39
Ekonomika budownictwa wykład 1 Wykład: Dr inż. Marek Sawicki Zakład Technologii i Zarzadzania w Budownictwie Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego PWr. Budynek C-7, pok. 816 Tel.71- ….-320-37-96, mail: [email protected]

Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa wykład 1

Wykład:

Dr inż. Marek Sawicki

Zakład Technologii i Zarzadzania w Budownictwie

Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego PWr.

Budynek C-7, pok. 816

Tel.71- ….-320-37-96,

mail: [email protected]

Page 2: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

Budynek C-7, pok. 816

Konsultacje w semestrze zimowym 2015/2016

Terminy wstępnie ustalone

Wtorek…13.15-15.00

Środa …8.15-9.00

Niedziela SZ TP 9-10.

, Budynek C-7, pok. 816

Page 3: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

Wykład:

Zaliczenie na podstawie

kolokwium zaliczeniowego na

ostatnim wykładzie w styczniu

2016

Obecność na wykładach jest

nieobowiązkowa!!!!!!!!!!!!

Page 4: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Cele zajęć (efekty kształcenia i kompetencje)

Przekazanie wiedzy dotyczącej ekonomiki

budownictwa m.in.

• planowania i monitorowania kosztów

realizacyjnych,

• szacowania efektywności przedsięwzięć

budowlanych,

• sporządzania kosztorysów budowlanych z

zastosowaniem nowoczesnych programów

komputerowych do kosztorysowania m.in.

Rhodos, Norma, .

Page 5: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

IBB1516

Prowadzący przedmiot:

ZAKŁAD TECHNOLOGII I ZARZĄDZANIA w BUDOWNICTWIE

Treść wykładu:

• Podstawy ekonomiki – założenia podstawowe

• Rola i funkcje dokumentacji kosztowej w procesie inwestycyjnym. Podstawy techniczno-prawne w procesie kosztorysowania.

• Metody kosztorysowania robót i obiektów budowlanych (uproszczona, szczegółowa).

• Rodzaje kosztorysów, zasady ich sporządzania.

• Zamówienia publiczne i kosztorys inwestorski.

• Struktura ceny kosztorysowej. Przedmiarowanie robót.

• Baza normatywna i cenowo-kosztowa.

• Przetargi - rodzaje, organizacja.

• Elementy metod oceny efektywności przedsięwzięcia budowlanego

Page 6: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Pojęcie ekonomika

• Ekonomika • Ekonomika (łac. oeconomicus z gr. oikonomikós -

związany z zarządzaniem domem, ekonomiczny) to dział

ekonomii zajmujący się poszczególnymi gałęziami

gospodarki wraz z relacjami pomiędzy nimi (np.

ekonomika transportu, budownictwa, rolnictwa) oraz

zagadnieniami związanymi z rodzajami działalności

gospodarczej

• Potocznie rozumienie pojęcia ekonomika.

Page 7: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Przedsiębiorstwa budowlane w Polsce

• Wg rocznika GUS na koniec 2010 roku mamy blisko 300000 firm budowlanych

• Struktura firm budowlanych

• Skala produkcji budowlanej

Page 8: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

• 1.System ekonomiczny przedsiębiorstwa

budowlanego

Page 9: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

1.System ekonomiczny przedsiębiorstwa budowlanego opiera się na:

• Alokacja środków

• Ograniczenia uprawnień i odpowiedzialności kierownictwa

• Zwiększenie znaczenia ekonomiki

Page 10: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

• KOSZTY BUDOWY Etap planowania

Inwestor- Projektant

Planowanie

budowy

Orientacja kosztowa

Koszty bezpośrednie

Koszty pośrednie

Orientacja harmonogramowa

Czas realizacji – ścieżka krytyczna

Zasoby

Page 11: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Koszty – ustalenie przewidywanych nakładów

jakie należy ponieść na realizacje

przedsięwzięcia

• Co generuje koszty??????

1.Przygotowanie inwestycji

2.Nabycie terenu

3.Koszty uzgodnień, decyzji i projektów

branżowych

4.Realizacja inwestycji

5.Przekazanie do użytkowania

Page 12: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

1. Przygotowanie inwestycji

Etap wstępny – definiowanie

wymagań klienta-

inwestora

Studium wykonalności

inwestycji

Opracowanie strategii

Przygotowanie budowy

Page 13: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

• KOSZTY BUDOWY

Perspektywy kosztów w kolejnych fazach projektu inwestycyjno - budowlanego

Jarosław Górecki – Przegląd budowlany 2/2013

---- Kolejny slajd

Page 14: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji
Page 15: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

• Odrębność budownictwa powoduje powstanie wielu czynników, które w odmienny sposób kształtują koszty i ceny oraz wymagają stosowania odmiennych metod działania jak rachunek kosztów, analiza ekonomiczna, kalkulacja kosztów i cen.

cena koszty

Page 16: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

Analiza

ekonomiczna

Kalkulacja

kosztów i

cen

Rachunek kosztów

Page 17: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

Specyfika produkcji budowlanej polega na:

• Powiązanie produktu budowlanego z terenem

• Złożoność produktu budowlanego ,

• Skala produkcji budowlanej,

• Rozmiar obiektu budowlanego

• Odmienność od innych organizacji produkcji

• Sezonowość produkcji

Page 18: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

• Polak A. Przegląd budowlany 1/2011

Page 19: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

• Pojęcia budowy i budowania:

• 1. czynność wznoszenia obiektu budowlanego

• 2. jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa

budowlanego przeznaczona do realizacji

określonego zadania tym zajmuje się

ekonomika

• Z reguły budowa powinna być odrębnie

rozliczana i organizacyjnie wyodrębniona

Page 20: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

• Rozliczenie może być analizowane budowy

pod względem:

1. Określonych zadań rzeczowych,

2. Rozliczeń otrzymanych środków w stosunku do

wykonanych robót,

3. Rozliczenie zaplanowanych zadań rzeczowych

i finansowych,

4. Możliwości korzystania z usług innych

jednostek firmy czy podwykonawców w

odniesieniu do realizacji inwestycji

Page 21: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Niezbędne kryteria do właściwego

przebiegu budowy:

Ekonomika budownictwa

Przygotowanie produkcji

Rozliczenie i kontrola zużycia

środków i osiągnięć produkcji

Zaopatrzenie w siłę roboczą i

środki produkcji

Page 22: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Rozwiązanie organizacyjne i ekonomiczne

procesu produkcji na budowie zależy od

charakteru zadania, czyli od rodzaju robót

i warunków realizacji.

• Co wymaga odpowiedniego podziału na

procesy cząstkowe, co ułatwi rozliczenie i

przygotowanie realizacji.

Ekonomika budownictwa

Page 23: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• 2. Zakres i formy działania ekonomicznego

budowy

• cel działania

Ekonomika budownictwa

Wzrost produkcji

Obniżenie kosztów, zwiększenie wydajności, podwyższenie

efektywności, oszczędność w gospodarowaniu materiałami i

sprzętem

Rozwój firmy generujący zyski

Page 24: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Kształtowanie cen i ustalanie wynagrodzeń W latach 80-tych funkcjonowały 3 rodzaje cen:

• Urzędowe - nie dotyczyły budownictwa

• Regulowane - instrument oddziaływania państwa, są

cenami maksymalnymi obowiązującymi w gospodarce

scentralizowanej

• Umowne

Cena ustalana jest przez inwestora i wykonawcę. Powinna uwzględniać

koszty uzasadnione. Ustalenie ceny odbywa się wg ustalonej

metody kalkulacji ceny. Obecnie stosowane są metody kalkulacji

pełna i uproszczona.

Ekonomika budownictwa

Page 25: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Regulatory ekonomicznej działalności

firmy:

1. Ceny i koszty

2. Podatki

3. Kredyty

4. Oszczędności w gospodarowaniu

materiałami i racjonalne wykorzystanie

sprzętu

5. Rentowność działania firmy

Ekonomika budownictwa

Page 26: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Elementy niezbędne do poprawnej

kalkulacji ceny kosztorysowej robót: 1. Poprawny i kompletnie wykonany projekt budowlany

2. Protokół ustalenia danych wyjściowych do kosztorysowania

uzgodniony przez wykonawcę i inwestora

3. Projekt organizacji robót i zagospodarowania placu budowy

4. Normatywna baza nakładów zużycia podstawowych czynników

produkcji (KNR)

5. Ceny i składniki poszczególnych składników ceny

Ekonomika budownictwa

Page 27: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Wynagrodzenie za roboty budowlane

• Ryczałtowe – korzystne dla zamawiającego, ryzykowne dla

wykonawcy

• Umowne wg ustalonego kosztorysu

Dodatki, dopłaty i opusty do ceny Dodatki – za pełnienie generalnego wykonawstwa ( koordynowanie

podwykonawców, zapewnieniu im warunków wykonania robót, ochronę

mienia i zabezpieczenia ppoż., utrzymania ogólnego porządku),

prowadzenie robót zimą ( gdy roboty prowadzone są pomiędzy 15.11-

15.03 i mogą powstać dodatkowe koszty powodujące wzrost czynników

produkcji budowlanej

Opusty – mają znaczenie przy ustalaniu i negocjacji ceny

Ekonomika budownictwa

Page 28: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Zasady gospodarki finansowej i kredytowej

• Samofinansowanie przedsiębiorstwa

• Przychody powinny pokryć koszty działalności i zobowiązania;

• Gromadzenie zapasów – z zysku,

• Stopień samofinansowania firmy zależy od: wykorzystania zasobów

ludzkich, maszyn, niedoboru materiału, stanu maszyn i urządzeń

• O zysku decydują:

• Wielkość sprzedanej produkcji,

• Koszty własne produkcji sprzedanej,

• Saldo zysku i strat nadzwyczajnych

• Podatek obrotowy

Ważną rolę w kształtowaniu zysku odgrywają koszty.

Ekonomika budownictwa

Page 29: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Zasady gospodarki finansowej i kredytowej

Ważną rolę w kształtowaniu zysku odgrywają koszty.

• Koszty własne – wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków

produkcji( zużycie środków trwałych – amortyzacja , materiałów, usług

itp.) oraz wynagrodzenie pracowników. Do kosztów zalicza się ponadto

wydatki o charakterze niematerialnym ( odsetki bankowe, niektóre

podatki obciążające koszty – podatek od płac, nieruchomości, czy

składki na ubezpieczenia społeczne.

• Ponadto do kosztów wchodzą koszty pośrednie: k. ogólne i k. zarządu.

• Ewidencjonowanie kosztów na poszczególnych kontach stanowi

podstawę do przeprowadzenia rachunku kosztów.

Ekonomika budownictwa

Page 30: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

1. Fundusze przedsiębiorstwa

Gospodarka firmy oparta jest na własnych

zasobach środków trwałych i obrotowych ,

pozostałe są środkami zewnętrznymi.

Ekonomika budownictwa

Page 31: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Zasady wynagradzania za pracę

Rodzaje i formy wynagrodzeń, taryfikatory

kwalifikacyjne i stawki wynagrodzenia Taryfikacja – skala oceny kwalifikacji i warunków wykonania robót, służą do

ustalenia prawidłowych proporcji przy opłacaniu robót w różnym

stopniu złożoności i wymagających od wykonawców odpowiednich

kwalifikacji

Stawki wynagrodzenia zasadniczego określają poziom płac za wykonanie

robót o ustalonej złożoności, odpowiedzialności i uciążliwości w

jednostce czasu. ( 11 kategorii)

Niektóre firmy wprowadziły własne systemy wynagradzania: akord, dniówka

zadaniowa i wynagrodzenie czasowe.

Ekonomika budownictwa

Page 32: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Wynagrodzenie robotników

• Taryfikator kwalifikacyjny

• Katalogi norm pracy

• Podstawowe zasady ustalania stawek wynagrodzenia

robotników:

– Stawka wynagrodzenia zasadniczego w najniższej kategorii

zaszeregowania nie niżej niż najniższe wynagrodzenie

– Stworzenie zachęty do podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez

odpowiednio wysokie ustawienie rozpiętości stawki wynagrodzenia

zasadniczego wyrażonej relacją stawki w najniższej kategorii do

stawki w najwyższej kategorii,

– Ustalenie wynagrodzenia zasadniczego wynikającego ze stawek

zaszeregowania robotników na poziomie około 2/3 płacy ogółem

Ekonomika budownictwa

Page 33: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Wynagrodzenie robotników

– Akord

– Akord zryczałtowany

– Dniówka zadaniowa

– Płaca czasowa (efektywność systemu wynagradzania: sumienność

zawodowa, motywacja do pracy, fachowy nadzór.)

Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w systemach zakładowych

występują: nagrody z funduszu mistrza, dodatki dla brygadzisty

wynagrodzenie za pracę w warunkach szkodliwych, uciążliwych,

wynagrodzenie dla młodocianych.

Dodatki do płac:

Za dni wolne, godziny nadliczbowe, pora nocna, stażowe

Ekonomika budownictwa

Page 34: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Rachunek kosztów w przedsiębiorstwie

– Istota rachunku kosztów, plan kosztów,

relacja między cena a kosztem, rys.2-1

Zasada kosztu własnego Realizator zadania odpowiada tylko za koszty przez

siebie poniesione,rys.2-2

Ekonomika budownictwa

Page 35: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Informacja ekonomiczna pojęcia • Produkcja – zadania produkcyjne w ujęciu wartościowym( wskaźniki

ekonomiczne) ii rzeczowym zakończone i w toku realizacji z

uwzględnieniem robót wykonywanych przez wykonawców

• Siła robocza –wskaźniki ekonomiczne określające gospodarkę

zatrudnieniem, pracą i płacami,

• Środki trwałe – maszyny i urządzenia w ujęciu rzeczowym i wartościowym

• Środki obrotowe – środki materiałowe i finansowe w ujęciu rzeczowym i

wartościowym

• Koszty własne –wskaźniki poniesionych nakładów w wyrażeniu pieniężnym w

kosztach bezpośrednich i pośrednich , w kosztach w układzie kalkulacyjnym,

kosztach materialnych sprzedaży.

• Wyniki finansowe – wskaźniki oceny działalności gospodarczej określające

wpływy ze sprzedaży i zysk jednostki organizacyjnej

Ekonomika budownictwa

Page 36: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• 3. Ekonomika na budowie

Ekonomika budownictwa

Page 37: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

• Analiza i ocena działalności firmy • Efektywność ( wykład kolejny)

• Działania ekonomiczne w poszczególnych fazach procesu

inwestycyjnego

– Przygotowanie produkcji,

Ekonomika budownictwa

Page 38: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa

Page 39: Prezentacja programu PowerPoint - ib.pwr.edu.pl · •szacowania efektywności przedsięwzięć ... Określonych zadań rzeczowych, 2. ... odniesieniu do realizacji inwestycji

Ekonomika budownictwa