Sylvia Plath

Szklany KloszThe Bell far Przeoya Mira Michaowska

Elizabeth i Daridowi

Rozdzia 1Upalne to byo lato, dziwne lato, w ktrym stracono Rosenbergw, a ja siedziaam w Nowym Jorku i nie bardzo wiedziaam, po co i dlaczego. Gupio mi si robi na myl o karze mierci. Sama wzmianka o tym, e mona umierci czowieka za pomoc prdu, przyprawia mnie o mdoci, a w gazetach o niczym innym nie pisali wielkie nagwki wybauszay na mnie oczy z kadego rogu ulicy, ze zjazdw do kolejki podziemnej, ziejcych zapachem palonych fistaszkw i gazu ziemnego. Nie miaam powodu utosamia si z Rosenbergami, ale mimo woli wci wyobraaam sobie, jak to jest, kiedy kogo smay si ywcem prdem, puszczonym po wszystkich nerwach. Byam pewna, e jest to najstraszliwsza tortura, jak mona zada czowiekowi. Sam Nowy Jork by wystarczajco ohydny. O dziewitej rano nie byo ju ladu po niby to wiejskim powietrzu, co nie wiadomo jakim sposobem wkradao si noc do miasta. Rozwiewao si, znikao z pamici niczym sodki sen. Na dnie granitowych kanionw rozpalone ulice dygotay w sonecznym pyle. Dachy samochodw skrzyy si i skwierczay, suchy, piekcy kurz zapyla oczy, drani krta. W biurze i w radiu mwiono nieustannie o sprawie Rosenbergw, tak e nie mona si byo od nich ani na chwil odczepi. Czuam si wic tak jak wtedy, kiedy po

raz pierwszy w yciu zobaczyam ludzkie zwoki. Pniej przez wiele tygodni gowa tego truposza a raczej resztki jego gowy wyzieraa nagle w czasie niadania spoza jaj na bekonie, wyaniaa si zza sylwetki Buddy'ego Willarda ktry by przede wszystkim odpowiedzialny za to, e tego trupa obejrzaam i po pewnym czasie poczuam si tak, jak gdybym cigna za sob t straszn gow na sznurku, jak czarny, beznosy mierdzcy octem balon na uwizi. Tego lata byam pewna, e dzieje si ze mn co niedobrego, bo jedyna rzecz, jaka trzymaa si mojej mzgownicy, to ci Rosenbergowie i jeszcze to, jaka jestem gupia, e zakupiam mas kosztownych, niewygodnych sukien, wiszcych teraz w szafie jak nite ryby, i jeszcze, e wszystkie te moje mae sukcesy w college'u rozprysy si w zetkniciu z zimnym marmurem i szkem fasad drapaczy na Madison Avenue niczym bbelki szampana. A nazywao si, e przeywam najlepszy okres swojego ycia. Nazywao si, e jestem obiektem zazdroci tysicy absolwentek college'u jak Ameryka duga i szeroka, bo one tylko marz o tym, eby kutyka po brukach nowojorskich w czarnych lakierkach na zbyt wysokich obcasach numer trzydzieci siedem, zakupionych u Bloomingdale'a w czasie przerwy obiadowej wraz z paskiem z takiej samej czarnej lakierowanej skry i czarn lakierowan torebk, eby bya cao. A kiedy, na

dodatek, w pimie, w ktrym caa nasza dwunastka pracowaa tego lata, ukazaa si moja fotografia ja z koktajlem w rku, wcinita w przyciasn bluzk z imitacji srebrnej lamy, wpuszczon w namarszczon spdniczk z biaego tiulu, otoczona grup wspaniale zbudowanych modych, anonimowych Amerykanw, specjalnie, rzecz prosta, na okazj t wynajtych byo dla wszystkich oczywiste, e bawi si na sto dwa. To moe si zdarzy tylko w naszym kraju, mwiono. Bo popatrzcie. Oto dziewczyna, ktra dziewitnacie lat ycia spdza na zabitej deskami prowincji, tak biedna, e nie moe sobie nawet pozwoli na zaabonowanie magazynu, dostaje stypendium, studiuje w pierwszorzdnym college'u, otrzymuje jedn nagrod, potem drug i wreszcie wysyaj j do Nowego Jorku, gdzie zaczyna sterowa tym miastem jak wasnym samochodem. Tylko e ja nie sterowaam ani tym miastem, ani w ogle niczym, nawet wasnym losem. Po prostu telepaam si z hotelu do redakcji, z redakcji na przyjcie, z przyjcia do hotelu, z hotelu do pracy jak bezwolny trolejbus. Powinnam si bya chyba cieszy tym wszystkim i przejmowa jak inne dziewczyny, ale jako nie umiaam wykrzesa z siebie adnej reakcji. Byo mi obojtnie i bardzo pusto tak musi by w oku cyklonu. Absolutna cisza w samym rodku szalejcego ywiou. W hotelu mieszkaymy w dwunastk.

Wszystkie byymy laureatkami konkursu, rozpisanego przez znany magazyn kobiecy, na wiersze, opowiadania i slogany. W nagrod otrzymaymy miesiczn prac w redakcji magazynu w Nowym Jorku. Opacono nasze biece wydatki, a do tego dochodziy niezliczone iloci rozmaitych darmowych imprez, bilety na balet, na pokazy mody. Synny zakad fryzjerski dba o nasze wosy, uatwiano nam spotkania ze znanymi osobistociami wiata kultury i nauki oraz umoliwiano zasiganie porad w sprawie pielgnacji cery. Do dzisiaj mam zestaw szminek dla osoby o ciemnych oczach i wosach, owalne puzderko z tuszem do rzs i miniaturow szczoteczk, okrgy pojemniczek niebieskich cieni do powiek, tyci, w ktrym akurat mieci si czubek wskazujcego palca, i trzy pomadki do ust od pomaraczy do fuksji wszystko to umieszczone w zoconym pudeku z lusterkiem na wieczku. Mam te biay futera do okularw sonecznych, nabijany kolorowymi muszelkami i cekinami, ozdobiony ma rozgwiazd z masy plastycznej. Wiedziaam dobrze, e firmy traktuj te prezenty jako darmow reklam swoich wyrobw, ale nie chciaam by cyniczna. Bo, szczerze mwic, te hojne dary bardzo mnie cieszyy. Jeszcze przez duszy czas ukrywaam je po rnych ktach, a pniej, kiedy wyzdrowiaam, wydobyam wszystkie z ukrycia i teraz trzymam je znowu na wierzchu. Od czasu do czasu uywam pomadki do ust, a w zeszym tygodniu odpruam rozgwiazd z masy

plastycznej z futerau na okulary soneczne i daam j maej do zabawy. Tak wic w hotelu mieszkaymy w dwunastk, w tym samym skrzydle, na tym samym pitrze, w pojedynczych pokojach, jedna obok drugiej, co zreszt przypominao mi ycie w domu studenckim. Nie by to normalny hotel to znaczy taki, w ktrym mieszkaj zarwno mczyni, jak i kobiety, jak popadnie, na tych samych pitrach. Hotel ten nazywa si Amazonka" przyjmowa wycznie kobiety, a byy to przewanie moje rwienice, crki zamonych rodzicw, ktrzy chcieli mie pewno, e mczyni nie bd mieli do nich dostpu i nie bd mogli ich uwie. Wszystkie te panny uczszczay do szkl dla sekretarek, jak na przykad szkoa pani Kty Gibbs, gdzie wymagano, eby przychodziy na lekcje w kapeluszach i rkawiczkach, albo byy ju takich szk absolwentkami i teraz pracoway dla rnych dyrektorw bd po prostu obijay si po Nowym Jorku i czekay na dobr parti. Wygldao na to, e dziewczta te okropnie si nudz. Obserwowaam je, jak lec na tarasie, robi wszystko, eby zachowa przywiezion z Bermudw opalenizn, jak ziewaj, maluj sobie paznokcie u ng, no i, jak ju powiedziaam, miertelnie si nudz. Jedna z nich mwia mi, e jest znudzona wycieczkami na jachtach, znudzona lataniem samolotami dokoa wiata, znudzona jazd na nartach w Szwajcarii i na dodatek znudzona mczyznami, ktrych poznaa w Brazylii.

Mdli mnie na widok takich dziewczt. Robi si z miejsca tak zazdrosna, e mow mi odbiera. Miaam dziewitnacie lat i z wyjtkiem tej wycieczki do Nowego Jorku nie ruszyam si jeszcze nigdy poza Now Angli. Bya to wic moja pierwsza wielka yciowa szansa, a ja siedziaam i jak gupia pozwalaam, eby mi ta szansa przeciekaa przez palce jak woda. Przypuszczam, e jedn z przyczyn moich wszystkich kopotw bya Doreen. Nigdy w yciu nie znaam podobnej dziewczyny. Doreen przyjechaa z gbokiego Poudnia, z college'u dla bogatych panienek. Miaa bardzo jasne, niemal biae wosy, ktre okalay jej gow jak cukrowa wata, oczy niebieskie, niemal przezroczyste, jak twarde, wypolerowane paciorki z agatw i rwnie niezniszczalne. Jej usta stale ukaday si w dziwny umieszek. Umieszek bynajmniej nie przykry, raczej wesoy i tajemniczy zarazem. Uwaaa, e ludzie nie s nazbyt mdrzy i e gdyby chciaa, to z kadego zrobiaby balona. Doreen wybraa sobie mnie na przyjacik. Od pierwszej chwili. Daa mi do zrozumienia, e uwaa mnie za znacznie inteligentniejsz od pozostaych, a ja z kolei musz przyzna, e bya to naprawd bardzo zabawna dziewczyna. Z reguy siadaa obok mnie przy stole konferencyjnym, a kiedy nasi znakomici prelegenci wygaszali swoje referaty, szeptaa mi na ucho dowcipne i zgryliwe uwagi. W tym jej college'u, opowiadaa mi, dziewczyny byy

tak zwariowane na punkcie elegancji, e robiy sobie pokrowce na torebki z tego samego materiau co suknie i w ten sposb do kadej toalety miay dobran niby to specjaln torebk. Tego rodzaju pomysy zawsze robiy na mnie kolosalne wraenie. Kojarzyy mi si z yciem penym zamierzonej, starannie przemylanej dekadencji, a to przycigao mnie jak magnes. Jeden jedyny raz Doreen nawrzeszczaa na mnie. Wtedy, kiedy denerwowaam si, e nie zd odda roboty na czas. Po co ty tak harujesz? Doreen leaa na moim ku, ubrana w jedwabny szlafroczek z ososiowego jedwabiu, i piowaa swoje dugie, lekko poke od nikotyny paznokcie, podczas gdy ja przepisywaam na maszynie wywiad, jaki przeprowadziam z pewnym znakomitym powieciopisarzem. Wszystkie miaymy krochmalone, baweniane nocne koszule, szlafroki pikowane albo uszyte z materiau frotte, eby mogy suy rwnie jako narzutki plaowe. Ale nie Doreen. Doreen paradowaa we wspaniaych, pprzezroczystych, dugich do ziemi negliach z nylonu i koronek. Tkaniny lubia cieliste, przyklejajce si do ciaa. Wion od niej bardzo interesujcy, troch pimowy zapach potu, przypominajcy licie takiej jednej paproci, ktre zrywa si, rozgniata w doniach i wcha. Dobrze wiesz, e stara Jotka nawet nie zauway, czy oddasz jej to jutro czy dopiero w poniedziaek. Doreen

zapalia papierosa. Wypuszczaa dym przez nozdrza i przygldaa mi si jakby zza lekkiej zasony. Jotka jest brzydka jak noc dodaa beznamitnie. Zao si, e ten jej stary m gasi wszystkie wiata, zanim si do niej zabierze, inaczej by si wyrzyga. Jotka bya moj opiekunk i mimo tego, co mwia o niej Doreen, bardzo j lubiam. W odrnieniu od innych gadu, redaktorek naszego pisma, nie nakadaa sztucznych rzs i byskotliwej, tandetnej biuterii. Bya przy tym inteligentna, wic ten wybitny brak urody wcale mnie nie razi. Czytaa w kilku jzykach i znaa wszystkich wzitych autorw, piszcych do kobiecych magazynw. Usiowaam sobie wyobrazi Jotk poza jej nieprzytulnym gabinetem i bez urzdowego kapelusza przeznaczonego na oficjalne obiady, lec z tustym mem w ku, ale jako mi to nie wychodzio. Zawsze mam trudnoci z wyobraaniem sobie ludzi w ku. Jotka chciaa mnie koniecznie czego nauczy, wszystkie starsze panie zawsze chciay mnie czego uczy, ale nagle nabraam pewnoci, e te ich nauki ju mi si na nic nie zdadz. Teraz naoyam pokryw na maszyn do pisania i zamknam j. Mdre dziecko umiechna si Doreen. Kto zapuka do drzwi. Kto tam? Nie chciao mi si wstawa. To ja, Betsy, czy idziesz z nami na przyjcie? Chyba tak. W dalszym cigu nie chciao mi si

podej do drzwi. Betsy bya importowana prosto z Teksasu razem ze swoimi jasnymi wosami, uczesanymi w koski ogon i umiechem ulubienicy puku. Pamitam, jak kiedy wezwano nas do gabinetu pewnego kiepsko ogolonego producenta telewizyjnego, odzianego w garnitur z materiau w prki. Chcia si dowiedzie, czy nie mamy jakiego pomysu na program i Betsy od razu zacza mu opowiada o rnych odmianach teksaskiej kukurydzy. Maj dwie, msk i esk. Betsy bya tak przekonujca i tak przejta t swoj nieszczsn kukurydz, e nawet producentowi w kocu stany zy w oczach, ale niestety, jak powiedzia, nie by to temat nadajcy si do magazynu. Nieco pniej redaktor dziau pielgnacji urody namwi Doreen, eby obcia wosy, i zacz umieszcza jej zdjcia na okadce, i nawet teraz widuj czasami jej umiechnit twarz na reklamwkach odziey firmy Wragge. Betsy nieustannie prosia mnie, ebym sza na miasto z ni i jej przyjacikami. Zachowywaa si tak, jakby chciaa si mn zaopiekowa. Nigdy jednak nie zapraszaa Doreen. Doreen mwia o niej: ta dojarka. Czy chcesz pojecha z nami jedn takswk? zapytaa Betsy przez zamknite drzwi. Doreen potrzsna przeczco gow. Dzikuj ci, Betsy krzyknam ale pojad chyba z Doreen!

Okej Betsy poczapaa w gb korytarza. Pojedziemy, ale zostaniemy tylko tak dugo, jak nam si bdzie chciao owiadczya Doreen, gaszc papierosa o lampk stojc przy moim ku. A potem pojedziemy sobie na miasto. Te ich tutejsze przyjcia przypominaj mi szkolne potacwki w salach gimnastycznych. Nie rozumiem, dlaczego zawsze zapraszaj chopcw z Yale. S taaacy gupi! Buddy Willard te by z Yale i gdy sobie o nim dzisiaj myl, dochodz do wniosku, e te by gupi. Udawao mu si wprawdzie dostawa cakiem dobre stopnie i przey kiedy romans z okropn kelnerk o imieniu Gladys, w miejscowoci letniskowej na Cape Cod, ale nie mia ani uta intuicji. Doreen za to miaa jej duo. Wszystko, co mwia, brzmiao jak tekst wydobywajcy si wprost z moich wasnych trzewi. Utknymy w toku. O tej porze zaczynay si przedstawienia w teatrach. Nasza takswka stana za takswk Betsy, a przed takswk, w ktrej siedziay jeszcze cztery dziewczta, i nie moga ruszy z miejsca. Doreen wygldaa cudownie. Miaa na sobie bia koronkow sukni z ogromnym dekoltem, bardzo obcis, zapinan na zamek byskawiczny, a pod ni gorsecik, ktry ciska j szalenie w pasie, a uwypukla to, co nad i pod. Skr miaa opalon, jak gdyby wypolerowan i lekko przypudrowan, a pachniaa jak caa perfumeria. Ja naoyam obcis czarn sukni z szantungu, za ktr zapaciam czterdzieci dolarw. Kiedy

dowiedziaam si, e jestem jedn ze szczciarek, ktre pojad do Nowego Jorku, wypuciam si na miasto i wydaam spor cz stypendium na wypraw. Ta czarna suknia zostaa zakupiona wanie wtedy. Miaa jaki taki dziwny krj, e nie pasowa pod ni aden stanik, ale to waciwie nie miao wikszego znaczenia. Byam paska jak chopak, a poza tym uczucie cakowitej niemal nagoci sprawiao mi przyjemno i pomagao przey te gorce, parne noce. Miasto wpyno fatalnie na stan mojej opalenizny. Byam teraz ta jak Chiczyk. Normalnie martwiabym si z powodu tej sukni i tej tej cery, ale obecno Doreen kazaa mi zapomnie o wszystkich moich zmartwieniach. W jej towarzystwie czuam si jak stary, kuty na cztery nogi cynik. W pewnym momencie jaki facet w niebieskiej sportowej koszuli, w czarnych obcisych spodniach i kowbojskich butach oderwa si od drzwi baru, wyoni si spod pasiastej markizy i zacz zblia si do naszej takswki lekko koyszcym si krokiem. Od razu wiedziaam, e nie chodzi mu o mnie, ale, oczywicie, o Doreen. Przemkn zrcznie midzy samochodami i wsun gow przez nasze otwarte okienko. A c to, jeeli mona zapyta, dwie adne samotne panienki robi w takswce w taki pikny wieczr? Umiechn si szerokim, durnym umiechem prosto z reklamy pasty do zbw. Jedziemy na przyjcie wymkno mi si, a to

dlatego, e Doreen nagle zupenie zidiociaa i tylko co tam krcia przy swoim biaym, koronkowym pokrowcu na torebk. To nuda owiadczy mody czowiek. Proponuj, eby panie wypiy ze mn jednego w tym oto barku. Czeka tam na mnie kilku przyjaci. Wskaza gow grup do dziwacznie ubranych modziecw, ktrzy stali pod markiz. Obserwowali go od samego pocztku, a teraz, kiedy na nich spojrza, wybuchnli miechem. miech ten powinien by dla mnie ostrzeeniem. By to taki niezbyt gony, wszechwiedzcy rechocik, ale w tej samej chwili samochody zaczy rusza i wygldao na to, e jeeli nie zdecydujemy si szybko, to za dwie sekundy bdziemy aoway, e nie skorzystaymy z okazji obejrzenia Nowego Jorku z innej nieco strony, ni zaplanowali nasi opiekunowie z redakcji magazynu. No jak, Doreen? zapytaam. No i jak, Doreen? powtrzy za mn mody czowiek i dalej si umiecha. Do dzisiejszego dnia nie wiem, jak wyglda bez tego umiechu na twarzy. Wydaje mi si, e umiecha si przez cay wieczr. To musiaa by jego druga natura. Ten umiech. No, niech bdzie powiedziaa Doreen do mnie. Otworzyam wic drzwiczki i wysiadymy z takswki w momencie, w ktrym wanie zacza rusza. Pobiegymy w stron baru. Za nami rozleg si straszliwy

zgrzyt hamulca i kilka guchych uderze. Hej, zaraz! nasz takswkarz, wcieky i purpurowy na twarzy, wysun gow. Co to ma znaczy? Zatrzyma si tak gwatownie, e takswka jadca za nim musiaa stukn go w baganik, a wszystkie cztery znajdujce si w niej dziewczyny obsuny si z siedze. Widziaymy, jak si gramol i wierzgaj nogami. Mody czowiek rozemia si, przeprowadzi nas na chodnik, wrci do takswki i wrczy kierowcy banknot. Rozlego si straszne trbienie, zaczy pada wyzwiska, ale zaraz potem wszystkie dziewczta z naszego magazynu przesuny si takswkami jak korowd weselny zoony z samych druhen. Chod no tu, Frankie nasz mody czowiek skin na niskiego, rozczochranego faceta, ktry oderwa si od grupy kolegw i wszed z nami do baru. Nie cierpi takich typw. Mia zaledwie metr szedziesit wzrostu. Jak stoj obok niskich mczyzn, nachylam si, eby by nisz, zapadam si w talii, przy czym jedno biodro idzie wyej, a drugie niej. Zaczyna mi by gupio i na dodatek mam wraenie, e wszyscy si na mnie gapi. Przez chwil miaam ponn nadziej, e dobierzemy si wedug wzrostu, a wwczas mnie przypadby ten mody czowiek, ktry nas poderwa, bo mia dobre metr dziewidziesit, ale nic z tego, od razu poszed naprzd z Doreen i nawet na mnie nie spojrza. Udawaam, e nie widz Frankiego, ktry pta si gdzie w okolicy mojego

okcia, a kiedy usiedlimy, niemale przytuliam si do Doreen. W barze byo tak ciemno, e widziaam waciwie tylko j. Jej jasne wosy i biaa suknia srebrzyy si w ciemnoci, myl, e to z powodu lampy neonowej nad barkiem. Czuam, e rozmazuj si w tym wietle jak negatyw jakiej osoby, ktrej nigdy w yciu przedtem nie widziaam. No wic, czego si napijemy? zapyta nas mody czowiek z tym swoim szerokim umiechem. Myl, e moe koktajl Old Fashioned rzucia Doreen w moj stron. Zamawianie napojw nie byo moj mocn stron. Nie odrniaam whisky od dinu i nigdy nie udawao mi si dosta czego, co by mi naprawd smakowao. Buddy Willard czy inni studenci, z ktrymi dotychczas wychodziam, albo nie mieli pienidzy na prawdziwy alkohol, albo w ogle nie pili. Zadziwiajce, ilu studentw nie pije ani nie pali. W kadym razie wszyscy moi znajomi. Najmielsze posunicie Buddy'ego Willarda w tej dziedzinie wydarzyo si tego dnia, kiedy kupi butelk dubonneta, a i to zrobi tylko i wycznie dlatego, by udowodni mi, i jest estet, mimo e studiuje medycyn. Dla mnie wdka powiedziaam. Mody czowiek spojrza na mnie z zainteresowaniem. Z czym? zapyta. Czysta odparam. Zawsze pij czyst. Obawiaam si, e si wygupi, jeeli zadam do

wdki lodu albo dinu, albo czegokolwiek. Widziaam kiedy ogoszenie firmy produkujcej wdk, kieliszek peen przezroczystego pynu, stojcy samotnie na bryle lodu wrd nienej zamieci. Cay obrazek ton na dodatek w bkitnej powiacie, wdka za bya krystaliczna, przezroczysta jak woda, wydedukowaam wic, e wdk pije si czyst, z niczym nie zmieszan. Podszed kelner i chopcy zoyli zamwienie. W tym swoim kowbojskim przebraniu nasz gospodarz wyglda tu jak u siebie w domu i pomylaam, e moe jest to jaki znany czowiek. Doreen milczaa i tylko bawia si niewielk korkow mat, ktra leaa przed ni na stole. Po chwili zapalia, ale byo widoczne, e on nie mia jej tego za ze. Wybausza na ni oczy, tak jakby sta w zoo przed klatk z map i czeka, eby odezwaa si ludzkim gosem. Przyniesiono drinki, a moja wdka wygldaa zupenie jak na tamtym obrazku, biaa i przezroczysta. Co pan robi? zapytaam wreszcie naszego gospodarza, by przerwa milczenie, ktre obrastao nas jak gsta trawa w dungli. To znaczy, chciaam zapyta, co pan robi tu, w Nowym Jorku. Powoli i jak gdyby z wielkim wysikiem oderwa oczy od nagiego ramienia Doreen i powiedzia: Jestem dyskdokejem. Moe pani o mnie syszaa. Nazywam si Lenny Shepherd. Ja pana znam odezwaa si nagle Doreen. To mnie bardzo cieszy, kochana rozemia si. To

si wietnie skada. No tak, jestem znany, wszyscy znaj mnie jak zy szelg. Po czym Lenny Shepherd spojrza dugo i przecigle na swego towarzysza. Hej! odezwa si tamten. Skd wy, dziewczyny, jestecie i jak si nazywacie? To jest Doreen odpar Lenny, obj jej nagie ramiona i przycisn j do siebie. Ze zdumieniem stwierdziam, e Doreen zupenie na to nie reaguje. Po prostu siedziaa sobie, ciemnoskra, niczym tleniona Murzynka w biaej sukni, i wytwornie pocigaa ze swojego kieliszka. Nazywam si Elly Higginbottom i mieszkam w Chicago skamaam i natychmiast poczuam si bezpieczniej. Nie chciaam, eby to, co robiymy tu, w tym barze, kojarzyo si w jakikolwiek sposb z moim prawdziwym nazwiskiem, ze mn i moim rodzinnym Bostonem. No to fajno, Elly, zataczymy? Myl o tacu z tym pokurczem w pomaraczowych butach na koturnach, skpym podkoszulku i wymitej, granatowej marynarce sportowej wydaa mi si wprost mieszna. Nie cierpi facetw w granatowych ubraniach. Szare, czarne, a nawet brzowe, prosz bardzo. Ale granatowe ubranie jest dla mnie po prostu mieszne. Nie jestem w humorze odpowiedziaam wyniole, odwrciam si do niego plecami i przysunam si wraz z krzesem do Doreen i Lenny'ego.

A oni wygldali, jak gdyby byli starymi przyjacimi. Doreen dug, srebrn yk wycigaa kawaki owocw z dna swojej szklanki. Wkadaa je do ust, a wtedy Lenny warcza cicho jak pies, ktry widzi ko, i udawa, e niby chce jej zabra ten ks. Doreen chichotaa i dalej wyawiaa owoce ze szklanki. Wdka mi smakowaa. Nareszcie znalazam swj trunek. Nie miaa okrelonego smaku i spywaa gadko do odka jak n poykacza noy, dodajc mi animuszu i boskiej pewnoci siebie. To ja sobie chyba pjd owiadczy Frankie i podnis si. Byo tak ciemno w tym barze, e nawet go dobrze nie widziaam, ale po raz pierwszy dotaro do mnie, e ma piskliwy, gupi gosik. Nikt nie zwraca na niego uwagi. Hej, Lenny, jeste mi co winien. Pamitasz, Lenny, pamitasz, e jeste mi co winien? Wydao mi si bardzo dziwne, e wybra sobie akurat ten moment, eby przypomnie Lenny'emu, e ten mu jest co winien, ale sta i powtarza to zdanie w kko, i to dopty, dopki Lenny nie wsun rki do kieszeni, nie wycign grubego zwitka zielonych banknotw i nie wrczy mu jednego. Wydaje mi si, e by to banknot dziesiciodolarowy. Zamkn mi si ju i wynocha sykn. Przez chwil mylaam, e dotyczy to rwnie i mnie, ale zaraz usyszaam sowa Doreen. Nie pjd nigdzie bez Elly powiedziaa. Trzeba jej

przyzna, e bez wahania nazwaa mnie moim przybranym imieniem. O, Elly pjdzie z nami, prawda, Elly? Lenny mrugn do mnie. Pewnie odpowiedziaam. Tamten rozpyn si, wic pomylaam sobie, e chyba naprawd pjd z nimi. Ostatecznie chciaam przey, ile si da. Szalenie lubi przyglda si ludziom znajdujcym si w podbramkowych sytuacjach. Wypadek drogowy, bjka uliczna, embrion pywajcy w soju penym spirytusu. Interesuje mnie wszystko. Stoj i gapi si tak intensywnie, jak gdybym to chciaa zapamita na cae ycie. W ten sposb nauczyam si bardzo wielu rzeczy i nawet wtedy, kiedy przeraaj mnie albo przyprawiaj o mdoci, niczego po sobie nie pokazuj i zawsze udaj, e dokadnie tak to sobie wyobraaam.

Rozdzia 2Bardzo si ciesz, e poszam wtedy do mieszkania Lenny'ego. Znajdowao si w duej nowojorskiej kamienicy czynszowej, ale byo wyposaone i umeblowane dokadnie jak dom na kowbojskim ranczo. Lenny kaza usun kilka cian i uzyska wielki pokj, wyoy go boazeri z sosnowego drewna i zainstalowa duy bar w ksztacie podkowy. Bar te by z sosny, o ile si nie myl, posadzka take z sosnowych klepek. Wszdzie rozcielone byy due biae skry niedwiedzie, a za jedyne umeblowanie suyy niskie tapczany, pokryte indiaskimi matami. Zamiast obrazw na cianach wisiay rogi jelenie, rogi bawole i wypchana gowa krlika. Lenny wskaza kciukiem na smutny, szary pyszczek i sztywne uszka nieszczsnego stworzonka i owiadczy: Przejechaem toto pod Las Vegas. Przeszed szybkim krokiem przez wielki pokj. Obcasy jego wysokich kowbojskich butw stukay po posadzce, co odbijao si echem od drewnianej boazerii. Akustyka wyjani nam i robi si coraz to mniejszy i mniejszy, a wreszcie znikn w gbi, za jakimi drzwiami. I od razu ze wszystkich cian zacza pyn muzyka, ktra po chwili umilka, i rozleg si gos Lenny'ego:

Jest pnoc, prosz pastwa, a ja, wasz dyskdokej, Lenny Shepherd, przynosz wam wizank popularnych melodii z czoowej dziesitki pyt tygodnia. sma w tym tygodniu, nasza wasna jasnowosa, jasnooka synogarlica, o ktrej wszyscy dzisiaj mwi... jedyna, niezrwnana, wspaniaa, sensacyjna Anna Soneczna! Urodziam si w Kanzasie, Wychowaam si w Kanzasie, A jak znajd chopaka, lub wezm te w Kanzasie... Co za facet! odezwaa si Doreen. No, powiedz sama. Dziwny jaki, no nie? Jeszcze jak odparam. Zrb co dla mnie, Elly dodaa. Widocznie naprawd ju uwierzya, e jestem jak tam Elly. No mw. Nie odchod, syszysz? eby nie wiem co. Jakby ten si do mnie zabra, to marny mj los. Czy zauwaya jego bicepsy? Doreen zachichotaa gupkowato. Lenny wyoni si z drugiego pokoju. Powiem wam, e mam tu ekwipunek dwikowy wartoci dwudziestu tysicy. Przetoczy si do baru, wyj trzy szklanki i srebrny kubeek do lodu i zacz miesza jaki koktajl z rnych butelek.

... dziewczyna cud, soneczna dziewczyna... ze stanu, w ktrym kwitn soneczniki. Wspaniae, co? Lenny podszed do nas, zrcznie onglujc trzema penymi szklankami. Byy zapotniae i zroszone zimnymi kroplami, a kawaki lodu pobrzkiway w nich jak dzwoneczki. Piosenka koczya si przecigym zawodzeniem i zaraz potem rozleg si znowu gos Lenny'ego. Zapowiada nastpny numer. Nie ma nic przyjemniejszego ponad suchanie wasnego gosu owiadczy. Ale chwileczk... przyjrza mi si uwanie. Frankie nawali, musz ci wytrzasn innego faceta. Zaraz zadzwoni do ktrego z kolegw. Nie trzeba powiedziaam. Mnie na tym nie zaley. Miaam ochot powiedzie mu szczerze, e jeeli si ju fatyguje, to eby mi sprowadzi kogo przynajmniej o kilka cali wyszego. Lenny odetchn z ulg. No dobra, skoro ci naprawd nie zaley. Za nic nie chciabym sprawi przykroci przyjacice Doreen. Umiechn si do niej, szczerzc swoje wielkie biae zby. Prawda, kotku? Wycign do niej rk, a ona wstaa bez sowa i od razu zaczli podrygiwa, nie wypuszczajc przy tym szklanek z rk. Siedziaam ze skrzyowanymi nogami na jednym z tapczanw i usiowaam zachowywa si obojtnie i

beznamitnie, jak jeden biznesmen, ktrego obserwowaam, kiedy patrzy na taniec brzucha. Ale poniewa oparam si plecami o cian, tapczan zacz wyjeda na rodek pokoju, wic zsunam si na podog, siadam na niedwiedziej skrze i oparam si o brzeg tapczanu. Mj drink by mocny, deprymujcy jaki. Mia smak stchej wody. Gorszy z kadym ykiem. W poowie szklanki namalowane byo rowe lasso w te kropki. Wypiam tyle, e poziom pynu znalaz si o mniej wicej dwa centymetry poniej lassa, zrobiam przerw, a kiedy znowu zabraam si do picia, lasso znajdowao si, cudem jakim, znowu tu pod poziomem drinka. Gromki gos Lenny'ego dochodzi teraz, nie wiadomo dlaczego, z sufitu. Dlaczego, ach dlaczego wyniosem si z Oswego... " piewa. Doreen i Lenny nie przestawali podrygiwa nawet w przerwach pomidzy pytami. Czuam, e kurcz si coraz bardziej i bardziej i po pewnym czasie byam pewna, e jestem ju tylko ma czarn kropk na tle czerwieni i bieli dywanw, no i tej sosnowej boazerii. Czuam si, co tu ukrywa, jak dziura w mocie. Jest co szalenie demoralizujcego w widoku dwojga ludzi, ktrzy najwyraniej dostali bzika na swoim punkcie, szczeglnie jeeli si jest jedyn postronn osob w pokoju. Mona to tylko porwna do uczucia, jakiego doznaje si na przykad, odjedajc z Parya ostatnim wagonem

pocigu towarowego, ktry, jak wiadomo, ma okienko z tyu. Z kad sekund miasto maleje i maleje, a czowiekowi si zdaje, e to nie miasto maleje, tylko on, e to on staje si coraz mniejszy i mniejszy, samotny i coraz bardziej samotny bo oddala si z szybkoci miliona kilometrw na godzin od wiate wielkiego miasta i od wszystkich kotujcych si tam spraw. Od czasu do czasu Lenny i Doreen padali sobie w objcia, caowali si, swingowali do baru po wieego drinka i powracali do swoich plsw. Pomylaam, e najlepiej bdzie, jak zwin si w kbek na niedwiedziej skrze i przepi si, a Doreen zdecyduje, e ma dosy i e moemy wrci do hotelu. Nagle Lenny wyda z siebie dziki ryk. Usiadam. To Doreen wbia zby w jego lewe ucho. Puszczaj, kurwo! Lenny pochyli si gwatownie, przerzuci sobie Doreen przez rami, jej drink zatoczy wielkie pkole, a szklanka z idiotycznym brzkiem rozbia si o boazeri. Lenny wci rycza jak zarzynane prosi i wirowa z tak zawrotn szybkoci, e nie widziaam twarzy Doreen. Zauwayam mimochodem, tak jak notuje si kolor czyich oczu, e piersi Doreen wyskoczyy z dekoltu sukni i koysz si jak dwa jdrne, dojrzae melony, a ona przerzucona przez rami Lenny'ego wierzga nieprzytomnie nogami. Poza tym jeszcze bardzo gono piszczaa. Po chwili obydwoje zaczli si dziko mia, zwolnili nieco tempo i Lenny prbowa ugry Doreen

przez spdnic w biodro. Uznaam wic, e trzeba ich chyba zostawi, wyliznam si z pokoju i trzymajc si oburcz porczy schodw, na p skaczc, a na p czogajc si, dotaram na d. Nie pamitaam o tym, e w mieszkaniu Lenny'ego bya klimatyzacja, wic kiedy znalazam si na ulicy, a si zatoczyam, uderzona fal tropikalnego fetoru, jaka mnie znienacka ogarna. Asfalt przez cay dzie pochania gorce, smrodliwe wyziewy ulicy, a noc je wypuszcza. Dostaam tym smrodem jak pici midzy oczy. Ponadto nie miaam zielonego pojcia, gdzie jestem. Przez minut zastanawiaam si nad moliwoci pojechania takswk na przyjcie, ale zaraz zrezygnowaam, bo myl, e mogabym si znale w pustej sali balowej, penej confetti, niedopakw i zmitych serwetek papierowych, przerazia mnie. Ruszyam w kierunku najbliszego naronika. Jednym palcem wodziam po murach domw, eby nie straci rwnowagi. Spojrzaam na tablic z numerem ulicy, po czym wycignam z torebki plan miasta i stwierdziam, e znajduj si dokadnie o czterdzieci trzy ulice od mojego hotelu. Chodzenie nigdy mnie nie przeraao. Ustawiam si wic we waciwym kierunku i ruszyam przed siebie, liczc kolejne ulice, a kiedy weszam do hallu naszego hotelu, byam ju zupenie trzewa, nogi miaam tylko lekko obrzmiae, co byo zreszt moj win, poniewa zapomniaam woy poczochy.

Hall by pusty. Jedynie nocny portier drzema w swojej loy wrd rzdw kluczy i milczcych telefonw. Wliznam si do subowej windy i nacisnam guzik. Drzwi zasuny si za mn bezszelestnie, zatkao mi uszy i zobaczyam nagle twarz jakiej Chinki, umiechajcej si do mnie gupawo. Byo to, rzecz prosta, moje wasne odbicie w lustrze. Z przeraeniem stwierdziam, e wygldam jak zmczona i pomarszczona staruszka. Na korytarzu nie byo ywej duszy. Weszam do mojego pokoju. Sta w nim gsty dym. Z pocztku pomylaam, e dym ten zmaterializowa si tak z niczego, e by czym w rodzaju kary boej, ale po sekundzie przypomniaam sobie, e by to dym po papierosach Doreen, i nacisnam lewarek, za pomoc ktrego otwierao si okno. Okna w tym hotelu byy tak skonstruowane, eby nie mona ich byo otworzy na ocie i wychyli si. Nie wiem dlaczego, ale strasznie mnie to teraz rozzocio. Stanam na lewo od okna, przyoyam twarz do framugi, co pozwolio mi spojrze na ulic. W oddali koysaa si leciutko brya gmachu Narodw Zjednoczonych. W ciemnociach nocy budynek ten wyglda jak wielki, zielony niesamowity plaster miodu. Moe s takie na Marsie. Wzdu jezdni mrugay biae i czerwone wiata, a dalej latarnie mostw, ktrych nazw nie znaam. Cisza podziaaa na mnie przygnbiajco. Nie ta na zewntrz, ale ta, co bya we mnie samej.

Wiedziaam doskonale, e sunce wzdu ulic samochody haasuj, e znajdujcy si w nich ludzie, ludzie mieszkajcy za fasadami tych wszystkich domw, wydaj z siebie najrozmaitsze dwiki, e rzeka szumi, ale e ja tego wszystkiego nie sysz. Miasto wisiao za moim oknem paskie jak afisz, poyskujce i migotliwe, ale co z tego, co z tego, skoro nic do mnie nie docierao. Porcelanowo-biay telefon, stojcy przy ku, mg, by moe, poczy mnie ze wiatem, ale co z tego, skoro milcza i lea na nocnym stoliku niczym trupia czaszka. Usiowaam sobie przypomnie nazwiska wszystkich osb, ktrym daam numer mojego telefonu, eby sobie uwiadomi, kto ewentualnie mgby do mnie zadzwoni, ale do gowy przychodzio mi tylko i wycznie nazwisko matki Buddy'ego Willarda. Ona z kolei miaa poda mj numer jakiemu tumaczowi kabinowemu z ONZ. Wydaam z siebie krtki, sarkastyczny miech. Mona sobie wyobrazi, co to mg by za tumacz kabinowy, z ktrym pragna mnie skontaktowa pani Willard. Wiedziaam przecie doskonale, e pani Willard marzy tylko i wycznie o tym, ebym wysza za m za jej syna, Buddy'ego, ktry w tej chwili znajdowa si w grach, w stanie Nowy Jork, w sanatorium dla grulikw. Pani Willard wystaraa mi si nawet na lato o posad kelnerki w tyme sanatorium, po to, oczywicie, eby jej syn nie czu si osamotniony. Zarwno ona, jak i Buddy zupenie nie mogli zrozumie, dlaczego zamiast tego zdecydowaam si na wyjazd do Nowego Jorku.

Lustro na mojej toaletce wydao mi si lekko spaczone i jakie bardzo byszczce. Twarz, ktra si w nim odbijaa, przypominaa mi moje wasne odbicie w lampie dentysty. Przyszo mi na myl, e moe najlepiej byoby wsun si pomidzy przecierada i zasn, ale po chwili pomys ten wyda mi si rwnie nieatrakcyjny, jak na przykad woenie pomitego i poplamionego listu do czystej, biaej koperty. Postanowiam wic wzi gorc kpiel. Gorca kpiel jest dobra na wszystko, no, prawie na wszystko. Kiedy bywa mi tak smutno, e chciaabym umrze, albo kiedy jestem zbyt zdenerwowana, eby zasn, albo zakochana w chopcu, ktrego nie zobacz przez cay tydzie, wpadam w skrajn depresj, a w kocu mwi sobie: Pjd i wezm gorc kpiel. W kpieli medytuj. Woda musi by bardzo gorca, tak gorca, eby parzya, kiedy si wkada nog do wanny. Trzeba si zanurza bardzo powoli, centymetr po centymetrze, a woda dojdzie do szyi. Pamitam sufit nad kad wann, w jakiej si kiedykolwiek wylegiwaam. Pamitam kolor tynku, rysy, pknicia, wilgotne zacieki, no i lampy. Pamitam ksztat wanien: stare, na wygitych nogach, i nowoczesne, podobne do trumien, i wymylne, rowe, marmurowe, w cudownych azienkach z oknami o zamglonych szybach, na ktrych wymalowano stawy zaronite liliami wodnymi. Pamitam te ksztaty i rozmiary kurkw i mydelniczek.

W wannie z gorc wod staj si naprawd sob. Tak wic blisko godzin przeleaam w wannie, na siedemnastym pitrze nowojorskiego hotelu dla kobiet, hen wysoko ponad zgiekiem i szalestwem Nowego Jorku, i czuam, e powoli staj si znowu czysta. Nie wierz w chrzest wody Jordanu ani w rne takie hockiklocki, ale co tu gada, dla mnie gorca kpiel to mniej wicej to samo, co dla niektrych ludzi wicona woda. Powtarzaam sobie w duchu: Doreen si rozpuszcza, Lenny Shepherd si rozpuszcza, Frankie si rozpuci, Nowy Jork si rozpuci, wszystko rozpuci si, spynie i straci znaczenie. Nie znam tych ludzi, nigdy ich nie znaam, jestem czysta jak za. Cay ten alkohol, wszystkie pocaunki, jakie widziaam, i brud, co osiad na mojej skrze w drodze do hotelu, wszystko zniko jak kamfora. I im duej leaam w gorcej, przezroczystej wodzie, tym czuam si bielsza, a kiedy wreszcie opuciam wann i otuliam si mikkim, biaym hotelowym przecieradem kpielowym, czuam si wiea i nieskalana jak nowo narodzone dzieci. Sama nie wiem, jak dugo spaam, kiedy zbudzio mnie pukanie do drzwi. Z pocztku nie zwracaam na nie adnej uwagi, poniewa jaki gos powtarza w kko: Elly, Elly Elly, wpu mnie a ja nie znaam adnej Elly. A potem do tego pukania doczyo si inne,

mocniejsze, bardziej stanowcze, i drugi, znacznie bardziej energiczny gos zawoa: Panno Greenwood, przyjacika pani prosi! Wtedy zorientowaam si, e chodzi o Doreen. Z trudem stanam na nogi i przez dobr minut chwiaam si sennie na rodku ciemnego pokoju. Byam za na Doreen, e mnie obudzia, jedyn szans jakiego takiego przeycia tej okropnej nocy by sen, a ona musiaa przyj i wszystko zepsu. Zdecydowaam udawa, e pi, w nadziei, e to pukanie si skoczy i zostawi mnie w spokoju, wic czekaam cicho, ale nic z tego nie wyszo. Elly, Elly, Elly mamrota pierwszy gos, podczas gdy drugi wci sycza: Panno Greenwood, panno Greenwood, panno Greenwood. Zupenie jak gdybym miaa dwie janie czy co w tym rodzaju. Otworzyam w kocu drzwi i wyjrzaam na jasno owietlony korytarz. Wydao mi si nagle, e to nie dzie ani noc, tylko jaka podejrzana przerwa midzy jednym a drugim, co wlizna si w sam rodek doby i ju nigdy nie odejdzie. Doreen staa oparta o framug. Gdy otworzyam drzwi, obsuna si i po prostu wpada mi w ramiona. Nie widziaam jej twarzy, poniewa bya cakowicie zasonita wosami. Sztywne, tlenione loki spaday jej na piersi jak koska grzywa. Przy samej gowie ciemne pasmo odrostu. W niskiej, tgiej, wsatej kobiecie, ubranej w czarn

sukni i biay fartuch, z miejsca poznaam nocn pokojwk, ktra spdzaa dni w maym pokoiku na kocu korytarza, prasujc nasze suknie i wieczorowe toalety. Nie mogam w aden sposb zrozumie, skd ona zna Doreen, dlaczego nie zaprowadzia jej po prostu do jej pokoju, zamiast robi raban przed moim. Kiedy pokojwka zobaczya, e Doreen si uspokaja i ju tylko od czasu do czasu wydaje z siebie gboki, dziecinny szloch, powrcia do swojego pokoiczku, swojej rozklekotanej maszyny Singera i swojej deski do prasowania. Miaam ochot pobiec za ni i powiedzie, e nie mam z Doreen nic wsplnego, ta pokojwka przypominaa mi bowiem wypisz-wymaluj moj austriack babk. Wygldaa na spracowan, przestrzegajc surowych obyczajw i sztywnych zasad moralnych kobiet. Istny portret emigrantki europejskiej sprzed pl wieku. Do zieczka, do zieczka napraszaa si Doreen. Do zieczka, do zieczka. Byam absolutnie pewna, e jeli teraz przenios Doreen przez prg mojego pokoju i poo j do ka, to koniec, kropka, nigdy w yciu ju si jej nie pozbd. Ciao jej, mikkie i ciepe, okrywao mnie jak puchowa pierzyna. Wpieraa si we mnie, a jej nogi, obute w idiotyczne pantofelki na szpilkach, wloky si po ziemi. Zaniesienie Doreen do jej wasnego pokoju byo ponad moje siy. Postanowiam rzuci j na dywan w korytarzu,

zamkn si na klucz i wrci do ka. Kombinowaam, e jak Doreen si obudzi, to nic nie bdzie pamitaa, pomyli, e zemdlaa przed moimi drzwiami, wstanie i spokojnie pjdzie do siebie. Zaczam wic powoli j opuszcza na zielony chodnik, ale nagle jkna i wysuna mi si z rk. Fontanna brunatnych rzygowin trysna z jej ust i rozlaa si wielk kau u moich stp. Potem Doreen zwiotczaa zupenie i zrobia si cika jak kloc. Opada na podog, gow w kau, a jasne strki jej wosw sterczay jak korzenie w bajorze. Zasna natychmiast kamiennym snem. Odsunam si. Sama byam pprzytomna z sennoci. Teje nocy postanowiam zmieni mj stosunek do Doreen. Przyrzekam sobie, e bd z ni rozmawiaa, obserwowaa j uwanie, ale nie bd si z ni przyjania. Blisza mi bya Betsy i jej prostoduszne przyjaciki. Zrozumiaam, e w gruncie rzeczy ona jest mi najblisza. Cichutko wycofaam si z korytarza i zamknam za sob drzwi. Po namyle nie przekrciam klucza. Nie potrafiam si jako na to zdoby. Kiedy si przebudziam, byo znowu wciekle gorco, pochmurno i mglicie. Umyam twarz zimn wod, umalowaam usta i ostronie otworzyam drzwi. Spodziewaam si, e zobacz tam ciao Doreen w kauy rzygowin, naoczne, jaskrawe wiadectwo mojego podego charakteru.

W korytarzu nie byo ywej duszy. Chodnik cign si przez ca jego dugo, od ciany do ciany czysty i wiecznie zielony, z wyjtkiem nikej, wysychajcej ju plamy tu pod moimi drzwiami. Wygldao, jak gdyby kto niechccy wyla szklank wody i natychmiast wytar plam czyst ciereczk.

Rozdzia 3W redakcji Dnia Kobiety" na stole bankietowym stay talerze z powkami awokado, nafaszerowanymi saatk z krabw w majonezie, wielkie pmiski z row poldwic i zimn kur oraz tu i wdzie krysztaowe miseczki wypenione po brzegi czarnym kawiorem. Poniewa nie zdyam zje niadania w kafeterii hotelowej i tylko szybko wypiam filiank przeparzonej kawy, miaam niesmak w ustach, a jednoczenie byam godna jak wilk. Przed moim przyjazdem do Nowego Jorku nie jadam ani razu w prawdziwej restauracji. Nie licz, oczywicie, przydronych zajazdw firmy Howard Johnson, gdzie z reguy zamawiaam hamburgery, frytki i koktajl mlecznowaniliowy. Bywaam tam z takimi osobami jak Buddy Willard. Nie wiem, dlaczego tak jest, ale najbardziej na wiecie kocham dobre jedzenie. Mog je, ile wlezie, i nigdy nie tyj. Z wyjtkiem jednego krtkiego okresu waga moja nie zmienia si od dziesiciu lat. Moje ulubione potrawy zawieraj duo masa, mietany i sera. W Nowym Jorku byymy co dzie zapraszane do najdroszych restauracji zarwno przez rne osoby z magazynu, jak i przez najrozmaitszych znanych literatw. Nabraam takiego zwyczaju: przeczytawszy uwanie olbrzymi, rcznie wypisan kart najmniejszy talerzyk zielonego groszku kosztowa tam pidziesit,

szedziesit centw wybieraam najdrosze, najbardziej obfite i tuczce dania. Wiedziaam, e wszyscy ci ludzie zapraszaj nas na koszt swoich firm, wic nie miaam wyrzutw sumienia. Jadam bardzo szybko, eby ci nieszcznicy, ktrzy szalenie dbali o swoj lini i z reguy jadali jakie saatki, popijajc sokiem z grapefruita, nie musieli na mnie czeka. Nie spotkaam w Nowym Jorku chyba ani jednej osoby, ktra by nie bya na jakiej odchudzajcej diecie. Pragn dzi powita grup najadniejszych, najinteligentniejszych modych kobiet, jakie kiedykolwiek mielimy zaszczyt goci w naszej redakcji mwi do mikrofonu wetknitego w klap eleganckiej marynarki tgi, ysiejcy mistrz ceremonii. Dzisiejszy bankiet jest dzieem pa z kuchni eksperymentalnej naszego magazynu, a jednoczenie symbolem naszej szczerej gocinnoci. Kuchnia eksperymentalna Dnia Kobiety" wita was, drogie panie! Rozleg si wytworny, przytumiony aplauz, po czym usiadymy przy gigantycznym stole nakrytym nienobiaym obrusem. Jedenacie dziewczt, kilku redaktorw dziaw i cay zesp kuchni eksperymentalnej Dnia Kobiety", w biaych fartuchach i siatkach na gowie. Wszystkie byy umalowane szminkami w odcieniu dojrzaej brzoskwini. Byo nas jedenacie dlatego, e Doreen nie przysza. Jednake nakryto dla niej obok mnie, ale krzeso byo puste. Woyam do kieszeni jej miejscwk w postaci

maego lusterka z napisem Doreen", piknie wykaligrafowanym i okolonym wianuszkiem z plastykowych stokrotek. Doreen spdzaa dzisiejszy dzie w towarzystwie Lenny'ego Shepherda. Spdzaa obecnie wiksz cz swojego wolnego czasu w jego towarzystwie. Godzina poprzedzajca uroczysty obiad zesza nam na wizytowaniu eksperymentalnej kuchni magazynu. Dzie Kobiety" by miesicznikiem kobiecym, powicajcym cae kolumny reklamie i opisom cudownych da, fotografowanych w technikolorze. Kady numer mia gwny temat i zajmowa si sztuk kulinarn jakiego kraju czy rejonu. Prowadzono nas z jednej wspaniale wyposaonej kuchni do drugiej, demonstrowano, jakie trudnoci kryje w sobie fotografowanie chociaby zwykego tortu z lodami. Silne wiata rozpuszczaj lody, trzeba je wic podtrzymywa od tyu co chwil zmienianymi wykaaczkami. Widok tych wszystkich potraw przyprawia mnie o zawrt gowy. Wprawdzie karmiono nas w domu do syta, ale moja babka bya kobiet szalenie oszczdn i przewanie robia klopsy albo gulasz, a na dodatek mwia w momencie, kiedy przeykalimy pierwszy ks: Mam nadziej, e wam smakuje. To miso kosztuje czterdzieci jeden centw za funt. Miaam czasem wraenie, e jem pienidze, a nie obiad niedzielny. Gdy staymy przed naszymi nakryciami, wysuchujc

powitalnego przemwienia, pochyliam gow i intensywnie studiowaam miseczki z kawiorem. Jedna z nich ustawiona bya strategicznie pomidzy nakryciem moim i Doreen. Stwierdziam, e sytuacja jest dobra. Dziewczyna siedzca naprzeciwko nie signie po kawior z powodu ogromnej wazy, penej marcepanowych owocw, stanowicej dekoracj stou, a siedzca po mojej prawej rce Betsy jest zbyt dobrze wychowana, eby zada swej porcji, jeli przysun kawior do siebie. Poza tym zauwayam na prawo od Betsy drug miseczk z kawiorem. Jeeli chce, to niech si czstuje z tamtej. Mielimy z dziadkiem taki jeden arcik. Ale najpierw powiem, e dziadek by kelnerem w wytwornym podmiejskim klubie, niedaleko mojego rodzinnego miasteczka. Co niedziela babka jechaa po niego samochodem i przywozia go do domu na wolny poniedziaek. Brat i ja towarzyszylimy jej na zmian. Dziadek podawa nam kolacj klubow, obsugujc nas rwnie starannie jak swoich patnych goci. Z przyjemnoci czstowa mnie rnymi frykasami i tak majc zaledwie dziewi lat, pasjami lubiam jada zimn kartoflank, zwan vichyssoise, kawior i past z anchois. A arcik by taki. Moim prezentem lubnym od dziadka miaa by kolosalna miska kawioru, tak ebym si moga raz w yciu naje do syta moj ulubion potraw. By to jednake tylko art, przede wszystkim dlatego, e nie zamierzaam w ogle wychodzi za m, dziadka za nie

sta by byo na tak kosztowny prezent, chyba e wamaby si do klubowej lodwki i uciek z walizk pen kawioru. Wrd powszechnego brzku sztucw, szklanek i porcelany starannie wyoyam talerz plastrami zimnej kury, po czym posmarowaam je tak grubo kawiorem, jakby to byy powida. Nastpnie zwijaam plaster misa tak, eby kawior nie mg wypyn, braam go do rki i zajadaam. Odkryam, po duszych zreszt trudnociach z ykami i widelcami, e najlepiej je, jak si czowiekowi ywnie podoba, ale za to z wielk pewnoci siebie oraz z du doz arogancji, jak gdyby si doskonale wiedziao, co naley robi, ale miao to w gbokiej pogardzie. Nikomu nie wpadnie nawet do gowy, e jest si le wychowan osob albo e si ma ze maniery. Po prostu zyskuje si opini osoby oryginalnej i zabawnej. Nauczyam si tego podczas obiadu ze synnym poet, na ktry zaprosia mnie Jotka. Poeta mia na sobie okropn, wymit i wyplamion marynark tweedow, szare spodnie, koszulk polo w czerwono-niebiesk kratk, restauracja bya niezwyke wytworna, z fontann i krysztaowymi yrandolami, a wszyscy pozostali gocie ubrani byli w ciemne garnitury i nieskazitelnie biae koszule. Poeta jad saat palcami, listek po listku i przez cay czas mwi do mnie o tym, e przyroda jest antytez sztuki. Nie mogam oderwa oczu od jego krtkich, biaych paluchw, ktre przenosiy z salaterki poety do

ust poety ociekajce oliw i octem listki saaty. Po chwili byam zupenie przekonana, e jedzenie saaty palcami jest jedynym naturalnym i sensownym sposobem. Tak sugestywna bya osobowo tego czowieka. adna z redaktorek Dnia Kobiety" nie siedziaa blisko, Betsy za bya dziewczyn mi i agodn, nie przepadaa poza tym za kawiorem, wic nabieraam coraz wikszej pewnoci siebie. Skoczyam pierwsz porcj kury z kawiorem i naoyam sobie drug. Potem zabraam si do saatki z krabw. Awokado to mj ulubiony owoc. Kadej niedzieli dziadek przywozi mi jedno. Kad go na dno walizki i nakrywa szecioma brudnymi koszulami i niedzielnymi komiksami. Nauczy mnie robi znakomity sos. W tym celu naley w maym rondelku na wolnym ogniu rozpuci galaretk z winogron, zmiesza z winegretem, przekroi owoc, usun wielk pestk i wla rubionowy sos w wyobienie! Jake zachciao mi si teraz tego sosu. W porwnaniu z nim saatka z krabw bya zupenie pozbawiona smaku. Jak uda si pokaz futer? zwrciam si do Betsy, zorientowawszy si, e nie jest konkurentk do kawioru. Wyskrobaam z dna miseczki ostatnie czarne jajeczka i wylizaam starannie yeczk. Cudowny umiechna si Betsy. Pokazali nam, jak si robi szalenie elegancki szaliczek z ogonkw nurkw i zotego acucha. acuch mona kupi u Woolwortha za par centw, dokadn kopi oryginau za

jednego dolara i dziewidziesit osiem centw, wic Hilda skoczya zaraz do hurtowni futer i kupia za bezcen ogonki nurkowe, wpada do Woolwortha i w powrotnej drodze w autobusie wykonaa przepikny szaliczek. Spojrzaam na Hild siedzc naprzeciwko Betsy i rzeczywicie stwierdziam, e ma na sobie kosztownie wygldajc etolk futrzan z puszystych ogonkw, poczonych zotym acuchem zwisajcym z lewej strony. Nie umiaam tej Hildy rozgry. Wysoka prawie na dwa metry, o nieco tajemniczej, sowiaskiej twarzy, miaa wielkie, skone zielone oczy i grube czerwone wargi. Robia kapelusze. Bya przydzielona do naczelnej redaktorki dziau mody, co rnio j do pewnego stopnia od dziewczt takich jak Betsy, Doreen czy ja, ktre miay niby to literackie zacicie i pisay artykuy, mimo e czasem byy to tylko elaboraty na temat zdrowia i urody. Nie wiem, czy Hilda umiaa czyta, ale na pewno umiaa robi przepikne kapelusze. Uczszczaa do szkoy dla modystek i codziennie zjawiaa si w pracy w nowym, wasnorcznie projektowanym i wykonanym nakryciu gowy ze somki, kawakw futra, wstek czy aksamitek o subtelnie dobranych kolorach. To niebywae powiedziaam teraz wrcz niebywae. aowaam, e nie ma Doreen. Ta na pewno znalazaby jak odpowiednio zjadliw uwag na temat niezwykego futrzanego szalika Hildy. Naszeptaaby mi tych

zoliwoci do ucha, co z pewnoci podniosoby mnie na duchu. Bo byam w podym humorze. Zostaam bowiem tego ranka zdemaskowana przez wszechwiedzc Jotk i zrozumiaam, e wszystkie niejasne podejrzenia, jakie w skrytoci ducha ywiam w stosunku do wasnej wartoci, s suszne i nie dadz si dugo ukry. Po wielu latach ubiegania si o dobre stopnie, stypendia i nagrody zaczam opuszcza si w pracy, zwolniam tempo, jednym sowem, grozio mi wypadnicie z puli. A dlaczego nie posza z nami na rewi futer? zapytaa Betsy. Wydawao mi si niejasno, e Betsy si powtarza, e przed chwil zadaa mi ju to pytanie, ale e ono do mnie nie dotaro. Czy bya gdzie z Doreen? Nie odparam. Chciaam i, ale zadzwonia Jotka i kazaa mi przyj do redakcji. To nie bya caa prawda, ale usiowaam przekona sam siebie, e na pokaz nie poszam z winy Jotki i w ten sposb zostaam przez ni skrzywdzona. Powiedziaam wic Betsy, e jeszcze rano w ku, gdy si przebudziam, zdecydowaam nie i na t rewi. Czego jej nie wyznaam, to faktu, e wwczas wesza do mojego pokoju Doreen, mwic: Po jakiego diaba chodzi na t kretysk rewi. Jad z Lennym na Coney Island, na pla. Jed z nami. Lenny wykombinuje ci jakiego koleg, a dzie zapowiada si

okrutnie gorcy. Najpierw ten obiad, po poudniu premiera filmowa. Nikt na pewno nie zauway, emy si urway. Chciaam ulec pokusie. Rewia bya rzeczywicie pomysem idiotycznym. Nie cierpi futer. Ale wolaam zrobi co innego, polee sobie w ku tak dugo, jak mi si zechce, a potem pj do Central Parku i reszt dnia przelee na trawie, na najgstszej trawie, jak uda mi si znale w tej wyysiaej, ndznej pustyni, penej sztucznych staww z kaczkami. Owiadczyam wic Doreen, e nie zamierzam i ani na rewi, ani na obiad, ani na premier, e nie myl rwnie o wycieczce na Coney Island, ale zostaj w ku. Po wyjciu Doreen zaczam rozwaa, dlaczego nagle odechciao mi si robienia tego wszystkiego, co do mnie naley. Rozmylania te zmczyy mnie i zasmuciy. A potem zaczam si zastanawia, dlaczego nie chce mi si nawet robi tak jak Doreen rzeczy zakazanych. Mylenie o tym zmczyo i zasmucio mnie jeszcze bardziej. Nie miaam pojcia, ktra jest godzina. Z korytarza dochodziy gosy dziewczt, ktre zwoyway si i wybieray na rewi futer. Po pewnym czasie zapanowaa cisza. Leaam w ku, gapic si w pusty biay sufit i zdawao mi si, e cisza ronie z sekundy na sekund, e za chwil pkn mi od tego bbenki. I wtedy zadzwoni telefon.

Przez chwil przygldaam mu si, nie podnoszc suchawki, ktra za kadym dzwonkiem unosia si lekko na widekach, co upewniao mnie, e telefon rzeczywicie dzwoni. Pomylaam, e pewnie daam swj numer jakiemu nieznajomemu w czasie ktrej z potacwek i zupenie o tym zapomniaam. Odebraam telefon i gbokim, przymilnym gosem powiedziaam: Halo? Dzie dobry w suchawce rozleg si energiczny gos Jotki. Czy zamierza pani pokaza si dzisiaj w redakcji? Opadam na poduszki. Nie mogam zrozumie, dlaczego Jotka stawia mi takie dziwne pytanie. Czemu miaabym si pokaza w redakcji? Otrzymujemy codziennie powielany plan dnia z rozkadem zaj, a wszystkie niemal imprezy odbywaj si poza redakcj. Nie wszystkie zreszt s przymusowe. Nastpia dusza pauza. Wreszcie powiedziaam cicho: Zdawao mi si, e mamy dzi rewi futer. Ale Jotka zadaa opowiadaam teraz Betsy ebym przysza do redakcji, e chce ze mn pomwi i da mi pewn robot. Ach, tak Betsy kiwaa gow ze wspczuciem. Musiaa zauway, e zy kapi mi prosto w talerz peen bez, kremu i lodw, bo podsuna mi swj deser. Skoczyam swj i zaraz zabraam si do porcji Betsy. Byo mi troch gupio z powodu tych ez, ale nie mogam si od nich powstrzyma. Bo Jotka powiedziaa mi wiele

okropnych rzeczy. Kiedy okoo dziesitej rano weszam do jej gabinetu, podniosa si zza biurka, zamkna drzwi, kazaa mi usi w obrotowym fotelu przed maszyn do pisania, a sama opada z powrotem na swj fotel obrotowy i opara okcie na biurku. Patrzyymy na siebie przez dusz chwil. Tropikalne roliny doniczkowe wyrastay zza plecw Jotki. Maa dungla na okiennym parapecie. Esther, praca u nas nie interesuje pani, prawda? Ale tak, naturalnie, e mnie interesuje! zawoaam. Interesuje mnie szalenie! Miaam ochot wrzeszcze na cay gos, ale powstrzymaam si. Zawsze wmawiaam sobie, e nauka, pisanie i w ogle wszelka praca jest moim nadrzdnym celem yciowym, zreszt chyba i tak byo. W szkole miaam dobre wyniki, najwysze stopnie ze wszystkiego, a kiedy dostaam si na studia do college'u, zdawao mi si, e nic ju nie powstrzyma mojej kariery yciowej. Byam korespondentk lokalnego dziennika Gazette", redaktork szkolnego magazynu literackiego, sekretark Komitetu Honorowego, ktry zajmowa si rozpatrywaniem przekrocze akademickich i towarzyskich oraz wyznaczaniem kar. Synna poetka, ktra wykadaa w naszym college'u, popara moj kandydatur na studium doktoranckie w pierwszorzdnej uczelni na Wschodnim Wybrzeu, przyrzekano mi kilka stypendiw, a jeszcze, na dodatek, otrzymaam praktyk w znakomitym, intelektualnym magazynie kobiecym,

wic czemu, pytaa Jotka, czemu dsam si i brykam jak narowista klacz? Kiedy mnie tu wszystko bardzo interesuje. Sowa te pacny na blat biurka Jotki jak krowie placki. A to mnie cieszy odpara Jotka nieco uszczypliwie. Przez taki miesic mona si u nas nauczy bardzo wiele, jeeli si tylko zaksz rkawy. Dziewczyna, ktra pracowaa tu przed pani, nie marnowaa czasu na adne tam pokazy futer i zostaa prosto od nas zaangaowana przez Time". No, no! odezwaam si tak samo grobowym tonem. To jej si udao. Tak szybko! Oczywicie, czeka pani jeszcze rok college'u Jotka wyranie zmika ale niech mi pani powie, jakie s pani plany na przyszo. Zdawao mi si do tej chwili, e moim gwnym celem jest zdobycie dobrego stypendium i studiowanie na jakiej synnej uczelni amerykaskiej albo zdobycie pienidzy na podr edukacyjn po Europie. Potem zamierzaam zosta wykadowc, pisa wiersze, wydawa je w tomikach, a moe nawet obj posad redaktora jakiego pisma literackiego. Dotychczas umiaam opowiada o moich planach bez zajknienia. Sama nie wiem usyszaam teraz wasny gos. Kiedy wyrzuciam z siebie te sowa i gdy dotary one do mojej wiadomoci, z przeraeniem stwierdziam, e mwi prawd.

Zrozumiaam od razu, e prawda ta wymkna mi si mimo woli. Byo tak, jak gdyby jaki podejrzany osobnik wasa si przed moim domem przez kilka lat i nagle pewnego dnia podszed do mnie, przedstawi si i owiadczy, e jest moim ojcem, po czym okazaoby si, e jestem do niego podobna jak dwie krople wody, natomiast czowiek, ktrego przez cae ycie uwaaam za rodzonego ojca, jest zupenie obcym facetem. Sama nie wiem. W ten sposb pani daleko nie zajedzie owiadczya Jotka. Jakie pani zna jzyki? Czytam troch po francusku, no i zawsze chciaam si uczy niemieckiego. Od dobrych piciu lat opowiadaam wszystkim, e pragn si nauczy niemieckiego. Moja matka mwia tym jzykiem przez cae swoje dziecistwo i w czasie pierwszej wojny wiatowej dzieci w szkole obrzuciy j z tego powodu kamieniami. Mj ojciec, ktry umar, gdy miaam dziewi lat, take mwi po niemiecku, przyjecha do Ameryki z jakiego maniakalno-depresyjnego miasteczka w sercu Prus. Mj modszy brat znajdowa si w tej chwili w Berlinie, w Orodku Eksperymentalnym Wspycia Midzynarodowego, i posugiwa si niemieckim jak rodowity Niemiec. Nikomu jednak nie mwiam, e ilekro bior do rki sownik niemiecki albo jak niemieck ksik, sam widok tych gstych, czarnych, jakby z drutu kolczastego

skrconych liter sprawia, e moja mzgownica zamyka si jak ma. Myl, e najlepiej odpowiadaaby mi praca w jakim wydawnictwie usiowaam uchwyci ni, ktra przywiodaby mnie z powrotem do mojej dawnej, ywioowej, przekonywajcej osobowoci. Moe zo podanie o prac u jednego z wydawcw? Powinna pani najpierw i na kurs francuskiego i niemieckiego cigna Jotka bezlitonie a moe i paru innych jzykw. Hiszpaski jest przydatny, woski te, ale najwaniejszy chyba rosyjski. Co roku w czerwcu napywa do Nowego Jorku z prowincji kilkaset dziewczt. Kada z nich chce zosta redaktork. Trzeba mie jak nadwyk do zaofiarowania pracodawcy. Niech si pani wemie do jzykw. Nie miaam serca, eby powiedzie Jotce, i w moim rozkadzie zaj na nastpny rok nie ma ani jednej wolnej godziny na nauk jzykw. Zapisaam si na specjalny kurs honorowy, ktrego celem byo wyrabianie w studentach samodzielnego mylenia. Z wyjtkiem serii wykadw o Tostoju i Dostojewskim, chciaam powici cay swj czas na pisanie analizy jakiego absolutnie niezrozumiaego wtku z ktrego dziea Jamesa Joyce'a. Nie wybraam jeszcze tematu, poniewa nie przeczytaam Finnegan's Wake, ale mj profesor by ju bardzo przejty projektem mojej pracy i przyrzek, e da mi wskazwki, ktre uatwi interpretacj tekstw zwizanych z problemem blinit.

Zobacz, co si da zrobi przyrzekam Jotce. Moe uda mi si wcisn w mj rozkad zaj przyspieszony, elementarny kurs niemieckiego. Miaam rzeczywicie taki zamiar i byam niemal pewna, e uda mi si uzyska zgod mojego opiekuna roku. Bya to kobieta. atwo ulegaa moim probom i pozwalaa mi na rne wyskoki. Traktowaa mnie jak eksperymentator krlika dowiadczalnego. W college'u musiaam zrobi kurs fizyki i chemii. Ju przedtem zaliczyam botanik, z bardzo dobrym wynikiem. Nie oblaam ani jednego testu i przez pewien czas mylaam powanie o tym, eby si powici botanice, a w szczeglnoci badaniom nad dzik rolinnoci Afryki albo tropikalnymi lasami Ameryki Poudniowej, poniewa dla takich rzadkich dyscyplin atwiej jest o dobre stypendia ni na przykad na studiowanie historii sztuki we Woszech czy literatury angielskiej w Anglii. Po prostu nie ma tylu konkurentw. Botanika podobaa mi si. Szalenie lubiam preparowa licie i oglda je pod mikroskopem, rysowa schematy pleni albo obserwowa dziwne listki w ksztacie serca, ktre maj jaki zwizek z rozwojowym cyklem paproci; wydawao mi si to po prostu szalenie prawdziwe. Ale pierwszy wykad z fizyki by dla mnie istnym koszmarem. Przy tablicy stal niski, ciemnoskry czowiek o cienkim, seplenicym gosiku, ubrany w przyciasne granatowe ubranie. Nazywa si pan Manzi. W rkach

trzyma niewielk drewnian kul. Pooy t kul na szczyt rowkowanej rwni pochyej i puci j. Poleciaa w d. Potem zacz mwi, e jeeli zaoy, i a" to przyspieszenie, a c" czas, wwczas... i zacz szybko pisa na tablicy rne liczby i znaki rwnania, a ja si po prostu wyczyam. Zabraam podrcznik fizyki do swojego pokoju. Byo to ogromne tomisko, zoone z porowatych kartek cienkiego papieru do powielania czterysta bitych stron bez rysunkw czy fotografii, ale za to pene wykresw i rwna oprawne w gruby, czerwony karton. Tom ten by dzieem pana Manziego i mia wprowadzi studentki naszego college'u w podstawowe zasady fizyki. Pan Manzi zakada, e jeeli podrcznik sprawdzi si na nas, to atwiej mu bdzie znale wydawc. Uczyam si wic rwna, chodziam pilnie na wykady, patrzyam, jak drewniane kulki zjedaj z rwni pochyej, i suchaam, jak dzwonki dzwoni, i kiedy skoczy si semestr, wszystkie dziewczyny oblay egzamin, a ja dostaam pitk. Pan Manzi opowiada dziewcztom, ktre skaryy si, e wykady s za trudne: Nic podobnego. Najlepszym dowodem jest to, e jedna z was zdaa na pitk. Ktra, prosz nam powiedzie domagay si. Ale pan Manzi tylko potrzsa gow, umiecha si sodko i rzuca mi porozumiewawcze spojrzenia. Gwnie dlatego postanowiam wykrci si z chemii w nastpnym semestrze. Dostaam wprawdzie pitk z

fizyki, ale za to ogarna mnie panika. Fizyka dziaaa na mnie przez ten cay semestr wprost fatalnie. Sprowadzenie skomplikowanych zjawisk do kilku liter i cyfr byo nie do zniesienia. Zamiast szkicw lici i rysunkw, przedstawiajcych w duej skali otwory, przez ktre te licie oddychaj, albo takich fascynujcych wyrazw jak karoten czy ksantofil, na tablicy ukazyway si koszmarne, pokrcone, skorpionopodobne rwnania, pisane specjaln, czerwon kred. Wiedziaam, e chemia bdzie jeszcze gorsza. Byam tego nawet pewna, bo widziaam na cianie w laboratorium tablic ponad dziewidziesiciu pierwiastkw, na ktrej takie adne i proste sowa, jak zoto, srebro, kobalt czy aluminium, zostay w ohydny sposb skrcone i jeszcze na dodatek opatrzone cyfr. Wiedziaam, e jeeli ka mi to wszystko wpakowa do mzgownicy, dostan w kocu krka i oblej egzamin. Przeyam to procze jedynie dziki kolosalnemu wysikowi woli. I wtedy udaam si do opiekunki roku z zupenie szataskim planem. Powiedziaam jej, e musz mie czas na kurs z Szekspira bo przecie miaam robi dyplom z literatury angielskiej, a nie z fizyki czy chemii. Powiedziaam jej te, e obydwie wiemy doskonale, e jeeli si postaram, to dostan pitk z chemii, wic zdawanie egzaminu jest bezsensowne. Czy nie mogabym po prostu chodzi na wykady z chemii bez zdawania egzaminw i kolokwiw?

Jestemy wszyscy ludmi honoru, potraktujmy wic rzecz jak spraw honorow. Tre jest waniejsza od formy, stopnie nie maj w gruncie rzeczy adnego znaczenia, szczeglnie kiedy si wie, e i tak dostanie si pitk. Plan mj mia szanse powodzenia, poniewa od nastpnego roku studenci, ktrzy robili dyplom z literatury, mieli by zwolnieni z przedmiotw cisych. Bylimy wic ostatni grup, ktrej to jeszcze nie dotyczyo. Pan Manzi odnis si przychylnie do mojego projektu. Pochlebiao mu, sdz, e tak bardzo lubi jego wykady i zamierzam uczszcza na nie, mimo e nie spodziewam si adnego stopnia. Myla zapewne, e jestem po prostu urzeczona piknem samego przedmiotu. Uwaaam mj pomys za genialny. Zdawa z Szekspira, a mimo to uczszcza na wykady z chemii. Ten cakowicie niepotrzebny gest wskazywa, e chemi jestem po prostu zafascynowana. Nikt by si oczywicie na to nie zgodzi, gdybym nie miaa pitki z fizyki. Ach, gdyby moja opiekunka roku wiedziaa, jak bardzo przeraay i przygnbiay mnie te przedmioty i jakie desperackie pomysy przychodziy mi do gowy, eby si od nich wykrci zamierzaam na przykad i do lekarki i poprosi, eby mi daa zawiadczenie stwierdzajce, e nie nadaj si do studiowania chemii i fizyki. Jestem pewna, e nawet by mnie nie wysuchaa i odrzuciaby moj prob bez litoci. Tymczasem rada pedagogiczna zaatwia moje podanie przychylnie, a opiekunka roku powiedziaa mi pniej, e

wielu profesorw wypowiedziao si ze wzruszeniem na temat mojej postawy. Oceniali j jako prawdziwy dowd dojrzaoci intelektualnej. Kiedy teraz mylaam, jak upyna mi reszta roku akademickiego, chciao mi si mia. Przez pi dni w tygodniu chodziam na wykady z chemii. Nie opuciam ani jednego. Pan Manzi sta przy tablicy w naszej starej, wielkiej, odrapanej sali wykadowej, pord bkitnych pomykw, czerwonych jzyczkw ognia, w kbach tej pary, unoszcej si z pynw, jakie przelewa zrcznie z jednej probwki do drugiej, a ja zamykaam uszy na jego slaby cienki gosik, wmawiaam sobie, e to po prostu bzykanie komara, cieszyam si widokiem kolorowych pomykw i wypeniaam stronice brulionu sonetami i sielankami. Pan Manzi patrzy od czasu do czasu w moj stron, a kiedy stwierdza, e pisz w brulionie, rzuca mi ciepe, niemiae, pene sympatii spojrzenie. By przekonany, e zapisuj te wszystkie jego rwnania i definicje, nie jak inne dziewczta po to, eby zda egzamin, ale tylko dlatego, e jestem autentycznie zafascynowana jego wykadem.

Rozdzia 4Zupenie nie wiem, dlaczego moja ucieczka od chemii przypomniaa mi si akurat teraz, w gabinecie Jotki. Podczas gdy mwia do mnie, widziaam pana Manziego unoszcego si w powietrzu nad gow Jotki, jak co wyczarowanego z kapelusza prestidigitatora. Trzyma w rkach drewnian kul i probwk, z ktrej wydobyway si gste kby tego dymu, mierdzcego jak zgnie jajo. Pamitam go, jak wykonywa ten eksperyment na ostatnim przed przerw wielkanocn wykadzie. Wszystkie dziewczta miay si do rozpuku. Pan Manzi rwnie. Zrobio mi si strasznie przykro, zawstydziam si, miaam ochot pa na kolana i przeprosi pana Manziego za to, e go tak ohydnie nabraam. Jotka wrczya mi kilka manuskryptw i zacza mwi znacznie askawszym tonem. Reszt tego przedpoudnia spdziam na ich lekturze. Wystukiwaam na maszynie krtkie recenzje na specjalnym, rowym papierze, sucym do korespondencji wewntrznej. Posaam je wszystkie do redakcji szefa Betsy. Betsy miaa je przeczyta nastpnego dnia i wyrazi opini. Od czasu do czasu Jotka przerywaa mi robot, eby da jak praktyczn wskazwk lub opowiedzie redakcyjn plotk. Jotka wybieraa si tego dnia na lunch z dwojgiem synnych pisarzy, mczyzn i kobiet. Mczyzna

wanie umieci sze opowiada w tygodniku New Yorker", a sze sprzeda Jotce. Wiadomo ta zaskoczya mnie nieco, poniewa nie wiedziaam, e magazyny zakupuj opowiadania na tuziny, a poza tym byam okropnie przejta myl o iloci pienidzy, jak ten autor zarobi. Jotka zwierzya mi si, e bdzie musiaa by szalenie ostrona w czasie tego lunchu, poniewa ta pisarka rwnie specjalizuje si w krtkich opowiadaniach, ale jeszcze nic nie sprzedaa do New Yorkera", a Jotka wzita od niej zaledwie jedno opowiadanie w cigu ostatnich piciu lat. Jotka zamierzaa wic tak manewrowa, eby wyraajc swj zachwyt synnemu autorowi, nie obrazi jednoczenie synnej autorki. Cherubinki na zegarze Jotki zaczy wymachiwa skrzydekami, podnosi do ust srebrne trbki i wyday z siebie dwanacie rytmicznych dwikw. Jotka owiadczya stanowczym tonem, e koniec pracy na dzi, kazaa mi i na obiad do Dnia Kobiety", na bankiet i premier filmow i wyrazia nadziej, e nazajutrz rano zobaczy mnie znowu w redakcji, wie i wyspan. Nastpnie naoya akiet na bluzk koloru lila-r, wpia toczek z fiokowych kwiatw w kok, pospiesznie przypudrowaa nos i poprawia swoje grube okulary. Wygldaa w tym wszystkim okropnie, ale bardzo inteligentnie. Wychodzc, poklepaa mnie jeszcze po ramieniu rk w rkawiczce lilar. Nie daj si temu przewrotnemu miastu.

Przez kilka minut siedziaam nieruchomo w obrotowym fotelu i oddawaam si rozmylaniom na temat Jotki. Usiowaam sobie wyobrazi, jakby to byo, gdybym to ja zostaa synn redaktork, pann E. G. Spdzaabym cae dni w piknie umeblowanym gabinecie, penym fikusw i afrykaskich fiokw, ktrych codzienne podlewanie naleaoby do obowizkw mojej sekretarki. Uwiadomiam sobie nagle, jakby to byo dobrze, gdybym miaa tak matk jak Jotka. Wiedziaabym dokadnie, co, jak i kiedy robi. Bo z wasnej matki niewiele miaam poytku. Od mierci ojca uczya stenografii i pisania na maszynie i w ten sposb utrzymywaa ca rodzin. Gboko w sercu ywia nienawi do ojca za to, e umar i nie zostawi ani grosza, poniewa nie ufa agentom ubezpieczeniowym. Przez cae ycie nalegaa, ebym si take nauczya stenografii po to, bym poza wyszym wyksztaceniem miaa jaki konkretny zawd. Nawet apostoowie szyli namioty mawiaa. Musieli te z czego y, jak wszyscy ludzie. Zanurzyam czubki palcw w miseczce z ciep wod, ktr postawia pomidzy moje dwa talerzyki po lodach jedna z kelnerek zatrudnionych w Dniu Kobiety". Nastpnie starannie wytaram kady palec w lnian, wci jeszcze czyst serwetk i zoywszy j, wsunam pomidzy wargi i mocno je zacisnam. Gdy odoyam serwetk na st, okazao si, e na samym rodku

wykwit rowy znak podobny do maego serduszka. Pomylaam, e jednak zaszam ju do daleko. Po raz pierwszy w yciu widziaam miseczk do mycia palcw na stole mojej dobrodziejki. Malutka, piegowata kobietka z Wydziau Stypendialnego zawiadomia mnie, e istnieje zwyczaj korespondowania z osob, od ktrej otrzymuje si stypendium. To znaczy, oczywicie, jeeli osoba ta yje, co zdarza si nader rzadko. Ja miaam stypendium pani Filomeny Guinei, bogatej powieciopisarki, ktra skoczya nasz college dobrze przed pierwsz wojn wiatow. Pierwsza jej powie zostaa nakrcona jako niemy jeszcze film z Bette Davis w roli gwnej, a nastpnie nagrana jako serial radiowy, ktry zreszt idzie po dzie dzisiejszy. Okazao si, e pani ta yje i mieszka w wielkim domu niedaleko klubu, w ktrym kelnerowa mj dziadek. Napisaam wic dugi list czarnym jak wgiel atramentem na szarym welinie, upikszonym nazw naszej szkoy, w ktrym opisaam jesienne drzewa, wycieczk rowerow na pobliskie wzgrza, zapewniaam j, e studia na prowincji s rzecz cudown w porwnaniu ze studiami w miecie i e lepiej jest mieszka z koleankami ni w rodzicielskim domu, i dodaam, e mam nadziej, e kiedy dorosn, bd pisywaa ksiki rwnie wspaniale jak ona. Przeczytaam jedn z powieci pani Guinei w miejskiej czytelni biblioteka college'u z niewiadomych przyczyn ich nie miaa i stwierdziam, e jest od pocztku do

koca nafaszerowana szalenie egzaltowanymi pytaniami w rodzaju: Czy Evelyna zorientuje si, e Gladys znaa Roberta jeszcze z dawnych czasw? zapyta w duchu Hector i poczu, e burzy si w nim krew", albo: Jak Donald mg si z ni oeni, skoro wiedzia o istnieniu dziecka, dobrze ukrytego u pani Rollmop na samotnej farmie? zapytywaa sam siebie Gryzelda, wtuliwszy gow w poduszki, na ktre padao blade wiato ksiyca". Dziki tym powieciom Filomena Guinea, ktra nieco pniej sama przyznaa mi si, e bya bardzo kiepsk studentk, zostaa milionerk. Pani Guinea odpisaa na mj list i zaprosia mnie do siebie na lunch. I tam wanie zobaczyam po raz pierwszy w yciu miseczki do mycia palcw po deserze. Na powierzchni wody pyway patki wini, wic mylaam, e to na pewno jaka dziwna japoska zupa, wypiam wszystko, do ostatniej kropli, zagryzajc jdrnymi patkami. Pani Guinea sowa nie powiedziaa i dopiero znacznie pniej, kiedy opowiedziaam o tym w college'u jednej debiutantce, zrozumiaam, e si wygupiam. Kiedy, opuciwszy jasno owietlone wntrze gmachu Dnia Kobiety", znalazymy si na ulicy, okazao si, e pogoda jest pod psem. Byo szaro i lao jak z cebra. Nie by to orzewiajcy, rzsisty deszcz, taki, co spukuje wszystko z czowieka, ale co w rodzaju tropikalnej ulewy. Wyobraam sobie, e tak wanie pada w Brazylii. Krople wielkie jak spodki waliy prostopadle z nieba na

ziemi i z sykiem rozbijay si o rozgrzany asfalt ulicy, po czym zamienione w par wodn kbiy si nad czarn byszczc nawierzchni. Marzenie o spdzeniu samotnego popoudnia na trawie Central Parku rozbio si ju w obrotowych drzwiach gmachu Dnia Kobiety". Wyrzuciy mnie one na ciepy deszcz i do mrocznego, rozdygotanego brzucha takswki, gdzie znalazam si wraz z Betsy, Hild i Emili Ann Offenbach, skromn, malutk osbk, odznaczajc si gwnie rudym kokiem na czubku gowy i mem oraz trojgiem dzieci przebywajcych w miasteczku Teaneck w stanie New Jersey. Film by kiepski. Gwne role gray sympatyczna blondynka, przypominajca June Allyson, ognista brunetka, udzco podobna do Elizabeth Taylor, oraz dwaj barczyci modziecy, na ktrych woano chyba Rick i Gil. By to romans futbolowy, na dodatek w technikolorze. Nienawidz technikoloru. Jak film jest w technikolorze, aktorzy widocznie czuj si zobowizani do noszenia bardzo jaskrawych ubiorw, zmieniaj je do kadej sceny, ustawia si ich jak manekiny pod jaskrawozielonymi drzewami albo na tle kanarkowo-tego zboa czy farbkowobkitnego oceanu, przy czym te bajecznie kolorowe wisty cign si kilometrami. Niemal cala akcja filmu toczya si na stadionie sportowym, tumy panienek wiwatoway i dary si

wniebogosy. Kada miaa na sobie bardzo elegancki kostium i przypit do piersi chryzantem wielkoci gwki kapusty. Od czasu do czasu akcja przenosia si na sal balow, gdzie panny te taczyy we wspaniaych kolorowych sukniach, wypoyczonych zapewne z rekwizytorni filmu Przemino z wiatrem, po czym udaway si do toalety, gdzie mwiy sobie rne impertynencje. Pod koniec zorientowaam si bezbdnie, e sympatyczniejsza z dwch dziewczt na pewno skoczy w ramionach sympatyczniejszego z dwch futbolistw, a druga, bardziej seksowna, zostanie na lodzie, poniewa jej facet, nie bez susznoci zwany Gilem, przez cay czas chcia j tylko na kochank, a nie na on, szykowa si do wyjazdu do Europy, i to najwyraniej bez niej. W tym mniej wicej momencie zaczo mnie lekko mdli. Rozejrzaam si, spojrzaam na rzdy pene zapatrzonych i rozmarzonych gw, z przodu rozwietlonych srebrzyst powiat ekranu, od tyu ocienionych, i pomylaam, e cae to towarzystwo wyglda na band matow. Chciao mi si rzyga. Nie byam pewna, czy brzuch boli mnie z powodu tego okropnego filmida, czy te z nadmiaru kawioru. Wracam do hotelu szepnam do Betsy Betsy gapia si w ekran w cakowitym skupieniu. le si czujesz? zapytaa ledwie syszalnym szeptem, nie poruszajc niemal ustami.

le odpowiedziaam. Cholernie le. Ja te. Pjd z tob. Wysunymy si z rzdu krzese, szepczc: Przepraszam, przepraszam, przepraszam", a ludzie mamrotali co pod nosem, syczeli, przesuwali swoje buciory i parasolki, eby nas przepuci, a ja nadepnam na tyle ng, na ile si tylko dao, bo ta przyjemno chocia na moment odwracaa moj uwag od przemonej chci wyrzygania si, ktra wzbieraa w mojej piersi jak bochen rosncego drodowego ciasta. Kiedy wreszcie znalazymy si na ulicy, deszcz ju ustawa. Betsy wygldaa okropnie. Rumiece cakowicie znikny z jej policzkw, a jej okrga buzia, zielonkawa i byszczca od potu, pywaa mi przed oczami jak ksiyc w peni. Kiedy czowiek czeka na rogu na zwyk takswk, to zawsze nawinie mu si limuzyna do wynajcia taka z biao-tym, wymalowanym na karoserii, kraciastym pasem nie ma na to rady. Padymy jak kody na tylne siedzenie i zanim dojechaymy do hotelu, Betsy wyrzygaa si dwa razy, a ja raz. Kierowca bra zakrty z takim rozmachem, e najpierw rzucao nas w lewy kt, a pniej w prawy. Ta z nas, ktra miaa torsje, nachylaa si, jakby jej co spado na podog, a druga zasaniaa j, patrzc w okno i nucc jak modn melodi. Mimo to kierowca zorientowa si.

Hej! zaprotestowa, przyspieszajc na czerwonym wietle. Nie pozwalam brudzi w moim wozie. Moecie wysi i robi to na ulicy. Nie odpowiedziaymy, ale na szczcie takswka zajedaa ju pod hotel. Przed samymi drzwiami kierowca kaza nam wysi. Brako nam odwagi, by zaczeka, a podliczy taks, wcisnymy mu w popiechu gar banknotw, rzuciymy kilka chusteczek papierowych na kau, pdem puciymy si przez hall i jak nieprzytomne wpadymy do otwartej windy. Bya to stosunkowo spokojna pora dnia. Betsy od razu zwymiotowaa w windzie, wic potrzymaam jej gow, a potem przysza moja kolej, wic ona potrzymaa moj. Normalnie po takich wymiotach czowiek czuje si z miejsca lepiej, wic uciskaymy si i kada posza do swojego pokoju na przeciwlege krace korytarza. Wsplne rzyganie, jak mao co, robi z ludzi wiernych przyjaci. Jednake, kiedy zamknam za sob drzwi, rozebraam si i runam na ko, zrobio mi si jeszcze gorzej ni w kinie. Czuam te, e musz czym prdzej lecie do ubikacji. Naoyam wic biay szlafrok w due chabry i zataczajc si, poszam przez korytarz do azienki. Zastaam tam ju Betsy Zza zamknitych drzwi sycha byo jej aosne jki, wic pospiesznie udaam si do innej azienki. Byam pewna, e umieram, i droga wydaa mi si bezgranicznie daleka.

Usiadam wreszcie na sedesie, oparam czoo o brzeg umywalki i pomylaam, e uchodzi ze mnie nie tylko cay obiad, ale wszystkie jelita. Mdoci przewalay si we mnie gigantyczn fal. Po kadym ataku opadaam, mokra jak li na deszczu, roztrzsiona jak osika, ale po chwili fala wracaa, biae kaflowe ciany mojej sali tortur zbliay si i cieniay, groc zmiadeniem mnie. Nie wiem, jak dugo to trwao. Puciam zimn wod do umywalki penym prdem, tak by dziewczyny w razie czego mylay, e robi sobie przepierk, a po pewnym czasie pooyam si na wznak na pododze i leaam bez ruchu. Majaczyo mi si, e nadesza zima. Mrz przenika mnie do szpiku koci, szczkaam zbami, a wielkie biae przecierado kpielowe leao pod moj gow jak caun niegu. Co to za maniery, eby wali piciami w drzwi azienki, pomylaam, c to za okropnie wychowana osoba? Przecie na kadym korytarzu jest azienka, niech sobie tam idzie, jak jej si spieszy, a mnie prosz zostawi w spokoju. Ale ta nieszczsna ofiara losu nie przestawaa wali w drzwi i zaklina mnie, ebym j wpucia, a po chwili wydao mi si nawet, e poznaj jej gos. Co jakby Emilia Anna Offenbach, ale niezupenie. Chwileczk powiedziaam wreszcie nie bez trudu, bo miaam zupenie sklejone usta. Zmobilizowaam si, powoli stanam na nogach,

spuciam wod w klozecie po raz dziesity, wymyam szczotk misk i zwinam rcznik, eby nie byo wida plam po rzygowinach, po czym otworzyam drzwi azienki i wyszam na korytarz. Wiedziaam, e bdzie nieszczcie, jeeli spojrz prosto w twarz Emilii Annie albo komukolwiek, wic utkwiam tpy wzrok w okno, ktre rozpywao si mtnie w samym kocu korytarza. Potem wysunam naprzd jedn nog. Nastpn rzecz, jaka wpyna na orbit mojego wzroku, by but. Pbucik z lekko popkanej czarnej skry, znoszony i ozdobiony pkolistym wzorkiem z malutkich dziurek, dobrze wyglansowany i skierowany czubkiem w moj stron. Sta na zielonej, twardej powierzchni, ktra take napieraa na mj prawy policzek. Leaam bez ruchu i czekaam na jaki znak, ktry by mi pomg zorientowa si w sytuacji. Nieco w prawo od czarnego buta by skrawek rcznikowego materiau w chabry. Widok ten wzruszy mnie do ez, bo zorientowaam si, e to rkaw mojego wasnego szlafroka i e na jego kocu widnieje moja wasna rka, biaa jak brzuch nitego dorsza. Zaczyna przychodzi do siebie. Ten racjonalny i beznamitny gos dociera do mnie z wysoka. Przez moment wydawa mi si znajomy, ale nie mogam go zidentyfikowa. By to bowiem gos mski, a

przecie mczyznom wstp do naszego hotelu by wzbroniony o jakiejkolwiek porze dnia czy nocy. Ile jest jeszcze tych przypadkw? Suchaam z zainteresowaniem. Podoga staa si moj ostoj, a myl o tym, e ju na niej le i dalej spa nie mog, stanowia wielk pociech. Jedenacie, o ile si nie myl odpowiedzia gos kobiecy, ten, co skojarzy mi si z czarnym pbucikiem. Zdaje si, e jest ich jedenacie, ale jedna jeszcze nie wrcia, wic chyba mamy dziesi chorych. No dobra, niech j pani pooy do ka, a ja zajm si reszt. W moim prawym uchu stukno kilka razy: bum, bum, gono, a potem coraz ciszej i ciszej. Usyszaam dwik otwierajcych si w oddali drzwi, gosy i jki, trzask drzwi zamykanych i cisz. Dwie rce wlizny mi si pod pachy i gos kobiecy znowu si odezwa: No, chod ju, creczko, zaraz ci bdzie lepiej po czym niesiono mnie korytarzem, widziaam rzdy drzwi, duo, duo drzwi, jedne otworzyy si i to by mj pokj. Wacicielka czarnych pbucikw pomoga mi si uoy w rozcielonym ku, nakrya mnie a pod szyj i usiada na chwil w fotelu, eby odsapn. Wachlowaa si tust, row doni. Na nosie miaa okulary w zotej oprawie, a na gowie biay czepeczek pielgniarki. Kim pani jest? zapytaam sabym gosem. Jestem pielgniark hotelow.

Co si ze mn dzieje? Zatrucie odpowiedziaa krtko. Cikie zatrucie. Wszystkie co do jednej struycie si jakim wistwem. Jak yj, nie widziaam czego podobnego. We wszystkich pokojach na caym pitrze... Czym ecie si, panienki, objady, chciaabym wiedzie? Czy one wszystkie wymiotuj? zapytaam gosem penym nadziei. Wszystkie jak jeden m potwierdzia nie bez satysfakcji. Wymiotuj jak nie wiem co i wzywaj swoje mamusie. Pokj koysa si agodnie, jak gdyby krzesa, stoy i ciany stay si niewakie ze wspczucia dla mojej nieszczsnej osoby. Doktor da pani zastrzyk zapewnia mnie pielgniarka. Zaraz pani zanie. A potem na miejscu pielgniarki znalazy si drzwi, zasoniwszy jej sylwetk jak duy, gadki kawa tektury. Po chwili jeszcze wikszy kawa tektury zakry drzwi, a ja powoli pynam ku nim. Umiechnita i szczliwa, koysaam si do snu. Jaka osoba z biaym kubkiem w rku staa u mojego wezgowia. Wypij to. Potrzsnam gow. W poduszce zachrobotao jak w stogu siana. Wypij to, zaraz si lepiej poczujesz.

Gruby, porcelanowy kubek zbliy si do moich ust. Przygldaam si uwanie przezroczystemu, bursztynowemu pynowi. Byo mroczno. Wieczr, noc? Oka roztopionego masa pyway po wierzchu, lekki rosoowy aromat echta mi nozdrza. Powoli, ostronie przeniosam wzrok na spdnic osoby trzymajcej kubek. Betsy. adna tam Betsy. To ja. Wtedy otworzyam szeroko oczy i zobaczyam gow Doreen, ciemn na tle janiejcego okna. Jej jasne wosy, owietlone od tylu, tworzyy dokoa niej co w rodzaju aureoli. Twarz znajdowaa si jednake w cieniu, wic nie mogam nic na niej odczyta, ale z palcw Doreen emanowaa ogromna troskliwo. Mogy to by palce Betsy, palce mojej matki, a moe nawet pachnce paproci rce pielgniarki hotelowej. Nachyliam gow i yknam troch rosou. Miaam szorstkie podniebienie, jakby pene piasku. Drugi yk, potem trzeci, czwarty, a kubek by pusty. I zaraz poczuam si oczyszczona, niewinna, wita, gotowa do podjcia nowego ycia. Doreen odstawia kubek na parapet i opada na fotel. Zdziwio mnie, e nie ma w rku papierosa, bo bya przecie naogow palaczk. Wiele nie brakowao, a wycignaby nam nki powiedziaa po chwili. To pewnie przez te wielkie iloci kawioru.

aden tam kawior! Saatka z krabw. Zrobili analizy i stwierdzili, e byo w niej peno ptomainy. Oczami duszy widziaam nieskazitelne kuchnie eksperymentalne Dnia Kobiety", cignce si w nieskoczono. Na stoach cae rzdy powek awokado, nadzianych saatk z krabw w majonezie. Fotografowano je ze wszystkich moliwych ktw, owietlano jaskrawymi jupiterami. Biao-rowe szyjki krabw wyaniay si spod puszystej koderki majonezu, a jasnote i apetyczne powki tego rajskiego owocu w krokodyl owo zielonej skrce suyy saatce za aromatyczne pojemniczki. Trucizna! Kto przeprowadzi analiz? Mylaam, e doktor pewnie wypompowa jednej z nas odek i podda jego tre analizie laboratoryjnej. Te lale z Dnia Kobiety". Jak zaczycie si tu przewraca niby krgle, kto zadzwoni do redakcji, redakcja zadzwonia do kuchni eksperymentalnej, a tam od razu zrobiono badania wszystkiego, co pozostao z bankietu. Cha! Cha! Cha! Cha! zamiaam si w odpowiedzi. Obecno Doreen pocieszya mnie od razu. Przysali kup prezentw. Na korytarzu stoi cae wielkie pudo. Tak szybko? Specjaln przesyk ekspresow, moje dziecko, a co ty sobie wyobraasz? Przecie nie mog sobie pozwoli

na to, ebycie latay po miecie i opowiaday, jakecie si struy we wzorowej eksperymentalnej kuchni Dnia Kobiety". Gdyby znaa dobrego adwokata, mogaby ich skary o odszkodowanie i dostaaby grube pienidze. Jakie s te prezenty? Pomylaam, e jeeli mj prezent jest co wart, to ta caa afera moe si opaci, szczeglnie e czuam si taka czysta i odrodzona. Nikt jeszcze tego puda nie otworzy, dziewczyny le jak kody w kach. Kazali mi roznosi ros, bo tylko ja jestem na nogach. Ciebie obsuyam pierwsz. Zobacz, co to za prezent zadaam. Przypomniao mi si co i dodaam: Ja te mam co dla ciebie. Doreen wysza na korytarz. Przez dobr minut sycha byo szelest papieru, wreszcie powrcia, trzymajc w rkach grube tomisko w kolorowej, byszczcej oprawie, zadrukowanej licznymi nazwiskami. Trzydzieci najlepszych opowiada roku. Rzucia mi ksik na kolana. Jest tam jeszcze jedenacie egzemplarzy tego arcydziea. Przypuszczam, e to literatura w sam raz dla chorych. Ale zaraz, gdzie jest ten prezent dla mnie? Wyjam z torebki lusterko z jej imieniem i wianuszkiem stokrotek i wycignam rk. Spojrzaymy na siebie i wybuchnymy miechem. Mog ci da mj rosoek, jeeli chcesz zaofiarowaa si. Postawili na tac przez omyk jedenacie kubkw, ale Lenny i ja tak opchalimy si parwkami z musztard, kiedy czekalimy, eby przestao pada, e nie mogabym

ju niczego przekn. Dawaj ten ros zadaam. Umieram z godu.

Rozdzia 5Nazajutrz o sidmej rano zadzwoni telefon. Powoli wypywaam na powierzchni czarnego jak smoa snu. Otrzymaam ju depesz od Jotki, ktr wetknam w ram lustra. Wyraaa nadziej, e wkrtce cakowicie wydobrzej, sowa wspczucia z powodu niefortunnego wypadku i prob, ebym nie przychodzia do pracy, dopki nie odzyskam si. Nie miaam wic zielonego pojcia, kto mgby do mnie dzwoni. Wycignam rk spod kodry, podniosam suchawk, oparam j o prawy obojczyk i powiedziaam: Halo? Czy to panna Esther Greenwood? zabrzmia pikny baryton z nik nutk cudzoziemskiego akcentu. Tak jest, oczywicie. Tu mwi Konstanty Taki-to-a-taki. Absolutnie nie mogam zrozumie jego nazwiska, peno w nim byo liter s i k, poza tym w yciu nie znaam adnego Konstantego, ale nie miaam serca, eby go rozczarowa. Po sekundzie przypomniaa mi si jednak pani Willard i jej tumacz kabinowy z ONZ. Ale, oczywicie, oczywicie! krzyknam, usiadam i oburcz ujam suchawk. Nigdy nie przypuszczaam, e dziki pani Willard poznam czowieka o imieniu Konstanty.

Od dawna kolekcjonowaam mczyzn o interesujcych imionach. Znaam ju jednego Sokratesa. By wysoki, brzydki i piekielnie inteligentny, syn synnego hollywoodzkiego producenta filmowego, ale, niestety, katolik, co przesdzao spraw zarwno dla niego, jak i dla mnie. Poza Sokratesem znaam jeszcze Rosjanina imieniem Attyla. By studentem bostoskiej Akademii Handlowej. Z trudem zmobilizowaam si, eby zrozumie, o co chodzi temu Konstantemu. Po prostu chcia si ze mn umwi na dzisiejsze popoudnie. Czy chciaaby pani obejrze gmach ONZ dzi, pnym popoudniem? zapyta. Kiedy ja go doskonale widz std zachichotaam prawie histerycznie. By wyranie zaskoczony. Z mojego okna wyjaniam, w przekonaniu, e moja angielszczyzna jest dla niego niezrozumiaa. Zapanowao milczenie. A czy zgodziaby si pani pj ze mn potem na ma kolacyjk? powiedzia po chwili. Rozpoznaam z miejsca sownictwo pani Willard i rce mi opady. Pani Willard z reguy zapraszaa ludzi na mae kolacyjki. Przypomniao mi si, e ten Konstanty Taki-toa-taki zaraz po swoim przyjedzie do Ameryki czsto bywa u Willardw, bo pani Willard naleaa do organizacji, ktrej czonkowie przyjmowali przyjezdnych cudzoziemcw w swoich domach, a za to, na zasadzie

wymiany, podejmowani byli pniej przez nich w ich wasnych krajach. Zrozumiaam w lot, e pani Willard po prostu przehandlowaa swoj kolacj w Zwizku Radzieckim za ma kolacyjk dla mnie w Nowym Jorku. Owszem, chtnie pjd na ma kolacyjk zgodziam si. O ktrej chciaby pan po mnie wstpi? Przyjad po pani samochodem o godzinie drugiej zaproponowa. Hotel Amazonka", prawda? Tak. Wiem, gdzie to jest. Przez chwil wydawao mi si, e jest w jego tonie jaka specjalna, do dwuznaczna nuta, ale zaraz sobie pomylaam, e zapewne wiele sekretarek z ONZ mieszka w Amazonce" i e pewnie nieraz odprowadza je do domu. Pozwoliam mu pierwszemu odwiesi suchawk, a potem te odoyam swoj na wideki i wtuliam si z powrotem w poduszki. Czuam si nie najlepiej. Ale zaraz zaczam snu marzenia o mczynie, ktry kocha mnie od pierwszego wejrzenia, i to zupenie bezinteresownie. Konstanty proponowa mi wprawdzie tylko rutynow wycieczk po gmachu Narodw Zjednoczonych, zakoczon oenzetowskim sandwiczem, ale przecie kademu wolno marzy. Leaam i dodawaam sobie otuchy. Tumacz kabinowy pani Willard okae si na pewno facetem niskim, krpym i brzydkim, rwnie nieatrakcyjnym jak Buddy Willard. Myl ta sprawiaa mi

wyran satysfakcj. Pogardzaam Buddym Willardem i chocia wszyscy byli absolutnie przekonani, e zamierzam wyj za niego za m, jak tylko wypuszcz go z sanatorium dla grulikw, to ja ju dawno wiedziaam, e nie zrobiabym tego, nawet gdyby si okazao, e Buddy jest ostatnim mczyzn na kuli ziemskiej. Albowiem Buddy Willard by hipokryt. Na pocztku naszej znajomoci nie wiedziaam, oczywicie, e jest hipokryt. Odwrotnie, byam przekonana, e jest to najwspanialszy chopiec wiata. Uwielbiaam go na odlego przez pi lat, zanim w ogle na mnie spojrza, a potem przeyam cudowne chwile. Wci go uwielbiaam, ale on ju zaczyna zwraca na mnie uwag, przyglda mi si czciej i czciej, a kiedy wszystko byo ju na dobrej drodze, odkryam i to zupenie przypadkowo e jest to okropny hipokryta. A teraz, kiedy chcia si ze mn za wszelk cen oeni, po prostu go znienawidziam. Najgorsze w tym wszystkim byo to, e nie mogam wystpi po prostu i powiedzie, co o nim myl, bo jak na zo wanie wtedy, kiedy zamierzaam to zrobi, zapa grulic. Teraz zmuszona byam si z nim cacka przynajmniej do chwili, kiedy ozdrowieje i bdzie wystarczajco silny, eby stawi czoo nie skaonej niczym prawdzie. Postanowiam nie schodzi do kafeterii na niadanie. To pocignoby za sob, rzecz jasna, ubranie si, a jaki

poytek z takiego wysiku, skoro i tak zamierzaam spdzi cae przedpoudnie w betach? Mogam oczywicie zadzwoni na d i poprosi, eby podano mi niadanie do ka, ale pocignoby to z kolei wrczenie kelnerce napiwku, a ja nigdy nie umiaam wykombinowa, ile da. Miaam z tym ju kilka niemiych przygd w Nowym Jorku. Gdy po raz pierwszy zajechaam do Amazonki", karowaty, ysy staruszek w mundurze portiera zanis moj walizk do windy i otworzy mi pokj. Oczywicie, pobiegam natychmiast do okna, eby spojrze z gry na miasto, ale po chwili zorientowaam si, e ten karzeekportier nie wychodzi, tylko otwiera i zamyka kurki z ciep i zimn wod, mruczc pod nosem: To jest ciepa, a to zimna", e wcza radio i recytuje wszystkie nowojorskie numery kierunkowe, wic zrobio mi si nieswojo i powiedziaam bardzo stanowczym gosem: Dzikuj panu za przyniesienie bagau. Dzikuj, dzikuj, dzikuj, ha! warkn i zanim zdoaam si zorientowa, o co mu chodzi, zatrzasn za sob drzwi w sposb co najmniej niegrzeczny. Pniej, kiedy opowiedziaam Doreen o jego dziwnym zachowaniu, rozemiaa si: Ciel! zawoaa. Przecie jemu chodzio o napiwek. Zapytaam, ile powinnam mu bya da, na co odpowiedziaa, e dwadziecia pi do trzydziestu piciu centw, jeeli walizka bya cika. Prawd mwic,

mogam j sobie sama zanie do pokoju, ale ten portierek by taki prdki, e nie zdyam mu si przeciwstawi. Uwaaam, e jego usugi s wliczone w cen pokoju. Nie lubi pacenia za co, co potrafi zrobi sama. Denerwuje mnie to. Doreen pouczya mnie, e napiwek powinien zawsze wynosi okoo dziesiciu procent rachunku, ale jako tak si skadao, e nigdy nie miaam odpowiedniej iloci drobnych, a gupio byoby wrczy czowiekowi pidziesit centw, dodajc: Pitnacie dla pana i poprosz trzydzieci pi centw reszty". Kiedy po raz pierwszy w yciu wysiadaam z nowojorskiej takswki, daam szoferowi dziesi centw napiwku. Taksa wynosia jednego dolara, wic wykombinowaam, e naley mu si dziesi centw. Wrczyam mu je z uprzejmym umiechem. Ale ten kierowca pooy sobie monet na doni, gapi si w ni i gapi, a kiedy wygramoliam si z takswki, zastanawiajc si, czy czasem przez pomyk nie daam mu monety kanadyjskiej, wrzasn jak oparzony: Pani szanowna, ja te musz y! Te jestem czowiekiem! i to tak gono, e przeraona puciam si biegiem. Na szczcie, trzymao go czerwone wiato, bo chyba gotw byby jecha wzdu chodnika, wrzeszczc na mnie w ten okropny, szalenie peszcy sposb. Kiedy z kolei opowiedziaam Doreen o tym przypadku, orzeka, e by moe od czasu jej ostatniego pobytu w

Nowym Jorku napiwki wzrosy, wic lepiej dawa pitnacie procent od rachunku. Albo to, albo trafiam na zupenie wyjtkowego bawana. Signam po ksik przysan mi przez redakcj Dnia Kobiety". Wypada z niej kartka z obrazkiem przedstawiajcym czarnego pudelka w rowym kubraczku, lecego z bardzo smtn min w przepiknym koszyku. Po drugiej stronie ten sam pudel, teraz umiechnity, spa smacznie, zwinity w kbek pod bogato haftowan koderk, opatrzon napisem: Sen to najlepsze lekarstwo". Obok dopisek atramentem koloru lawendy nastpujcej treci: Czego ycz wszyscy przyjaciele z Dnia Kobietv". Przegldaam opowiadanie po opowiadaniu, a doszam do historii o drzewie figowym. Drzewo figowe roso na piknej murawie pomidzy domem pewnego yda a murem pewnego klasztoru. yd i urodziwa zakonnica spotykali si czsto pod drzewem, z ktrego oboje zrywali dojrzae owoce. Pewnego dnia zauwayli na jednej z gazi gniazdko, a w gniazdku wylgajce si wanie piskl. Wycignli jednoczenie do niego rce i donie ich spotkay si na krtki moment. Od tego dnia pikna zakonnica nie wychodzia zbiera fig, ale robia to szczeglnie nieurodziwa pomocnica kuchenna, oczywicie te katoliczka, ktra starannie liczya dojrzae figi i dzielia je na p, eby yd nie mg jej oszuka, co go, oczywicie, rozwcieczao. Opowiadanie to bardzo mi si podobao, szczeglnie

opis drzewa figowego zim w niegu, i wiosn, kiedy cae byo w zielonych pkach, i latem, kiedy rodzio twarde mode owoce. Doczytaam do koca i byo mi szkoda, e to ju wszystko. Przeliznabym si chtnie przez czarne litery jak przez sztachety potu, uoyabym si do snu w cieniu tego piknego, rozoystego drzewa. Pomylaam sobie, e dzieje moj