Oktober 2011 Jos Berkemeijer AAG

1

PPI, Kans of bedreiging?

Agenda

• Wat is een PPI? – Kenmerken, Wft eisen, Financieringsaspecten

– Internationaal, Praktijk, Werkingsgebied, Level Playing Field, Kosten

– Toezicht , Status Quo,

– Overwegingen

• PPI Kritische Punten

• PPI Alternatieven?

• Discussie – Stellingen & SWOT

• PPI tenslotte..

2

Wat is een PPI?

Art. 1 Wft PremiePensioenInstelling onderneming die is opgericht met als doel om premieregelingen en andere regelingen waarbij de premiepensioeninstelling geen verzekeringstechnisch risico draagt, uit te voeren welke op grond van de toepasselijke wetgeving zijn aangemerkt als arbeidsgerelateerde pensioenregelingen. PPI • is Tweedepijler Pensioenuitvoerder, naast Pensioenfonds en Verzekeraar • mag grensoverschrijdend pensioen aanbieden • voert een collectieve beschikbare premieregeling (Defined Contribution) uit • wordt geffinancierd op basis van kapitalisatie • mag zelf geen risico dragen en moet derhalve alle risico’s uitbesteden • moet onafhankelijk zijn van enige bijdragende onderneming of bedrijfstak • valt onder de PensioenWet (zorgplicht, waardeoverdracht, pensioenverevening

bij echtscheiding, uitruil OP-NP, etc) • Valt onder WFT, maar (nog) niet onder FTK….. • Toezichthouders: DNB, AFM

3

Kenmerken PPI

Unique Selling Points (USPs) • Grensoverschrijdend pensioen (Meerdere regelingen uit meerdere landen)

Aansluiting Internationale bedrijven/pensioenfondsen • Schaalvoordeel potentie (nationaal/internationaal) • Transparantie • Weinig eisen en eenvoudige besturing; vrije besturingsvorm

Kenmerken • Product: DC-regeling • Vorm: NV, BV, Stichting of Europese Naamloze vennootschap (SE) • Meerdere pensioenregelingen voor meerdere partijen (ring-fencing) • MAG administratie, vermogensbeheer en communicatie uitbesteden; • Moet verzekeringstechnische risico’s (overlijden, langlevenrisico’s, invaliditeit)

onderbrengen bij een verzekeraar (of pensioenfonds); • Opgebouwd pensioenvermogen MOET worden aangewend voor aankoop van pensioen bij

een verzekeraar (of pensioenfonds);Deelnemer heeft shoprecht • Vrijstelling Vennootschapsbelasting en Omzetbelasting • Fiscaal: De beschikbare pensioenpremie conform premiestaffel 2

4

Wft Eisen PPI

Artikel 2:54hvan de Wft

– Deskundigheid en betrouwbaarheid dagelijkse beleidsbepalers

– Beleid integere bedrijfsuitoefening

– Aantal personen dat het dagelijks beleid bepaalt (>2) en plaats

– Zeggenschapsstructuur en Inrichting bedrijfsvoering

– Uitbesteding aan derden

– Rechtsvorm PPI en Pensioenbewaarder (=Vermogensbeheerder)

– Kapitaaldekking en onafhankelijkheid; Minimum eigen vermogen

– Bewaren pensioenvermogen door de ‘pensioenbewaarder’

– Maatregelen bescherming rechten pensioendeelnemers

– PPI overeenkomsten met Sponsor en Pensioenbewaarder

5

PPI Financieringsaspecten

• De PPI zelf kent geen buffervereisten of solvabiliteitseisen

• Principe: Alle risico’s zijn (her)verzekerd

• Minimum eigen vermogen: – PPI: € 225.000

– Pensioenbewaarder (vermogensbeheerder): € 112.500

• Kosten aanvraag vergunning PPI : € 26.000 (doorlooptijd 13 weken)

6

PPI op weg naar.. Internationaal

IORP

API

Multi-OPF

Algemene pensioeninstelling.

Institution Occupational Retirement Provision

4%

6% 4%

35% 42%

5%

3% 1%

Oostenrijk

Belgie

Duitsland

Ierland

UK

Liechtenstein

Luxemburg (CSSF)

Luxemburg (CAA)

7

IORPS • Circa 140.000 IORP’s in Europa • Waarvan ca. 80 ‘grensoverschrijdend’

schaalvoordelen

uitkeringsovereenkomsten

PPI in de Praktijk

8

PPI Werkingsgebied

• Een PPI mag in Nederland alleen een pensioenregeling uitvoeren als bedoeld in de Pensioenwet en de Wet verplichte beroepspensioenregeling.

• Zelfstandigen kunnen dus alleen terecht bij een PPI die een beroepspensioenregeling uitvoert. Voor buitenlandse zzp-ers zou dat anders kunnen zijn omdat de PPI een buitenlandse regeling voor zelfstandigen mag uitvoeren als dat naar buitenlands recht een pensioenregeling is.

• Zelfstandigen in Nederland kunnen dus alleen bij een PPI terecht als zij zich eerst organiseren en een (solidaire) pensioenregeling met elkaar overeenkomen die verplicht wordt gesteld voor de beroepsgenoten.

• Voor een derde pijler spaarprodukt zal de individuele zelfstandige dus terecht moeten bij banken (banksparen) en verzekeraars (lijfrente).

9

Bron: Louis Kuypers, Pension Lawyer

Level Playing Field PPI

10

Verzekeraar Pensioenfonds PPI Multi OPF API / IORP

Bestuur vrij paritair vrij paritair vrij

Eigendom vrij sociale partners vrij sociale partners vrij

Rechtsvorm NV,OWB,SE Stichting (NV,BV) NV,BV,St,SE Stichting (NV,BV) SE

Regelingen alle DB&DC NL: DC INT: alle NL: DB&DC INT: alle alle

Domein vrij beperkt vrij beperkt (alleen NL) vrij

Risico’s vrij vrij verboden vrij vrij

Ring-fencing vrij verboden vrij vrij vrij

Toezicht Solvency II, Wft FTK, Solvency? n.v.t. FTK, Solvency? Solvency, IORP2 ?

SE = Societas Europaea = Europese naamloze vennootschap OWB = Onderlinge Waarborg Maatschappij

PPI Kosten & Transparantie

11

Kosten(indicatie) aanbieders

Brand Delta

ASR Aegon Zwitser-

Allianz

New Day Lloyd leven BeFrank Robeco

Productnaam Collectief pensioen PPP Premie-

pensioen MKB Groei pensioen

Exclusief pensioen

Advantage pensioen

PPI PPI Collectief

Kosten werkgever

Administratie € 25 - € 75 0,9% - 4% 2,5% - 10% 2,7% - 12% € 120 - € 220

1,5% - 9% €30-120 ??

Eénmalige kosten € 0 € 0 € 0 € 0 € 1.500 € 0 € 0 € 0

Kosten werknemer

Totale fondskosten 0,40% 1,00% 0,65% 0,48% 0,54% 1,01%

Lifecycle 0,15%-0,33% Stabilisatie

0,22% Zelf bel.

0,15%-1,32%

0,36%-1,5%

Aankoopkosten 0,50% 0,50% 0,50% 0,50% 0,50% 1,00% – 0,08%-0,12%

Verkoopkosten – 0,50% 0,50% 0,50% 0,50%* – – 0,08%-0,12%

*Allleen bij vervroegde of gedeeltelijke opname

Kosten bij BeFrank Voor de administratiekosten en de beheervergoeding is een range afgegeven. De exacte hoogte van de kosten is o.a. afhankelijk van het aantal deelnemers, de hoogte van de gemiddelde premie, de inbreng van de opgebouwde waarde en de mutatiegraad.

PPI en Extern Toezicht

• Zorgen voor ‘fatsoenlijk’ pensioen

• Zorgen voor voldoende eigen vermogen

• Deelnemervermogen scheiden

• Goed administreren

• Aansluiten op pensioenregister

• Pro actief informeren en helpen

• Pro actief contact zoeken met DNB/AFM

12

Type financiële onderneming Aantal

(ca)

Banken 125

Verzekeringsmaatschappijen 350

Premie pensioeninstellingen 2

Pensioenfondsen 500

Beleggingsinstellingen en

beleggingsondernemingen

325

totaal 1302

Onder toezicht staande pensioenfondsen

Aantallen instellingen per ultimo 1997 2010 2011Q1

Bedrijfspensioenfondsen verplicht 67 65 64

Bedrijfspensioenfondsen niet verplicht 15 17 16

Ondernemingspensioenfondsen 957 414 397

Ondernemingsspaarfondsen 9 5 5

Beroepspensioenfondsen 11 12 12

Speciale wetgeving 1 1 1

Totaal 1060 514 495

Waarvan herverzekerd: ca. 50 Waarvan in liquidatie: ca. 100

DNB Toezichtsaanpak PPI

• Geen verzekeringstechnisch risico bij PPI zelf

• Inzicht in overige risico’s

• FIRM: Financiële Instellingen Risico-analyse Methode

• Beheersing en kwantificering Netto (rest) Risico

• Toetsing Netto Risico <-> EV-eis van € 225.000

• Beheersingsmaatregelen o.bv. Risicoprofiel PPI

• Level playing field; Geen afbreuk op toezicht • Primair toezicht op Uitbestede Werkzaamheden

PPI blijft verantwoordelijk voor controle op naleving uitbesteding . (art. 3:18 Wft)

• Secundair toezicht van DNB op de gehele PPI, inclusief het uitbestede werk

13

AFM Toezicht op PPI

PPI plichten • Kostenefficiënte, nuttige, veilige & begrijpelijke premieregeling

• Helpen met voorlichting & advies, ook over risico’s: – Geen overzicht: van toekomstige inkomsten

– Geen inzicht: in toekomstige financiële situatie

– Geen actie: kan of wil geen maatregelen nemen

• Wettelijk kader 1. Informatieverstrekking

• startbrief, UPO, slapersoverzicht, stop- & pensioenbrief, pensioenregister • tijdig, begrijpelijk & duidelijk, juist, cf. pensioenregl., volledig

2. Zorgplicht • Klantprofiel, doelrisicoprofiel, advies, jaarlijkse bewaking

• Financiële doelstelling, risicobereidheid, inleg, beleggingsplan

14

Status Aanvraag en Goedkeuring PPI’s

Goedgekeurd • BeFrank [JV: BinckBank & Delta Lloyd] (juni 2011) • Stichting Robeco PPI (augustus 2011)

– Internationale pensioendeelnemersadministratie en -communicatie : Lohoff & Partner (Duits) – Generali dekt de verzekeringsrisico’s af.

Aangevraagd • AEGON, De Goudse Verzekeringen, NN & ING-IM & AZL • TKP • JV APG-ABN AMRO • Brand New Day Collectief Pensioen = [JV BND & ASR] • VBIM Stichting Verzekeringsbelangen Interimmanagers Overwegers • Pensioenuitvoerders, Pensioenfondsen, etc….? • …..

15

Overwegingen om een PPI te starten Verzekeraars • Marktaandeel verzekeraars slinkt t.g.v. banksparen en de komende dreiging van PPI • Traditionele verzekeringsproducten vragen veel solvabiliteit (i.v.m. garantie) • Via PPI kunnen verzekeraars geen ‘spaaromzet’meer genereren, maar nog wel risico-omzet

Pensioenfondsen/uitvoerders • Traditionele pensioenproducten optisch te ‘duur’ in vergelijking met PPI • Werkgevers/Beroepspensioenverenigingen bezinnen zich op ‘goedkopere’ oplossingen • Internationale concurrentie (IORPs) en concurrentie van verzekeraars en banken vormen bedreiging • Solidariteit komt steeds meer onder druk te staan; PPI vormt een sober alternatief

Vermogensbeheerders • Vermogensbeheerders kunnen hun marktaandeel uitbreiden t.l.v. verzekeraars en pensioenfondsen • Om toegang tot de markt te krijgen zullen vermogensbeheerders samen moeten werken met andere partijen

(verzekeraars, adviseurs)

Banken • Door de combinatie van vermogensbeheer en Intermediair krijgen banken rechtstreeks toegang tot de

pensioenmarkt en kunnen hun marktaandeel uitbreiden. Samenwerking met verzekeraars is hierbij een optie

Intermediair • De positie van het intermediair is fundamenteel gewijzigd door de Wft en afschaffing van provisie • Intermediair wordt adviseur en kan zich door samenwerking met vermogensbeheerders, verzekeraars op een

nieuwe wijze toegang tot de pensioenmarkt verschaffen

Bedrijven • Voor grote bedrijven kan het een overweging zijn een PPI te starten. In de praktijk zullen bedrijven i.v.m. de

hoge kosten en benodigde specialisatie meestal gebruik (gaan) maken van bestaande PPIs.

16

PPI Kritische Punten

• Geen solidariteit (sterfte,AO,Langleven, rendement)

• Lifecycle producten: Rendementsinefficiency – Afbouwen risico assetmix vanaf leeftijd (ca) 45 jaar

– Rendementsnadeel t.o.v. Pensioenfondsen 1 à 1,5% over meerdere decennia

• Aankoop Levenslang pensioen bij Verzekeraar – Risico van ‘slecht aankoopmoment’

– Gevolg: gekunselde beleggings/verzekeringsconstructies om aankooprendementsrisico alsnog te matigen

– Geen indexatie ingegaan pensioen

– Aandeelhoudersrendement + Solvabiliteitseisen Verzekeraar ‘drukken’ pensioenuitkering

– Lange garantie perioden: ‘drukken’ pensioenuitkering

• Toekomstig Kostenrisico Werkgever (slapers, inactieven,gepensioneerden)

• Complexe, dure en risicovolle communicatie indien niet wordt gekozen voor een ‘Default Regeling’.

17

PPI Alternatieven?

Combinatie DB + DC

• DC met Pensioenfonds zelf als (default) beleggingsfonds

• ‘Stuur’ op generatiesolidariteit

• Deelnemer profiteert van solidariteit op lange termijn: – Sterfte,Langleven, AO

– Rendement

– Kosten

18

Discussie - Stellingen

• Deelnemers hebben baat bij een PPI

• De komst van PPI vraagt om aanpassing van de pesnioenregeling (Zo ja: welke aanpassing?)

• De PPI-IORP ontwikkeling biedt een pensioenfonds kansen op internationale schaalvergroting

• De PPI ontwikkeling vraagt om een proactieve open discussie met de deelnemers (Zo ja: hoe?)

19

PPI – SWOT - Analyse

20

PPI Sterktes

PPI Zwaktes

PPI Kansen

PPI bedreigingen

PPI Tenslotte…

21