PSA / Test neden yapılmalı?

PSA testi ne zaman yapılmalı?

PSA testi, prostat muayenesi yapıldığında bıra­kılan bir kan testidir.

PSA testi, bazen, örneğin, çişin çok cılız gelmesine rağmen sık sık idrara çıkma ihtiyacı durumlarında doktor, idrar yollarında duyulan rahatsızlığın prostatdan kaynaklandığı konu­sunda kuşkulandığı zaman bırakılır.

Doktor, prostatı muayene ettiğinde, prostatda bazı hastalıklara yol açabilecek değişiklikler hissederse PSA testi, alınır.

Bilinmesi gereken, PSA düzeyinde artma, pros­tat kanseri olduğu anlamına gelmez.

PSA düzeyinin hafif veya normal derecede art­ması da tehlikeli olmayan başka nedenlerden kaylanaklanır.

Aynı şekilde PSA düzeyinin normal olması da, prostat kanseri olmadığı anlamına gelmez. Sonuç, rahatsızlıkların türüne ve diğer araştır­ma sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.

Erkek akrabalardan iki veya daha fazlası prostat kanserine yakalandıysa, prostat kanseri riski artar.Bu durumda, 40 – 50 yaşlarından itibaren 70 yaşına dek her yıl, PSA testi yapılması salık verilir.

Prostat kanseri tedavisi süresince de PSA testi uygulanır.Tedavi olumlu ise, PSA düzeyi düşer.

Testin yararları ve sakıncaları

PSA testi, erkeklerde, prostat kanseri olup ol­madığını erken aşamada tesbit etmek için genel sağlık kontrolü şeklinde uygulanmaz. Bunun

nedeni de prostat kanserin, erken aşamada tanı ve tedavisi, her zaman yararlı değildir. Prostat kanseri hiçbir zaman tehlikeli boyutta gelişme riski olmayan erkeklerde tedavi, iktidarsızlık ve idrar kaçırma gibi kalıcı yan etkilere neden olabilir.

Bir tümör herhangi bir sıkıntı vermeden yavaş bir şekilde gelişebilir veya hızlı bir gelişmeyle kötü huylu ve tehlikeli olur. Erken aşamada bu iki tip tümörü ayırmak güç olduğu için, hayat boyu zarar vermeyecek tümörler tedavi ediliyor.

Buna rağmen birçok erkek, prostat kanseri olup olmadığını öğrenmek için muayene oluyor.

PSA testi alınmasına karar vermeden önce, tümörlerin erken aşamada tedavisinin yarar ve sakıncaları hakkında yeterli bilgi almak gerekir. Bunun için de, doktora gidip konuyu tartışmak için sağlık merkezinden veya çalışı­lan şirketin doktorundan randevu almalı.

PSA nedir ve nerede bulunur?

PSA, prostat spesifik antijen’in kısaltılmış adıdır. Prostat bezinde üretilen bir tür proteindir. Bo­şalma esnasında spermler, meni ile dışarı atılırlar meni spermlerin kayganlığını sağlar.

PSA, kanda normal düzeyde bulunur ve bu dü­zey, PSA testiyle ölçülür. Prostatda, PSA düze­yinin artmasına neden olabilecek birçok normal değişiklik meydana gelebilir. Örneğin; iyi huylu prostat büyümesi prostatit olarak adlandırılan, prostat bezi iltihaplanması, protastın kana daha fazla PSA sızdırmasına neden olabilir.

24 saat açık sağlıkdanışma hattı

1177 Hakkında

Sağlık konusunda günboyu 1177.se sitesine danışabilir veya telefon edebilisiniz.

1177.se İl Meclislerinin (Landstinget) ve bölgelerin ortak sağlık ve hasta bakımı

bilgilendirme sitesidir. Sitedeki bütün bilgiler İsveççedir. 1177’yi telefonla arayıp

bir hemşireden de bilgi alabilirsiniz. www.1177.se

››››

(Om PSA provet på turkiska)

1177.se

1177.se är riktad till allmänheten och är Sveriges enda riksomfattande public servicetjänst för hälso-

och sjukvårdsinformation på nätet. Texterna skrivs av expertis som läkare, sjuksköterskor, tandläkare

och apotekare. All information faktagranskas i flera steg före publicering och texterna uppdateras

årligen. Webbplatsen 1177.se drivs av Sjukvårdsrådgivningen SVR AB som ägs av alla landsting och

regioner. Tjänsten är fri från kommersiella intressen. www.1177.se

Yaş ilerledikçe, prostat bezi büyüdüğü için, yaşla birlikte PSA düzeyi artar.

Kandaki PSA’nın çoğu, farklı proteinlere bağ­lıdır. Ancak, az sayıda da olsa, kanda serbest PSA larda bulunur. Tehlikesiz nedenlerle PSA oranında artış olduğu durumlarda kandaki serbest PSA artar.

Test nasıl alınır?

Test, genellikle ön kolun iç yüzeyindeki bir atardamara (ven) batırılan iğne ile alınır. Bu nedenle, bu tip kan testine venöz testi denir.

Test, gün boyunca herhangi bir saatte alına­bilir. Tahlil alınmadan önce 15 dakika oturup dinlenmek dışında bir hazırlığa gerek yoktur.

Prostatda bir ameliyat durumunda, PSA düzeyi artar. Ameliyattan sonra, PSA testi için 10 gün beklemek gerekir. Doktorun prostastı muaye­nesi PSA düzeyini etkilemez.

Yanıt ne zaman alınır?

Test, bir hastahane laboratuvarına gönderilerek analiz edilir. Sonucun ne zaman ve nasıl alınaca­ğını doktorla konuşmak gerekir. Doktor, labora­tuvardan yanıtı bir veya iki gün içinde alır.

Test sonucu nasıl değerlendirilir?

Test sonucu daima, duyulan rahatsızlıklar ve diğer araştırma sonuçları dikkate alınarak değerlendirilir.

Kandaki PSA düzeyi bir erkekten diğer bir erke­ğe değişir, prostatda sorun yaşamayan erkekler için de aynı şey söz konusudur. Doktor bir kar­şılaştırma yapabilmek için atıfta bulunabileceği bir kriter kullanır. PSA düzeyi litrede 3 mikro­gram üzerinde ise bu bir artış olarak görülür.

Yüksek düzeyin nedeni nedir?

Yaklaşık, orta yaşta on erkekten birisinin PSA düzeyi yüksektir. Yüksek PSA düzeyinin en yaygın nedeni, iyi huylu prostat büyümesidir.

Yüksek düzeyin bir diğer nedeni de, kronik prostatit olarak da adlandırılan, prostat iltihap­lanmasıdır.

Normal bir idrar yolu iltihaplanması, PSA düzeyinin geçici ancak, güçlü bir şekilde yükselmesine neden olabilir. Herhangi bir nedenden ötürü idrar yapılamazsa, akut idrar retasyonu olarak adlandırılan bu durum da geçici olarak PSA düzeyini yükseltir.

Prostat kanseri de değeri yükseltir. PSA düzeyi yüsek olanların üçte birinde kanser bulunmuş­tur. Bağımlı ve serbest PSA arasındaki oran da, doktora, iyi huylu prostat rahatsızlığı ile prostat kanserini ayırd etmede ip ucu verebilir.

Yıllarca, düzenli olarak PSA testi yaptıranların üçte birinin PSA düzeyi, durumu belirlemek için başka muayenelerin yapılmasını da gerektirir.

PSA düzeyi yüksek durumlarda doktor, genellikle, ultrasonla da muayene eder ve prostat bezinden de test alır. Kanser tanısı yapılırsa, ameliyat, ışın tedavisi veya hormon tedavisi uygulanır.

Düşük düzeyin nedeni nedir?

Tek bir PSA testi, tam bir sonuç vermese de, düşük düzey, prostat kanseri olmadığına işarettir.

Prostat ameliyatla alındığı durumlarda PSA düzeyi ölçülemiyecek oranda azalır. Düşük düzeyde PSA ameliyatın etkisinin başarılı olduğunu gösterir. Hatta, ışın ve hormon tedavisi diğer tedavi yöntemleri de PSA düzeyini düşürürse, bu tedavinin olumlu olduğu anlamına gelir.