Nonobot: Hayat Bilgisi Toplama Amaçlı Oyun

Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmNonobot: Hayat Bilgisi Toplama Amal OyunYunusemre Yener, Selim Serkan KAPLAN, M. Fatih [email protected]

Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii Blm

Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmSunum ieriiHayat Bilgisi (Commonsense) Nedir?Neden ihtiya var?Bilgi toplama trleriTrke Hayat Bilgisi VeritabanNonobot oyunuGelecek almalar


Bir hikayemiz var:Kurt ve KzKk bir kz, babaannesini ziyaret etmek iin ormanda yrmeye balyor. allklarn arkasndaki a bir kurt kz gryor. Onu yemee karar veriyor. Kk kza tam saldracakken, yakndaki oduncularn seslerini duyuyor. allklarn ardnda saklanp kararndan vazgeiyor. Problem: Aadakileri aklaynz.Kurt kararndan neden vazgeti? Kk kz korktu mu?Contributed byPat Hayesand Lokendra Shastri(9th July, 1997)http://www-formal.stanford.edu/leora/commonsense/

Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmHayat Bilgisi (Commonsense) Nedir?Herkesin bildiini varsaydmz bilgilernsanlar her gn yemek yer.nsanlar geceleri uyur.Balklar denizde yaar.Elma yuvarlktr.Kediler miyavlar. Ormanda aalar vardr.


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmHayat Bilgisi Veri tabanlarna Neden ihtiya var?Bilgisayarlara hereyi sylemek gerekir. Sylediklerimizden sylemediklerimizi anlayamazlar / tahmin edemezler.Bunu yapabilmenin yolu, bilgisayarlara Hayat Bilgisini vermek.Bu sayede bilgisayarlar da insanlar gibi Ali lokantada yemek yedi cmlesinden Ali para demitir bilgisini karabileceklerdir.


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmHayat Bilgisi Veri Tabanlar nasl oluturulur? 2 yaklam, 2 rnekBilgileri, az sayda bilgi mhendisi zenle girsin yaklam (Cyc, 20 ylda 1.5 milyon kaliteli bilgi, www.cycfoundation.org/concepts )Bilgileri, ok sayda web kullancs girsin yaklam (OpenMind, 8000 kii, 3 ylda 1 milyon bilgi, www.openmind.org )


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmTrke Hayat Bilgisi VeritabanLiteratrdeki almalar genelde ingilizce iinTrke iin bir ilkHangi yaklam kullanlmal:Cyc, OpenMind?Mevcutlar tercme etmek / kullanmakFrekans tabanl bilgi karmVeriler nasl tutulmal?(Kavram - iliki tr kavram) lleri


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmVeri Kaynaklar


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmCSdb den rnekler

Bunun iin ne gerekir?Neye sebep olur?Bundan neler yaplr?yazmak-aratrmakldrmek-cezata-kprdenemek-paradourmak-hayatelik-makineuyumak-yatmaksevmek-umutsu-bulutseyahat etmek-enerjisevmek-ackat-gazeterenmek-okumakate-acyn-kumayaam-yiyecekldrmek-zntkuma-gmlekNe iin kullanlr?Bu ne yapabilir?Nerede bulunur?asker-savaku-umakoda-binaatal-yemekkii-yrmekkii-odatop-oynamakbilgisayar-dnmekelbise-maazardek-yemekocuk-dmekkemik-kiihastalk-ldrmekbak-kesmekasker-savaba-dnmekgemi-batmakrenci-okul


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmProblemlerOtomatik eviri hatalarYanl evirieviri yaplamamazm ? Elle eviriBilgi kalitesizm (ok sayda kiiden geri besleme almak)


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmNonobotAma: CSdbdeki bilgi saysn ve kalitesini arttrmakBir android uygulamasAsl oyun nonogram oyunuKullanc ipucu istediinde CSdbye katkda bulunuyorKullanc girilerinin gvenirliklerinin lm otomatik olarak yaplyor. Kullanclar yeni ilikiler ve kavramlar girebiliyor, bu sayede CSdbdeki bilgi says artyor.


Nonogram (Kare Karalamaca) Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii Blmbalangzm


Neden Nonogram?Oyunlarn retmek kolayKolaydan zora derecelendirmek kolayOyunlar depolamak az hafza gerektiriyorBilinen ve popler bir oyun (kullanclara oyunu retmeye gerek yok)Cep telefonunda ekrannda oynamak kolayBaar hissi (uzun soluklu oyuncular iin art) veriyor



Kullanc ipucu istediinde?Kullancya istedii satr ya da stunun ierii verilir. Neyin karlnda?Doru / yanl cevapl sorularMetin girili sorularProblemler:Kullanclara sama sorular sorulmamalKullanc cevaplar otomatik kontrol edilmeliYldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii Blm


Doru/yanl cevapl sorularSoru retimi:Doru cevabn doru olmas gerektiini bildiimiz sorular: nceki bir almamzda elde edilen listeden rastgele seimDoru cevabn yanl olmas gerektiini bildiimiz sorular: Doruluu bilinen llerde iliki trnn rastgele deiimi ile . rnein balk- nerede bulunur- nehir doru ls, aradaki iliki tr deitirince balk neye sebep olur- nehir yanl ilikisine dnr.Doru cevabn bilmediimiz sorular: CSdbdeki llerden rastgele seimeYldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii Blm


Doru/yanl cevapl sorularCevap kontrol:Kullancya tek ekranda 1 deil 3 soru sorulur. 3 sorudan 2sinin cevabn sistem zaten bilmektedir. Kullanc bu 2sine doru cevap verirse 3.sne verdii cevap doru kabul edilir (reCaptcha mant).



Metin girili sorularSoru retimi:Vikiszlk sitesinde Trke isim, sfat ve eylem listeleri bulunmaktadr. isim trnde 52269, sfat trnde 10298, eylem trnde 15183 adet kavram var. Kelime trne zel sorular retilmitir. rnein isim trndeki kavramlar iin nerede bulunur ?, st kavram nedir ?, vb. sfat trndeki kavramlar iin Neyin sfatdr ?eylem trndeki kavramlar iin kim/ne yapar ?, ne zaman yaplr ?, nerede yaplr? vb. Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii Blm


Metin girili sorularCevap kontrol:Kullancya u kavramla (W1) u ilikiye (R1) sahip bir kavram syle diye sorulmaktadr. Kullancnn syledii kavramn (W2) bu iliki trne (R1) gre doruluunun anlalmas iin Eitlik kullanlmaktadr.

F(X), X ifadesinin Google arama motorunda aratldnda dndrlen sonu sayfas says Goran, belirlediimiz bir eik deerinden bykse verilen cevap doru kabul edilmektedir.



Metin girili sorularCevap kontrol:Gorann 10 olarak belirlenmesi


w1w2F (w1)F(w2)F(w1+w2)Goranmealea11*10525*1056815,2mealeate11*10525*106100006,8ila frekans15*10629*1059314,9ilahasta15*1067*109480008,2parazittaksi18*10517*106120,8parazitbakteri18*10596*10541008,8


Metin girili sorularCevap kontrol:Formln eksii: Doru cevabn okul masa olmas gereken durumda okul retmen ikilisi iinde kullanc cevabnn doru olarak alglar. Kelimeler aras ilikiyi kontrol etmez. Sadece kelimelerin birlikte kullanldklarn kontrol eder. Bu durum iin gelitirebildiimiz bir zmmz yoktur.nerileriniz ?



Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmGelecek almalarBilgi miktarnn arttrlmas (mevcut veri taban, haber metinlerindeki kelimelerin yaklak %50sini ieriyor)Bilgi kalitesinin arttrlmas (mevcut doruluk oran yaklak %50)Bilgileri kullanan uygulamalarn gereklenmesi


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmReferanslarLenat, D. B., Ramanathan V. G., Karen P., Dexter P., ve Shepherd M., CYC: Toward programs with common sense, The Communications of the ACM, 33(8):3149 (1990).Push Singh, Thomas Lin, Erik T. Mueller, Grace Lim, Travell Perkins ve Wan Li Zhu, Open Mind Common Sense: Knowledge acquisition from the general public, Proceedings of the First International Conference on Ontologies, Databases, and Applications of Semantics for Large Scale Information Systems, Irvine, CA, 2002.Liu, H. ve Singh, P., ConceptNet: A Practical Commonsense Reasoning Toolkit, BT Technology Journal, Volume 22. Kluwer Academic Publishers, 2004.Miller, G. A., Beckwith, R., Fellbaum, C., Gross, D. ve Miller, K., Introduction to WordNet: An On-line Lexical Database, 1993.Bilgin, O., etinolu, . ve Oflazer, K., Building a WordNet for Turkish, Romanian Journal of Information Science and Technology, 7(1-2), 163-172, (2004).Emre Yazc, M.Fatih Amasyal, Automatic Extraction of Semantic Relationships Using Turkish Dictionary Definitions, EMO Bilimsel Dergi, Vol. 1, No. 1, pp. 1-13, 2011.


Yldz Teknik niversitesiBilgisayar Mhendislii BlmTeekkrler.

Sorularnz ?

Kemik Doal Dil leme Grubu: www.kemik.yildiz.edu.tr


Documents

Nonobot: Hayat Bilgisi Toplama Amaçlı Oyun