PERIODNI SISTEM ELEMENATA - opstahemija.tmf.bg.ac.rs

PERIODNI SISTEM ELEMENATA


Periodni zakon: fizička i hemijska svojstva elemenata, kao i formule i svojstvaodgovarajućih jedinjenja, predstavljaju periodičnu funkciju njihovog atomskog broja, Z

1. Elementi su poređani po rastućem atomskom broju

2. PERIODE (1‐7)→ : Elementi imaju isti najviši glavni kvantni broj

3. GRUPE (1‐18) ↓: Elementi imaju isti broj valentnih elektrona (istu konfiguraciju valentne ljuske) ns, np, (n‐1)d i (n‐2)f


GLAVNE GRUPE1,2 i 13‐18 – valentnu ljusku čine s i p orbitale najvišeg glavnog kvantnog brojaSPOREDNE GRUPE3 ‐12 – s i p orbitale najvišeg glavnog kvantnog broja i d orbitale prvog nižeg



1 ‐ 2

3 ‐ 12

13 ‐ 1718

H



Alkalni metali

Zemnoalkalni metali Halogeni

Plemeniti gasovi

Prelazni elementi

Halkogeni

LantanoidiAktinoidi


PERIODIČNE PROMENE SVOJSTAVA ELEMENATA

Sa porastom atomskog broja u PERIODI ( ):1. OPADA veličina atoma2. RASTE energija (prve) jonizacije3. RASTE afinitet prema elektronu4. RASTE elektronegativnost i5. RASTE standardni elektrodni potencijal.

Sa porastom atomskog broja u GRUPI (↓):1. RASTE veličina atoma2. OPADA energija (prve) jonizacije3. OPADA afinitet prema elektronu4. OPADA elektronegativnost i5. OPADA standardni elektrodni potencijal.


PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – atomski radijus

Atomski broj, Z

Proračun

ati atomski radijus, pm

Glavne grupe 1‐2(s‐ elementi)

Glavne grupe 13‐18(p‐elementi)

Prelazni metali(d‐ elementi)

LiNa

KRb

Be

BCN

Ne

Ar Kr


PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – atomski radijus

Raste

Raste

U PERIODI

U GRUPI

Atomski broj, Z

Energija jonizacije, kJ/mol


PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – energija (I) jonizacije




A(g) → A(g)+ + e–Ne

F

Be

Li Na K Rb

Mg

ArKr

B

CON


PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – energija jonizacijeRaste

Raste

Što je atom manji teže je ukloniti elektron


PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – afinitet prema elektronu

Atomski broj, Z

Afin

itet p

rema elektron

u




A(g) + e– → A(g)–FCl

NeAr

BrI

Kr


PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – afinitet prema elektronu

Raste

Raste Ea, kJ/mol

0

–

–





PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – elektronegativnost

Atomski broj, Z

Elektone

gativ

nost

χ = Ei + Ea2

F

ClBr

I

At

Li

ΔEA‐B = k(χA – χB)

Na K


PERIODIČNE PROMENE OSOBINA ELEMENATA – elektronegativnostRaste

Raste

F – najveća elektronegativnostFr – najmanja elektronegativnost

najmanja

najveća

4.0


Proračunati atomski radijus, pm Afinitet prema elektronu, kJ/mol

Elektronegativnost Energija jonizacije, kJ/mol

Raste

Raste

Raste

Raste

RasteRaste

RasteRaste


METALI: nalaze se levo u PSE (skoro 80 % hemijskih elemenata)

NEMETALI se nalaze u desnom gornjem delu PSE

METALI‐NEMETALI granica prolazi između B i Al, Si i Ge, As i Sb, Te i Po (METALOIDI)

PLEMEN

ITI GASO

VI

1

2

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17

18

NemetaliMetaliMetaloidiPlemeniti gasovi

Lantanoidi

Aktinoidi

Unutrašnjeprelazni elementi


Periodni sistem – nastao grupisanjem elemenata po osobinama i osobinama jedinjenja

Periodni zakon: fizička i hemijska svojstva elemenata, kao i formule i svojstvaodgovarajućih jedinjenja, predstavljaju periodičnu funkciju njihovog atomskog broja, Z

+H2O

+H2O


OKSIDACIONI BROJEVI –‐ kod glavnih maksimalni oksidacioni broj jednak broju grupe ili umanjen za 10‐maksimalni oksidacioni brojevi rastu u periodama

Stehiometrija binarnih hidrida


Stehiometrija binarnih oksida

OKSIDACIONI BROJEVI –‐ kod glavnih maksimalni oksidacioni broj jednak broju grupe ili umanjen za 10‐maksimalni oksidacioni brojevi rastu u periodama

Cl2O7


Kiselo‐bazna svojstva oksida

Rastebaznost

U periodama svojstva oksida se menjaju od jako baznih do jako kiselih

Cl2O7

Documents

PERIODNI SISTEM ELEMENATA - opstahemija.tmf.bg.ac.rs