I J l l I I

PAUza Akcldemic,'i1 Nr 147-149/.22 grudnia 2011 - 5 stycznia 2012

Czy warto publikowaćanalizy naukometryczne ?Polscy badacze z dziedziny biomedycyny o najwyższym współczynniku h po roku 2000

-r------------- L-------.--~---------~i-'-Tematy-k-;-i-Ranki~;lCyt. L Jednostka _ SpecJalnosc I badawcza _~ św~atowy _.j3995 I PAM, Szczecin I genetyka kliniczna i BRCA 1, BRCA2 I 5 i

I ! d' I . ! 'I4294 i CMKP, V\!arszawa i Kar 100gla i:3273 I PAM, Szczecin '1' hematologia, komórki macierzyste ! CXCR4

i l3026 . CMUJ, Kraków . choroby wewnętrzne ! Astma i Aspiryna

I .ł epidemiologia nowotworów

! hematologia doświadczalna j kliniczna

I .l chemioterapia i radioterapia onkologiczna1

i choroby wewnętrzne. kardiologia1: kardiologiaI

, choroby wewnętrzne, kardiologiaIl fannakolooia kliniczna. kardiologiaI -i medycyna . .

l choroby wewnętrzne, kardioloqia

I pediatria!I genetyKa, ginek"logia, genetyka klinicznQII psychiatria

I hematologia

1 genetyka molekularna, genetyka kliniczna il kardiochirurgia, transplantologia kliniczna II

20 1411 UJ, CM, Wydz. LeK, Kraków \, alergologia, immunologia kliniczna__~~~~~~~~~~ ~ ~~~ __~ ~ L- ~

ANDRZEJ PILe

Najlepsi badacze są na ogół znani i uznani w środowi-sku naukowym krajowym i międzynarodowym, czy zatemwarto zawracać sobie głowę bibliometrią i naukometrią?Na pewno nie warto robić rankingów instytucji naukowychw sposób, który od lat serwuje nam MNiSW, opierając sięna bezsensownym kryterium, jakim jest nieszczęsny.impact factor" (IF) - czyli współczynnik oddziaływa-nia. Eksperci, krajowi i zagraniczni, wraz z twórcą IFdr. Eugene'em Garfieldem (twórcą Institute for ScientificInformation) unisono twierdzą, że wskaźnik ten nadaje sięwyłącznie do oceny jakości czasopism naukowych, a zu-pełnie nie nadaje się natomiast do oceny działania po-szczególnych badaczy czy instytucji. Zachowanie urzęd-ników Ministerstwa (minister to też urzędnik) przypominazachowanie się dzieci: powrzucały do bagna woreczkiz pieniędzmi, a badacze zmuszeni sąje wyławiać. Dzieciradośnie podskakują na brzegu, wołając: "o, ten już sięutopił!... o, temu jeszcze widać głowęL.. tamten trzymaw zębach woreczek!" Niestety, badacze widać polubiliciepełko bagna, bo nowo wybrany KEJN - wydaje się- utrzyma owe pozbawione sensu podstawy rankingu.Z drugiej strony sensownie prowadzona naukometria(bazująca na liczbie cytowań) była w stanie przewidzieć,kto w roku 2011 uzyska Nagrody Nobla z fizyki, chemii,ekonomii czy medycyny, jak to udowodnił następca Gar-fielda w ISI (dziś Thomson Reuters) - David Pendelbury.*

MEDYCYNA,-'1-----~=:J Nazwisko

~t 1 l Lubinski Jan1 I, 2 i Buda! Andrzej,

3 i Ratajczak Mariusz Z.

4 ! Szczeklik Andrzej

H

32

31

4858 : Centrum Onkologii, VJarszawa

31

31

5 I Lissówska JolantaI

6 'Robak Tadeusz

28

3224 UM, Ł6dż27

7 Jassem Jacek 26

25

4812 UM, Gdańsk

8 ,Tendera Michał;

3828 ŚUM, Katowice

Ruży!ło Witold

I, Pomkcwski Pictri

11 ~ GUZik Tomasz J.1

12 : Torbleki Adam

13 i Dudek Dariusz

i 14 Szajewska Hanna

II: 15 Gronwald Jacek

16 Rybakowski Janusz K.

I 17 Omoszyńska Anna

II! 18 i Górski Bohdan August

l 19 l Zembala Mariani II 20 ; Undas Anetta

25 3254 InsI. Kardioloqii, 'Narszawa, 9

i 10 2151 1 AM. 'Wroclawii UJ, CM, Wydz. Lek., Kraków,

25

24 2281

2947 lins!. Grużlicy i Chorób Płuc, WarszawaI

2409 'UJ, CM, W,dz. Lek., Kraków

23

23

23

22

1895 WUM, Warszawa

2195 PAM, Szczecin

22 1433 UM, Poznań

21 2401 UMK, Lublin

21 2123 PAM, Wydz, Lek., Szczecin

21 1536 SAM, Wydz. Lek., Zabrze

W naukach ścisłych oraz biomedycznych jednymz najważniejszych kryteriów jakości publikacji jest właśnieliczba cytowań. Prace nowatorskie z reguły cytowane sączęsto, wtórne i złe - rzadko lub wcale. Obiektywizmtego czynnika potrafi być zawodny, z tych choćby wzglę-dów, że pojedyncza wysoko cytowana publikacja (patrzmetoda oznaczania białka) może generować olbrzymiąliczbę cytowań, a wyjazd za granicę do dobrego ośrod-ka naukowego czasami skutkuje kilkoma publikacjami,podwyższającymi znacznie indeks cytowań badacza,podobnie jak związek z międzynarodowym wieloośrod-kowym konsorcjum naukowym może generować dużąliczbę publikacji i cytowań. Łatwo policzalną i dobrą mia-rą oceniania jakości pracy naukowca jest współczynnik(indeks) Hirsha (h) przedstawiony przez amerykańskiegofizyka o tym nazwisku (patrz J.E. Hirsch, PNAS, 2005,102, 16569-72). Jest on przydatny do określania klasynaukowej badaczy w wielu różnych dyscyplinach nauki(np. h> 15 ma być rekomendacją do zatrudnienia ame-rykańskiego badacza na etacie .pełneqo profesora").Współczynnik h równy jest liczbie publikacji cytowanychco najmniej h razy. Indeks h = 20 oznacza, że 20. z koleipublikacja badacza, jeżeli uszeregowane były one w ko-lejności liczby uzyskanych cytowań, cytowana była nie mniejniż 20 razy.

III

I___ I

I • • I I l ••

PAUza Akademkka Nr 147-149,22 grudnia 2011 - 5 stycznia 2012

BIOMEDYCYNA

Str. 7

I LP I Nazwisko H I Cyt. Jednostka I Specjalność

I 1 II Bujmcki Janusz M. 30 I 2961 i MiBMiK, PAN, Warszawa l breinformatyka. biologia molekularna,

! 2 KontU.rek Stanisław 29 i 3226 I UJ, CM, Kraków l' fizjologia

i 3 I Narmesnik Jacek 28 I 3224 II' Politechnika, Wydz Chem., Gdańsk analityka zanieczyszczeń środowiska,

I 4 I Pilc Andrzej 28 I 2113 Inst. Farmakol., PAN; UJ, CM, Kraków " neurabiologia, psychofarmakolog,a

I 5 I Dulek Józef 27 ! 1860 l UJ, VllBBiB, Kraków biochemia, biologia molekulama

I 6 I Potempa Jan , 25 I 2422 , UJ, VllBBIB, Krakaw I biochemia, mikrobiologia

II 7 l Brzozowski Tornasz I 25 11727 I UJ, CM Widz Lek, Krakaw I fizjologia

• Kaczmarek Leszek I 23 11790 i Inst Blol Dośw PAN, Warszawa I biologia, neurobiologia molekularna

I 9 . Jaruga Paweł l 23 117551 UMK. ColI. Med., Bydgoszcz i biologia medyczna

110 l Józkcwicz Aliqa 123 I 1497 , UJ, "1IBBiB, Kraków I biologia mol., biotechnologia medyczna

1

11 Malendowicz Ludwik K. I 23 ! 1175 1 UM, Wydz. Lek., Poznań l,'endokryn. dośw., histologia, morfometria

I ! I .. 12 Gronwald Jacek 122 ! 2195 I PAM. Szczecin 'I: genetyka, ginekologia. genetyka kliniczna

113 Hryniewicz Walena 22 I' 1721 I Narodowy Inst. Leków, Warszawa mikrobiologia lekarska

114 LiwoJózefAdam 1 22 I 15871 UG, Wydz. Chemii, Gdańsk chemiatecretyczna, fizyczna chemia orqaniczna

1

15 i Kaliszan Roman 122 11242 i UM, Wydz. Farm., Gdańsk l chemia analityczna i leków, fannakodynamika

16 ! OIinskl Ryszard 22 i 1232 ! UMK. Coli. Med., Bydgoszcz I biochemia kwasów nukl., genetyka molekularna

117 I Falandysz Jerzy I 21 12146 I UG, Wydz. Chemii, Gdańsk I bromatologial chemia. toksykologia

1181 Czućzwar Stanisław J·

1

21 ! 1930 Ilns\. Med. Wsi, UM, Wydz. Lek., Lub!in I farmakologia, patofizjologia

119 Brzeziński Boqurnił 21 117141 UAM, r: Chemii, Poznań l chemia organiczna, biochemia

1

20 Btasiak Janusz 1 21 I 1448 Ut, VllBiOS, Łódź " biochemia, genetyka

21 Jaskólski Mariusz 121 11321 I UAM; InSI Chem. Bioorg., PAN, Poznań biologia i chemia strukturalna, krystalografia

I 22 Oleksyn Jacek 20 I 2183 i Inst Denoroioqii PAN, Komik I biologia drzew

123 Nowak Gabriel 120 I 1329 I łnst Fannakol PAN, UJ. CM, Krakaw I farmakologia, neurofarmakologia

I 24 Filip Małgorzata 20 11095 Ilnst Farmakol , PAN, UJ, CM, Krakaw i farmakologia, neurofarmakolagia

I 25 Jakubowski Hieronim 20 I 964 IlnsL Chem. Biaorg. PAN; Uniw. Przyr., Poznań I biiogia, chemia, biochemia

Tematyka badawcza

gastroprotekcja

glutaminain a lęk lub depresja

oksygenaza hemowa a naczynia 3

porphyromonas gingivalis 2

gastroprotekcja 2

oksygenaza hemowa a naczynia 4

Icynk lub magnez a depresja lub lęk I

I~ Cezura roku 2000 jest okazją do przedstawienia

osiągnięć polskich badaczy po tym terminie.W opracowaniu wyszukałem naukowców pracujących

w dziedzinach badań biomedycznych, którzy od roku 2000do września 2011 opublikowali prace z h 2! 20. Podkreślam,że współczynnik h mierzony dla całego okresu aktyw-ności naukowca może być znacznie wyższy niż tenliczony dla dziesięciu lat. Cezura roku 2000 daje na-tomiast szanse również badaczom młodszym, którychdziałalność naukowa rozpoczęła się około tej daty. Ko-rzystając z bazy "Web of Knowledge", zagregowałemwszystkie prace wchodzące w skład biologii i medycy-ny opublikowane z afiliacją z Polską. Kryterium h 2! 20spełniło 45 badaczy. 25 z nich zajmuje się badaniamipodstawowymi, a 20 - klinicznymi (niektórzy klinicyściprowadzą też badania podstawowe). Miasto, w którympracuje najwięcej wysoko cytowanych osób, to Kraków(12 osób), na drugim miejscu jest Warszawa (8), potemPoznań i Gdańsk (po 5 osób) i Szczecin (4). Uczelniazatrudniająca najwięcej osób z listy to Uniwersytet Ja-gielloński (12), w tym w Collegium Medicum UJ pracu-je 9 osób. Pomorska Akademia Medyczna zatrudnia4 badaczy; Instytut Farmakologii PAN - 3; po 2 badaczypracuje na uniwersytetach medycznych w: Bydgoszczy,Gdańsku, Lublinie, Poznaniu oraz w Instytucie ChemiiBioorganicznej PAN; pozostałe jednostki zatrudniają po 1takim pracowniku. 26 osób pracuje na uniwersytetach(akademiach) medycznych, po 7 w PAN lub na uniwer-sytetach, 5 w instytutach resortowych (narodowych),1 na politechnice. Ograniczeniem czerwonej części tabelijest fakt, że niektóre działy czystej biologii są cytowanerzadziej niż np. nauki medyczne, stąd kryterium w ichprzypadku powinno być mniej restrykcyjne (niższe h),

by .toutes proportions gardees" dodam, że (typowaniprzez Pendelbury'ego do Nobla) prof. Ralph M. Steinman(Nobel w medycynie, 2011) miał od roku 2000 h=69,a drugi laureat - prof. Jules A. Hoffmann - h=41.

W zielonej części tabeli zanalizowano osiągnięciabadaczy, którzy na podstawie słów kluczowych, repre-zentatywnych dla obszarów ich działania, znaleźli sięw pierwszej piątce naukowców o najwyższym h na świecie.Warunkiem analizy było około 1000 lub więcej publikacjiw danej dziedzinie badań, powstałych po roku 2000.Przyjęte kryterium 1000 prac pozwala na pominięcie.mlnlobszarów badawczych", w których prawie każdynaukowiec na podstawie odpowiednich słów kluczowychzajmowałby czołowe miejsca. Przykładowo, analizującprace prof. Andrzeja Szczeklika w połączeniu ze słowamikluczowymi "astma aspiryna", znaleziono 953 publikacjeo tej tematyce. Prace prof. Szczeklika uzyskały najwię-cej cytowań oraz najwyższy współczynnik h. W sumiezidentyfikowano 10 uczonych spełniających to kryterium,co nie znaczy, że niektórzy nie zostali przeoczeni (tychproszę o kontakt). Ograniczeniem tej części analizy jestfakt premiowania naukowców wiernych przez czas dłuż-szy swojej dyscyplinie badań; ci, którzy przeskakująz kwiatka na kwiatek, tracą, choć mogą publikować bardzowartościowe prace. Również ci, którzy działają w dyscy-plinach publikUjącyCh co roku tysiące prac, mogą miećkłopoty, by zaistnieć w zielonej części tabeli. Być możeredakcja ,,PAUzy Akademickiej" zaprosi wymienionych tubadaczy do przedstawienia krótkich Oednostronicowych)opracowań na temat ich działalności naukowej?

ANDRZEJ PILC