Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en Ministerie van Infrastructuur en Milieu werken samen met TenneT TSO B.V. aan de Zuid-West 380 kV verbinding.

Ondergrondse 150kV kabelverbindingenOosteind en omgevingTilburg

2

InleidingEind maart 2011 hebben de ministers van Economische

Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) en Infra structuur en

Milieu (lenM) een keuze gemaakt voor het voorgenomen

tracé van de nieuwe 380 kV hoogspanningsverbinding van

Borssele naar Tilburg, inclusief het zoekgebied voor het

nieuwe 380 kV hoogspanningsstation bij Tilburg.

De nieuwe 380 kV verbinding wordt voor het deel

Geertruidenberg-Tilburg gecombineerd met de bestaande

150 kV. Dat betekent dat de 150 kV ver binding bij de nieuwe

verbinding in de mast komt te hangen. Na de aanleg van

de gecombineerde verbinding wordt de huidige 150 kV

verbinding afgebroken. De 150 kV stations Oosteind,

Tilburg-West en Tilburg-Noord moeten echter wel

aan gesloten blijven zodat de elektriciteitsvoorziening

in de regio gehandhaafd blijft.

Bij het besluit over het voorgenomen tracé vorig

jaar maart, over de nieuwe 380 kV hoogspannings-

verbinding, werden de aansluitingen van de 150 kV stations

nog aangegeven met een indicatieve lijn. Wel was al

duidelijk dat deze aansluitingen door middel van een

ondergrondse verbinding zouden worden gerealiseerd.

NatuurIn Nederland is een Ecologische Hoofdstructuur (EHS)

vastgesteld om belangrijke natuurgebieden en verbin-

dingen daartussen te beschermen. Voor ruimtelijke

ontwikkelingen binnen de EHS gelden strenge regels.

Effecten op de EHS zoals de kap van bomen of de

verstoring van natuurwaarden moeten gecompenseerd

worden. Bij de tracering van de 150 kV kabels is zoveel

mogelijk rekening gehouden met bekende natuur-

waarden en de EHS. Desondanks is het niet mogelijk

om natuurwaarden in zijn geheel te ontzien. Enkele

tracés komen in EHS gebieden te liggen. Samen met

beherende instanties gaan we bekijken hoe dit gecom-

penseerd kan worden.

Ondergrondse 150kV

kabelverbindingen

Bodem en waterVoor een ondergrondse kabelverbinding wordt de

samenstelling van de bodem onderzocht. Bemaling

kan nodig zijn om de structuur van de bodem, de

grondwaterstand en de grondwaterstroming te bepalen.

Daarnaast wordt bij sonderingsonderzoek met behulp

van een meting de draagkracht en de opbouw van

de bodem gemeten. Dit gebeurt met behulp van een

sonderingstruck die een diepe boring uitvoert. Dit

onderzoek is noodzakelijk om te kunnen bepalen waar

een stabiele laag in de bodem aanwezig is voor de

ligging van de kabel. En dan is er nog het G-waarden-

onderzoek, dat onder andere bepaalt hoe goed de

bodem warmte absorbeert. Uiteraard wordt de grond

na alle onder zoeken in oude staat hersteld. TenneT

ver goedt gewassen- en structuurschade.

De route van de kabelsBij het zoeken naar een route voor de ondergrondse

kabelverbindingen is een aantal uitgangspunten van belang:

• Een zo kort mogelijke verbinding tussen de masten van de

nieuwe Zuid-West 380 kV verbinding en de aan te sluiten

stations;

• Zo veel mogelijk opzoeken van de randen van

percelen om overlast bij de aanleg zoveel mogelijk

te beperken;

• Waar mogelijk ontwijken van gronden met een

Ecologische Hoofdstructuurfunctie;

• Voorkomen van gevoelige bestemmingen in magneetveld;

• Rekening houden met (toekomstige) ruimtelijke

beperkingen;

• Zo veel mogelijk kruisingen van (grote) water gangen,

(spoor)wegen, buisleidingen en andere infrastructuur

vermijden.

3

54

De diepte van de kabel is ongeveer 1,80 meter onder het

maaiveld op agrarische gronden en 1,20 meter op andere

gronden. Deze diepte is bepaald zodat TenneT er nog

makkelijk bij kan als er iets aan de hand is. Tegelijkertijd

liggen ze ver genoeg onder het maaiveld. Normale agrari-

sche werkzaamheden zoals ploegen kunnen dus gewoon

plaatsvinden. De breedte van het kabelbed is afhankelijk

van het aantal verbindingen en het vermogen dat nodig is.

De kabels worden aangevoerd op haspels, waarop tot

duizend meter kabel is opgerold. Op één locatie worden

de haspels opgesteld. Met een staalkabel worden de kabels

door de sleuven getrokken. Als de kabel op zijn plek ligt

wordt de omgeving zoveel mogelijk in de oorspronkelijke

staat hersteld.

De plek waar de ondergrondse kabels boven de grond

komen heet opstijgpunt. Vanaf hier gaan de kabels naar

de hoogspanningsmast.

Afbraak huidige 150 kV verbinding

Na de ingebruikname wordt de bestaande bovengrondse

150 kV verbinding afgebroken. Dit wordt amoveren

genoemd.

5

Het is namelijk belangrijk om de eigenschappen van de

bodem in beeld te brengen die voor het leggen van kabels

van belang zijn. Het gaat daarbij om eigenschappen met

een relatie tot het afvoeren van warmte die kabels kunnen

ontwikkelen wanneer stroom gevoerd wordt en eigen-

schappen van de stabiliteit van de ondergrond waarin

kabels worden gelegd. Dit doen we om een zo betrouwbaar

mogelijk hoogspanningsnet te ontwikkelen en dus storingen

te voorkomen. Daarnaast willen we weten of er op het

beoogde tracé hoge natuurwaarden, explosieven of

bijvoorbeeld archeologische waarden aanwezig zijn.

Hiervoor worden onderzoeken verricht als archeologisch

onderzoek, bodemonderzoek en sonderingen.

De aanleg

De kabels worden in principe aangelegd door middel van een

open ontgraving. Dat wil zeggen dat er een kabelbed wordt

gegraven waar de kabel ingelegd kan worden. Soms is het

niet mogelijk om te graven, bijvoorbeeld omdat de verbin-

ding onder een weg of onder water doorgaat. Waar graven

niet mogelijk is, wordt geboord. Bij een boring worden er

buizen de grond in geboord waar de kabels doorheen

getrokken kunnen worden.

Techniek150 kV ondergronds

Nieuwe of vervangende 110 en 150kV verbindingen worden

tegenwoordig in principe ondergronds aangelegd. Omdat

hier al veel ervaring mee is op gedaan zijn deze verbindingen

inmiddels relatief eenvoudig ondergronds aan te leggen. De

bedrijfsvoering is gebaseerd op bewezen technologie en de

kosten van aanleg en bedrijfsvoering zijn vergelijkbaar met

de kosten voor een bovengrondse verbinding.

380 kV bovengronds

Nieuwe hoogspanningsverbindingen van 380 kV worden

bovengronds aangelegd. Uit studies blijkt dat ondergrondse

aanleg van hoogspanningsverbindingen van 220 of 380 kV

risicovol kan zijn wanneer over grote afstanden wordt

verkabeld. Daarom wordt op dit moment in Nederland niet

meer dan 20 kilometer 380 kV verbinding ondergronds

aangelegd. Deze 20 kilometer wordt in de Randstad

aangelegd. Monitoren en nader onderzoek moeten in de

komende jaren uitwijzen of het aanleggen van grotere

ondergrondse lengtes verantwoord is.

Onderzoek

Voordat de ondergrondse kabelverbindingen kunnen

worden aangelegd, moet er eerst onderzoek plaatsvinden.

Ondergrondse 150kV

kabelverbindingen

76

Ondergrondse 150kV

kabelverbindingen

6

DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD

DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD

DDDD

DDDDDDD

DDDDDDDDDDDD

DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD

Oosteind 2

Oosteind 1

Rijsdijk

Groenendijk

Kijldijk

Provincialeweg

Wielstraat

Dongedijk

Griendsteeg

Groen

straa

t

Lage Ham

Kerkepad

Lageweg

Kraanschotsedijk

Dongedijkseweg

Dongew

eg Lage weg

Hogedijk

Hoogs

traat

Borstlappenweg

Ma alderijstraat

Brouwersdijk

Moersticht

Brouwerijstraat

kerkd

ijk

Hoogeind

Gro

enen

dijk

Oosteindd

LegendaNieuwe 380kV verbinding

hartlijn tracé

mastvoet

Bestaande verbinding

380kV bovengronds

Bestaande verbinding afbreken

D D 150kV bovengronds

Aansluitingen (ondergronds)

Oosteind 1

Oosteind 2

opstijgpunt

0 250 500m ´

Gecombineerde 380kV / 150kV

DDD

DDDDDD

DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD

DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD

Bergstraat

Burgemeester Letschertweg

Middelstraat

Heikantlaan

Zijstraat

Kast

eella

an

Heibloem

straat

Kloosterstraat

Vlashoflaan

Ringbaan Noord

Udenhoutseweg

RueckertbaanM

oersedreef

Burgemeester Bechtweg

Zevenheuvelenweg

Fina

ntie

n

Dongenseweg

Stokhasseltlaan

Ringbaan Oost

GrootvenstraatBijsterveldenlaan

Goi

rkes

tra

at

Hoge Steenweg

Swaardvenstraat

Mid

den-

Bra

bant

weg

Reeshofdijk

Kra

aive

nstra

at

Huibevendreef

Hee

reve

lden

dree

f

Taxa

ndrie

baan

Quirijn

stokla

an

Middelstraat

Dongenseweg

Heikantlaan

Tilburg Noord

dLegendaNieuwe 380kV verbinding

hartlijn tracé

mastvoet

Bestaande verbinding

380kV bovengronds

Bestaande verbinding afbreken

D D 150kV bovengronds

Aansluitingen (ondergronds)

Tilburg West V2-1

Tilburg West V2-2

Tilburg Noord V4-3

Tilburg Noord V4-4

Tilburg West Noord

opstijgpunt

0 1 2 3km ´

Tilburg West

d

Gecombineerde 380kV / 150kV verbinding

d

Toekomstig 380kV station

Tilburg

Enkele 380kV verbinding

Bovengronds wordt ondergronds

Aansluiting Oosteind Aansluiting Tilburg

AlternatievenVoor de aansluiting van de nieuwe 380 kV verbinding met

het 150 kV hoogspanningsstation Oosteind zijn twee

alternatieven (zie kaart).

De verbinding tussen de 150 kV hoogspanningsstations

Tilburg–West en Tilburg-Noord is nu een bovengrondse

verbinding en wordt straks een ondergrondse verbinding.

Het laatste stuk van de nieuwe 380 kV verbinding tot aan

het 380 kV hoogspanningstation Tilburg zal een enkele

380 kV verbinding zijn. Het voorgenomen tracé van maart

2011 ging nog uit van een gecombineerde 380 kV/150 kV

verbinding. Voor de aansluiting van de nieuwe 380 kV

verbinding met het 150 kV hoogspanningsstation Tilburg-

West en van het 380 KV hoogspanningsstation Tilburg met

het 150 kV hoogspanningsstation Tilburg-Noord zijn er nog

verschillende alternatieven mogelijk (zie kaart). Hiervoor

zijn we in gesprek met de betrokken gemeenten, provincie

en waterschappen.

99

Ondergrondse 150 kV

kabelverbindingen

Contact met belanghebbendenTenneT neemt contact op met eigenaren en gebruikers van

grond waar de nieuwe kabelverbindingen gepland zijn. Dit

gebeurt door rentmeesters die door TenneT zijn ingehuurd.

Betredingstoestemming

Voordat een nieuwe hoogspanningsverbinding kan worden

aangelegd, moet TenneT een aantal onderzoeken uitvoeren.

Het gaat hier bijvoorbeeld om bodemonderzoeken, sonde -

ringen, archeologie, flora en fauna. Deze onderzoeken zijn

onder andere nodig voor het verkrijgen van vergunningen.

TenneT maakt met de gebruiker/eigenaar van de grond

afspra ken over de betreding van de grond, welke onder-

zoeken worden uitgevoerd en de vergoeding hiervoor.

Vestigen van zakelijk recht

TenneT maakt voor de aanleg van de nieuwe verbindingen

gebruik van de grond van anderen. TenneT koopt deze

grond niet, maar zal op de grond van derden, in goed

overleg met de eigenaar, een zakelijk recht proberen te

vestigen in de vorm van het Recht van Opstal. Het recht

van Opstal is een (zakelijk) recht om in, op of boven een

onroerende zaak van een ander, gebouwen, werken of

beplanting in eigendom te hebben of verkrijgen. De Zakelijk

Recht Overeenkomst (ZRO) zorgt ervoor dat TenneT, voor

de duur van de aanwezigheid van de verbinding gerechtigd

is tot het aanleggen, hebben, gebruiken, onderhouden,

inspecteren, herstellen, vervangen, verleggen, vernieuwen

of uitbreiden van Elektriciteitswerken binnen de belaste

strook.

Een ZRO dient te worden afgesloten met de eigenaar

van het perceel. Naast de eigenaar kunnen er ook andere

gerechtigden zijn zoals pachter, huurder of gebruiker. Met

deze andere gerechtigden dient een gebruiksovereenkomst

te worden afgesloten.

Uitgangspunt is dat te allen tijde in goed overleg met de

grondeigenaar zoveel mogelijk rekening gehouden wordt

met diens belangen en wensen en in het algemeen zo weinig

mogelijk belemmering, hinder en schade te veroorzaken.

Alle voorkomende schade wordt door TenneT vergoed.

8

150kV Station Oosteind met de 150kV verbinding. Deze verbinding wordt te zijner tijd afgebroken.

10 1111

Ondergrondse 150kV

kabelverbindingen

Planning en ProcedureVoor de kabelverbinding richting hoogspannings station

Oosteind en voor de aansluiting met hoog spanningsstation

Tilburg-West en de aansluiting van 380 kV station Tilburg

met 150 kV station Tilburg-Noord moet nog een definitieve

keuze gemaakt worden uit de hiervoor gepresenteerde

alternatieven. Uw mening en die van gemeenten en andere

belanghebbenden wordt hierin meegenomen. U kunt uw

voorkeur en eventuele vragen of opmerkingen aan geven via

een informatieformulier. Dit kan tot 1 juli 2012. Dit formulier

is te vinden op onze website www.zuid-west380kv.nl. Na 1

juli worden de tracés van de kabelverbindingen bepaald.

Uitwerking van de tracés loopt vervolgens mee in de

planning van de 380 kV verbinding en zal onderdeel zijn

van het voorbereidingsbesluit* dat in het najaar voor de

provincie Noord-Brabant zal worden genomen.

Inpassingsplan

Het voorgenomen tracé van de 380 kV verbinding en de

ondergrondse 150 kV kabelverbindingen worden formeel

vastgesteld in een inpassingsplan. Dat is een ruimtelijke

besluit: een bestemmingsplan op rijksniveau. Hierin wordt

het tracé vastgelegd. Hierop is inspraak mogelijk. Wilt u

meer weten over de procedure en inspraakmogelijkheden

van de Rijkscoördinatieregeling kijk dan op:

www.zuid-west380kV.nl of

www.bureau-energieprojecten.nl.

PlanningJuni 2012:

Voorbereidingsbesluit Zeeland

Medio 2012:

Bepaling voorgenomen tracés kabel verbindingen

Oosteind en omgeving Tilburg.

Najaar 2012:

Voorbereidingsbesluit Noord-Brabant

Najaar 2013:

• Publicatie ontwerp inpassingsplan, ontwerp

vergunningen/ ontheffeningen (1e module)

en MER

• Inspraak (indienen zienswijzen)

• Inspraakavonden

Eerste helft 2014:

• Vaststellen definitief inpassingsplan en

definitieve vergunningen/ ontheffingen

(1e module)

• Indienen beroep bij Raad van State

Eind 2014/ begin 2015:

• Publicatie ontwerp vergunningen/

onthef fingen (2e module)

• Inspraak (indienen zienswijzen)

• Inspraakavonden

Medio 2015:

• Vaststellen definitieve vergunningen/

ontheffingen (2e module)

• Indienen beroep bij Raad van State

Eind 2016:

• Verwachte datum ingebruikname nieuwe

hoogspanningsverbinding

• Afbraak huidige 150 kV verbinding

*Met een voorbereidingsbesluit wordt een stuk grond gereserveerd waarop de nieuwe verbinding is gepland. Zo wordt voorkomen dat er in

dit gebied ontwikkelingen plaatsvinden die de aanleg van de nieuwe verbinding straks in de weg staan. Met het voorbereidingsbesluit worden

geen onomkeerbare beslissingen genomen.

12

Meer informatieVoor meer informatie over Zuid-West 380kV, ver wijzen wij u graag naar

de algemene brochure; Zuid-West 380kV, Een nieuwe verbinding van

Borssele naar Tilburg. Daarnaast kunt u alle achtergrondinformatie en

actuele berichtgeving nalezen op onze website: www.zuid-west380kv.nl.

Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen, dan kunt u zich

via onze website abonneren op de nieuwsbrief.

Zeker van energie

Informatie Bureau Energieprojecten

Postbus 93144

2509 AC Den Haag

Telefoon: (070) 379 89 79

www.bureau-energieprojecten.nl

www.zuid-west380kv.nl

Colofon Dit is een publicatie van het ministerie

van Economische Zaken, Landbouw

en Innovatie, het ministerie van Infra-

structuur en Milieu en TenneT.

Juni 2012

Aan de inhoud van dit document

kunnen geen rechten worden ontleend.