PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO

Gawaing Sosyal

dahil may awdyens at may interaksyong nagaganap;

may kagyat na pidbak sa anyong berbal at di-berbal; at

gumagamit ng mga hudyat o paralinguistic

Gawaing Mag-isa isang anyo ng pakikipagtalastasan

na ginagawa nang mag-isa maraming ginagawang pag-aakma ang manunulat upang maisaalang-alang ang di-nakikitang awdyens, o

mambabasa; minsan siya mismo ang gumaganap na tagabasa ng sulat na

ginagawa; atWalang kagyat na pidbak kaya’t hindi

agad na mababago kung ano ang naisulatKailangang panindigan kung ano

ang naisulat

maaaring gumamit ng mga impormal at mga pinaikling konstruksyon ng mga salita

maaaring ulitin, baguhin at linawin ang nabitiwang salita

ayon sa reaksyon ng tagapakinig

napagbibigyan ang mga pag-uulit ng mga pahayag

nauulit ang anumang sinabi

Kailangang mahusay ang paglalahad ng kaisipan upang

makatiyak na malinaw ang dating sa mambabasa

mas mahaba ang konstruksyon ng mga

pangungusap at may tiyak na estrukturang dapat na sundin

ang pagsasalita ay madaling natatamo

natutuhan sa isang prosesong natural na tila walang hirap

(egobuilding)

ang pagsasalin ng “inner speech” (kaisipang binubuo

bago ipahayag sa anyong pasalita) ay isang madaling

proseso

natutuhan sa paaralan at kailangan ang pormal na pagtuturo at pagkatuto

mahirap ang pagbubuo ng isusulat na mag ideya kaysa

pagsasabi nito; at

karamihan sa karanasan ng mga bata sa pagsulat ay hindi maganda kaya ang gawaing ito’y ego-destructive lalo na kung ang sulatin ay sa W2

(pangalawang wika)

PAGLINANG SA IDEYA NG DISKURSO

PAKSA nagsisilbing batayan sa pagbuo ng mga kaisipan na itatanghal sa isang pahayag

layunin nagtatakda ng hangganan at landas na tutunguhin ng isng ideya “Bakit?”

pagsasawikang ideya

pinakamahirap na bahagi malaki ang kinalaman ng kaalamang pangwika

patutunguhan o audience alamin ang edad, panlipunang estado, edukasyong natamo, hilig at kultura “Para kanino ang ideyang ipinahayag?”

Uri ng diskurso paglalarawan

layunin na maipakita sa imahinasyon at isip ng mambabasa o tagapakinig ang anyo, katangian, kalagayan ng tao, bagay o hayop at pangyayari Pangkaraniwang Paglalarawan

Masining na Paglalarawan

pagsasalaysayIsang paraan ng pagpapahayag upang pag-ugnayin ang mga mahahalagang pangyayaring naganap tulad ng karanasang di malilimutan, kuwento o kasaysayan ng mga mahahalagang tao

Katangian Mabuting pamagat Paksa Maayos na pagkakasunud-sunod Kawili-wiling basahin mula simula hanggang wakas

paglalahad

naglalayon na bumuo ng isang malinaw na kaisipan at impormasyon na sakop ng kanyang kaalaman samakatwid ito ay naglalayong magbigay kaalaman, pagpaliwanag at timbangin ang mga kaisipan at impormasyon batay sa mga kaisipang nakapaloob dito

pamamaraan ng epektibong paglalahad

Pagbibigay Depinisyon o kahuluganPaghahambing at pagkokontrastProblema at SolusyonSanhi at bungaPangangatwiran

Organisasyon ng pasalita at pasulat na komposisyon

Kaisahan sa Komposisyon

Kaisahan sa Ideya

Kaisahan sa Tono

Kaisahan sa Tagapag-ugnay

Kaisahan sa Layunin

“Nakatungo siya habang naglalakad. Ngayon niya higit na dapat na bigyan ng handog ang kanyang ina. Hindi lamang dahil sa kaarawan nito. May sakit ang kanyang ina at pihong matutuwa it kapag binigyan niya ng handog. Nais niyang makitang muli na natutuwa ang kanyang ina. Katulad noong bigyan niya ito ng panyo.”

•Sinipi mula sa “Handog sa Kanyang Ina” ni Rogelio Sicat

Pagkakaugnay-ugnay o kohirensGamit Halimbawa

Pagdaragdag At, ulit, pagkatapos, bukod sa, kasing halaga, sa wakas, karagdagan pa, bukod pa, susunod, panghuli, ano pa, una (ikalawa at iba pa), at saka

Paghahambing Pero, sa kabilang banda, subalit, gayon man, samantala.......

Pagpapatunay Kung saan, dahil, para, sa parehong kadahilanan, nang walang-duda, tunay, sa katunayan, bukod pa sa at saka........

Pagpapakita ng oras Kaagad, pagkatapos, sa lalong madaling panahon, sa wakas, noon, sa bandang huli, noong una, dati-rati......

Pag-uulit Sa madaling salita, gaya ng sinabi ko, tandaan......

Pagbibigay-diin Tiyak, labis, talaga, sa katunayan, sa ibang pagkakataon

Pagpapakita ng pagkakasunud-sunod Una, pangalawa, pangatlo.......A, B, C........kasunod, pagkatapos, sa unahan, bago ito......

Pagbibigay-halimbawa Halimbawa, sa ganitong kaso, sa ganitong pagkakataon, sa ganitong sitwasyon.......

Pagbubuod o pagbibigay ng kongklusyon Sa madaling salita, bilang kongklusyon, sa kabuuan, gaya ng aking ipinakita, sa pagbubuod, kaya naman, bilang resulta....

Anyo ng organisasyon

Organisasyon ayon sa pagkakasunud- sunod

Kronolohikal Pasalaysay

Espasyo

Papaksang Organisasyon Mga Bahagi Mga Perspektiba

Organisasyong Lohikal Sanhi Suliranin-Solusyon

“Ang nakatutulig na tilaok ng katyaw ay nakatawag pansin kay Ernesto. Sinundan ng kanyang mga paningin ang pook na pinagbubuhatan nang muling tumilaok ang katyaw na yaong naiiba ang tilaok sa marami nang narinig niya. Nag-ibayo ang kanyang paghanga nang makita ang isang katyaw na bulik, na mabikas na mabikas ang pagkakatindig sa pinakamataas na sanga ng kanilang punong mangga. Napangiti si Ernesto.”

•Sinipi mula sa “Tatlong Katyaw, Isang Dumalaga at si Myrna” ni Brigido Batungbakal

Tuon, diin o empasis

Diin sa pamamagitan ng posisyon

Diin sa pamamagitan ng proporsyon

Diin sa pagpares-pares ng mga ideya

“Nang malapit na nilang anihin ang unang tanim, ang lupaing kanilang binungkal ay inangkin ng isang korporasyon ng mga paring may pag-aari sa kalapit na bayan. Ayon sa korporasyon ay nasa loob ng hangganan nila ang lupain, at upang patibayan ang pag-angkin ay itinayo noon din ang mga muhon. Si Tales ay pinabayaan ng mag-ani sa lupa kung siya’y babayad ng dalawampu o tatlumpung piso taun-taon

•Sinipi mula sa “Kabesang Tales (El Filibusterismo)” ni Dr. Jose Rizal

Balangkas

Pinakakalansay ng isang akdaTatlong kategoryaDibisyon (Bilang Romana) I, II, III,.......Sub-dibisyon (malalaking titik) A, B, C,....Seksyon (Bilang Arabiko) 1, 2, 3, ........

Uri ng balangkasPaksang balangkasPangungusap na balangkas

komposisyonPinakapayak na paraan ng pagsulat

Ito ay binubuo ng mga talata

pagsulatIsang paraan ng pagpapahayag ng isip at damdamin ng tao

May mga bagay na higit na angkop na isulat kaysa sabihin

Mga teorya sa pagsulat

Solitari -------------------------------Kolaboratibo

Pisikal

Mental

Konsyus

Sabkonsyus

talataIto ay binubuo ng isang pangungusap o lipon ng mga salita na naglalahad ng isang bahagi ng buong pagkukuro, palagay o paksang-diwa

Uri ng

talata

Panimulang TalataIto ang una at kung minsan ay hanggang ikalawang talata ng komposisyon

Layunin nitong ilahad ang paksa ng komposisyon

Sinasabi rin dito kung ano ang ipaliliwanag, ang isasalaysay, ang ilalarawan o bibigyang katwiran

Talatang GanapMatatagpuan sa kalakhang gitnang bahagi ng komposisyon

Tungkulin nitong idebelop ang pangunahing paksa ng komposisyon

Binubuo ito ng paksang pangungusap na tumutulong upang matalakay nang ganap ang bahagi ng pangunahing paksa

Talata ng Palipat-diwa

Ginagamit ang talatang ito upang pag-ugnayin ang diwa ng dalawang magkasunod na talata.

Talatang Pabuod

Kadalasan, ito ang pangwakas na talata o mga talata ng komposisyon

Inilalagay rito ang mahahalagang kaisipan o pahayag na tinalakay sa gitna ng komposisyon

Maaari ring gamitin ang talatang ito upang bigyan ng higit na linaw ang layunin ng awtor ng isang komposisyon

katangianng

Mabuting talata

May isang paksang-diwaMayroong isang paksang pangungusap

Ito ang nagsasaad ng buod ng nilalaman ng talataNagsisilbi itong patnubay upang hindi malihis sa paksa ng talata ang mga pangungusap na nakapaloob sa talata at nang sa gayo’y maiwasan ang pagpasok ng mga bagay na hindi kailangan sa talata

Ito ay maaaring patanong o paturol

Pangungusap ito na maaaring nagbubuod o naglalahad ng diwa ng talata

May kaisahan ng diwaKung ang bawat pangungusap ay nauugnay sa paksang pangungusap

Mula noon, nakilala si Quezon sa larangan ng politika. Nahalal siya bilang gobernador ng Tayabas. Matapos iyo’y nahalal siyang kinatawan ng kanyang lalawigan sa Asembliya ng Pilipinas. Agad na napansin ng maraming mambabatas ang kanyang husay at talino sa Asembliya kung kaya’t di naglao’y nahalal siyang pinuno ng mayorya sa Asembliya.

--mula sa Manuel L. Quezon: Ama ng Kalayaang Pilipino

ni Rolando A. Bernales

May wastong paglilipat-diwaIto ay nakatutulong upang maunawaan ang tamang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangungusap na bumubuo sa talata

May KaayusanAyusin ang mga pangungusap sa talata sa paraang papaunlad ang galaw ng mga pangyayari o ang kaisipang tinatalakay

Maaaring ayusin nang kronolohikal

Ayusin ayon sa pananaw sa bagay o pangyayari, gaya halimbawa ng malapit-palayo o kabalikan nito, mula sa loob-palabas o kabalikan o mula sa kanan-pakaliwa o kabalikan

Ayusin mula sa masaklaw patungo sa ispesipiko o kabalikan nito

Mga proseso ng

pagsulat

Pre-writing Activities

Writing Activities

Revising Stage

Pre-writing ActivitiesPagsulat ng dyornal

Brainstorming

Questioning

Pagbabasa at Pananaliksik

Sounding-out Friends

Pag-iinterbyu

Pagsasarbey

Obserbasyon

Imersyon

Pag-eeksperimento

Writing stagePanimula

Gumamit ng isa o serye ng mga tanong retorikal

Gumamit ng isang pangungusap na sukat makatawag-pansin

Gumamit ng pambungad na pasalaysay

Gumamit ng salitaan

Gumamit ng isang sipi

Banggitin ang kasaysayan o mga pangyayaring nasa likuran ng isang paksa

Tahasang ipaliwanag ang suliraning ipaliliwanag

Gumamit ng salawikain o kawikaan

Gumamit ng pasaklaw o panlahat na pahayag

Magsimula sa pamamagitan ng buod

Gumamit ng tuwirang sabi

Maglarawan ng tao o pook

Gumamit ng analohiya

Gumamit ng isang salitang makatatawag ng kuryosidad

Pagsasaayos ng Katawan

Iayos ang mga datos nang pakronolohikal

Iayos ang mga datos nang palayo o palapit, pataas o pababa, papasok o palabas

Iayos ang mga datos nang pasahol

Iayos ang mga datos nang pasaklaw

Pahambingin ang mga datos

Isa-isahin ang mga datos

Suriin ang mga datos

Pagwawakas

Ibuod ang paksa

Mag-iwan ng isa o ilang tanong

Mag-iwan ng hamon

Bumuo ng kongklusyon

Gumawa ng prediksyon

Magwakas sa angkop na sipi o kasabihan

Sariwain ang suliraning binanggit sa simulaMag-iwan ng isang pahiwatig o simbolismo

Revising TechniquesNakapaloob dito ang pag-eebalweyt sa nagawang draft at pagsusulat nang panibago na maaaring may pagdaragdag, pagbabawas, pagbabago o pagpapalit

Pag-eedit

Pagsusuri o pagwawasto sa mga pagkakamali sa gramar, speling, mekaniks at paggamit ng mga bantas

Pagrerebisa

Ito ay humahantong sa proofreading

Isa pang teknik ay ang peer editing

Maaari din ang professional editing

Mga komposisyong

personal

Dyornal Ito ay talaan ng mga pansariling gawain, mgarepleksyon, mga naiisip at nadarama at kung ano-ano pa

Ang dayari ay dyornal din