , ", lex, : , , ",

    , 7/2005, 63. , , . . 1995, 17-21.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    69/456

    69

    ,

    .254

    ,

    .

    : " $ $

    , , $$

    ; $ ."255

    , , , : "...et illud

    quod est mercatorum consuetudo in terra mea ut dent michi."256

    I, 13. 1252. ,

    " .. $ $

    $ , $ ,

    ."257 , ,

    , ,

    .

    ,

    , ..258

    254

    ; , . , , , , .255

    . , . , . , 87. . 1912, 137.256

    . , . , . , 87.257

    . , . , . , 188.258

    . . , . , . , 464, 465;. 1912, 625, 628. : . 1912, 635. " " " " (.

    1912, 649-650), : "

    ." (Ibid., 655.) , 1332. ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    70/456

    70

    :

    " , , ,

    ."259 :

    ,

    , .

    , ,

    ,

    . , (

    , 260) "

    ",

    () ,

    , , , .261

    ,

    ( ) ,

    . ,

    6. 1328. ,

    , : "

    ,

    , ."262

    ( )

    , .

    : "

    ,

    " ", , . . 912, 402.259

    . , . , . , 328. . 1912, 6149.260

    . , . , . , 326 328. 261

    . , " ", 194-199 .

    .262. 1912, 401.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    71/456

    71

    , . "263

    ,

    , , , .264

    .265

    ,

    . "

    ,

    , ..."

    .266

    , ,

    .267

    263

    . , . , . , 68. , " ", : , 1970, 238-262 ," ", 263-277.264

    . . ,. , . , 80.265

    , " (XII-XV )", , 1995, 15-22, , "L' ide du droit naturel dans la charte de Chilandar de 1198", . , , , , 2000, 25-28 , " ( )" , (.), , 2007, 93-96.266. 1912, 487-488.267

    , . , : " , , ,

    , ." . 1912, 424. , , ; , , exempli causa, . , ( ), , , , ( ), ,

    , . , , 20.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    72/456

    72

    , ,

    ( ) , .

    .268 ,

    ,

    ,

    , ,

    , ,

    . ,

    , ,

    , 269,

    , ,

    .270

    1349. : " ,

    , ." . 1912, 172. ,

    . , , , .268

    . 1996, 171-173. , ; . 2005, 50-54.269

    . 1996, 181 -183 -, XIII XV, 1994, 60-69.270

    (Fritz Kern) . Fritz Kern,Kingship and Law in the Middle

    Ages, translated with an introduction by S. B. Chrimes, Oxford 1939, 153-154 .

    Walter Ullmann, Law and Politics in the Middle Ages: An Introduction to the Sources ofMedieval Political Ideas, Cambridge 1975, 29-50.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    73/456

    73

    , :

    , ,

    .271

    ,

    ,

    , ,

    . ,

    ,

    . , , ,

    , ;

    .

    ,

    ,

    .272

    ( ) , 171.

    172. " ; , , ,

    , - ,

    ', - ,

    ," 171.273 : "

    , ."274

    ,

    271, , ,

    , .272

    . , : , , , 1996, 19-55 , " ", , 1-2/2004, 55-78.273

    . 1898, 134.274Ibid., 135.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    74/456

    74

    , .275

    , , ,

    .276

    ,

    .

    ,

    277, ,

    , .278 ,

    , () ,

    , ,

    .279

    , ,

    ,

    .280

    275

    . 1923.276 , , , .277

    , " ", . ., 1922, 146-153.278

    , , ( ) , . . . , " ", 650 , 2000, 125-141279

    . 1996, 294-303, 300-302.280

    , , : " , , , . ' ' (iura aclibertates) , . - '' . , , , ,

    . , , . , , , ."Ibid., 294. ,

    , , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    75/456

    75

    281,

    ,

    .

    ,

    . , "

    , .

    , , ,

    ."282 (,

    .) , ,

    : ,

    " " , " ";

    , ,

    , .283

    ,

    , , 284

    ( 84. 30.), " " (

    182. ),

    ( 89.),

    ( 80.), ( 132. 151. -154.)

    , " " 180. ,

    , " " 172.

    .

    285

    181,

    , " ", , 1/1982, 126-127 , , " ", : 200 1787. ., 17. 18. 1987, 1990, 525-533.281

    ibid., 300-301.282

    . 1996, 294.283

    Ibid.284

    ; .285

    . 1996, 294-295. 105. , , , "

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    76/456

    76

    ,

    , ; ,

    .286

    ,

    ( 42.),

    (31. 65.),

    (159.), (74.),

    (142.), (68. 139.),

    78. "

    ."287

    ,

    ( 63.),

    (187.) 176.288

    43, ,

    , .289

    , , ,

    ." Ibid., 298. 105. , ,

    . , . , , ,

    , . , , , .286

    Ibid., 296-297.287

    Ibid., 295-296.288

    124. 137, , ." , ," .Ibid., 296.289

    " , , , .

    , , ," , . . 1996, 297.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    77/456

    77

    , .

    , 171. 172.

    , ,

    .

    , :

    , .

    ,

    , ( ) .

    , , :

    ,

    , .

    ,

    ,

    ,

    , , . 290

    . :

    , ,

    " ".291 ,

    . , () , " ".

    1355. ,

    " ".292

    290 . . 2004, 70-72.

    291

    . 1996, 300.292Ibid., 301. . 1912, 575 175.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    78/456

    78

    , ,

    ,

    , . 349.

    ,

    (, ),

    171. ,

    ,

    .293 , ,

    . ,

    : .

    , ,

    ,

    ,

    terminus ante quem

    .

    , .

    , " "

    (" $ $..."294);

    .

    , ()

    . : "

    $ $$ ,

    ."295

    , ,

    293Ibid., 301-302. , , (.), Statuta Civitatis

    Cathari , II: 1616. , 2009, 289-290 , Statuta Civitatis Cathari ,

    III: 1616. , 2009, 189-190.294

    . , . , . , 95. . , 575. 295. , . , . , 94. . , 573.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    79/456

    79

    , , 296 , .

    : " :

    ..."297

    ,

    : " $

    , ,

    , $."298,

    . ,

    .

    ,

    , .

    ,

    ,

    .299 ,

    . (

    )300, ,

    ,

    . ,

    .

    296

    ; , . , , 2011,34.297

    . , . , . , 94. . , 573.298

    . , . , . , 95. . , 574.299

    , : " ,

    , ,

    ; , , ." ., . , . , 108.

    .300 .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    80/456

    80

    , , 1234.

    . " $ $ $ $ ,"

    .301 "

    " ,

    ,

    .

    I 1254. .

    : "$ ,

    $ ."302

    : " $ $ ."303,

    ,

    .

    ,

    :

    .

    1282. :

    " $ , $."304

    ,

    .

    .305

    ,

    ,

    , "

    301. , . , . , 130.

    302. , . , . , 212-213. . 1912, 151.

    303. , . , . , 213. . 1912, 151.

    304. , . , . , 276.

    305

    ; .. 2004, 58-64.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    81/456

    81

    ."306

    . , ,

    ,

    .

    1302.

    . " $ , $$,

    ,"307 .

    , .

    ,

    : "

    $ $

    : ."308

    : "... , , ."309

    ( )

    ,

    .

    , , : "

    $ $, $, : $ $

    $$ ."310

    ,

    306. , . , . , 324. . 1912, 614.

    307. , . , . , 345. . 1912, 162.

    308. , . , . , 346. . 1912, 163.

    309

    . 1912, 160.310. , . , . , 345-346. . 1912, 162.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    82/456

    82

    .

    ,

    .311

    "" " ".312

    ,

    , , (

    ,

    , ), . , ,

    ( ) ,

    .

    :

    " ; , ."313

    ,

    .

    " ,

    , -;

    ,

    , ." 314

    .

    311 ,

    : "

    , , , ." . 1912, 687. , , .312

    , " " .313

    . 1912, 652.314. 1996, 360.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    83/456

    83

    ,

    , (

    ) ,

    (), .

    . ,

    ,

    . ,

    ,

    ( ), ,

    ,

    . (

    ),

    , .

    , .

    , , ,

    .

    ,

    , , ,

    . , ,

    , ,

    315,

    315 , ,

    , : " ,

    . , . , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    84/456

    84

    .

    .316

    , . ,

    , . ,

    , ,

    .

    ,

    . ,

    ;

    ,

    . ,

    . , ,

    ,

    : , ,

    ( )

    . ,

    171. "

    " " "317,

    .318

    ,

    , ,

    .

    , . (lex), (regula iuris) , , . , , ." . 1996, 391. 316

    , 171, , , . . 2010, 215.317

    . 1898, 134.318

    , , 171.

    . . 1996, 735. , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    85/456

    85

    , ,

    . ,

    .

    .

    ,

    ,

    . , , ,

    ( ) .

    .

    ( , )

    . , , , ,

    , , ,

    .

    .

    ,

    ,

    .319

    ,

    319 , ,

    ; .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    86/456

    86

    320,

    .

    ,

    , ,

    , , ,

    .

    , .

    .

    321, ,

    , .322

    , , ,

    . ,

    , ,

    .323

    320 , , 68. ,

    ( ) , . . 1898, 55.321

    , " " . . 1888, 285-289.322

    . . 1928, 53-58 88-91.323

    - , " , ". -, , 1927, 148. ( ),

    . ibid., 145-168.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    87/456

    87

    "-

    "324

    , . " ,

    ,"

    , .325,

    .

    :

    .326

    , , ,

    ,

    .327

    ,

    ,

    , ,

    .328, , ,

    , , "

    , ";

    , " " .329

    324. 1898, 5.

    325. . 1928, 71 .

    " ". , " " , (.), , 2005, 215.326

    . - 1997, 190-302 . - 1994, 141-153.327

    . . 1928, 81-82, 88.328

    . . 1928, 71-75. , " ", , 12/1970, 61-78.329

    . . 1928, 74. . " .

    . - . .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    88/456

    88

    ,

    ,

    .330

    .

    ,

    (

    , , ,

    ) ,

    331; , ,

    332, .333

    ,

    , ,

    ,

    ,

    .334

    335,

    ,

    . , ,

    (, ,

    ) .

    ," . , " XIII XIV ", , 23/1923, 340.330

    . 1996, 201-203.331

    . . 1928, 106-107 .332

    , , .333

    . . . 1928, 140-145 , 211-222 . . 1980, 7-9.334

    . 1888, 440-447.335Ibid., 442-443.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    89/456

    89

    , ,

    .336 , ,

    :

    (

    )

    337,

    ( ) ,

    .338

    , ( ),

    ,

    , 339

    .340

    , ,

    . "

    , ," ,

    .341

    ,

    336 . . , "i, i 30

    1885 .", ,4/1885, 4-6 , -,

    2000, 348-349 , , 1898, XXXVI-XXXVII.337 " , . (, , ) . , , ." . 1898, XXXIX. . 1907, XI-XXIX.338

    Ibid., XL.339

    , , , ( , , ) . C. Jireek 1900,157.340

    Ibid., 153-163. ; .Kostreni 1923, 325-328 , "

    ", , 1951, 27-44.341. . 1928, 90.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    90/456

    90

    , .

    ,

    . ,

    .

    , ,

    ,

    .342,

    , ,

    : ,

    ,

    .343

    ( ),

    , .

    , " , ",

    ,

    ,

    , . , ,

    , ,

    . ,

    "based upon Byzantine law but without neglecting Serbian customary law, when

    necessary".344 ,

    342Ibid.

    343

    . 1898, 3-7.344G. C. Soulis, 72.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    91/456

    91

    ,

    , "obviously far from the truth."345

    , ,

    " ",

    ,

    .346 , ,

    ,

    .347

    , ,

    ,

    ( )

    .348

    .

    ; , ,

    .

    ,

    ,

    . ,

    , ,

    .

    345Ibid. ,

    , () ,

    () .Ibid., 80-81.346

    , , 1966, 102-103.347

    , " ", , 1/2006, 65-70. Sran arki, "Quellen des mittelalterlichen serbischen Rechts",Zbornik Pravnog fakulteta u Zagrebu, 39 (2)/1989, 181-182.348

    ,

    . . . . ,559-560.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    92/456

    92

    , , ,

    .

    ,

    :

    , , .

    ,

    . ,

    .349

    , ; ,

    , .350

    .351

    ; ,

    . , ,

    349 . . 1980, 4 W. Ullmann, 199-201 .

    350 , ,

    " , ." . 1961, 3.351

    , , . , , . F. Kern, 149-176, Raoul

    Charles van Caenegem, "Law in the Medieval World", Legal History: A European Perspective, London1991, 123-128.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    93/456

    93

    352,

    .

    .

    39. 40,

    . 39, ,

    , :

    " , , ,

    , ,

    ."353

    , 40, : " , , , -

    , - ; ,

    , ."354 ,

    , 355;

    .

    352Lj.Maksimovi1999, 51.

    353. 1898, 36.

    , :" , , ,

    , - , ." , , , , 39. " ", 40.

    , . , 1345. , . . . 1980, 205-206.354

    . 1898, 36. "

    " (, ), , , , . ( ), , .355

    , "- ".

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    94/456

    94

    , ,

    ,

    ., 40. pro futuro,

    ,

    . ,

    .356 "

    ," ,

    "

    , ."357

    ,

    358,

    . , ,

    , ,

    ,

    .

    ,

    ,

    .359 ,

    , , , .356

    , , .357

    . 1996, 47. , (. ) : Alan Harding,Medieval Law and the Foundations of theState, Oxford 2002, 13-16 66.358

    , , , , .359

    , . . 43. , (

    . 1898, 39.), "", " ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    95/456

    95

    360, , "

    ." 361

    .

    , ,

    ,

    , ,

    .362

    .

    , ,

    363,

    . ,

    ,

    (

    ) . ,

    , 124. 137. . "

    ; , ;

    - , - ,

    , ." . 1996, 49.

    , .360

    , , , .361

    , " ", , 1951, 83. , , : . , 7-8.362

    " . . . . , , ." , " ",

    650 , 2000, 310.363 .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    96/456

    96

    ," 124, .364

    365:

    "

    ; ,

    , ; ."366

    .

    , ,

    , ,

    ,

    . ,

    . , , :

    . ,

    ,

    . " "

    " "367

    ,

    .

    . ,

    , ,

    ( , ,

    ) ,

    "" , .

    364. 1898, 95.

    365 , 124.

    . " ", , , , " ." . 1898, 228.366

    . 1898, 104.367 . 1996, 48.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    97/456

    97

    ,

    ,

    .368

    ,

    ,

    .

    ,

    . ,

    () .

    368 , ,

    , , ,

    . . . 1928, 68-81.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    98/456

    98

    ( )

    ,

    , .369

    , 370

    369 , " ." ,

    , " (...) ; ." , , : I. , 1923, 75. , , " ". Ibid., 81. , , " ." . 1996, 129. , . " , , ,

    . , , , . , , , ," . Ibid., 540. , , ("the trait of legal person"); , , , , . , "Natural Persons (Individuals) and Legal Persons (Entities) inSerbian Medieval Law", , XLV/2008, 225. ,

    , 1902, 543-550.370 , , " ", "" "", . , . ( , " ", , "", . . , " ", , VI/1854, 107-108 . , "", . Ibid., 112-121. , , . , " , ", , I/1857, 72-80.)

    ; , " ", , 1/2010, 16-17. ,

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    99/456

    99

    .371 ,

    ( )

    , ,

    ,

    .372

    , ,

    373,

    .374

    ,

    .

    , .371

    , . , , : " , , (sic!) . , , .

    , , ; , , , , ." ., XI.-XV. , 1925, 22. . , . , ; , .372

    . 1996, 130-131.

    " " . , " ",

    , 17/2007, 20.373

    , , , . , , , , . , , , " , , , ." . 1996, 133. , ( ), .374

    , , , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    100/456

    100

    ,

    .375 , a priori

    . ,

    ,

    ,

    ,

    . , ,

    , " ,

    ,

    , (...) , ."376

    . 23, ,

    .377, 26, : "

    375" , ,

    , , . , . , , , . ,

    ."Ibid., 131. , :" , , , , . ,

    , , , ." . 1902, 4. , ,

    . " , , . , , , ." . ," ", , 4/1909, 300. , .376

    Ibid., 132.377

    " , , ." . 1898, 25.

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    101/456

    101

    ."378

    , ,

    . ,

    , ,

    , , ,

    .

    . , 33,

    379,

    . ,

    34, : "

    ;

    , , , ;

    ; ;

    , , - ."380

    , 25,

    : " ,

    ."381 , ,

    378Ibid., 27.

    379 ibid., 31-32.

    380Ibid., 32. ,

    ; . ( ) () . : "Tunc retentissecum aliquantis militibus misit filium suum [in transmontanas] Senudslavum nomine ut regionestransmontanas subiugaret." (.), Gesta Regum Sclavorum, I: , 2009, 14-16. ( ) : "I ne bi mu zadovoglno - posla sina sfoga chogajure imisse i bise imal j s gnimvoische da bij obuial i Dogniu zemgliu i Zagoorschu, a tomu sinu bisse ime Sfiolad." Ibid., 14-16. , , , () - . "Surbiam autem, quae et Transmontanadicitur, in duas divisit provincias: unam a magno flumine Drina contra occidentalem plagam usque ad

    montem Pini, quam et Bosnam vocavit, alteram vero ab eodem flumine Drina contra occidentalem

    plagam usque ad Lupiam et Lab, quam Rassam vocavit." Ibid., 58. , VII XII (- ), 1981,95-98.381

    . 1898, 26.

    , "'" "", , .

  • 7/26/2019 Nina Krsljanin - Srpske Srednjovekovne Povelje Kao Izvor Dusanovog Zakonika

    102/456

    102

    ,

    , "

    ."382 , , "

    ."383

    1458. .

    384,

    , "

    ," .385,

    ,

    . ,

    ,

    , , , "

    ."386 ,

    , ,

    , .

    Ratio , ,

    ,

    ,

    ,

    .

    ( ,

    , )

    .

    : "

    382. 1898, 161.